collegebrief aan de raad Aan de gemeenteraad Van het college van burgemeester en wethouders Datum 24 februari 2015 Onderwerp Strategische keuze uitkoopregeling woningen onder hoogspanningsleidingen Zaaknummer 232683 Geachte leden van de raad, Vanuit het Platform Hoogspanning, waar onze gemeente Molenwaard lid van is, is een keuzemodel voorgelegd waarin verschillende mogelijkheden zijn opgenomen hoe om te gaan met de regeling voor uitkoop van woningen onder hoogspanningsleidingen die door het Rijk wordt opgesteld. Omdat 43 woningen in Molenwaard onder deze regeling gaan vallen, is het belangrijk om als Molenwaard te bepalen welke inzet wij willen plegen voor uitvoering van de regeling. Het Rijk heeft al verschillende kaders geformuleerd voor de regeling: - de regeling is vrijwillig voor bewoners en gemeenten; - de kosten voor uitkoop van een woning (en sloop) zijn voor het Rijk, andere kosten zijn voor gemeenten; - waar een woning wordt uitgekocht, mag geen woning terugkomen; - de regeling gaat in per 1 januari 2017 en duurt 5 jaar; - huurders krijgen vergoeding om te verhuizen mits de eigenaar instemt met uitkoop van het pand; - een onafhankelijk taxateur taxeert de dan geldende marktwaarde van de woning; - uitvoering van de regeling door gemeenten: is loket voor bewoners, regelt uitkoop en krijgt de grond in eigendom; - het Rijk regelt communicatie tot de uitvoering van de regeling start; - het Rijk zorgt voor heldere kaders binnen een uniforme en eenduidige regeling. De regeling wordt uitgewerkt door het Ministerie van Economische Zaken (MinEZ). De belangrijkste vraag bij de regeling is de vraag wie de regeling gaat uitvoeren. Vanuit het Platform Hoogspanning zijn drie mogelijkheden aangereikt: 1. geen medewerking verlenen aan de regeling: het Rijk moet alles bedenken en uitvoeren; 2. alleen planologisch meewerken aan de regeling: het Rijk regelt de andere uitvoeringsaspecten; 3. uitvoering van de regeling door de gemeente (zoals het Rijk wil). Algemene aspecten Optie 1 Verwacht wordt dat het Rijk in de regeling zal opnemen dat gemeenten de regeling uitvoeren. Door geen medewerking te willen verlenen kan geen invloed worden uitgeoefend op de regeling. Bewoners die toch gebruik willen maken van de regeling komen dan bij de gemeente aankloppen om verhaal te halen. Dit kan leiden tot gerechtelijke procedures. Optie 2 Door planologisch mee te willen werken aan uitvoering van de regeling blijft de gemeente een gesprekspartner voor het Rijk en kan invloed worden uitgeoefend op invulling en uitvoering van de regeling. Hiermee kunnen belangen van onze burgers en de gemeente beter worden behartigd dan bij optie 1. Met name invloed op de eindsituatie door bepalen van de bestemming is geborgd. Het risico bestaat dat het Rijk alsnog meer verantwoordelijkheden bij de gemeente zal wegleggen. In dat geval zal alsnog bepaald moeten worden of de regeling voor de gemeente
2 uitvoerbaar is en kunnen problemen ontstaan met bewoners die de gemeente verwijten gaan maken. Optie 3 Door mee te gaan in de voorwaarden van het Rijk, kan beter meegedacht en dus gestuurd worden op de verdere inhoud van de regeling. De huidige praktijk lijkt er op dat het ministerie ondanks toezeggingen zijn eigen weg gaat en weinig ruimte laat voor eigen inbreng van gemeenten. Daarom zal sterker ingezet moeten worden, via het Platform Hoogspanning, op het inbrengen van de eigen ideeën en inspraak in de op te stellen regeling. Zonder deze inzet zal optie 3 geen meerwaarde hebben ten opzichte van optie 2. Door de regeling als gemeente uit te voeren, komt de gemeente meer tegenover de eigen burgers te staan wanneer de uitvoering niet naar wens verloopt. De taxatie speelt hierin een grote rol en kan aanleiding geven voor gerechtelijke procedures die de gemeente dan zelf moet voeren. Tussenstap Om meer inzicht te hebben in de mogelijke gevolgen van de regeling, is het wenselijk om inzicht te krijgen in het aantal mensen dat gebruik zou willen maken van de regeling. Bewoners zullen dan benaderd moeten worden. Omdat vanuit het Platform Hoogspanning snelle stappen nodig zijn richting MinEZ is het niet wenselijk om de uitkomsten van deze tussenstap af te wachten. Wel is het wenselijk om deze stap zo snel mogelijk in gang te zetten. Nieuwe locatie gesloopte woningen Voor de woningen die gesloopt worden zal een nieuwe locatie gevonden moeten worden. Aangezien binnenstedelijk voor een groter aantal woningen geen mogelijkheden zijn, zal de provincie op basis van haar verordening een belangrijke rol hebben bij het bepalen van de mogelijke terugbouwlocaties. Voor een goede uitvoering van de uitkoopregeling is het dan ook noodzakelijk om vooroverleg te hebben met de provincie over de mogelijkheden voor het terugbouwen van de te slopen woningen. Financiële consequenties Algemeen Omdat de uitkoopregeling een Rijksregeling is, zou het logisch zijn dat alle kosten voor rekening van het Rijk zijn. Door de redenatie die het Rijk gebruikt, zijn gemeenten en bewoners medeverantwoordelijk. Het is belangrijk om op dit punt een duidelijk signaal af te geven dat de insteek van de gemeente moet zijn om budgetneutraal mee te werken aan de regeling. Een inschatting van de kosten kan niet gemaakt worden op basis van de huidige gegevens. De ervaring is dat dit ook de reden is voor het Rijk om geen harde toezeggingen te doen over bijdragen van het Rijk aan uitvoering van de uitkoopregeling. Verwacht wordt dat eind 2015 meer duidelijkheid bestaat over invulling van de uitvoering van de regeling, zodat financiële ramingen mogelijk zijn. Voor nu rest een relatieve inschatting van de kosten van de drie opties. Ambtelijke capaciteit De ambtelijke capaciteit voor uitvoering van werkzaamheden is niet voorzien. Wanneer werkzaamheden voortvloeien uit de regeling, zal extra capaciteit aangetrokken moeten worden. De kosten hiervoor zijn niet begroot.
3 Optie 1 hoogste kosten De verwachting is dat het Rijk bij deze optie zoveel mogelijk gaat afschuiven op de gemeente. Omdat hier geen invloed op uitgeoefend kan worden, is het de verwachting dat bij deze optie de kosten het hoogst zullen uitvallen wanneer de gemeente mee gaat werken aan de regeling. Optie 2 laagste kosten Omdat de uitvoering puur bestaat uit planologische medewerking, zijn de kosten het meest beperkt. Juridische procedures rond taxaties moeten door het Rijk betaald worden en onverwachte tegenvallers bij de uitvoering zijn ook voor rekening van het Rijk. Optie 3 Door mee te denken over invulling van de regeling kan meer gestuurd worden op beperken van de kosten dan bij optie 1. Wel vallen de kosten hoger uit dan bij optie 2, omdat meer werkzaamheden worden verricht door de gemeente en daarmee meer financiële risico s ontstaan en meer uitvoeringskosten door de gemeente gedragen moeten worden. Afwegingen en conclusie Afwegingen Als gemeente willen we er zijn voor onze burgers. Daarnaast hoort het bij een betrouwbare overheid om voor een goede eindsituatie te zorgen. Deze kan het beste door een lokale overheid worden geregeld, gezien de lokale aard van de verandering, het verdwijnen van 1 of meer woningen. Het uitkopen en daarmee samenhangend de taxatie is niet zozeer een gemeentelijke taak gezien het Rijksbelang dat blijkt uit de regeling. Daarnaast bestaat het risico dat uitkopen door gemeenten leidt tot dubbele petten voor de gemeente. Het zorgen voor strakke kaders vanuit het Rijk lost deze tegenstrijdigheid niet op en staat haaks op de rol van de gemeente om voor de eigen burgers op te komen. Voorkeur optie Gezien het feit dat de gemeente de minste risico s loopt bij optie 2, wil het college inzetten op deze optie. Daarmee wordt het meest recht gedaan aan de eigen burgers en blijven de rollen van Rijk en gemeente het meest zuiver. Dit is ook een goede optie gebleken bij een traject als de dijkverzwaring. Communicatie De verschillende partijen worden geïnformeerd over het standpunt van het college. Voor de bewoners van woningen die onder de uitkoopregeling vallen wordt een informatiebijeenkomst gehouden waarin het standpunt van de gemeente duidelijk wordt gemaakt. De inzet van het college om een reële marktwaarde te krijgen voor de woningen zal met de bewoners worden besproken. Vervolgtraject Als college zullen wij, via het Platform Hoogspanning en als gemeente Molenwaard, mogelijkheden benutten om invloed uit te oefenen op de regeling. Wanneer belangrijke vervolgstappen worden gezet, zult u als gemeenteraad uiteraard door ons geïnformeerd worden. Hoogachtend, Burgemeester en wethouders van de gemeente Molenwaard, De secretaris De burgemeester N. van Ameijde-Poortman MBA D.R. van der Borg
MOGELIJKHEDEN INZET UITKOOP Inzet Risico s Kansen Gemeente wil op geen enkele manier meewerken aan uitvoering van de regeling. Voor de regeling moet een Rijkscoördinatieregeling in het leven worden geroepen. Een team van EZ en TenneT moet het gaan oppakken. Gemeente wil alleen planologisch meewerken aan de regeling Gemeente wil alleen onder bepaalde voorwaarden meewerken met uitkoop en de verdere planologische afwikkeling Omdat veel andere gemeenten waar uitkoop speelt wel willen meewerken, kan EZ deze inzet wegzetten als onverantwoordelijk en star gedrag van een kleine minderheid. De uiteindelijke regeling is dan op gegeven moment een voldongen feit. De gemeente zal daarna alsnog gewoon moeten meewerken, mede door druk van bewoners die willen worden uitgekocht, zonder dat men heeft kunnen meedenken over de vormgeving van de regeling. EZ moet zijn belofte nakomen om bewoners uit te kopen. Als is uitgekocht, heeft EZ aan zijn belofte voldaan. Bij de verdere planologisch afwikkeling heeft EZ geen wezenlijk belang. Als de gemeente niet aan uitkoop meewerkt, kan EZ de Zwarte Piet doorspelen, waardoor de gemeente door druk vanuit de bewoners alsnog wordt gedwongen gewoon mee te werken. De gemeente trekt verantwoordelijkheid naar zich toe voor iets waar ze niet verantwoordelijk voor wil zijn. (Maar volgens EZ wel ís.) Dit brengt substantiële kosten met zich mee, evenals gedoe met bewoners. De gemeente onttrekt zich waar mogelijk aan de regeling. Dit leidt mogelijk tot minder kosten en gedoe met bewoners. De gemeente onttrekt zich waar mogelijk aan de regeling. Dit leidt mogelijk tot minder kosten/gedoe met bewoners. De gemeente stelt zich als een redelijke partij op, door redelijke voorwaarden te stellen aan medewerking. Hiermee kan ook aan bewoners worden uitgelegd waarom (uiteindelijk) niet wordt meegewerkt. Dit geeft de gemeente een betere onderhandelingspositie.
ivlinisterie van Economische Zaken > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag Directoraat-generaal Energie, Telecom 8i Mededinging Directie Energiemarkt Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401 2500 EK Den Haag Factuuradres Postbus 16180 2500 BD Den Haag Datum 16 december 2014 Betreft Informatiebijeenkomst over de uitkoopregeling voor woningen onder hoogspanningslijnen Geachte heer, mevrouw. Eerder dit jaar heeft u een brief van het ministerie van Economische Zaken ontvangen over de uitkoopregeling voor woningen die recht onder een hoogspanningsverbinding staan. In deze brief stond vermeld dat er aan het eind vandit jaar informatiebijeenkomsten voor bewoners georganiseerd zouden worden. Dit is helaas niet haalbaar gebleken. Overheidsidentificatienr 00000001003214369000 T 070 379 8911 (algemeen) www.rijksoverheid.nl/ez Behandeld door drs. M.F. Driessen T 070 379 7037 F 070 379 7841 m.driessenominez.nl Ons kenmerk DGETM-EM / 14204873 Uw kenmerk Bijlage(n) Vanzelfsprekend willen wij u tijdens de bijeenkomsten goed en volledig informeren over de inhoud en de werking van de regeling. Daarnaast willen we de sessies zo toegankelijk mogelijk maken voor bewoners. Een van de aspecten waar we rekening mee willen houden, is de reistijd voor bewoners om de bijeenkomst bij te kunnen wonen. Dit resulteert in een schema van (minimaal) 20 informatiebijeenkomsten, verspreid over het hele land. Wij voorzien dat de informatiebijeenkomsten in maart starten en een doorlooptijd hebben tot in juni. OJ OJ 0 ' Wij werken er nu hard aan om dit schema gereed te maken en u zo snel mogelijk inhet nieuwe jaar een uitnodiging te sturen met de precieze datum, tijdstip en locatie voor de bijeenkomst bij u in de buurt. Indien u een vraag heeft kunt u die per email stellen via het adres uitkoopenverkabelinq(aiminez.nl. Telefonisch zijn wij bereikbaar via het secretariaat van de directie Energiemarkt: 070-3797801. O a Ik wens u prettige feestdagen. Hoogachtend, Mw. mr. drs. J.H. Brouwer Waarnemend plaatsvervangend directeur Energiemarkt Pagina 1 van 1