Oplossings gericht vragen. Gert Jan van Hinsberg GZ psycholoog, psychotherapeut
Werken vanuit het probleem Het uitvragen van klachten en hun context (ernst, duur e.d). Zoeken naar oorzaken. Vaststellen van wat er aan de hand, hoe het probleem ontstaan is en vertellen wat er gedaan moet worden. Kanttekening: De last, belasting of beperking is niet voor alle betrokkenen (ouders en kind) aanwezig of het zelfde (er wordt bijv. geen pijn, jeuk, vermoeidheid gevoeld). verschil in motivatie,schaamte, discussie, Het weten van de oorzaak hoeft geen aangrijpingspunt te geven voor de oplossing
Kenmerken van oplossinggericht werken Gericht op wat de patient hoopt dat er anders wordt (dwz gericht op het doel in de toekomst). Vertrekt vanuit de oplossing. Gebruik van vragen voor de patient. De patient is expert als het gaat over zijn leven de vraagsteller is expert op het gebied van vragen.
Oplossingsgerichte vragen -Doelvragen (wondervraag) Stel dat het probleem er straks (na het wonder, na de gesprekken hier, enz.) niet meer is. Wat is er dan anders? -Vragen naar uitzonderingen Wanneer is het probleem er niet,wanneer minder en wanneer minder belastend. Wanneer zijn er momenten van invloed. Hoe zien zulke momenten eruit? Vragen naar verschillen. Wat is er dan anders, wat is er dan wel (i.p.v. niet). Wat voor verschil maakt dat dan voor (jou, de ander, de situatie? Evt. wat voel denk en doe je dan anders? En Wat nog meer? Vragen naar effecten (ipv oorzaken) Schaalvragen Valideren (Complimenten )
Vragen vanuit het probleem Waar heb je last van? Hoe lang speelt dit? Hoe vaak komt het voor? Wanneer komt het voor? Kan je een voorbeeld geven? Zijn er nog andere dingen waar je last van hebt?
Wat hoop je dat er voor jou (of voor je kind)anders wordt door hier op gesprek te komen? -Wat voor verschil zou dat maken? -Beschrijf een moment waarop het probleem niet is of minder invloed op je heeft..wat is er dan anders?.en wat nog meer?.wat voor verschil maakt dat? - Wat heb je al geprobeerd (bij het probleem waar je last van hebt) dat hielp of een beetje hielp?.hoe lukte het je om dat voor elkaar te krijgen? - Als je eerder een soortgelijk probleem had hoe loste je dat toen op? - Wat weet je van de manier waarop anderen dit probleem zouden aanpakken?
Het doel als richting gevend voor de vragen die je stelt. (ipv waarvoor zijn jullie hier of waar heb je last van) * Stel dat het probleem waar je hiervoor komt er straks niet meer is, wat is er dan anders?... Wat voor verschil zou dat maken? (voor jou, je ouders e.d). En wat nog meer? * Wat hoop(t) u /je dat er door hier te komen straks anders is voor.. (uw kind, jezelf, je ouders). En dit specificeren naar bijv. lichamelijk school/werk, thuis, vrije tijd enz Wat voor verschil zou dat maken.. En wat nog meer. * Wat wilt u vandaag in ieder geval besproken hebben? * Wat moet er vooral niet veranderen? -Richt je specifiek tot iemand als je de vraag stelt (dus niet wat hopen jullie). -Laat ieder aan bod komen. -Evt. de vraag juist aan een ander stellen: Als ik aan je kind zou vragen wat zou die dan zeggen? En checken of het klopt. -Evt. doorvragen waarom dat doel belangrijk is.
Vragen naar uitzonderingen Hoe zien momenten eruit dat het probleem er niet is? (wat was er toen anders? wat deed jij toen anders? wat deden anderen anders? wat was helpend? hoe lukte dat?) Hoe zien momenten eruit dat dit probleem geen stress of strijd geeft? -Wat is er dan anders?
Definieer de schaal Stel je een schaal voor van 0 tot 10. Waarbij 10 is...(bijv de gewenste uitkomst van de behandeling ). en 0 is...(de situatie waarin niets gerealiseerd is)
Waar ben je nou? (wat is je huidige positie?) - -hoe lukte het je om van 0 tot hier te komen? -Wat heeft je geholpen om hier te komen? -Hoe heb je dat voor elkaar gekregen? -Wat werkte goed?
Nodig de client uit om zich een hogere positie voor te stellen. (de hoogste positie is eigenlijk de wondervraag) - Hoe ziet het eruit als het een...is? Waaraan zou je merken dat het een... Is? - Wat is er anders als het een... Is? - Wat nog meer? - Wat zou je dan denken/doen? - Hoe zou dat helpen? /wat voor verschil zou het maken - Wat zouden anderen merken?
Kijk naar een eerder succes. - Wat is het hoogste cijfer dat het recent geweest is? - - Wat was er toen anders? - Wat deed je toen anders? - -Wat werkte er toen goed van wat je deed?