gemeente Langedijk C o l l e g e v o o r s t e l Agendanummer Adviseur Afdeling I team Vertrouwelijk Onderwerp H.J. (Harold) Ebels *16SC005255* BP/Projecten en Economische Zaken Nee Ondertekening Convenant Werklocaties Regio Alkmaar Afdoening Paraaf manager Paraaf medeadviseur BMÒ WH OW B&P PUZA Burgemeester Conform voorstel Conform aantekening Gemeentesecretaris Bespreken s Wethouder Wethouder Wethouder IN m Gemeentesecretaris Aantekening secretaris: Collegebesluit. 5 5 ^ 2016 Burgemeester en wethouders van Langedijk.
Gevraagde beslissing(en) 1. 2. 3. 4. Kennis te nemen van het rapport 'Plan van Aanpak Evenwicht Werklocaties Regio Alkmaar', zoals opgesteld door Bureau Buiten (d.d. 26-1-2016). Het 'Convenant Werklocaties Regio Alkmaar' aan te gaan. De portefeuillehouder Economische Zaken te machtigen het 'Convenant Werklocaties Regio Alkmaar' namens de gemeente Langedijk te ondertekenen. Het rapport 'Plan van Aanpak Evenwicht Werklocaties Regio Alkmaar' alsmede het 'Convenant Werklocaties Regio Alkmaar' ter kennisneming te verzenden aan de (burger)raadsleden. Inleiding In opdracht van de provincie Noord-Holland heeft Buck Consultants (BCI) al in 2013 vastgesteld dat in Noord-Holland-Noord de markt voor werklocaties niet in evenwicht is: er is een fors overaanbod aan bedrijventerreinen en kantorenlocaties. Voor bedrijventerreinen in de regio Alkmaar geldt dat het aanbod ongeveer drie keer zo groot is als de vraag. Bovendien is er een kwalitatieve mismatch. De Stee Groep heeft vervolgens met haar advies voor sterke werklocaties een belangrijke stap gezet in de richting van een gezond functionerende markt. De betrokken colleges in de regio hebben begin 2015 kennis genomen van het advies van de Stee Groep en afgesproken op korte termijn in ieder geval geen 'rode locaties' op de markt te brengen. In juni 2015 is een vervolgopdracht verleend aan Bureau Buiten, waarbij de nadruk werd gelegd op de vraagzijde van de markt en daarnaast werd gekeken naar het opstellen van een strategie voor herbestemming en temporisering van de uitgifte aan de aanbodzijde. Het rapport 'Plan van Aanpak Evenwicht Werklocaties Regio Alkmaar' is in een bestuurlijke bijeenkomst op 18 januari jl gepresenteerd en besproken. Tijdens deze bijeenkomst is afgesproken dat de zogenoemde 'no regret-acties' ter besluitvorming aan de colleges zouden worden voorgelegd. Uw college heeft op 2 februari jl. dan ook al kennisgenomen van het rapport van Bureau Buiten en ingestemd met de zogenoemde 'no regret-acties' (regioprofilering; versterking promotie en activiteiten door het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland-Noord (ONHN); loket voor bovenregionale leads en buitenlandse marktbenadering). Deze besluitvorming is teruggekoppeld in een bestuurlijke vervolgsessie waarin is aangegeven dat er voor de Regio Alkmaar een convenant opgesteld moet worden. Thans is, in vervolg op het rapport van Bureau Buiten, het 'Convenant Werklocaties Regie Alkmaar' gereed voor besluitvorming en ondertekening. Uw college wordt geadviseerd het Convenant aan te gaan en rapport en convenant ter kennisgeving te verzenden aan de (burger)raadsleden, dit conform de onderlinge afspraken in de Regio en in lijn met de besluitvorming in de overige colleges. In de bijlagen treft u het rapport van Bureau Buiten en het Convenant aan. Onderstaand de achtergronden en kernpunten van e.e.a. Ontwikkelingen tot nu toe De behoefteraming van de bedrijventerreinen is een traject dat al langer loopt. Het college en de raad zijn over het verloop van dit traject op de hoogte gesteld. Rol provincie De provincie heeft als taak een nieuwe en realistische planningsopgave voor bedrijventerreinen te maken voor de nieuw vast te stellen provinciale structuurvisie. In dat kader heeft de provincie het Buck-rapport op laten stellen voor Noord-Holland Noord. Vervolgens heeft zij de drie deelregio's in NHN gevraagd een kwalitatieve uitwerking te maken. Net als in Regio Alkmaar zijn in West-Friesland en De Kop rapporten opgesteld waarin aanbevelingen worden gedaan om (delen van) bedrijventerreinen op groen (hard aanbod), oranje (strategische reserve) en op rood (uit de markt halen of herbestemmen) te zetten om het overaanbod te reguleren. Buck Rapport 'Ruimtebehoefte werklocaties Noord-Holland Noord' augustus 2013 De uitgiftecijfers van bedrijfsgrond staan al vele jaren onder druk. In opdracht van de provincie NoordHolland heeft Buck Consultants International een onderzoek uitgevoerd naar de toekomstige vraag naar werklocaties voor de regio Noord-Holland Noord. Daarbij is per deelregio een inschatting gemaakt van de toekomstige vraag naar bedrijventerreinen en kantoren in verschillende scenario's. Uitgangspunt is het economische impulsscenario. Dit gaat uit van een extra bovenregionale vraag, dankzij economisch speerpuntenbeleid door de regio. Collegevoorstel 2
Conclusie uit dit rapport is dat Regio Alkmaar, evenals de andere regio's West-Friesland en Kop van Noord-Holland, kampt met een te groot aanbod van bedrijventerreinen en kantorenlocaties. Het aanbod overtreft de vraag ruim drie maal; ook als beleidsmatig stevig ingezet wordt op prioritaire clusters als Energie en Agribusiness. Daarop hebben de verschillende regio's - samen met de provincie en Ontwikkelingsbedrijf Noord- Holland-Noord - besloten een vervolgtraject te starten. Hierin moet duidelijk worden hoe een kwalitatieve en kwantitatieve balans gerealiseerd kan worden tussen vraag en aanbod bij kantoren en bedrijventerreinen in de Regio Alkmaar. Dit is nodig omdat het huidige overaanbod de economische kansen voor Regio Alkmaar schaadt en veel geld kost voor zowel publieke als private partijen. Daarnaast is het overaanbod slecht voor de (ruimtelijke) kwaliteit van bestaande en nieuwe locaties en schaadt dit het investeringsklimaat in onze regio. Rapport van de Stee Groep 'Advies voor sterke werklocaties in Regio Alkmaar', december 2014 Dit onderzoek is een kwalitatieve verdieping van het kwantitatief ingestoken Buck-onderzoek. Dit onderzoek kijkt 'door een marktbriľ naar het werklocatieaanbod in de regio. Het rapport laat zien aan welk type werklocaties behoefte is en adviseert in hoeverre de bestaande en geplande kantorenlocaties en bedrijventerreinen in Regio Alkmaar hier bij passen. De Stee Groep heeft alle werklocaties beoordeeld aan de hand van hun marktkwaliteiten, aantrekkelijkheid en economisch perspectief. De gemeenten, provincie en het bedrijfsleven van de Regio Alkmaar zijn betrokken bij de beoordeling. Het uiteindelijke advies is echter aan de Stee Groep gelaten. Met de oplevering van het advies van de Stee Groep is de eerste fase afgesloten van het traject dat moet leiden tot een gezonde werklocatiemarkt in de regio Alkmaar. 'Plan van aanpak evenwicht werklocaties' Naast het besluit om op korte termijn geen 'rode locaties' te ontwikkelen is in het tweede kwartaal van 2015 afgesproken om de mogelijkheden te onderzoeken om de vraagzijde van de werklocatiemarkt te activeren en is Bureau Buiten gevraagd een Plan van Aanpak op te stellen dat antwoord geeft op de vraag: 'Hoe kunnen opname en aanbod van bedrijventerreinen in de Regio Alkmaar in balans gebracht worden'. Uw college besloot hieromtrent op 26-5-2015. Dit heeft geleid tot een plan van aanpak met onder andere de volgende acties: Aan de vraagzijde gaat Regio Alkmaar het volgende doen:» De opdrachtgevende rol aan het Ontwikkelingsbedrijf versterken: Regio Alkmaar en Ontwikkelingsbedrijf werken regioprofiel en profilering werklocaties uit. Focus van Regio Alkmaar in promotie/producten/activiteiten van het Ontwikkelingsbedrijf» Het Ontwikkelingsbedrijf functioneert als loket voor bovenregionale leads in nauwe samenwerking met gemeente(n). «De afspraken tussen regio Alkmaar en Ontwikkelingsbedrijf vallen in elk geval binnen de reguliere bijdrage en het Ontwikkelingsbedrijf koppelt terug in het Portefeuilleoverleg Regio Alkmaar.» De benadering van de buitenlandse markt loopt via Ontwikkelingsbedrijf die hiervoor een overeenkomst heeft gesloten met NFIA (Netherlands Foreign Investment Agency).» Bij deze benadering hoort ook actief accountmanagement richting bedrijven de zogenaamde 'rode loper benadering'. Aan de aanbodzijde gaat Regio Alkmaar het volgende doen:» Per genoemde werklocatie zal een strategie opgesteld worden met per locatie de volgende focus: Breekland: uitgiften op 'gaten' laten landen en afronding/inpassing; Vaandel: Uitvoering geven aan de door de Raad vastgestelde Strategie De Vaandel waarin actief wordt ingezet op de ontwikkeling van De Vaandel midden als bedrijventerrein, het zoeken naar een alternatieve/verbrede invulling voor De Vaandel Zuid, en de Vaandel Noord op den duur een bestemming geven die recht doet aan het STEC rapport; Boekelermeer: een strategie ontwikkelen, in gezamenlijk overleg tussen de gemeenten Alkmaar, Heiloo en mogelijk ook private partijen.» Opstellen van een Regionaal Convenant Bedrijventerreinen (dit is onderdeel van dit advies. convenant is als bijlage toegevoegd)» Inzet op onderzoeken herbestemmen van de oranje en rode gebieden Waarbij rekening gehouden wordt met de ontwikkeling tussen 2014 en nu Collegevoorstel 3
» Transformatie van bestaande locaties verder concretiseren: o Alkmaar: Overdie en Oudorp o Heerhugowaard: Beveland, Stationsgebied en De Frans o Heiloo: Oosterzij» Jaarlijks monitoren voortgang herbestemming I profilering (zie toelichting hieronder) Monitoring van vraag en aanbod Het is belangrijk om tussentijds de daadwerkelijke bedrijventerreinontwikkelingen (uitgifte) te monitoren om zo goed op de hoogte te (kunnen) blijven van wensen en eisen en de nieuwste trends en ontwikkelingen op de werklocatiemarkt van de regio Alkmaar. Monitoren is belangrijk omdat de vraagraming voor de regio Alkmaar al uitgaat van een economisch impulsscenario en in dit scenario zit dus al een flinke ambitie vervat met bijbehorende ruimtevraag. Ook is monitoring belangrijk om de toekomstige invloed van (bovenregionale) leads in kaartte brengen. Bovendien kan de informatie uit de monitoring als input worden gebruikt voorde eventuele (bestemmingsplan)onderbouwingen, de (her)ontwikkeling en optimalisatie (bijvoorbeeld verkaveling) van individuele terreinen en plannen, maar ook in acquisitie of marketing van de regio naar nieuwe bedrijven. Ladder voor duurzame verstedelijking Sinds 2012 hebben we ook te maken met de Ladder voor duurzame verstedelijking. Deze is opgenomen in het Bro met als doel een zorgvuldige ruimtelijke ordening, regionale afstemming en indien nodig deprogrammering van het teveel aan plancapaciteit. Convenant Met het convenant beogen partijen een actieve regionale samenwerking te voeren voor een optimale ruimtelijke ontwikkeling van de bedrijfsruimtemarkt van de Regio Alkmaar. Hiervoor maken de partijen afspraken over het verminderen van de geprogrammeerde hectaren bedrijventerreinen, aansluitend bij de vraag naar bedrijfsruimte en werklocaties in de Regio Alkmaar. Een belangrijke voorwaarde voor het slagen van een sterke regionale aanpak is de samenwerking tussen alle regio's in Noord-Holland Noord. Dit convenant is opgesteld voor de Regio Alkmaar en heeft alleen kans van slagen als ook een soortgelijk convenant wordt gesloten in de regio's Kop van Noord-Holland en West-Friesland. Partijen benadrukken dat het convenant dat zij zelf sluiten slechts geldig is na ondertekening van soortgelijke convenanten of regionale afspraken in de andere twee regio's. Wat is er in Regio Alkmaar al gerealiseerd? Alkmaar. Het totale programma van de grondexploitatie Boekelermeer bevatte van oorsprong ruim 95 hectare uitgeefbare bedrijfskavels. Naar aanleiding van het onderzoek naar en advies over de regionale ruimtebehoefte is de grondexploitatie in 2015 bijgesteld waarbij er van uit is gegaan dat de gemeente ruim 20 hectare grond vooralsnog niet zal ontwikkelen. Dit heeft geleid tot een aanzienlijke winstbijstelling (in negatieve zin) van de grondexploitatie. Bergen: Regionale afstemming over toevoegen 2.5 ha bedrijventerrein aan MAG-terrein Castricum: Mogelijk herbestemmen 2,5 hectare bedrijventerrein. Heiloo: 1,5 hectare bedrijventerreinbestemming herbestemd naar wonen op Oosterzij. Vanwege realisatie afslag A9 is de marktpotentie van Boekelermeer toegenomen en daarom hier als te ontwikkelen terrein toegevoegd. Heerhugowaard: Het oorspronkelijke gebied van 67 hectare uitgeefbaar is teruggebracht naar 12 hectare uitgeefbaar. Hiervan zit 8,3 hectare in de actieve grondexploitatie en 3,8 hectare in de NIEGG (Niet in exploitatie genomen gronden). Hiervan wordt verwacht dat deze binnen vier jaar in exploitatie worden genomen. Van 14 hectare (De Vaandel Zuid) zal de bestemming bedrijventerrein verbreed worden naar bestemming gemengd waaronder maatschappelijke doeleinden. Voor de Vaandel Noord worden geen bedrijfsmatige ontwikkelingen voorzien. Heerhugowaard werkt met Strategie De Vaandel en Strategie De Boulevard (Beveland, Stationsgebied en De Frans) aan het overaanbod werklocaties door transformatie en herbestemming. Collegevoorstel 4
Langedijk: Breekland 2 uit planning genomen Uitgeest Inzetten op herstructurering van bedrijventerrein Noord waardoor kwaliteitsverbetering op gang gebracht gaat worden. Beoogd resultaat Ondertekening van het 'Convenant Werklocaties Regio Alkmaar' en daarmee een stap naar meer evenwicht op de werklocatiemarkt in de Regio Alkmaar. Argumenten 1. Vervolg op de eerder ingeslagen weg en uitvoering geven aan gemaakte afspraken in regionaal verband. Uit voorgaande beschrijving blijkt dat al langer in regionaal verband, en op constructieve wijze, gewerkt wordt aan meer evenwicht op de werklocatiemarkt. Onderhavige besluitvorming sluit daarop aan. 2. Stappen in de richting van meer evenwicht op de regionale werklocatiemarkt. Uit voorgaande inhoudelijke beschrijving blijkt dat door het aangaan van het Convenant inhoudelijke stappen worden gezet in de richting van meer evenwicht op de regionale werklocatiemarkt. Dat is een goede zaak. 3. Proeve van actieve regionale samenwerking. De constructieve samenwerking op het gebied van de werklocatiemarkt geeft blijk van een actieve regionale samenwerking, waarbij de deelnemers met name de belangen op het regionale schaalniveau dienen. Kanttekeningen ^ Langedijk bevestigt dat de eerder geplande tweede fase van Breekland niet meer zal worden gerealiseerd. Het aangaan van het Convenant betekent dat het uit de planning nemen van Breekland 2, waarover eerder al besluitvorming plaatsvond, wordt bevestigd. Communicatie Bij alle gemeenten uit Regio Alkmaar en de Provincie Noord-Holland ligt het aangaan van het convenant ter besluitvorming voor. Tijdens de regionale raadsavond van 7 september wordt het convenant gepresenteerd door Thijs Pennink van het Ontwikkelingsbedrijf. Daarmee wordt e.e.a. openbaar en wordt besluitvorming door uw college urgent. De ondertekening is gepland op 26 september a s. in het stadhuis van Alkmaar. Na de ondertekening komt er een gezamenlijk persbericht. Participatie (Interactief werken) Dit advies is tot stand gekomen met de gemeenten uit de Regio Alkmaar, het Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord en de Provincie Noord-Holland. Juridisch Het aangaan van een convenant is een bevoegdheid van het college van Burgemeester en Wethouders (art. 160, lid 1, aanhef en onder e, van de Gemeentewet). Op grond van artikel 17, lid 2 van de Gemeentewet is de portefeuillehouder voor Economische Zaken ( P.J. Beers) te machtigen tot ondertekening van het convenant namens de gemeente Langedijk. Collegevoorstel 5
Financiën 50 procent van de gemaakte advieskosten (opdracht Bureau Buiten) is op grond van een eerder collegebesluit, op basis van inwoneraantallen, verdeeld tussen de zeven gemeenten in de Regio Alkmaar. Het bedrag van C 1.125,- dat hiermee voor de gemeente Langedijk gemoeid was, is ten laste gebracht van de begrotingspost Economische Zaken. De andere 50 procent werd gedragen door de Provincie Noord-Holland. Vervolgstappen Ondertekening convenant op 26 september a.s. Bijlagen die onderdeel uitmaken van het besluit 1.. Rapport 'Plan van Aanpak Evenwicht Werklocaties Regio Alkmaar', door Bureau Buiten, d.d. 26-1-2016 2.. Convenant Werklocaties Regio Alkmaar Bijlagen ter informatie Collegevoorstel 6