N173 PRINS BOUDEWIJNLAAN KATTENBROEK HERINRICHTING GEVAARLIJK PUNT / AANSLUITEN COMPLEX KATTENBROEK INDIKA SITE ONAFHANKELIJK ADVIES 22/03/2012
2
Colofon: Opdrachtgever: SITO SHOP Bist 11 2610 Wilrijk BE 413669366 Contact: DIAS RUDI TERELSTSTRAAT 271 2650 EDEGEM Tel. 0486 77 93 01 Opdrachtnemer : Projectverantwoordelijke: Tim Asperges Projectmanager: Wim De Beckker Projectnummer: 810 3
0 Inleiding:... 5 1 Analyse van de weg:... 6 2 Analyse van de situatie :... 7 2.1 Voetgangers en fietsers... 7 2.1.1 Huidige situatie... 7 2.1.2 Geplande situatie... 8 2.2 bus... 9 2.3 autoverkeer... 9 2.3.1 Huidige situatie... 9 2.3.2 Geplande situatie... 10 2.4 Bereikbaarheid / ontsluiting... 13 2.4.1 Bewoners en bedrijven langsheen de Prins Boudewijnlaan... 13 2.4.2 Kattenbroek... 13 2.5 Doorstroming... 13 2.5.1 Intensiteiten... 13 2.5.2 Effect van de maatregel op de doorstroming... 14 3 Alternatief voorstel bewoners... 14 4 Conclusie en aanbevelingen... 15 4
0 INLEIDING: Het kruispunt van de N173 Prins Boudewijnlaan met Kattenbroek heeft reeds verschillende ongevallen gegenereerd. De zichtbaarheid in de bocht ter hoogte van dit kruispunt is niet optimaal en kan in combinatie met hoge snelheden leiden tot gevaarlijke conflicten met verkeer dat vanuit de richting Kontich afslaat naar Kattenbroek en daarbij de twee rijstroken moet kruisen. Dit probleem werd reeds eerder besproken met de diensten van de Vlaamse overheid die wegbeheerder zijn van deze weg. Een bijkomende aanleiding is de verhuis van de diensten Planning en Inrichting van de gemeente Edegem naar de voormalige Indika bedrijfssite waarbij er zich kansen en knelpunten stellen die een gezamenlijke visie op de veilige herinrichting van deze knoop vragen. Het agentschap Wegen en Verkeer van de Vlaamse overheid tekende een plan uit waarbij de doorsteek ter hoogte van Kattenbroek voor autoverkeer verdwijnt en vervangen wordt door twee keerlussen en invoegstroken. Bewoners van de Prins Boudewijnlaan en omgeving hebben samen met een aantal bedrijven die hier gesitueerd zijn hun bezorgdheid uitgedrukt ten aanzien van deze maatregel en zijn niet overtuigd dat dit de beste oplossing is om het probleem aan te pakken. In opdracht van deze bewoners en bedrijven maakt Timenco een objectieve analyse en een onafhankelijk advies van het voorliggende plan. De bezorgdheden van de bewoners en bedrijven kunnen we als volgt definiëren: In en uitritten van bedrijven liggen in de zone van de keerlussen. Op dit wegsegment wordt de N173 versmald tot 1 rijstrook en blijft de maximum snelheid 70 km/u; Vrees voor kop- staart aanrijdingen om fietsers en voetgangers door te laten, achterop komend verkeer kan niet tijdig stoppen; Erfontlsuiting van de bedrijven wordt moeilijker door het dubbelrichtingsfietspad maar vooral door het reduceren van de capaciteit tot één rijstrook waardoor de intensiteit toeneemt en de hiaten korter zullen zijn. Daardoor zal men langer moeten wachten op een hiaat dat groot genoeg is om vanaf het erf in te voegen. De N173 fungeert als alternatieve stedelijke route bij calamiteiten op de Ring of de E19 richting Antwerpen. Door het reduceren van de capaciteit op dit punt vrezen de bewoners en bedrijven voor een verkeersinfarct op ogenblikken dat deze situaties zich voordoen. Kernpunten van bezorgdheid zijn: Verweving van verkeer op kort traject Geen aanpassing van snelheid Beperkte zichtbaarheid in de bocht Bemoeilijken van ontsluiting bedrijven en woningen op het segment van de versmalling en keerlussen. Vrees voor zware ongevallen o.m. door de vele gelegenheidsbezoekers van Kattenbroek. Capaciteitsproblemen Streven naar de meest veilige oplossing 5
1 ANALYSE VAN DE WEG: Figuur 1: situering projectgebied en knelpunt de E19 en de R1. N173 Prins Boudewijnlaan is geselecteerd als een lokale weg type II en valt onder het beheer van het Vlaams Gewest. De functie van de weg is in de eerste plaats het ontsluiten van de kernen, wijken en percelen en verzamelen naar het hogere wegennet ( N171 en E19 in het zuiden en R11, N1 in het noorden). De weg is ook geselecteerd als weg voor uitzonderlijke transporten tot 240 ton, met meer dan 5 meter binnen draaicirkel. Omwille van het overgedimensioneerd profiel van deze weg wordt hij in de praktijk ook verbindend gebruikt en fungeert hij als alternatieve stedelijke verbindingsweg, vooral bij calamiteiten op De maximum toegelaten snelheid is buiten de bebouwde kom van Antwerpen overal 70 km/u. De oversteekbaarheid / barrièrewerking voor langzaam verkeer werd aangepakt door het creëren van oversteekplaatsen die door galgpalen en niet door markering worden geaccentueerd. Het snelheidsregime van 70 km/u laat niet toe de oversteekplaatsen te markeren. Oversteken gebeurt dus in twee bewegingen (met gebruik van de middenberm), en buiten de voorrang. De Prins Boudewijnlaan is onderdeel van het Bovenlokaal Functioneel Fietsroutenetwerk en verzorgt een directe verbinding naar Antwerpen waar deze route aansluit op andere tangentiële fietsroutes. Ter ondersteuning van de bereikbaarheid voor fietsers werden de aanliggende / vrijliggende fietspaden verbreed en gemarkeerd als dubbelrichtingsfietspaden. Dit komt de bereikbaarheid van de fietsers ten goeden maar creëert (doordat het een uitzonderingsregel is ) conflicten op kruispunten en uitritten van percelen. Op de Prins Boudewijnlaan loopt de voorstadsbus verbinding lijn 32 met eindhalte ter hoogte van de Villermontstraat te Kontich. 6
2 ANALYSE VAN DE SITUATIE : 2.1 VOETGANGERS EN FIETSERS 2.1.1 HUIDIGE SITUATIE Voetgangers en fietsers kunnen de N173 buiten de verkeerslichten geregelde kruispunten enkel oversteken buiten de voorrang. Oversteekplaatsen zijn voorzien maar het snelheidsregime van 70 km/u laat niet toe om deze oversteekplaatsen te markeren. Wel zijn er Galgpalen geplaatst om de oversteekplaats visueel te accentueren. De huidige oversteekplaats bevindt zich noordelijk net buiten het huidige kruispunt van Prins Boudewijnlaan en Kattenbroek en worden zo als eerste mogelijke conflict gepresenteerd voor verkeer richting Kontich. De oversteekplaats voor voetgangers en fietsers wordt gecombineerd. Oversteekbewegingen van voetgangers komen voor als gevolg van de relatie Kattenbroek en mogelijkheden tot lunch aan de westelijke zijde van de N173 en de bedrijven aan de oostelijke zijde van de Prins Boudewijnlaan. Fietsers die van Kontich komen en de Prins Boudewijnlaan willen kruisen richting Kattenbroek kunnen dat ook doen in gemengde situatie met het autoverkeer i.p.v. het kruispunt voorbij te rijden om daar via de oversteekplaats voor fietsers en voetgangers over te steken. De uitrit met verlaagde boordsteen van de HEKLA site bevordert zelfs deze beweging. Fietsers kunnen dankzij de dubbel richtingsfietspaden reeds op de verkeerlichten geregelde kruispunten een strategische routekeuze maken in functie van hun bestemming om eventuele risicovolle oversteken buiten de voorrang te vermijden. In de huidige situatie dienen voetgangers en fietsers twee maal twee rijstroken te kruisen. Rekening houdend met de toegelaten snelheid van 70 km/u en de beperkte zichtbaarheid in de bocht kan deze situatie als gevaarlijk beschouwd worden. Bovendien moeten fietsers en voetgangers wachten tot er zich een hiaat voordoet in de verkeersstroom op de twee rijstroken tegelijk dat groot genoeg is om binnen een aanvaardbare tijd de twee rijstroken samen te kunnen kruisen. 7
2.1.2 GEPLANDE SITUATIE De huidige oversteekplaats voor voetgangers en fietsers wordt in de geplande situatie verschoven, voorbij het kruispunt met Kattenbroek in plaats van ervoor. Ook in deze situatie wordt geen markering voorzien. Om de homogeniteit van het wegprofiel te garanderen wordt ook hier dezelfde modeloplossing toegepast met galgpalen. Door de oversteekbeweging te herleiden tot het kruisen van twee maal 1 rijstrook wordt de oversteekbaarheid voor fietsers en voetgangers aanzienlijk verbeterd. Hoewel de hiaten mogelijk door het bundelen van het autoverkeer op één rijstrook beperkter zullen zijn, heeft de fietser en voetganger ook minder tijd nodig om de rijbaan te kruisen. De ruimte waar de fietser kan geconfronteerd worden met gemotoriseerd verkeer in de oversteekbeweging is dus twee keer kleiner, wat bevorderlijk is voor de veiligheid. Daartegenover staat wel dat de intensiteit van het verkeer niet zal afnemen en het totaal aantal conflictpunten blijft bestaan en gebundeld wordt op twee maal 1 rijstroken. Doordat de ontsluiting van Kattenbroek verlegd wordt en samengevoegd met de ontsluiting van de gemeentediensten Planning en Inrichting wordt de oversteekplaats ook niet bedreigd door het ontsluitend en invoegend verkeer vanuit Kattenbroek. De mogelijke conflicten met het verkeer vanuit Kattenbroek worden dus vermeden. De nieuwe situatie zal een snelheidsverlagend effect tot gevolg hebben (zie verder). Het behouden van het 70 km/u regime in deze zone met één rijstrook en veel oversteek en invoegbewegingen is ons inziens echter niet verantwoord (zie verder). Door de reële snelheid te verlagen wordt de veiligheid ook voor voetgangers en fietsers verbeterd. De geplande oversteekplaats heeft volgende voordelen: - Ze ligt veel dichter bij de bushaltes en verbetert hierdoor de oversteekbaarheid voor openbaar vervoer gebruikers; - Ze ligt verder van de bocht af en is niet meer de eerste conflictpresentatie voor het verkeer komende van Antwerpen; 8
- Ze herleid de verkeersruimte waar fietsers en voetgangers in conflict kunnen komen met gemotoriseerd verkeer tot de helft. Hierdoor wordt zowel de oversteekbaarheid als de veiligheid verbeterd ten opzichte van de huidige situatie. Mogelijke nadelen zijn: - Net zoals op alle andere oversteekplaatsen op dit deel van de N173 gebeurt de oversteek buiten de voorrang. 2.2 BUS De bushavens buiten de rijbaan blijven onveranderd. Deze kunnen wel rekenen op het positief effect van de reëel verlaagde snelheid waardoor de bus makkelijker de haven kan verlaten. Ook de inplanting van de oversteekplaats heeft een gunstig effect voor de gebruikers van de bus. Opstap en afstaphalte worden hierdoor bijna direct met elkaar verbonden. 2.3 AUTOVERKEER 2.3.1 HUIDIGE SITUATIE 2.3.1.1 VOORSORTEREN In de huidige situatie gebeurt de voorsortering van de afslag op de rijbaan zelf. Voor het verkeer dat van Kontich komt en afslaat naar Kattenbroek betekent dit dat er voorgesorteerd wordt op de linker rijstrook. Deze situatie is kenmerkend voor alle andere gelijkaardige kruisingen op de N173. Op de rijstrook die normaal gebruikt wordt om in het halen wordt het verkeer vertraagd door afslaande voortuigen. Er ontstaat een weefbeweging van terug in voegende voertuigen die rechtdoor willen rijden. Ook voor het gemotoriseerd verkeer dat nu vanuit de richting Antwerpen Kattenbroek indraait treedt er een vertraging op op de rechter rijstrook door de afwezigheid van een rechtse afslagstrook. Hierdoor kiest het doorgaand verkeer vaak de linker rijstrook en ontstaat ook een verweving van verkeer. 2.3.1.2 AFSLAAN Bij het rechts afslaan komende van Antwerpen dient de bestuurder rekening te houden met het dubbel richtingsfietspad en alle fietsbewegingen die hiermee gepaard kunnen gaan. Achter liggend verkeer dient de snelheid aan te passen aan rechts afslaande voertuigen, wat incidentele kop staart aanrijdingen niet onmogelijk maakt. Ook moet dit verkeer eerst nog rekening houden met mogelijke oversteekbewegingen van fietsers en voetgangers op de N173 zelf. Bij het links afslaand verkeer kunnen zich in de huidige situatie volgende conflicten voordoen die in 1 beweging moeten ingeschat en voorkomen worden: - zijdelingse aanrijding met auto s komende van Antwerpen (2 rijstroken) - zijdelingse aanrijding fietsers op de N173 (2 richtingen) - zijdelingse aanrijding links afslaande fietsers vanuit Kattenbroek De afslaande bestuurder moet er dus op tegelijk op letten dat op beide rijstroken geen aankomend verkeer is, dat er geen voertuigen elkaar verbergen en dat er geen fietsers zijn die op dat ogenblik Kattenbroek kruisen of links verlaten. 9
Figuur 2: Conflicten huidige situatie 2.3.1.3 ZICHTBAARHEID Voertuigen kunnen elkaar verbergen wat bij verschillende snelheden (doorgaand, afslaand, afremmend, wevend verkeer) voor gevaarlijke inschattingsfouten kan leiden bij de afslaande bewegingen. De huidige zichtsafstand bedraagt ongeveer 230 meter wat bij een snelheid van 70km/u en soms meer leidt tot gevaarlijke situaties. Figuur 3: Huidige beperkte zichtbaarheid 2.3.2 GEPLANDE SITUATIE 2.3.2.1 VOORSORTEREN Het voorsorteren van het afslaand verkeer in beide richtingen wordt georganiseerd op afslagstroken zodat het doorgaand verkeer niet hoeft af te remmen als gevolg van voorliggend afslaand verkeer. De weefbewegingen die nu incidenteel en willekeurig voorkomen worden systematisch georganiseerd op ongeveer 250 meter voor de afslag (keer) beweging door het ritsen van het verkeer naar één rijstrook. Ook het verkeer komende van Antwerpen kan (overeenkomstig de afslag naar de Carrefour iets noordelijker op de N173) afslaan zonder het achterliggende verkeer sterk te hinderen. 10
2.3.2.2 AFSLAAN De complexe rijtaak bij het afslaan in de huidige situatie wordt in de nieuwe situatie opgedeeld in twee belangrijke deelaspecten. In eerste instantie voegt het voertuig in, via een invoegstrook die veiliger is doordat er in principe geen zijdelingse (loodrechte) aanrijdingen meer kunnen gebeuren. Indien er zich toch aanrijdingen voordoen zal het verschil in snelheid ook veel geringer zijn en zullen mogelijke gevolgen veel beperkter zijn. De handeling wordt dus veiliger door enerzijds de eigenschappen van het nieuw soort conflict (geen loodrechte aanrijdingen meer) en anderzijds het minder complex maken van de handeling. Figuur 4: conflicten geplande situatie 2.3.2.3 ZICHTBAARHEID In de huidige situatie is de beperkte zichtbaarheid van het links afslaand verkeer op het aankomend verkeer (en vice versa)vanuit Antwerpen door het bochtig parcours van de N173 beperkt tot ongeveer 230 meter. Zeker bij hogere snelheden leidt dit tot gevaarlijke inschattingen en manoeuvres. In de geplande situatie bevindt zich de keerlus en invoegstrook veel noordelijker, aan het begin van het bochtige gedeelte. Hierdoor bedraagt de zicht afstand op het aankomend verkeer ongeveer 450 meter, of ongeveer het dubbele van de huidige situatie. 11
Figuur 5: zichtafstand huidig - zichtafstand plan 2.3.2.4 SNELHEID De snelheid in de geplande situatie zal op het heringerichte deel reëel dalen. Dit ten gevolge van volgende factoren: Het plaatselijk herleiden van de rijbaan tot één rijstrook veroorzaakt ook een visuele versmalling wat het rijgedrag beïnvloedt. Door de inleidende markering en signalisatie wordt het verkeer komende van Antwerpen attent gemaakt op het feit dat er over enkele tientallen meters zal moeten worden ingevoegd (ritsen) Bord F97a Het risten enerzijds en het invoegen van voertuigen die de keerbeweging maken zorgen voor een (tijdelijke) verkorting van de volgafstand waardoor de snelheid effectief afneemt om in overeenstemming te zijn met de geringere volgafstand) Het is aan te bevelen voor de ingreep gerichte snelheidsmetingen uit te voeren, tijdens de implementatieperiode en na 6 maanden om het effect op de werkelijk gereden snelheid gedetailleerd in kaart te brengen. Indien de reële snelheid niet voldoende laag is, kan het plaatselijk invoeren van de snelheidsbeperking van maximaal 50 km/u overwogen worden, gecombineerd met gerichte sensibilisatie en handhaving. 12
2.4 BEREIKBAARHEID / ONTSLUITING 2.4.1 BEWONERS EN BEDRIJVEN LANGSHEEN DE PRINS BOUDEWIJNLAAN Op het deel waar het kerend verkeer terug invoegt en het doorgaand verkeer op een rijstrook wordt gebracht zal naar alle waarschijnlijkheid de volgafstand kleiner zijn en de snelheid lager liggen dan in de huidige situatie. Bij een constante van intensiteiten kan hierdoor plaatselijk (en voornamelijk tijdens de spitsmomenten) het ontsluiten van erven en percelen op de Prins Boudewijnlaan minder vlot verlopen dan in de huidige situatie. Toch worden door de verkeerslichten aan de Drie Eikenstraat systematisch hiaten in de verkeersstromen gecreëerd die het toelaten om op de N173 te ontsluiten. Aangenomen kan worden dat dit geen negatief effect heeft op de veiligheid in het algemeen. 2.4.2 KATTENBROEK De ontsluiting van de activiteiten via Kattenbroek gebeurt in de toekomstige situatie via de aan te leggen gemeenteweg naast de gemeentediensten op de voormalige Indika site. Hierdoor wordt het verkeer in het eerste deel van Kattenbroek ontdubbeld. Dit heeft het voordeel dat de verkeersknoop aan Kattenbroek N173 vereenvoudigd wordt. Ook de oversteekplaats voor voetgangers en fietsers heeft hierdoor het voordeel dat noch de voertuigen die Kattenbroek inrijden noch die Kattenbroek verlaten er langs rijden. De aanleg van de nieuwe ontsluitingsweg zit volop in planningsfase en wordt bij voorkeur samen uitgevoerd met de ingreep op de N173 zelf. We dienen wel op te merken dat de vrachtvoertuigen van de gemeente voornamelijk zware en trage voertuigen zijn ( grasmaaiers, veegwagens, vrachtwagens,...) die omwille van hun traag acceleratievermogen mogelijk moeilijk zullen kunnen invoegen op de Prins Boudewijnlaan. Het is dan ook aan te bevelen analoog met de afslagstrook naar Kattenbroek een invoegstrook naar de N173 te voorzien om het invoegen te vereenvoudigen en onveilige manoeuvres te voorkomen. Ook de afwikkeling van het verkeer vanuit de andere attracties in Kattenbroek varen hier wel bij. De ruimte is in principe beschikbaar (huidige parkeerstrook). 2.5 DOORSTROMING 2.5.1 INTENSITEITEN Hoewel de N173 een lokale weg is, vervult hij een behoorlijke verkeersfunctie binnen het (voor)stedelijk netwerk. Toch is het niet de bedoeling deze weg te promoten als alternatief voor het secundaire (N1), primaire (A12) en hoofdwegennet (E19). De diensten van AWV hebben tellingen uitgevoerd op de N173 met het oog op het ontwikkelen van deze maatregel. De intensiteiten op de Prins Boudewijnlaan zijn het hoogst tijdens werkdagen. Op een etmaal (T16 1 ) rijden er 9172 voertuigen richting Kontich (tak 1)en 8446 richting Antwerpen (tak 3). Het drukste uur voor tak 1 valt tussen 8 en 9 u met 991 voertuigen. Tak 3 kent het drukste uur tussen 16 en 17 u met 1011 voertuigen. Tussen 8 en 9 u rijden er 20 wagens vanuit Kattenbroek naar de N173 en 45 doen het tegenovergestelde. Pieken worden tijdens de week vastgesteld tussen 11 en 16u (+- 100 wagens vanuit Kattenbroek van en naar de Prins Boudewijnlaan. Op woensdag namiddag zijn er pieken van 120 170 voertuigen per uur per richting in de Katenbroek. 1 Gemiddeld aantal voertuigen tussen 6 en 22u (drukste uur) 13
Figuur 6: intensiteiten op dinsdag 7 september 2010 en zaterdag 11 september 2010 In het weekend daalt de intensiteit op de N173 maar neemt de activiteit in Kattenbroek toe. Op een zaterdag daalt de intensiteit op tak 1 tot +- 7000 voertuigen, tak 3 +- 5.500 maar in Kattenbroek ligt het T16 op 3.600 voertuigen. Rond 14 u rijden er ongeveer 270 voertuigen per uur naar Kattenbroek. Het wegrijden is gespreid tussen 10 en 17 u met ongeveer 150-200 voertuigen per uur. 2.5.2 EFFECT VAN DE MAATREGEL OP DE DOORSTROMING Op basis van deze cijfers kan aangenomen worden dat er tijdens pieken op de N173 incidenteel congestie kan ontstaan als gevolg van de geplande maatregel. De maatregel is echter voortgekomen uit het zoeken naar oplossingen voor een verkeersveiligheidsprobleem. In vele gevallen is dit niet volledig in evenwicht te brengen met de doorstroming en dienen er keuzes gemaakt te worden. In dit geval werd duidelijk gekozen voor de verkeersveiligheid. De incidenteel beperkte doorstroming is een bijkomend vertragend effect dat de veiligheid in het algemeen ten goede komt. Uiteraard dient er over gewaakt te worden dat er zich niet opnieuw kop-staart aanrijdingen voordoen. Duidelijke (voor)signalisatie is een noodzakelijke flankerende maatregel. 3 ALTERNATIEF VOORSTEL BEWONERS De bewoners formuleerden zelf een alternatief voorstel waarbij de keerlussen zouden samen gebracht worden met de kruispunten van de N173 met de Boerenlegestraat en de Terelststraat. Een keerlus is structureel anders dan een kruispunt. Bij het samenvallen met de kruispunten Boerenlegerstraat en Terelststraat is de invoegstrook niet meer toe te passen en valt ook het meteen het voordeel van de maatregel weg. Er zouden terug gevaarlijkere situaties kunnen ontstaan omdat voertuigen uit stilstand moeten invoegen. Gecombineerd met het ontsluitend verkeer uit Terelststraat (oost) en het afslaand verkeer van de N173 (tak Antwerpen) richting Terelststraat (oost) zou dit neerkomen op een gevaarlijkere situatie dan de huidige. Dit zou het probleem niet enkel verschuiven, maar ook verergeren en bovendien verdubbelen doordat er twee extra conflictgevoelige kruispunten zouden worden bij gecreëerd. Dit zou enkel kunnen werken als de kruispunten worden opgeheven en er geen doorsteekmogelijkheid meer zou zijn. Liksafbewegingen uit de Boerenlegerstraat en Terelststraat zouden dus niet meer mogelijk zijn wat neerkomt op een hoge omrijfactor en een bijkomende belasting van de kruispunten met de Drie Eikenstraat en de Villermontstraat die in de spits nu al erg congestiegevoelig zijn. 14
4 CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN Zowel voor fietsers en voetgangers als voor gemotoriseerd verkeer is het plan een veiligere oplossing dan de huidige situatie. Door het opdelen van de afslagbeweging in een keerbeweging en een afslagbeweging via een vrije afslagstrook wordt de rijtaak minder complex en worden daardoor niet alleen het aantal mogelijke conflicten verminderd maar ook de impact van mogelijke conflicten. De verwachtte incidentele congestie en daardoor mogelijk minder vlotte ontsluiting van de bedrijven en percelen weegt niet op tegen de voordelen voor de veiligheid, de initiële doelstelling van deze maatregel. Een algemeen snelheidsverlagend effect komt de veiligheid voor alle weggebruikers ten goede. Een monitoring van de effectief gereden snelheid is aanbevolen. Aan de hand hiervan kunnen indien noodzakelijk bijsturingen gebeuren zoals het reglementair afdwingen van 50 km/u. Het bereiken van een snelheid die gevoelig lager is dan de toegelaten 70 km/u is een belangrijke voorwaarde voor de veiligheid in dit deel. Zowel om kop- staart aanrijdingen te voorkomen bij plotse congestie als de oversteekbaarheid van zwakke weggebruikers te garanderen, en ook het vlot ontsluiten van de nieuwe Kattenbroek op de N173 te verzekeren. Omwille van dit laatste punt adviseren wij dan ook een invoegstrook op de N173 te voorzien zodat het ontsluitend verkeer van Kattenbroek en de (soms langzame) vrachtvoertuigen van de gemeentediensten toch vlot en veilig zouden kunnen invoegen. De nodige aandacht dient ook te gaan naar het aanpassen van de lokale bewegwijzering naar de attracties in Kattenbroek voor niet gewoonte bezoekers (vb. gast sportverenigingen bij wedstrijden). Opmerking: Iedere verandering in een verkeerssituatie vraag enkele maanden tijd van gewenning bij de frequente gebruikers van deze verkeersruimte. Tijdens deze periode leren de gebruikers om te gaan met de nieuwe situatie en is het risico op conflicten tijdelijk verhoogd. Belangrijk is dat er tijdens deze periode voldoende aandacht gaat naar signalisatie en communicatie. Hoewel de kans dat er conflicten ontstaan tijdelijk hoger is zijn de gevolgen van de mogelijke conflicten beperkter dan in de huidige situatie. 15