Duimpotten vanuit een bolletje Door duimpotten maken is de ideale voorbereiding op het draaien. Maak een serie van minstens 5 duimpotten waarbij je aandacht hebt voor de vormspanning, voor de verhoudingen, de oppervlakte en de afwerking: polieren, texturen en eventueel kleuren. Onderzoek de verschillende vormmogelijkheden voor de voet, de rand, de schouder en de buik van elk potje. Probeer eens zo rond mogelijk, en zo plat mogelijk, zo recht mogelijk etc. In elke fase van het proces is de klei voor een andere bewerking geschikt. Probeer verschillende textuur- en/of snijtechnieken uit. Zorg dat je 5 potjes samen een éénheid vormen. Je leert hierbij kneden, klei mengen gelijkmatigheid van wanddikte, voelen zonder kijken, klei-vochtigheden, lederhardheid, polieren... Draaien cilinders: dit mogen perfecte vormen zijn maar ook vervormde bekers. Start met bolletjes die in één hand passen: ongeveer 00/50 gr. Het kneden is heel belangrijk. Het draaien wordt voor gedaan. (zo vaak als je maar wenst... vraag het!) De eerste aantal keren ben je nog niet met de opdracht bezig, enkel met het oefenen van de techniek. Het draaien op zich is een techniek vol met tegenstellingen waarin je je eigen evenwicht moet zoeken: draaien en stilhouden, stevig duwen en vingerzachtheid, snel draaien en langzaam bewegen... Maak een set van (min.) mokken die samen horen.
Van duimpot naar een bol naar een compositie met bollen. Door te sluiten, te openen, te combineren, te snijden, te verbinden, te breken Maak een bol... en nog één en nog één. Een bol in keramiek maak je hol door duimpotjes te maken en die in opgesteven toestand aan elkaar vast te hechten. Wanneer de bol dan nog wat meer opgesteven is, klop je de bol rond. Door de inwendige druk van de lucht ontstaat al snel een mooie gespannen vorm. De lederharde vorm kun je nog verder rond schrapen door in een stevig blik of andere cilinder rond te draaien over de scherpe rand. Verwerk de (of meer) bollen in -op -en over elkaar tot een speels geheel. Je mag de bollen gesloten laten of ook opensnijden. Met halve bollen werken kan ook. Speel met randen, diktes, open en dicht, schaduw en lijnenspel. Tip: maak eerste en kleine schets met volle bolletjes om zo je compositie te bepalen. 4 Kommetjes: gebaseerd op een halve bol. Bij het draaien van een kom of schaal moet je opboksen tegen de zwaartekracht. Je draait een open cilinder met minimaal een voetdiameter van /de van de randdiameter. De snelheid van de draaischijf is bepalend of de schaal in balans blijft. Het is een kwestie van evenwicht :-) Het draaien met een lomer is ook een bepaalde vaardigheid die bij deze opdracht beoefend wordt. Door de vorm van de lomer kun je een prachtige spanning in een kom leggen. De binnenkant van de kom bepaalt de buitenkant. Probeer de kommen dezelfde vorm te geven door het gebruik van dezelfde lomer. Max. 50 gram
5 Reeks van 0 even grote vormpjes - kommetjes - schaaltjes - cilindertjes - met een verschillende voet. Een voet, de ring en de bodem van een pot zijn belangrijk: het bepaalt de totale vorm. Je kunt een voet afdraaien of snijden, schrapen of boetseren... De stijl van de voet vormt het design en dus je eigen stijl. Draai 0 vormpjes (max. 50 gram) en werk ze allemaal verschillend af. De dikte van een gedraaide vorm bepaal je bij het afdraaien: een gelijkmatige wand kun je voelen en ook het gewicht van de pot klopt bij de maatvoering van de pot. Het karakter van een pot heeft te maken met de vorm, de verhoudingen, het gewicht, de decoratie, kleur en glazuur... Er komt veel bij kijken. 6 Handvaten, oren, handgrepen... Oren trekken, oren boetseren, oren snijden... allemaal technieken die je kunt uitproberen (na demonstratie natuurlijk :-) Zet aan een schaal een paar gelijkende oren... De vorm van de schaal kies je zelf. De oren moeten bij de schaal passen en de schaal versterken. De maatvoering, verhoudingen, vormgeving en materiaalkeuze spelen allemaal een rol. Formaat naar keuze.
7 Decoratie techniek: slibs en engobes Slibs draaiend toepassen: Op lederharde gedraaide werkstukken kun je reliefs en texturen aanbrengen door het gebruik van slibs. Experimenteer al draaiend met een paar vormen en kies een textuur die je wilt toepassen. Pas deze techniek toe op een aantal komvormen: Aan de binnenkant of buitenkant. 8 Glazuur We maken klassikaal een transparante glazuur aan. Je leert waar je glazuurrecepten kunt vinden, hoe je een recept moet lezen, waarop je moet letten bij het kiezen van een glazuur e.d. We richten ons op een eenvoudig transparant glazuur dat voor functioneel werk kan worden gebruikt. De vereisten van een functioneel glazuur zijn heel hoog omdat het vaatwasbestendig moet zijn, voedsel veilig en heel duurzaam. Het glazuur kan worden gespoten, gedompeld en geborsteld. Als je een gekleurde slib eronder gebruikt kun je alle kleuren van de regenboog toepassen op je werkstukken. Maak een serie testtegeltjes om de verschillende glazuurmethodes te experimenteren en te beoefenen.
9 Textuur en stempels Doe een onderzoek naar verschillende texturen: ontwerp een textuurstempel die op je draaiwerk toe te passen is. Een eenvoudige structuur wordt door het herhalen en stempelen een boeiende textuur. De stempel kan worden gemaakt in klei, in plaaster of in een ander materiaal (zelfs D printing kan een manier zijn). 0 Draaien, combineren en stapelen Draai à 5 verschillende vormen en maak als ze opgesteven zijn een stapelvorm: speel met de verschillende vormen om een mooie compositie samen te stellen. Snij de bodems onder de vormen uit (behalve de onderste vorm) en draai ze op maat af. Monteer de vormen met slib aan elkaar. De basis maat voor de individuele vormpjes draai je uit bolletjes van 50-50 gram. Maak een reeks van deze stapelvormen. Afwerking naar keuze.
Variëteiten van dezelfde draaien: nestschalen Door schalen in elkaar te zetten, versterken de vormen elkaar. Herhaling is gewoon het opnieuw en opnieuw toepassen van steeds hetzelfde element, dezelfde vorm, hetzelfde woord. Laat de herhaling fibreren... Ontwerp één vorm van schaal. Herhaal deze vorm in verschillende formaten zodat ze in elkaar passen. Het is t gemakkelijkst om met de grootste te beginnen. Houd er wel rekening mee dat de kleinere vormen hoger komen te staan door ze inelkaar te stapelen. Als de hoogte lijn gelijk moet blijven dan moet je de schalen ook telkens wat lager maken, of juist hiervan gebruik maken. Het is de bedoeling dat er à 5 schalen als een nest in elkaar passen. De Gulden Snede is een verhoudingsmaat die door de mens als zeer natuurlijk en harmonisch wordt ervaren. We leggen het graag aan u uit :-) Koken in andere culturen: tajines, rijstkommen, wijnkaraffen, eetstokjes, stoofpotjes, dekselschalen, tapaschalen, vijzels... Ontwerp gebruiksvoorwerpen voor specifiek eten: voor bijvoorbeeld Marokaanse lamsschotel, Catalaanse tapa s of Mexicaanse tortilla s, etc. Kies een menu, een maaltijd of ingredienten uit een andere eetcultuur dan de onze. Ontwerp het gerief dat je bij deze maaltijd nodig hebt. De Tajine is een oude bekende kookpan uit Noordafrika, gemaakt uit klei. Omdat de Tajine bij een hele lage temperatuur gemaakt wordt kan die zonder problemen tegen alle soorten van temperaturen. Klei is in staat om dingen heel goed op te slaan en daardoor wordt de inhoud van alle kanten gelijk goed opgewarmd.
Draaien en vervormen: Vervorming kan een strak opgebouwde vorm of draaiwerk een extra visuele dimensie geven. Kies een eenvoudige vorm. Zoek eerst met klei-studies al draaiend op de schijf. Experimenteer op deze klei-studies allerlei vervormtechnieken: uitrekken, wringen, gooien, opblazen, eroderen, verpulveren, scheuren, inknippen... Je kunt meerdere technieken op één vorm proberen. Je zoekt de grens : wanneer is het tè ver en is de vorm niet goed meer maar een gekreukeld vodje geworden... Je zoekt tot waar je kunt gaan en perfectioneert je vervormingstechniek. Voor de uiteindelijke uitwerking draai je een aantal strakke komvormen of cilinders. De vervormings-experimenten pas je nu toe. De kleuren en afwerkingstechnieken kunnen de vervorming/erosie nog extra benadrukken of juist wat temperen. Verlies tijdens het vormelijke experiment de afwerking niet uit het oog. Kleur en vorm, decoratie, glans of mat: het speelt een krachtige rol op een vorm. 4 Theekommen & een theeceremonie. Serieproducten die allemaal hetzelfde zijn, zul je niet gauw tegenkomen in Ga op zoek naar de traditionele japanse theekommen in boeken, op t internet... Probeer te achterhalen hoe de theeceremonie werkt, waaraan aandacht wordt besteed e.d. Ontwerp -al draaiend- een serie theekommen en zoek een japanstheekommen-glazuur (kijk bij Tenmoku bv.) Voor de japanse theekom geldt een speciale esthetiek die we hier in het westen niet meteen begrijpen: imperfectie is juist een troef, een barst wordt met goud opgevuld en de theekom is nog meer waard, een scheve rand of een ovale voet maakt juist het karakter van de theekom. Probeer te zoeken naar een eigen imperfectie en probeer deze dan te herhalen :-) Draai een aantal theekommen.
5 Deksels Een pot afdekken is een praktische functie voor een keramieken bevatter: de inhoud wordt beschermd, afgeschermd voor licht en lucht. Een deksel kan ook nog een andere rol spelen. Bij urnes vertelt de deksel een verhaal over de persoon. In kerkelijke objecten is het deksel soms bijna een D stripverhaal. Doe onderzoek naar deksels en dekselvazen. Maak schetsen op papier of in klei. Je mag andere materialen gebruiken dan klei. Een deksel gaat met alle aandacht lopen, probeer een goede balans te vinden tussen de deksel, de hals, de schouder, de nek, de buik, de voet... 6 The perfect match: melk en suiker, peper en zout, olie en azijn... Je kunt met deze opdracht de flesvorm oefenen. Zoek een uitgangspunt voor een paar, een set. Bijvoorbeeld uit de natuur of cultuur dat onlosmakelijk met elkaar verbonden is: bv. een puzzel, yinyang... of beukenootjes in hun bolster. Maak schetsen: dit kan draaiend of tekenend. De bedoeling is dat je uitgangspunt een referentie blijft in al je keuzes. Als je bijvoorbeeld een kikkerpaar (die bovenop elkaar zitten) als inspiratiebron hebt genomen voor je ontwerp... baseer dan al je keuzes op deze inspiratiebron: kleur en textuurkeuze bijvoorbeeld geschubd en groen? Zoek daarvoor zoveel mogelijk inspiratie: afbeeldingen verzamelen en informatie opzoeken. Verzamel het in een documentatiemapje.
7 Vormen versnijden en terug verbinden. Wie begint nu aan iets op te bouwen om het nadien te vernietigen? Maar je kunt versnijden ook zien als een vorm van creëren, je verdeelt een vorm: maakt van er om ze daarna weer te verbinden. Je opent een vorm om de binnen kant bij het werk te betrekken. Start met een eenvoudige baqsis vorm (in het klein) die je gemakkelijk kunt reproduceren. En begin te experimenteren. Sta open voor wat er gebeurt en denk niet al te veel na :-) Doorboren is ook een vorm van versnijden. Verschillende gereedschap kan een ander resultaat opleveren. Ook de presentatie vormt in deze opdracht een belangrijk deel van het werk. Vanuit kleine schetsen kan je dan groeien naar groter werk. Of door vele kleintjes ontstaat één groot werk? 8 Crazy handles Draai een vaas of flesvormpje en ontwerp er een handvat of oor voor dat je enorm overdrijft. Het oor wordt de blikvanger: je mag het overdrijven en uitvergroten. Of juist verkleinen... Het handvat neemt de aandacht van de totale vorm waardoor de functionaliteit helemaal verandert.
9 Glazuur kleuren testen. Glazuur driehoek samenstellen Lineblendings maken: één standaard glazuur met verschillende oxides. Er moeten verschillende keuzes gemaakt worden: kies een basisglazuur en kies één of twee kleuroxides (aan de hand van de glazuurboeken). Voor ieder worden de testen persoonlijk besproken maar je mag altijd met meerdere personen samenwerken: bv. verschillende kleuren voor een zelfde glazuur, of verschillende glazuren testen met een zelfde kleur. De testen kunnen leiden tot een persoonlijke kleurenwaaier, met glazuren die je de komende jaren kunt gebruiken. Er zijn verschillende testmethodes: line-blendings, 50-50 methode of - punts driehoek maken. Het ligt eraan hoe graag je test en experimenteert. Sommige methodes vragen wat meer rekenwerk, andere methodes vragen wat meer mengwerk. Voor ieder vinden we vast wel een manier om zijn/haar eigen kleuren en glazuren te ontdekken. 0 Ontwerp een theepot En dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan... Een goede theepot is een moeilijk voorwerp omdat alle elementen goed op elkaar moeten zijn afgestemd. De buik moet genoeg water kunnen bevatten en toch niet te zwaar zijn. Het handvat moet genoeg stevigheid geven en een balans geven bij het schenken. De teut moet natuurlijk niet lekken. Het deksel moet blijven liggen en ook niet vacuum zuigen... En natuurlijk moet de theepot ook nog mooi zijn. Er zijn eindeloos veel varianten al gemaakt. Er is natuurlijk niets nieuws meer onder de zon: maar probeer je eigen ontwerp te maken en je eigen klemtonen te leggen. Start met het zoeken naar een basisvorm voor de buik. Ontwerp dan verschillende handvaten en teuten. Het is een zoektocht: trial and error. Durf selecteren!
Ontwerp een flesvorm voor een geur. Kies een geur die je aanspreekt, die je speciaal vindt en waarbij je beeldend vermogen wordt aangesproken: door je herinneringen of je verbeelding. Maak een aantal kleischetsen voor een flesje waarin deze speciale geur bewaard zou kunnen worden. Eén van deze ontwerpen maak je op ware grootte. Ofwel maak je één model maar je mag ook een serie maken: dan wordt de fles eerst volgeboetseerd en secuur afgewerkt. Dan gaan we er stap voor stap een gietmal van maken. Denk goed na over het sluitsysteem/dopje. Up - side - down Ontwerp een voorwerp dat rechtop en op zijn kop kan staan en op beide zijden boeiend is. Functioneel of sculpturaal... het kan allebei. Of is de onderkant eigenlijk de bovenkant? Bedenk een origineel kopje/vaasje/schenkkan/lampje of sculptuur... maakt niet uit wat je kiest of combineert, maar probeer beide zijden van het voorwerp interessant te maken. Begin met kleischetsen op de draaischijf. maak van de vorm dan versies om recht en op z n kop naast elkaar te presenteren.
Keramiek in de natuur: land-art Keramiek in een landschap Zoek een plaats: een tuin, een wei, een strand of een beekje... kijk en geniet, probeer de essentie van de omgeving te vatten: wat maakt die plek/boom tot wat het is en welke ingreep zou de plek versterken? Kun je ervoor zorgen dat door jouw ingreep de toevallige voorbijganger even zou blijven stilstaan. Er is zeer veel documentatie te vinden in boeken en op het internet onder de term land art. Ontwerp één of meerdere vormen die in harmonie met de natuur zijn. Ofwel ontwerp één of meerdere vormen die in groot contrast met de natuurlijke omgeving zijn. Je kunt ook proberen voor je werken de ideale omstandigheden in een omgeving te vinden voor een optimale presentatie. Het draait bij deze opdracht om de presentatie... buiten en het fotograferen van je opstelling is het belangrijkste aspect. Het weer, het jaargetijde, het moment, het licht... het heeft allemaal invloed op je werk. Presenteer en fotografeer je werk in jouw landschap. Ontwerp een reeks van natuurvormen, natuurlijke vormen, vormgeving vanuit de natuur... geinspireerd door foto s van Blossfeldt. Zoek een foto van Blossfeldt uit die je mateloos boeit (dat doen ze allemaal wel :-) en probeer met deze foto een paar kleine kleischetsen te maken. Deze kleine vormen zullen je confronteren met de problemen die later in het groot gaan opduiken. Het is de bedoeling om een ontwerp te maken voor een grote vorm die uit veel kleine onderdelen bestaat. Voor een grote vorm combineer je veel kleine gedraaide vormen. Houd je gedraaide vormen vochtig in een afgesloten emmer en monteer alle vormen op dezelfde dag.
4 Serviesgoed: ontwerp een gedekte tafel met alles erop en er aan. Kies een thema voor deze tafel. De oude keuken of juist een heel moderne vormgeving kan je inspiratiebron zijn. Wat wordt er gegeten, waarin wordt het gepresenteerd? Welke kleuren en materialen horen bij die stijl of cultuur. Probeer doormiddel van afbeeldingen een mood-board samen te stellen. Het servies hoeft niet alleen te bestaan uit kopjes en borden, het kan verder gaan; messenleggers, peper&zout, tafelbekleding, tafelversiering, de tafel zelf? 5 Sculpturaal of functioneel voorwerp ontwerpen en uitvoeren geinspireerd door het menselijk lichaam. Inspiratiebronnen te over: van de eerste grotschilderingen (handafdrukken) tot Rodin, Giacometti, José Vermeersch, Herman Muys, Carmen Dionyse. Beeldhouwers werken veelvuldig met het menselijk model: zij boetseren en gieten het eventueel af. Er zijn ook tal van keramisten die werken met het menselijk model als inspiratie-bron; maar het verschil is dat de klei moet kunnen worden gebakken en eventueel met oxides, slibs of glazuren worden gekleurd. Een potvorm krijgt vaak benamingen die met het menselijk lichaam overeenkomen: de taille, de lip, de schouder, de voet, de ziel... Laat je nu door het menselijk lichaam inspireren, door houdingen en verhoudingen.
6 Licht en verlichting ontwerpen in klei of porselein. Onderzoek naar transparantie van klei, doorboringen van klei, verglazing van klei... Ontwerp keramische objecten die een spel toelaten tussen licht & schaduw dit kan met electrische verlichting, kaarsen of olielampen. Dit kan leiden tot een functionele lamp maar ook tot een sculpturaal werk, tot een transparante vaas of een schaduw-werpende vorm. Het licht staat centraal. Laat je bijvoorbeeld inspireren door de transparantie van porselein. Onderzoek ook het mogelijke gebruik met andere materialen. 7 Ontwerp symbolische gebruiksvoorwerpen (offerschaal, urn, drinkschaal, doopvont, gobelet...) Onderzoek symbolische vormen; vaak ook religieuze potterie. Zoek een functie en een symboliek uit: drinken/opslaan/dragen/koken en bereiden/serveren/ verlichten/ wassen/ parfumeren/begraven/planten/meditatie. Ontwerp een hedendaagse pot van binnenuit, vanuit de functie, vanuit de betekenis van die functie ontwerp je een pot met symboliek. De pot/schaal moet als het ware in een ritueel passen. Maak ontwerpschetsen op papier of in klei. En voer het ontwerp uit op de draaischijf of door op te bouwen.