Blok 2. Demonstraties en lezingen Locatie 14.00 14.45 uur 14.50 15.35 uur Congreszaal (grote lezing) TV2 Feestzaal 1 Een rollenmodel voor procesfeedback bij gevorderde NT2-leerders Jan Strybol, PCVO Gent 37. Zo geschreven Blok 2. Workshops Els Mertens,Christine Boeken Uitgeverij Pelckmans 44. Uitspraak! Chris van Veen, Hinke van Kampen, Ruud Stumpel VU, afd. NT2/VASVU Fifty ways to... coach een NT2-leerkracht Prof. Dr. Kris Van den Branden 28. Ingeburgerd? Tijd om grammaticaal correct te gaan spreken Susan Joosten ID-college locatie Alphen aan den Rijn 23. Beter presenteren in het Nederlands Lieve de Wachter ILT KULeuven Locatie Zaal 1 Feestzaal 2 Feestzaal 3 Zaal 2 Zaal 3 Zaal 5 Zaal 6 14.00 15.30 uur 18 Raamwerk Nederlands Ilona Schot, Cinop Willemijn Stockmann, ROC Midden-Brabant 8 Video/dvd in de taalklas Annelies Nordin, Leen Verrote, Ellen Nys Instituut voor Levende Talen KULeuven 4 Speels taal leren d.m.v. Drama: een kennismaking Els Broekhuijsen, EB Ateliers Yannick Guitton, Mondriaan College 20 Taal in de AKA Riet Thijssen, Cinop 3 Zorgen voor woorden Francien Schoordijk, Nicky Heijne, UvA/INTT 2 Taalquiz 'Wat is nou eigenlijk niveau A1 en A2?' Anne-Marie Speijers, Cito 25 Een goed verstaander heeft aan een half woord genoeg? Annemarie Groot, Radboud Universiteit Nijmegen Margreet van Wijk, ROC Landstede Harderwijk
Blok 2. Masterclasses Locatie Zaal 4 Zaal 7 Zaal 8 14.00 17.30 uur 53 Meedoen & maatwerk: succesfactoren voor arbeidsmarktgerichte inburgering Femmy Witte Instituut voor Taalonderzoek en Taalonderwijs Anderstaligen (ITTA) 54 Actieonderzoek in de klas Folkert Kuiken Universiteit van Amsterdam 52 Dilemma's van de taalcoach in het mbo Tiba Bolle & Inge van Meelis Instituut voor Taalonderzoek en Taalonderwijs Anderstaligen (ITTA) Deze masterclasses lopen door in blok 3
Grote Lezing Blok 2 Tijd: 14.00-14.45 uur Locatie: Congreszaal Door: Jan Strybol Provinciaal Centrum voor Volwassenenonderwijs (PCVO) Gent janstrybol@hotmail.com Rollen in procesfeedback. Over wie wat kan doen en vooral wanneer. In deze lezing aandacht voor hoe verschillende fasen van procesfeedback in rollen kunnen vertaald worden. We bespreken wie deze rollen zou kunnen uitvoeren, en dat is u raadde het al- niet noodzakelijk de docent. Bij de toelichting gaat veel aandacht naar de danskoordverhouding tussen motivatie en correctheid binnen feedback bij gevorderde NT2-leerders. Het e.e.a. wordt gedemonstreerd met authentiek materiaal van NT2-cursisten uit Gent.
Demonstratie Blok 2 Tijd: 14.00-14.45 uur Locatie: TV2 Door: Els Mertens, Christine Boeken Uitgeverij Pelckmans elsmertens@versatelasl.be, christine.boeken@skynet.be 37. Zo geschreven Infosessie Zo geschreven. De auteurs en uitgever geven toelichting bij het concept en de aanpak van dit zelfstudiepakket grammatica Nederlands voor anderstaligen. Zo geschreven sluit nauw aan bij de leerwerkboeken Zo gezegd, maar kan ook los van die methode klassikaal of individueel worden gebruikt. Tijdens de sessie maken de deelnemers kennis met deze grammaticale methode van conceptuele samenhang en kunnen ze inspiratie opdoen om op een intereactieve en efficiënte wijze aan grammatica te doen tijdens hun lessen. Elke deelnemer aan de sessie ontvangt een gratis exemplaar van het leerwerkboek. Doel van de activiteit: Potentiële gebruikers kennis laten maken met de methode Thema: Presentatie Didactische methode
Demonstratie Blok 2 Tijd: 14.00-14.45 uur Locatie: Feestzaal 1 Door: Chris van Veen, Hinke van Kampen, Ruud Stumpel Vrije Universiteit Amsterdam, afd. NT2/VASVU cm.van.veen@let.vu.nl, hh.va.kampen@let.vu.nl, rjt.stumpel@let.vu.nl 44. Uitspraak! In deze demonstratie maken deelnemers in de rol van taalleerder kennis met uitspraakoefeningen voor kleinere en grotere groepen. Ze bekijken geen oefeningen, maar doen ze zelf, en ervaren al doende op welke manier dit soort werkvormen kan bijdragen aan een betere uitspraak. Doel van de activiteit: Aan het einde van de demonstratie kennen deelnemers een aantal werkvormen voor uitspraaktraining die ze in hun eigen onderwijs kunnen gebruiken. Thema: Uitspraak
Grote Lezing Blok 2 Tijd: 14.50-15.35 uur Locatie: Congreszaal Door: Prof. Dr. Kris Van den Branden Hoofddocent taalkunde Katholieke Universiteit Leuven en directeur Centrum voor Taal en Onderwijs/Steunpunt NT2 kris.vandenbranden@arts.kuleuven.be Fifty ways to. coach een NT2-leerkracht! De lesgever is en blijft een centrale spil als het gaat om de kwaliteit van NT2-onderwijs. Tijdens deze presentatie wil ik ingaan op allerlei manieren waarop NT2-lesgevers kunnen worden ondersteund om de kwaliteit van hun lesgeven op te krikken. Veel aandacht gaat daarbij naar manieren waarop NT2-lesgevers mekaar kunnen coachen, maar ik sta ook bij stil bij de rol van lesmaterialen, nascholing, taaltoetsen en. NT2-conferenties.
Demonstratie Blok 2 Tijd: 14.50-15.35 uur Locatie: TV2 Door: Susan Joosten ID-college locatie Alphen aan den Rijn s.joosten5@kpnplanet.nl 28. Ingeburgerd? Tijd om grammaticaal correct te gaan spreken Ik laat u zelf ontwikkeld materiaal zien waarmee grammaticale correctheid via sterk gestructureerde oefeningen ingeslepen wordt. Het materiaal bestaat uit uitleg van de grammatica, klassikale oefeningen, individuele oefeningen op zowel papier als op cd. De methode is geschikt voor groepslessen maar ook voor individueel gebruik en ook zeer geschikt in een open leercentrum. Doel van de activiteit: U krijgt tips en adviezen over hoe u cursisten kunt helpen grammaticaal beter te gaan spreken. Thema: Spreken en grammatica.
Demonstratie Blok 2 Tijd: 14.50-15.35 uur Locatie: Feestzaal 1 Door: Lieve de Wachter Instituut voor Levende Talen KULeuven lieve.dewachter@ilt.kuleuven.be 23. Beter presenteren in het Nederlands Een presentatie geven is voor veel mensen een uitdaging. Voor anderstalige studenten is presenteren voor een publiek vaak nog extra moeilijk. Niet alleen worstelen zij nog met de taal, maar bovendien is een presentatie geven per definitie cultureel bepaald. Onder meer de conventies van verbale en non-verbale communicatie verschillen van cultuur tot cultuur. In deze workshop wordt aan de hand van videofragmenten getoond met welke aspecten van presenteren anderstalige studenten worstelen en hoe docenten daarop kunnen inspelen. Doel van de activiteit: Aan het einde van de demonstratie moeten deelnemers een beter inzicht hebben in de aspecten van een presentatie en de moeilijkheden die anderstalige studenten daarmee ondervinden. Bovendien leren docenten een aantal technieken die hen zouden moeten helpen om mondelinge prestaties van studenten beter te evalueren en van commentaar te voorzien. Thema: Presentatievaardigheden
Workshop Blok 2 Tijd: 14.00-15.30 uur Locatie: Zaal 1 Door: Ilona Schot, Willemijn Stockmann Cinop, ROC Midden-Brabant ischot@cinop.nl, wstockmann@rocmb.nl 18. Raamwerk Nederlands Naast het Raamwerk NT2 is er nu ook een raamwerk voor Nederlands in het (v)mbo ontwikkeld. In dit raamwerk wordt geen onderscheid gemaakt tussen Nederlands als tweede taal en Nederlands als moedertaal. Naast het bepalen van het taalvaardigheidsniveau van de leerling is het ook mogelijk het niveau van teksten te bepalen. (Het vmbo is het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs. De meeste leerlingen op het vmbo zijn tussen de 12 en 16 jaar. Met het vmbo kun je doorstromen naar het middelbaar beroepsonderwijs (mbo). Het beroepsonderwijs is met name gericht op de praktijk. Beroepen waarin leerlingen kunnen gaan werken nadat zij het mbo afgerond hebben, zijn bijvoorbeeld verkoper, kapper, monteur of bedrijfsleider in een winkel.) Doel van de activiteit: Aan het eind van de workshop weten de deelnemers hoe ze het raamwerk Nederlands kunnen gebruiken voor het bepalen van niveaus van teksten en van schrijfproducten. Thema: Beoordelen van taalvaardigheid
Workshop Blok 2 Tijd: 14.00-15.30 uur Locatie: Feestzaal 2 Door: Annelies Nordin, Leen Verrote, Ellen Nys Instituut voor Levende Talen KULeuven annelies.nordin@ilt.kuleuven.be, leen.verrote@ilt.kuleuven.be, ellen.nys@ilt.kuleuven.be 8. Video/dvd in de taalklas Video / dvd is veel meer dan alleen maar tv-kijken. Via beeld en geluid kan je alle vaardigheden aan bod laten komen op een leuke manier. In deze workshop zetten we allerlei praktische en didactische ideeën op een rijtje. We willen jullie aan de hand van beeld- en geluidsmateriaal tonen wat wij in de klas zoal doen om Nederlands leren leuk en gevarieerd te maken. Doel van de activiteit: Aan het einde van de workshop hebben de deelnemers verschillende technieken om met videomateriaal in de klas aan de slag te gaan. Thema: Luisteren in combinatie met alle andere vaardigheden
Workshop Blok 2 Tijd: 14.00-15.30 uur Locatie: Feestzaal 3 Door: Els Broekhuijsen, Yannick Guitton EB Ateliers, Mondriaan College els@eb-ateliers.nl, y.guitton@mon3aan.nl 4. Speels taal leren d.m.v. Drama: een kennismaking Dramatische werkvormen kunnen een goed hulpmiddel zijn voor cursisten die zich voorbereiden op het gebruiken van taal in praktijksituaties. De workshop is voor docenten die niet of nauwelijks ervaring hebben met het gebruik van drama. Wij gaan aan de slag met een scala aan speloefeningen die zorgen voor een ontspannen sfeer en die cursisten helpen hun spreekangst te overwinnen. Doel van de activiteit: Aan het eind van de workshop weten de deelnemers of ze dramatische werkvormen willen gaan gebruiken en kennen ze een aantal speloefeningen om in te zetten voor hun eigen cursisten. Thema: Activerende onderwijsvormen
Workshop Blok 2 Tijd: 14.00-15.30 uur Locatie: Zaal 2 Door: Riet Thijssen Cinop rthijssen@cinop.nl 20. Taal in de AKA Ook voor de AKA-opleiding (dit is een praktijkgerichte opleiding voor het laagste niveau binnen het m(iddelbaar) b(eroeps) o(nderwijs)) zijn uitstroomeisen voor Nederlands vastgesteld. Juist voor deze doelgroep is het belangrijk dat taal zoveel mogelijk wordt verweven met de praktijk. In deze workshop ziet u aan de hand van voorbeelden hoe dat gerealiseerd kan worden. Doel van de activiteit: Deelnemers weten na de workshop hoe taal verweven kan worden in de praktijk en welke instrumenten beschikbaar zijn om hen hierbij te helpen. Thema: Vakgericht taalonderwijs
Workshop Blok 2 Tijd: 14.00-15.30 uur Locatie: Zaal 3 Door: Francien Schoordijk, Nicky Heijne UvA: Instituut voor Nederlands als tweede taal (INTT) f.m.c.schoordijk@uva.nl, n.c.heijne@uva.nl 3. Zorgen voor woorden In de huidige lespraktijk is vaak weinig aandacht voor het verdiepen en verankeren van de woordenschat, vooral als het gaat om minder frequente woorden. In deze workshop werkt u, na een korte theoretische uiteenzetting, aan een aantal oefeningen waarmee u op eenvoudige en snelle wijze de woordenschat een vast onderdeel van uw lessen kunt maken. Doel van de activiteit: Aan het einde van de workshop hebben de deelnemers een aantal oefeningen tot hun beschikking waarmee cursisten in de lessen bewust en actief kunnen werken aan verbreding en verdieping van hun woordenschat. Thema: Activerende onderwijsvormen
Workshop Blok 2 Tijd: 14.00-15.30 uur Locatie: Zaal 5 Door: Anne-Marie Speijers Cito Anne-Marie.Speijers@cito.nl 2. Taalquiz 'Wat is nou eigenlijk niveau A1 en A2?' Voor het inburgeringsexamen in Nederland is het eindniveau voor NT2 op niveau A2 (A1) van het Raamwerk NT2, gebaseerd op het CEF vastgesteld. Het Raamwerk NT2 is een mooi instrument, maar het is niet altijd eenvoudig het taalniveau te bepalen op basis van de globale schalen uit dit Raamwerk. Anne-Marie Speijers is NT2-specialist en heeft meegewerkt aan itemconstructie voor het inburgeringsexamen. Spelenderwijs maken de deelnemers aan de workshop nader kennis met de schalen A1 en A2 (Basisgebruiker). Vervolgens zal in een taalquiz (met prijzen!) uw beoordelingsvaardigheid worden getest. Doel van de activiteit: Aan het eind van de workshop weten deelnemers hoe zij de taalniveaus A1 en A2 moeten beoordelen. Thema: Taalniveaus van het CEF
Workshop Blok 2 Tijd: 14.00-15.30 uur Locatie: Zaal 6 Door: Annemarie Groot, Margreet van Wijk Radboud Universiteit Nijmegen, ROC Landstede Harderwijk annemariegroot@hotmail.com, van-wijk@planet.nl 25. Een goed verstaander heeft aan een half woord genoeg? Bij luisteren in de les staat vaak het begrijpen van de boodschap centraal. Recent onderzoek heeft proberen te achterhalen of het niet effectiever is meer aandacht te besteden aan verstavaardigheid (klank- en woordherkenning). Tijdens deze workshop zullen de resultaten besproken worden en zal veel aandacht uitgaan naar oefeningen die ontwikkeld zijn voor het trainen van verstavaardigheid, waar mogelijk in combinatie met de training van andere vaardigheden. Doel van de activiteit: Aan het einde van de workshop zullen deelnemers op de hoogte zijn van recente onderzoeksresultaten op het gebied van luistervaardigheid en weten hoe verstavaardigheidsoefeningen eruit zien en hoe zij die zelf kunnen ontwikkelen. Thema: Luistervaardigheid
Masterclass Blok 2 Tijd: 14.00-17.30 uur Locatie: Zaal 4 Door: Femmy Witte Instituut voor Taalonderzoek en Taalonderwijs Anderstaligen (ITTA) e.a.e.witte@uva.nl 53. Meedoen & maatwerk: succesfactoren voor arbeidsmarktgerichte inburgering In Limburg en Brabant werden tussen 2005 en 2007 honderden inburgeraars toegeleid naar inburgeringsexamen, beroepskwalificatie en/of arbeidsmarkt. We gaan kijken naar randvoorwaarden, succesfactoren en vooral concrete, individuele inburgeringsroutes. Deelnemers stellen kwaliteitscriteria en kritische succesfactoren voor inburgeringstrajecten vast. Ook worden aan de hand van deelnemersportretten passende routes uitgedacht, die vervolgens gespiegeld worden aan de werkelijkheid van het HIT WIN-project. Doel van de activiteit: Het kunnen formuleren en organiseren van passende en stimulerende inburgeringsprogramma s voor inburgeraars met uiteenlopende competenties en (beroeps)wensen, in de Nederlandse situatie, maar ook elders in Europa waar inburgering aan de orde is. Thema: Inburgering
Masterclass Blok 2 Tijd: 14.00-17.30 uur Locatie: Zaal 7 Door: Folkert Kuiken Universiteit van Amsterdam f.kuiken@uva.nl 54. Actieonderzoek in de klas Er zijn steeds meer docenten die onderzoek in de klas (willen) doen. Maar wat is de beste aanpak? Hoe baken je het onderwerp af? Wat zijn goede onderzoeksvragen? Hoe pak je het methodologisch aan en wat is haalbaar? In deze masterclass leren docenten de kneepjes van het onderzoek doen en krijgen ze commentaar op hun onderzoeksplannen, die uiterlijk een week van te voren ingeleverd kunnen worden bij f.kuiken@uva.nl Doel van de activiteit: Stimulansen bieden aan de onderzoekende docent. Feedback geven op ideeën en plannen voor onderzoek of op lopend onderzoek van docenten. Thema: Specifieke vaardigheden, nl. het kunnen opzetten en uitvoeren van onderzoek in de klas.
Masterclass Blok 2 Tijd: 14.00-17.30 uur Locatie: Zaal 8 Door: Tiba Bolle, Inge van Meelis Instituut voor Taalonderzoek en Taalonderwijs Anderstaligen (ITTA) e.c.bolle@uva.nl, i.j.vanmeelis@uva.nl 52. Dilemma's van de taalcoach in het mbo Taaldocenten worden steeds vaker toegevoegd aan een opleidingsteam en als taalcoach ingezet om Nederlandstalige en anderstalige taalzwakke leerlingen een kans te bieden in het mbo. In Vlaanderen spelen taalcoaches een rol op de werkvloer. Een taalcoach is niet (alleen) een taaldocent of begeleider van leerlingen, maar heeft (ook) een rol bij het stimuleren en voorlichten van collega's in het opleidingsteam (en op de werkvloer). Een uitdagende opdracht! Aan de hand van concrete situaties die zich voordoen in beroepsonderwijs worden taken, eisen en knelpunten geïnventariseerd. Veel voorkomende (probleem)situaties worden gepresenteerd en de deelnemers spelen virtuele confrontaties uit met opleidingsmanagers en niet-taaldocenten. In deze masterclass wordt er vanuit gegaan dat u (enigszins) op de hoogte bent van de situatie in het mbo en dat we snel aan de slag kunnen met praktische opdrachten. Doel van de activiteit: De masterclass biedt taaldocenten oefening in het bedenken van oplossingen voor problemen die zich tijdens taalondersteuning van mbo-leerlingen voor kunnen doen. Duidelijk wordt hoe een taalcoach zijn of haar taak zou kunnen afbakenen en een volwaardige plek kan veroveren in een opleidingsteam en wat zij daarvoor nodig heeft aan kennis en faciliteiten. De deelnemers hebben na afloop van de masterclass een beeld van voorkomende knelpunten en effectieve oplossingsstrategieën. Thema: Nederlands in het beroepsonderwijs- taalcoaches