Centrummonitor Hengelo 212 Beleidsonderzoek en Geo Informatie December 212
Voorwoord Deze rapportage is geschreven door de afdeling Beleidsonderzoek en Geo Informatie in opdracht van de afdelingen Ruimtelijke en Economische Ontwikkelingen en Wijkservice van de gemeente Hengelo. De Centrummonitor 212 heeft tot doel een vinger aan de pols van het Hengelose centrum te houden. Door op vele gebieden ontwikkelingen in beeld te brengen wordt er antwoord gegeven op de vraag hoe het met ons centrum gaat. Dit is de Centrummonitor vernieuwd en breder van opzet dan in de voorgaande vijf gangen. Naast vertrouwde onderwerpen als de passantentellingen en de lijkse binnenstadsenquête, wordt er ingegaan op de winkels, de horeca, de warenmarkt, evenementen en grote centrumvoorzieningen als het Rabotheater, Bibliotheek Hengelo, Cinema Hengelo en poppodium Metropool. In deze editie is ook het wonen in de wijk Binnenstad meegenomen. Colofon Uitgave: Gemeente Hengelo Afdeling Beleidsonderzoek en Geo Informatie Hazenweg 121 Postbus 18, 755 AA Hengelo Telefoon: 74 245 975 E-mail: bgi@hengelo.nl Samenstelling: Gemeente Hengelo, Afdeling Beleidsonderzoek en Geo Informatie Vooraf zijn vele personen die nauw betrokken zijn bij de binnenstad geïnterviewd. Graag bedanken wij hen daarvoor. "Samen maken we het centrum sterker" Gerard Veldhof, Centrummanager December 212 Het overnemen van gegevens uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron "Gemeente Hengelo, Afdeling Beleidsonderzoek en Geo Informatie" duidelijk wordt vermeld. 1
Inhoudsopgave VOORWOORD... 1 INHOUDSOPGAVE... 1 SAMENVATTING... 3 1. AFBAKENING CENTRUMGEBIED EN WIJK BINNENSTAD... 7 1.1 AFBAKENING CENTRUMGEBIED...7 1.2 AFBAKENING WIJK BINNENSTAD...7 2. HOE GAAT HET MET ONZE WINKELS?... 8 2.1 CONCLUSIES...8 2.2 ONTWIKKELING AANTAL WINKELS...8 2.3 AANTAL WERKZAME PERSONEN IN WINKELS...1 2.4 OMZET EN MARKTAANDEEL DETAILHANDEL CENTRUM...11 2.5 LEEGSTAANDE PANDEN...13 2.6 WOZ-WAARDEONTWIKKELING PANDEN...16 2.7 AANTAL BEZOEKERS...17 2.7.1 Doorbloeding centrum blijft gelijk...21 2.8 HET WINKELEND ZATERDAGPUBLIEK AAN HET WOORD...22 2.8.1 Bezoekdoel en verblijfsduur...22 2.8.2 Waardering centrumaspecten...23 2.8.3 Vervoer en bereikbaarheid...25 3. HOE GAAT HET MET ONZE HORECA?... 27 3.1 CONCLUSIES...27 3.1 ONTWIKKELING AANTAL HORECAVESTIGINGEN...27 3.2 WERKGELEGENHEID HORECA...28 3.3 LEEGSTAND HORECA...28 3.4 WAARDEONTWIKKELING HORECAPANDEN...28 3.5 HET PUBLIEK AAN HET WOORD...29 3.5.1 Stravinsky en t Pleintje scoren goed...29 3.5.2 Hotels in het centrum...29 3.5.3 Zaterdagbezoekers over de horeca...3 3.6 UITGAANSPUBLIEK...31 4. HOE GAAT HET MET ONZE WARENMARKT?...33 4.1 CONCLUSIES...33 4.2 DE WOENSDAGMARKT...34 4.3 DE ZATERDAGMARKT...35 4.4 HET WINKELEND PUBLIEK AAN HET WOORD...37 4.5 CRITERIA VOOR EEN GOEDE WARENMARKT...38 5. HOE DOEN ONZE EVENEMENTEN HET?...39 5.1 CONCLUSIES...39 5.2 BEZOEK JAARLIJKSE CENTRUMEVENEMENTEN...39 5.3 WAARDERING JAARLIJKSE CENTRUMEVENEMENTEN...4 5.3.1 Lambertuskermis in TOP 1 van Respons...41 6. HOE GAAT HET MET DE GROTE CENTRUMVOORZIENINGEN?...42 6.1 CONCLUSIES...42 6.2 BIBLIOTHEEK HENGELO...42 6.3 POPPODIUM METROPOOL...43 6.4 RABOTHEATER HENGELO...43 6.5 BIOSCOOP CINEMA HENGELO...44 7. HOE IS HET OM TE WONEN IN DE BINNENSTAD?...45 7.1 CONCLUSIES...45 7.2 AFBAKENING WIJK BINNENSTAD...46 7.3 INWONERS...47 7.3.1 Ontwikkeling aantal inwoners...47 7.3.2 Samenstelling bevolking...48 7.3.3. Belevingswerelden volgens het BSR-model...52 7.3.4 Bevolkingsprognose Binnenstad en Hengelo totaal...53 7.4 MIGRATIE EN WONINGVOORRAAD...54 7.4.1 Woonduur en migratiegraad...54 7.4.2 Woningvoorraad...55 7.5 WERKGELEGENHEID, WERKLOOSHEID EN INKOMEN...57 7.6 LEEFBAARHEID VOLGENS DE BEWONERS...59
7.7 BUURTPROBLEMEN VOLGENS DE BEWONERS...61 7.8 VEILIGHEID...63 7.8.1 Onveiligheidsbeleving...63 7.8.2 Subjectief slachtofferschap...64 7.8.3 Objectief slachtofferschap...64 BRONNEN... 67 BIJLAGEN...68 BIJLAGE 1: RESULTATEN BINNENSTADSONDERZOEK...7 BIJLAGE 2: BELEVINGSWERELDEN BSR-MODEL...78 BIJLAGE 3: LIJST MET GEÏNTERVIEWDE PERSONEN...79 2
Samenvatting Net als vele andere binnensteden in Overijssel en in Nederland staat de Binnenstad in Hengelo al enkele jaren onder druk. Krachten die spelen zijn de concurrentie van Plein Westermaat en de sterk verbeterde wijkwinkelcentra, de teruglopende koopkracht van inwoners door de economische recessie en de toename van het online winkelen. Het resultaat van deze krachten is anno 212 ook terug te zien in de Binnenstad van Hengelo. Winkels Afname aantal winkels Grootste afname vond plaats in kleding- en modewinkels: 11 stuks Het aantal winkels in 212 is ten opzichte van zowel 211 als vijf geleden afgenomen. Ten opzichte van 211 telde het centrum in 212 per saldo 7 winkels minder. Dit waren alle winkels in de detailhandel, het aantal winkels met dienstverlening bleef ongewijzigd. Toename aantal werkzame personen Minder fulltimers, meer parttimers Het aantal werkzame personen in winkels met detailhandel en/of dienstverlening is per april 211 voor het eerst gestegen sinds april 27. Ten opzichte van 21 steeg het aantal werkzame personen met 3%. Wel is de verhouding tussen het aantal fulltimers en parttimers veranderd. Verhoudingsgewijs is het aandeel parttimers gestegen in het aantal werkzame personen. Toename leegstaande panden De leegstand van panden voor detailhandel, horeca en dienstverlening in het centrum is voor het vierde op rij gestegen en niet eerder zo hoog geweest. Ten opzichte van vorig is het leegstandspercentage gestegen van 13,3% naar 16,4%. Er stonden 66 panden leeg. Dat zijn er 13 meer (+25%) dan vorig en twee keer zoveel als in 28. De meeste leegstaande panden staan in de Lambertuspassage (12), gevolgd door de Nieuwstraat (8), Marktstraat (7) en de Molenstraat (6). De meeste leegstaande vierkante meters zijn te vinden in de Nieuwstraat (1.373 m 2 ), aan het Burgemeester Jansenplein (1.26 m 2 ) en in de Marktstraat (1.135 m 2 ). Aantal bezoekers gelijk aan vorig Drukker in Drienerstraat, minder druk in Nieuwstraat en Marktstraat Het aantal geregistreerde weekbezoekers in 212 is 98.5. Dat is vrijwel gelijk aan vorig (98.1). Na een periode van dalende bezoekersaantallen, lijkt het aantal bezoekers zich vanaf 21 te herstellen op een wat hoger niveau. Het aantal passanten in de Drienerstraat is toegenomen. In de Nieuwstraat en de Marktstraat werden minder passanten geregistreerd. Verblijfsduur zaterdagbezoekers afgenomen Van de geënquêteerde zaterdagbezoekers kwam, net als in voorgaande jaren, ongeveer driekwart uit Hengelo zelf. De tendens in de afgelopen jaren is een afnemend aandeel jongere en een toenemend aandeel oudere bezoekers. Ten opzichte van vorig is de gemiddelde verblijfsduur van de zaterdagbezoekers afgenomen van 93 naar 84 minuten en niet eerder zo laag geweest. De waardering voor de sfeeren gezelligheid in het centrum (rapportcijfer 6,4) is vrijwel gelijk aan vorig, maar bijna een half punt (-,4) lager dan in 28. Net als vorig kwam de helft van de Hengelose bezoekers met de fiets naar het centrum. Horeca Afname aantal vestigingen en werkzame personen Voor het vierde achtereen telt het centrum minder horecavestigingen. Ten opzichte van 211 telde het centrum 4 horecavestigingen minder. In 3 gevallen betrof het een eetgelegenheid. Ook het aantal werkzame personen nam af. De grootste afname in het aantal werkzame personen vond plaats in cafés. In vergelijking tot april 21 werkten er per april 211 35 mensen minder in de horeca (-5%). In het centrum staan tien panden leeg die een horecabestemming hebben. Dat is 15% van totaal aantal leegstaande panden. Warenmarkt Warenmarkt wederom goed beoordeeld De laatste jaren kent de woensdagmarkt een stabiel tot licht stijgend aantal (vaste) standplaatsen. Al telt deze markt wel minder standplaatsen als in 28. Voor wat betreft het (vaste) aantal standplaatsen op de zaterdagmarkt is er een duidelijke afname te zien. 3
Vanaf 28 nam dit aantal ieder af. Ten opzichte van vorig zijn er dit vijf (vaste) standplaatsen minder op de zaterdagmarkt. Al jaren komt een groot gedeelte van de zaterdagbezoekers voor de markt naar het centrum. Dit kwam zelfs de helft van de Hengelose bezoekers naar het centrum voor de markt. Ook beoordelen zij de warenmarkt al jaren goed. Evenementen Koninginnedag best bezochte centrumevenement In juni van dit hebben 2. leden van het HengeloPanel enkele vragen beantwoord over evenementenbezoek en waardering. Van de evenementen die in het centrum plaats vonden werden Koninginnedag (61%) en de Lambertuskermis (46%) het meest bezocht. Minst bezocht werden de FBK City Games (13%) en het Blues Festival (11%). Concert op de markt hoogst gewaardeerde centrumevenement De leden van het HengeloPanel waardeerden het concert op het marktplein (7,7) en het Straattheaterfestival (7,6) gemiddeld het hoogst van de centrumevenementen. Gemiddeld werden de Oranjekermis (6,2) en de Carnavalsoptocht (5,7) het minst gewaardeerd. Bezoekersaantallen niet altijd graadmeter voor waardering Opvallend is dat Koninginnedag en de Oranjekermis tot top drie van de meest bezochte evenementen behoren en relatief laag worden gewaardeerd, terwijl de FBK City Games en het Blues Festival de minst bezochte evenementen zijn en zij relatief hoog worden gewaardeerd (met name door bezoekers). Grote centrumvoorzieningen Aantal bezoekers Metropool gestegen Van de vier grote centrumvoorzieningen had alleen Poppodium Metropool in 211 meer bezoekers dan in 21 (+15%). De bezoekersaantallen van het Rabotheater en de bibliotheek waren vrijwel gelijk aan het voorgaande (beide -1%). Cinema Hengelo had in 211 wat minder bezoekers dan in 21 (-5%). In 211 is de bibliotheek uitgeroepen tot Beste bibliotheek van Nederland 211. Bevolking Meer inwoners in de afgelopen jaren en in de toekomst In de afgelopen 5 is het aantal inwoners in de wijk met 5% gestegen, terwijl het aantal inwoners in heel Hengelo licht afnam (-,6%). Tussen 27 en 212 steeg het aantal inwoners in alle drie de buurten van de wijk. Volgens de bevolkingsprognose zal het aantal inwoners in de wijk verder toenemen. Daar waar de toename voor heel Hengelo afvlakt tot 3% meer inwoners in 23, wordt er voor de Binnenstad een toename van 2% voorspeld in 23. Voor het 215 wordt al een toename van 6% voorspeld. Dat komt overeen met zo n 16 inwoners. Veel 18 t/m 39 jarigen, weinig gezinnen In de wijk wonen relatief veel 18-39 jarigen (35%) en relatief weinig jongeren tot 18 (13%). Dit beeld is veruit het sterkst in de buurt Binnenstad Centrum, waar meer dan de helft (52%) van de inwoners in de categorie 18 tot en met 39 valt. Het aandeel inwoners in de Binnenstad dat in gezinsverband woont (53%) ligt aanzienlijk lager dan in Hengelo (73%). In de buurt Binnenstad Centrum is dit slechts 3%. Belevingswerelden Voor het eerst is gebruik gemaakt van een analyse van belevingswerelden van huishoudens. Het blijkt dat de Binnenstad hierin afwijkt van Hengelo gemiddeld. De Binnenstad heeft een hoger aandeel huishoudens met een rode (vrijheid, eigenzinnigheid, zelfbewust, passie) en een blauwe (de expert, ratio, controle) belevingswereld. Huishoudens met een gele belevingswereld (open, sociaal, zorgzaam, gezellig, harmonie) zijn ondervertegenwoordigd. Het aandeel met een groene (bedachtzaam, zekerheid) belevingswereld is gelijk aan heel Hengelo. (Verwachte) vergrijzing Binnenstad gemiddeld De verwachte vergrijzing in de Binnenstad wijkt vrijwel niet af van de vergrijzing in de gehele gemeente Hengelo. Migratie en woningvoorraad Een wijk met minder honkvaste bewoners en veel doorstroom Een derde (32%) van de hoofdbewoners van de Binnenstad woont 1 of langer in zijn huidige woning. Hiermee wijkt de Binnenstad 4
behoorlijk af van het stedelijk gemiddelde (48%). Opmerkelijk is het aandeel dat maximaal 2 op het huidige adres woont (44%). Dit is beduidend hoger dan gemiddeld in Hengelo (22%). Dit duidt op veel doorstroom in de wijk Binnenstad. In 211 is 18% van het totale aantal inwoners verhuisd. Voor Hengelo totaal is dit 1%. Van de verhuizers van de Binnenstad verhuisden er 9% binnen de wijk. Gemiddeld in Hengelo is dit 19%. Veel oude woningen Het aandeel woningen dat is gebouwd voor 195 is hoger in de Binnenstad (39%) dan gemiddeld in Hengelo (22%). Van alle woningen in de buurten Binnenstad West (53%) en Binnenstad Oost (51%) is meer dan de helft gebouwd voor 195. Veel meergezinswoningen Het aandeel meergezinswoningen in de wijk ligt met 62% veel hoger dan gemiddeld in Hengelo (28%). De buurt Binnenstad Centrum bestaat vrijwel geheel uit meergezinswoningen (96%). De samenstelling van de woningvoorraad in de buurten Binnenstad West en Oost komt aardig overeen. Werken Werkloosheid in Binnenstad Centrum hoger dan gemiddeld De wijk Binnenstad is goed voor 11% van alle werkgelegenheid in Hengelo. De werkloosheid in de Binnenstad ligt niet veel hoger dan gemiddeld in Hengelo. In de buurt Binnenstad Centrum is dit wel het geval en is het aantal niet-werkende-werkzoekenden en het aantal huishoudens met een bijstandsuitkering hoger dan gemiddeld. Leefbaarheid volgens bewoners Oordeel over woonomgeving lager dan gemiddeld in Hengelo Inwoners van de Binnenstad beoordelen (rapportcijfers) hun woonomgeving in het algemeen, de leefbaarheid en de veiligheid van hun woonomgeving lager dan men dat gemiddeld in Hengelo doet. Met name het oordeel over de veiligheid is lager, maar in 211 onveranderd ten opzichte van 29. Een ander oordeel over de ontwikkeling van de woonbuurt wordt uitgedrukt in het verschil tussen het aandeel dat zegt dat de buurt is vooruitgegaan en het aandeel dat vindt dat die is achteruitgegaan. Netto zien inwoners van de Binnenstad een achteruitgang van de woonbuurt (-14%). In 29 was ook dit oordeel hetzelfde. Sociale cohesie in Binnenstad gestegen De sociale cohesie in de wijk is toegenomen. De score sociale cohesie is voor de Binnenstad in 211 (6,3) aanzienlijk hoger dan in 29 (5,7). In heel Hengelo bleef deze gelijk (6,2). Bewoners gaven vaker aan veel contact te hebben met andere buurtbewoners. Buurtproblemen volgens bewoners Inwoners ervaren meer overlast Op de score verkeersoverlast na, zijn alle overlastscores voor de Binnenstad gestegen ten opzichte van 29. Ten opzichte van 29 ervaren inwoners meer sociale overlast, vermogensdelicten, fysieke verloedering, overige overlast en dreiging. De binnenstad scoort in 211 het hoogst op de schaalscore verkeersoverlast (4,7), al is deze licht gedaald ten opzichte van 29 (5,). Ook sociale overlast (4,6) en vermogensdelicten (4,6) scoren hoog. Bovendien zijn zij beiden gestegen. Met name de score op vermogensdelicten is flink gestegen van een 3,7 in 29 naar 4,6 in 211. De schaalscore is samengesteld uit de items: beschadiging van en/of diefstal vanaf auto s, fietsendiefstal, inbraak in woningen en diefstal uit auto s (% komt vaak voor ). Rommel op straat meest genoemd, prioriteit bij groepen jongeren Van 25 voorgelegde mogelijke buurtproblemen werd rommel op straat het meest genoemd. Ruim vier van de tien (43%) inwoners gaven aan dat dit vaak voorkomt in de buurt. Rommel op straat behoort niet tot de drie buurtproblemen die, volgens de inwoners, met voorrang zouden moeten worden aangepakt. De belangrijkste buurtproblemen die volgens de inwoners met voorrang aangepakt zouden moeten worden zijn overlast door groepen jongeren, vernieling van/diefstal vanaf auto s en parkeeroverlast. Veiligheid volgens bewoners Onveiligheidsgevoel in eigen buurt niet veranderd Inwoners van de Binnenstad voelden zich in 211 (36%) iets vaker wel eens onveilig in het algemeen dan in 29 (33%). In Hengelo bleef dit aandeel vrijwel gelijk. Het aandeel inwoners van de Binnenstad dat zich 5
wel eens onveilig voelt in de eigen buurt is tussen 29 en 211 gelijk gebleven (29%). Gemiddeld in Hengelo nam dit licht toe tot 16%. Verwachte slachtofferkans volgens inwoners toegenomen Het aandeel inwoners dat de kans (heel) groot acht dat ze het komende slachtoffer worden van woninginbraak, mishandeling of diefstal van hun portemonnee is in 211, zowel in Hengelo als in de Binnenstad, voor alle drie de items toegenomen. Met name de verwachte slachtofferkans op woninginbraak en mishandeling zijn toegenomen in de Binnenstad. Kanttekening stijging aantal misdrijven De (forse) stijging van het aantal geregistreerde misdrijven betekent niet dat het in dezelfde mate onveiliger is geworden. De meldingbereidheid van inwoners, de mogelijkheid tot 24-uurs internetaangifte, bewonersinitiatieven, politie-inzet en cameratoezicht zijn alle van invloed op het aantal geregistreerde misdrijven. In het interview met de wijkagent en in de persverklaring van de Politie Twente (terugblik op 211), werd bijvoorbeeld het project Nachtwacht aangehaald dat geleid heeft tot meer aangiftes. Inwoners gaven vaker aan slachtoffer te zijn geweest van een delict Het aantal inwoners in de Binnenstad dat zegt in de afgelopen 12 maanden slachtoffer te zijn geweest van één of meerdere delicten is 44%. Dit is een stijging van 5% ten opzichte van 29 (39%) en wordt vooral veroorzaakt door de stijging van het aantal vermogensdelicten (waaronder fietsendiefstal, (poging tot) inbraak, diefstal uit auto, zakkenrollerij en straatroof). Veiligheid volgens de cijfers Stijging aantal geregistreerde misdrijven Ten opzichte van 21 steeg het aantal geregistreerde misdrijven in 211 in de wijk Binnenstad (+13%). De stijging was iets minder sterk dan gemiddeld in Hengelo (+16%). In de buurt Binnenstad Oost was de stijging het sterkst (+38%), gevolgd door Binnenstad West (+27%) en Binnenstad Centrum (+1%). Verschillen tussen buurten in stijging soorten misdrijven In de buurt Binnenstad Centrum is de stijging voornamelijk veroorzaakt door meer vernieling/zaakbeschadiging in de openbare ruimte, huisvredebreuk en winkeldiefstal. In de buurt Binnenstad West (Dichtersbuurt) komt de stijging door meer geregistreerde misdrijven van drugshandel, verstoring van de openbare orde en mishandeling. De stijging in de buurt Binnenstad Oost kende een toename in het aantal geregistreerde misdrijven van vernieling/zaakbeschadiging in de openbare ruimte, diefstal/inbraak woning, diefstal uit/af motorvoertuigen, bedreiging en mishandeling. 6
1. Afbakening centrumgebied en wijk Binnenstad 1.1 Afbakening centrumgebied Kaart 1.1: Het centrumgebied. 1.2 Afbakening wijk Binnenstad Kaart 1.2: De wijk Binnenstad met buurten (CBS-Wijk-buurtindeling). Het centrumgebied zoals bedoeld in de hoofdstukken 2 tot en met 6 wordt grofweg begrensd door: de Deldenerstraat, de Oldenzaalsestraat, de Wemenstraat, de Wetstraat, de Beursstraat, het Stationsplein, en de Marskant. In het hoofdstuk: Hoe is het om te wonen in de Binnenstad?, wordt een groter gebied gehanteerd. De wijk Binnenstad bestaat uit drie buurten; Binnenstad Centrum (buurt ), Binnenstad West (buurt 1) en Binnenstad Oost (buurt 2). 7
2. Hoe gaat het met onze winkels? 2.1 Conclusies Minder winkels in het centrum. Vooral minder winkels met kleding & mode. Enkele nieuwe winkels met levensmiddelen en persoonlijke verzorging. Het aantal werkzame personen (april 11) is voor het eerst toegenomen sinds april 27. Er heeft een uitruil van fulltimers tegen parttimers plaatsgevonden. Het aantal fulltimers nam af, terwijl het aantal parttimers sterk steeg. Het centrum heeft tussen 25 en 21 marktaandeel en omzet verloren aan onder andere Plein Westermaat en wijkwinkelcentra. Leegstand centrum flink gestegen en vooral groot in Lambertuspassage, Nieuwstraat, Marktstraat en Molenstraat. Driekwart (74%) van leegstand heeft detailhandelsbestemming. Tussen 27 en 211 is alleen de WOZ-waarde van detailhandelpanden op A1-locaties gestegen (stijging heeft tussen 21 en 211 niet doorgezet). Detailhandelpanden op C-locaties daalden behoorlijk in waarde. De waarde van detailhandelpanden op andere locaties nam in 5 tijd licht af. Het aantal bezoekers is vrijwel gelijk aan vorig. Na een periode van dalende bezoekersaantallen, lijkt het aantal bezoekers zich vanaf 21 te herstellen op een hoger niveau. Aandeel passanten in oostelijk centrumgebied toegenomen, westelijk gebied in neergaande lijn. Positieve ontwikkeling aantal passanten Drienerstraat, negatief in Marktstraat. Aandeel passanten winkelgebied Enschedesestraat blijft toenemen. Verblijfsduur zaterdagbezoekers afgenomen. Helft Hengelose bezoekers op zaterdag met fiets naar het centrum. Aandeel Hengelose bezoekers dat kiest voor de auto neemt toe. SNS-Bank meest klantvriendelijk filiaalbedrijf en Beauty Junkies meest klantvriendelijke zelfstandige onderneming in centrum. 2.2 Ontwikkeling aantal winkels Figuur 2.1: Aantal detailhandelwinkels en winkels met dienstverlening, Hengelo centrum, april 28 april 212 (bron: Locatus). aantal panden 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5 Totaal 289 Detailhandel 221 Dienstverlening 29 223 282 216 68 67 66 Ten opzichte van vorig (april 211) telde het centrum in april van dit per saldo zeven winkels minder. Dit waren alle winkels in de sector detailhandel. Ten opzichte van 28 is zowel het aantal detailhandelwinkels als het aantal winkels met dienstverlening met 1% afgenomen. Ten opzichte van 28 is het aantal winkels in het centrum (-1%) procentueel meer afgenomen, dan in de gehele gemeente Hengelo (-7%) 267 26 28 29 21 211 212 61 26 199 61 8
Figuur 2.2: Ontwikkeling aantal detailhandelwinkels naar dagelijkse artikelen en niet-dagelijkse artikelen, Hengelo centrum, april 28 april 212 (bron: Locatus). Figuur 2.3: Ontwikkeling aantal detailhandelwinkels met niet-dagelijkse artikelen naar subbranches, Hengelo centrum, april 28 april 212 (bron: Locatus). 28 29 21 211 212 28 29 21 211 212 25 2 225 18 2 16 aantal winkelpanden 175 15 125 1 75 166 aantal winkelpanden 14 12 1 8 6 16 5 4 25 33 2 24 29 Detailhandel dagelijkse artikelen Detailhandel niet-dagelijkse artikelen Mode en luxe Vrije tijd In- en om het huis Overig 7 Ten opzichte van vorig nam het aantal detailhandelwinkels met dagelijkse artikelen licht toe met 3 stuks en is het aantal detailhandelwinkels met niet-dagelijkse artikelen met 1 stuks afgenomen. Ten opzichte van 28 is het aantal detailhandelwinkels met niet-dagelijkse artikelen in het centrum afgenomen met 12%, terwijl het aantal detailhandelwinkels met dagelijkse artikelen vrijwel gelijk bleef. Ten opzichte van vorig is het aantal winkels met mode- en luxeartikelen met 12 stuks afgenomen. In vrijwel alle gevallen ging het om kleding- en modewinkels (-11). Het aantal winkels in de andere subbranches bleef vrijwel gelijk. Ten opzichte van 28 is het aantal winkels met mode- en luxeartikelen in het centrum met 16% afgenomen. Binnen de mode en luxe was de grootste afname in de kleding en mode; een daling van 73 winkels in 28 naar 58 in 212 (-21%). 9
2.3 Aantal werkzame personen in winkels Figuur 2.4: Werkzame personen in winkels, Hengelo centrum, april 27 - april 211 (bron: BIRO). aantal werkzame personen 2. 1.8 1.6 1.4 1.2 1. 8 6 4 2 totaal detailhandel dienstverlening 27 28 29 21 211 1.483 1.278 Voor het eerst sinds 27 is het aantal werkzame personen in winkels in het centrum toegenomen (+3,1%). Het aantal werkzame personen in detailhandelwinkels is tussen april 21 en april 211 met 34 personen toegenomen (+2,7%). In winkels met dienstverlening steeg het aantal werkzame personen tussen april 21 en april 211 met 11 arbeidsplaatsen (+5,7%). Ten opzichte van 27 is het totale aantal werkzame personen in winkels in het centrum echter afgenomen met 12,7%. 25 *Belangrijke kantekening bij deze paragraaf is dat het om het aantal werkzame personen gaat. Het Er heeft een uitruil van fulltimers tegen parttimers plaatsgevonden. Het aantal fulltimers nam af, terwijl het aantal parttimers sterk steeg (zie figuur 2.5 hieronder). Hierdoor is het enigszins lastig om te spreken van een gedaalde of gestegen werkgelegenheid. Figuur 2.5: Werkzame personen in detailhandelwinkels, naar fulltimers en parttimers, Hengelo centrum, april 27 - april 211 (bron: BIRO). aantal werkzame personen 2. 1.8 1.6 1.4 1.2 1. 8 6 4 2 1.37 fulltimers detailhandel parttimers detailhandel 374 941 449 Tussen 21 daalde het aantal fulltimers dat in de detailhandel werkzaam was met 3%, terwijl het aantal parttimers in dat steeg met 16%. Verhoudingsgewijs is het aandeel parttimers toegenomen en het aandeel fulltimers afgenomen sinds 27. In 27 was nog bijna driekwart (73%) van de werkzame personen in de detailhandel fulltimer. In 211 is dat gedaald tot 64%. 913 439 85 392 821 27 28 29 21 211 456 1
2.4 Omzet en marktaandeel detailhandel centrum Figuur 2.6: Detailhandelsomzet Hengelo totaal en Hengelo centrum uitgesplitst in niet-dagelijkse en dagelijkse artikelen, 25 en 21 (bron: Koopstromenonderzoek). 75 7 65 omzet in miljoenen euro's 6 55 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5 554 Hengelo totaal 482 Centrum totaal 197 Centrum niet-dagelijks 16 137 16 36 Centrum dagelijks 31 25 21 * De omzet van niet-dagelijkse artikelen in het centrum bedroeg in 2 nog 234 miljoen euro. Omdat de totaalomzet en de omzet van dagelijkse artikelen voor dat niet bekend zijn, is dit niet opgenomen in de figuur. Tussen 25 en 21 is de totale detailhandelsomzet in het centrum flink afgenomen (-3%), terwijl deze in de gemeente Hengelo totaal steeg (+15%). De afname in het centrum wordt vrijwel volledig verklaard door de afname van de omzet in niet-dagelijkse artikelen (-34%). De omzet in niet-dagelijkse artikelen op Plein Westermaat bleef overigens gelijk tussen 25 (142 euro) en 21 (143 euro). 11
Figuur 2.7: Marktaandeel (in procenten) van het centrum binnen Hengelo in dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen, Hengelo centrum, 25 en 21. Figuur 2.8: Marktaandeel (in procenten) van het centrum binnen Hengelo in niet-dagelijkse artikelen naar artikelgroep, Hengelo centrum, 25 en 21. Kleding 91 92 Niet dagelijks 34 48 Schoenen 73 72 Huishoudelijke artikelen 41 5 Bloemen, planten en tuinartikelen 22 25 Woninginrichting 12 17 Dagelijks 15 19 Electro 8 22 21 Doe-het-zelf 6 25 2 21 25 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 marktaandeel in procenten *Het marktaandeel van het centrum is het percentage van de totale bestedingen in heel Hengelo, dat in het centrum wordt gedaan. Het marktaandeel van het centrum in zowel niet-dagelijkse artikelen als in dagelijkse artikelen, is in 21 afgenomen ten opzichte van 25. Voor niet-dagelijkse goederen speelt Plein Westermaat een grote rol en voor de dagelijkse artikelen de sterk verbeterde en uitgebreide wijkwinkelcentra. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 marktaandeel in procenten *Het marktaandeel van het centrum is het percentage van de totale bestedingen in heel Hengelo, dat in het centrum wordt gedaan. Het marktaandeel van het centrum in kleding, schoenen en bloemen, planten en tuinartikelen bleef vrij stabiel tussen 25 en 21. Het marktaandeel van het centrum in huishoudelijke artikelen, woninginrichting, electro en doe-het-zelf, nam behoorlijk af. Hierin speelt Plein Westermaat een grote rol. 12
2.5 Leegstaande panden Figuur 2.9: Leegstandspercentage (panden detailhandel, dienstverlening en horeca) Hengelo totaal en Hengelo centrum, april 28 april 212 (bron: Locatus). 2 In absolute zin stonden er in april van dit 66 panden leeg in het centrum. Dat zijn er 13 meer (+25%) dan vorig en twee keer zoveel als in 28. Negen panden die nu leeg staan, staan vanaf 28 (of langer) leeg. 18 16 16,4 14 percentage leegstand 12 1 8 6 Centrum 7,8 7,6 6,5 6,4 Hengelo totaal 11, 8,2 13,3 9,3 1,7 4 2 28 29 21 211 212 * Het gaat hier om het aandeel leegstaande panden in het totale aantal vestigingen detailhandel en (overige) dienstverlening (waaronder horeca, reisbureau en ambachtbedrijven). Ten opzichte van vorig is het leegstandspercentage in het centrum gestegen van 13,3% naar 16,4%. Het leegstandspercentage is voor het vierde achtereen gestegen en niet eerder zo hoog geweest. Het aandeel leegstaande panden in het centrum is sterker toegenomen dan in de gehele gemeente Hengelo. 13
Tabel 2.1: Leegstaande panden, totaal naar straat en naar winkelverkoopvloeroppervlak (WVO), Hengelo centrum, april 212 (bron: Locatus). Kaart 2.1: Leegstand (in rood) in het centrum, Hengelo april 212 (bron: Locatus Goadplan). Straat Aantal WVO (m2) Lambertuspassage 12 693 Nieuwstraat 8 1.373 Marktstraat 7 1.135 Molenstraat 6 74 Burgemeester Jansenplein 5 1.26 Drienerstraat 4 593 Willemstraat 4 694 De Wetstraat 3 268 Stationsplein 3 4 Beekstraat 2 135 Enschedesestraat 2 2 Wemenstraat 2 295 B.P. Hofstedestraat 1 74 Beursstraat 1 265 Brink 1 75 Brinkstraat 1 88 Deldenerstraat 1 4 Langestraat 1 1 Marskant 1 3 Telgen 1 154 Totaal 66 8.846 In absolute zin staan de meeste panden leeg in de Lambertuspassage (12), gevolgd door de Nieuwstraat (8), Marktstraat (7) en de Molenstraat (6). De meeste leegstaande vierkante meters zijn te vinden in de Nieuwstraat (1.373 m 2 ), aan het Burgemeester Jansenplein (1.26 m 2 ) en in de Marktstraat (1.135 m 2 ). 14
Tabel 2.2: Leegstand naar soort bestemming, Hengelo centrum, april 212 (bron: Locatus, bewerking gemeente Hengelo afdeling BGI en REO). Kaart 2.2: ABC-locaties in het centrum, Hengelo 212 (bron: Locatus Goadplan). Aantal panden WVO (m2) Bestemming Absoluut % Absoluut % Detailhandel 49 74 6.154 7 Dienstverlening 7 11 1.95 12 Horeca 1 15 1.597 18 Totaal 66 1 8.846 1 Van de 66 leegstaande panden hadden er in april van dit 49 een detailhandelsbestemming (74%), 7 de bestemming dienstverlening (11%) en 1 een horecabestemming (15%). Tabel 2.3: Leegstand naar ABC-locatie, Hengelo centrum april 212 (bron: Locatus). Aantal panden WVO (m2) Locatie Absoluut % Absoluut % A1 1 3 337 6 A2 5 15 698 13 B1 12 35 1.737 33 B2 8 24 1.139 22 C 8 24 1.344 26 Totaal 34 1 5.255 1 Zie voor ABC-locaties kaart 2.2 hiernaast (bron Locatus). Van de 66 leegstaande panden zijn aan 34 panden een A, B of C-locatie toegekend. Samen vertegenwoordigen deze panden 5.255 leegstaande vierkante meters. Wanneer alleen naar deze panden wordt gekeken, dan behoort een derde (35%) tot een B1-locatie. Dit zijn 12 panden waarvan er 7 in de Nieuwstraat staan. Ook op A-locaties is er sprake van leegstaande panden. 15
2.6 WOZ-waardeontwikkeling panden Figuur 2.1: Indexcijfers WOZ- waardeontwikkeling panden detailhandel naar ABC-locatie, Hengelo centrum 1 januari 27 1 januari 211 (27=1). Figuur 2.11: Absolute WOZ- waardeontwikkeling in miljoenen euro s panden detailhandel naar ABC-locatie, Hengelo centrum 1 januari 27 1 januari 211. index woz-waarde (27=1) 15 14 13 12 11 1 9 8 7 6 A1 A2 B1 B2 C N.v.t. WOZ-waarde in miljoenen euro's 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 48 3 28 13 11 48 3 29 13 11 47 33 27 12 11 A1 A2 B1 B2 C N.v.t. 5 27 28 29 21 211 4 3 3 27 28 29 21 211 Ten opzichte van 27 hebben alleen detailhandelpanden op A1-locaties een hogere WOZ-waarde (+13%). Deze WOZwaarde is niet veranderd tussen 21 en 211. Detailhandelpanden op C-locaties hebben relatief gezien de meeste waarde verloren sinds 27 (-19%). Al daalde die waarde tussen 21 en 211 niet verder. "De prijzen dalen, maar we zijn er nog niet. Als dat doorzet ontstaat er weer ruimte voor nieuwe winkels en ondernemers : Sieger Wijnsma; Bedrijfsmakelaar en voorzitter VCOH. In deze paragraaf worden WOZ-waarden in de tijd vergeleken. Uitgangspunt is het meest recente WOZ-bestand (beschikkingen per 1 januari 211). Het gaat steeds om dezelfde panden een eerder. 16
2.7 Aantal Bezoekers Figuur 2.12: Ontwikkeling aantal bezoekers per week en op zaterdag, Hengelo centrum 23-212 (bron: Locatus). 15. 14. 13. 12. voetgangers (en personen in een rolstoel) worden geteld. De passantenaantallen per telpunt geven een beeld van de drukteverdeling in het centrum. Locatus stelt ook bezoekersaantallen vast. Om voor het winkelgebied tot weekcijfers te komen, wordt gebruik gemaakt van transactiecijfers van een aantal winkels in het centrum. De verhouding tussen de transactiecijfers van de zaterdag en de overige dagen maakt het mogelijk een raming te geven voor de afzonderlijke dagen van de week (bron: Locatus). bezoekers 11. 1. 9. 8. 7. 6. bezoekers per week 98.5 Figuur 2.13: Ontwikkeling aantal bezoekers op winkel- en marktdagen, Hengelo centrum 23-212 (bron: Locatus). 5. 45. 5. 4. 3. bezoekers op zaterdag 25. 4. 35. 2. 1. 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 Het aantal door Locatus geregistreerde weekbezoekers in 212 is 98.5. Dat is vrijwel gelijk aan vorig (98.1). Het aantal door Locatus geregistreerde zaterdagbezoekers in 212 is 25.. Dat is iets hoger dan in 211 (24.). Na een periode van dalende bezoekersaantallen, lijkt het aantal bezoekers zich vanaf 21 te herstellen op een wat hoger niveau. aantal bezoekers 3. 25. 2. 15. 1. 5. zaterdag 25. donderdag woensdag 17. 17. zondag 3. 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 Methodiek passantentellingen Locatus in het kort In het centrum van Hengelo wordt in een roulerend schema door twee personen geteld op vierentwintig verschillende plaatsen. Op alle telposities wordt een identieke wijze van registreren gebruikt. Alleen Voor het derde op rij zijn de bezoekersaantallen op alle winkel- en marktdagen stabiel of licht stijgend. Voor het vierde op rij komen er evenveel bezoekers op woensdag en donderdag naar het centrum. 17
Kaart 2.3: Druktebeeld en telpunten, Hengelo centrum april 212 (bron Locatus). Tabel 2.3: Telpunten met hoogste aantal passanten op zaterdag, Hengelo centrum april 212 (bron: Locatus). Telpunt Locatie 17 Telgen 7 (Dolcis) 19.8 18 Enschedesestraat 16 (T-Mobile) 18.6 1 Brinkstraat 12 (Opticien Het Huis) 15.3 16 Enschedesestraat 13a (Bijou Brigitte) 15.2 19 Enschedesestraat 6 (Choice Mode) 14.7 Aantal passanten De vier drukste punten zijn hetzelfde als vorig. Vorig stond telpunt 7 ter hoogte van Bakkerij Bart nog op de vijfde plek. Dit is dat telpunt 19 aan de Enschedesestraat 6 ter hoogte van Choice Mode. Tabel 2.4: Telpunten met laagste aantal passanten op zaterdag, Hengelo centrum april 212 (bron: Locatus). Telpunt Locatie 14 Drienerstraat 33 (Dobey) 1.3 12 Marktstraat 25 (leegstand) 1.9 13 Enschedesestraat 37 (Menzis Winkel) 2. 15 Drienerstraat 6 (FC Twente Fanshop) 2.2 2 B.P. Hofstedestraat 12 (leegstand) 2.3 Aantal passanten Net als vorig zijn aan het begin van de Drienerstraat (telpunt 14) de minste passanten waargenomen. Telpunt 15, wat verder op in de Drienerstraat, doet het beter dan vorig (van de tweede naar de vierde plek). Opvallende stijger in negatieve zin is telpunt 12 ter hoogte van de Markstraat 25 (ten op zichte van vorig van plek 5 naar plek 2). 18
Kaart 2.4: Toegangspoorten/-gebieden Hengelo centrum, april 212. Figuur 2.14: Ontwikkeling procentueel aandeel passsanten toegangspoorten/-gebieden Hengelo centrum, april 28 april 212. 5 45 4 35 Noord procentueel aandeel 3 25 2 15 Noord (31%) Zuid (28%) Oost (25%) West (15%) 1 5 West Oost 28 29 21 211 212 Ten opzichte van vorig is het aandeel van Oost toegenomen van 21% naar 25%. Het aandeel van Zuid (-3%) en West (-4%) nam af en Noord (+1%) bleef vrijwel gelijk. Ten opzichte van 28 zijn de aandelen passanten voor de gebieden Noord en Oost gestegen en namen Zuid 1 en West af. Zuid 1 Ten tijde van de passantentellingen in april 212 had telpunt 4 in gebied Zuid enige hinder van de renovatie van het Stationsplein. 19
Kaart 2.5: Hoofdwinkelgebieden Hengelo centrum, april 212. Figuur 2.15: Ontwikkeling procentueel aandeel passanten hoofdwinkelgebieden Hengelo centrum, april 28 212. 5 45 4 procentueel aandeel 35 3 25 2 15 1 Enschedesestraat Brinkstraat + Brink Telgen en Markt Nieuwstraat e.o. Wemenstraat + B. Jansenplein 5 28 29 21 211 212 *Telpunt 22 (Wemenstraat 23) is niet meegenomen in winkelgebied Wemenstraat, omdat daar dit voor het eerst is geteld in verband met sluiting Lambertuspassage. Het aandeel passanten van het winkelgebied Enschedesestraat is vanaf 28 ieder gestegen. De gebieden Brinkstraat + Brink en de Nieuwstraat en omgeving verliezen (licht) aan aandeel. De gebieden Telgen en Markt en Wemenstraat + Burg. Jansenplein hebben een vrij stabiel aandeel passanten vanaf 28. 2
2.7.1 Doorbloeding centrum blijft gelijk Penetratiegraad Met behulp van de gemiddelde penetratiegraad wordt inzicht verkregen in de mate waarin de gemiddelde centrumbezoeker het winkelaanbod in het centrum ziet: Ziet men het totale aanbod van winkels, of bezoekt men slechts enkele straten? Als alle bezoekers alle delen van het centrum bezoeken, bedraagt de penetratiegraad 1%; het zou dan overal even druk zijn. Het gaat hier om een theoretische situatie die in de praktijk niet voorkomt. Een hoge gemiddelde penetratiegraad geeft aan dat het winkelcentrum goed doorbloed wordt. Is de waarde laag, dan is sprake van veel deelbezoeken (bezoekers die slechts in een deel van het centrum komen). Figuur 2.16: Ontwikkeling gemiddelde penetratiegraad, Hengelo centrum april 23 - april 212 (bron: Locatus) In 212 is de gemiddelde penetratiegraad voor het winkelgebied Hengelo centrum als geheel 34%. Hiermee ziet de gemiddelde binnenstadbezoeker circa 34% van het totale winkelaanbod. Andersom kan worden gesteld dat een winkel in het centrum gedurende een week gemiddeld door 98.5 x 34% bezoekers wordt waargenomen (circa 33.49 bezoekers). Ter hoogte van het drukste punt in Hengelo, Telgen 7 (Dolcis) is de penetratiegraad 8%. Van alle 98.5 weekbezoekers passeert 8 procent (circa 79.1 bezoekers) dit punt. Bij de B.P. Hofstedestraat 12 (leegstand), de Markstraat 25 (leegstand), de Enschedesestraat ter hoogte van de Menziswinkel en de Drienerstraat, bij zowel de FC Twente Fanshop als Dobey, is de waarde lager dan 1%. 1 9 8 penetratiegraagd in procenten 7 6 5 4 3 34 37 36 39 36 37 39 34 33 34 2 1 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 21
2.8 Het winkelend zaterdagpubliek aan het woord De lijkse binnenstadsenquête Op zaterdag 19 mei 212 is tussen 9. uur en 17. uur, face-toface een vragenlijst afgenomen onder 395 bezoekers van 15 en ouder. Voor de volledige vragenlijst en resultaten zie bijlage 1. 2.8.1 Bezoekdoel en verblijfsduur Figuur 2.17: Bezoekdoelen aan het centrum op zaterdag tussen 9. en 17. uur, 23 212 (meerdere antwoorden mogelijk). 1 9 Enkele achtergrondkenmerken van de bezoekers: Herkomst Ruim driekwart (77%) van de bezoekers woont in Hengelo. Dat is ongeveer gelijk aan het gemiddelde over de afgelopen vijf (75%). Eén op de tien bezoekers komt uit Enschede (6%) óf Borne (4%). Dat is gelijk aan het gemiddelde over de afgelopen vijf. Leeftijd Ruim de helft (54%) van de bezoekers is 55 of ouder (35% is 65 of ouder), een derde (32%) behoort tot de leeftijdscategorie 3-54 en één van de zeven (14%) tot de leeftijdscategorie 15-29. De tendens in de afgelopen jaren is een afnemend aandeel jongere en een toenemend aandeel oudere bezoekers. Wanneer de bezoekers uit Hengelo naast de bevolking van Hengelo worden gezet, blijkt dat alle leeftijdsgroepen tot 54 zijn ondervertegenwoordigd en de leeftijdsgroepen vanaf 55 oververtegenwoordigd. Met name de groep 65+ is sterk oververtegenwoordigd in de binnenstadbezoekers (36% vs. 21% in de Hengelose bevolking. Bezoekeenheid Bijna tweederde (64%) van de geïnterviewde bezoekers kwam dit voor alleen naar het centrum (211: 53%). Ruim een kwart (27%) was met zijn tweeën en één op de tien (9%) bezoekers behoorde tot een gezelschap van 3, of meer personen. percentage zaterdagbezoekers 8 7 6 5 4 3 2 1 winkelen en of boodschappen doen markt rondkijken 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 Net als voorgaande jaren komen bezoekers vooral naar het centrum om te winkelen en/of het doen van boodschappen (6%). De markt blijft populair. Ten opzichte van vorig (36%) kwam dit voor een groter aandeel bezoekers (45%) voor de warenmarkt. Hengelose bezoekers (49%) komen vaker voor de markt dan niet-hengelose bezoekers (3%). Niet-Hengeloërs komen vaker om te winkelen en/of het doen van boodschappen (51% vs. 31%) en om rond te kijken, dan Hengeloërs (17% vs. 13%). 6 45 14 22
2.8.2 Waardering centrumaspecten Figuur 2.18: Gemiddelde verblijfsduur zaterdagbezoekers, naar alle bezoekers, niet-hengeloërs en Hengeloërs, 28 212. Figuur 2.19: Gemiddelde waardering kwaliteit van en de variatie in het winkelaanbod, 23-212. 2 1, gemiddelde verblijfsduur in minuten 18 16 14 12 1 8 6 4 niet-hengeloërs 16 alle bezoekers 116 Hengeloërs 1 147 19 96 153 113 12 17 93 88 17 84 78 gemiddeld rapportcijfer 9,5 9, 8,5 8, 7,5 7, 6,5 6, kwaliteit variatie 6,9 6,5 2 5,5 28 29 21 211 212 5, 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 Ten opzichte van vorig is de gemiddelde verblijfsduur van alle bezoekers afgenomen naar 84 minuten. Deze is niet eerder zo laag geweest. Hengelose bezoekers verblijven met gemiddeld 78 minuten 1 minuten korter in het centrum dan vorig. De gemiddelde verblijfsduur van bezoekers van buiten Hengelo is, met 17 minuten, hetzelfde als vorig, maar beduidend lager dan in voorgaande jaren. De waardering voor de kwaliteit van het winkelaanbod (6,9) is vrijwel gelijk aan vorig (7,) en precies gelijk aan het langjarig gemiddelde vanaf 23. De waardering voor de variatie in het winkelaanbod (6,5) ligt iets lager dan vorig (6,7) en iets onder het langjarig gemiddelde vanaf 23 (6,7). 23
SNS-Bank en Beauty Junkies klantvriendelijkste ondernemingen Dit blijkt uit een onderzoek onder 275 zaken in de binnenstad in opdracht van de Stichting Centrummanagement. De ondernemers zijn, zonder dat ze het zelf wisten, bezocht en beoordeeld door zogenoemde Mystery Shoppers. Zij hebben de klantvriendelijkheid onder meer beoordeeld op de ontvangst door het personeel, de uitstraling van de onderneming, productpresentatie en eventuele storende factoren. Op basis van in totaal twaalf criteria zijn punten uitgedeeld. Van de bezochte Filiaalbedrijven is de SNS Bank het meest klantvriendelijk. Op de tweede plaats eindigde opticien Specsavers; een gedeelde derde plaats is er voor Prisma Era Makelaars en mannenmodezaak Jac Hensen. In de categorie Zelfstandige ondernemingen won schoonheidssalon Beauty Junkies voor slagerij de Feijter en damesmodezaak Louis Tielkes. Figuur 2.2: Gemiddelde waardering sfeer en gezelligheid, netheid van het centrum en groen in het centrum, 28-212. gemiddeld rapportcijfer 1, 9,5 9, 8,5 8, 7,5 7, 6,5 6, 5,5 Netheid Sfeer en gezelligheid Groen 6,7 6,4 5,8 5, 28 29 21 211 212 Ten opzichte van vorig is de waardering voor de netheid van het centrum onveranderd (6,7). Deze waardering is stabiel vanaf 28. De waardering voor de sfeer en gezelligheid (6,4) is vrijwel gelijk aan dan vorig (6,5), maar bijna een half punt (-,4) lager dan in 28. De waardering voor groen in het centrum vertoont een licht stijgende lijn vanaf 21. 24
Figuur 2.21: Welke van de volgende soorten winkels zou volgens u een aanvulling zijn voor het centrum? (meerdere antwoorden mogelijk), 21-212. 5 45 4 21 211 212 2.8.3 Vervoer en bereikbaarheid Figuur 2.22: Vervoermiddel van Hengeloërs naar het centrum op zaterdag, 28-212. 1 9 percentage genoemd 35 3 25 2 15 1 5 Mode 23 21 Food of delicatessen Lifestyle of woonaccessoires 13 Sport 15 Ander soort winkel 28 Geen aanvulling nodig 26 percentage Hengelose bezoekers 8 7 6 5 4 3 2 1 Fiets 5 29 Auto 28 29 21 211 212 Een kwart (26%) van de zaterdagbezoekers vindt dat het centrum geen aanvulling van een bepaald soort winkel nodig heeft. Meest genoemd dit voor zijn een ander soort winkel (28%), een food- of delicatessenzaak (23%) en een modezaak (21%). "Wat we nodig hebben in Hengelo zijn één of twee echte trekkers! : Sieger Wijnsma; Bedrijfsmakelaar en voorzitter VCOH. Net als vorig komt de helft (5%) van de Hengelose bezoekers met de fiets naar het centrum. In de jaren 28 tot en met 21 lag dit aandeel hoger. Drie van de tien (29%) Hengelose bezoekers kwamen dit voor met de auto naar het centrum. Ten opzichte van eerdere jaren kiezen Hengeloërs vaker de auto als vervoermiddel naar het centrum. 25
Figuur 2.23: Gemiddelde waardering parkeervoorzieningen voor de auto en fiets (1 e meting) in het centrum, 28-212. 1, 9,5 9, gemiddeld rapportcijfer 8,5 8, 7,5 7, 6,5 6,6 6,4 6,7 6,8 7,2 6,4 Fiets Auto 6, 5,5 5, 28 29 21 211 212 Na een stijgende waardering tussen 29 en 211, ligt de waardering voor autoparkeervoorzieningen weer op het lagere niveau van 29 (6,4). Parkeervoorzieningen voor de fiets worden goed beoordeeld (7,2) door de zaterdagbezoekers. 26
3. Hoe gaat het met onze horeca? 3.1 Conclusies 3.1 Ontwikkeling aantal horecavestigingen Figuur 3.1: Ontwikkeling aantal horecavestigingen, Hengelo centrum, april 28 april 212 (bron: Locatus). 1 Voor het vierde op rij telt het centrum minder horecavestigingen. Het aantal werkzame personen in de horeca (april 11) is afgenomen. De grootste afname van het aantal werkzame personen vond plaats in cafés. Van de 66 leegstaande panden in het centrum betreft het 1 keer een horecapand (april 12). Dat is 15% van totaal aantal leegstaande panden en 18% van de vierkante meters leegstand. Vanaf 28 is de WOZ-waarde van horecapanden in het centrum gedaald. Wel ligt de waarde nog hoger dan in 27 en is de waarde ten opzichte van 21 niet verder gedaald. aantal horecagelegenheden 95 9 85 8 75 7 65 87 87 82 8 76 Bijna helft (46%) zaterdagbezoekers geeft aan dat het centrum geen aanvulling van horeca nodig heeft. 6 55 Uitgaanspubliek voelde zich in 21 veiliger in het uitgaanscentrum dan in 26. Tweederde (67%) uitgaanspubliek 21 komt uit Hengelo. Café t Pleintje nummer 1 in landelijke café top 1 213 (vanuit marketingdoeleinden wordt een naar voren gekeken). Restaurant Stravinsky meest klantvriendelijkste horecazaak in centrum volgens mysteryshoppers. 5 28 29 21 211 212 Ten opzichte van april 211 telde het centrum vier horecavestigingen minder in april van dit. Het betreft drie eetgelegenheden en één hotel-restaurant. Het aantal horecavestigingen in het centrum is tussen april 28 en april 212 met elf stuks afgenomen (-13%). Tegenvallers waren dit de slechte zomer en het verliezen van Oranje op het EK : Bertus Klein; horecaondernemer De Cactus en voorzitter KHN-afdeling Hengelo. 27
3.2 Werkgelegenheid horeca Figuur 3.2: Aantal werkzame personen in de horeca, Hengelo centrum april 27 april 211 (bron: BIRO). 1. 3.3 Leegstand horeca Tien van de 66 panden leegstaande panden in het centrum zijn een horecapand (15%). Tezamen vertegenwoordigen deze 1 panden 1.597 vierkante meters (18% van de leegstand). 9 aantal werkzame personen 8 7 6 5 4 3 2 1 745 716 674 In vergelijking met april 21 werkten er per april 211 vijfendertig mensen minder in de horeca (-5%). De werkgelegenheid in cafés (-3) en restaurants (-21) nam af. De werkgelegenheid in hotel-restaurants (+3) en in cafetaria s, lunchrooms, snackbars en eetkramen nam toe (+13). In vergelijking tot 27 is er 11% minder werkgelegenheid in de horeca uit het centrum. Dit is vrijwel volledig te verklaren door het aantal afgenomen werkzame personen in cafés tussen 27 en 211. 695 27 28 29 21 211 66 3.4 Waardeontwikkeling horecapanden Figuur 3.3: WOZ-waardeontwikkeling in miljoenen euro s horecapanden, Hengelo centrum 1 januari 27 1 januari 211. totale WOZ-waarde in miljoenen euro's 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5 33 39 38 27 28 29 21 211 Vanaf 28 is de WOZ-waarde van horecapanden (exclusief leegstaande horecapanden) in het centrum gedaald. Wel ligt de waarde nog hoger dan in 27 en is de waarde ten opzichte van 21 niet verder gedaald. 37 37 28
3.5 Het publiek aan het woord 3.5.1 Stravinsky en t Pleintje scoren goed Restaurant Stavinsky klantvriendelijkste horecaonderneming De horecaondernemers in het centrum zijn, zonder dat ze het zelf wisten, bezocht en beoordeeld door zogenoemde Mystery Shoppers. Zij hebben de klantvriendelijkheid onder meer beoordeeld op de ontvangst door het personeel, de uitstraling van de onderneming, productpresentatie en eventuele storende factoren. Op basis van in totaal twaalf criteria zijn punten uitgedeeld In de categorie Horeca werd Stravinsky het beste beoordeeld, met een tweede plaats voor De Kleine Burgemeester en een derde plek voor Restaurant Hisar. 3.5.2 Hotels in het centrum In het centrum van Hengelo is er één hotel: het Hampshire City Hotel. o Op dit moment vervullen Stravinsky en Nationaal geen hotelfunctie. Het Hampshire City Hotel heeft 1 kamers, 2 bedden en een 4-sterren waardering volgens de Nederlandse Hotelclassificatie (NHC). Op de website www.booking.com staan 394 beoordelingen van gasten van het hotel (peildatum 15-1-212). Gemiddeld geven zij het rapportcijfer 8,3. Op basis van de reviews is onderstaande figuur gemaakt. Figuur 3.4: Bezoekers Hampshire City Hostel naar soort reisgezelschap met gemiddelde beoordeling, oktober 212. Café t Pleintje nummer 1 in landelijke café top 1 Biercafé 't Pleintje in Hengelo is het hoogst genoteerde café uit Overijssel in de Café Top 1 213 (Net zoals bij de beste auto van het, wordt vanuit marketingdoeleinden een naar voren gekeken). In 212 scoorde 't Pleintje ook al goed, toen stond het café op de veertiende plek. De lijkse verkiezing is een initiatief van vakblad Misset Horeca. De cafés zijn beoordeeld door een jury op allerlei punten. Vriendengroepen 14% Gezinnen met oudere kinderen 4% 8,6 8,2 Gezinnen met jonge kinderen 4% 8,1 8,8 8,3 Oudere stellen 35% Individuele reizigers 2% 8,3 Jonge stellen 23% 29
3.5.3 Zaterdagbezoekers over de horeca Figuur 3.5: Gemiddelde waardering kwaliteit van de horeca en de variatie in het horeca-aanbod, 21-212. 1, 9,5 Figuur 3.6: Welke van de volgende soorten horeca zou volgens u een aanvulling zijn voor het centrum? (meerdere antwoorden mogelijk), 212. 5 45 4 46 gemiddeld rapportcijfer 9, 8,5 8, 7,5 7, 6,5 kwaliteit variatie 7,1 6,9 7,1 6,9 7,1 6,7 percentage bezoekers 35 3 25 2 15 1 5 17 15 11 1 5 6, 5,5 5, 21 211 212 Lunchroom Restaurant Ander soort horeca Café Take-away/afhaalrestaurant Geen aanvulling nodig De kwaliteit van de horeca wordt drie op rij hetzelfde beoordeeld (7,1). De variatie in het horeca-aanbod (6,7) wordt ten opzichte van vorig (6,9) iets lager beoordeeld. Ik zie een verschraling in de binnensteden. Qua horeca gaat alles steeds meer op elkaar lijken : Bertus Klein; horecaondernemer De Cactus en voorzitter KHN-afdeling Hengelo. Bijna de helft (46%) van alle bezoekers heeft aangegeven dat er voor wat betreft horeca geen aanvulling nodig is in het centrum. Meest genoemde soorten horeca als aanvulling zijn een lunchroom (17%) en een restaurant (15%). Ik zeg: blijven ontwikkelen, pak je kansen, je moet het echt zelf doen : Evelien Doornhegge, Koninklijke Horeca NL. 3