Aan: Provinciale Staten van Zuid-Holland, Postbus 90602, 2509 LP Den Haag. Van: ing. L.W. Vreugdenhil, Haakweg 33, 3151 XD Hoek van Holland. Betreft: Blunderlijn, Blunderbaan + Blunderpolder. Hoek van Holland, 26 februari 2018 Geachte statenleden, Recent is duidelijk geworden wat de oorzaken zijn voor het falen bij de aanleg van de Hoekse Lijn. Ook bij dit project bleek dat er sprake was van spelen met informatie. Door informatie niet tijdig, juist en volledig te delen met de bestuurlijk verantwoordelijken werd een correcte en transparante democratische besluitvorming belemmerd. Door enerzijds het verzwijgen van relevante informatie en anderzijds de bestuurlijke zwakte niet door te vragen ontspoorde dit project volledig. Uit het onderzoek dat toen volgde, bleek dat de beschikbare informatie niet op de juiste tijdstippen werd gedeeld met de juiste gremia (bijlage 1). Dit laat overeenkomsten zien met de regievoering bij de integrale gebiedsontwikkelingsprocessen in de polders tussen Hoek van Holland en Maassluis. Dit onderzoek heeft ook veel blootgelegd inzake het gebrekkige management en het gebrek aan lerend vermogen vanuit de blunders bij andere projecten (bijlage 2). Ook hierbij zijn overeenkomsten te zien bij de regievoering bij de integrale gebiedsontwikkelingsprocessen in het landelijk gebied tussen Hoek van Holland en Maassluis. Zo werd indertijd de falende projectleider Oranjebuitenpolder aangesteld als eerste projectleider Oranjebonnen (bijlage 3). De oorzaak voor het falen bij dit project werd neergelegd bij een hogere overheid (bijlage 4). Het rapport van de Rekenkamer Rotterdam heeft impliciet duidelijk gemaakt dat er geen enkele waarde kan worden toegekend aan de bij het Bureau Projectmanagement gevoerde beoordelings- en functioneringsgesprekken. Het blijkt mogelijk dat deze ambtenaar liegt en bedriegt als middel om een bepaald doel te gebruiken (bijlage 5) waarbij het uiterst dubieus is of het hier ook een publiek doel betreft. Voorts blijkt mogelijk dat deze ambtenaar nog steeds in dienst van de gemeente Rotterdam is en zichzelf als verbindingscoach profileert op zijn Linkedinprofiel (bijlage 6). Het tekent de cultuur binnen het cluster Stadsontwikkeling van de gemeente Rotterdam (bijlage 7). Natuurlijk geeft dit alles geen vertrouwen. Dit gebrek aan vertrouwen en deze kritiek op de cultuur binnen het cluster Stadsontwikkeling is ook te beluisteren bij raadsleden van de gemeente Rotterdam (bijlage 8). Er blijkt sprake te zijn van een hardnekkig probleem dat zich uitstrekt over meerdere bestuursperioden. Helaas blijkt er sinds het debacle met de Blunderput dat er nog steeds sprake is van gemodder bij complexe projecten. Daar waar er bij de projecten in de Groenzone Maasmond nog werd gesproken over ambities die niet in balans zijn in het rekenkamerrapport (bijlage 9), heeft men het nu over wensdenken in het eindrapport Hoekse Lijn (bijlage 10).
In de aanbevelingen van het onderzoeksrapport Hoekse Lijn (bijlage 11) wordt het belang van het koppelen van drie lopende onderzoeken ( cultuur, realisatievermogen binnen het cluster Stadsontwikkeling en toepassing RSPW ) aan de bevindingen van dit onderzoek onderstreept. Vanwege de overeenkomsten met het voortdurende gemodder in de polder bij het lopende project Oranjebonnen zijn deze inzichten ook noodzakelijk om hier de oorzaken van het falen te kunnen beoordelen. Vanzelfsprekend is het daarbij ook belangrijk een professionele afstand in acht te nemen. Ook de audits naar de toepassing van de RSPW zijn belangrijk (bijlage 12). Het is schokkend om te vernemen hoe gebrekkig de planning en sturing (bijlage 13) bij het project Hoekse Lijn was. Dit alles is ook waarneembaar bij het project Oranjebonnen waarbij het immers ook niet lukt om binnen de gestelde planning, budgetten en afspraken te blijven. Het ontbreekt dan ook aan een basis om nog langer vertrouwen te hebben in de directeur van het Projectmanagementbureau. Dit vertrouwen is reeds vervallen toen hij als projectleider van het project Hoekse Lijn werd vervangen (bijlage 14). Inmiddels is duidelijk dat er geen sprake is van een incident, maar dat er structurele problemen zijn bij het cluster Stadsontwikkeling en dat de oorzaken hiervan dieper in de organisatie zitten. De hierboven gemelde onderzoeken zullen wellicht duidelijkheid hierover brengen en dus ook duidelijkheid over de gebrekkige aansturing van het project Oranjebonnen. Het mismanagement is nu duidelijk geworden bij het project Hoekse Lijn, maar er tikt ook nog een tijdbom bij het project Oranjebonnen. Het is u bekend dat het mismanagement bij de aanleg van de huidige Hoekse Baan ook forse consequenties heeft gehad voor het integrale gebiedsontwikkelingsproces in de Bonnenpolder. Er was verzuimd tijdig het onteigeningsinstrument als stok achter de deur in te zetten en om alsnog een minnelijke verwerving mogelijk te maken zijn er toezeggingen gedaan aan zowel de Erven van Rijckevorsel alsook de grondeigenaar Van Heijst (bijlage 15). Uiteindelijk is zelfs de uitvoering van het bestuurlijk vastgestelde Gebiedsontwikkelingsplan De Bonnen opgeofferd. Het is altijd makkelijk om iets weg te geven wat niet van jezelf is. Een robuuste verbetering van de waterhuishouding, een verduurzaming plus verbreding van de landbouw, aanleg van de (Provinciale) Ecologische Hoofdstructuur en een verbetering van de recreatieve ontsluiting werden ondergeschikt gemaakt aan een nieuwe infrastructuur. In de Bonnenpolder was reeds aanwezig wat men nu met het project Oranjebonnen alsnog wil realiseren. Het is bij dit alles kenmerkend dat er geen lering is getrokken uit het verleden en dat er wederom geen sprake is van een adequate publieke strategie om de gestelde publieke doelen te realiseren. Uw gedeputeerde Weber heeft als portefeuillehouder Groen op 6 september 2017 toegezegd bij de vergadering van de Statencommissie Duurzame Ontwikkeling om actief in gesprek te gaan met de gemeente over de realisatiestrategie en u daarover te informeren vóór de raadsverkiezingen in maart 2018. Hij heeft tevens toegezegd de Statencommissie te informeren over de besteding van 3,5 miljoen euro provinciale subsidie en de resultaten hiervan (bijlage 16). Inmiddels is het duidelijk dat de Rotterdamse raadscommissie Bouwen, Wonen & Buitenruimte de voortgangsrapportage 2017 niet in deze raadsperiode heeft kunnen bespreken (bijlage 17). Daarbij is er geen sprake van niet kunnen, maar van niet willen en dit ambtelijke gedrag wordt kennelijk bestuurlijk getolereerd. Ook dit tekent de cultuur en het gebrek aan prioriteit. Dit gebrek aan prioriteit had de Rekenkamer Rotterdam al vastgesteld.
Het is belangrijk dat er voldoende professionele afstand is tussen de provinciale overheid en de gemeentelijke overheid. Het is voorts belangrijk dat de bestuurlijke blik vooral gericht is op de feiten en niet vertroebeld wordt door fictie. Helaas wordt het ambtelijk niet geschuwd om te spelen met informatie. Het is voorts belangrijk om de bestuurlijke blik niet door een verkeerde loyaliteit of collegialiteit te laten beïnvloeden. Het is belangrijk de focus te houden op de gestelde publieke doelen en maatschappelijke resultaten zoals deze bij aanvang van het project Oranjebonnen ooit zijn geformuleerd (bijlage 18). Daarbij wordt met de ontwikkeling van een natuurbegraafplaats geen publiek doel gediend, maar vooral het private belang van een verdubbeling van de agrarische waarde van de gronden van de Erven van Rijckevorsel. Voorts is dit reeds als een ongewenste functie gedefinieerd (bijlage 19) in het bestuurlijk vastgestelde en na een participatieproces met diverse partijen (bijlage 20) tot stand gekomen Ontwikkelplan Oranjebonnen. De overheid zal haar geloofwaardigheid ondermijnen als er zal wordt getornd aan de reeds genomen besluiten omwille van opportunisme en populisme. Van voortschrijdend inzicht is immers geen sprake en communicatiemedewerkers en spindoctors zullen niet recht kunnen praten wat krom is. Het gebrek aan competente en integere sturing bij projecten van de gemeente Rotterdam is recent voldoende duidelijk geworden. Er bestaan bij de gemeente Rotterdam A-Rotterdammers, B-Rotterdammers en rijke niet-rotterdammers. De A-Rotterdammers beschikken over de ambtelijke gunfactor, de B-Rotterdammers niet en voor rijke niet-rotterdammers blijkt er veel mogelijk te zijn gezien de voorkeursbehandeling die de Erven van Rijckevorsel genieten. Dit is in strijd met artikel 2.4 van de Algemene Wet Bestuursrecht 1. Bij het dossier Oranjebonnen is er ook sprake van strijdigheid met een aantal regels van de algemene beginselen van behoorlijk bestuur 2. In de bejegening van betrokken partijen is er sprake van schending van een aantal regels van de Behoorlijkheidswijzer 3. Voorts kan het ambtelijke spelen met informatie ook als misleiding c.q. bedrog 4 worden gekwalificeerd. Met het handelen van de gemeente Rotterdam in de Oranjebuitenpolder en de Bonnenpolder wordt vooral wantrouwen georganiseerd en verzet gemobiliseerd. Ambtenaren van de gemeente Rotterdam hebben met hun voorgewende deskundigheid bij agrarisch Nederland een uiterst ongunstige reputatie en dit hebben ze volledig aan zichzelf te wijten. De provinciale overheid vervult bij dit alles ook een toezichthoudende rol. Het is derhalve zaak voor de Provincie Zuid-Holland een escalatie van de vertrouwenscrisis te voorkomen. Graag wil ik wederom gebruik maken van het spreekrecht indien het project Oranjebonnen wordt geagendeerd bij uw commissie Duurzame Ontwikkeling. met bezorgde groet, ing. L.W. Vreugdenhil 1 https://nl.wikipedia.org/wiki/algemene_wet_bestuursrecht 2 https://nl.wikipedia.org/wiki/algemene_beginselen_van_behoorlijk_bestuur 3 https://www.nationaleombudsman.nl/folders-en-brochures/behoorlijkheidswijzer 4 https://nl.wikipedia.org/wiki/bedrog
Bijlagen: 1. Uit Raadsonderzoek Hoekse Lijn over informatie; 2. Blunderprojecten; 3. De Stadswerker, kennismaking met eerste projectleider Oranjebonnen; 4. Uit het rekenkamerrapport Gemodder in de polder ; 5. Verklaring projectleider Oranjebonnen inzake gemeentelijke opstallen; 6. Linkedinprofiel Maarten de Gaaij; 7. Organogram cluster Stadsontwikkeling; 8. Krantenartikelen over problemen cluster Stadsontwikkeling; 9. Conclusies en aanbevelingen rekenkamerrapport Gemodder in de polder ; 10. Uit Raadsonderzoek Hoekse Lijn over vertragingen; 11. Aanbevelingen Raadsonderzoek Hoekse Lijn; 12. Gemeentebrede audits naar toepassing van de RSPW; 13. Planning en sturing bij het project Hoekse Lijn; 14. Vervanging van de projectleider Hoekse Lijn; 15. Artikelen n.a.v. aanleg Tweede Ontsluitingsweg ; 16. Verslag van de Statencommissie Duurzame Ontwikkeling d.d. 6 sept. 2017; 17. Voortgangsrapportage Oranjebonnen 2017; 18. Website gemeente Rotterdam over project Oranjebonnen; 19. Ongewenste functies in Ontwikkelplan Oranjebonnen; 20. Ontwikkelplan Oranjebonnen, colofon. c.c.: - ing. A.H.M. Weterings, voorzitter Stichting de Bonnen, - mr. J.F. Weber, gedeputeerde Groen van de Provincie Zuid-Holland, - raad van de gemeente Rotterdam, - mevr. I. ter Woorst, Hoogheemraad van het Hoogheemraadschap van Delfland; - Verenigde Vergadering van het Hoogheemraadschap van Delfland, - ir. M. Houtzagers, directeur van het Zuid-Hollands Landschap, - bestuur LTO-Noord, - bestuur Midden Delfland Vereniging, - drs. P. Hofstra, directeur Rekenkamer Rotterdam, - mr. A.M. Zwaneveld, directeur Ombudsman Rotterdam.
Bijlage 1 Uit Raadsonderzoek Hoekse Lijn over informatie
Bijlage 2 Blunderprojecten De blunderpolder
De Blunderkelder Waterfront/Boompjeskade
De Blunderlijn
Bijlage 3 De Stadswerker, kennismaking met eerste projectleider Oranjebonnen
Bijlage 4 Uit het rekenkamerrapport Gemodder in de polder
Bijlage 5 Verklaring projectleider Oranjebonnen inzake gemeentelijke opstallen
Bijlage 6 Linkedinprofiel Maarten de Gaaij
Bijlage 7 Organogram cluster Stadsontwikkeling A. Verziekte cultuur bij de afdeling Vastgoed waar de uitgifte van gemeentelijk agrarisch vastgoed afhankelijk is van de ambtelijke gunfactor. B. Verziekte cultuur bij de afdeling Bouw- en Woningtoezicht waar men bereid is een oogje dicht te knijpen bij illegale ontwikkelingen in het landelijk gebied. C. Verziekte cultuur bij het de directie van het Projectmanagementbureau waar men onvoldoende oog heeft voor de kwaliteit en integriteit welke vereist is bij projectleiders om de gestelde publieke doelen en maatschappelijke resultaten in de Bonnenpolders en de Oranjebuitenpolder te bereiken.
Bijlage 8 Krantenartikelen over problemen cluster Stadsontwikkeling Oftewel: met zulke ambtenaren heb je geen vijanden meer nodig. We zullen nog veel van dit soort projecten krijgen en dan graag wel met succes.
Bijlage 9 Conclusies en aanbevelingen rekenkamerrapport Gemodder in de polder
Bijlage 10 Uit Raadsonderzoek Hoekse Lijn over vertragingen
Bijlage 11 Aanbevelingen Raadsonderzoek Hoekse Lijn
Bijlage 12 Gemeentebrede audits naar toepassing van de RSPW
Bijlage 13 Planning en sturing bij het project Hoekse Lijn
Bijlage 14 Vervanging van de projectleider Hoekse Lijn
Bijlage 15 Artikelen n.a.v. aanleg Tweede Ontsluitingsweg
Bijlage 16 Verslag van de Statencommissie Duurzame Ontwikkeling d.d. 6 sept. 2017
Bijlage 17 Voortgangsrapportage Oranjebonnen 2017
Bijlage 18 Website gemeente Rotterdam over project Oranjebonnen
Bijlage 19 Ongewenste functies in Ontwikkelplan Oranjebonnen
Bijlage 20 Ontwikkelplan Oranjebonnen, colofon