Opdrachten afdeling keramiek HAL 2016/2017

Transcriptie

1 en afdeling keramiek HAL 206/207 Duimpotjes en handschaaltjes. Je leert met primitieve technieken een kleine serie potten en schaaltjes te maken met elk een eigen vormgeving en decoratie. De bodem is altijd rond, de vorm past in je hand. De decoratie speelt ook een rol voor de vorm. Aandacht voor vorm. Aandacht voor rand. Aandacht voor spanning. Aandacht voor bodem. Aandacht voor textuur. De oudste potten werden al duizenden jaren geleden met de hand gemaakt op een heel eenvoudige wijze. Maar het lijkt eenvoudiger dan dat het is. Onze handen zijn een heel geavanceerd gereedschap maar elke techniek moet meerdere malen beoefend worden wil je er handigheid in krijgen. Afrikaanse potjes en potten worden nog steeds met deze techniek vervaardigd. jaar- opdracht De verschillende fases in het verharden van de klei leren kennen.verschillende afwerkingstechnieken ontdekken. Leren kijken naar oude keramiek. Deze opdracht loopt tijdens het hele jaar: maak gedurende het jaar elke maand een aantal duimpotjes. Zo zal je je eigen evolutie kunnen zien. Het beoefenen van een hand-vaardigheid : door ritmische bewegingen een gelijkmatige pot maken. De spanning van de vorm wordt bepaald door de contourlijn. De rand/lip, de voet en de buik van de pot... allemaal aspecten om rekening mee te houden. Kijk naar oude potten en hun decoraties. Na demonstratie: beoefen de techniek van de duimpot op een eenvoudige bolle vorm. Je handen bepalen de maximale maat van de potjes. Gaandeweg leer je de 5 stappen van een duimpot kennen:. opbouw in natte klei, 2. in vorm zetten in gesteven klei, 3. strak zetten met een groffe rasp in lederharde klei, 4. glad maken met de verschillende niertjes in lederharde klei, 5. rand afwerken en decoratie in lederharde of drogende klei. Tijdens het jaar leer je verschillende afwerkings-technieken kennen, gaande van slibs naar Terra Sigillata, naar decoratie-technieken. De duimpotjes zijn dan een ideale canvas om alles wat je ziet, uit te proberen. Engelse zoekterm in bv. Google = pinch pots Afrikaanse potten en hand build pots. Vanuit een bol wordt met de duimen en de vingers een pot ritmisch uitgehold. Dunne afwerking na verschillende verhardingsfases. Afwerken met niertjes, niertjes met tandjes, polieren met een lepel en gladafwerken met een rubberen lomer. De maat van je handen bepaalt het maximum. Probeer ook het gewicht aan te passen aan de grootte van de pot. Er zijn zoooveel verschillende afwerkingstechnieken: we starten eenvoudig: gladde afwerking door te schrapen en nadien te polieren. Het roken is ook een goede afwerkingstechniek voor duimpotjes.

2 en afdeling keramiek HAL 206/207 2 Kneden en duwen: Experimenten met vingerdingen en voelvormen. Stapelen en spelen tot een compositie. Kneden is een belangrijke voorbereidende techniek in de keramiek: je klei wordt er soepel van, alle delen worden zorgvuldig gemengd, en de ingesloten lucht wordt eruit geperst. Klei ligt ook fijn in de hand, vingervormpjes maken is een boeiende en aangename bezigheid. Kneden met de volle handen en kneden met de vingers tot een ritme van vorm. Het thema van deze opdracht is RITME en HERHALING: een ritme ontstaat door het herhalen van vormen; Een ritme is boeiend door een spanning die ontstaat, een dissonant die optreedt of een onderbreking in de herhalende factor. Een ander thema dat in deze opdracht aan bod komt is SPEL en COMPOSITIE: bouwstenen stapelen, zoeken naar vormen, kijken vol verwondering. Zoek het kind in u zelf en ontdek! vaste opdracht Leren kneden en leren kijken naar de toevallige vormen die ontstaan en keuzes maken en ingrijpen in het proces. RITME leren kennen en herkennen. Ritme als leidraad gebruiken in vormen maken/boetseren. Deze opdracht bestaat uit 3 delen.. Oefenen in kneden. Neem een bol klei van ongeveer 20 cm doorsnede in een soepele malse klei, dit mag recup-klei zijn. Oefen de stierekop-techniek: dit is een rechtdoor kneed techniek die eenvoudig is. Zie wat er door de roterende beweging gebeurt en welke vormen er ontstaan. Je mag ook altijd experimenteren met vervorming van de basis vorm: als het ritme maar een rol blijft spelen. Oefen ook de spiraal-kneed-techniek (de Kikuneri, dit wordt gedemonstreerd). 2. Neem kleine bolletjes van een geknede bol klei. Duw deze bolletjes op talloze manieren in je handen en vingers tot kleine sculpturen: in één kneep of één duw. Dus niet gaan boetseren! Kies één interessante vingervorm die je minstens 20x herhaalt: bouw met deze 20 vormpjes een ruimtelijke compositie.: een toren of een ander volume. Zoek een stapeling die bij de vorm past. De gestapelde vormpjes worden in lederharde toestand met hechtslib aaneen gekleefd. You-tube: kikuneri of kneading, wedging. Beeldhouwers als Tony Cragg of Brancusi maakten beelden die lijken te zijn geboren uit heel eenvoudige vinger-kneedvormen. Kneden duwen gooien of zelfs trekken maximaal 20 cm doorsnede en je mag alle kleien die je interesseren gebruiken. De grote vormen kunnen na het uithollen worden gepolierd.eventueel kan Terra Sigillata worden toegepast als afwerkingslaag. Na de e bak (ruwbak) experimenteren we met roken.

3 en afdeling keramiek HAL 206/207 3 Textuur: Textuur is de manier waarop iets is samengesteld hoe daardoor het oppervlak van het materiaal aanvoelt en hoe de structuur eruit ziet. Het is mede de textuur die het reflectievermogen, de manier waarop het licht weerkaatst, van het voorwerp bepaalt en dus hoe het eruit ziet. Textuur is belangrijk bij de afwerkingstechnieken: je kunt texturen zelf maken door klei in te drukken en ook door klei toe te voegen. Je kunt ook bestaande texturen afdrukken (stempelen en directe druk). Het is de bedoeling om een texturen onderzoek te doen. Eén van de textuurexperimenten dient voor een grote duimpot aan de binnenzijde te be-in-drukken en na het bakken van deze duimpot kun je deze vorm dan gebruiken als moule: je kunt zoveel potjes afdrukken als je maar wilt. Een kleine reeks kan een leuk geheel opleveren. vaste opdracht Leren experimenteren, leren testen, textuur leren kennen en toepassen. Leren over positief en negatief; indrukken en afdrukken. Leren over de oudste reproductie-technieken. Ga op zoek naar materialen die toffe texturen geven door in de klei te drukken: in de natuur, in je tuin, in je keuken, op je huid... Experimenteer met deze texturen af te drukken in de klei: in patroon of juist willekeurig. Als er texturen bij zijn die je aanstaan: kun je een textuur-stempeltje maken (op een bolletje of een rolletje) zodat het gemakkelijk is om potten of platen met deze textuur te beïndrukken. Maak ondertussen een grote stevige duimpot met wanden van cm dikte. Deze duimpot moet lossend zijn: de rand mag niet smaller zijn als de bodem. Breng aan de binnenzijde van de pot een textuur aan naar keuze (max. 2mm diep) = negatieve afdruk en laat deze pot drogen en ruw-bakken. Deze pot kan na de ruwbak dienen als moule om potjes in af te drukken: de textuur ontstaat als een positieve afdruk op de pot. Druk een aantal potjes naar keuze af, in één of meerdere soorten klei. Deze potjes kunnen gebruikt worden in het onderzoek naar kleuren door middel van oxides. De moule techniek stamt uit de tijd van de romeinen: roman pots (Arretine ware) Als je in google afbeeldingen textures intypt krijg je bladzijdes vol met heel boeiende texturen in alle soorten materialen. Afdrukken, opdrukken en stempelen Duimpotten techniek Proefplaatjes maximaal de maat van je handpalm. De duimpot maximaal de maat van je hand. experimenteren met oxides en slibs, zonder glazuur.

4 en afdeling keramiek HAL 206/207 4 Oude potvormen: Je kiest een afbeelding van een oude keramieken potvorm of vaasvorm; Ontwerp een grote pot of vaas waarbij je je inspireert op een oude pot/vaas Je onderzoekt de verschillende culturen en bekijkt of je afwerkingen van soortgelijke vormen zou kunnen gebruiken op je eigen pot. Kies je oude pot zorgvuldig: kies uit hand-opgebouwde potten en let ook op de maten. De bakermat van de keramiek bevindt zich in Mesopotamië (oud Irak, Iran). In het oude China, Mexico, Afrika, Zuid Amerika... overal ter wereld heeft men prachtig vervaardige keramiek terug gevonden. De potscherven getuigen van een ongelofelijke handvaardigheid en materiaalkennis met eenvoudige middelen. vaste opdracht Leren wat vormspanning is. Leren opbouwen met rolletjes. Decoratietechnieken toepassen op een vorm zodat de vorm versterkt wordt. Oude potten zijn gebaseerd op een aantal basisvormen: waterpotten, opslagvaten, wijn -en olieflessen, urnen. Ga op zoek naar een pot die je mooi vindt. Kijk bij culturen die je inspirerend vindt en die je aanspreken. Ontwerp een eigen versie van een oude pot in het nieuw; je mag hierbij elementen copieëren en proberen na te maken - of overtreffen ;-). Maak een (kleine) pot -in de rolletjes techniek- waarin je de vorm onderzoekt en de verhoudingen leert kennen. Deze kleine pot is max. 5cm door dit klein formaat heb je nog geen last van de zwaartekracht en kun je je goed op de vorm concentreren. Deze kleine pot is de leidraad voor de volgende, grote pot Probeer bij het maken van je grote pot, de maten van je origineel te benaderen. Houd dus rekening met de krimp van je klei. TIP: Maak een sjabloon van karton: dat is een ideale leidraad bij het opbouwen van een groter volume. Bij een groter exemplaar ga je de zwaartekracht ondervinden en de invloed die dat heeft op de vorm en vormgeving. De decoratie van de originele pot mag je proberen na te maken, maar je mag ook een vereenvoudigde interpretatie ontwerpen op je vorm: zorg altijd dat vorm en decoratie bij elkaar aansluiten dan zullen ze elkaar versterken. Archeologische boeken of websites, musea (bv; museum van Kunst en geschiedenis in Brussel) google afbeeldingen: ancient pots, ancient vessels Opbouwen met rolletjes, hechten met slib, vormen met een houten klopper, vormspanning zoeken, schrapen met de verschillende niertjes. Gladde afwerking, textuur aanbrengen. max. 40cm Primitieve technieken: aanbrengen van texturen door opboetseren, textuur afdrukken, krassen. Schilderen met gekleurde slibs. Afwerken met Terra Sigillata.

5 en afdeling keramiek HAL 206/207 Uitvergroten van een (bestaand )objectje van vergankelijk-organisch materiaal zoals de foto-voorbeelden hieronder: popcorn, eikelhoedje, neuspeuteringen, anijszaadjes... Tegenwoordig kan men elk klein voorwerp 3-dimensionaal laten scannen en via de computer laten uitvergroten. Een 3-D printer kan dan een uitprint maken in kunststof of zelfs in klei. 5 Het uitvergroten van een klein voorwerp is niet zo eenvoudig als het lijkt: als je een voorwerp 2x vergroot, maakt je het volume 2x2x2= 8x groter. Een klein en fragiel voorwerp kan daardoor zwaar en log worden bij een letterlijke vergroting. De uitdaging is om de geest (de sfeer, de fragiliteit, de uitstraling) van het voorwerp te behouden. Maak een betere 3D print dan een 3D printer kan doen! Een 3 dimensionaal volume maken dat niet regelmatig is van vorm. Vol-boetseren, ruimtelijk kijken en denken. vaste opdracht Ga op zoek naar een klein voorwerp: in je keuken, in de supermarkt, (in je neus... ;-). Het moet bestaan uit organisch materiaal en organisch van vorm. Bestudeer - teken- het voorwerp van alle kanten: als je niet kunt/ wilt tekenen, fotografeer het langs alle kanten en print het uit. Vergroot je voorwerp, bij het tekenen, bij het printen. Boetseer je voorwerp na: probeer alle kanten realistisch na te maken. Abstraheren mag: zolang het in de geest van het voorwerp is. Omdat het een keramisch opbject wordt: wordt het een holle vorm. (Volle klei kan niet goed gebakken worden). Het voorwerp krijgt daardoor eventueel een functie. Je kan er een vaasje of een doosvorm van maken. Na het vol boetseren moet de vorm worden uitgehold tot een regelmatige wanddikte. Voor de afwerking mag je werken met kleur: oxides of slibs. Maar hou het eenvoudig. Volboetseren, uithollen en terug monteren. 5x5x5 cm - ongeveer naar keuze: laat je inspireren door het voorwerp... glazuur wordt afgeraden

6 en afdeling keramiek HAL 206/207 6 vaste-opdracht Tatoo s en andere versierkunsten. Ontwerp hedendaagse tatoo s: versieringen voor het lichaam... die ook op keramiek tot zijn recht komen. Een tatoeage (ook: tatoeëring en tegenwoordig wordt ook het Engelse tattoo veel gehoord) is een versiering van het lichaam met onder de opperhuid aangebrachte inkt. De term tatoeage komt waarschijnlijk van het Tahitiaanse woord tatu of tattau, dat streep, vlek of markering betekent. Decoratie en decoratieve elementen; De mens siert en versiert zichzelf en alle dingen die hij maakt. De huid van keramiek leent zich bijzonder om te sieren, zoals de huid van de mens ook kan worden versierd met tattoeages. De strakke, sierlijke en vaak symbolische lijnen van tatoeages uit verschillende culturen als inspiratiebron om de huid van keramiek mee te sieren. Onderzoek naar culturen met tatoeages. Omzetten naar decoratie op keramiek. Vorm en decoratie op elkaar af stemmen. Meestal werk je andersom: je zoekt een decoratie bij een vorm (3D), maar nu vertrek je vanuit de decoratie (= 2D). Aan de hand van documentatie ontwerp je een tattoo waarin je je eigenheid legt. Een heel persoonlijk symbool dat door strakke lijnen en vereenvoudigde vormgeving een krachtige uitstraling heeft. Dit ontwerp werk je zoveel mogelijk op papier uit en ook op ware grootte zodat het kan dienen als een patroonvel (dus werk bijvoorbeeld op kalkpapier of bakpapier) Deze tattoo wordt op een eenvoudige vorm toegepast met de scraffito-techniek (dit wordt gedemonstreerd). Deze vorm wordt gemaakt in kleiplaten die lichtjes gebogen een schaal vormen. De vorm van de schaal is vrij te bepalen maar hou het eenvoudig zodat de tattoo goed tot zijn/haar recht komt. Scraffito is een krastechniek in de lederharde klei. Het is vergelijkbaar met linosnede uit de grafische kunsten. tribal tattoo op Pinterest Scraffito: gekleurd slib op lederharde klei zie cursus druk- en decoratietechnieken max. 30x30 cm vrij

7 en afdeling keramiek HAL 206/207 7 Zuilen en stapelvormen. In de Griekse en Romeinse oudheid waren en verschillende soorten zuilen. Ionische zuilen, Dorische zuilen en Korinthische zuilen. Een zuil bestond uit verschillende blokken-cilinders die op elkaar werden gestapeld. Ontwerp een gestapelde vaas van minstens 5 ringen (cilinders of blokken) die samen een zuil vormen. De bovenste cilinder geeft draagkracht en karakter. De onderste zuil vormt de wortels. Werk met texturen, gebruik spanning, zoek naar eenheid. Zuilen zijn bouwelementen die al duizenden jaren gebruikt worden (zie voor info op Met blokken worden elegante dragende steunpilaren gebouwd die niet alleen een rol speelden voor de stevigheid van de structuur maar ook voor de estetische draagkracht zorgden. Vaak zie je niet dat die zuilen uit verschillende stukken zijn opgebouwd. De stapeling, het ritme, de optische illusie van de hoogte, de worteling van de voet, de versierde kroon... inspiratie in overvloed :-) Leren bouwen met platen. Ontwerpen van een vorm uit verschillende delen. keuze-opdracht Ga op onderzoek. Het is niet de bedoeling om een zuil letterlijk na te maken. Laat je inspireren door zuilen. Het zijn meestal cilindrische stapelingen, maar balkvormige stapelingen komen ook voor. Je ontwerpt door middel van klei schetsen een 3 tal zuil-vormen; denk aan de herhaling van de stapelvormen, de voet, de kroon. Deze kleischetsen zijn maximum 0cm groot en geven een groffe weergave van je plan. Na bespreking mag je de zuil op groter formaat uitvoeren en omdat het om een stapeling van elementen gaat kun je een hogere toren bouwen dan dat de oven qua binnenmaat heeft. Maar de maximale maat van een element is 30x30x30 cm. Het hoeft echter niet zo groot! Je mag de zuil als sculpturaal element ontwerpen maar je mag er ook potvormen van maken (een stapeling van potten). Zoek een originele invalshoek om de oude klassiekers tot leven te laten komen! Columns, Ettore Stottsas, Brancusi, totems!n google afbeeldingen of Pinterest opbouwen met platen of rollen per element maximum 30x30x30 werken met kleuren van slibs en oxides glazuur weinig: enkel heel dun ter bescherming van het oppervlak

8 en afdeling keramiek HAL 206/207 8 Container binnenste buiten: met textuur en kleurende oxides. Met een container wordt een vorm bedoeld die inhoud bevat: een volume met een opening, al dan niet met deksel. Een container bouw je met platen: rechte of gekromde platen. De textuur verbindt de vorm van binnen naar buiten of andersom. Speel met textuur. Je kunt er de vorm mee accentueren. Platen rollen, tegels maken: je ontdekt hierbij een speciale eigenschap van de klei. Klei heeft een geheugen! Op de gebakken container kan er geëxperimenteerd worden met kleuren en oxides. De afwerking mag gebeuren met een transparante glazuur aan de binnenkant zodat de container ook functioneel kan worden. keuze-opdracht Experimenteren met de plaattechniek en textuur. Bouwen met platen is een techniek waarbij je elke handeling in de juiste droogfase van de klei moet uitvoeren, of je werkstuk kan barsten. Om te bouwen met platen maak je best een plan: maak een patroon en werk stap voor stap. De platen kun je best met textuur bewerken voordat je ze versnijdt en ze in een steunvorm legt om op te stijven. Deze steunvorm kan een stuk buis zijn of een rechte plank. De krimp van de plaatjes gebeurt in de tegenovergestelde richting van het uitrollen: de klei kan gaan krullen of gaan golven in de oven. Je kunt dit probleem wat ondervangen door in veel verschillende richtingen de klei geleidelijk uit te rollen. Ook traag drogen is de boodschap. Textuur kan je zelf vormen door het ritmisch indrukken van een gereedschap, door klei op de tegel aan te brengen of weg te halen. Je kan de textuur ook afdrukken met stempels of textuurmateriaal. Je kan heel plat materiaal ook samen met de kleitegels onder de slabroller doorhalen. Je kunt de verbindingshoeken van je container in verstek snijden: zo ontstaat een groter raakvlak. De techniek wordt je gedemonstreerd. Pinterest: ceramic container, slabs Platen rollen, drogen op een steunvorm of moule, texturen maken of aanbrengen, werken met decoratietechnieken die gedurende het jaar behandeld zijn. 5x5 cm werk nog niet te groot: platen van 30x30 breken (bijna) altijd... vrije interpretatie