(pdf p. 100, München-manuscript plaat 61). Twee openingen aan de linkerkant Wanneer jullie beiden naar elkaar toekomen door jullie zwaard krachtig te zwaaien, plaats dan je linkervoet naar voor en hou de bovenste opening van je tegenstander zorgvuldig in het oog. Houw onmiddellijk vanuit de hoogte met je lange snijkant uitgestrekt naar de opening aan zijn hoofd. Wanneer je echter tegenover hem zou staan met je rechtervoet naar voor en zou willen aanvallen naar de opening aan zijn linkerkant (zie illustratie: links), zet dan je rechtervoet naar achter, wind naar binnen waarbij het gevest van je zwaard hoog boven je hoofd is getild en de lange snijkant naar boven is gekeerd. Op die manier kan de houw van je tegenstander geblokkeerd worden. Trek vervolgens onmiddellijk je zwaard terug achter je hoofd en steek de punt van bij je linkerkant naar de rechterkant van zijn gezicht. Als hij jou op dezelfde wijze zou aanvallen, pareer dan met de lange kant uitgestoken en houw onmiddellijk naar zijn hoofd (zie illustratie: rechts). Als je tegenstander dit zou pareren, aarzel dan niet om je linkervoet naar achter te plaatsen en houw langs van onder naar zijn rechterarm. Stap onmiddellijk opnieuw uit met je linkervoet en zoek zijn openingen overal waar die zich aanbieden. H.P. Mair, de arte athletica: ensis longus, vertaald door Bert Gevaert voor de Hallebardiers 61
(pdf p. 101, München-manuscript plaat 62). Twee openingen aan de rechterkant Wanneer je in het zicht van je tegenstander zou komen terwijl je steunt op je rechtervoet die naar voor staat, hou dan de opening aan zijn rechterkant in de gaten met uitgestrekte armen met de lange snijkant van je zwaard. Wanneer hij de rechterkant van jouw lichaam zou aanvallen, dan mag je hem niet pareren maar moet je naar zijn hoofd houwen (zie illustratie). Maar als hij dezelfde techniek tegen jou zou gebruiken, dan moet je je zwaard boven je hoofd tillen, spring met je linkervoet achter het rechterbeen van je tegenstander en gebruik die houw waarmee men naar de kruin slaat (Schedelhouw). Als je zou opmerken dat die slag van bij hem komt, stap naar binnen terwijl je steunt op je rechtervoet en houw boven op zijn beide armen. En met die techniek kan je je tegenstander van je wegdrijven. Maar als hij dezelfde techniek tegen jou zou gebruiken, dan moet je daarna hard houwen, en zorg er voor dat je eerder houwt*. Op hetzelfde moment moet je echter ook zorgvuldig de sterkere en de zwakkere positie van het zwaard van je tegenstander in de gaten houden, zoek zeker de dichtstbijzijnde opening zowel aan de linker als aan de rechterkant. En als hij je houw zou pareren, dan moet je je punt winden ofwel naar zijn gezicht, ofwel naar zijn borst. * Mair adviseert hierbij technieken in voor en na H.P. Mair, de arte athletica: ensis longus, vertaald door Bert Gevaert voor de Hallebardiers 62
(pdf p. 102, München-manuscript plaat 63). Op welke wijze je de zwakkere en sterkere positie van een zwaard kan voelen of observeren. Wanneer je bij het houwen elk op jullie beurt op elkaar toesnellen met de zwaarden aan beide kanten (in de bind) (zie illustratie), zet dan je rechtervoet naar voor en observeer onmiddellijk of je tegenstander zijn zwaard zacht of hard vasthoudt. Als je zou doorhebben dat je tegenstander zijn zwaard zwak en zacht in zijn handen houdt, stap dan binnen met je linkervoet en houw naar het rechteroor van je tegenstander met je handen in de vorm van een kruis. Maar als je zou vaststellen dat hij sterk is met zijn zwaard en hevig weerstand biedt, wind dan je zwakker gedeelte naar binnen en houw naar zijn hoofd vanuit de hoogte. Maar als hij dezelfde techniek tegen jou zou gebruiken vanuit het zwakker gedeelte van zijn zwaard en jij staat met je rechtervoet naar voor, dan mag je helemaal niet twijfelen om hem te pareren door de lange snijkant van je zwaard naar voor te bewegen. Voer vervolgens een Kromme Houw uit en bij het toebrengen van die slag moet je snijden naar de dichtstbijzijnde opening van je tegenstander aan zijn linkerkant. Maar als je tegenstander dezelfde techniek tegen jou zou gebruiken met de Houw die Krom wordt genoemd, pareer hem dan en val onmiddellijk aan door te snijden naar zijn hoofd. Als je tegenstander dit zou pareren, steek dan je punt naar zijn gezicht door je zwaard naar binnen te winden. Reis hem na met dubbele houwen en passen. En als hij jou zou nareizen op dezelfde wijze, laat je punt hangen, wind en spring naar achter naar de rechterkant terwijl je zoekt naar zijn bovenste opening. H.P. Mair, de arte athletica: ensis longus, vertaald door Bert Gevaert voor de Hallebardiers 63
(pdf p. 103, München-manuscript plaat 64). De Omheinde Houding Schrankhut Zo is deze houding opgebouwd: De punt van je zwaard moet naar de grond gericht zijn, de pommel moet naar boven neigen, maar het gevest moet je echter met gekruiste handen vasthouden. Deze houding kan aan elke kant uitgevoerd worden, zoals dadelijk beschreven wordt. Wanneer je dus in deze houding opgesteld staat met gekruiste handen en steunend op je linkervoet (zie illustratie: links) en je tegenstander valt je aan door vanuit de hoogte naar je hoofd te slaan, dan moet je uitstappen met je rechtervoet en met de korte snijkant zijn houw opvangen. Onmiddellijk moet je naar zijn kruin slaan. Maar als jij in de reeds vermelde houding staat en je namelijk je gevest vasthoudt met gekruiste handen terwijl je linkervoet naar voor staat, plaats dan je rechtervoet achter je linkervoet en pareer de houw van je tegenstander door je lange snijkant uit te strekken. Als je naar zijn nek zou winden, zal je hem kunnen verwonden door te snijden of te houwen, volgens je eigen oordeel. Maar als hij jou wil verwonden door te snijden, stap dan uit met je linkervoet en houw met de Dwarse Houw naar de linkerkant van het hoofd van je tegenstander. Maar als hij die slag zou pareren, houw dan met gekruiste armen naar de rechterkant van je tegenstander. Maar als hij jou zou aanvallen op dezelfde wijze, denk er dan aan hem te pareren met de lange snijkant van je zwaard, tref je vijand door hem onmiddellijk te steken, te houwen en te snijden. H.P. Mair, de arte athletica: ensis longus, vertaald door Bert Gevaert voor de Hallebardiers 64
(pdf p. 104, München-manuscript plaat 65). De Houw die genoemd wordt naar het veranderen, de Wisselhouw links en rechts. Wechselhaw Wanneer je dicht in het zicht van je vijand zou genaderd zijn door op de wijze van een zwaardvechter je zwaard te gebruiken, houw dan die Houw die net vermeld is (de Wisselhouw). Zet je linkervoet naar voor, geef met je zwaard een lage houw naar omhoog in de richting van het gezicht van je tegenstander, waarbij de korte kant van je zwaard naar boven is gekeerd. Stap uit met je rechtervoet en houw vanuit de hoogte met de lange kant van je zwaard naar voor gestrekt naar de rechterkant van zijn hoofd. Maar als je tegenover je tegenstander staat in de Wisselhouw die al vermeld is en je linkervoet staat nu naar voor (zie illustratie) en hij houwt jou vanuit de hoogte, dan moet je vervolgens met je rechtervoet uitstappen en hem pareren met de lange snijkant uitgestrekt. Onmiddellijk moet je met dwarse handen* houwen naar de rechterkant van je tegenstander, waarbij de lange snijkant van je zwaard is naar voor gebracht. Maar als je tegenstander dit zou pareren, neem dan opnieuw je houw langs onderen wissel tweemaal in de richting van zijn hoofd. Maar als dit door je tegenstander zou gebeurd zijn en je ziet dit, pareer hem dan met je korte snijkant en houw met je lange kant naar zijn hoofd. Maar als je tegenstander dit zou pareren, dan moet je door de Dwarse Houw te gebruiken (waarbij je handen in een kruis staan) naar de rechterkant van het hoofd van je tegenstander houwen. * Myers: fout! with crossed arms is niet de vertaling van manibus transversis H.P. Mair, de arte athletica: ensis longus, vertaald door Bert Gevaert voor de Hallebardiers 65
(pdf p. 105, München-manuscript plaat 66). Twee houdingen van waaruit de Houding van de Eenhoorn gevormd wordt. Einkurn Deze houding heeft zijn naam gekregen van het dier eenhoorn, zoals immers de eenhoorn de ene hoorn die gegroeid is op zijn voorhoofd naar voor richt naar diegenen die op hem toelopen. Leer nu hoe zwaardvechters hun zwaard gebruiken tegenover hun tegenstanders, door hun hoorn op te richten dreigen ze alsof ze willen houwen. Wanneer je de techniek wil uitoefenen die door de Duitsers zijn naam gekregen heeft van de eenhoorn, dan moet je je klaarmaken op deze wijze. Sta met je linkervoet naar voor en houw recht naar beneden alsof je de grond zou aanraken of er tegen slaan (zie illustratie). Verdubbel onmiddellijk naar omhoog en laat je linkerhand los van de pommel van je zwaard. Stap uit met je rechtervoet en grijp met omgekeerde* hand zacht de pommel vast, zodat je duim naar omhoog staat en steek op die manier je punt naar het gezicht van je tegenstander. Maar als hij de punt van zijn zwaard op dezelfde wijze naar jou zou bewegen terwijl jij met je rechtervoet naar voor staat., pareer dan zijn punt met de lange snijkant van je zwaard naar voor gebracht, stap uit met je linkervoet en houw snel vanuit de hoogte met de lange snijkant uitgestrekt naar zijn hoofd. Maar als je tegenstander dit tegen jou zou gebruiken, dan moet je hem pareren en door plots naar onder door te wisselen moet je doorgaan naar een lage snijdende beweging. Op dezelfde wijze moet je door te snijden zijn arm aanvallen. Als je tegenstander dit wil pareren, dan moet jij opnieuw naar binnen winden, uitstappen met je linkervoet en de dichtstbijzijnde opening, waar die ook verschijnt, zoeken. * inversa: wat hiermee bedoeld wordt is te zien op plaat 70 van het langzwaard gedeelte. H.P. Mair, de arte athletica: ensis longus, vertaald door Bert Gevaert voor de Hallebardiers 66
(pdf p. 106, München-manuscript plaat 67). Afnemen langs boven waardoor men kan houwen naar de geschikte opening Wanneer jullie beiden elk op jullie beurt elkaar genaderd zijn, plaats dan je linkervoet naar voor en houw naar de geschikte hoge opening (zie illustratie: links), stap uit met je rechtervoet, en door deze houw te herhalen moet je snel houwen vanuit de hoogte naar de rechterkant van zijn hoofd. Als hij deze houw zou pareren, dan moet je jouw zwaard omhoog brengen naast zijn zwaard, wat hoog afnemen* wordt genoemd, zelfs als het links of rechts is opgevangen en je zwaard steken naar het gezicht van je tegenstander. Wanneer je echter tegenover hem zou staan, steunend op je rechtervoet, terwijl je je zwaard onder je linker oksel houdt (zie illustratie: rechts)*, en hij zou zijn zwaard richten naar jouw gezicht, dan moet je je zwaard in het midden vastgrijpen. Breng je zwaard vervolgens voor je hoofd en met die Houding, die door ons, Duitsers, Kroon wordt genoemd, moet je de punt van je tegenstander pareren, waarbij je met je ene hand je gevest en met je linkerhand het midden van je zwaard vasthoudt. Op dezelfde wijze kan je je punt steken naar zijn gezicht of naar zijn borst en je kan ook op zijn hoofd stoten met je pommel. Maar als je tegenstander van plan is om jou op dezelfde wijze aan te vallen, dan moet je hem op jouw beurt pareren met de techniek die hierboven vermeld is (De Kroon), steek de punt van je zwaard onmiddellijk naar zijn gezicht en sla met je pommel op het hoofd van je tegenstander. * Abnehmen: een techniek waarbij de vechter van kant wisselt in een bind en over het wapen van de tegenstander gaat terwijl de druk op beide zwaarden blijft. * dit is de techniek van de omgekeerde hand die ook in de codex Wallerstein beschreven staat H.P. Mair, de arte athletica: ensis longus, vertaald door Bert Gevaert voor de Hallebardiers 67
(pdf p. 107, München-manuscript plaat 68). Een houding van waaruit je door te trekken je tegenstander kan ontwapenen Wanneer jullie beiden dichtbij genaderd zijn en jullie raken elkaars ricasso, de bredere kant van het zwaard onder de pareerstang van het zwaard, zet dan je linkervoet naar voor en houw met je korte kant naar voor gebracht naar de linkerkant van je tegenstander. Maar als hij je linkerkant zou aanvallen, terwijl jij steunt op je linkervoet, snij hem dan op het zwaard met een Kromme Houw, zet je rechtervoet naar buiten achter zijn linkervoet. Vervolgens zal het zwaard van je tegenstander onder jouw linkeroksel komen. Grijp met je rechterhand het gevest van zijn zwaard, en breng hulp aan je rechterhand met je linkerhand. Duw hem naar de linkerkant en duw je tegenstander op de grond of ruk zijn zwaard uit zijn handen. Maar als hij dezelfde techniek tegen jou zou proberen, laat hem dan je zwaard, maar grijp met je rechterhand naar voor gebracht naar zijn rechterhand en met je linkerhand naar de rechterelleboog van je tegenstander. Duw hem onmiddellijk van jou af en op die manier kan je zijn arm in een klem houden. Maar als je tegenstander dezelfde techniek zou proberen en je zou dit observeren, stap dan met je linkervoet naar zijn rechterkant en help met je linkerhand je rechterhand (zie illustratie). Zo zal je dit gevaar makkelijk vermijden dat je arm in een klem zou gehouden worden. H.P. Mair, de arte athletica: ensis longus, vertaald door Bert Gevaert voor de Hallebardiers 68
(pdf p. 108, München-manuscript plaat 69). Een Wisselhouw waaruit twee steken voortkomen Zo moet je je opstellen voor deze houding. Plaats je linkervoet naar voor en houw met je zwaard snel voor het gezicht van je tegenstander, zodat de korte kant van je zwaard naar boven staat (zie illustratie). Wind je zwaard vanaf je linkerkant en richt je punt naar het gezicht van je tegenstander. Onmiddellijk moet je punt, als je rechts zou uitgestapt zijn, tweemaal je tegenstander tegemoet komen. Als je echter in de Wissel zou staan tegenover hem met je rechtervoet naar voor en je merkt de dubbele steek (van de punt), breng dan je rechtervoet naar achter en aarzel helemaal niet om je tegenstander te pareren met je lange snijkant. Onmiddellijk moet je de korte kant van je zwaard tegen het zwaard van je tegenstander keren, stap opnieuw naar binnen met je linkervoet en druk op zijn zwaard aan jouw rechterkant. Op die manier kan je de bovenste opening van je tegenstander snijden. Als hij van plan is om dezelfde techniek tegen jou te gebruiken, dan moet je zijn houw pareren met de Kromme Houw, tegelijk met dat moet je onvermoeibaar zijn bij het houwen naar zijn hoofd. Maar als je tegenstander dit pareert, wind dan naar een hangend punt waarbij je gevest voor je hoofd is opgesteld, stap uit met je linkervoet en wind je punt dubbel naar het gezicht van je tegenstander. H.P. Mair, de arte athletica: ensis longus, vertaald door Bert Gevaert voor de Hallebardiers 69
(pdf p. 109, München-manuscript plaat 70). De Houding die Eenhoorn genoemd wordt, die voldoende beschreven is hierboven op plaat 66, met toevoeging van de techniek van afnemen. Wanneer je je tegenstander zou naderen door met je zwaard te zwaaien, dan moet je je zo klaarmaken voor de techniek die reeds vermeld is (Eenhoorn). Plaats je linkervoet naar voor, keer je armen zo dat de korte snijkant lager staat en de punt naar je tegenstander is gericht (zie illustratie). Stap uit met je rechtervoet en steek je punt naar het gezicht of naar de borst van je tegenstander. Onmiddellijk moet je winden naar de Dwarse Houw en moet je naar de rechterkant van je tegenstander houwen met gekruiste handen. Maar als je tegenstander dezelfde techniek van het zwaard zou gebruiken, zet dan je linkervoet naar voor en pareer de reeds vermelde techniek met de lange snijkant van je zwaard naar voor gebracht. Stap uit met je rechtervoet en verwond zijn hoofd vanuit de hoogte met de lange snijkant van je zwaard. Maar als je tegenstander dit zou pareren, dan moet je door hoog en laag te houwen van hier naar daar vanuit elke opening hem trachten te treffen, waar er ook maar een opening zou verschijnen. Maar als hij op dezelfde manier tegen jou zou werken, dan moet je er snel voor zorgen ofwel dat je voor hem komt, of als je na hem komt, toch onmiddellijk na hem komt door hem te houwen. H.P. Mair, de arte athletica: ensis longus, vertaald door Bert Gevaert voor de Hallebardiers 70