Logopedische stoornissen bij kinderen met foetale alcohol spectrumstoornissen (FASD) M. Spruit (1,2), H. Terband (2) (1) Logopädie & Stottertherapie, Lingen, Duitsland (2) Utrecht Institute of Linguistics - Onderzoekinstituut voor Taal en Spraak (UiL OTS), Universiteit Utrecht, Utrecht, Nederland
Wat is FASD? Bron: www.fasstichting.nl
Prevalentie Roozen, Peters, Kok, et al. (2016): tussen de 0 to 176.77 per 1,000 levendgeborenen ligt. Lange, Probst, Gmel, et al. (2017) globale prevalentie van 7.7 per 1,000 voor FASD. Europese regio de hoogste prevalentie 19.8 per 1,000). Algemene populatie: 1%, gemeten on 76 landen.
Bron: Spruit, 2017 Craniofaciale en intra-orale afwijkingen Bron: www.fasstichting.nl
Neuro-anatomische afwijkingen Bron: www.fasstichting.nl
Logopedische problemen bij FASD Kauwproblemen Slikproblemen (afwijkende sensibiliteit, niet goed kunnen zuigen, veel spugen, minder de wereld verkennen ) Taalstoornissen Spraakstoornissen Gehoorproblemen (o.a. door chronische middenoorontstekingen)
Ongeveer 95% van de kinderen met FASD heeft een taalen/of spraakstoornis. Algemeen beschreven als: Vloeiendheidsstoornissen Artikulatie Nasaliteit Woordformulering (Becker, Warr-Leeper & Leeper Jr, 1990; Church, Eldis, Blakely &Bawle, 1997, Manning & Hoyme, 2007 ).
Taalstoornissen (Wyper & Rasmussen, 2011) Relationele Woordenschat Taalbegrip (het komt vaak over of hier weinig problemen zijn) Grammaticaal begrip Naspreken en afmaken van zinnen Woordvolgorde Malapropismen Problemen met het combineren van zinnen
Spraakstoornissen (Spruit, Terband, Maassen, 2015, 2017) Verstaanbaarheid in verschillende contexten (intelligibility in context scales-nl) Mondmotoriek Auditieve discriminatie (Palpa) Diadochokinese (Computer Articulatie Instrument (CAI) ) Benoemen Nazeggen van woorden Nazeggen van nonwoorden
Resultaten Onder andere: Meer typische substitutiefouten (fronting, stopping van fricatieven, nasalisatie, voicing, devoicing en gliding, Beers 1995) dan controlegroep Weinig a-typische substitutiefouten (deze kunnen wijzen op een spraakstoornis. Backing, abnormal stopping, h-satie, nasalisatie, dentalisatie, lateralisatie (Beers, 1995) Problemen met tongheffing Stoornis en vertraagde ontwikkeling!
Korte samenvatting resultaten
Klinische implicaties Slecht verstaanbare spraak betekent niet noodzakelijkerwijs, dat er geen spraakproductieproblemen zijn! Problemen in nonwordrepetities kunnen problemen in de woordenschatontwikkeling opleveren (leren van nieuwe woorden) en Kunnen leiden tot lees- en/of schrijfproblemen
Klinische implicaties Grondige diagnostiek is de sleutel! Auditieve discriminatie Programmeren Planning Fonologische werkgeheugen Woordenschat Lees- en schrijfvaardigheden
Therapie Gebaseerd op de diagnostiek Oraalmotorische vaardigheden Auditieve discriminatie Planning Programmerem Harde schijf Repeat, repeat, repeat, repeat Lange termijn!!
Referenties American Speech-Language-Hearing Association (2007). Childhood Apraxia of Speech [Technical Report]. www.asha.org/policy. Arneson et al (2009). Prevalence of Cerebral Palsy: Autism and Developmental Disabilities Monitoring Network, Three Sites, United States, 2004. Disabil Health J, 2(1), 45 48. Baird et al (2006). Prevalence of disorders of the autism spectrum in a population cohort of children in South Thames: the Special Needs and Autism Project (SNAP). Lancet, 368(9531), 210-215. Bastiaanse et al (1995). PALPA. Dutch adaptation of Kay et al. Psycholinguistic assessment of language processing in Aphasia. Hove, UK: Lawrence Erlbaum Associates Ltd. Beers, M. (1995). The Phonology of Normally Developing and Language-Impaired Children. Doctoral Dissertation, University of Amsterdam, Amsterdam, the Netherlands.Church et al (1997). Hearing, language, speech, vestibular, and dentofacial disorders in fetal alcohol syndrome. Alcohol Clin Exp Res, 21(2), 227-237. Church & Abel (1998). Fetal alcohol syndrome: Hearing, speech, language, and vestibular disorders. Obstet Gynecol Clin North Am, 25(1), 85-97. Clarren (1986). Neuropathology in fetal alcohol syndrome. In J.R. West (ed), Alcohol and Brain Development (pp.158-166). New York: Oxford University Press. Erlings-van Deurse et al (1993). Dyspraxieprogramma: Oral Motor Movement Assessment. Amsterdam: Pearson Clinical. Lange, S., Probst, C., Gmel, G., Rehm, J., Burd, L., & Popova, S. (2017). Global prevalence of fetal alcohol spectrum disorder among children and youth: a systematic review and meta-analysis. JAMA pediatrics, 171(10), 948-956. Maassen et al (in prep). Computer Articulatie-Instrument (CAI). Amsterdam: Boom test uitgevers. McLeod et al (2013). Intelligibility in Context Scale: Dutch. (Van Doornik-van der Zee & Terband, Trans.). Charles Sturt University: Bathurst NSW, AU. Parker et al (2010). Updated national birth prevalence estimates for selected birth defects in the US, 2004 2006. Birth Defects Res A, 88(12), 1008-16 Roozen, S., Peters, G. Y., Kok, G., Townend, D., Koek, G., Nijhuis, J., & Curfs, L. (2016). Understanding Foetal Alcohol Spectrum Disorders (FASD) and maternal alcohol consumption during pregnancy. European Health Psychologist, 18(S), 728.