Voortgangsrapportage 2017 - Najaarsnota 2017 Najaarsnota Najaarsnota VOORWOORD Wij bieden u hierbij de Najaarsnota 2017 aan. De Najaarsnota heeft als doel u tussentijds te rapporteren over de realisatie en uitvoering van de begroting en geeft de stand van zaken weer met de financiële consequenties voor het lopende begrotingsjaar 2017. Wij richten ons daarbij primair op afwijkingen ten opzichte van de begroting. De financiële consequenties zo die in beeld gebracht zijn, hebben per saldo een negatief effect op de begroting 2017 van 1.555.000,--. Rekening houdend met de onttrekkingen uit reserves en voorzieningen van 2.631.500,-- is het resultaat van de Najaarsnota 2017 1.076.500,-- positief. In de begroting 2018 zijn de meerjaren financiële consequenties opgenomen voor de periode 2018-2021. 1
FINANCIEEL Het geprognosticeerde begrotingsoverschot 2017 bedraagt na verwerking van de Najaarsnota een bedrag van 799.050,-- (V) en is als volgt opgebouwd: Saldo primaire begroting 2017: -233.200,-- N 1 e -begrotingswijziging - voorjaarsnota - 44.250,-- N 2 e -begrotingswijziging - najaarsnota 1.076.500,-- V Saldo begroting 2017 na wijziging: 799.050,-- V De majeure posten in de Najaarsnota 2017 zijn: Voordelige financiële gevolgen: Onttrekking voorziening precariobelasting i.r.t. de intrekking van de opgelegde aanslagen precariobelasting over de jaren 2014-2016 1.753.000,-- Vrijval voorziening precariobelasting 830.000,-- Hogere inkomsten baten bouwleges 75.000,-- Vereveningsbijdrage Hattems Loo 63.500,-- Hogere inkomsten OZB 55.000,-- Hogere uitkering Gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid 43.400,-- Hogere inkomsten toeristenbelasting 41.000,-- Nadelige financiële gevolgen: Intrekking van de opgelegde aanslagen precariobelasting over de jaren 2014-2016 1.753.000,-- Hogere lasten Uitkerings Administratie (UA) Oldebroek 64.000,-- Lagere opbrengst begrafenisrechten 54.000,-- Aframen baten a.g.v. eigen bijdrage Wmo voorzieningen 50.000,-- Decembercirculaire 2016 en mei- en septembercirculaire 2017 Sociaal Domein (budgetneutraal): De mutatie van de uitkering sociaal domein is per saldo 64.300 positief. De lastenbudgetten Wmo met 40.400,-- en Jeugd met 54.200,-- zijn verhoogd en het lastenbudget Participatie is met 30.300,-- verlaagd. Decembercirculaire 2016 en mei- en septembercirculaire 2017 Algemene uitkering en taakmutaties: De mutatie van de algemene uitkering is in het totaal 191.700,-- positief. De lastenbudgetten verhoogde asielinstroom 79.700,--, armoedebestrijding kinderen 37.800,-- en de Wmo integratie-uitkering 13.800,-- worden verhoogd. Na aftrek van deze taakmutaties resteert 60.400,-- als algemeen dekkingsmiddel. Achtereenvolgens wordt in deze Najaarsnota aandacht besteed aan: Voortgangsrapportage 2017 A Per programma c.q. paragraaf de relevante mutaties in de exploitatie; B Bijstelling ramingen 2017; C Mutaties van inzetbare reserves en voorzieningen Advies. 2
A. RELEVANTE MUTATIES IN DE EXPLOITATIE Algemeen Richtlijnen In overeenstemming met de richtlijnen opgenomen in de Routeplanner Planning en Control cyclus 2017, wordt bij financiële bijstellingen gerapporteerd over (verwachte) afwijkingen (over- en onderschrijdingen) op de oorspronkelijke ramingen van de budgetten groter dan 10% met een minimum van 10.000,--. op de budgetten lager dan dit bedrag zijn bij het onderdeel 'Financiële consequenties' per saldo opgenomen onder de omschrijving: totaal budgetaanpassingen < 10.000,--. Leeswijzer: De aanduiding bij een bedrag met een N staat voor Nadeel. Hetzij de lasten stijgen hetzij de baten dalen, met als gevolg een verslechtering van het exploitatieresultaat. Omgekeerd betekent een V een Voordeel waardoor het exploitatieresultaat verbeterd. 1 SOCIAAL STERK Relevante financiële ontwikkelingen 1a - Opgroeien en ontwikkelen Decentralisatie Jeugdzorg Sociaal Domein Jeugd Mutaties van de algemene uitkering van het gemeentefonds (baten) worden verwerkt in programma 3.c Financiën. Op programma s wordt de tegenhanger hiervan verwerkt als mutatie in de lasten, budgettair neutraal derhalve. De uitkering sociaal domein Jeugd neemt toe in 2017, waardoor ook de lasten toenemen met 54.200,-- (N). Uitkering Administratie (UA) Oldebroek Uit het bedrijfsplan en de financiële vertaling daarvan blijkt, dat het huidige budget ontoereikend is voor de bekostiging van de door de gemeente Hattem gewenste dienstverlening door de UA. De extra kosten bedragen 80.000,-- waarvan het aandeel voor het sociaal domein naar verwachting 16.000,-- (N) bedraagt. Deze kosten worden gedekt uit de reserve sociaal domein. Schoolzwemmen De verwachte kosten zijn lager dan het beschikbare lastenbudget 7.700,-- (V). Met dit bedrag kan de taakstelling vanuit KRACHT, die als batenstelpost is opgenomen in de begroting, financieel worden opgelost 7.700,-- (N). Gemeentelijk onderwijs achterstandenbeleid (GOA) Door een wijziging in de verdeelsystematiek neemt de specifieke uitkering onderwijsachterstandenbeleid in 2017 fors toe 43.400,-- (V). Dit is ook in 2018 het geval, hoe de verdeling van de middelen vanaf 2019 zal zijn is nog niet bekend. Peuterspeelzalen De huur van de peuterspeelzalen aan de Dorpsweg wordt jaarlijks geïndexeerd. De hogere huuropbrengst 10.000,-- (V) was nog niet verwerkt in de begroting. 3
Onderwijsvisie Bij het opstellen van de onderwijsvisie is externe expertise ingeschakeld 11.500,-- (N). Volksgezondheid Dit jaar is geen aanvraag voor GGZ preventie (flexibele subsidie) ingediend 10.000,-- (V). Opgroeien en ontwikkelen 2017 2018 2019 2020 18.300 (N) 1b - Werk Sociale werkvoorziening Sociaal Domein Participatie Mutaties van de algemene uitkering van het gemeentefonds (baten) worden verwerkt in programma 3.c Financiën. Op programma s wordt de tegenhanger hiervan verwerkt als mutatie in de lasten, budgettair neutraal derhalve. De uitkering sociaal domein Participatie neemt per saldo af in 2017, vanwege een lagere uitkering WSW 34.700,-- en een hogere uitkering re-integratie 4.400,-- waardoor per saldo de lasten afnemen met 30.300,-- (V). Uitkeringen BUIG De gebundelde uitkering (BUIG) waarmee de uitkeringen in het kader van de Participatiewet worden gefinancierd neemt met 7.200,-- (V) toe, derhalve neemt ook het lastenbudget voor het verstrekken van uitkeringen toe met dit bedrag 7.200,-- (N). Een extrapolatie van het tot en met september verstrekte bedrag aan uitkeringen geeft als uitkomst dat mag worden verwacht dat het uitkeringsbudget voor 2017 voldoende zal zijn. Derhalve geen bijstelling bij de Najaarsnota. Inkomensondersteuning Bijzondere bijstand Door de hoge instroom van statushouders en de bijbehorende bijzondere bijstand voor inrichtingskosten zijn de kosten hoger dan begroot. Daarnaast wordt er veel bijzondere bijstand betaald aan bewindvoeringskosten. Dit is een landelijk probleem waar aandacht voor is 20.000,-- (N). Armoedebestrijding kinderen Vanuit het Rijk wordt de Algemene Uitkering extra gevoed door een financiële tegemoetkoming aan de gemeenten vanwege armoedebestrijding kinderen. Het lastenbudget verbonden aan deze taakstelling wordt met 37.800,-- (N) verhoogd. Inburgering Begeleiding nieuwkomers Dit betreft de uitbetalingsregeling maatschappelijke begeleiding van inburgeringsplichtige asielgerechtigden. Op basis van het aantal geplaatste personen ontvangt de gemeente een bijdrage van 30.000,-- (V). 4
Vluchtelingen Vanuit het Rijk wordt de Algemene Uitkering extra gevoed door een financiële tegemoetkoming aan de gemeenten vanwege verhoogde asielinstroom. De hoogte hiervan is onder andere afhankelijk van het door de gemeente daadwerkelijk geplaatste aantal statushouders. Het lastenbudget verbonden aan deze taakstelling wordt met 79.700,-- (N) verhoogd. Werk 2017 2018 2019 2020 77.200 (N) 1c - Zorg Collectieve en individuele begeleiding Sociaal Domein Wmo Mutaties van de algemene uitkering van het gemeentefonds (baten) worden verwerkt in programma 3.c Financiën. Op programma s wordt de tegenhanger hiervan verwerkt als mutatie in de lasten, budgettair neutraal derhalve. De uitkering sociaal domein Wmo neemt toe in 2017, waardoor ook de lasten toenemen met 40.400,-- (N). Eigen Bijdrage maatwerkvoorzieningen Wmo Het is de verwachting dat in 2017 niet het volledig begrote bedrag aan eigen bijdragen ( 100.000,--) zal worden ontvangen. Derhalve wordt het inkomstenbudget met 50.000,-- (N) naar beneden bijgesteld. Wmo integratie uitkering Vanuit het Rijk wordt deze uitkering iedere circulaire aangepast. Deze mutatie wordt als taakstellend beschouwd. De toename van de uitkering heeft tot gevolg dat het lastenbudget met 13.800,-- (N) wordt verhoogd. Woonvoorzieningen Naar verwachting wordt een bedrag van 37.000,-- (V) niet uitgegeven in 2017. Deze verwachting is gebaseerd op de aanvragen die tot nu zijn binnengekomen en wat er tot nu toe is uitgegeven inzake Wmo-woonvoorzieningen (woningaanpassingen en verhuiskosten). Deze kosten zijn vooraf moeilijk te begroten, omdat van te voren niet in te schatten is hoeveel aanvragen er zullen komen en wat de kosten van een toegekende voorzieningen zullen worden (open-einderegeling). De ervaring leert dat dit elk jaar weer anders is. Zorg 2017 2018 2019 2020 67.200 (N) 1d - Welzijn en sport Sport Zwembad en Multifunctioneel centrum De Marke De jaarrekeningen 2016 van het Kulturhus en het zwembad de Marke kunnen pas definitief opgesteld worden na verwerking van de uitkomsten van het BTW onderzoek door de fiscus. Naar verwachting rondt de fiscus eind oktober de definitieve rapportage af. Het bestuur van de Marke verwacht dat zij eind november de jaarrekeningen aan de gemeente kunnen aanbieden. Deze zullen dan verwerkt worden in de jaarrekening van de gemeente. 5
Zwembad: geschil en vaststellingsovereenkomst Het bedrag van 60.000,-- als gevolg van het geschil zal pas na het tekenen van de vaststellingsovereenkomst worden ontvangen. Het tekenen van de vaststellingsovereenkomst zal na oplevering van de werkzaamheden afgerond worden. Dit is pas in 2018 het geval. Welzijn en sport 2017 2018 2019 2020 0 Financiële consequenties programma Sociaal Sterk Raming Totaal relevante ontwikkelingen Totaal budgetaanpassingen < 10.000,-- Dekking onvoorziene uitgaven Dekking / verrekening reserves en voorzieningen Totaal bijstelling Begroting 2017 2018 2019 2020 162.700 (N) -16.000 (V) 146.700 (N) 6
2 WONEN, WERKEN EN RECREËREN Stand van zaken investeringen 2a - Ruimtelijke ontwikkeling Ruimtelijke ordening Vereveningsbijdrage Hattems Loo Van een projectontwikkelaar is een vereveningsbijdrage ontvangen in het kader van het bestemmingsplan Hattems Loo. Deze vereveningsbijdrage is bedoeld voor natuurcompensatie binnen of in de omgeving van het plangebied. Op dit moment is het plangebied in wording. De verwachting is dat 1 januari 2019 het plan is gerealiseerd en er inzicht is in welke mate er natuurcompensatie zal moeten plaatsvinden en welke kosten hiervan uit de vereveningsbijdrage gefinancierd moeten worden 63.500,-- (V). Cultuurhistorisch waardenkaart Er is een subsidie ontvangen voor het opstellen van een cultuurhistorische waardenkaart 10.000,-- (V). Dit bedrag wordt in 2017 ingezet 10.000,-- (N). Prijs ruimtelijke kwaliteit IJsselstein De prijs is gewonnen op initiatief van H. Veltkamp. In gezamenlijkheid wordt gezocht naar een passende besteding. Gedacht wordt aan het herstel van de historische Bottenstreng langs de Geldersedijk 10.000,-- (V). Vergunningverlening en handhaving Bouwleges Vanwege een aantal grotere bouwprojecten zijn de legesbaten hoger dan begroot 75.000,-- (V). Ruimtelijke ontwikkeling 2017 2018 2019 2020-148.500 (V) 2b - Economische ontwikkeling Vastgoed Vastgoed: gronden, gebouwen etc. In 2016 is de verkoop van een perceel bedrijfsgrond afgerond en zijn alle huuropbrengsten voor de jaren 2016 2018 als resultaat geboekt en voor de jaren 2017-2018 toegevoegd aan de algemene reserve vrij aanwendbaar. De begrote huuropbrengst in 2017 moet worden afgeraamd 32.800,-- (N) evenals de begrote onttrekking uit de reserve 32.800,--. Per saldo is het effect op het exploitatieresultaat in 2017 nihil. Economische ontwikkeling 2017 2018 2019 2020 32.800 (N) 2c - Fysieke leefomgeving Begraafplaats Baten begraafplaats Ten opzichte van voorgaande jaren is dit jaar het aantal bijzettingen sterk afgenomen. Hierdoor blijven de inkomsten achter bij de begrote baten. De verwachtte lagere inkomsten voor 2017 worden geraamd op 54.000,-- (N). Fysieke leefomgeving 2017 2018 2019 2020 54.000 (N) 7
Financiële consequenties programma Wonen, werken en recreëren Raming Totaal relevante ontwikkelingen Totaal budgetaanpassingen < 10.000,-- Kapitaallasten Dekking onvoorziene uitgaven Dekking / verrekening reserves Totaal bijstelling Begroting 2017 2018 2019 2020-61.700 (V) -32.800 (V) -94.500 (V) 8
3 BESTUREN EN ORGANISEREN Stand van zaken investeringen 3c - Financiën Belastingen en heffingen Precariobelasting afloop jaren 2014-2016 In de rechtszaak tussen de gemeente Hattem en Liander inzake de opgelegde aanslagen precariobelasting over de jaren 2014 2016 heeft het Gerechtshof Amsterdam uitspraak gedaan ten voordele van de gemeente. De aanslagen die de gemeente met behoud van rechten heeft opgelegd worden ingetrokken. De begrote baten worden (negatief) bijgesteld voor in het totaal 1.753.000,-- (N). Uit de voorziening precariobelasting wordt hetzelfde bedrag onttrokken 1.753.000,--. Per saldo is het effect op het exploitatieresultaat in 2017 nihil. Na deze onttrekking resteert in de voorziening 926.000,--. Door Vitens is beroep ingesteld tegen de aanslag precariobelasting 2016 96.300,--. Dit bedrag blijft in de voorziening beschikbaar. Het saldo van 829.700,-- is een eenmalig voordeel dat vrijvalt ten gunste van het rekeningresultaat 2017. Precariobelasting 2017 De opbrengsten precariobelasting worden in 2017 eenmalig verhoogd omdat de grondslag voor de aanslag - het aantal meters elektriciteitsleidingen - hoger is dan begroot 30.000,-- (V). Onroerendzaakbelasting (OZB) De OZB op woningen 35.000,-- (V) en niet-woningen 20.000,-- (V) is hoger dan begroot. Onder andere door areaaluitbreiding is de aanslag plichtige WOZwaarde gestegen. Toeristenbelasting De opbrengsten toeristenbelasting zijn hoger dan begroot 41.000,-- (V). Dividend en rente De dividenduitkering 2016 van Vitens is hoger dan begroot 11.000,-- (V). Algemene baten en lasten Uitkering Administratie (UA) Oldebroek Uit het bedrijfsplan en de financiële vertaling daarvan blijkt, dat het huidige budget ontoereikend is voor de bekostiging van de door de gemeente Hattem gewenste dienstverlening door de UA. De extra kosten bedragen 80.000,-- waarvan het aandeel ten laste van algemene middelen naar verwachting 64.000,-- (N) bedraagt. 9
Algemene uitkering Gemeentefonds De uitkomsten van de decembercirculaire 2016 en de mei- en septembercirculaire 2017 zijn: - Algemene Uitkering 191.700,-- (V) De lastenbudgetten verhoogde asielinstroom 79.700,--, armoedebestrijding kinderen 37.800,-- en Wmo integratie-uitkering 13.800,-- zijn verhoogd. Als algemeen dekkingsmiddel is een bedrag van 60.400,-- beschikbaar. - Uitkering Sociaal Domein 64.300,-- (V) De lastenbudgetten Wmo 40.400,-- en Jeugd 54.200,-- zijn verhoogd en het lastenbudget Participatie is met 30.300,-- verlaagd. Budgettair neutraal. Reserves Reserves De mutaties in reserves en voorzieningen hebben betrekking op de volgende budgetten: Algemene reserve vrij aanwendbaar: - Huuropbrengst perceel gemeentegrond 32.800,-- (V) - Uitkerings Administratie (UA) Oldebroek 16.000,-- (V) Voorzieningen: - Precariobelasting m.b.t. intrekken aanslagen 1.753.000,-- (V) - Precariobelasting m.b.t. vrijval 829.700,-- (V) Per saldo wordt een bedrag van 2.631.500,-- aan reserves en voorzieningen onttrokken. Financiën 2017 2018 2019 2020 1.424.000 (N) 3d - Gemeentelijke organisatie Bedrijfsinformatie ICT De deelnemerbijdrage aan de i-dienst zal naar verwachting voor maximaal 35.000,-- moeten worden bijgesteld. De kostenverhoging is incidenteel en wordt veroorzaakt door verlenging van support op een aantal kritieke apparaten binnen de centrale infrastructuur en consultancy voor herijking kostenverdeelmethode ICT, deelname benchmark en ontwikkeling CIO-office. Afhankelijk van de nog definitief te bepalen deelnemersbijdrage zal worden voorgesteld de begroting al dan niet aan te passen. Gemeentelijke organisatie 2017 2018 2019 2020 0 10
Financiële consequenties programma Besturen en organiseren Raming Totaal relevante ontwikkelingen Totaal budgetaanpassingen < 10.000,-- Kapitaallasten Dekking onvoorziene uitgaven Dekking / verrekening reserves & voorzieningen Totaal bijstelling 4 BEDRIJFSVOERING EN OVERHEAD Begroting 2016 2017 2018 2019 1.424.000 (N) -2.631.500 (V) -1.207.500 (V) Stand van zaken investeringen 4 Juridisch support Juridisch support Juridische kosten De kosten van juridische adviezen in verschillende procedures zijn hoger dan begroot 30.000,-- (N). Juridisch support 2017 2018 2019 2020 30.000 (N) Financiële consequenties programma Wonen, werken en recreëren Raming Totaal relevante ontwikkelingen Totaal budgetaanpassingen < 10.000,-- Kapitaallasten Dekking onvoorziene uitgaven Dekking / verrekening reserves Totaal bijstelling Begroting 2017 2018 2019 2020 30.000 (N) 30.000 (N)) 11
B. BIJSTELLING RAMINGEN 2017 e.v. In onderstaande tabel is de situatie na de vaststelling van de Voorjaarsnota en de in de Najaarsnota opgenomen bijstellingsmaatregelen 2017 e.v. weergegeven. Raming (+ is voordeel, - is nadeel) 2017 Saldo begroting 2017 na voorjaarsnota -277.450 Recapitulatie mutaties: P1 - Sociaal sterk 1a - opgroeien en ontwikkelen -18.300 1b - werk -77.200 1c - zorg -67.200 1d - welzijn en sport 0 P2 - Wonen, werken en recreëren 2a - ruimtelijke ontwikkeling 148.500 2b - economische ontwikkeling -32.800 2c - fysieke leefomgeving -54.000 P3 - Besturen en organiseren 3a - netwerken en besturen 0 3b - dienstverlening 0 3c - financiën -1.424.000 3d - gemeentelijke organisatie 0 P4 - Bedrijfsvoering 4a bedrijfsvoering en overhead -30.000 Investeringen (kapitaallasten) 0 Totaal budgetaanpassingen < 10.000,-- 0 Lasten exploitatie -1.555.000 Totaal dekkingsmiddelen onvoorziene uitgaven 0 Totaal dekkingsmiddelen verrekening reserves en voorzieningen 2.631.500 Saldo exploitatie bijstellingen 1.076.500 Saldo begroting 2017 799.050 12
C. MUTATIES INZETBARE RESERVES EN VOORZIENINGEN Toevoegingen Geen Onttrekkingen Algemene reserve vrij aanwendbaar 48.800,-- (V) o UA Oldebroek (deel sociaal domein) 16.000,-- o Verkoop perceel grond 32.800,-- Voorziening precario 2.582.700,-- (V) o Deel m.b.t. intrekking belastingaanslagen 2014-2016 1.753.000,-- o Deel m.b.t. vrijval 829.600,-- ------------------------ Totaal mutaties reserves en voorzieningen 2.631.500,-- (V) =============== ADVIES Samenvattend adviseren wij u om de voortgangsrapportage Najaarsnota 2017 vast te stellen en: Het incidentele positieve saldo over het begrotingsjaar 2017 zoals geprognosticeerd in de Najaarsnota te verrekenen met de algemene reserve vrij aanwendbaar. Oktober 2017 Het college van burgemeester en wethouders van Hattem, de secretaris, de burgemeester, 13