Verpleegkundig overgangspreekuur (informatie en advies)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Verpleegkundig overgangspreekuur (informatie en advies)"

Transcriptie

1 Verpleegkundig overgangspreekuur (informatie en advies) Inleiding U heeft besloten voor uw overgangsklachten naar het verpleegkundig overgangsspreekuur te gaan. In deze folder leest u algemene informatie over de overgang en wordt u voorbereid op het overgangsspreekuur. Bewaar deze folder goed en vergeet de folder niet mee te nemen naar elke spreekuur. Het overgangspreekuur De consulente van het overgangsspreekuur bespreekt op basis van uw klachten en aan de hand van de risicoscorelijst met u welke mogelijkheden er zijn om uw klachten te verminderen. Als u een verhoogd risico heeft op osteoporose, hart- en vaatziekten, diabetes mellitus of borstkanker zal zij aanvullend onderzoek aanvragen bij de betreffend medisch specialist. De overgang De overgang is een natuurlijk proces dat iedere vrouw vanaf gemiddeld 47 jaar mee zal maken. Het kan ook vanaf het 40e jaar plaatsvinden. Een deel van de vrouwen heeft zoveel klachten dat de kwaliteit van leven minder wordt. In de folder De overgang leest u uitgebreidere informatie over de overgang. De fasen van de overgang De overgang begint over het algemeen geleidelijk aan, tenzij uw eierstokken en/of baarmoeder door een operatie verwijderd zijn, of als u chemotherapie gebruikt heeft: dan kan het plotseling optreden. Er zijn verschillende fasen: 1) de premenopauze Over dit begrip is soms verwarring. Volgens de WHO is dit de gehele levensfase voorafgaand aan de overgang. In veel onderzoeken wordt dit vaak als levensfase genoemd die vooraf gaat aan de menopauze, maar waarbij het menstruatiepatroon nog niet gewijzigd is.

2 2) de perimenopauze De periode dat er duidelijk cyclus- en menstruatieveranderingen optreden. Het menstruatiepatroon verandert; de menstruaties volgen soms sneller op elkaar, ze zijn korter, maar soms heviger en u kunt last krijgen van overgangsklachten. 3) de menopauze De periode dat de menstruatie definitief stopt. Hier is sprake van als de menstruatie 1 jaar weggebleven is. Dit kan dus pas achteraf vastgesteld worden. 4) de postmenopauze De levensfase na de overgang. Dit kan pas vast worden gesteld als de menstruatie 1 jaar weggebleven is. (Barentsen, van de Weijer, 2004). De klachten Ten gevolge van de oestrogeendaling - Menstruatieveranderingen: de eierstokken maken veel minder en uiteindelijk geen oestrogenen meer aan. - Opvliegers: door de snelle oestrogeendaling krijgen de hersenen een signaal om adrenaline aan te maken (het vecht- en vluchthormoon), de bloeddruk stijgt, de vaten verwijden zich en de opvlieger is een feit. Eigenlijk staat de lichaamsthermostaat lager afgesteld (0,4 ⁰C), zodat uw lichaam de warmte vaker af moet voeren. - Droge slijmvliezen, vooral die van de vagina en plasbuis. Door de oestrogeendaling wordt het slijmvlies dunner. Vaak voorkomende andere klachten - Slaapstoornissen - Stemmingswisselingen - Spier- en gewrichtsklachten - Concentratieproblemen - Verminderde seksuele interesse - Hartkloppingen

3 Wat kunt u zelf doen tegen opvliegers? - Kies voor katoenen kleding: dit ventileert beter. - Ook laagjes kleding kunnen helpen. - Kies voor katoenen beddengoed. - Matig gebruik van alcohol (max. 3-6 glazen per week) - Stop met roken. - Zorg voor ontspanning. - Beweeg voldoende (minimaal 30 minuten per dag). - Vermijd bepaalde voedingsmiddelen: te heet of gekruid voedsel, meer dan 3 koppen koffie per dag, zwarte thee, veel suiker. - Blijf positief! Risicofactoren Hart- en vaatziekten Na de overgang is er een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. De beschermende werking van oestrogeen valt voor een belangrijk deel weg. Oestrogeen houdt de bloeddruk laag en zorgt ervoor dat het goede cholesterol (HDL) hoog blijft en het slechte (LDL) laag. Borstkanker Borstkanker komt wereldwijd veel voor. Het is vaak erfelijk. Oestrogeen bevordert de kans op borstkanker. De zogenaamde fytooestrogenen zijn plantaardig en hebben een oestrogene werking. Ze zitten voornamelijk in rode klaver en soja en verminderen met name de opvliegers. Er zijn onvoldoende gegevens bekend of de fyto-oestrogenen borstkanker juist tegengaan of bevorderen. Ze hoeven bij gezonde vrouwen zeker niet ontraden te worden. Osteoporose Botweefsel wordt tijdens het hele leven opgebouwd en afgebroken. Na het 45e levensjaar gaat de afbraak sneller dan de opbouw. De daling van het oestrogeen vermindert de opname van calcium in de botten. Dit zorgt er voor dat u makkelijker iets kunt breken. Het kan leiden tot bewegingsbeperking en pijnklachten als de wervels inzakken.

4 Risicofactoren voor hart- en vaatziekten Ja Nee 1 Rookt u? 2 Heeft u suikerziekte? 3 Gebruikt u 2 of meer glazen alcohol per dag? 4 Is uw BMI hoger dan 29? (gewicht: lengte x lengte) 5 Heeft u te weinig lichaamsbeweging (minder dan 30 minuten per dag) 6 Heeft u veel emotionele stress? 7 Heeft u een te hoge bloeddruk? 8 Heeft u een te hoog cholesterol? Risicofactoren voor borstkanker Ja Nee 9 Heeft u zelf borstkanker gehad? 10 Heeft uw moeder, zus, tante en/of grootmoeder borstkanker gehad? 11 Heeft u geen kinderen, of geen kinderen gekregen voor uw 35 e jaar? 12 Is uw BMI hoger dan 29? (gewicht: lengte x lengte) Risicofactoren voor osteoporose Ja Nee 13 Komt botontkalking voor in uw familie? 14 Heeft u langer dan 1 maand, meer dan 7,5 mg corticosteroïden (zoals Prednison) gebruikt? 15 Is uw BMI lager dan 19? (gewicht: lengte x lengte) 16 Beweegt u meer dan 30 minuten per dag?

5 Metingen door consulente Metingen Datum Normale waarden BMI 18,5-25 Cholesterol (totaal) < 5,0 mmol/l Glucose 4,5 7,8 mmol/l Middelomtrek < 80 cm Bloeddruk < 140 mmhg (bovendruk) Bloeddruk (onderdruk) < 90 mmhg Toelichting: - BMI: de Body Mass Index berekent of u een gezond gewicht heeft in verhouding tot uw lengte. - Cholesterol: een vetachtige stof in het bloed. Dit kan zich vastzetten in de vaten, wat het dichtslibben van de vaten kan veroorzaken. Er is onderscheid tussen het goede (HDL) en het slechte (LDL) cholesterol. - Glucose: bloedsuiker in het bloed. Een verhoogde waarde kan een teken zijn voor suikerziekte. - Middelomtrek: naast uw BMI is buikvet bepalend voor het risico op harten vaatziekten. - Bloeddruk: dit is de druk die het bloed uitoefent op de vaatwanden. Een verhoogde waarde geeft meer kans op hart en vaatziekten.

6 Overgangssymptomen volgens Greene-scorelijst 1 Aanvallen van hartkloppingen 2 Gespannen of nerveus gevoel 3 Slaapstoornissen 4 Opgewondenheid 5 Paniekaanvallen 6 Concentratieproblemen 7 Vermoeidheid 8 Ongeïnteresseerdheid 9 Niet gelukkig voelen/neerslachtig 10 Huilbuien 11 Snel geïrriteerd zijn 12 Gevoel van duizeligheid, flauwvallen 13 Gespannen gevoel in hoofd/lichaam 14 Tintelingen of dood gevoel huid/lichaam 15 Hoofdpijn 16 Spierpijn/gewrichtspijn 17 Minder gevoel in handen of voeten 18 Ademhalingsmoeilijkheden 19 Opvliegers 20 Nachtelijk zweten 21 Geen zin meer in seks Consulten 1 e 2 e 3 e 4 e Toelichting: 0 = afwezig 1 = af en toe: komt voor, maar niet storend 2 = vaak: storend in activiteiten 3 = ernstige hinder: activiteiten moeten hierdoor onderbroken worden

7 Adviezen 1 e consult Datum Adviezen Leefstijl: Supplementen: Eigen notities 2 e consult Datum Adviezen Leefstijl: Supplementen: Eigen notities: 3 e consult Datum Adviezen Leefstijl: Supplementen: Eigen notities: Bron: Barentsen, R.& van de Weijer, P.H.M. (2004). Menopauze Studie Gids. Rotterdam: B&W

8 Verpleegkundig overgangspreekuur Het verpleegkundig overgangspreekuur vindt (op afspraak) elke woensdag- en donderdagochtend tussen en uur plaats op locatie Leyweg. Volg route Afspraak maken Voor het verpleegkundig overgangspreekuur moet u een afspraak maken. Dit kan van maandag tot en met vrijdag tussen 9.00 en uur: ocatie Leyweg: (070) Locatie Sportlaan: (070) HagaZiekenhuis Locatie Sportlaan, Sportlaan 600, 2566 MJ Den Haag Locatie Leyweg, Leyweg 275, 2545 CH Den Haag H

De overgang: informatie en advies

De overgang: informatie en advies Gynaecologie Patiënteninformatie De overgang: informatie en advies U ontvangt deze informatie, omdat u heeft besloten naar de overgangspolikliniek te gaan in verband met uw overgangsklachten. Deze polikliniek

Nadere informatie

Gynaecologie De overgang: informatie en advies

Gynaecologie De overgang: informatie en advies Gynaecologie De overgang: informatie en advies Inleiding U heeft besloten naar de overgangspolikliniek te gaan in verband met uw overgangsklachten. Deze polikliniek is er om vrouwen met (ernstige) overgangsklachten

Nadere informatie

.om..uur bij de overgangsconsulente met aansluitend een consult bij de gynaecoloog.

.om..uur bij de overgangsconsulente met aansluitend een consult bij de gynaecoloog. Het overgangsspreekuur U ontvangt deze informatie, omdat u heeft besloten naar de overgangspolikliniek te gaan in verband met uw overgangsklachten. U heeft hiervoor een verwijzing van uw huisarts of medisch

Nadere informatie

Vragen? Bel op werkdagen tussen 8.30 en uur en tussen en uur naar telefoonnummer (020)

Vragen? Bel op werkdagen tussen 8.30 en uur en tussen en uur naar telefoonnummer (020) datum ons kenmerk uw kenmerk doorkiesnummer juni 2008 [020] 599 34 80 Geachte mevrouw, Binnenkort heeft u een afspraak op de menopauzepolikliniek van het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis. In deze brief krijgt

Nadere informatie

Hormoongebruik rond de overgang

Hormoongebruik rond de overgang Hormoongebruik rond de overgang Afdelingen gynaecologie en verloskunde Inhoudsopgave Inleiding 2 Wat is de overgang? 2 Klachten tijdens de overgang 2 Het gebruik van oestrogenen tijdens de overgang 2 De

Nadere informatie

Thema: "Overgankelijkheden" D.H. Bogchelman. 10 november 2012

Thema: Overgankelijkheden D.H. Bogchelman. 10 november 2012 Thema: "Overgankelijkheden" 10 november 2012 D.H. Bogchelman Inleiding Wat is de overgang? Wat gebeurt er in de overgang? Verschijnselen van de overgang Hoe behandelen we overgangsklachten? Wat zijn de

Nadere informatie

H.366781.0614. Osteoporose (bij behandeling voor borstkanker)

H.366781.0614. Osteoporose (bij behandeling voor borstkanker) H.366781.0614 Osteoporose (bij behandeling voor borstkanker) 2 Inleiding U wordt behandeld voor borstkanker, dit heeft invloed op uw botverlies. U krijgt praktische tips om uw botten gezond te houden.

Nadere informatie

De overgang. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

De overgang. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! De overgang In deze folder vindt u informatie over de overgang. Wat is de overgang precies? Welke klachten kunnen optreden en wat is eraan te doen? Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs

Nadere informatie

Wie is er bang voor de overgang?

Wie is er bang voor de overgang? Wie is er bang voor de overgang? Overgangsklachten De overgang is een levensfase die voor de meeste vrouwen niet ongemerkt voorbij gaat. Er treden lichamelijke en geestelijke veranderingen op. De effecten

Nadere informatie

Wat houdt de overgang nu eigenlijk precies in?

Wat houdt de overgang nu eigenlijk precies in? Wat houdt de overgang nu eigenlijk precies in? Iedere vrouw krijgt er mee te maken. Op het moment dat je deze brochure leest, zijn er meer dan 1,5 miljoen vrouwen in Nederland in de overgang. Eigenlijk

Nadere informatie

Vragen over de overgang?

Vragen over de overgang? Vragen over de overgang? Kom naar het menopauzespreekuur Gynaecologie Bezoek het menopauzespreekuur Veel vrouwen tussen de 40 en 60 jaar hebben klachten tijdens de overgang (menopauze). In het BovenIJ

Nadere informatie

Ken je cardiovasculair risico!

Ken je cardiovasculair risico! UGP-FOLDER Ken je cardiovasculair risico! Wat zijn risicofactoren voor hart- en vaatziekten en welke risicofactoren zijn er? Risicofactoren voor hart- en vaatziekten zijn factoren die de kans op ziekten

Nadere informatie

Wat houdt de overgang nu eigenlijk precies in?

Wat houdt de overgang nu eigenlijk precies in? Wat houdt de overgang nu eigenlijk precies in? Iedere vrouw krijgt er mee te maken. Op het moment dat je deze brochure leest, zijn er meer dan 1,5 miljoen vrouwen in Nederland in de overgang. Eigenlijk

Nadere informatie

Individueel zorgplan vitale vaten

Individueel zorgplan vitale vaten Individueel zorgplan vitale vaten Wat kunt u zelf doen? Een gezonde leefstijl is het belangrijkste bij de aanpak van risicofactoren. Misschien is uw leefstijl wel goed. Zorgverleners kunnen u adviseren

Nadere informatie

Individueel Zorgplan Cardiometabool

Individueel Zorgplan Cardiometabool Individueel Zorgplan Cardiometabool Vasculair Centrum Naam: Geboortedatum: Patiëntnummer: Vasculair centrum Rijnstate Het Rijnstate Vasculair Centrum is een kennis- en behandelcentrum voor patiënten met

Nadere informatie

Inleiding...2. 1 Hormonale veranderingen...2

Inleiding...2. 1 Hormonale veranderingen...2 overgang Inhoud Inleiding...2 1 Hormonale veranderingen...2 2 Wanneer ben ik in de overgang?...4 2.1 Het begin en de duur van de overgang...4 2.2 Menstruaties tijdens de overgang...5 2.3 Kan worden vastgesteld

Nadere informatie

Seniorenraad Son en Breugel 22 juni 2018

Seniorenraad Son en Breugel 22 juni 2018 Seniorenraad Son en Breugel 22 juni 2018 1 1 Houd je hart gezond Programma Leefstijl Risicofactoren Meest voorkomende hart- en vaatziekten Gezond bewegen 2 2 Werking van het hart 3 3 Werking van het hart

Nadere informatie

2. Bent u op dit moment onder behandeling van de huisarts, bedrijfsarts of een specialist? nee ja:

2. Bent u op dit moment onder behandeling van de huisarts, bedrijfsarts of een specialist? nee ja: Vragenlijst gezondheid & leefstijl U hebt aangegeven interesse te hebben in medische screening & leefstijladvies bij het Preventiecentrum Zuid-Holland zuid. Als voorbereiding hierop willen we u vragen

Nadere informatie

Het APD-infuus. Een behandeling voor osteoporose

Het APD-infuus. Een behandeling voor osteoporose Het APD-infuus Een behandeling voor osteoporose Inleiding Uw specialist heeft met u besproken dat u een behandeling krijgt met het medicijn APD. U krijgt dit medicijn via een infuus toegediend. Er kunnen

Nadere informatie

3 Persoonlijke gegevens

3 Persoonlijke gegevens 3 Persoonlijke gegevens Naam Telefoonnummer Voorgeschiedenis en SCORE-risico (%)* Diagnose(n) centrale zorgverlener Mevrouw Jansen Tensieweg 120 3415 BP Bovendruk 011-22110022 Zwangerschapshypertensie.

Nadere informatie

Mijn zorgplan Preventie en behandeling Hart- en Vaatziekten

Mijn zorgplan Preventie en behandeling Hart- en Vaatziekten Mijn zorgplan Preventie en behandeling Hart- en Vaatziekten WWW.ZORROO.NL 1 Voorwoord Zorroo staat voor Zorggroep Regio Oosterhout & Omstreken. Wij zijn een organisatie die samen met uw huisarts en andere

Nadere informatie

Het Vrouwenhart: begeerd maar (nog) onbekend

Het Vrouwenhart: begeerd maar (nog) onbekend Het Vrouwenhart: begeerd maar (nog) onbekend Nationale Gezondheidsbeurs 13 februari 2016 Utrecht Yolande Appelman Interventiecardioloog VU medisch centrum Amsterdam 2015 Campagne Hartstichting Awareness

Nadere informatie

Osteopenie Uitleg en leefstijladviezen.

Osteopenie Uitleg en leefstijladviezen. Osteopenie Uitleg en leefstijladviezen www.nwz.nl Inhoud Wat is osteopenie? 3 Wie krijgen osteopenie? 3 Hoe ontstaat osteopenie? 4 Hoe weet u of u osteopenie heeft? 6 Uw vragen 7 2 Bij het ouder worden,

Nadere informatie

982a. Vragenlijst Menopauze Centrum Flevoziekenhuis. Geachte mevrouw, U bezoekt binnenkort de Menopauze poli van het Flevoziekenhuis.

982a. Vragenlijst Menopauze Centrum Flevoziekenhuis. Geachte mevrouw, U bezoekt binnenkort de Menopauze poli van het Flevoziekenhuis. 16-1-2019 Vragenlijst Menopauze Centrum Flevoziekenhuis Geachte mevrouw, U bezoekt binnenkort de Menopauze poli van het Flevoziekenhuis. U krijgt eerst een gesprek met de menopauzeverpleegkundige. Zij

Nadere informatie

Osteopenie. Chirurgie. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Osteopenie. Chirurgie. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op Osteopenie Chirurgie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U heeft de uitslag van de botdichtheidsmeting (botdensitometrie) ontvangen van de physician assistant traumachirurgie.

Nadere informatie

Verklein de kans op het ontstaan/verergeren van vaatziekten

Verklein de kans op het ontstaan/verergeren van vaatziekten Chirurgie Verklein de kans op het ontstaan/verergeren van vaatziekten i Patiënteninformatie Tips en leefregels Slingeland Ziekenhuis Algemeen Vaatziekten ontstaan door het dichtslibben van slagaders als

Nadere informatie

Osteopenie. Uitleg en leefstijladviezen. mca.nl

Osteopenie. Uitleg en leefstijladviezen. mca.nl Osteopenie Uitleg en leefstijladviezen mca.nl Inhoudsopgave Wat is osteopenie? 3 Wie krijgen osteopenie? 3 Hoe ontstaat osteopenie? 3 Hoe weet u of u osteopenie heeft? 5 Uw vragen 6 Notities 7 Colofon

Nadere informatie

De meeste westerse vrouwen krijgen hun laatste menstruatie tussen hun

De meeste westerse vrouwen krijgen hun laatste menstruatie tussen hun De overgang De meeste westerse vrouwen krijgen hun laatste menstruatie tussen hun h veertigste en zestigste jaar: de gemiddelde leeftijd is 51 jaar. De laatste menstruatie wordt ook wel menopauze of overgang

Nadere informatie

De overgang. Albert Schweitzer ziekenhuis december 2007 pavo 0593

De overgang. Albert Schweitzer ziekenhuis december 2007 pavo 0593 De overgang Albert Schweitzer ziekenhuis december 2007 pavo 0593 Inhoudsopgave Inleiding 2 Hormonale veranderingen 2 Het begin en de duur van de overgang 4 Menstruaties tijdens de overgang 4 Wat zijn typische

Nadere informatie

Vaatrisico-polikliniek (behandeling van vaatziekten)

Vaatrisico-polikliniek (behandeling van vaatziekten) Vaatrisico-polikliniek (behandeling van vaatziekten) Inleiding U bent door uw behandelend arts verwezen naar de vaatrisicopolikliniek omdat u een vaatziekte heeft en/of vanwege risicofactoren voor het

Nadere informatie

Voeding bij borstkanker. Drs. Rianne van Lieshout Diëtist Paramáx, Máxima Medisch Centrum 3 oktober 2012

Voeding bij borstkanker. Drs. Rianne van Lieshout Diëtist Paramáx, Máxima Medisch Centrum 3 oktober 2012 Voeding bij borstkanker Drs. Rianne van Lieshout Diëtist Paramáx, Máxima Medisch Centrum 3 oktober 2012 Voeding en borstkanker Antioxidanten, het wondermiddel tegen kanker? Anti-oxidanten helpen kanker

Nadere informatie

Kent u de cijfers van uw hart?

Kent u de cijfers van uw hart? Kent u de cijfers van uw hart? CHOLESTEROL? GEWICHT/ BUIKOMTREK? UW? BLOEDDRUK? SUIKERGEHALTE? V.U.: Dr Freddy Van de Casseye - Elyzeese-Veldenstraat 63-1050 Brussel Belgische Cardiologische Liga www.cardiologischeliga.be

Nadere informatie

Inleiding Hormonale veranderingen

Inleiding Hormonale veranderingen DE OVERGANG 211 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Hormonale veranderingen... 3 Het begin en de duur van de overgang... 4 Menstruaties tijdens de overgang... 5 Wat zijn typische overgangsklachten?... 5 Gevolgen

Nadere informatie

Folder premenstrueel syndroom Concept augustus 2014 Ellen Nijkamp, Clasien van der Houwen Gebaseerd op richtlijn premenstrueel syndroom 2012

Folder premenstrueel syndroom Concept augustus 2014 Ellen Nijkamp, Clasien van der Houwen Gebaseerd op richtlijn premenstrueel syndroom 2012 Folder premenstrueel syndroom Concept augustus 2014 Ellen Nijkamp, Clasien van der Houwen Gebaseerd op richtlijn premenstrueel syndroom 2012 Premenstrueel syndroom Vrouwen met PMS hebben lichamelijk en/of

Nadere informatie

De cardiovasculaire risico polikliniek Bloed moet stromen

De cardiovasculaire risico polikliniek Bloed moet stromen De cardiovasculaire risico polikliniek Bloed moet stromen Naam Geboortedatum :... : - - Uw specialist of huisarts heeft u doorverwezen naar de cardiovasculaire risicopolikliniek omdat u een hart- en vaatziekte

Nadere informatie

Pre-diabetes. Vasculair Preventie Centrum

Pre-diabetes. Vasculair Preventie Centrum Pre-diabetes Vasculair Preventie Centrum Wat is pre-diabetes? Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het glucosegehalte in uw bloed (bloedsuiker) is, vooral s ochtends voordat u gegeten

Nadere informatie

De overgang. Handleiding voor begeleiders. Het beste uit jezelf. Philadelphia voor medewerkers

De overgang. Handleiding voor begeleiders. Het beste uit jezelf. Philadelphia voor medewerkers De overgang Handleiding voor begeleiders Philadelphia voor medewerkers Het beste uit jezelf 2 Tegenwoordig is de overgang steeds vaker onderwerp van gesprek, ook binnen Philadelphia. Voor sommigen geldt

Nadere informatie

Inleiding. Wat is osteopenie? Hoe ontstaat osteopenie?

Inleiding. Wat is osteopenie? Hoe ontstaat osteopenie? Osteopenie Inleiding U heeft de uitslag van de botdichtheidsmeting (= botdensitometrie) ontvangen van de osteoporoseverpleegkundige. Uit de botdichtheidsmeting is gebleken dat u osteopenie heeft. De uitslag

Nadere informatie

Premenstrueel syndroom (PMS) Poli Gynaecologie

Premenstrueel syndroom (PMS) Poli Gynaecologie 00 Premenstrueel syndroom (PMS) Poli Gynaecologie Inleiding Vrouwen met Premenstrueel syndroom (PMS) hebben lichamelijke en/of psychische klachten die enkele dagen tot 2 weken voor de menstruatie beginnen.

Nadere informatie

Uw bezoek aan de vasculaire polikliniek

Uw bezoek aan de vasculaire polikliniek Uw bezoek aan de vasculaire polikliniek mca.nl Inhoudsopgave Wat is atherosclerose? 3 Afspraak met verpleegkundig specialist 3 Bloedonderzoek en vragenlijst 3 Uw eerste bezoek aan vasculaire polikliniek

Nadere informatie

Gezond omgaan met de menopauze. 20 vragen, 20 antwoorden over hormoongebruik

Gezond omgaan met de menopauze. 20 vragen, 20 antwoorden over hormoongebruik Gezond omgaan met de menopauze 20 vragen, 20 antwoorden over hormoongebruik In deze brochure leest u antwoorden op de meest gestelde vragen over hormoongebruik tijdens de menopauze. Als voorbereiding op

Nadere informatie

Hart- en vaatziekten: risicoprofiel en leefstijladviezen. Cardiologie Centrum Waterland

Hart- en vaatziekten: risicoprofiel en leefstijladviezen. Cardiologie Centrum Waterland Hart- en vaatziekten: risicoprofiel en leefstijladviezen Cardiologie Centrum Waterland Hart- en vaatziekten: risicoprofiel en leefstijladviezen Hart- en vaatziekten zijn de belangrijkste doodsoorzaak in

Nadere informatie

FEMgen Test. Menopauze. Risico s in kaart. Menopauze

FEMgen Test. Menopauze. Risico s in kaart. Menopauze FEMgen Test Menopauze Prof Dr. B. Weber Laboratoires Réunis Risico s in kaart De FEMgen test biedt u de mogelijkheid uw persoonlijk risico en predispositie op het verkrijgen van gevaarlijke bijwerkingen,

Nadere informatie

DE OVERGANG. Fred Balder, huisarts

DE OVERGANG. Fred Balder, huisarts DE OVERGANG Fred Balder, huisarts Bij ongeveer 30% van de vrouwen wordt het dagelijks leven door de overgangsklachten verstoord. Levensfasen van een vrouw puberteit vruchtbaar overgang onvruchtbaar 12jr

Nadere informatie

Preventie consult. Huisartspraktijk J.B. Sanders

Preventie consult. Huisartspraktijk J.B. Sanders Preventie consult Het risico op ziekte is nooit precies te voorspellen. U kunt wel te weten komen of uw risico op bepaalde ziekten misschien hoger is. Suikerziekte, hartinfarcten en beroertes zijn ernstige

Nadere informatie

Prednison (corticosteroïden)

Prednison (corticosteroïden) Prednison (corticosteroïden) Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl Uw MDL-arts (maag-, darm- en leverarts) heeft u Prednison voorgeschreven

Nadere informatie

Rapport Gezondheids-APK

Rapport Gezondheids-APK Rapport Gezondheids-APK Glucose Cholesterol Bloeddruk BMI Uw Gezondheids-APK We zijn steeds meer bezig met onze gezondheid, maar wat is het effect van onze leefstijl? Door bewust om te gaan met ons lichaam

Nadere informatie

Uw bezoek aan de vasculaire polikliniek.

Uw bezoek aan de vasculaire polikliniek. Uw bezoek aan de vasculaire polikliniek www.nwz.nl Inhoud Wat is atherosclerose? 3 Afspraak met verpleegkundig specialist 3 Bloedonderzoek en vragenlijst 4 Uw eerste bezoek aan vasculaire polikliniek 4

Nadere informatie

Overgang. Gynaecologie. Klachten en behandeling

Overgang. Gynaecologie. Klachten en behandeling Gynaecologie Overgang Klachten en behandeling Inhoudsopgave Pagina Inleiding 2 Hormonale veranderingen 2 Het begin en de duur van de overgang 3 Menstruaties tijdens de overgang 4 Wat zijn typische overgangsklachten

Nadere informatie

Menopauze Polikliniek

Menopauze Polikliniek Patiënteninformatie Menopauze Polikliniek Informatie over uw bezoek aan de menopauze polikliniek 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Menopauze polikliniek 4 De menopauze verpleegkundige 4 Wat kunt

Nadere informatie

De osteoporosespolikliniek

De osteoporosespolikliniek De osteoporosespolikliniek De Osteoporosepolikliniek Patiënten van 50 jaar en ouder die met een botbreuk op de spoedeisende hulp (SEH) van het St. Anna Ziekenhuis komen, krijgen binnen 3 maanden een uitnodiging

Nadere informatie

PCOS. Wat is PCOS? Bij wie komt PCOS voor? Onderzoek

PCOS. Wat is PCOS? Bij wie komt PCOS voor? Onderzoek PCOS Wat is PCOS? PCOS staat voor Poly Cysteus Ovarium Syndroom. Letterlijk betekent dit dat er meerdere (poly) vochtblaasjes (cysten)in de eierstok (het ovarium) aanwezig zijn. In deze informatie leest

Nadere informatie

Bloedverlies na de overgang

Bloedverlies na de overgang Bloedverlies na de overgang Ruth van der Zwaag, Irene van der Avoort, Clasien van der Houwen NVOG 23 november Deze folder is gebaseerd op de NVOG-richtlijn postmenopauzaal bloedverlies. Heeft u al een

Nadere informatie

Bloed moet stromen. De cardiovasculaire risicodienst. Verwijzing door de huisarts

Bloed moet stromen. De cardiovasculaire risicodienst. Verwijzing door de huisarts Bloed moet stromen De cardiovasculaire risicodienst Verwijzing door de huisarts Naam :.... Geboortedatum :.... Afspraak maken bij de cardiovasculaire risicodienst Uw huisarts heeft u doorverwezen naar

Nadere informatie

Botontkalking. Albert Schweitzer ziekenhuis oktober 2014 pavo 0298

Botontkalking. Albert Schweitzer ziekenhuis oktober 2014 pavo 0298 Botontkalking Albert Schweitzer ziekenhuis oktober 2014 pavo 0298 Inleiding U heeft van de arts gehoord dat u (mogelijk) botontkalking heeft. De medische benaming voor botontkalking is osteoporose. In

Nadere informatie

De overgang Inleiding Hormonale veranderingen

De overgang Inleiding Hormonale veranderingen De overgang Inleiding De meeste westerse vrouwen krijgen hun laatste menstruatie tussen hun 40 e en 60 e jaar; de gemiddelde leeftijd is 51 jaar. De laatste menstruatie wordt ook wel menopauze genoemd.

Nadere informatie

Vaatrisico-polikliniek. screening/behandeling en begeleiding vaatziekten

Vaatrisico-polikliniek. screening/behandeling en begeleiding vaatziekten Vaatrisico-polikliniek screening/behandeling en begeleiding vaatziekten Inleiding Het Ommelander Ziekenhuis Groningen heeft een speciale vaatrisicopolikliniek voor patiënten met een vaatziekte en/of vanwege

Nadere informatie

De overgang. Gynaecologie

De overgang. Gynaecologie De overgang Gynaecologie Inhoudsopgave In de overgang 4 Wat is de overgang? 4 Hoe merkt u dat u in de overgang komt? 5 Hoe lang duurt de overgang? 6 Wat zijn de overgangsverschijnselen? 6 Wat is er aan

Nadere informatie

Overgangsklachten. Gynaecologie

Overgangsklachten. Gynaecologie Gynaecologie Overgangsklachten De meeste vrouwen krijgen hun laatste menstruatie tussen hun veertigste en zestigste jaar; de gemiddelde leeftijd is 51 jaar. De laatste menstruatie wordt ook wel menopauze

Nadere informatie

Osteoporose VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? VRAAG HET UW APOTHEKER

Osteoporose VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? VRAAG HET UW APOTHEKER Osteoporose WAT IS OSTEOPOROSE WAT VERGROOT DE KANS OP OSTEOPOROSE GEVOLGEN VAN OSTEOPOROSE MEDICIJNEN BIJ OSTEOPOROSE WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN ADVIES IN EEN PERSOONLIJK GESPREK

Nadere informatie

Botbreuk en botontkalking (osteoporose)

Botbreuk en botontkalking (osteoporose) Botbreuk en botontkalking (osteoporose) Op dit moment wordt u vanwege een botbreuk behandeld in het Radboudumc. Uit onderzoek blijkt dat bij vrouwen ouder dan 50 jaar en mannen ouder dan 65 jaar die een

Nadere informatie

Osteoporose. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Osteoporose. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Osteoporose Uw behandelend arts heeft bij u osteoporose (botontkalking) vastgesteld of wil laten onderzoeken of u osteoporose hebt. In deze folder leest u wat osteoporose is, hoe het ontstaat en wat de

Nadere informatie

Het APD-infuus. Een behandeling bij botontkalking. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Het APD-infuus. Een behandeling bij botontkalking. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op Het APD-infuus Een behandeling bij botontkalking Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw arts heeft met u besproken dat u een behandeling krijgt met het medicijn

Nadere informatie

ALGEMENE LEEFREGELS NA EEN BEROERTE

ALGEMENE LEEFREGELS NA EEN BEROERTE ALGEMENE LEEFREGELS NA EEN BEROERTE In deze folder geeft het Ruwaard van Putten ziekenhuis u enkele algemene leefregels na de beroerte (= CVA (Cerebro Vasculair Accident) die u heeft gehad. Dit kan zijn

Nadere informatie

Checklists. Uitneembaar katern, handig om mee te nemen

Checklists. Uitneembaar katern, handig om mee te nemen Uitneembaar katern, handig om mee te nemen Hoofdstuk 2 Zorgverleners bij diabetes type 2 21 Checklists Dit uitneembare katern bevat checklists over controles die bij goede zorg horen; tips voor communicatie

Nadere informatie

Seksualiteit en diabetes mellitus. Polikliniek diabeteszorg

Seksualiteit en diabetes mellitus. Polikliniek diabeteszorg Seksualiteit en diabetes mellitus Polikliniek diabeteszorg mca.nl seksualiteit en diabetes mellitus Problemen met de seksualiteit is een onderwerp waar niet zo gemakkelijk over wordt gesproken. De beladenheid

Nadere informatie

Hormoontherapie bij borstkanker

Hormoontherapie bij borstkanker Hormoontherapie bij borstkanker Inleiding Uw arts heeft u aan de hand van de Patiëntenbrief uitgelegd, waarom u in aanmerking komt voor een hormoontherapie. In de Patiëntenbrief staan alle gegevens van

Nadere informatie

Osteopenie. Uitleg en leefstijladviezen. Afdeling Interne geneeskunde

Osteopenie. Uitleg en leefstijladviezen. Afdeling Interne geneeskunde Osteopenie Uitleg en leefstijladviezen Afdeling Interne geneeskunde Wat is osteopenie? Osteopenie betekent dat de botdichtheid verminderd is. Botten bestaan onder andere uit calcium (kalk), fosfor, merg

Nadere informatie

Anti-hormonale therapie ja of nee?

Anti-hormonale therapie ja of nee? Anti-hormonale therapie ja of nee? Borstkanker symposium, 6 oktober 2018 Sissi Grosfeld, verpleegkundig specialist Anti-hormonale therapie Verschillende types borstkanker 70-80% hormoongevoelig Borstkanker

Nadere informatie

Het begin en de duur van de overgang Menstruaties tijdens de overgang

Het begin en de duur van de overgang Menstruaties tijdens de overgang De overgang INHOUDSOPGAVE Inleiding Hormonale veranderingen Het begin en de duur van de overgang Menstruaties tijdens de overgang Wat zijn typische overgangsklachten Gevolgen op korte termijn Gevolgen

Nadere informatie

Oproep van uw huisarts voor het opstellen van een Cardiovasculair Risicoprofiel Risicofactoren hart- en vaatziekten in beeld

Oproep van uw huisarts voor het opstellen van een Cardiovasculair Risicoprofiel Risicofactoren hart- en vaatziekten in beeld Oproep van uw huisarts voor het opstellen van een Cardiovasculair Risicoprofiel Risicofactoren hart- en vaatziekten in beeld Hart- en vaatziekten zijn in Nederland de belangrijkste bedreiging van de gezondheid.

Nadere informatie

Welkom bij de Gezond & Zeker Innovatiedag 2018

Welkom bij de Gezond & Zeker Innovatiedag 2018 Welkom bij de Gezond & Zeker Innovatiedag 2018 Hoe ga je overweg met de overgang? https://www.flickr.com/photos/orinrobertjohn/1526151157 Wie zijn wij? Ellen van den Berk arbeidsomstandigheden, gezondheidsbeleid

Nadere informatie

Overgang Inhoudsopgave 2. Hormonale veranderingen 1. Inleiding

Overgang Inhoudsopgave 2. Hormonale veranderingen 1. Inleiding 164.0406 Overgang Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Hormonale veranderingen 3. Het begin en de duur van de overgang 4. Menstruaties tijdens de overgang 5. Wat zijn typische overgangsklachten 6. Gevolgen op

Nadere informatie

Voorkomen en behandelen van botontkalking

Voorkomen en behandelen van botontkalking Voorkomen en behandelen van botontkalking bij een behandeling van kanker Uw specialist heeft met u besproken dat u in aanmerking komt voor behandeling om botontkalking (osteoporose) te voorkomen of te

Nadere informatie

Individueel zorgplan

Individueel zorgplan Individueel zorgplan Diazon Hafank Inhoudsopgave Individueel Zorgplan 3 Stap voor stap 5 stap 1: Gezondheid & behoeften 5 stap 2: Meetwaarden 6 stap 3: Uw doel & acties 8 stap 4: Evaluatie 10 Bereid het

Nadere informatie

Osteoporose Inleiding Wat is osteoporose? Botopbouw en botafbraak, hoe zit dat?

Osteoporose Inleiding Wat is osteoporose? Botopbouw en botafbraak, hoe zit dat? Osteoporose Inleiding Osteoporose is een chronische botziekte die bij vrouwen en mannen voorkomt. Osteoporose wordt ook wel botontkalking genoemd. Naar schatting hebben wereldwijd 200 miljoen mensen osteoporose

Nadere informatie

DRERNST. Beleef uw menopauze op serene wijze! Om u te helpen opvliegers en prikkelbaarheid te overwinnen.

DRERNST. Beleef uw menopauze op serene wijze! Om u te helpen opvliegers en prikkelbaarheid te overwinnen. DRERNST Beleef uw menopauze op serene wijze! Om u te helpen opvliegers en prikkelbaarheid te overwinnen. www.drernst.be De menopauze, wat is dat? Als vrouwen 50 jaar worden, betekent dat voor de meesten

Nadere informatie

Bloed moet stromen. De cardiovasculaire risicopolikliniek

Bloed moet stromen. De cardiovasculaire risicopolikliniek Bloed moet stromen De cardiovasculaire risicopolikliniek Naam :... Geboortedatum :... Uw specialist heeft u doorverwezen naar de cardiovasculaire risicopolikliniek (CVR-polikliniek). Binnenkort nemen wij

Nadere informatie

Maatschap Chirurgie. Hormonale therapie bij borstkanker

Maatschap Chirurgie. Hormonale therapie bij borstkanker Maatschap Chirurgie Hormonale therapie bij borstkanker Algemeen Uw specialist heeft met u besproken dat u in aanmerking komt voor een aanvullende (preventieve) hormonale behandeling. In deze folder kunt

Nadere informatie

Inhoud 1. Inleiding...2 2. Hormonale veranderingen...3 3. Het begin en de duur van de overgang...4 4. Menstruaties tijdens de overgang...5 5.

Inhoud 1. Inleiding...2 2. Hormonale veranderingen...3 3. Het begin en de duur van de overgang...4 4. Menstruaties tijdens de overgang...5 5. De overgang Inhoud 1. Inleiding...2 2. Hormonale veranderingen...3 3. Het begin en de duur van de overgang...4 4. Menstruaties tijdens de overgang...5 5. Wat zijn typische overgangsklachten?...5 5.1. Opvliegers...6

Nadere informatie

De overgang. Inleiding. Hormonale veranderingen. Het begin en de duur van de overgang

De overgang. Inleiding. Hormonale veranderingen. Het begin en de duur van de overgang 24-05-2019 De overgang Inleiding De meeste vrouwen krijgen hun laatste menstruatie tussen hun veertigste en zestigste jaar. De gemiddelde leeftijd is 51 jaar. De laatste menstruatie wordt de menopauze

Nadere informatie

Overzicht Hormonen. LYMEHERSTEL Gerrie Hasselaar Hollandsestraat GJ Amersfoort

Overzicht Hormonen. LYMEHERSTEL Gerrie Hasselaar Hollandsestraat GJ Amersfoort Oestrogeen Oestrogeen laag Oestrogeen Hoog / Dominant Betekent tekort Progesteron Osteoporose / osteopenie Droge ogen/huid/mond Nachtzweten Opvliegers Cholesterol hoog Hart- en vaatproblemen Onregelmatig

Nadere informatie

Menopauze polikliniek. Charlotte Broos, menopauze consulente Ellen Marie Sparidaens, fertiliteitsarts

Menopauze polikliniek. Charlotte Broos, menopauze consulente Ellen Marie Sparidaens, fertiliteitsarts Menopauze polikliniek Charlotte Broos, menopauze consulente Ellen Marie Sparidaens, fertiliteitsarts Menopauze De menopauze is de laatste menstruatie van een vrouw. Als een vrouw, een jaar lang geen menstruatie

Nadere informatie

E-book-De overgang.indd :26:29

E-book-De overgang.indd :26:29 E-book-De overgang.indd 1 16-12-2014 14:26:29 Colofon Dit e book is een uitgave van Stichting Gezondheid Teksten: Stichting Gezondheid Vormgeving: Michael Box (Internet Marketing Nederland) Correspondentie:

Nadere informatie

Opvliegers, Vapeurs, Menopauze, Overgangsklachten, Flushes

Opvliegers, Vapeurs, Menopauze, Overgangsklachten, Flushes Opvliegers, Vapeurs, Menopauze, Overgangsklachten, Flushes De overgang De overgang is een natuurlijke fase in uw leven waarin uw menstruaties onregelmatig worden en uiteindelijk helemaal wegblijven. De

Nadere informatie

C. 1. Hormoonbehandeling

C. 1. Hormoonbehandeling C. 1. Hormoonbehandeling Heeft u een hormoongevoelige tumor? Dan krijgt u in overleg met uw oncoloog zo nodig een hormoonbehandeling. Een hormoonbehandeling is de behandeling van kanker met hormonen. Dit

Nadere informatie

Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie GYNAECOLOGIE OVERGANG. Versie 1.0. Datum Goedkeuring 01-01-2002 Verantwoording

Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie GYNAECOLOGIE OVERGANG. Versie 1.0. Datum Goedkeuring 01-01-2002 Verantwoording Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie GYNAECOLOGIE OVERGANG Versie 1.0 Datum Goedkeuring 01-01-2002 Verantwoording NVOG Inhoudsopgave Inleiding...1 Hormonale veranderingen...2 Het begin

Nadere informatie

Informatie voor patiënten. PCOS (polycysteus ovariumsyndroom)

Informatie voor patiënten. PCOS (polycysteus ovariumsyndroom) Informatie voor patiënten PCOS (polycysteus ovariumsyndroom) z PCOS is de afkorting van polycysteus ovariumsyndroom. Letterlijk betekent dit dat er meerdere (poly) vochtblaasjes (cysten) in de eierstok

Nadere informatie

Toelichting op de jaarcontrole Voor mensen met diabetes mellitus

Toelichting op de jaarcontrole Voor mensen met diabetes mellitus Toelichting op de jaarcontrole Voor mensen met diabetes mellitus Afdeling interne geneeskunde Deze informatie is een aanvulling op de folder Jaarcontrole voor mensen met diabetes mellitus, die u heeft

Nadere informatie

Prednison of Prednisolon

Prednison of Prednisolon Prednison of Prednisolon Prednison of Prednisolon Uw maag, darm- en leverarts heeft in overleg met u besloten u te gaan behandelen met Prednison. Dit geneesmiddel dient ter behandeling van de ziekte van

Nadere informatie

Alles wat u moet weten over de overgang

Alles wat u moet weten over de overgang Gynaecologie Patiënteninformatie Alles wat u moet weten over de overgang Inhoudsopgave Inleiding De overgang: belangrijke veranderingen Hormonale veranderingen Het begin en de duur van de overgang Menstruatie

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Menopauzespreekuur

PATIËNTEN INFORMATIE. Menopauzespreekuur PATIËNTEN INFORMATIE Menopauzespreekuur U kunt terecht op het menopauzespreekuur met vragen, problemen of klachten rondom de overgang. U krijgt informatie en advies om klachten te verminderen. Bij het

Nadere informatie

Fractuur- en Osteoporose Polikliniek

Fractuur- en Osteoporose Polikliniek Fractuur- en Osteoporose Polikliniek 1 Patiënten van 50 jaar en ouder die in ons ziekenhuis behandeld worden voor een botbreuk kunnen zich laten onderzoeken op osteoporose (botontkalking). Opsporing en

Nadere informatie

Een leven lang vitaal. Kwestie van geluk of goede genen? Kun je er zelf iets aan doen?

Een leven lang vitaal. Kwestie van geluk of goede genen? Kun je er zelf iets aan doen? Een leven lang vitaal Kwestie van geluk of goede genen? Kun je er zelf iets aan doen? Oudste vrouw van de wereld Japanse Misao Okawa, 115 jaar Gemiddelde levensverwachting Mannen en vrouwen in de 20 ste

Nadere informatie

Risicofactoren en leefstijladviezen

Risicofactoren en leefstijladviezen Patiënteninformatie Risicofactoren en leefstijladviezen 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Roken 4 Onvoldoende beweging 5 Hoog cholesterol 6 Hoge bloeddruk 7 Overgewicht 9 Diabetes Mellitus 10 Stress

Nadere informatie

Bij u is onderzocht of uw tumor hormoongevoelig is en omdat dit bij u het geval is, heeft de arts voorgesteld om te starten met hormonale therapie.

Bij u is onderzocht of uw tumor hormoongevoelig is en omdat dit bij u het geval is, heeft de arts voorgesteld om te starten met hormonale therapie. Wat zijn hormonen? Hormonen zijn stoffen die ons lichaam zelf maakt en die een groot aantal lichaamsfuncties regelen. Een aantal klieren, organen en weefsels, bijvoorbeeld de eierstokken, maken hormonen.

Nadere informatie

Behandeling van osteoporose (botontkalking) Afdeling Interne geneeskunde

Behandeling van osteoporose (botontkalking) Afdeling Interne geneeskunde Behandeling van osteoporose (botontkalking) Afdeling Interne geneeskunde Wat is osteoporose? Osteoporose betekent letterlijk poreus of broos bot. De botten zijn broos doordat er te weinig mineralen, voornamelijk

Nadere informatie

LEEFREGELS NA EEN BEROERTE FRANCISCUS VLIETLAND

LEEFREGELS NA EEN BEROERTE FRANCISCUS VLIETLAND LEEFREGELS NA EEN BEROERTE FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding U bent onlangs opgenomen geweest na een beroerte (een herseninfarct, een hersenbloeding). Via deze folder willen wij u informatie geven over de

Nadere informatie

Verlaag uw kans op een hart- of vaatziekte

Verlaag uw kans op een hart- of vaatziekte Verlaag uw kans op een hart of vaatziekte Neem het heft in eigen hand! Verlaag het risico op hart en vaatziekten We willen allemaal graag gezond en vitaal oud worden. Daarbij helpt het als u voldoende

Nadere informatie

De impact van hormonale therapie bij borstkanker. Annette Stutterheim, maatschappelijk werker Marjo Holtkamp, MANP verpleegkundig specialist

De impact van hormonale therapie bij borstkanker. Annette Stutterheim, maatschappelijk werker Marjo Holtkamp, MANP verpleegkundig specialist De impact van hormonale therapie bij borstkanker Annette Stutterheim, maatschappelijk werker Marjo Holtkamp, MANP verpleegkundig specialist Inleiding Werkingsmechanisme hormoontherapie Bijwerkingen Wat

Nadere informatie