Maatschappelijke betekenis van PZ: de kunst van het verbinden Dr. Marc Desmet Eenheid en Supportteam PZ Jessa Ziekenhuis Hasselt België
Wij staan voor iets Zelfreflectie, teruggeven aan onszelf 10 betekenissen, intuïties die ons verbinden Min of meer onbewust & onuitgesproken, vanzelfsprekend en toch helemaal niet Wij leven ervan, we lijden eronder Bewustwording, fierheid, draagkracht Maatschappelijk: effect op volksgezondheid
Structuur Maatschappij (& geneeskunde): kenmerk PZ: kenmerk Verbinding
1 Zelfbeschikking-in-verbinding Maatschappij: zelf kiezen / zelfredzaamheid / zelfbeschikking: ja indien ze het leven en sterven menselijker maakt PZ: ruimte creëren voor zelf kiezen vanuit verbinding met ons lichaam (symptoomcontrole, nursing) onze beleving (luisteren naar emoties, zelfreflectie ) ultieme horizon: wat ons overstijgt familieleden en naasten (con-sensus) zorgverlener(s) en teamleden de bredere maatschappij (politiek) en de zwaksten
1 Zelfbeschikking-in-verbinding = positieve vrijheid: Keuzevrijheid mogelijk maken doordat wij ons verbinden support te bieden Ander accent dan negatieve vrijheid: vooral bezorgdheid dat wij ons tegen wil van de patiënt met hem of haar bemoeien = zelfbeschikking-in-verbinding
2 zorg-vuldigheid maatschappij van procedures, protocollen, stappenplannen, checklisten, audits, papieren en wilsverklaringen, planning (geboorte & dood): regelethiek PZ: niet alleen zorgvuldigheid of procedure maar in eerste plaats zorg: attitudes, creativiteit, humor cf. aanpak euthanasie herontdekking van nursing (koesteren) in moderne verpleegkunde Verbinding: zorg-vuldigheid
Nursing
3 spi-rituele zorg Maatschappij: god(sdienst) marginaal, secularisatie PZ heeft de spirituele, existentiële dimensie gereïntroduceerd in de moderne geneeskunde Niet iedereen is gelovig maar iedereen is spiritueel Niet ieder heeft nood aan pastorale zorg, wel aan spirituele zorg Niet ieder heeft nood aan klassiek ritueel, maar ieder heeft nood aan rituelen Euthanasie = psychospiritueel probleem + ritueel! Verbinding (= lett. re-ligie): spi-rituele zorg
Workshop met verpleegkundigen, artsen, pastores,
4 Zwaarte-kracht & vol-ledigheid Maatschappij: op zoek naar de ondraaglijke lichtheid van het bestaan (Kundera) en voltooid leven (Nl) PZ: ruimte voor en erkenning van de draaglijke zwaarte van het bestaan soms even ontsnappen: le mieux de la mort lijden en sterven horen er blijkbaar bij Ondraaglijkheid: betreft niet alleen last, ook draagkracht Verbinding: paradoxen zwaarte - kracht vol - ledigheid
5 Lijden onder-uitdrukken Maatschappij: lijden onder-drukken want is zinloos PZ: lijden ook uit-drukken Onderdrukken van pijn doet andere pijn verschijnen Oog voor psycho-socio-spirituele beleving Rituelen Er blijft altijd lijden In lijden kan soms nog zin gevonden worden Verbinding: lijden onder-uitdrukken
6 Euthanasie ingebed-in-pz Maatschappij: PZ en euthanasie tegenover elkaar PZ: derde weg : als je het doet, hoe doe je het goed en als je het niet doet, hoe doe je dan goed? PZ en euth: vijanden, vrienden, of buren? euthanasie betreft (1) patiënt en zijn echte vraag (2) ev. partner(s) en omgeving (3) arts en andere zorgverleners (4) bredere maatschappij: zelfdoding? Levensmoeheid?... Verbinding: euthanasie ingebed in PZ en in andere beslissingen
7 Zorg-voor-zorgenden Maatschappij: burnout PZ: niet multi- maar interdisciplinariteit: tijd, energie en geld in interactie tussen zorgverleners: team als instrument/medicijn Type patiëntenbespreking: terugblik na overlijden Intervisie: moeilijke aspecten delen Bemoedigingsmoment: ook voor teamleden Gezonde vormen van mede-lijden Verbinding: zorg-voor-zorgenden
Het bemoedigingsmoment La vita é bella?
8 Verleden-heden-toekomst Maatschappij: tijd van de agenda, planning, zoveel slagen per minuut, tijd van kuur en monitoring, time is money, hectiek, niet stilvallen, vooruit PZ: mens als verhaal met verleden heden toekomst reïntroductie van de beleefde tijd in de geneeskunde: Verleden: teruggeworpen op levensbilan/balans Heden: gedwongen leven in hier-en-nu zonder grote projecten Toekomst: o.a. van familieleden (preventie) = geen genezing, soms wel heling. Verbinding van verleden heden toekomst in heling
9 Efficiëntie van ver-bondenheid Maatschappij: modern management PZ: een uitdaging en een kans voor management: Belang van kleinschaligheid in de schaalvergroting Efficiëntie van zorg met tijd, rust, zorg op maat, Verbinding van mens en dier
9 Efficiëntie van ver-bondenheid Maatschappij: modern management PZ: een uitdaging en een kans voor management: Belang van kleinschaligheid in de schaalvergroting Efficiëntie van zorg met tijd, rust, zorg op maat, Verbinding van mens en dier Complexe adaptieve processen de familie en het team : bestaan niet Lijden = chaos Pilootintelligentie versus zwermintelligentie
9 Complexe adaptieve systemen
9 Complexe adaptieve systemen Goed geoliede machine Complex Adaptief Systeem De intelligentie van het systeem = vrucht van verstand van CEO, ontwerper & piloot De intelligentie van het systeem zit in het systeem zelf
9 Voorwaarde voor efficiëntie van Foto team? CAS: verbondenheid
10 Vrij-willigheid Maatschappij: professionalisering en vermaatschappelijking van de zorg PZ: vrijwilligers professionelen met een vrijwilligershart; vrijwilligers met professionele competenties en levenswijsheid Verbinding van professionele en privéwaarden
Wij staan voor Zelfbeschikking in verbinding Zorg - vuldigheid Spi - rituele zorg als religie Zwaarte kracht & vol - ledigheid Lijden onder - uitdrukken
Wij staan voor Euthanasie ingebed in - PZ Zorg - voor - zorgenden Heling als verbinding verledenhedentoekomst De efficiëntie van verbondenheid Vrij - willigheid
Liefde voor het werk in tijden van management, 2009 (15 euro). Voor wie meer wil lezen Euthanasie: waarom niet? Pleidooi voor nuance en niet-weten, 2015 (20 euro). Moe van het moeten kiezen. Op zoek naar een spiritualiteit van de zelfbeschikking, 2013 (20).