Water Safety Plans. Gertjan Medema VMW symposium Risicomanagement in de drinkwatersector 26 november 2008

Water Safety Plans Gertjan Medema VMW symposium Risicomanagement in de drinkwatersector 26 november 2008

Water Safety Plans van eindproduct testen naar preventief beheersen Geen E. coli in 100 ml veilig drinkwater Voorkomen is beter dan genezen 2

Achtergrond Microbiologisch veilig drinkwater Wat is er mis met de huidige benadering? 3

Volksgezondheid sterk verbeterd door drinkwatervoorziening 70 Gevallen van tyfus per 100000 % aangesloten op openbare watervoorziening 100 60 90 50 80 40 70 30 60 20 50 10 40 0 30 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 4

Achtergrond Microbiologisch veilig drinkwater Huidige controle is altijd te laat Outbreaks via drinkwater dat aan huidige eis voldoet is niet altijd adequaat Nieuwe pathogenen resistenter Due diligence: niet achteraf controleren of het goed was, maar vooraf aantoonbaar kunnen maken dat het veilig is In EU steeds meer gebieden consumentenveiligheid op basis risico-analyse Nieuwe WHO-richtlijn: risico-benadering voor drinkwater in Water Safety Plan 5

WHO drinkwaterrichtlijn 2004 6

Bonn Charter Provision of good safe drinking water which has the trust of customers 7

Water Safety Plan Verzamel team en middelen Beschrijf de watervoorziening Identificeer en prioriteer gevaren (bron, zuivering, distributie) Identificeer Beheers Maatregelen, valideer effectiviteit Voer een risicoanalyse uit Selecteer beheersmaatregelen en parameters voor monitoring Definieer Kritische Grenzen Logisch stappenplan Gebaseerd op HACCP maar aangepast voor drinkwatervoorziening, o.a. vanwege Multiple Barrier principe Stel monitoring in Stel verificatie in Plan corrigerende maatregelen voor overschrijdingen, incidenten en rampen Installeer ondersteununde programma s (hygiene procedures, training etc.) Documenteer 8

Systeembeschrijving Intrekgebied-winning-zuivering-distributie Informatie verzamelen, eventueel creëren Bijvoorbeeld: Intrekgebied: landgebruik en bodemopbouw Winning: pompputten en ruwwaterleidingen Zuivering: stroomschema en processchema Maar ook sturing en procedures Aandachtspunten: Detailniveau Up-to-date Tijdelijke verbindingen Team samenstellen Systeembeschrijving Risico s identificeren Beheersmaatregelen identificeren Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen Corrigerende maatregelen Documentatie en communicatie Validatie en verificatie 9

Risico s identificeren bron Hazards en Hazardous events Welke gevaarlijke stoffen en organismen? Hoe komen ze in de bron? Welke uitzonderlijke situaties vormen een bedreiging? Team samenstellen Systeembeschrijving Risico s identificeren Beheersmaatregelen identificeren Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen Corrigerende maatregelen Documentatie en communicatie Validatie en verificatie 10

Risico s identificeren zuivering Hazardous events (bedreigende situaties ) Normale situatie (filterdoorslag einde looptijd) Storing (stroomuitval, lekkage) Materiaal (veroudering, uitloging) Verkeerde sturing/bediening (verkeerde klep) Fout uitvoeren procedure (schoonmaak) Extern risico (overstroming) Onderhoud Lucht/doseringen Team samenstellen Systeembeschrijving Risico s identificeren Beheersmaatregelen identificeren Alarmniveaus bedrijfsvoering Hoofdstroom Hoofdstroom Monitoren processen Corrigerende maatregelen By-pass Afvoer Omkeren Documentatie en communicatie Validatie en verificatie 11

Risico s identificeren transport en distributie Hazards en Hazardous events Welke gevaarlijke stoffen en organismen? Hoe komen ze in het drinkwater? Welke uitzonderlijke situaties vormen een bedreiging? drukloos (reservoirs) lekkages aanleg en onderhoud Team samenstellen Systeembeschrijving Risico s identificeren Beheersmaatregelen identificeren Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen Corrigerende maatregelen Documentatie en communicatie Validatie en verificatie 12

Risico s identificeren BTO Techneau Hazard Database Eerste checklist Specifieker maken Toespitsen op NL MariskA Vastleggen risico-informatie Koppeling met vervolgstappen WSP prioritering (scoren risico s) bestaande beheersmaatregelen nieuwe maatregelen kostenschatting Team samenstellen Systeembeschrijving Risico s identificeren Beheersmaatregelen identificeren Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen Corrigerende maatregelen Documentatie en communicatie Validatie en verificatie 13

MariskA Ontwikkeld in BTO Team samenstellen Systeembeschrijving Risico s identificeren Beheersmaatregelen identificeren Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen Corrigerende maatregelen Documentatie en communicatie Validatie en verificatie 14

Scoren en wegen van risico s Risico= kans gebeurtenis x effect bedreiging Team samenstellen Systeembeschrijving Risico s identificeren Beheersmaatregelen identificeren Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen Corrigerende maatregelen Documentatie en communicatie Validatie en verificatie 15

Beheersmaatregelen identificeren in BTO Veilige waterwingebieden Effectiviteit bodempassage Literatuuroverzicht: Elimination of microorganisms by drinking water treatment processes MicroRisk: Efficacy of water treatment processes Hygiënecode winning Hygiënecode opslag, transport en distributie Nieuw: Hygiënecode zuivering Team samenstellen Systeembeschrijving Risico s identificeren Beheersmaatregelen identificeren Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen Corrigerende maatregelen Documentatie en communicatie Validatie en verificatie 16

Alarmniveaus Critical limits Proefschrift Patrick Smeets Variatie in proces (onvermijdelijk) Bijsturing (automatisch) Corrigerende maatregel (effecten voorkomen) Chlorine residual (mg/l) 3 2.5 2 1.5 1 Monitored Setpoint 0.5 Lower operational limit Upper operational limit Critical limit 0 0 20 40 60 80 100 Time (hours) Team samenstellen Systeembeschrijving Risico s identificeren Beheersmaatregelen identificeren Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen Corrigerende maatregelen Documentatie en communicatie Validatie en verificatie 17

Monitoren van processen Processturing Detecteren special events Validatie en verificatie achteraf Meetfrequentie afhankelijk van effectiviteit proces nominal log reduction 1 2 3 4 5 Interval / year 1 week 1 day 3 hours 15 min 2 min Team samenstellen Systeembeschrijving Risico s identificeren Beheersmaatregelen identificeren Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen Corrigerende maatregelen Documentatie en communicatie Validatie en verificatie 18

Corrigerende maatregelen BTO Effectiviteit (nood) desinfectie Nieuw: Effectiviteit kookadvies Nieuw: Interactie zuiveringsprocessen 6.5 Hours response time 5 Team samenstellen Systeembeschrijving Risico s identificeren 4.5 4 Beheersmaatregelen identificeren Log inactivation 3.5 3 2.5 2 1.5 Monitored Monitored Running Monitored average Running Monitored average Correction Running average level Correction level Achievable average Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen Corrigerende maatregelen 1 0.5 0 27 Apr 07 May 17 May 27 May 06 Jun 16 Jun Documentatie en communicatie Validatie en verificatie 19

Documentatie en communicatie Documenteren WSP in MariskA Documenteren procesbeschrijvingen, procedures etc. in bestaand systeem (eenduidig verwijzen) Duidelijke rapportage voor communicatie met de verschillende stakeholders Team samenstellen Systeembeschrijving Risico s identificeren Beheersmaatregelen identificeren Risico Maatregel Kosten Baten Risiconiveau Planning Gereed Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen verwijzing naar paragraaf + nummer Voor Na (advies) Winning en productie Oppervlaktewater Pomp en leidingen zoutzuurdosering (4.3.1:74) Aanpassen automatiek 4000 56 16 1 juli 2004 ongevulde snelfilter (4.3.1:109) Vullen met grind 35000 20 12 1 juli 2004 Verstopte doseerlans coagulatie (4.3.1:79) Aanpassen automatiek 4000 72 9 1 januari 2005 Binnendringen ongedierte filtergebouw(43.1:111) Plaatsen Horren 2000 24 12 1 juli 2004 Corrigerende maatregelen Documentatie en communicatie Validatie en verificatie 20

Validatie en verificatie Validatie in BTO: Proefonderzoek O3 UV LZF AKF Nieuw: Langzame zandfiltratie Team samenstellen Systeembeschrijving Risico s identificeren Beheersmaatregelen identificeren Alarmniveaus bedrijfsvoering Monitoren processen Verificatie in BTO: Statistische methode QMRA (MicroRisk) QMRA tool Corrigerende maatregelen Documentatie en communicatie Validatie en verificatie 21

WSP in het BTO BTO voor zowel wetenschap als toepassing: Nieuwe projecten Water Safety Plans Tools voor efficiente uitvoering Toegankelijk maken bestaande kennis en ervaring Wetenschappelijke onderbouwing van WSP elementen 22

Ons water is veilig en alles is al geregeld! Wat komt er dan nog uit een WSP? In hoofdlijnen risico s goed beheerst De kleine hoekjes!!! Kortsluitstroming chemische desinfectie Kortsluitstromingen ondiep grondwater/putten/drains Noodoverstort levert by-pass zuivering Hygienisch werken kan nog beter Insluis brandkranen Insluis winputten Auditen volgen van (hygiene) procedures kan beter 23

Nu in en om de EU Water Safety Plan is kern van de nieuwe WHO Guidelines for Drinking Water Quality In Australie, Nieuw Zeeland, Zwitserland en Frankrijk al elementen van Water Safety Plan in Waterleidingwet Zwitserland: HACCP in drinkwaterregelgeving Frankrijk: monitoringsreductie bij invoering HACCP drinkwater Duitsland: pilots Water Safety Plan drinkwater, implementatie in DVGW technische regels Engeland: Water Safety Plan nu in drinkwaterbeleid In Nederland risicoanalyse in nieuwe Waterleidingbesluit Is onderdeel WSP, maar ALLEEN risicoanalyse EU: evaluatie invoer WSP in EU 24

Standpunt EUREAU Revision of the Drinking Water Directive 98/83/EC Stakeholder Forum 04/04/2008 EUREAU Comments on Preventive Risk Management Summary Preventive Risk Management is a key element for the supply of good, safe drinking water. In its incorporation in the Drinking Water Directive needs to clarify at the EU level the health based-targets. The new costs, especially administrative costs or eventually monitoring costs, must be thoroughly weighted against the expected benefits. This introduction of PRM in the legislation will also entail new responsibilities, in terms of risk assessment and independent audit. Equally, resource protection as provided for in the Water Framework Directive, and water risks management in buildings must be enhanced and supported by adequate measures. EUREAU therefore recommends that these elements be properly documented before a new directive is drafted. 25

Ervaringen Nederlandse waterbedrijven Implementatie Water Safety Plans kost veel tijd en aandacht Werk van grof naar fijn Hoe Safe moet het water worden? Wanneer is een Water Safety Plan goed genoeg? Onderbouwing risicoschatting moet beter Documentatie ondersteunt normale taken Zoek aansluiting bij bestaande systemen (ISO 9001/22000) (Re)focus op (microbiologische) veiligheid was wel weer eens nodig 26

Water Safety Plans: global experiences and future trends Lisbon, May 12-14, 2008 Worldwide experiences with WSP implementation The final draft of the WHO-IWA manual on water safety plans was presented. Future work will aim at strengthening specific issues such as: clarifying the role of the regulators in the design, implementation and verification of WSPs promoting and facilitating consumer involvement developing specific and simple approaches for small scale water supply systems better placing WSPs in overall economic development frameworks promoting international exchange on design and implementation of WSPs and associated capacity building. WHO will work towards a more systematic monitoring of the introduction of WSPs globally, and to this aim will further strengthen its cooperation with the IWA. 27

Water Safety Plans: global experiences and future trends Lisbon, May 12-14, 2008. Bijdrage Medema WHO Guidelines for Drinking Water Quality, 2004 28

WSPortal (WHO) 29

Samenvatting Internationale ontwikkeling State-of-the-art Goede aanvulling op het huidige instrumentarium: systematische integratie van de beheersing van risico s voor de drinkwaterkwaliteit Veel elementen al aanwezig Aanbeveling: opnemen in EU DWD 30