Raadsvoorstel Aan de raad van de gemeente IJsselstein M W s xt c C (I t c IJssel stein agendapunt Zaaknummer Programma Cluster Portefeuillehouder: Informatie bij : E-mail/tel.nr. : Evaluatiedatum 407730 Wmo, Jeugd en W&l Samenleving mw. M.J.T.G. van Beurkering-Huijbregts M.J. van Zon m.v.zon@ijsselstein.nl/1673 Datum: 31 januari 2017 Blad : 1 van 6 Onderwerp Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs 2017 Samenvatting De gemeente heeft een wettelijk zorgplicht ten aanzien van onderwijshuisvesting. Op grond van artikel149 van de Gemeentewet stelt de raad een verordening vast. Deze verordening dient op grond van de wettelijke bepalingen duidelijkheid te geven hoe en welke voorzieningen voor bekostiging in aanmerking kunnen komen. De vigerende verordening voorzieningen huisvesting onderwijs 2015 sluit niet meer aan bij de gemeentelijke visie en beleidsmatige kaders ten aanzien van onderwijshuisvesting zoals vastgelegd in het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs (IHP) 2015-2030. Een geactualiseerde verordening die gebaseerd is op de visie en kaders van het IHP ligt nu voor. In deze verordening is tevens rekening gehouden met de bespreking van de concept verordening in het cluster samenleving van 15 december 2016. Toelichting Uitgangspunten. In 2016 is door uw raad het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs voor de periode 2015-2030 vastgesteld (IHP). Hierin is de gemeentelijke visie en zijn de beleidskaders vastgelegd ten aanzien van onderwijshuisvesting. Dit heeft ook gevolgen voor de verordening voorzieningen huisvesting onderwijs. Om te kunnen werken volgens de kaders van het IHP is aanpassing van de verordening noodzakelijk. In het IHP is aangegeven dat de gemeente kinderen en professionals eigentijdse en duurzame schoolgebouwen wil bieden, gezonder, energiezuiniger en beter geschikt voor onderwijs in de 21e eeuw. Schoolgebouwen moeten bijdragen aan een gezonde leefstijl en talentontwikkeling van kinderen in de leeftijd van 0 tot 20 jaar. De voorliggende verordening voorzieningen huisvesting onden/vijs 2017 is gebaseerd op de visie en beleidsmatige kaders zoals vastgelegd in IHP. Deze beleidsmatige kaders zijn o.a.: Schoolbesturen en gemeente zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor een goed, afgestemd en samenhangend onderwijs aanbod in de gemeente. Schoolbesturen en gemeente zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het zoveel mogelijk beperken van leegstand en/of effectief inzetten hiervan. Hierbij wordt gekeken op portefeuille niveau en niet op het niveau van een schoolbestuur of individuele school. Het vereenvoudigen en verbeteren van procedures voor nieuwbouw, uitbreiding en renovatie (levensduurverlenging) van schoolgebouwen. Waarborgen van de kwaliteit van schoolgebouwen door als richtlijn te hanteren de kwaliteitskaders huisvesting basisonderwijs en voortgezet onderwijs van het landelijk
Raadsvoorstel Blad: 2 van 6 Waarborgfonds & Kenniscentrum Ruimte-OK waarin de VNG, PO-raad en VO-raad participeren. Loslaten van de VNG normvergoeding om bouwkosten aan te relateren. Binnenklimaat, duurzaamheid en flexibiliteit maken een belangrijk onderdeel uit van het kwaliteitsniveau. In het IHP zijn ondergrensnormen opgenomen voor duurzaamheid en binnenklimaat. Schoolbesturen en gemeente maken optimaal gebruik van stimuleringsfaciliteiten en regelingen die er op dit gebied zijn (zoals bijvoorbeeld het programma Green Deal). Schoolbesturen dragen zelf bij aan mogelijke extra duurzaamheidsmaatregelen waarbij sprake is van een terugverdieneffect als gevolg van lagere exploitatie lasten. Hierbij wordt gekeken naar Total Cost of Ownership. Het gaat om maatwerk afspraken per project. Op basis van het IHP willen schoolbesturen en gemeente in de toekomst uitgaan van een andere onderlinge rolverdeling waarin een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor huisvestingsaanbod meer centraal staat. Op basis van het IHP, de bijbehorende samenwerkingsovereenkomst en deze verordening werken gemeente en schoolbesturen voortaan gezamenlijk aan een goed, afgestemd en samenhangend onderwijsaanbod. Met name deze andere rolverdeling heeft een vertaling in de verordening gekregen. Zo vervalt bijvoorbeeld de aanvraag procedure voor voorzieningen voor schoolbesturen die samenwerkingsovereenkomst IHP hebben ondertekend (dit zijn alle besturen). Voor deze besturen is voortaan het IHP en de samenwerkingsovereenkomst leidend. Wat blijft en wat verandert met de nieuwe verordening? Een belangrijke verandering voor de schoolbesturen die de samenwerkingsovereenkomst IHP ondertekend hebben is, zoals al eerder genoemd, dat de jaarlijkse procedure van aanvragen voor een huisvestingsvoorziening vervalt, met uitzondering van de aanvraag huur sportveld vo. Voor huisvestingsvoorzieningen is procesmatig gezien het IHP en uitvoeringsprogramma voortaan leidend. Wel zijn de criteria van huisvestingsverordening van toepassing op de projecten van het IHP en het uitvoeringsprogramma. In het GOGO overleg met de schoolbesturen vindt zo nodig actualisatie van het IHP plaats en wordt de voortgang van het uitvoeringsplan IHP besproken. Voor projecten die voortvloeien uit het IHP gelden aparte besluitvormingstrajecten betreffende financiering, zodat de gemeenteraad controle blijft houden op de daadwerkelijke kosten van de te realiseren voorzieningen en de gevolgen daarvan voor de gemeente begroting. Schoolbesturen die geen samenwerkingsovereenkomst IHP ondertekend hebben, behouden het wettelijk recht ook een aanvraag voor een voorziening in te dienen. Voor die schoolbesturen geldt wel een aanvraagprocedure. Omdat deze aanvraag ook integraal op portefeuilleniveau wordt beoordeeld zal bij toekenning van de aanvraag de voorziening uiteindelijk deel uitmaken van een geactualiseerd IHP. De vergoedingen voor de voorzieningen nieuwbouw en uitbreiding worden net als in de vorige verordening vastgesteld op basis van feitelijke kosten. In deze zin verandert er niets. Wat verandert is dat deze kosten worden gerelateerd aan het kwaliteitskader en niet aan de normen uit de VNG model verordening. Het kwaliteitskader is voortaan het hulpmiddel en richtlijn om samen met schoolbesturen invulling te geven aan goede schoolgebouwen. Voor andere voorzieningen in de huisvesting dan uitbreiding en nieuwbouw blijven de normen van de VNG gelden. In deze verordening is renovatie-levensduurverlenging als voorziening onderwijshuisvesting aanmerkt. Voor al het overige is de nieuwe verordening overeenkomstig de modelverordening van de VNG. Bijgevoegd is een overzicht van de belangrijkste wijzigingen van de nieuwe verordening ten opzichte van de huidige verordening (bijlage 2).
Raadsvoorstel Blad: 3 van 6 Veranderingen ten opzichte van de eerder besproken concept verordening. Op 15 december 2016 is de concept verordening in het cluster samenleving besproken. In de voorliggende verordening is rekening gehouden met de beraadslagingen die hebben plaats gevonden en zijn op basis hiervan enkele wijzigingen aangebracht. Hieronder worden de belangrijkste aspecten genoemd die tijdens de bespreking in het cluster naar voren kwamen en de wijze waarop deze zijn verwerkt in de voorliggende verordening. Onduidelijkheid over relatie verordening en IHP: In de voorliggende verordening is duidelijker aangegeven dat het beleid zoals vastgelegd in het IHP de basis is voor de verordening en niet omgekeerd. Onduidelijkheid hierover die bleek tijdens de beraadslagingen is mogelijk ontstaan doordat beleidskaders vanuit het IHP te uitvoerig werden beschreven in de concept verordening. Waardoor de indruk ontstond dat er met de nieuwe verordening (op)nieuw beleid werd vastgesteld. Om deze reden is de beschrijving van de beleidskaders en toelichting hierop aangepast. Er is minder herhaling van het IHP en meer verwijzing naar het IHP. Status kwaliteitskaders: Er bleek onduidelijkheid over het kwaliteitskader onderwijs huisvesting. Ook was er onduidelijkheid of dit nieuw beleid was en er werden vraagtekens gezet bij de onafhankelijkheid van het kenniscentrum dat deze beheert. De keuze om het kwaliteitskader als hulpmiddel en als richtlijn te hanteren is reeds met het IHP gemaakt. Dit is onderdeel van het IHP. Met het kwaliteitskader waarborgen we kwaliteit van huisvesting door deze als richtlijn te hanteren. Het is een hulpmiddel en een richtlijn, het is geen verbindend voorschrift. Er is geen alternatief voor het kwaliteitskader en de gemeente is via de VNG vertegenwoordigd bij het opstellen er van. Green Deal: Een aantal fracties heeft aangeven de tekst over de Green Deal uit de verordening te willen. Dit is nagenoeg overgenomen. De Green Deal regeling is een (tijdelijk) stimuleringsprogramma vanuit de overheid om met name bestaande scholen te verduurzamen. Het uitvoeringsprogramma Green Deal loopt van 2015-2017. Gemeenten en schoolbesturen kunnen via dit programma advies krijgen. Aangezien het gaat om een tijdelijke regeling is het beter om deze niet (prominent) op te nemen in een verordening met algemeen verbindende voorschriften voor een langere periode. In de voorliggende verordening is meer in zijn algemeenheid opgenomen dat schoolbesturen en gemeente optimaal gebruik maken van stimuleringsfaciliteiten en regelingen die er zijn op het gebied van duurzaamheid. Green Deal wordt hierbij (één keer) als een voorbeeld genoemd. Leegstand Artikel 23: Er is gesproken over het mogelijk wijzigen van dit artikel. Het college Is van mening dat het artikel voldoet. De omschrijving is in de verordening ongewijzigd gebleven. In bijlage 2, overzicht van de belangrijkste wijzigingen van de nieuwe verordening wordt nader ingegaan op de wijzigingen. Wettelijk kader. De gemeente heeft een wettelijk zorgplicht ten aanzien van onderwijshuisvesting. Deze zorgplicht geldt onder andere voor nieuwbouw, vervangende bouw, capaciteitsuitbreiding, herstel van constructiefouten onderhoud en aanpassen van lokalen voor bewegingsonderwijs. De wettelijke grondslag hiervoor en voor de voorliggende verordening onderwijshuisvesting is vastgelegd in: a. Artikel 149 van de Gemeentewet b. Artikel 102 Wet op het primair onderwijs (WPG) c. Artikel 100 Wet op de Expertisecentra (WEC) d. Artikel 76 Wet op het voortgezet onderwijs (WVO)
Raadsvoorstel Blad: 4 van 6 Op grond van artikel 149 van de Gemeentewet stelt de raad een verordening vast. Deze verordening dient op grond van de wettelijke bepalingen duidelijkheid te geven welke voorzieningen voor bekostiging in aanmerking kunnen komen, voor welke bedragen, welke prioriteitsvolgorde, oppervlakte van gebouwen en procedures m.b.t. verhuur en medegebruik. Wat willen we bereiken? We willen aan kinderen en professionals eigentijdse en duurzame schoolgebouwen bieden, gezonder, energiezuiniger en beter geschikt voor onderwijs in de 21e eeuw. We willen schoolgebouwen die bijdragen aan een gezonde leefstijl en talentontwikkeling van kinderen. Op basis van een gezamenlijke verantwoordelijkheid willen we samen met schoolbesturen een goed afgestemd en samenhangend onderwijsaanbod realiseren. Waarom willen we dit? 1. Argumenten De vigerende verordening voorzieningen huisvesting onderwijs 2015 sluit niet meer aan bij de gemeentelijke visie en beleidsmatige kaders ten aanzien van onderwijshuisvesting zoals vastgelegd in het IHP. Het IHP gaat uit van een andere rolverdeling tussen gemeenten en schoolbesturen waarin een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor huisvestingsaanbod meer centraal staat. Het is voor de uitvoering noodzakelijk deze andere rolverdeling te vertalen in de verordening. De voorliggende verordening 2017 garandeert, in combinatie met het IHP 2015-2030, een beter proces van het ontwikkelen en in stand houden schoolgebouwen en multifunctionele accommodaties. Dit draagt uiteindelijk ook bij aan efficiëntere inzet van middelen en maatschappelijk vastgoed en het mogelijk tot nul reduceren van de bouw van tijdelijke lokalen om fricties te kunnen opvangen. 2. Alternatieven Volledig vasthouden aan de modelverordening van de VNG. Dit is echter geen reële optie omdat dit niet aansluit bij het IHP. 3. Kanttekeningen Wettelijk gezien bestaat de mogelijkheid dat een aanvraag voor een voorziening wordt ingediend door een niet bij het IHP betrokken school bestuur. Dat kan de oprichting van een nieuwe school betreffen, maar ook een verplaatsing van een bestaande school vanuit een andere gemeente. In dit geval zal de reguliere (wettelijke) procedure gevolgd worden. Wanneer dit leidt tot een wettelijke verplichting van de gemeente om passende huisvesting aan te bieden dan zal in het Op Overeenstemming Gericht Overleg met alle bevoegde gezagsorganen aanpassing van het bestaande IHP aan de orde worden gesteld. Feitelijk gezien gaat het dan niet om een andere prioritering, maar om een geactualiseerd IHP en mogelijke aanpassing van het uitvoeringsplan. In de voorgestelde nieuwe Verordening is hiermee rekening gehouden. Wat gaat het kosten? Het vaststellen van de Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs 2017 heeft geen directe financiële consequenties. De nieuwe Verordening is de basis van een goede uitvoering van het Integraal huisvestingsplan onderwijs 2015-2030. Door het college wordt voor een deelperiode van in elk geval 4 jaar een uitvoeringsplan IHP ter goedkeuring aan de gemeenteraad voorgelegd. Daarmee wordt het indicatieve investeringsbedrag bepaald voor het jaarlijks uit te voeren programma. Voor projecten die voortvloeien uit het IHP gelden aparte besluitvormingstrajecten betreffende de financiering, zodat de gemeenteraad controle blijft houden op de daadwerkelijke kosten van de te realiseren voorzieningen en de gevolgen daarvan voor de begroting.
Raadsvoorstel Blad: 5 van 6 Wat gaan we daarvoor doen? Op basis van de Verordening huisvesting onderwijs en het IHP gaan we samen met de schoolbesturen aan kinderen en professionals eigentijdse en duurzame schoolgebouwen bieden, gezonder, energiezuiniger en beter geschikt voor onderwijs in de 21e eeuw. We geven uitvoering aan het IHP. Communicatie voortraject De schoolbesturen zijn in de gelegenheid geweest te reageren op concept-voorstellen van de nieuwe Verordening. Tevens is met de schoolbesturen het wettelijk verplichte op overeenstemming gerichte overleg (OOGO) gevoerd. De voorliggende Verordening is door de schoolbesturen akkoord bevonden. Communicatie besluit De schoolbesturen worden schriftelijk geïnformeerd over dit besluit. In aansluiting op het IHP 2015-2030 wordt de Verordening voorzieningen onderwijshuisvesting digitaal gepresenteerd op de gemeentelijke website. Na besluitvorming wordt de verordening op de daartoe (juridische) gebruikelijke wijze bekend gemaakt en gepubliceerd Voorstel 1. De Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente IJsselstein 2017 vast stellen. 2. De Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs IJsselstein 2015 in trekken. Hoogachtend, BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN IJSSELSTEIN, de secretaris, de burgemeester, J. Pol mr. P.J.M. van Domburg Overzicht bijlagen: 1. Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente IJsselstein 2017. 2. Overzicht belangrijkste wijzigingen ten opzichte van vorige verordening en ten opzichte van vorige concept verordening. 3. Kwaliteitskaders huisvesting
Raadsbesluit blad : 6 van 6 De raad van de gemeente IJsselstein; Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 3 januari 2017, zaaknummer 407730. BESLUIT: 1. De Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente IJsselstein 2017 vast te stellen. 2. De Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs IJsselstein 2015 in te trekken. Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van de gemeente IJsselstein, gehouden op 9 maart 2017