Jobcreatie een kennismaking met het concept
Waarom noodzakelijk Maatschappelijke druk op beschut en beschermd werk om mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt op de reguliere arbeidsmarkt te plaatsen Noodzaak van participatiebevordering vanuit internationaal gedragen wet- en regelgeving
Vandaag Bevorderen van arbeidsparticipatie De doelgroep in beeld Mogelijkheden op de arbeidsmarkt Functiecreatie Succesfactoren
Groeiende maatschappelijke druk om volwaardig te participeren Sociale welvaartsstaat heeft geleid tot nonparticipatie van mensen met een beperking Participatie is positief voor het welbevinden Hoge economische kosten van non-participatie VN verdrag en EU Lissabon verdrag verplichten tot gelijke behandeling
De Nederlandse situatie Regeerakkoord en sociaal akkoord Nieuwe Participatiewet (01-01-2015) Overdracht participatiedoelstelling naar gemeenten Sterke nadruk op bevordering participatie van mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt Zelf-quotering door werkgevers, in 2016 minimaal 11.000 extra banen oplopend tot 100.000 in 2026 Overheid 2.500 extra banen per jaar stijgend tot 25.000 Afbouw Sociale Werkvoorziening
Probleem ligt aan de onderkant van de arbeidsmarkt Door de structuur van onder meer de sociale zekerheid is het probleem van non-participatie groter aan de onderkant van de arbeidsmarkt In Nederland betekent dit ruim een miljoen mensen Arbeidsongeschikt betekent niet passend op reguliere functies Twee grote uitdagingen op de arbeidsmarkt: Misfit op de arbeidsmarkt Noodzaak vergroting participatie van mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt
De arbeidsmarktpositie in de OESO landen 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Arbeidsparticipatie in % mensen met beperkingen mensen zonder beperkingen
Oorzaken geringe arbeidsparticipatie Voordelen van beschut en beschermd werken De angst van werkgevers voor onbekende risico s Mààr belangrijkste is dat: De competenties van mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt komen niet overeen met de eisen die bestaande functies stellen
Doel: Creëren van duurzame employability voor mensen met een beperking Structureel andere benadering van de arbeidsmarkt Kijken naar hoe functies zich ontwikkeld hebben Benaderen van de participatieproblematiek vanuit het perspectief van de werkgever
De ontwikkeling in beschikbare functies
Functie-ontwikkeling na Taylor Verregaande taakdifferentiatie leidde tot negatieve effecten Grondslag voor onderzoek naar gezonde en ongezonde functies Ontwerp van functies door samenvoeging van elementaire taken Diversiteit aan individuele mogelijkheden en wensen Assessment instrumenten Fit tussen persoon en werk Gericht op de gemiddelde werknemer
Gevolgen voor de inhoud van functies De groei naar een diensten- en kenniseconomie en dat leidt tot andere functies met een veelal hoger opleidingsniveau Verbetering kwaliteit van arbeid door nieuwe vormen van taakontwerp Creatie van hoogwaardige functies, gekenmerkt door: Veelheid van taken, individuele en hoge verantwoordelijkheid, hoge productiviteit, complexiteit, flexibiliteit, uitwisselbaarheid, in teams Dus niet voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt
Effecten van deze ontwikkeling Stijgende functie- en opleidingseisen Functies bestaan uit veel verschillende activiteiten Veel werknemers verrichten taken waarvoor ze overgekwalificeerd zijn Groeiend aantal mensen dat ongeschikt is voor reguliere functies
Maatschappelijke aspecten en arbeidsparticipatie van mensen met een beperking Maatschappelijke positie Kenmerken van de doelgroep Mogelijkheden op de arbeidsmarkt
Kenmerken van de doelgroep: Wajong 230.000 Wajongers Schoolachtergrond > 50% Voortgezet Speciaal Onderwijs of Praktijkonderwijs 35% VMBO of MBO (2/3 opleiding voltooid) < 15% hoger (50% opleiding niet afgerond)
Kenmerken van de doelgroep: Wajong Diagnosegroep 66% heeft een ontwikkelingsstoornis 20% een psychiatrisch ziektebeeld 14% een somatische stoornis Arbeidsparticipatie 25% werkt, waarvan de helft in de SW
Betekenis voor het werk Het merendeel is aangewezen op: Aanleerbare taken Gestructureerde werkzaamheden Beperkte variatie in taken Weinig autonomie en verantwoordelijkheid Geen hoge werkdruk Weinig verstoringen in de werksituatie Beperkte fysieke belastbaarheid Eèn duidelijk aanspreekpunt
Wat betekent dit voor aannemen van mensen met een beperking? Er zijn weinig of geen geschikte functies Dus creëren we functies Er zijn wel geschikte werkzaamheden hoe bouwen we die om naar geschikte functies? Noodzaak van innovatieve strategieën om passende functies te ontwikkelen
Noodzaak van innovatieve strategieën Bestaande functies zijn niet passend: Functiecreatie Verschillende methodieken Wat is het uitgangspunt: de persoon of de werkzaamheden Verschillende vormen o Job Carving o Inclusief herontwerp van werkprocessen (IHW) o Overnemen van werkprocessen
Functiecreatie: de uitvoering
Job Carving Analyseren van taken binnen functies Vinden van taken die leiden tot nieuwe functie Een baan die voldoet aan de wensen en mogelijkheden van de persoon met beperking
Inclusief herontwerp van werkprocessen Beschrijving werkzaamheden in arbeidssituatie Bepaling elementaire en meer complexe taken Splitsen van functies Creëren van een nieuwe functie Aanpassen bestaande functies Participatieve benadering
Functiecreatie door functiedifferentiatie Natuurlijk fenomeen in organisaties Basis: analyse van functies en bedrijfsprocessen Komen tot een nieuwe indeling van functies Elementaire functies en meer complexe functies Vormt een antwoord op probleem van werkgever
De.. Team assistent op de verpleegafdeling Medewerker Hand & Spandiensten in de verzorging Luwtemedewerker in de garage Assistent medewerker onderhoudsdienst bij de woningcorporatie Gastvrouw in het zorgcentrum Assistent landmeter Assistent proces-operator in de chips fabriek
Overnemen van werkprocessen Samen met een werkgever Herstructureren en overnemen van een productieproces door het opsplitsen van bestaande functies en het creëren van nieuwe elementaire functies Overnemen van verantwoordelijkheden van de werkgever (personeel, productieplanning) Op basis van afspraken over bijv. kwaliteit en productieomvang
Bij sociale innovatie staat vraag werkgever centraal Motivatie van de werkgever bij functiecreatie Bezettingsprobleem (NXP) Social return verplichtingen (A2 Project) Cao-afspraken en MVO Marketing (retail: Jumbo, AH, Ikea) Nieuwe wetgeving (Het Rijk) Vergrijzingsproblematiek Economisch rendabeler Kosteneffectiviteit in meerdere casussen bewezen
Succesfactoren Vraag van de werkgever moet worden beantwoord Creëren van een win-win situatie Geen overdracht van risico s Goede begeleiding Gevoelde maatschappelijke noodzaak: draagvlak
Van belang bij functiecreatie Veel verschillende vormen van functiecreatie Elke vorm heeft zijn eigen pro s en con s Het op te lossen probleem bepaalt de insteek De vraag van de werkgever is leidend
Concluderend Ontwikkelingen in functiestructuur leiden tot uitstoot van groepen potentiële werknemers De noodzaak van een hogere participatie van mensen met een beperking vraagt om het scheppen van functies die passend zijn Daarvoor is een perspectiefwisseling van persoon met beperking naar werkanalyse noodzakelijk Werkgevers moeten ondersteund en begeleid worden om meer mensen met een beperking aan te nemen