Energie- en prestatiemonitoring



Vergelijkbare documenten
De bakens verzetten. Verduurzamen van commercieel vastgoed. Machiel Karels - consultant

ert Harm ten Bolscher

Wie zijn we Wat is onze visie Meer informatie. Visie aanpak verduurzaming vastgoed gemeente Eindhoven

Contouren van de Value Case EET-café 27 mei 2014 Machiel Karels Lid van het EET

ENERGIECONCEPTEN. Advies op maat. vandorp.eu

ENERGIE. besparen. vandorp.eu

Duurzaam Gebouwbeheer

PRESTATIECONTRACTEN DE BAKENS VERZETTEN? Machiel Karels, Buro Loo

Naar een gezonde school? Naar een gezonde school?

24/7 PRESTATIEBORGING DASHBOARDS - KPI S - GRAFIEKEN - MELDINGEN - RAPPORTAGES - BENCHMARK VOLLEDIG INZICHT IN GEBOUWPRESTATIES

Prestatiecontracten sleutel tot duurzaamheid

Energiemonitoring. de eerste stap voor organisaties om te verduurzamen

Integrale energiestrategie UU. Fréderique Houben, Universiteit Utrecht

TOTAL COST OF OWNERSHIP

Voorgestelde beslissing :

Inleiding prestatieborging / commissioning

Bepaal je bestemming vóórdat je vertrekt! Kennisdag Grip op Kwaliteit, 10 november 2015

Wie zijn wij? Van 0-meting tot haalbare business case. Programma. De methode. Meten van duurzaamheid. Heldere kijk op duurzaamheid.

Verkoopbaarheid en verhuurbaarheid van vastgoed verhogen door Duurzame Energieopwekking

Energie besparen met KNZB

Energiebesparing is investeren in de toekomst

Netwerkevent duurzame gebouwen

wie kan er in de toekomst kijken?

Themakatern duurzaamheid

Stappenplan voor energiemanagement in bestaand vastgoed BAM Techniek - Energy Systems

Energieke Zorgbouw. 5 oktober Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO)

Ervaringen van Duurzaam Beheer en Onderhoud in relatie tot de implementatie nieuwe wetgeving. En dan ook nog duurzame energie en energiebesparing

Duurzaamheid in Boswinkel Oost

TECHNISCH BEHEER. Zorgeloze kwaliteit. vandorp.eu

Veranderingen in het opdrachtgeverschap

CO2 reductie? Jan van Hout OVVIA Van Hout Adviseurs en Installateurs

Energiereductie met een ESCo. Jan-Maarten Elias Unica Ecopower

PROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF

Gert Harm ten Bolscher. Een energiek 2014?!

Stappenplan verduurzaming bestaand vastgoed

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Duurzaam Beheer en Onderhoud 17 april Bert Elkhuizen Cofely Energy Solutions

Duurzaam verwarmen met Waterstage. Product Launch 2017

Maak energiegebruik zichtbaar!

Energiebeheer. Vol vertrouwen aan de slag met energie besparen

EPC/ECSo gemeente Zutphen en Van Dorp Installaties: beheer en onderhoudsuitdagingen. Hedwig Tummers, mei 2013 senior adviseur aanbesteden & bouw

Greensave. De Greencollective van Greensave helpt u besparen op uw energierekening. Geachte heer/mevro uw, greencollective

Installatieprestatie

Verduurzaming gemeentelijk vastgoed

Building4life. Wilt u weten hoe? Building4life. Jan van Polanenkade 26B KM Breda Postbus BB Breda

Roadmapenergiebesparing Nibbixweer. Nibbixweer energieneutraal: verantwoord investeren in een duurzame toekomst

HARTELIJK WELKOM BIJ. UITBESTEDEN, van laagste prijs naar kwaliteit. Wilt u uw mobiele telefoon op STIL zetten?

Winst en comfort uit duurzaamheid. Bouw op onze kennis

Zonder investeren besparen 10 tips en vragen voor de facilitair manager

Sportief verduurzamen


Hoe gaan zorginstellingen om met het energievraagstuk?

Energietransitie. Bouw op onze kennis

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd

Workshop 1 EBA en schouwcriteria Milicon, Milieu consultancy, Mat Schatorje

Energie neutrale Gebiedsontwikkeling

COMFORTVERBETERING ENERGIEBESPARING MEER DAN 15% EFFECTIEVE CO2-REDUCTIE TERUGVERDIENTIJD MINDER DAN 5 JAAR

OBS De Wilgenstam DUURZAAM RENOVEREN MEERVOUDIGE OPBRENGST

Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen

Inzicht van beleid tot bouw

beleid tot bouw Inzicht van PI' i l i

Van Afvinken Naar Duurzame Innovaties. Willy Peelen

Verduurzamen van commercieel vastgoed juridische aspecten

uw portaal voor technisch facilitair management unica online

Duurzaam tafeltennis in maart 2014 Jasper Kol & Johan Visser

Energiemanagement. Laaghangend fruit. !!! E. Huigen - Enervedo Energie Advies. ! e.huigen@enervedo.nl

Learnshop. EN16001: Het kader voor uw energiemanagementsysteem? Nimaris b.v. Paul van Wezel Hertog van Brabantweg EA Loon op Zand

Wat is een Green Deal?

Duurzaam beheer en onderhoud in de praktijk: prestatiemonitoring. Pieter Mensink

Bestaand Vastgoed. Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei DHV 2011 All rights reserved Openbaar

Resultaatgericht samenwerken bij investeren en Onderhoud

Technologische invulling energie strategie Sciencepark. Jan-Maarten Elias

Van Beek. Grip op energie

PARKSTAD LIMBURG ENERGIE TRANSITIE

Wat is een nul-op-de-meter woning? Versie 1.2

Energiemaatlat voor gebouwen??

ENERGIE 0 IN DE PRAKTIJK KOSTEN EN OPBRENGSTEN EXACT GEMETEN

F (zie toelichting in bijlage)

Energiebeoordeling. Batenburg Energietechniek 1 januari 2018 t/m 31 december 2018

Optimalisatie vastgoedexploitatie door RGS

Duurzaam Inkopen overheidsgebouwen werkt!

Samen voor positieve energie. Zonder invloed op het klimaat. Gratis!

GRIP OP ENERGIEREDUCTIE, AAN DE SLAG! ENERGIEBENCHMARK MAATSCHAPPELIJK VASTGOED d.d. 03 november 2016

Ik ben productiever met de radio aan. Vind ik.

Structureel resultaat. Eenvoudige integratie. Helder inzicht. Onze klanten

Van duurzaam denken naar duurzaam doen

Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening

Woning corporatieag 2015

Energieverspilling is zinloos

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd

Oosterhout Nieuwe Energie

Bouwlokaal Energielabel, een kans voor u Kies je rol. Theun Toering

Klimaatbeheersing. Hoe organisaties en werknemers profijt hebben van een goed binnenklimaat

WERKWIJZE WERKTERREIN

[MISSION SUSTAINABLE]

Rijkskantoor de Knoop: Een pareltje van datagedreven gebouwbeheer

ENERGIELABELS ONDER DE LOEP

Het Vlaams EnergieBedrijf Drie pijlers, één focus. Project ESCO Limburg 2020 Andries Gryffroy 28 maart 2014

Energieverspilling is zinloos

De waarde van het energielabel voor Woonbron

Transcriptie:

Energie- en prestatiemonitoring Onderdeel van integraal gebouwbeheer 9 november 2011 Machiel Karels

Agenda 1. Wat willen we? 2. Wat gebeurt er om ons heen? 3. Wat er mogelijk is? 4. Wat we zouden moeten doen?

1. Wat willen we? Strategische keuzes Gezondheid en welbevinden Functionaliteit Energiezuinig Focus op laaghangend fruit Laagste NCW! Exploitatielasten

Afhankelijkheid/schaarste

0,700 0,600 0,500 0,400 0,300 0,200 0,100-2. Wat gebeurt er om ons heen? Energiekostenstijging consumentenprijs elektra gas gas: 6,1% stijging per jaar elektra: 4,5% stijgin per jaar jul-00 jan-01 jul-01 jan-02 jul-02 jan-03 jul-03 jan-04 jul-04 jan-05 jul-05 jan-06 jul-06 jan-07 jul-07 jan-08 jul-08 jan-09 jul-09 jan-10 jul-10 jan-00 /kwh of /m3

Financierbaarheid PV cumulatiev e kasstroom en eenvoudige terugverdientijd 2.500.000 2.000.000 1.500.000 euro 1.000.000 500.000 0-500.000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 jaar 2.500.000 Kaspositie 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 0 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29

Trend 1: effect goed binnenmilieu

Perspectief duurzaam pand Kostenplaatje (kantoorpand) Salariskosten 2.500,- - 3.000 per m 2 Energiekosten 12,- - 18 per m 2 Batenplaatje jaarlijks 5% productiviteitswinst: 125,- - 150 per m 2 2% lager ziekteverzuim: 40,- - 60 per m 2 Lagere energiekosten: 3,- - 8 per m 2 Hogere vastgoedwaarde: 15,- - 30 per m 2 Investeringsruimte? Jaarlijks voordeel: minimaal 185,- per m 2 Meerinvestering duurzaam pand: 200,- - 400 per m 2

Wat gebeurt er om ons heen? Samenvattend Comfort- en functionele eisen nemen toe. Het wordt warmer binnen buiten Energie wordt duurder, gas bovenaan Bouwproces wordt kritischer Duurzaamheid is waardecreatie

3. Wat er mogelijk is Waar te beginnen? SLOK-verplichtingen, VROM (ELI)- verplichtingen, energiebedrijf, inzicht in gebouwen, Meerjaren Onderhoud Plannen, Energielabels, Ondehroudscontracten, Diverse aannemers, duurzaamheid, budgetten, Gezondheid en welbevinden

Waar te beginnen? SLOK-verplichtingen, VROM (ELI)- verplichtingen, energiebedrijf, inzicht in gebouwen, Meerjaren Onderhoud Plannen, Energielabels, Ondehroudscontracten, Diverse aannemers, duurzaamheid, budgetten, Gezondheid en welbevinden

Keuzes energiereductie gemeentelijke gebouwen Waar zet je op in? A. Energiemonitoring Twee routes B. Prestatiemonitoring Keuze afhankelijk van gebouwtype en gebouwvoorraad

Spoor A: energiemonitoring Centraal beleid (energie en milieu) Vertaald naar een plan van aanpak Doel: energiestromen: Inzichtelijk Beheersbaar Reduceren Duurzame toepassingen realiseren Synergie! energiegebruik 12 10 8 6 4 2 0 Energiegebruik gebouw x 2008 2009 2010 jaar r eferentiegebruik normaal gebruik streefgebruik

Aanpak (1) Energiescan Energiehuishouding in kaart brengen Besparingsmogelijkheden Energiedoelstelling formuleren Monitoring Energiemeting Website

Aanpak (2) Meerjarenplan Maatregelen vertalen naar kosten Spreiding kosten over natuurlijke momenten Bewaken kosten Toetsen resultaten Onderhoudscontracten Betrokkenheid onderhoudspartij Verbetering comfort Verbeteren kwaliteit onderhoud Integreren wettelijke verplichtingen Exploitatie kosten voor onderhoud en energie

Monitoringsysteem (1)

Monitoringsysteem (2)

Spoor B: prestatiemonitoring Prestaties Technisch functioneren Comfort Energie efficiency Monitoring Voortdurend volgen van een proces, meten, evalueren en terugkoppelen

Kunnen we prestaties definiëren? Technisch functioneren Is meetbaar of waarneembaar Vertaalbaar in KPI s Getalsmatige scores Comfort Fysische parameters meten en vergelijken met model Ervaringen van gebruikers van gebouw verzamelen Veel overige invloedsgrootheden Energie efficiency Efficiency definiëren meetvoorzieningen

Levert prestatiemonitoring iets op? Identificatie van onjuist ontworpen en/of geïnstalleerde onderdelen Minder klachten van gebruikers Energiebesparing (10-35%) Besparing op kosten en mankracht (naar schatting 10 30 %)

Prestatiemonitoring begint met kijken en evalueren

Kier in de gevel

Consequenties van onderprestatie Klachten Scholen tot 10% lagere leerprestaties Kantoren 5 15 % minder productiviteit Trouble shooting door gebouwbeheer Hogere energie- en beheerkosten Waardevermindering gebouw

4. Wat zouden we moeten doen? Kernvragen Wat is gemeentelijk beleid? TVT-norm GPR Gebouw eis NCW criteria / TCO Wat is de huidige 0-situatie? Type gebouwen Energiegebruik Benchmark energiegebruik Energielabels/maatwerkadvies

Kernvragen Onderhoudscontracten Inrichting MOP Relatie gebouwbeheerder Keuze: Spoor A: implementatie Spoor B: nieuwe contracten en implementatie

Stelling 1 Monitoring van prestaties van klimaat-installaties leidt alleen maar tot eindeloze discussies over gebruikersgedrag. Niet doen dus.

Stelling 2 Klimaatinstallaties moeten een gezond en comfortabel binnenklimaat bewerkstelligen. Om deze prestatie objectief te monitoren moet elk vertrek worden voorzien van sensoren.

Stelling 3 Opdrachtgevers maken zich drukker over stichtingskosten dan over prestatieborging. Zij krijgen de installaties die ze verdienen.

Stelling 4 Weg met de EPC! In plaats van theoretische sommen wordt het werkelijke energieverbruik de maat voor gebouwprestatie en daar wordt ook het gebouwlabel aan gekoppeld.

Bedankt voor uw aandacht! Machiel Karels Telefoonnummer: 06 51 98 6094

Waarde duurzaam gebouw Jones Lang LaSalle (maart 2009): meer vraag naar duurzame gebouwen (betere verhuurbaarheid) DTZ Zadelhoff (januari 2009): gebruikers zijn bereid meer huur te betalen voor duurzaam pand Onderzoek Universiteit van Maastricht (in samenwerking met Amerikaans Universiteit): duurzame gebouwen hebben 16% hoger rendement Drijvende kracht: Verlaging exploitatiekosten Image Duurzaam inkopen overheid