Wijkactieprogramma 2014 Binnenstad Werken aan een leefbare, levendige en veilige wijk Utrecht.nl/binnenstad
Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 4 De wijk Binnenstad Hoofdstuk 2 5 Wijkambities 2014-2018: drie speerpunten Hoofdstuk 3 6 Wijkambitie 1: Investeer in een kwalitatief hoogwaardige, gastvrije openbare ruimte Hoofdstuk 4 9 Wijkambitie 2: Zet de veiligheidsaanpak voort in de Breedstraatbuurt, het Stationsgebied bij veilig uitgaan Hoofdstuk 5 10 Wijkambitie 3: Reguleer het verkeer en handhaaf op overlast in de openbare ruimte Bijlage 11 Projectenoverzicht Colofon Uitgave Gemeente Utrecht, Redactie Schrijf Schrijf, Vormgeving Kris Kras Design, Utrecht Datum januari 2014
Inleiding Voor u ligt het actieprogramma 2014 voor de wijk Binnenstad. U leest in dit programma welke activiteiten de gemeente Utrecht dit jaar met bewoners, ondernemers, woningcorporaties en andere partijen uitvoert om te werken aan de belangrijke vraagstukken in de wijk. Het wijkactieprogramma bevat: Projecten en activiteiten die bijdragen aan de belangrijkste wijkambities voor de periode 2014 2018. Deze wijkambities zijn eerder vastgesteld als richtinggevend kader voor de gezamenlijke inzet van de gemeente Utrecht, bewoners, ondernemers, corporaties en andere partners in de wijk. Tien wijken Voor alle tien de wijken van Utrecht is een wijkactieprogramma 2014 gemaakt. Het is voor het eerst dat dit voor alle wijken is gebeurd. In de komende jaren ontwikkelen we deze programma s verder, samen met bewoners en andere betrokken partijen in de wijk. Zo hopen we steeds beter gebruik te maken van de kennis, kunde en energie die in de verschillende wijken aanwezig is. Leeswijzer Hoofdstuk 1 geeft een beknopte beschrijving van de wijk. In hoofdstuk 2 leest u de wijkambities 2014-2018 vertaald in drie speerpunten. In de hoofdstukken 3 tot en met 5 leest u voor de drie speerpunten hoe en door wie er in 2014 wordt gewerkt aan de uitvoering van concrete projecten en activiteiten. Meer informatie Voor meer informatie over de wijkambities 2014-2018 en voor de tien wijkactieprogramma s van alle wijken, kijk op www.utrecht.nl/wijkambities of www.utrecht.nl/binnenstad. Heeft u zelf een plan, idee of initiatief voor de wijk? Neem dan contact op met wijkbureau Binnenstad voor een afspraak: telefoon 030-286 00 00 of per mail binnenstad@utrecht.nl. 3
Hoofdstuk1 De wijk Binnenstad De wijk Binnenstad is het centrum van de stad en regio Utrecht en tegelijk ook woonwijk voor bijna 17.000 mensen. Een centrum dat gewaardeerd wordt om zijn mix van verschillende functies: wonen, werken, recreëren, winkelen en studeren. Een centrum dat bovendien volop in ontwikkeling is. Door de herontwikkeling van het Stationsgebied wordt een deel van de wijk grondig vernieuwd. Daarnaast leiden verschillende maatschappelijke ontwikkelingen én de groei van de stad tot een ander en intensiever gebruik van de Binnenstad. De uitdaging voor de Binnenstad is al jarenlang het vinden van een goede balans tussen levendigheid als stadscentrum en leefbaarheid als woonwijk. Daar komt in de komende jaren nadrukkelijk een tweede uitdaging bij: het kwalitatief verbinden van het oude en het nieuwe deel van het centrum, zodat één groter en vernieuwd centrum ontstaat. 4
Hoofdstuk 2 Wijkambities 2014-2018: drie speerpunten De wijkambities 2014-2018 zijn vertaald naar de onderstaande drie speerpunten voor 2014: openbare ruimte, veiligheid en verkeer/handhaving. Wijkambitie 1: Investeer in een kwalitatief hoogwaardige, gastvrije openbare ruimte Dit draagt bij aan een goede beleving van de stad, een aantrekkelijk verblijfsklimaat voor bezoekers en bewoners, een goede toegankelijkheid en een groter gevoel van veiligheid. Speerpunt is meer ruimte voor voetgangers en betere looproutes tussen station en Binnenstad. Daarbij is het vitaal houden van centrumfuncties als winkelbestand, culturele instellingen en onderwijs ook van groot belang. Wijkambitie 3: Reguleer het verkeer en handhaaf op overlast in de openbare ruimte Minder zwaar verkeer, minder belastende bevoorrading, effectievere verwijzing en geleiding van autoverkeer en voetgangers, en meer fietsparkeervoorzieningen. Effectieve handhaving op hinderlijke uitstallingen, terrassen, fietsparkeren en fietsen in het wandelgebied. Dit alles draagt bij aan een beter gebruik van de openbare ruimte, het ontstaan van meer ruimte voor voetgangers en een efficiëntere inzet van gemeentelijke middelen. Wijkambitie 2: Zet de veiligheidsaanpak voort in de Breedstraatbuurt, het Stations gebied en bij veilig uitgaan Dit draagt bij aan de beleving van veiligheid in de Binnenstad, voor zowel binnenstadbewoners, ondernemers als toeristen. 5
Hoofdstuk 3 Wijkambitie 1: Investeer in een kwalitatief hoogwaardige, gastvrije openbare ruimte van de Binnenstad De kwaliteit van de openbare ruimte draagt bij aan een goede beleving van de stad, aan een aantrekkelijk verblijfsklimaat voor bezoekers en bewoners, aan goede toegankelijkheid en aan (een gevoel van) veiligheid. Daarbij is het vitaal houden van centrumfuncties (winkelbestand, culturele instellingen, onderwijs) ook van groot belang voor een aantrekkelijke Binnenstad. De pilot Openbare Ruimte Centrum is een belangrijke factor in het bereiken van een betere openbare ruimte. Deze pilot richt zich op samenwerking met externe partners, op het vergroten van de financiële synergie tussen bestaande en geplande projecten en op inhoudelijke samenhang tussen beleidsproducten. De pilot gaat gelijk op met een actualisering van het Openbare Ruimte Plan en de herinrichting van straten in het centrum vanuit het Economisch Investeringsfonds (EIF). 3.1 Herinrichting Mariaplaats Bepalen van een inrichtingsplan en opstellen van gezamenlijke afspraken over het gebruik van het plein, met als doel een betere verbinding tussen het nieuwe en het oude deel van het centrum. (deelproject van pilot Openbare Ruimte Centrum; verbeteren looproute tussen station en binnenstad) Inzet partners: Centrum Management Utrecht, actieve bewoners en ondernemers 3.2 Herinrichting St. Jacobsstraat Opstellen definitief herinrichtingsontwerp voor de St. Jacobsstraat en start van de uitvoering in het najaar van 2014. Samenhang met verkeerscirculatie Wijk C, verbouw Bijenkorf, versnelling busroute, knip Monicabrug. (deelproject van pilot Openbare Ruimte Centrum; verbeteren aansluiting op het kernwinkelgebied) Inzet partners: Centrum Management Utrecht, actieve bewoners en ondernemers aan de St. Jacobsstraat 3.3 Pilot Openbare Ruimte Centrum Opstellen van een nieuw Openbare Ruimte Plan én bijpassend beleid, met meer aandacht voor de samenhang tussen ontwerp, gebruik, beheer en handhaving van de openbare ruimte. Inzet partners: Centrum Management Utrecht, actieve bewoners en ondernemers, andere maatschappelijke partijen als Solgu, de Fietsersbond et cetera 3.4 Herinrichting Domstraat/Korte Jansstraat Uitvoeren herinrichtingsplan Domstraat/Korte Jansstraat en maken van afspraken voor gebruik van die nieuwe openbare ruimte. Oplevering februari 2014. (deelproject van pilot Openbare Ruimte Centrum) Inzet partners: Centrum Management Utrecht, actieve bewoners en ondernemers 3.5 Verbeteren Nicolaaskerkhof/Twijnstraat Opstellen van een visie en inrichtingsplan voor delen van Nicolaaskerkhof (onder meer bij de nieuwe entree van het Centraal Museum) en de Twijnstraat. Maken van afspraken voor gebruik van die nieuwe openbare ruimte. (deelproject van pilot Openbare Ruimte Centrum) Inzet partners: Centrum Management Utrecht, Centraal Museum, Nicolaaskerk, Altrecht, actieve bewoners en ondernemers 3.6 Verbeteren Lange Nieuwstraat Verbeteren van inrichting en parkeersituatie van de Lange Nieuwstraat, met als doel een beter functionerende straat, aantrekkelijkere verblijfsruimte en betere fietsroute. (deelproject van pilot Openbare Ruimte Centrum) Inzet partners: Bewonersoverleg Nieuwstraat, ondernemers, musea, Centrum Management Utrecht 3.7 Herinrichting Vredenburg (straat) Herinrichting van Vredenburg (straat) als onderdeel van een aantrekkelijke verbinding tussen station en Binnenstad via het Smakkelaarsveld. Inzet gemeente: Projectorganisatie Stationsgebied (deelproject van pilot Openbare Ruimte Centrum) Inzet partners: Centrum Management Utrecht, actieve bewoners en ondernemers 3.8 Visie Wester-/Oosterkade Opstellen van een visie voor het gebied en korte termijn maatregelen door ondernemers, bewoners en de gemeente. Verbetering verblijfskwaliteit en de relatie tussen 6
station Vaartsche Rijn, Ledig Erf en de Binnenstad. (deelproject van pilot Openbare Ruimte Centrum) Inzet partners: Centrum Management Utrecht, actieve bewoners en ondernemers 3.9 Pilot Oudkerkhof Gemeenschappelijke ontwikkelrichting opstellen voor het Oudkerkhof. Hierbij kan mogelijk de Korte Minrebroederstraat aanhaken. (deelproject pilot Openbare Ruimte Centrum) Inzet partners: Centrum Management Utrecht, horeca, detailhandel en bewoners 3.10 Domplein Opstellen van tienpuntenplan voor beter functionerend Domplein als verbinding tussen Zadelstraat en Domstraat. (deelproject pilot Openbare Ruimte Centrum) Inzet partners: Centrum Management Utrecht, horeca, detailhandel, bewoners 3.11 Schatkamer 2 Domplein Realiseren van ondergrondse schatkamer die het verleden beleefbaar en zichtbaar maakt, in aansluiting op schatkamer 1. Oplevering juni 2014. Inzet partners: Stichting Domplein, samen met partijen rond het plein 3.12 Wijkgroenplan Binnenstad Opstellen en uitvoeren van het wijkgroenplan Binnenstad met groene projecten, ter verbetering van het groen op wijk- en buurtniveau. Stimulering van zelfbeheer. Start uitvoering projecten: najaar 2014. Inzet partners: Actieve groengroepen en bewoners 3.13 Nieuwe functie Tivoli Proces bepalen om samen met partijen uit wijk en stad te komen tot een breed gedragen nieuwe functie van het Tivoli-complex. Inzet gemeente: Utrechtse Vastgoed Organisatie 3.14 Nieuwe functies voor strategische panden Proces bepalen om te komen tot nieuwe functies voor enkele strategische panden: bibliotheek, Staffhorstpand, gevangenis Wolvenplein en een deel van het stadhuis. Inzet gemeente: Utrechtse Vastgoed Organisatie 3.15 Herontwikkeling postkantoor Neude Herontwikkeling van het oude postkantoor. Het gebouw wordt eind 2015 opgeleverd door KPN aan A.S.R. Vastgoedontwikkeling. Inzet partners: Initiatief KPN, A.S.R. Vastgoedontwikkeling 3.16 Herontwikkeling Bijenkorf Herontwikkeling tot een uitgebreide en vernieuwde Bijenkorf en parkeergarage La Vie ter versterking van het economisch functioneren van de Binnenstad. Inzet partners: MN Services N.V. 3.17 Herontwikkeling Altrecht-terrein Herontwikkeling van een deel van het Altrechtcomplex met woningen (en wellicht horeca). Inzet partners: Altrecht, VORM en Achmea 3.18 Concretiseren van de inzet van Stadswerken Wijkgericht benoemen van de inzet van Stadswerken. Met aandacht voor evaluatie nieuwe veegplan, promotie van zelfbeheer bij groen, graffitiaanpak, onderhoud toiletvoorzieningen, schouwen. Inzet gemeente: Stadswerken 3.19 Ondergronds vuil inzamelen Voorbereiden van het invoeren van de inzameling van ondergronds vuil in de Binnenstad. Doel is om met die inzameling in 2015 te kunnen beginnen. Inzet gemeente: Stadswerken 3.20 Restauratie werven Vervolgfase uitvoeren van de restauratie van werven. Inzet gemeente: Stadswerken 3.21 Projecten stationsgebied Nader uit te werken in 2014: projecten Stationsgebied, verbeteren relatie met oude centrum, verbeteren uitstraling van de bouwput, verbeteren tijdelijke situatie. Inzet gemeente: Projectorganisatie Stationsgebied Inzet partners: Corio, NS, Prorail, Jaarbeurs, Centrum Management Utrecht 7
3.22 Aantrekkelijke en vitale winkelomgeving Bevorderen van een aantrekkelijke en vitale Oudegracht, Vismarkt, Stadhuisbrug, Lichte en Donkere Gaard en Wed. Inzet gemeente: Ruimtelijke & Economische Ontwikkeling, Stadswerken Inzet partners: Centrum Management Utrecht, Commissie voor Advies inzake Bevoorradingsaangelegenheden 3.23 Aantrekkelijke en vitale Zadelstraat Verbetering van het (economisch) functioneren van de straat zelf én de aansluiting op stationsgebied en kernwinkelgebied. Inzet gemeente: Ruimtelijke & Economische Ontwikkeling, Stadswerken Inzet partners: Centrum Management Utrecht, ondernemers, bewoners 8
Hoofdstuk 4 Wijkambitie 2: Zet de veiligheidsaanpak voort in de Breedstraatbuurt, het Stationsgebied en bij veilig uitgaan 4.1 Uitvoeren aanpak overlast Breedstraatbuurt Doorontwikkelen en vernieuwen van de aanpak op basis van de evaluatie uit 2013. De focus ligt op: één keer per twee maanden een veiligheidsschouw, slimmere en efficiëntere toezicht en handhaving, efficiëntere communicatie met bewoners en voortzetting (winkel)straatmanagement. Inzet gemeente: Veiligheid, Vergunningen, Toezicht en Handhaving, Stadswerken, Economische Zaken/ straat manager, Wijkbureau Binnenstad, GG&GD Inzet partners: Bewoners, ondernemers, politie 4.2 Breedstraatbuurt: terugdringen overlast drugsverslaafden De GG&GD ontwikkelt in eerste helft van 2014 een visie om de overlast van drugsverslaafden aan te pakken. Zij doet dat door afspraken te maken met de zorginstellingen over sancties van hun cliënten bij overlast en door te onderzoeken welke financiële sanctiemogelijkheden er zijn, zoals de uitkering of zorgtoeslag. Ook onderzoek naar alternatieve (opvang)plekken buiten de Binnenstad. Inzet gemeente: GG&GD Inzet partners: Zorgpartners 4.3 Aanpak autokraak Periodiek overleg over maatregelen om autokraak terug te dringen. Doel is de stabilisatie van het aantal autokraken in de parkeergarages in de Binnenstad. 4.5 Voortzetting aanpak Veilig Uitgaan Deze aanpak behelst onder andere de UIT-diensten van de politie, het lik-op-stuk-beleid bij uitgaansgeweld, de collectieve horecaontzegging en het panel deurbeleid. Het convenant wordt in 2014 geëvalueerd. Inzet gemeente: Veiligheid, Vergunningen, Toezicht en Handhaving Inzet partners: Politie, Openbaar Ministerie, horecaondernemers 4.6 Terugdringen (drugs)overlast rond opvangvoorzieningen zuidelijke binnenstad De zorginstellingen stellen gezamenlijk een integraal beheerplan op waarbij de inzet van politie en Vergunningen, Toezicht & Handhaving (VTH) aanvullend is op de door de instellingen ingevoerde maatregelen. Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling, GG&GD, Veiligheid, wijkbureau Binnenstad Inzet partners: Zorginstellingen, omwonenden 4.7 Versterken veilig ondernemen Verder versterken van een veilig winkelklimaat door het uitbouwen van het Keurmerk Veilig Ondernemen Inzet gemeente: Veiligheid, Toezicht & Handhaving, Economische Zaken en Stadswerken Inzet Partners: Centrum Management Utrecht, Politie, Brandweer en ondernemersverenigingen Inzet gemeente: Veiligheid, Vergunningen, Toezicht en Handhaving Inzet partners: Politie, Q-Park, Interparking, Corio, Jaarbeurs 4.4 Uitvoering Toezichtarrangement Stationsgebied Regie op de uitvoering van het Toezichtarrangement Stationsgebied met als doel een stabilisatie van het positieve oordeel van betrokkenen over de veiligheid en leefbaarheid. Inzet gemeente: Veiligheid, Vergunningen, Toezicht en Handhaving Inzet partners: Politie, Openbaar Ministerie, Corio Jaarbeurs, Jongerenwerk Utrecht, NS, Projectorganisatie Stationsgebied en Bestuur Regio Utrecht 9
Hoofdstuk 5 Wijkambitie 3: Reguleer het verkeer en handhaaf op overlast in de openbare ruimte 5.1 Verminderen aantal parkeerplaatsen met 50 Verwijderen van 8 parkeerplaatsen in Korte Jansstraat/ Domstraat en 42 parkeerplaatsen op de Mariaplaats. Doel is de verblijfskwaliteit te verbeteren. Inzet partners: Bewoners en ondernemers die bij beide projecten betrokken zijn, Centrum Management Utrecht 5.2 Uitbreiding capaciteit fietsenstalling en campagne voor bekendmaking Realisatie van twee fietsenstallingen (140 plekken op de begane grond van de Neudeflat en 200 plekken bij Mariaplaats nr 2). Bij ingebruikname ook een campagne voor bekendmaking en gebruik van de stallingen. 5.3 Uitbreiding fietsroute Herenroute Uitbreiding van de bestaande Herenroute met verbeteringen op Mariaplaats en Malieblad, als alternatieve verbinding tussen station en oostelijke wijken. Inzet partners: Fietsersbond en omwonenden van de route 5.4 Dialoog fietsparkeren Organiseren van een dialoog in de stad vóór de zomer van 2014 over fietsparkeren. Is het plaatsen van extra stallingplekken de oplossing? Of moeten we ons richten op het huidige parkeergedrag van fietsers of op instrumenten als extra service of streng handhaven? En wat draagt dat bij aan de aantrekkelijkheid van de openbare ruimte? 5.5 Lucasbolwerk: proeftuin fietsparkeren Zoeken naar een oplossing voor het fietsparkeerprobleem op Lucasbolwerk, nu duidelijk is dat de ondergrondse fietsenstalling er niet komt. Inzet partners: Partijen rond het Lucasbolwerk 5.6 Fietsenstalling Stationsplein West Openstellen van de fietsenstalling onder Stationsplein West (4200 plekken) en de gratis fietsparkeerplekken op Westplein. Plus invoering van een handhavingsregime in de omgeving., Projectorganisatie Stationsgebied en Vergunningen, Toezicht & Handhaving Inzet partners: NS, Prorail 5.7 Winkelwandelgebied: afsluiting en bevoorrading Invoeren van een efficiënter systeem van afsluiting van het winkelwandelgebied. Doel: minder overlast door illegaal autoverkeer en efficiëntere en schonere bevoorrading tijdens venstertijden. Inzet partners: Politie, Openbaar Ministerie, Centrum Management Utrecht en Commissie van Advies inzake Bevoorradingsaangelegenheden 5.8 Uitvoering handhavingsprogramma Prioriteiten in de Binnenstad zijn: nachtelijke inzet in Breedstraatbuurt, aslasten op grachten en bruggen, onderzoek handhaving op uitstallingen, foutgestalde fietsen, parkeerhandhaving, inzet bij evenementen en vrijmarkt, horecahandhaving inclusief terrassen, milieuzone en jongerenoverlast. Inzet partners: nog nader uit te werken 10
Bijlage Projectenoverzicht Openbare ruimte 3.1 Herinrichting Mariaplaats 3.2 Herinrichting St. Jacobsstraat 3.3 Pilot Openbare Ruimte Centrum 3.4 Herinrichting Domstraat/Korte Jansstraat 3.5 Verbeteren Twijnstraat/Nicolaaskerkhof 3.6 Verbeteren Lange Nieuwstraat 3.7 Herinrichting Vredenburg (straat) 3.8 Visie Wester-/Oosterkade 3.9 Pilot Oudkerkhof 3.10 Een beter functionerend Domplein 3.11 Schatkamer 2 Domplein 3.12 Opstellen en uitvoeren Wijkgroenplan 3.13 Nieuwe functie Tivoli 3.14 Nieuwe functies strategische panden 3.15 Herontwikkeling postkantoor Neude 3.16 Herontwikkeling Bijenkorf 3.17 Herontwikkeling Altrechtterrein 3.18 Concretiseren van de inzet van Stadswerken 3.19 Ondergronds vuil inzamelen 3.20 Restauratie werven 3.21 Projecten Stationsgebied 3.22 Aantrekkelijke en vitale winkelomgeving 3.23 Aantrekkelijke en vitale Zadelstraat 11
Veiligheid 4.1 Aanpak overlast Breedstraatbuurt 4.2 Onderzoek terugdringen (drugs)overlast met financiële sancties 4.3 Aanpak autokraak 4.4 Uitvoering Toezichtarrangement Stationsgebied 4.5 Veilig Uitgaan 4.6 Terugdringen overlast rond zorgvoorzieningen zuidelijke Binnenstad 4.7 Versterken veilig ondernemen Verkeer/handhaving 5.1 Vijftig parkeerplaatsen minder 5.2 Uitbreiding fietsenstallingscapaciteit 5.3 Uitbreiden Herenroute 5.4 Dialoog fietsparkeren 5.5 Lucasbolwerk: proeftuin fietsparkeren 5.6 Fietsenstalling Stationsplein West 5.7 Winkelwandelgebied: efficiëntere afsluiting en bevoorrading 5.8 Uitvoering handhavingsprogramma 12