SIGNALERING VAN KINDEREN MET EEN TAALACHTERSTAND

Transcriptie

1 SIGNALERING VAN KINDEREN MET EEN TAALACHTERSTAND Simea, 19 april 2018 Conja Adriaanse, Karin Wiefferink & Noëlle Uilenburg 1

2 AAN HET EINDE HEBBEN JULLIE Meer kennis over de vroegsignalering (door de JGZ) Inzicht in het verwijstraject Inzicht in de voor- en nadelen van de GLS en VTO-3 2

3 WAT WEET U VAN.. 3

4 UNIFORM PROTOCOL VOOR SIGNALERING 1 mnd Reageert op toespreken 2 mnd Lacht terug 3 mnd Maakt geluiden terug 6 mnd Maakt gevarieerde geluiden 12 mnd Brabbelt bij spel Reageert op mondeling verzoek Zwaait dag, dag 15 mnd Zegt 2 geluidswoorden Begrijpt enkele dagelijks gebruikte Zinnen 24 mnd Spreekt losse woordjes of 2 woordzinnen (kenmerk 41 Kan 5 lichaamsdelen aanwijzen op pop (kenmerk 42) ) Ouders bieden veel gelegenheid tot interactie 30 mnd Spreekt 2 woord zinnen (vgl kenmerk 41) Noemt zichzelf ik of mij (kenmerk 43) Wijst 5 plaatjes aan in boek (kenmerk 44) VanWiechen VanWiechen VTO taal VanWiechen

5 AFNAME BIJ 24 MAANDEN Maximaal 3 vragen: Spreekt 2 woorduitingen (kenmerk 41) Kan 5 lichaamsdelen aanwijzen op een pop (kenmerk 42) Spel (extra vragen uit VTO taal) Ouders bieden gelegenheid tot interactie Kind kan zich concentreren op eigen spel 1 e twee vragen zijn standaard in het Van Wiechenonderzoek in JGZ

6 AFNAME BIJ 24 MAANDEN Indien geen observatie kenmerk 41; mbv 3 vragen. Ik ga u wat vragen stellen over de taal van. Om te beginnen gaat het om de woordjes die zegt. Als u aan gisteren denkt. (tijdsbepaling helpt) Hoe noemt mensen in zijn omgeving? Wat zegt. als hij iets wil eten of drinken? Wat zegt..als. met speelgoed wil spelen? 6

7 AFNAME BIJ 24 MAANDEN In beide situaties een zinnetje van 2 woorden > 2 punten Afwisselend een zinnetje of een woord > 2 punten Een woord of naam in beide situaties > 1 punt In 1 situatie 1 woord > 0 punt Alleen geluid of iets niet aanduiden > 0 punten Papa/mama of aanwijzen > 0 punten Komt het kind kletsend binnen, dan mogen meteen 2 punten gegeven worden > bovenstaande afname vervalt. Scoremogelijkheden kenmerk 41; 0,1 of 2 punten 7

8 AFNAME BIJ 24 MAANDEN Kenmerk 42; poppetjes vraag De aandacht wordt gevangen door het kind de pop te laten zien en te zeggen; kijk eens, hier is een popje En vervolgens te vragen: - Waar zijn de oogjes? - Waar is de mond? - Waar is de buik? - Waar is de voet? - Waar is het haar? - Waar is de hand? Scoremogelijkheden kenmerk 42; 0,1 of 2 punten Te bepalen volgens voorschrift, uitsluitend deze lichaamsdelen, Uitsluitend wanneer wordt aangewezen op een pop. 8

9 AFNAME BIJ 24 MAANDEN Heeft het kind met kenmerk 41 en 42 in totaal 4 punten behaald? Dan is de test afgelopen. Heeft het kind met kenmerk 41 en 42 minder dan 4 punten behaald? Door met de spelvraag! Bij 85-90% kan worden volstaan met deze 2 vragen. 9

10 AFNAME BIJ 24 MAANDEN Deze vraag gaat over samen spelen met uw kind. Als u terug denkt aan de laatste week: Hoe vaak speelt u samen met uw kind? Wat vindt u samen leuk om te spelen? Gaat om spel dat leidt tot interactie Speelt ook graag in zijn eentje? Als ouder JA zegt: Wat speelt hij/zij dan het liefst? Gaat om spel dat concentratie en aandacht laat zien 0 of 1 punt. Beide moeten met goede voorbeelden bewezen worden. 10

11 AFNAME BIJ 2 JAAR VTO-2 11 Score 0-1 Score 2-3 Score 4-5 verwijzing AC follow-up 2;6 aanbod begeleiding follow-up 2;6 voldoende follow-up 3 jaar

12 UNIFORM PROTOCOL VOOR SIGNALERING 1 mnd Reageert op toespreken 2 mnd Lacht terug 3 mnd Maakt geluiden terug 6 mnd Maakt gevarieerde geluiden 12 mnd Brabbelt bij spel Reageert op mondeling verzoek Zwaait dag, dag 15 mnd Zegt 2 geluidswoorden Begrijpt enkele dagelijks gebruikte Zinnen 24 mnd Spreekt losse woordjes of 2 woordzinnen (kenmerk 41 Kan 5 lichaamsdelen aanwijzen op pop (kenmerk 42) ) Ouders bieden veel gelegenheid tot interactie 30 mnd Spreekt 2 woord zinnen (vgl kenmerk 41) Noemt zichzelf ik of mij (kenmerk 43) Wijst 5 plaatjes aan in boek (kenmerk 44) VanWiechen VanWiechen VTO taal VanWiechen

13 AFNAME BIJ 2;6 verwijzing AC Score lexilijst VTO-2;6 follow-up 3 jaar Score 3 voldoende follow-up 3 jaar 13

14 JGZ KENNEMERLAND 2009 Regulier Van Wiechen Gepubliceerd in tijdschrift JGZ 2011 Van Schie e.a.

15 CIJFERS LANDELIJKE PILOT Pilot Kennemerland Kinderen in de exp groep Kinderen met de score ,6% 22 3,9% Naar AC verwezen kinderen 26 3,6% 18 3,2% 14/18 (78%) Terecht verwezen Kinderen in de controlegroep Kinderen met score ,7% Naar AC verwezen kinderen 14 1,1% 3 0,6% 2/3 Terecht verwezen Gouden standaard

16 16 UILENBURG ET AL J OF SPEECH LANGUAGE HEARING RESEARCH IN PRESS

17 ANDER ONDERZOEK MET VTO Audiologisch Centrum Alkmaar : JGZ in de regio werkt volgens twee verschillende werkwijzen: 1. Van Wiechen traditioneel 2. VTO taal Kinderen uit VTO gebied gemiddeld een jaar eerder opgespoord en verwezen. Geen sekseverschil in tijdigheid van opsporing. Tijdschrift JGZ november 2015 Journal of Speech Language and Hearing Research 2018

18 VANAF 3 JAAR WAT DAN? Opsporingskracht vasthouden en tov prevalentie nog niet alles in beeld! Bij het 2-jarigen consult VTO-taal signaleringsinstrument (VTO 2 jaar). Bij het 3-jarigen consult signalering volgens van Wiechen + items die bij 3;6 en 4 jaar passen (VTO 3 jaar). Retrospectieve analyses van dossiergegevens > VTO 3 jaar niet sensitief genoeg. 18

19 GENERAL LANGUAGE SCREEN - GLS GLS ontdekt door JGZ K Land in proefschrift van Agt (2011). Sensitiviteit 64-78% Specificiteit 79-91% Veelbelovend instrument! Graag een pilot! 19

20 VTO-3 VRAGEN (VAN WIECHEN & VTO 3) Zegt zijn eigen naam als iemand vraagt hoe hij/zij heet Zegt zinnen van 3 of meer woorden Stelt vragen naar wie, wat, waar, hoe Is verstaanbaar voor bekenden Is goed verstaanbaar voor onderzoeker Stelt vragen naar hoeveel, wanneer, waarom 20

21 AFKAPWAARDE VTO-3 VTO-3 Score Score verwijzing AC follow-up voldoende 21

22 GLS VRAGEN Als uw kind praat, begrijpt u dan wat uw kind zegt Als uw kind praat, begrijpen andere familieleden dan wat uw kind zegt Als uw kind praat, begrijpen vreemden dan wat uw kind zegt Kan uw kind betekenisvolle zinnetjes maken van 3 of meer woorden Kan uw kind 2 opeenvolgende instructies uitvoeren Kan uw kind vragen met waar beantwoorden Kan uw kind een keuze maken als bv gevraagd wordt Wil je melk of thee drinken? Kan uw kind dingen ergens in, onder of op leggen als dat gevraagd wordt Houdt uw kind ervan om naar eenvoudige verhaaltjes te luisteren Past wat uw kind zegt bij het gesprek of de situatie van dat moment Kan uw kind meer dan 50 woorden zeggen Vertrouwt u erop dat uw kind altijd goed heeft gehoord (ook niet tijdelijk minder gedurende een paar weken of maanden) 22

23 AFKAPWAARDE GLS GLS Score >2 Score 0-1 verwijzing AC voldoende 23

24 ONDERZOEK Onderzoeksvraag a) Is het screeningsinstrument GLS beter in staat om 3-jarige kinderen (2;11-3;5) met een taalachterstand op te sporen dan VTO 3 jaar? b) Welke factoren spelen een rol in het traject verwijzen, afronding diagnostiek en start behandeling? Design a) Relationeel onderzoek Sensitiviteit/specificiteit b) Kwalitatief onderzoek Interviews Dossieronderzoek Meetinstrumenten VTO-3 jaar, GLS, Schlichting taalbegrip (TBQ), Schlichting taalproductie: Woordontwikkeling (WQ) en Zinsontwikkeling (ZQ) Onderzoeksgroep 68 kinderen met diverse VTO2-scores: 36 (40) kinderen met een voldoende score 24 (40) kinderen met een twijfelachtige score 8 (20) kinderen met een onvoldoende score

25 PARTICIPANTEN Aantal 68 kinderen 32 jongens 36 meisjes Gemiddelde leeftijd 37,5 mnd Leeftijdsrange mnd Meertaligheid 16 kinderen, NL beste taal 10 simultaan 6 sequentieel 25

26 VOOR- EN NADELEN VTO EN GLS Afname Tijd Interpretatie Meertaligheid 26

27 WELKE ITEMS ZIJN HET MEEST NEGATIEF INGEVULD? Als uw kind praat, begrijpen andere familieleden dan wat uw kind zegt Als uw kind praat, begrijpen vreemden dan wat uw kind zegt Kan uw kind meer dan 50 woorden zeggen 27

28 SENSITIVITEIT EN SPECIFICITEIT 28

29 SENSITIVITEIT EN SPECIFICITEIT IDEAAL 29

30 SENSITIVITEIT EN SPECIFICITEIT VTO-3 EN GLS Sensitiviteit Specificiteit VTO-3 score % 100% GLS >2 fout 41% 94% 30

31 STRENGERE AFKAPWAARDE Sensitiviteit Specificiteit VTO-3 score % 100% VTO-3 score % 96% GLS >2 fout 41% 94% GLS >1 fout 59% 84% 31

32 SAMENVATTEND (VOORLOPIGE RESULTATEN) Vroege signalering is belangrijk Kinderen worden nog steeds gemist Woordontwikkeling is het meest voorspellend VTO -> strengere afkapwaarde beter VTO-3 heeft een betere specificiteit GLS heeft een betere sensitiviteit 32

33 MET DANK AAN Margot van Denderen, JGZ Kennemerland Carla van Schie, JGZ Kennemerland Simone Besseling, NSDSK 33

34 DISCUSSIEVRAAG Wat vinden jullie belangrijk? Een hoge sensitiviteit of een hoge specificiteit? 34