Cannabis, vitamine D & het metabool risico van mensen met een psychotische aandoening Dr. Jojanneke Bruins j.bruins@lentis.nl
Promotoren: Prof. dr. Marieke Pijnenborg Prof. dr. Edwin van den Heuvel Co-promotoren Dr. Richard Bruggeman Dr. Frederike Jörg
Ernst metabool risico? Beloop metabool syndroom n=1259 60% 50% 40% % METABOOL SYNDROOM OVER 3 METINGEN 52% 53% 52% Algemene bevolking 22% Metabool syndroom: 30% 20% Buikomvang Bloeddruk 88/102 cm 130/85 mmhg 10% 0% 11% 10% 11% 12% Meting 1 Meting 2 Meting 3 Metabool syndroom Incidentie Remissie Vorige meting niet, nu wel Vorige meting wel, nu niet HDL cholesterol < 1.3/1.03 mmhg Triglyceriden 1.7 mmol/l Nuchtere glucose 6.1 mmol/l * Criteria National Cholesterol Education Program Adult Treatment Panel (NCEP-ATP-III)
Metabool risico in psychose De 3 V s: Verkorte levensverwachting: 20 jaar Vroegtijdig overlijden: hart- en vaatziekten Vele belangrijke factoren: STIGMA
Jaarlijkse screening (ROM) Psychische klachten Lichamelijk onderzoek Bloedprikken Functioneren Welke factoren spelen nog meer een rol bij het metabool risico van deze patiënten? Kwaliteit van leven
Vitamine D In PHAMOUS geprikt sinds 2012 n=1834 patiënten tussen 2012-2014 Onvoldoende vitamine D criterium: <50 nmol/l Algemene bevolking 40% Afrikaans-Europese afkomst (n=75)
Vitamine D Lager vitamine D = ernstiger metabool risico? Metabool syndroom: (B= -0.21, p<0.001) Buikomvang Bloeddruk 88/102 cm 130/85 mmhg HDL cholesterol < 1.3/1.03 mmhg Triglyceriden 1.7 mmol/l Nuchtere glucose 6.1 mmol/l 1 gecombineerde Z-score Metabool Syndroom * Criteria National Cholesterol Education Program Adult Treatment Panel (NCEP-ATP-III) Spelen negatieve symptomen nog een rol? Vitamine D voorspeller metabool risico? Suppletie: vitamine D omhoog / metabool risico omlaag? Fluctuatie seizoenen: zomer vitamine D hoger / metabool risico lager?
Negatieve symptomen P < 0.001 Vitamine D Negatieve symptomen P < 0.001 P = 0.125 Metabool risico
Negatieve symptomen P < 0.001 Vitamine D Negatieve symptomen P < 0.001 P = 0.125 Metabool risico
Vitamine D suppletie P < 0.001 65 nmol/l P = 0.317 42 nmol/l Z = 0.36 Z = 0.28 Vitamine D Wel suppletie Metabool syndroom Geen suppletie
Vitamine D suppletie P < 0.001 65 nmol/l P = 0.317 42 nmol/l Z = 0.36 Z = 0.28 Vitamine D Wel suppletie Metabool syndroom Geen suppletie
Fluctuatie seizoenen 0,6 0,4 0,2 0 Vitamine D Metabool risico -0,2-0,4-0,6 Winter Lente Zomer Herfst
Fluctuatie seizoenen 0,6 0,4 0,2 0 Vitamine D Metabool risico -0,2-0,4-0,6 Winter Lente Zomer Herfst
Oftewel Laag vitamine D hangt samen met ernstiger metabool risico Negatieve symptomen lijken deze relatie niet te mediëren Vitamine D lijkt geen voorspeller van metabool risico Algemene marker voor risico/ongezondheid naast andere factoren
Cannabis Is cannabis gerelateerd aan metabole risicofactoren bij mensen met een psychose? Patiënten gebruiken 2x vaker dan algemene bevolking Twee metingen bij n=3167 patiënten Ongeveer een jaar apart (9-24 maanden) Wel/niet cannabisgebruik bekend Lichamelijk & bloed onderzoek
3167 patiënten Gemiddelde leeftijd 42 jaar 11.3% gebruikt cannabis (n=358) 42.2% 24.6% 33.2% < 1 joint per dag 1 joint per dag onbekend + Cannabis gebruikers aten minder reguliere maaltijden aten minder groente en fruit - rookten vaker sigaretten (94% vs. 60%) dronken vaker alcohol (65% vs. 36%) + en waren gemiddeld 7 jaar jonger dan niet-gebruikers.
Effecten op metabole risicofactoren P < 0.003 P < 0.001 28.1 102.1 P = 0.001 82.3 26.2 97.3 79.9 BMI (kg/m2) Middelomtrek (cm) Diastolische BP (mmhg) Wel cannabis (n=358) Geen cannabis (n=2809)
Effecten op metabole risicofactoren Na correctie P < 0.003 voor leeftijd, geslacht, type antipsychotica, 26.2 P < 0.001 roken (ja/nee) en alcoholgebruik (ja/nee) 28.1 102.1 97.3 79.9 BMI (kg/m2) Middelomtrek (cm) Diastolische BP (mmhg) Wel cannabis (n=358) Geen cannabis (n=2809) P = 0.001 Associaties blijven significant - BMI p= 0.004 - Middelomtrek p< 0.001 - Diastolische BP p= 0.023 82.3
Van meting 1 naar meting 2 Gebruikers (n=230) Niet-gebruikers (n=2540) Starters (n=84) Stoppers (n=107)
Verandering in BMI 29 28 Gebruikers Niet-gebruikers Starters 27 Stoppers 26 25 Meting 1 Meting 2
Middelomtrek en bloeddruk Buikomvang Bloeddruk 104 83 103 102 Gebruikers 82 Gebruikers 101 100 99 98 97 Niet-gebruikers Starters Stoppers 81 80 79 Niet-gebruike Starters Stoppers 96 78 95 94 77 93 Meting 1 Meting 2 76 Meting 1 Meting 2
Hoe kunnen we dit nou verklaren? Psychedelisce effecten THC* ( )-trans-δ 9 -tetrahydrocannabinol Cannabis Vergroot eetlust & voedselinname Stimuleert opslag van lichaamsvet Cannabidiol Vermindert eetlust & voedselinname
Conclusie Cannabisgebruikers hebben een lagere BMI lagere diastolische bloeddruk en een smallere buikomvang dan niet-gebruikers Stoppen met cannabis vergroot het metabole risico van patiënten
MAAR! P = 0.022 Van meting 1 naar meting 2 Stoppers hadden een sterkere vermindering 16.9 van psychotische klachten dan patiënten die bleven gebruiken (p=0.003) 16.02 Vooral op het gebied van wanen en hallucinaties. Ernst psychotische klachten Wel cannabis (n=359) Geen cannabis (n=2809)
Oftewel Patiënten aanmoedigen om te stoppen blijft een belangrijk behandeldoel Wees je bewust van het metabole risico Monitor risicofactoren en pas op tijd interventies toe Voorkom daarmee verergering van metabole klachten, hart- en vaatziekten en vroegtijdig overlijden
VRAGEN? Dr. Jojanneke Bruins j.bruins@lentis.nl Cannabis onderzoek nog eens bekijken? https://www.youtube.com/watch?v=vf-jcadwmlo&t