Voorafgaande zorgplanning Wetgeving en communicatie VRAGEN ROND HET LEVENSEINDE

Transcriptie

1 Voorafgaande zorgplanning Wetgeving en communicatie SEL Zuid-West-Vlaanderen Lokale Steunpunten Thuiszorg 18 mei, 15 juni en 27 juni 2017 VRAGEN ROND HET LEVENSEINDE Halve eeuw medische spitstechnologie Veel leed vermijden: levensverlenging, levenskwaliteit Maar ook nieuw leed veroorzaken: stervensverlenging 1

2 Vragen Als ik dement ben, wil ik sterven. Ik wil thuis sterven, niet in het ziekenhuis. Zoals m n broer gestorven is.., dat wil ik niet meemaken. Ik wil mijn afscheid zelf regelen. Voor mij hoeft het niet, ik zit te wachten op de dood. Voor wie moet ik er nog zijn? Ik zou niet meer wakker willen worden. Geef mij maar direct een spuit. Lichamelijk lijden: kanker, reuma, polypathologie Psychisch lijden: eenzaamheid, aftakelen, afhankelijk zijn, levensmoeheid Concrete gebeurtenis: iemand is overleden, opname in WZC Reacties Je moet daar niet te veel aan denken. Onkruid vergaat niet. We zijn je hier nog lang niet moe! Er zijn veel mensen die zich zo voelen. Denk aan je kinderen. Het is bijna weekend, dan komen je kinderen langs. Je kan hiervoor papieren invullen bij de huisarts. Ik kan alleen maar luisteren. Dat moet heel lastig zijn, zo veel pijn hebben. Wat zou je leven nog waardevol kunnen maken? 2

3 Moeilijk onderwerp Uit de weg gaan Relativeren, grapje maken, focussen op het positieve Luisteren Helpen of doorverwijzen INHOUD Deel 1. Wetgeving rond het levenseinde Welke beslissingen bij het levenseinde zijn wettelijk mogelijk? Deel 2. Communicatie rond het levenseinde DEEL 1. WETGEVING Wat je vooraf kan regelen Op moment zelf 3

4 Wat je VOORAF kan regelen (voorafgaande zorgplanning) Zorgplanning is een dynamisch en continu proces van dialoog met naasten en zorgverleners waarbij de persoon en zijn wensen centraal staat. Dit kan als de persoon dit wenst resulteren in het invullen van wilsverklaringen. Wat je VOORAF kan regelen (voorafgaande zorgplanning) Wilsverklaring euthanasie Negatieve wilsverklaring Orgaandonatie Teraardebestelling Lichaam afstaan aan de wetenschap Wilsverklaring euthanasie Wilsverklaring euthanasie Wat? Vooraf een document opstellen waarin je aangeeft dat je euthanasie wil als je onomkeerbaar buiten bewustzijn bent. Dus: ENKEL bij onomkeerbare coma! 4

5 Wilsverklaring euthanasie Hoe invullen? 2 getuigen verplicht, minstens 1 van de 2 geen erfgenaam 1 of meerdere vertrouwenspersonen aan te raden, mag familie zijn Schriftelijk in voldoende exemplaren Om de 5 jaar opnieuw invullen Registratie in het stadhuis is mogelijk Niet afdwingbaar Negatieve wilsverklaring Negatieve wilsverklaring wat? Met de negatieve wilsverklaring kan je vastleggen welke onderzoeken of behandelingen je niet meer wenst wanneer je het zelf niet meer kan vragen (wilsonbekwaamheid): bij coma, dementie, verwardheid, hersentumor Bespreken met huisarts! 5

6 Negatieve wilsverklaring hoe invullen? Vertegenwoordiger Schriftelijk in voldoende exemplaren Onbeperkt geldig Niet registreren Afdwingbaar Beperkte waarde bij spoedgeval Wilsonbekwame patiënten Je kan afspraken op papier zetten, maar Niet afdwingbaar! Wilsbeschikking teraardebestelling Begraving of crematie Plaats van begraving / bijzetting of uitstrooiing Ritueel van de uitvaartplechtigheid 6

7 Verklaring voor orgaandonatie Zonder registratie: donor Registratie: uitdrukkelijk donor stellen of ertegen verzetten Testament lichaamsschenking aan de wetenschap Desbetreffende dienst van de universiteit contacteren Welke voorafgaande wilsverklaringen je invulde, contactpersoon Zelf aanvragen via of in huisvandemens Voorafgaande zorgplanning, praat erover met je arts en je naasten 7

8 OP MOMENT ZELF Behandeling weigeren Palliatieve zorgen totaalzorg voor wie niet meer kan genezen thuis, palliatief supportteam, palliatieve afdeling Actueel euthanasieverzoek Actueel euthanasieverzoek Ik, Jan Peters wil euthanasie 01/02/2013 Voorwaarden Ongeneeslijk ziek Ondraaglijk lijden (lichamelijk of geestelijk) Wilsbekwaam zijn Vrijwillig herhaald zonder druk van derden 8

9 Terminaal 2 e arts Geen wachttijd Niet-terminaal 2 e + 3 e arts 1 maand wachttijd tussen verzoek en uitvoering Euthanasie is niet afdwingbaar! Voorbeelden Irma heeft terminale kanker en vraagt euthanasie. Kan dat? Euthanasie kan 9

10 Hugo weet dat hij dement wordt, beseft wat hem te wachten staat. Vóór hij helemaal dement is, wil hij euthanasie. Kan dat? Ja, hij is nog wilsbekwaam op moment van de vraag én op moment van de uitvoering Niet terminaal: 3 e arts + 1 maand wachttijd En als Hugo niet meer wilsbekwaam is, kan hij dan nog euthanasie vragen? Neen, want wilsonbekwaam Julia is 94. Vooral sinds de dood van haar man vindt ze dat het leven voor haar voltooid is. Als haar lichamelijke klachten met haar leeftijd verder zouden toenemen, hoeft het voor haar niet meer. Vind je dat Julia dan euthanasie kan krijgen? DEEL 2. COMMUNICATIE Dit is niet de bedoeling 10

11 End Credits dr. Marc Cosyns (2012) dr. Wim Distelmans 11

12 Actief en empathisch luisteren Volg de patiënt. Niet onderbreken, heb geen schrik voor stiltes. Benoem de emotie ik zie dat dit je triest maakt. Heb aandacht voor niet-verbale signalen. Geef terug aan de patiënt wat je gehoord hebt. Vraag of je het goed begrepen hebt. Als de patiënt er op het laatste moment over begint, hier de volgende keer op terugkomen. Actief en empathisch luisteren Heb aandacht voor wat belangrijk is in zijn ogen en hou er rekening mee dat dit voor iedereen anders kan zijn. Niet Invullen Voor Een Ander EAR Empathie Aandacht Respect Actief en empathisch luisteren Bij oudere mensen: opeenstapeling van verlies geboorte dood knuffel huisdier uit huis gaan, trouwen familie: ouders moederschoot naar de crèche, school pensioen, kinderen uit het huis gezondheid, kracht, geheugen, onafhankelijkheid 12

13 Oefenen Het moet niet lang meer duren. Geef mij maar een spuit als ik van niets meer weet. MEER INFO Huisarts huizenvandemens info levenseinde en hulp bij wilsverklaringen invullen: LEIF West-Vlaanderen: LevensEinde InformatieForum (LEIF): LEIFlijn 078/ Netwerk palliatieve zorg: