Integrale Veiligheidsmonitor Nijmegen 2010

Afdeling Onderzoek en Statistiek (O&S) DWS Gemeente Nijmegen Mei 2010 2

Inhoudsopgave 1. Samenvatting 5 2. Inleiding 11 Deel 1: stadsdeelanalyses 3. Nijmegen-Centrum 15 4. Nijmegen-Oost 19 5. Nijmegen-Oud-West 23 6. Nijmegen-Nieuw-West 27 7. Nijmegen-Midden 31 8. Nijmegen-Zuid 35 9. Dukenburg 39 10. Lindenholt 43 11. Nijmegen-Noord 47 Deel 2: thematische analyses 12. Veelplegers en vermogensdelicten 53 13. Jongeren 57 14. Overlast op straat 61 15. Huiselijk geweld 65 16. Agressie 67 17. Verkeersveiligheid 69 18. Sociale en fysieke leefomgeving 71 19. Onveiligheidsgevoelens 75 20. Oordeel over politie en gemeente 79 Deel 3: stedenvergelijking 21. Vergelijking met grote steden 85 Bijlage: bronnen 93 3

1. Samenvatting Bevolkingsonderzoek en politieregistraties laten zien dat Nijmegen in de afgelopen jaren op meer punten veiliger geworden is. We zien effecten van de al langer lopende veelplegersaanpak, die sinds april 2009 bij het Veiligheidshuis Nijmegen is ondergebracht. Diverse vermogensdelicten, waarvan bekend is dat veelplegers vaak de daders zijn, komen minder voor dan enkele jaren geleden (auto-inbraak, bedrijfsinbraak, woninginbraak en fietsendiefstal). Ook het aantal geweldsdelicten is afgenomen (mishandeling, bedreiging en beroving op straat). Wel is het aantal gewapende overvallen, met onder meer de detailhandel als doelwit, opvallend gestegen. In het centrum is de overlast van drugsverslaafden en dak- en thuislozen afgenomen, onder meer door de persoonsgerichte aanpak van ernstige overlastplegers via het Veiligheidshuis. Mede onder invloed van de gestegen aandacht voor huiselijk geweld, nam het aantal meldingen van incidenten huiselijk geweld tot 2008 sterk toe. In 2008 daalde het aantal incidenten met circa 20%. Voor 2009 is er geen met de voorgaande jaren vergelijkbaar cijfer beschikbaar. Ook de cijfers over de veiligheidsbeleving laten een verbetering zien. In bijna alle stadsdelen voelen minder mensen dan enkele jaren geleden zich in hun woonbuurt onveilig. Behalve het niveau van de criminaliteit en overlast zijn ook de sociale samenhang en de fysieke leefomgeving van invloed op de veiligheidsbeleving. In het algemeen is de score voor de sociale kwaliteit van de woonbuurten licht verbeterd. De mate van overlast van buren en omwonenden is weinig veranderd. In de meeste gebieden binnen de stad zien we een tendens richting schoner en heler. Het beeld m.b.t. overlastgevende en criminele jongeren is minder positief: het aantal incidenten jongerenoverlast is toegenomen, in enkele wijken waren er in de voorgaande jaren periodes met ernstige jeugdoverlast en meer Nijmegenaren dan enkele jaren geleden zien jongerenoverlast als een met voorrang aan te pakken probleem. Met name in enkele aandachtsgebieden is er veel jongerenoverlast. In enkele van die gebieden is de ervaren jeugdoverlast toegenomen, in meer gebieden is er sprake van een afname. Via het Veiligheidshuis werken diverse partners aan een aanpak gericht op de harde kern van de criminele en overlast veroorzakende jongeren. Daarbij wordt - net als bij de aanpak van veelplegers en huiselijk geweld - een strafrechtelijke aanpak gecombineerd met zorg. In Nijmegen-Centrum is de veiligheidssituatie meer dan gemiddeld verbeterd. Ook in Oud-West en Lindenholt is de verbetering relatief sterk. In Nijmegen-Noord zien we een lichte verslechtering, maar Noord blijft het stadsdeel met de minste criminaliteit en overlast. Een aantal aandachtsgebieden springt er ongunstig uit als het gaat om jongerenoverlast, overlast van omwonenden, vernieling/verloedering en onveiligheidsgevoelens. Maar ten opzichte van twee jaar geleden zien we in de meeste aandachtsgebieden wel verbeteringen op 1 of meer van deze punten. Een vergelijking van Nijmegen met andere grote steden op basis van politiecijfers en bevolkingsonderzoek (landelijke Veiligheidsmonitor 2009) laat zien dat het criminaliteitsniveau in Nijmegen niet veel afwijkt van het gemiddelde beeld voor deze steden. Uit de landelijke Veiligheidsmonitor blijkt dat Nijmegenaren wat positiever zijn over de veiligheid en leefbaarheid in de buurt en het functioneren van de politie en de gemeente dan gemiddeld in de grote steden. I.INLEIDING In deze rapportage schetsen we een beeld van de ontwikkelingen op het gebied van de veiligheid in Nijmegen in de afgelopen jaren. Dat doen we per stadsdeel en per thema op basis van bevolkingsonderzoek en cijfers van de politie over aangiftes en incidenten 1. Meer uitleg over de 1 De bereidheid van burgers om aangifte te doen of incidenten te melden kan door de tijd heen groter of gebruikte bronnen vindt u in hoofdstuk 2. De hoofdstukken 3 t/m 11 bevatten stadsdeelanalyses en de hoofdstukken 12 t/m 20 thematische analyses. In hoofdstuk 21 vergelijken we de veiligheid in Nijmegen met die in andere kleiner worden. Daarom geven politiecijfers alleen onvoldoende zicht op ontwikkelingen m.b.t. de veiligheid en is het uitvoeren van aanvullend bevolkingsonderzoek hierover van belang. 5

grote steden. Ieder hoofdstuk begint met een korte beschrijving van de hoofdbevindingen. Hieronder hebben we een aantal hoofdbevindingen samengevat, eerst uit de thematische analyses (II), daarna uit de stadsdeelanalyses (III) en de stedenvergelijking (IV). I I.HOOFDBEVINDINGEN UIT THEMATISCHE ANALYSES Veelplegersaanpak leidt tot afname van criminaliteit Al enige jaren wordt er in Nijmegen meer aandacht aan veelplegers besteed en in 2007 ging onder gemeentelijke regie een nieuwe aanpak van de nazorg voor veelplegers van start. Onderdeel van die aanpak is het aanbieden van nazorgtrajecten. Veelplegers die beloven recidivevrij te blijven, krijgen hulp aangeboden op de gebieden huisvesting, budgetbeheer en zorg. De aanpak blijkt succesvol: Sinds 2007 is het aantal veelplegers gedaald. Het aantal zeer actieve veelplegers nam af van 114 in 2007 naar 90 in 2009. Voor diverse delicten, waarvan bekend is dat ze relatief veel door veelplegers gepleegd worden, geldt dat het aantal slachtoffers en/of aangiftes sinds 2007 is afgenomen. Het sterkst geldt dat voor auto-inbraak en bedrijfsinbraak. Het aantal woninginbraken nam in 2008 flink af, maar in 2009 volgde wel weer een lichte stijging. Voor fietsendiefstal geldt een afname van het percentage dat aangeeft slachtoffer te zijn geweest en een stijging van het aantal aangiftes. Dit duidt op een toegenomen aangiftebereidheid voor fietsendiefstal. In totaal minder geweldsdelicten, wel meer overvallen Mishandeling, bedreiging en straatroof met geweld komen wat minder voor dan enkele jaren geleden. En het aantal aangiftes van zedendelicten neemt ieder jaar wat af. Wel werden in 2009 duidelijk meer overvallen gepleegd (42) dan in de jaren daarvoor (14-29 per jaar in de vier jaar daarvoor). Ook landelijk nam het aantal overvallen in de jaren 2008 en 2009 flink toe, waarbij er een verschuiving van de locaties heeft plaatsgevonden. Voorheen waren horeca, benzinepompen en financiële instellingen het doelwit, tegenwoordig vinden de meeste overvallen plaats in de detailhandel, gevolgd door particuliere woningen en horeca. Eind 2009 is een regionale aanpak van overvallen gestart, maar begin 2010 is de stijgende trend in Nijmegen nog niet gekeerd. Een ander punt van zorg is het geweld tegen hulpverleners, dat in Nederland en ook in Nijmegen sinds enige jaren incidenteel de kop opsteekt. Ook geweld door voetbalsupporters blijft zich incidenteel voordoen. Geen goed beeld van feitelijke ontwikkelingen m.b.t. huiselijk geweld Mede onder invloed van de groeiende aandacht voor huiselijk geweld, waarbij gestimuleerd werd om vermoedens van huiselijk geweld te melden, nam het aantal bij de politie geregistreerde incidenten huiselijk geweld tot 2008 sterk toe: van 520 in 2005 naar 897 in 2007. In 2008 volgde een behoorlijke daling, naar 703. Het aantal incidenten in 2009 kunnen we niet kunnen vergelijken met de aantallen voor de jaren daarvoor 2. Jongerenoverlast vraagt om veel aandacht Het percentage Nijmegenaren, dat aangeeft vaak jongerenoverlast te ervaren, is de laatste jaren vrij stabiel. Verschillende andere cijfers en onderzoeksbevindingen laten zien dat veel aandacht voor dit thema wenselijk is: Het aantal bij de politie geregistreerde incidenten jongerenoverlast is toegenomen van 1.346 in 2005 naar 1.783 in 2009. Tegelijkertijd is wel het aantal incidenten vernieling/vandalisme afgenomen van 3.464 naar 2.722. Bekend is dat vernielingen relatief veel door jongeren worden gepleegd. Hangjongeren/jongerenoverlast is de meest genoemde reden waarom burgers zich onveilig voelen. Het percentage Nijmegenaren, dat jongerenoverlast als een met voorrang aan te pakken probleem ziet, is toegenomen. Verdachtencijfers voor het jaar 2007 laten zien dat Nijmegen relatief wat meer jongeren in de leeftijdscategorie 12-17 jaar telde, die voor meer dan 1 strafbaar feit werden aangehouden (ruim 200 jongeren; is 2,2% van alle 12-17-jarigen, tegenover 1,6% gemiddeld in de steden van vergelijkbare omvang). Het aandeel niet-westerse allochtonen onder de overlastveroorzakende en criminele jongeren in Nijmegen is de afgelopen jaren toegenomen. Onder Marokkaanse, Surinaamse en Antilliaanse jongeren (12-24 jaar) is het aandeel voor meer strafbare feiten aangehouden jongeren naar verhouding het hoogst (5-7% tegenover 2% gemiddeld). Tegelijk constateren we voor de verschillende groepen allochtone 2 In het in 2009 bij de politie ingevoerde nieuwe registratiesysteem is bij huiselijk geweld een nieuwe categorie opgenomen, die in de jaren daarvoor niet als afzonderlijke categorie bestond. 6

jongeren dat de meeste jongeren niet met de politie in aanraking komen. In enkele aandachtsgebieden zorgden groepen jongeren in de afgelopen jaren voor ernstige overlast, onder meer in Meijhorst en Neerbosch-Oost. Voor de aandachtgebieden in totaal geldt dat 14% van de bewoners de indruk heeft dat jeugdcriminaliteit in hun buurt vaak voorkomt, tegenover 2% in de nietaandachtsgebieden. Een in 2009 gehouden quickscan m.b.t. loverboysproblematiek in Nijmegen leverde signalen vanuit de politie en hulpverlenende instellingen op voor de aanwezigheid van deze problematiek in de stad. Nieuwe, harde gegevens hierover zijn niet voorhanden. Overlast vooral door harde kern De indruk bestaat dat een kleine groep jongeren verantwoordelijk is voor een groot deel van de overlast. Voor de justitiële aanpak van dergelijke problemen wordt gewerkt aan een nieuwe aanpak via het Veiligheidshuis (via het justitieel casusoverleg, het jeugdgroepenoverleg en het overleg over de groepen in Meijhorst en Neerbosch- Oost). Bij die aanpak is het de bedoeling om strafrecht en zorg beter te koppelen. Ook bij de aanpak van veelplegers en huiselijk geweld via het Veiligheidshuis zien we deze koppeling. Enkele cijfers geven een indicatie van de absolute omvang van de harde kern van de overlastveroorzakende en criminele jongeren: Op basis van de verdachtencijfers uit 2007 werden er 109 harde-kern-jongeren geteld (jongeren met zware misdrijven op hun geweten). Circa de helft van die groep was allochtoon. Volgens de door de politie opgestelde shortlist waren er in oktober 2009 vier criminele jeugdgroepen in Nijmegen actief, bestaande uit 15 tot 30 personen per groep. Stabiel beeld voor overlast van omwonenden Overlast van buren en omwonenden komt vaker voor in gebieden met minder sociale samenhang. In het algemeen is de score voor de sociale kwaliteit van de woonbuurten licht verbeterd. Echter, de mate van overlast van buren en omwonenden is weinig veranderd. Een deel van de overlast wordt veroorzaakt door multi-probleem huishoudens. De eerste ervaringen met de nieuwe aanpak van deze huishoudens via wijkteams zijn positief. Wijken schoner en heler Behalve het niveau van de criminaliteit en overlast en de sociale leefomgeving is ook de fysieke leefomgeving van invloed op de veiligheidsbeleving: een schone en hele buurt met goed onderhouden groenvoorzieningen kan bijdragen aan een veilig gevoel. Enkele aandachtsgebieden scoren duidelijk benedengemiddeld als het gaat om die fysieke leefomgeving, maar in de meeste gebieden is er wel sprake van een tendens richting schoner en heler. Voor zover er onvrede is over groenvoorzieningen (75% tevreden en 18% ontevreden), heeft dat meer met de hoeveelheid groen en de afstand tot het groen te maken dan met het onderhoud ervan. Afname onveiligheidsgevoelens Het aandeel dat zich in de eigen woonbuurt vaak onveilig voelt is ongeveer hetzelfde gebleven (3%), maar het aandeel dat zich er soms onveilig voelt is afgenomen van 15% naar 12%. De daling van het aandeel met onveiligheidsgevoelens geldt voor bijna alle stadsdelen. Deze gunstige ontwikkeling sluit aan bij de daling van de criminaliteit en overlast 3 en verbeteringen in de sociale en fysieke leefomgeving. Oordeel Nijmegenaren over inzet politie en gemeente vaker positief dan negatief Het oordeel van burgers over het functioneren en de zichtbaarheid van de politie in de woonbuurt is in de afgelopen jaren niet veel veranderd, met uitzondering van Nijmegen-Centrum, waar dat oordeel gunstiger geworden is. In Dukenburg en Lindenholt is de waardering benedengemiddeld. Op stellingen in de landelijke Veiligheidsmonitor over het functioneren van de politie in het algemeen en in de woonbuurt reageren Nijmegenaren vaker met een positief dan een negatief oordeel. Dat geldt ook voor stellingen over de inzet van de gemeente voor leefbare en veilige woonbuurten. In de aandachtsgebieden spelen meer problemen m.b.t. de leefbaarheid en hebben burgers meer last van onveiligheidsgevoelens. In grote lijnen wijkt het oordeel van bewoners in deze gebieden over de inzet van de politie en de gemeente voor de veiligheid in de woonbuurt niet veel af van het gemiddelde beeld. 3 Objectieve cijfers over de veiligheid (aantal aangiftes/incidenten; mate waarin burgers aangeven dat ze slachtoffer van delicten werden) hoeven niet altijd te sporen met de veiligheidsbeleving bij de burgers. Ernstige incidenten en de mediaberichtgeving hierover kunnen de onveiligheidsgevoelens bijvoorbeeld onevenredig sterk doen toenemen. 7

I I I.HOOFDBEVINDINGEN UIT STADSDEELANALYES Afname percentage dat aangeeft slachtoffer te zijn geweest van fietsendiefstal (Oud-West, Nieuw-West, Zuid en Lindenholt). Veiligheidssituatie in Nijmegen-Centrum verbeterd Samenhangend met de winkelen uitgaansfunctie en de dak- en thuislozenopvang aan de rand van het centrum blijft het stadsdeel Nijmegen-Centrum een gebied met relatief veel overlast en criminaliteit. Wel is de veiligheidssituatie in dit staddeel in de afgelopen jaren op diverse punten verbeterd: Het aantal auto-inbraken, winkeldiefstallen en bedrijfsinbraken is flink afgenomen. Het effect van de veelplegersaanpak lijkt relatief sterk in dit stadsdeel. Diverse vormen van overlast zijn afgenomen: drugsoverlast, overlast van dak- en thuislozen en overlast van personen die anderen op straat lastig vallen. Een reden hiervoor is onder meer de persoonsgerichte aanpak van ernstige overlastplegers via het Veiligheidshuis. Het veiligheidsgevoel van de centrumbewoners is in de afgelopen jaren iets verbeterd (minder bewoners voelen zich vaak onveilig, meer soms ). Minder centrumbewoners dan enkele jaren geleden ervaren verloedering in hun woonbuurt en vinden hun woonbuurt niet schoon. Met betrekking tot de jongerenoverlast in het centrum, die sterk gerelateerd is aan de uitgaansfunctie, constateren we een toename van het aantal geregistreerde incidenten. Echter, de indrukken van centrumbewoners m.b.t. het voorkomen van jongerenoverlast in hun woonbuurt zijn niet veel veranderd. Dit beeld zien we ook in een aantal andere stadsdelen. In en vlakbij het centrum liggen de 15 coffeeshops, die Nijmegen telt. Deze leiden niet tot serieus drugstoerisme of daarmee verband houdende overlast. De overlast van de tippelzone voor prostitutie blijft binnen de perken. Ook positieve ontwikkelingen in andere stadsdelen In Nijmegen-Centrum is de veiligheidssituatie meer dan gemiddeld verbeterd. Maar ook in andere stadsdelen zijn er positieve ontwikkelingen: Afname autocriminaliteit (Oost, Oud-West, Midden, Dukenburg en Lindenholt). Afname bedrijfsinbraak (Nieuw-West, Midden, Lindenholt). Afname van verloedering (in alle stadsdelen, maar minder sterk in Zuid). Lichte afname van de onveiligheidsgevoelens (in alle stadsdelen, behalve in Zuid; Zuid scoort nu gemiddeld). Afname aantal meldingen van vernieling (Oud- West, Lindenholt, Dukenburg). Afname aantal bewoners dat de woonbuurt niet schoon vindt (vooral in Oud-West). Afname van ervaren jongerenoverlast (Oud- West, Willemskwartier, Heseveld, Aldenhof en Malvert). Tegenover die positieve ontwikkelingen staan enkele negatieve zaken: Een toename in Zuid van het percentage bewoners dat aangeeft slachtoffer te zijn geweest van geweldsdelicten. Een stijging in Noord van woninginbraken en fietsendiefstallen, maar deze delicten komen in dit stadsdeel nog steeds minder voor dan in de rest van Nijmegen. Een toename van ervaren jongerenoverlast in Zwanenveld, Meijhorst en Nijmegen-Noord. In Noord is de ervaren jongerenoverlast wel benedengemiddeld. Behalve in Centrum zien we een bredere verbetering van de veiligheidsituatie in Oud-West en Lindenholt. In de andere stadsdelen is de veiligheidssituatie in het algemeen tamelijk stabiel (Oost, Nieuw-West, Midden, Zuid), licht verbeterd (Dukenburg) of licht verslechterd (Noord). Nijmegen-Noord is nog steeds het stadsdeel met de minste criminaliteit en overlast. Ook in Oost is de veiligheidssituatie relatief gunstig. Oud-West blijft op een aantal punten benedengemiddeld scoren. In Midden sluit de veiligheidssituatie het meeste aan bij het gemiddelde beeld, maar zijn er wel flinke verschillen tussen de buurten. In de andere stadsdelen zien we lichte positieve en negatieve afwijkingen van het gemiddelde beeld. Relatief veel onveiligheidsgevoelens, overlast en verloedering in deel van aandachtsgebieden De inzet binnen het gemeentelijke beleidsprogramma Wijken richt zich specifiek op 8

een aantal aandachtsgebieden 4. Het zijn gebieden met naar verhouding veel sociale huurwoningen, veel bewoners in een naar verhouding zwakke positie (werk, inkomen en opleiding) en meer problemen als het gaat om de fysieke en sociale woonomgeving. Voor een aantal elementen van de veiligheidssituatie springt een deel van deze gebieden er relatief ongunstig uit: Meer bewoners voelen zich er vaak onveilig (geldt het sterkst voor Neerbosch-Oost, Hatert, Meijhorst en Biezen). De bewoners ervaren meer overlast van buren en omwonenden (geldt het sterkt voor Willemskwartier, Kolping, Hatert, Heseveld, Zwanenveld, Meijhorst, Tolhuis 52 e -78 e straat, Aldenhof en Zellersacker). Oordeel Nijmegenaren over veiligheid en leefbaarheid wat gunstiger De landelijke Veiligheidsmonitor laat verder zien dat Nijmegenaren wat positiever zijn over de veiligheid en leefbaarheid in hun woonbuurt. Nijmegenaren geven het rapportcijfer 6,9 voor de veiligheid in de buurt. Dat is 0,2 hoger dan gemiddeld in 12 grote steden. Het oordeel over het functioneren van de politie is in Nijmegen over het algemeen gunstiger dan gemiddeld in de grote steden. En ook over het functioneren van de gemeente op het vlak van de leefbaarheid en veiligheid oordelen Nijmegenaren relatief positief. Verder is de aangiftebereidheid in Nijmegen wat hoger dan gemiddeld. De bewoners ervaren meer jongerenoverlast (geldt het sterkst voor Meijhorst, Zwanenveld, Leuvensbroek, Neerbosch-Oost en Kolping). Meer bewoners zien veel vernielingen in de buurt en vinden dat de buurt niet schoon is (geldt het sterkst voor Kolping, Hatert, Zwanenveld, Meijhorst, Tolhuis 52 e -78 e straat, Voorstenkamp en Gildekamp). In de meeste aandachtsgebieden zien we wel verbeteringen op 1 of meer van de genoemde punten, deels meer dan gemiddeld. I V.HOOFDBEVINDINGEN UIT STEDENVERGELIJKING Een gemiddeld criminaliteitsniveau Aangiftecijfers voor en bevolkingsonderzoek in Nijmegen en andere grote steden laten zien dat het niveau van de criminaliteit in Nijmegen niet veel afwijkt van het gemiddelde beeld voor de grote steden in Nederland. Uit de landelijke Veiligheidsmonitor (IVM) - een omvangrijk bevolkingsonderzoek dat najaar 2009 gehouden is - blijkt dat Nijmegenaren ongeveer evenveel slachtoffer van delicten worden als gemiddeld in 12 grote steden 5. 4 Het gaat om de volgende gebieden: Wolfskuil, Biezen, Willemskwartier, Kolping, Heseveld, Neerbosch- Oost, Hatert, Meijhorst, Aldenhof, Zwanenveld, Malvert, Tolhuis 52 e -78 e straat, Zellersacker, Gildekamp, Voorstenkamp, Leuvensbroek, Stadscentrum en Benedenstad. 5 Almere, Amersfoort, Arnhem, Breda, Den Bosch, Dordrecht, Eindhoven, Leiden, Nijmegen, Tilburg, Zoetermeer en Zwolle. 9

2. Inleiding Volgen van ontwikkelingen per stadsdeel en thema Elke twee jaar wordt in opdracht van het college en de gemeentelijke afdeling Veiligheid een Integrale Veiligheidsmonitor Nijmegen opgesteld. Doel van deze monitor is om ontwikkelingen op het gebied van veiligheid te volgen, zowel binnen deelgebieden van Nijmegen (stadsdeelanalyses) als m.b.t. tot een aantal thema s. De monitor geeft zicht op de mate waarin doelstellingen m.b.t. veiligheid gehaald worden en biedt input voor toekomstig veiligheidsbeleid (uitvoeringsprogramma veiligheid 2011-2014; veiligheidsplannen voor de stadsdelen). Opbouw stadsdeelanalyses De stadsdeelanalyses zijn als volgt opgebouwd. Begonnen wordt met een beschrijving van algemene ontwikkelingen in het stadsdeel en de wijken en aandachtsgebieden daarbinnen. Vervolgens zoomen we in op de veiligheidssituatie: 1. Wat zijn de meest opvallende ontwikkelingen op het gebied van veiligheid ten opzichte van enkele jaren geleden? 2. In welke opzichten wijkt het veiligheidsbeeld in het stadsdeel af van het gemiddelde veiligheidsbeeld voor Nijmegen? 3. In welke mate noemen bewoners veiligheidsproblemen als met voorrang aan te pakken buurtproblemen? Als de cijfers voor bepaalde (aandachts)gebieden binnen het stadsdeel opvallend afwijken van het gemiddelde, is dat in de tekst vermeld. Met aandachtsgebieden bedoelen we de gebieden die via het programma Wijken speciale aandacht krijgen, gericht op het aanpakken van sociale, fysieke en economische problemen. Het zijn gebieden met naar verhouding veel sociale huurwoningen, veel bewoners in een naar verhouding zwakke positie (werk, inkomen en opleiding) en meer problemen als het gaat om de fysieke en sociale woonomgeving. Thema s In deze rapportage komen de volgende thema s aan bod: De thema s benoemd in het Uitvoeringsprogramma Integrale Veiligheid voor de afgelopen jaren: overlast op straat (apart hoofdstuk), veelplegers en vermogensdelicten (apart hoofdstuk), huiselijk geweld (apart hoofdstuk), overlast door omwonenden (zie hoofdstuk sociale en fysieke leefomgeving) en overlast door jongeren (apart hoofdstuk). Deze thema s zijn nog steeds actueel. De fysieke leefomgeving (hoofdstuk sociale en fysieke leefomgeving). In 2009 is een Actieplan Overlast en (fysieke) verloedering opgesteld. Het oordeel van burgers over het functioneren van de politie en het gemeentelijk veiligheidsbeleid. Door de deelname van de gemeente Nijmegen aan de landelijke Veiligheidsmonitor hebben we hier veel nieuwe gegevens over (zie verder onder bronnen voor de monitor ). Onveiligheidsgevoelens (apart hoofdstuk). Naast de objectieve veiligheidscijfers is het belangrijk om te weten hoe het zit met de subjectieve veiligheid. Een hiermee verwant onderwerp is: preventieve maatregelen die burgers nemen. Overige thema s die ook opgenomen waren in de vorige editie van de Integrale Veiligheidsmonitor: agressie (apart hoofdstuk), verkeersveiligheid (apart hoofdstuk), sociale problematiek (zie hoofdstuk sociale en fysieke leefomgeving), multiculturele samenleving (zie de hoofdstukken jongeren en sociale en fysieke leefomgeving). De meeste thema s komen ook aan de orde in de stadsdeelanalyses. Meer uitgebreide stedenvergelijking Bij de vorige edities van de Integrale Veiligheidsmonitor Nijmegen konden we in beperkte mate de vergelijking trekken met andere steden. Deze keer is dat beter mogelijk, omdat Nijmegen deelgenomen heeft aan de landelijke Veiligheidsmonitor 2009 (meer hierover onder bronnen voor de monitor ). Bronnen voor de monitor Belangrijke bronnen voor de Integrale Veiligheidsmonitor Nijmegen zijn: Cijfers van de politie Gelderland-Zuid over aangiftes en gemelde incidenten. De cijfers zijn bewerkt door O&S (uitsplitsingen naar deelgebieden; cijfers gerelateerd aan aantal inwoners/woningen). In 2009 is de politie met een nieuw registratiesysteem gaan werken (BVH in plaats van BPS). Door een aantal wijzigingen in de gehanteerde categorieën criminaliteit en overlast, zijn niet alle cijfers voor 2009 goed vergelijkbaar met die van de jaren daarvoor. Waar dat het geval is, is dat in de tekst vermeld. 11

De tweejaarlijkse Stadspeiling: een omvangrijke enquête onder volwassen Nijmegenaren uitgevoerd door O&S, onder meer over slachtofferschap, gevoelens van (on)veiligheid en de fysieke en sociale leefomgeving. Het afnemen van de circa 3.800 enquêtes voor de laatste Stadspeiling vond plaats in de periode januari-juni 2009 6. Op basis van de Stadspeiling kunnen we uitspraken doen over afzonderlijke stadsdelen en aandachtsgebieden. Een belangrijk deel van de resultaten van de Stadspeiling is opgenomen in de Stads- en Wijkmonitor 2009: een rapport van O&S over de staat van Nijmegen en deelgebieden daarbinnen. Op basis van de Stadspeiling, andere bevolkingsonderzoeken, informatie van werkers in de wijken en statistieken is in deze monitor een beeld geschetst van ontwikkelingen binnen stadsdelen, wijken en aandachtsgebieden. De hoofdbevindingen uit het deel Wijk van de Stads- en wijkmonitor zijn opgenomen in de stadsdeelanalyses. De landelijke Integrale Veiligheidsmonitor (IVM): een grootschalig onderzoek onder personen vanaf 15 jaar naar slachtofferschap, aangiftegedrag, gevoelens van (on)veiligheid bij de bevolking, de leefbaarheid in de buurt en de beoordeling van het gemeentelijke veiligheidsbeleid en het functioneren van de politie. Dit onderzoek is in 2008 in de plaats gekomen van de Veiligheidsmonitor Rijk (VMR). Het CBS voert de monitor in samenwerking met het bureau Veiligheidsmonitor uit. De rijksoverheid draagt zorg voor de uitvoering op landelijk niveau en politiekorpsen en individuele gemeenten kunnen de monitor op vrijwillige basis lokaal laten uitvoeren. In 2009 heeft de gemeente Nijmegen besloten om aan de monitor deel te nemen, omdat op basis van het onderzoek een uitgebreide stedenvergelijking op het gebied van veiligheid gemaakt kan worden. In Nijmegen zijn najaar 2009 circa 1.000 extra enquêtes ingevuld/afgenomen 7 (bovenop de 200 Nijmegenaren in de regiosteekproef van het CBS). De steekproef is zodanig getrokken dat we goed onderscheid kunnen maken tussen wel- en niet-aandachtsgebieden in Nijmegen. 6 Het betreft mondelinge enquêtes die bij de mensen thuis zijn afgenomen. Toelichting op gepresenteerde criminaliteitscijfers De politiecijfers geven geen compleet beeld van het niveau van en ontwikkelingen in de criminaliteit en overlast, omdat maar van een deel van de criminaliteit en overlast aangifte wordt gedaan of melding wordt gemaakt. Daarom is aanvullend bevolkingsonderzoek van belang. Bij dat onderzoek wordt aan burgers gevraagd of ze in het voorgaande jaar slachtoffer werden van criminaliteit en of ze vervolgens aangifte hebben gedaan. De percentages over slachtofferschap in dit rapport hebben betrekking op het slachtofferschap in de eigen woonbuurt. Bijvoorbeeld: in 2009 gaf 4,2% van de bewoners van Nijmegen-Oost aan dat ze in de eigen woonbuurt slachtoffer werden van diefstal uit de auto. Tevens is aan bewoners gevraagd naar indrukken m.b.t. het voorkomen van criminaliteit en overlast in hun woonbuurt. De percentages in dit rapport geven weer welk deel van de bewoners de indruk heeft dat een bepaalde vorm van criminaliteit of overlast vaak voorkomt. Bijvoorbeeld: in 2009 had 15% van de bewoners van Dukenburg de indruk dat agressief verkeersgedrag vaak in de woonbuurt voorkwam. In veel illustraties in dit rapport zijn de politiecijfers over criminaliteit en overlast gerelateerd aan het aantal inwoners of woningen. Dat is gedaan om zichtbaar te maken in welke stadsdelen bepaalde vormen van criminaliteit en overlast naar verhouding veel of weinig voorkomen. In de teksten worden ook absolute aantallen aangiften/incidenten genoemd. Naast de objectieve gegevens over de veiligheid presenteren we ook het subjectieve beeld: in hoeverre hebben Nijmegenaren last van onveiligheidsgevoelens. Daarbij besteden we aandacht aan het onderscheid vaak en soms last hebben van onveiligheidsgevoelens. De verschillen tussen gebieden voor het aandeel dat zich vaak onveilig voelt zijn niet erg groot. Toch presenteren we deze verschillen, omdat het percentage bewoners dat in de woonbuurt vaak last heeft van onveiligheidsgevoelens een indicator is voor relatief zwaardere veiligheidsproblemen. Daarbij hoort wel de opmerking dat gegevens over de objectieve veiligheid en de veiligheidsbeleving niet altijd met elkaar sporen. Opzet rapportage Na deze inleiding volgen eerst de negen stadsdeelhoofdstukken. Daarna komen in negen hoofdstukken de verschillende thema s aan bod. Afgesloten wordt met een hoofdstuk stedenvergelijking. Elk hoofdstuk begint met een aantal hoofdbevindingen. 7 Circa driekwart van de enquêtes is ingevuld via internet. De rest is schriftelijke ingevuld of telefonisch afgenomen. 12

DEEL 1: STADSDEELANALYSES 13

3. Nijmegen-Centrum Nijmegen-Centrum heeft meer dan gemiddeld te maken met criminaliteit en overlast. Deels is dat inherent aan de centrumfuncties winkelen en uitgaan. Delicten en incidenten die er meer dan gemiddeld voorkomen zijn: fietsendiefstal, auto-inbraak, zakkenrollerij, winkeldiefstal, geweld, vernieling, jongerenoverlast, drugsoverlast, horecaoverlast, overlast van dronken mensen, overlast van dak- en thuislozen en verkeersongevallen. Wel zijn er diverse positieve ontwikkelingen. We zien een afname van autocriminaliteit, winkeldiefstal, bedrijfsinbraken, drugsoverlast, overlast van dak- en thuislozen en het lastig vallen van personen op straat. Minder bewoners dan in 2007 voelen zich vaak onveilig in de woonbuurt. Negatief is de toename van jongerenoverlast en vernieling. De openbare ruimte is volgens bewoners goed in orde, waarbij overigens de waardering voor groenvoorzieningen is verslechterd. Na het kernwinkelgebied is de openbare ruimte in de ringstraten recentelijk vernieuwd. Benedenstad: positieve tendenzen Hoewel wat meer inwoners van Benedenstad hun buurt achteruit vinden gaan, blijft de wijk hoog gewaardeerd. De waardering van de woonomgeving ontwikkelt zich bovendien positief op zaken als verloedering, openbare ruimte en openbaar vervoer. Aandachtspunt is het teruggelopen oordeel over voorzieningen voor jeugd en jongeren. In de Benedenstad bestaat een behoorlijke sociale cohesie, waarbij opvalt dat steeds meer mensen zich er verantwoordelijk voelen voor de eigen buurt. Nijmegen-Centrum Wijken Oppervlakte (ha) Woningen Inwoners Benedenstad 54 1416 2736 Stadscentrum 75 2909 6782 I.ONTWIKKELING IN HET ALGEMEEN Woongebied met belangrijke voor- en nadelen De woonfunctie in Nijmegen-Centrum is de afgelopen jaren belangrijker geworden. Er is veel geïnvesteerd in nieuwbouwcomplexen en openbare ruimte. We zien ook een toename van het aantal inwoners. Enerzijds gaat het hier om een aantrekkelijk woongebied met uitstekende voorzieningen. Anderzijds is de grote multifunctionaliteit soms ook een bedreiging voor het woonmilieu en zien we in dit stadsdeel verkeersen uitgaansoverlast. Stadscentrum gaat als woonbuurt vooruit Steeds meer inwoners van de wijk Stadscentrum zien verbeteringen in hun buurt. Ook hier wordt de woonomgeving hoog gewaardeerd. Ondanks dat er volgens bewoners veel wordt vernield, is men tevreden over de schone en hele openbare ruimte. De eerder genoemde voor- en nadelen van het wonen in het stadscentrum spelen hier volop. Het sociaal klimaat in de wijk Stadscentrum kenmerkt zich door een in vergelijking met andere stadsdelen beperkte saamhorigheid en onderlinge omgang van inwoners. Wel laat deze wijk duidelijk verbeterde scores zien op het terrein van de verantwoordelijkheid voor en gehechtheid aan de eigen buurt. I I.ONTWIKKELINGEN M.B.T. VEILIGHEID Forse afname autocriminaliteit Het aantal aangiftes van in Nijmegen-Centrum gepleegde auto-inbraken is gedaald van 681 in 2007 naar 239 in 2009 (in de onderstaande illustratie is dit aantal gerelateerd aan de volwassen bevolking van Nijmegen-Centrum). Het aantal aangiftes van autodiefstal daalde van 93 in 2007 naar 61 in 2009. Ook de bewoners geven aan in de woonbuurt minder slachtoffer te zijn geworden van autocriminaliteit. 15

diefs tal uit auto "ko mt vaak vo o r" 17,0% 22,4% 32,5% incidenten jo ngereno verlas t 174 167 137 132 164 s lachto ffer diefs tal uit auto bes chadiging/diefs tal vanaf auto "ko mt vaak vo o r" s lachto ffer bes chadiging/diefs tal vanaf auto aangiften diefs tal uit/vanaf auto aangiften diefs tal van auto 3,7% 2,5% 4,0% 7,3% 6,1% 5,6% 0,6% 1,1% 1,0% 1,4% 1,5% 5,3% 10,3% 18,0% 23,4% 20,7% 26,0% 28,8% 35,6% 2009 2008 2007 2006 2005 0% 10% 20% 30% 40% Illustratie 1: ontwikkelingen m.b.t. autocriminaliteit Bron: Stadspeiling(O&S) en politiecijfers incidenten vernieling/vandalis me incidenten drugs o verlas t aangiften winkeldiefs tal aangiften bedrijfs inbraak aangiften zakkenro llerij aangiften s traatro o f 117 138 136 129 55 101 107 87 120 23 45 50 46 64 206 320 334 387 388 388 327 267 252 214 299 547 527 471 536 633 2009 2008 2007 2006 2005 Toename incidenten jongerenoverlast In vergelijking met 2007 is niet alleen het aantal incidenten jeugdoverlast toegenomen, maar ook het aantal incidenten vernieling/vandalisme (de daders van vernielingen zijn vaak jongeren). Het aandeel volwassenen met de indruk dat jongerenoverlast vaak in de buurt voorkomt, blijft in Nijmegen- Centrum het hoogst van alle stadsdelen (21% tegenover 9% gemiddeld). De uitgaansfunctie van het centrum is een verklaring hiervoor. 0 100 200 300 400 500 600 700 Illustratie 2: ontwikkelingen m.b.t. diverse delicten en incidenten Bron: politiecijfers Afname winkeldiefstal en bedrijfsinbraken Meer dan de helft van de winkeldiefstallen in de stad en circa 20% van de bedrijfsinbraken vond in 2009 plaats in Nijmegen-Centrum. Voor beide soorten delicten is het aantal aangiften sinds 2007 duidelijk gedaald. Ook zakkenrollerij en straatroof komen relatief veel voor in het centrum; het aantal aangiften zakkenrollerij steeg, het aantal aangifte straatroof daalde (zie Illustratie 2). Afname drugsoverlast Binnen de stad zien we in Nijmegen-Centrum de meeste drugsoverlast. Wel is het aantal incidenten drugsoverlast in dit stadsdeel aan het dalen. In 2006 bereikte het aantal incidenten een piek (206). In 2009 zijn er 117 incidenten geregistreerd. Aansluitend bij de cijfers over de incidenten zien we dat relatief veel bewoners in Nijmegen-Centrum drugsoverlast ervaren, maar er is wel sprake van een afname: 15% van de bewoners van Nijmegen- Centrum heeft de indruk dat drugsoverlast vaak voorkomt, tegenover 21% in 2005; en voor 10% is drugsoverlast een met voorrang aan te pakken buurtprobleem, tegenover 14% in 2005. 16

2009 Overlast dak- en thuislozen afgenomen Een deel van de drugs- en alcoholoverlast wordt veroorzaakt door dak- en thuislozen. Voor de opvang van daklozen en verslaafden bestaat in Nijmegen-Centrum een MFC (Multifunctioneel Centrum) in de Van Schevichavenstraat. Uit drie opeenvolgende metingen tussen 2003 en 2007 komt een over het algemeen gunstig beeld over de overlastontwikkeling rondom het centrum. Zowel bewoners en bezoekers als ondernemers ondervinden minder overlast en criminaliteit van of rondom het MFC. Dit wordt gestaafd door de politieregistraties en het oordeel van professionals. Het aandeel centrumbewoners dat zwervers/dronken mensen als een met voorrang aan te pakken buurtprobleem ziet, is afgenomen van 9% in 2005 naar 5% in 2009. Lastig vallen van personen in centrum lijkt minder voor te komen Personen kunnen op straat worden lastig gevallen door dak- en thuislozen, personen met psychische problemen, dronken mensen of andere jongeren of volwassenen. Bewoners van Nijmegen-Centrum hebben hier relatief veel mee te maken: 6% heeft de indruk dat het lastig vallen van personen op straat vaak in de buurt voorkomt, tegenover 2% gemiddeld. In 2005 lag dat percentage voor Nijmegen-Centrum nog op 11%. In hoofdstuk 14 (overlast op straat) is informatie opgenomen over de aanpak van ernstige overlastgevers in het centrum via het Veiligheidshuis. Minder bewoners voelen zich vaak onveilig In 2007 voelde 4% van de bewoners van Nijmegen- Centrum zich vaak onveilig in de woonbuurt. In 2009 geldt dat voor ruim 1%. Wel is het aandeel dat zich soms onveilig voelt toegenomen, met name in de wijk Stadscentrum. 1,3% 21,0% 10,3% I I I.VERGELIJKING MET GEMIDDELD BEELD Meer geweld, fietsendiefstal, autocriminaliteit, jongerenoverlast en zakkenrollerij In Illustratie 4 staan de delicten die volgens de politiecijfers en/of het bevolkingsonderzoek (zelfgerapporteerd slachtofferschap) relatief veel of weinig in Nijmegen-Centrum voorkomen. s lachto ffer fiets endiefs tal aangiften fiets endiefs tal s lachto ffer (bedreiging met) geweld aangiften bedreiging aangiften mis handeling incidenten huis elijk geweld s lachto ffer zakkenro llerij aangiften zakkenro llerij aangiften diefs tal van auto aangiften diefs tal uit/vanaf auto incidenten jeugdo verlas t incidenten vernieling/vandalis me 1,1% 0,7% 0,2% 2,8% 0,5% 1,2% 0,7% 1,8% 0,8% 0,3% 0,6% 0,3% 2,5% 1,4% 1,8% 1,1% 1,7% 3,5% 3,4% 5,8% 7,7% 9,2% 16,8% 16,4% 2007 4,0% 18,8% 8,1% incidenten bureno verlas t 0,1% 0,3% N-Centrum 2005 4,6% 25,0% 9,2% incidenten verkeers o ngevallen 2,1% 0,8% Nijmegen 0% 10% 20% 30% 40% 50% vaak s o ms zelden Illustratie 3: aandeel bewoners dat zich vaak, soms en zelden onveilig voelt in de woonbuurt Bron: Stadspeiling, O&S 0% 5% 10% 15% 20% Illustratie 4: overzicht van delicten/incidenten die relatief veel of weinig voorkomen in Nijmegen-Centrum Bron: Stadspeiling (O&S) en politiecijfers Diverse delicten en incidenten - onder meer fietsendiefstal, auto-inbraak, geweld, en jongerenoverlast - komen relatief veel voor in Nijmegen-Centrum, waarbij de wijk Stadscentrum 17

ongunstiger scoort dan de wijk Benedenstad. Alleen het aantal incidenten burenoverlast is relatief laag in Nijmegen-Centrum. Indrukken burgers: meer drugs- en alcoholoverlast, agressief verkeersgedrag en bekladding In Illustratie 5 staan de delicten en voorvallen waarvan relatief veel bewoners van Nijmegen- Centrum de indruk hebben dat deze vaak in de buurt voorkomen: geweldsdelicten, diverse vormen van overlast, vandalisme, fietsendiefstal, autocriminaliteit en agressief verkeersgedrag. De indrukken sluiten aan bij de eerder gegeven politiecijfers. I V.VOLGENS BURGERS AAN TE PAKKEN VEILIGHEIDSPROBLEMEN Aan burgers is gevraagd welke buurtproblemen met voorrang aangepakt zouden moeten worden. Illustratie 6 geeft weer in hoeverre burgers daarbij zaken op het gebied van veiligheid hebben genoemd. te weinig parkeerplaats en verkeers drukte/- o nveiligheid 13% 16% 14% 26% geweld tas jes ro o f 5% 2% 2% 1% N-Centrum Nijmegen lawaai drugs o verlas t 3% 4% 10% 15% dro nken mens en o p s traat las tig vallen van pers o nen drugs o verlas t jo ngereno verlas t 10% 6% 2% 15% 6% 21% 9% 57% hangjo ngeren o nveiligheid in het algemeen dro nken mens en/zwervers 1% 5% 5% 9% 11% 9% agres s ief verkeers gedrag bekladding vernieling fiets endiefs tal 12% 10% 13% 21% 21% 19% 29% 47% ro tzo o i, zwerfvuil ho recao verlas t 1% 5% 4% 11% N-Centrum Nijmegen 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% diefs tal uit auto bes chadiging auto 10% 15% 17% 23% Illustratie 6: met voorrang aan te pakken buurtproblemen volgens de bewoners (in % van alle bewoners) Bron: Stadspeiling 2009, O&S 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Illustratie 5: indrukken van bewoners m.b.t. het voorkomen van delicten en voorvallen in de woonbuurt; % komt vaak voor Bron: Stadspeiling, O&S Onveiligheidsbeleving wijkt af van gemiddelde beeld In vergelijking met de andere stadsdelen, voelen wat meer bewoners van Nijmegen-Centrum zich wel eens onveilig in de woonbuurt (32% tegenover 21% gemiddeld), maar het aandeel dat zich vaak onveilig voelt was in 2009 relatief laag (1,3% tegenover 2,7% gemiddeld). Meer dan gemiddeld noemt men als redenen voor die onveiligheidsbeleving: jongeren, enge mensen, dronken mensen/zwervers en drugsoverlast. Op nummer 1 in Nijmegen-Centrum staat te weinig parkeerplaatsen, gevolgd door verkeersdrukte en -onveiligheid en lawaai. Relatief veel genoemde aan te pakken veiligheidsproblemen zijn drugsoverlast, dronken mensen/zwervers en onveiligheid in het algemeen. Ook lawaai en horecaoverlast zijn vaker genoemd. In vergelijking met 2005 en 2007 noemen minder bewoners drugsoverlast, overlast van dronken mensen/zwervers en horecaoverlast. Meer mensen noemen verkeersdrukte en -onveiligheid. 18

4. Nijmegen-Oost In de afgelopen twee jaar is er in Oost weinig veranderd aan het niveau van de criminaliteit en overlast. De meest opvallende verschuiving is de afname van autodiefstal en -inbraak, maar in 2009 was het aantal autoinbraken wel weer hoger dan in 2008. In Oost vinden meer fietsendiefstallen plaats dan gemiddeld in de stad, maar het beeld is relatief gunstig voor woninginbraak, geweldsdelicten, jongerenoverlast en vernieling. Het aantal bewoners in dit stadsdeel, dat zich wel eens onveilig voelt, is relatief laag. Veiligheidsproblemen staan niet hoog in de lijst van met voorrang aan te pakken problemen volgens de bewoners. I.ONTWIKKELING IN HET ALGEMEEN Gelijkmatig, gunstig beeld Nijmegen-Oost is een groot stadsdeel, bestaande uit zeven wijken. Daarbinnen zijn er verschillen in bevolkingskenmerken, bijvoorbeeld leeftijd of huishoudenssamenstelling. Tegelijkertijd is er het redelijk gelijkmatige, stabiele beeld van een overwegend witte wijk met sociaaleconomisch gunstige kenmerken. De woonomgeving en het leefklimaat worden als positief aangemerkt. Het rapportcijfer voor de woonomgeving ligt in Nijmegen-Oost met 7,9 opnieuw bijzonder gunstig (2007: 7,8). Mensen zijn tevreden over het voorzieningenaanbod. In zijn algemeenheid ervaart men wat minder verkeersproblematiek dan twee jaar geleden, maar parkeerproblemen zijn nog altijd actueel op bepaalde plaatsen. Het sociaal klimaat wordt als sterk ervaren. Wijkprofessionals wijzen er wel op dat bevolkingsgroepen vaak geïsoleerd van elkaar leven. Jongerenproblematiek is aanwezig, maar relatief beperkt. Nijmegen-Oost Wijken Oppervlakte (ha) Woningen Inwoners Bottendaal 38 1820 4662 Galgenveld 85 2315 6473 Altrade 75 2577 6153 Hunnerberg 93 1466 3780 Hengstdal 83 3478 7196 Kwakkenberg 160 431 1239 Groenewoud 107 577 3393 Bottendaal: bijzondere woonomgeving Bottendaal kent een lange geschiedenis van stadsvernieuwing en wijkaanpak. Op veel fronten gaat het goed met de wijk, die een sterke identiteit heeft. Veel kinderen gaan naar de eigen basisschool. Wel zijn er enkele aandachtspunten. Zo is het aantal klachten over de openbare ruimte gestegen. Wijken hoog gewaardeerd De wijken in Nijmegen-Oost zijn als woongebied bijzonder geliefd. Woningen kennen hier hoge verkoopwaarden. Het sociaal-maatschappelijk profiel van inwoners van deze wijken is overwegend sterk. Het voorzieningenniveau in Hunnerberg en Kwakkenberg blijft in objectieve zin wat achter. Binnen de drie wijken zijn er relatief veel klachten over de openbare ruimte. Er zijn kleinere aandachtspunten in Altrade en Groenewoud. Binnen Altrade signaleren bewonersorganisaties en wijkprofessionals dat de openbare ruimte in de Schildersbuurt achteruitgaat. Ook laat het onderhoud aan woningen hier soms te wensen over. Groenewoud blijft een geliefde wijk, ondanks het wat mindere voorzieningenniveau en wat meer klachten over de openbare ruimte. Er wonen veel ouderen. 19

Hengstdal: geen negatieve ontwikkelingen Het profiel van Hengstdal wijkt af van dat van Nijmegen-Oost als geheel. Het heeft een voor het stadsdeel hoog aandeel allochtonen, dat overigens wel onder het stedelijk gemiddelde blijft. De bevolking vertoont minder gunstige sociaaleconomische kenmerken. Ook wordt er op onderwijsindicatoren wat lager gescoord. Behalve het feit dat het aantal klachten over de openbare ruimte is gestegen, zijn er geen aanwijzingen voor negatieve ontwikkelingen in deze wijk. I I.ONTWIKKELINGEN M.B.T. VEILIGHEID Weinig grote veranderingen, afname autocriminaliteit In de afgelopen twee jaar is er in Oost weinig veranderd aan het niveau van de criminaliteit en overlast. De meest opvallende verschuivingen hebben betrekking op autocriminaliteit. Het aantal aangiftes van in Nijmegen-Oost gepleegde autoinbraken is sterk gedaald van 429 in 2007 naar 275 in 2008 om vervolgens weer te stijgen naar 359 (in Illustratie 7 is dit aantal gerelateerd aan de volwassen bevolking van Nijmegen-Oost). En het aantal aangiftes van autodiefstal daalde van 114 in 2007 naar 53 in 2009. Minder bewoners dan in 2007 hebben de indruk dat autocriminaliteit vaak in de woonbuurt voorkomt. Het percentage bewoners dat in de woonbuurt slachtoffer werd van beschadiging/diefstal vanaf de auto daalde, maar dat geldt niet voor diefstal uit de auto. diefs tal uit auto "ko mt vaak vo o r" s lachto ffer diefs tal uit auto bes chadiging/diefs tal vanaf auto "ko mt vaak vo o r" s lachto ffer bes chadiging/diefs tal vanaf auto aangiften diefs tal uit/vanaf auto aangiften diefs tal van auto 1,1% 0,8% 1,5% 1,7% 1,9% 0,2% 0,2% 0,4% 0,5% 0,5% 4,2% 3,7% 5,7% 5,2% 10,0% 11,8% 11,9% 18,5% 19,1% 17,8% 18,4% 2009 2008 2007 2006 2005 22,0% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Illustratie 7: ontwikkelingen m.b.t. autocriminaliteit Bron: Stadspeiling (O&S) en politiecijfers Onveiligheidsbeleving sinds 2007 weinig veranderd In de periode 2005-2007 zagen we in Nijmegen-Oost een lichte verbetering van de onveiligheidsbeleving. Sinds 2007 is er weinig veranderd. Ruim 1% van de bewoners van Oost voelt zich vaak onveilig in de woonbuurt, en circa 1 op de 10 soms. 2009 1,6% 9,0% 5,5% 2007 0,7% 10,2% 5,9% 2005 2,2% 11,8% 6,0% 0% 5% 10% 15% 20% 25% vaak s o ms zelden Illustratie 8: aandeel bewoners dat zich vaak, soms en zelden onveilig voelt in de woonbuurt Bron: Stadspeiling, O&S 20

I I I.VERGELIJKING MET GEMIDDELD BEELD Meer fietsendiefstal, minder geweld en woninginbraak In Illustratie 9 staan de delicten die volgens de politiecijfers en/of het bevolkingsonderzoek (zelfgerapporteerd slachtofferschap) relatief veel of weinig in Nijmegen-Oost voorkomen. s lachto ffer (bedreiging met) geweld aangiften mis handeling 0,7% 0,2% 0,5% 3,5% geweld 0% 2% N-Oo s t Nijmegen bedreiging 1% 3% bekladding 5% 10% vernieling 5% 13% jo ngereno verlas t 5% 9% 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% incidenten huis elijk geweld s lachto ffer fiets endiefs tal 0,3% 0,7% 9,2% 13,4% Illustratie 10: indrukken van bewoners m.b.t. het voorkomen van delicten en voorvallen in de woonbuurt; % komt vaak voor Bron: Stadspeiling, O&S s lachto ffer (po ging to t) wo ninginbraak aangiften inbraak s chuur/garage 0,2% 0,4% 6,1% 7,5% N-Oo s t Nijmegen 0% 5% 10% 15% Illustratie 9: overzicht van delicten/incidenten die relatief veel of weinig voorkomen in Nijmegen-Oost Bron: Stadspeiling (O&S) en politiecijfers Het percentage slachtoffers van fietsendiefstal is in Oost relatief hoog, het percentage slachtoffers van (poging tot) woninginbraak en geweldsdelicten is er lager. Kijken we op wijkniveau dan zijn er duidelijke verschillen voor woninginbraak. Zo is het aantal woninginbraken in Groenewoud hoger dan gemiddeld in Nijmegen, en in Hengstdal lager. Iets minder onveiligheidsgevoelens In vergelijking met de andere stadsdelen voelen minder bewoners van Oost zich wel eens onveilig in de woonbuurt (16% tegenover 21% gemiddeld). De meest genoemde redenen voor de onveiligheidsbeleving zijn criminaliteit en enge/rare mensen. Voor Nijmegen in totaliteit is dat jongerenoverlast. I V.VOLGENS BURGERS AAN TE PAKKEN VEILIGHEIDSPROBLEMEN Aan burgers is gevraagd welke buurtproblemen met voorrang aangepakt zouden moeten worden. Illustratie 11 geeft weer in hoeverre burgers daarbij zaken op het gebied van veiligheid hebben genoemd. Indrukken burgers: minder jongerenoverlast, vandalisme en geweld In Illustratie 10 staan de delicten en voorvallen waarvan relatief weinig bewoners van Nijmegen- Oost de indruk hebben dat deze vaak in de buurt voorkomen: jongerenoverlast, vernieling, bekladding en geweldsdelicten. 21

te weinig parkeerplaats en verkeers drukte/- o nveiligheid 13% 13% 14% 16% ro tzo o i, zwerfvuil 10% 11% ho ndenpo ep 8% 7% o nderho ud wegen 6% 6% hangjo ngeren 5% 11% o nveiligheid in het algemeen gro envo o rzieningen 5% 5% 4% 3% N-Oo s t Nijmegen 0% 5% 10% 15% 20% Illustratie 11: met voorrang aan te pakken buurtproblemen volgens de bewoners (in % van alle bewoners) Bron: Stadspeiling 2009, O&S Op nummer 1 in Oost staat te weinig parkeerplaatsen, gevolgd door verkeersdrukte en -onveiligheid. Veiligheidsproblemen staan niet hoog in de prioriteitenlijst van de bewoners van Oost. Hangjongeren/jongerenproblematiek is minder genoemd dan gemiddeld in Nijmegen. In vergelijking met 2005 en 2007 noemen minder burgers verkeersdrukte en -onveiligheid. 22

5. Nijmegen-Oud-West In Oud-West komt woninginbraak naar verhouding vaker voor. In de afgelopen jaren is het aantal auto-inbraken in dit staddeel gedaald naar een benedengemiddeld niveau. Ook het aantal beschadigingen aan auto s is afgenomen. Verder werden minder bewoners in de buurt slachtoffer van fietsendiefstal, maar het aantal aangiftes ervan steeg. Het aandeel bewoners met onveiligheidsgevoelens is kleiner geworden, maar de onveiligheidsbeleving is wel wat sterker dan gemiddeld in Nijmegen. Bewoners vinden hun woonbuurt schoner en zien minder vernielingen dan twee jaar geleden. Wel hebben naar verhouding veel bewoners het idee dat er in de woonbuurt veel vernield wordt. Ook ervaren de bewoners relatief veel drugsoverlast, maar ze zien dit minder dan in voorgaande jaren als een met voorrang aan te pakken probleem. Problemen, die men meer dan in voorgaande jaren aangepakt wil zien, zijn: hangjongeren/jongerenoverlast en verkeersdrukte en -onveiligheid. Tenslotte is het aantal incidenten huiselijk geweld er relatief hoog. zich sterk(er) aan de buurt, een bovengemiddeld aandeel voelt zich medeverantwoordelijk voor de eigen woonomgeving. De algehele waardering voor het sociaal klimaat blijft in Oud-West wat lager, maar is wel duidelijk verbeterd. Wel zijn segregatie en het langs elkaar heen leven van etnische groepen nog altijd aan de orde. Biezen: meerdere verbeteringen Op wijkniveau laat Biezen op het gebied van algemene oordelen, de woonomgeving en het sociaal klimaat meerdere positieve ontwikkelingen zien. De totaalwaardering van de eigen wijk is opnieuw gestegen, hier is inmiddels sprake van een langjarige, gunstige ontwikkeling. Bewoners vinden de openbare ruimte schoner en constateren minder vernielingen. Over voorzieningen in de woonomgeving is men meer tevreden dan twee jaar geleden. De bevolkingsopbouw (sociaaleconomisch, gezondheid) blijft kwetsbaar, maar het sociaal klimaat ontwikkelt zich volgens bewoners positief. Het oordeel over het samenleven van etnische groepen is sterk verbeterd Nijmegen-Oud-West Wijken Oppervlakte (ha) Woningen Inwoners Biezen 131 3212 6716 Wolfskuil 79 2691 6315 I.ONTWIKKELING IN HET ALGEMEEN Woonomgeving en sociaal klimaat gunstiger Wijkprofessionals hebben positieve verwachtingen van de herstructurering van de woningvoorraad in Oud-West, de eerste leefbaarheidresultaten zijn voor hen reeds zichtbaar. Ze schetsen bovendien verbeteringen op het sociale vlak. Hoewel meervoudige problemen van huishoudens hier soms van generatie op generatie spelen, zijn er goede verwachtingen van de specifieke aanpak die door gemeente en instanties is gestart. Bewoners hechten Wolfskuil schoner en heler We zien in Wolfskuil met Biezen vergelijkbare, positieve ontwikkelingen. Bewoners vinden de wijk schoner en heler. Het totaaloordeel van bewoners is gunstig(er). Het percentage inwoners van Wolfskuil dat vooruitgang ziet in de eigen wijk is weliswaar teruggelopen, maar het percentage dat achteruitgang ziet is stabiel. Ook in Wolfskuil is het rapportcijfer voor de woonomgeving gestegen (naar een 7). Men is tevreden(er) over winkelvoorzieningen, openbaar vervoer en voorzieningen voor jongeren. De verloedering neemt af. Ook hier wijzen bewonersscores en signalen van bewonersorganisaties en wijkprofessionals op een wederzijdse toenadering van etnische groepen. 23

I I.ONTWIKKELINGEN M.B.T. VEILIGHEID 2009 4,3% 13,3% 7,2% Afname autocriminaliteit en fietsendiefstal Het aantal aangiftes van in Nijmegen-Oud-West gepleegde auto-inbraken is gedaald van 240 in 2006 naar 86 in 2009 (in Illustratie 12 is dit aantal gerelateerd aan de volwassen bevolking van Nijmegen-Oud-West). Minder bewoners dan in 2007 hebben de indruk dat autocriminaliteit vaak in de woonbuurt voorkomt en het percentage bewoners dat slachtoffer werd van autocriminaliteit daalde licht. diefs tal uit auto "ko mt vaak vo o r" s lachto ffer diefs tal uit auto bes chadiging/diefs tal vanaf auto "ko mt vaak vo o r" s lachto ffer bes chadiging/diefs tal vanaf auto aangiften diefs tal uit/vanaf auto 0,7% 0,8% 1,0% 1,8% 0,9% 4,5% 5,4% 8,1% 7,1% 14,0% 17,1% 16,2% 18,8% 21,7% 22,8% 21,9% 2009 2008 2007 2006 2005 27,2% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% Illustratie 12: ontwikkelingen m.b.t. autocriminaliteit Bron: Stadspeiling(O&S) en politiecijfers Verder nam het percentage bewoners dat in de woonbuurt slachtoffer werd van fietsendiefstal af van 16% in 2007 naar 11% in 2009. De aangiftecijfers voor fietsendiefstal laten juist een lichte stijging zien. Afname onveiligheidsgevoelens Het percentage bewoners van Oud-West dat zich vaak onveilig voelt in de woonbuurt is ongeveer gelijk gebleven, maar het aandeel dat zich soms onveilig voelt is sterk gedaald. 2007 2005 4,5% 3,6% 20,0% 23,8% 8,8% 4,7% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% vaak s o ms zelden Illustratie 13: aandeel bewoners dat zich vaak, soms en zelden onveilig voelt in de woonbuurt Bron: Stadspeiling, O&S I I I.VERGELIJKING MET GEMIDDELD BEELD Meer woninginbraak, minder auto-inbraak In Illustratie 14 staan de delicten die volgens de politiecijfers en/of het bevolkingsonderzoek (zelfgerapporteerd slachtofferschap) relatief veel of weinig in Nijmegen-Oud-West voorkomen. s lachto ffer (po ging to t) wo ninginbraak aangiften wo ninginbraak aangiften inbraak uit/vanaf auto huis elijk geweld 0,7% 0,7% 1,7% 1,4% 1,4% 1,2% 7,5% 9,6% N-Oud-Wes t Nijmegen 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% Illustratie 14: overzicht van delicten/incidenten die relatief veel of weinig voorkomen in Nijmegen-Oud-West Bron: Stadspeiling (O&S) en politiecijfers Het percentage slachtoffers van (poging tot) woninginbraak is in Oud-West relatief hoog, het percentage aangiften auto-inbraken is er relatief laag. Verder zien we een naar verhouding hoog aantal incidenten huiselijk geweld. Indrukken bewoners: meer vernieling, drugsoverlast, agressief verkeersgedrag en aanrijdingen In Illustratie 15 staan de delicten en voorvallen waarvan relatief veel bewoners van Nijmegen-Oud- West de indruk hebben dat deze vaak in de buurt voorkomen: vernieling, drugsoverlast, agressief verkeersgedrag en aanrijdingen. Zo geeft 10% van 24

de bewoners aan dat drugsoverlast in de woonbuurt vaak voorkomt, tegenover 6% gemiddeld in Nijmegen. verkeers drukte/- o nveiligheid 16% 14% vernieling agres s ief verkeers gedrag 12% 13% 15% 17% hangjo ngeren te weinig parkeerplaats en ro tzo o i, zwerfvuil 11% 11% 9% 11% 13% 14% aanrijdingen 4% 6% o nveiligheid in het algemeen 5% 8% N-Oud-Wes t drugs o verlas t 10% 6% Nijmegen 0% 5% 10% 15% 20% ho ndenpo ep jo ngerenvo o rzieningen 8% 7% 7% 6% Illustratie 15: indrukken van bewoners m.b.t. het voorkomen van delicten en voorvallen in de woonbuurt: % komt vaak voor Bron: Stadspeiling, O&S Onveiligheidsbeleving iets sterker In vergelijking met de andere stadsdelen, voelt een groter aandeel van de bewoners van Oud-West zich wel eens onveilig in de woonbuurt (25% tegenover 21% gemiddeld). De meest genoemde reden voor de onveiligheidsbeleving is jongerenoverlast. I V.VOLGENS BURGERS AAN TE PAKKEN VEILIGHEIDSPROBLEMEN Aan burgers is gevraagd welke buurtproblemen met voorrang aangepakt zouden moeten worden. Illustratie 16 geeft weer in hoeverre burgers daarbij zaken op het gebied van veiligheid hebben genoemd. drugs o verlas t gro envo o rzieningen o nderho uds to es tand 1% 3% 4% 3% 4% 5% N-Oud-Wes t Nijmegen 0% 5% 10% 15% 20% Illustratie 16: met voorrang aan te pakken buurtproblemen volgens de bewoners (in % van alle bewoners) Bron: Stadspeiling 2009, O&S Op nummer 1 in Oud-West staat verkeersdrukte en -onveiligheid, gevolgd door hangjongeren /jongerenproblematiek. Deze zaken zijn iets vaker genoemd dan gemiddeld in Nijmegen. Dat geldt ook voor onveiligheid in het algemeen en drugsoverlast. In vergelijking met 2005 en 2007 noemen minder bewoners drugsoverlast en meer bewoners hangjongeren/jongerenproblematiek en verkeersdrukte en -onveiligheid. 25

6. Nijmegen-Nieuw-West Het niveau van de criminaliteit en overlast is in Nieuw-West over het algemeen vrij gemiddeld. Ten opzichte van twee jaar geleden is dat niveau weinig veranderd. Het aantal aangiften van bedrijfsinbraken is na de scherpe daling tot 2007 verder afgenomen. Het aandeel bewoners, dat zich in de woonbuurt wel eens onveilig voelt, is afgenomen. In de wijk Hees is het aantal woninginbraken bovengemiddeld. In Neerbosch-Oost vormen jongerenoverlast en vernielingen een relatief groot probleem. Dat gaat in deze wijk gepaard met veel onveiligheidsgevoelens bij de bewoners. Meer dan in de voorgaande jaren en ook meer dan gemiddeld in Nijmegen noemen bewoners in dit stadsdeel jongerenoverlast als een met voorrang aan te pakken buurtprobleem. I.ONTWIKKELING IN HET ALGEMEEN Heel verschillende woonmilieus Alles bij elkaar komt Nijmegen-Nieuw-West als stadsdeel redelijk gemiddeld uit de bus. Wel is dit beeld vaak het resultaat van bovengemiddelde scores van Hees, en gemiddelde tot ondergemiddelde of soms slechte scores voor Heseveld en Neerbosch-Oost. Die verschillen betreffen met name het sociaal maatschappelijk profiel en het sociaal klimaat. Deze zijn in Hees aanmerkelijk beter dan in beide andere wijken. De waardering van de openbare ruimte verbetert zich er al jaren gestaag, ondanks het feit dat bewoners minder tevreden zijn over beheer en onderhoud. Over voorzieningen als openbaar vervoer en winkels voor dagelijkse boodschappen is men duidelijk tevreden. Ook is de beoordeling van jeugd- en jongerenvoorzieningen aanzienlijk verbeterd. Opnieuw is verkeersproblematiek een issue bij bewoners. Volgens wijkprofessionals wordt dit gevoel versterkt doordat bewoners de aanleg van het stadsbrugtracé als bedreigend ervaren. Hoewel de bewonersscore voor sociale kwaliteit is verbeterd, blijkt de kwetsbaarheid van het sociaal klimaat in Nieuw-West uit lage scores rond deelname aan buurtactiviteiten en gehechtheid aan de buurt. Nijmegen-Nieuw-West Wijken Oppervlakte (ha) Woningen Inwoners Hees 88 1121 2788 Heseveld 100 2878 6042 Neerbosch-Oost 141 3395 7221 Haven- en industrieterrein 295 67 139 Heseveld: verbeterde sociale verhoudingen Het algemene oordeel over Heseveld is licht gestegen. Vooral op het sociale vlak zien we wat gunstiger scores. De situatie rond jongeren en de verhouding tussen allochtonen en autochtonen is verbeterd. Het percentage dat etnische groepen goed vindt samenleven is flink ondergemiddeld. Heseveld laat, m.u.v. bepaalde deelgebieden, niet langer een duidelijk afwijkend beeld zien. Neerbosch-Oost blijft aandachtsgebied De totaalwaardering van bewoners voor Neerbosch- Oost is licht gedaald en is ook ondergemiddeld. Bewoners geven bijvoorbeeld aan dat er veel wordt vernield. Wijkprofessionals en bewonersorganisaties maken zich zorgen over de wijk, wijzen op de kwetsbare, eenzijdige bevolkingsopbouw. Maar men ziet ook positieve signalen. Het aandeel inwoners dat het samenleven van etnische groepen 27

goed vindt gaan, is gestegen, maar nog wel ondergemiddeld. Neerbosch-Oost kent een hoog aandeel allochtonen, dat ook is toegenomen. Het totaaloordeel van bewoners over het sociaal klimaat laat een lichte verbetering zien. Al met al behoudt Neerbosch-Oost de kenmerken van aandachtsgebied. I I.ONTWIKKELINGEN M.B.T. VEILIGHEID Weinig verschuivingen m.b.t. criminaliteit en overlast De criminaliteitscijfers uit de Stadspeiling en van de politie laten een vrij stabiel beeld zien voor Nieuw- West. Wat opvalt, is dat de aangiftecijfers voor autocriminaliteit sinds 2005 op en neer gaan. Verder geven minder bewoners dan in 2007 aan dat ze in de woonbuurt slachtoffer werden van fietsendiefstal (6% in 2009 tegenover 11% in 2007), maar het aantal aangiftes van fietsendiefstal nam toe. Het aantal aangiften bedrijfsinbraken is - na de scherpe daling tot 2007 - opnieuw afgenomen (van 48 in 2007 naar 31 in 2009). Afname onveiligheidsgevoelens Het percentage bewoners van Nieuw-West dat zich vaak onveilig voelt in de woonbuurt is ongeveer gelijk gebleven, maar het aandeel dat zich soms onveilig voelt is gedaald (vooral in Heseveld). Hees. Verder zijn er naar verhouding wat meer incidenten jeugdoverlast en vernieling geregistreerd. Een groot deel daarvan vond plaats in Neerbosch-Oost. s lachto ffer (po ging to t) wo ninginbraak aangiften wo ninginbraak incidenten vernieling/vandalis me incidenten jo ngereno verlas t 1,4% 1,1% 1,7% 1,3% 2,1% 2,0% 7,5% 9,8% N-Nieuw-Wes t Nijmegen 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% Illustratie 18: overzicht van delicten/incidenten die relatief veel of weinig voorkomen in Nijmegen-Nieuw-West Bron: Stadspeiling (O&S) en politiecijfers Indrukken bewoners: meer woninginbraak en vernieling In Illustratie 19 staan de delicten waarvan relatief veel bewoners van Nijmegen-Nieuw-West de indruk hebben dat deze vaak in de buurt voorkomen: woninginbraak en vernieling. 2009 5,2% 13,1% 6,4% vernieling 17% 2007 5,0% 20,6% 5,9% 13% 2005 3,2% 19,0% 6,0% wo ninginbraak 9% 15% N-Nieuw-Wes t Nijmegen 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% vaak s o ms zelden Illustratie 17: aandeel bewoners dat zich vaak, soms en zelden onveilig voelt in de woonbuurt Bron: Stadspeiling, O&S I I I.VERGELIJKING MET GEMIDDELD BEELD Meer woninginbraak, iets meer jeugdoverlast en vernieling Bewoners van Nieuw-West geven wat meer aan dat ze slachtoffer werden van (poging tot) woninginbraak. Hierbij aansluitend ligt het aantal aangiften woninginbraak naar verhouding hoger dan gemiddeld in Nijmegen. Dit heeft te maken met het bovengemiddelde aantal woninginbraken in 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% Illustratie 19: indrukken van bewoners m.b.t. het voorkomen van delicten en voorvallen in de woonbuurt: % komt vaak voor Bron: Stadspeiling, O&S Op wijkniveau zien we dat veel bewoners van Neerbosch-Oost de indruk hebben dat jongerenoverlast vaak voorkomt (19% tegenover 9% gemiddeld in Nijmegen). Iets meer onveiligheidsgevoelens In vergelijking met de andere stadsdelen, voelt een groter aandeel van de bewoners van Nieuw-West zich wel eens onveilig in de woonbuurt (25% tegenover 21% gemiddeld). Dit verschil heeft te maken met Neerbosch-Oost, waar 1 op de 10 bewoners voelt zich vaak onveilig voelt. 28

De meest genoemde reden voor de onveiligheidsbeleving is jongerenoverlast. I V.VOLGENS BURGERS AAN TE PAKKEN VEILIGHEIDSPROBLEMEN Aan burgers is gevraagd welke buurtproblemen met voorrang aangepakt zouden moeten worden. Illustratie 20 geeft weer in hoeverre burgers daarbij zaken op het gebied van veiligheid hebben genoemd. hangjo ngeren 11% 18% verkeers drukte/- o nveiligheid 14% 17% ro tzo o i, zwerfvuil 11% 13% ho ndenpo ep te weinig parkeerplaats en 8% 7% 8% 13% jo ngerenvo o rzieningen lawaai drugs o verlas t o nveiligheid in het algemeen 5% 6% 5% 4% 5% 3% 5% 5% o nderho ud gro en o nderho ud wegen 5% 4% 4% 6% N-Nieuw-Wes t Nijmegen 0% 5% 10% 15% 20% Illustratie 20: met voorrang aan te pakken buurtproblemen volgens de bewoners (in % van alle bewoners) Bron: Stadspeiling 2009, O&S Op nummer 1 in Nieuw-West staat hangjongeren /jongerenproblematiek, gevolgd door verkeersdrukte en -onveiligheid. Met name hangjongeren/jongerenproblematiek is vaker genoemd dan gemiddeld in Nijmegen en het is ook door meer bewoners genoemd dan in 2005 en 2007. Ook drugsoverlast is wat vaker als aan te pakken probleem genoemd dan gemiddeld in Nijmegen. Maar het aantal geregistreerde incidenten drugsoverlast is beperkt (rond de 20 per jaar) en lager dan in Oud-West. 29

7. Nijmegen-Midden Het beeld van de criminaliteit en overlast in Nijmegen-Midden is in totaliteit tamelijk gemiddeld, maar er zijn wel verschillen tussen de uiteenlopende buurten in het stadsdeel. Ten opzichte van twee jaar geleden zien we een lichte afname van autocriminaliteit en bedrijfsinbraken. Ook de onveiligheidsbeleving bij de bewoners is sinds 2007 weinig veranderd en gemiddeld. In Willemskwartier is er sprake van een afname van de onveiligheidsgevoelens. Het aantal verkeersongevallen in Midden is relatief hoog en veel burgers noemen verkeersdrukte en -onveiligheid als een met voorrang aan te pakken buurtprobleem. Jongerenoverlast en vandalisme komen er minder voor dan in de rest van Nijmegen, maar de buurten Willemskwartier en Kolping zijn negatieve uitzonderingen daarop. In Willemskwartier is ook het aantal incidenten huiselijk geweld bovengemiddeld. Veiligheidsproblemen staan niet hoog in de lijst van met voorrang aan te pakken buurtproblemen volgens de bewoners. gunstig, ook op het gebied van omgang met jongeren. In de vier wijken, maar ook in de vijfde wijk Nije Veld, is er tevredenheid over voorzieningen als speelmogelijkheden, voorzieningen voor jongeren en openbaar vervoer. Voor de buurten Willemskwartier en Kolpingbuurt zijn er specifieke conclusies. Nijmegen-Midden Wijken Oppervlakte (ha) Woningen Inwoners Nije Veld 85 2226 4801 Hazenkamp 83 2214 5159 Goffert 340 1034 2622 St. Anna 56 1590 3251 Heijendaal 168 1171 2107 Nije Veld: gunstige ontwikkelingen in Willemskwartier Binnen Nije Veld zien in de buurt Willemskwartier aanzienlijk meer mensen de eigen woonomgeving vooruitgaan dan eerdere jaren. Dit past in een langjarige verbetering. Ook het rapportcijfer voor de woonomgeving is er gestegen. In Willemskwartier ervaren bewoners minder verloedering en een gunstiger onderhoudsituatie. Ook worden groenvoorzieningen hoger gewaardeerd, wel ervaart men wat meer verkeersproblemen. De ontwikkeling van een nieuw voorzieningenhart wordt gezien als een positieve ontwikkeling met allerlei kansen op het gebied van sociale cohesie. Betrokkenen geven aan dat de buurt zich positief ontwikkelt op sociaal vlak. Bewoners oordelen neutraal tot gunstig over de sociale kwaliteit. Al met al laat Willemskwartier gunstige ontwikkelingen zien. I.ONTWIKKELING IN HET ALGEMEEN Woongebied met goede voorzieningen en stabiel sociaal klimaat De wijken Hazenkamp, Sint Anna, (delen van) Goffert en Heijendaal laten een bovengemiddeld beeld zien op sociaaleconomisch terrein, tevredenheid over woonomgeving en sociaal klimaat. Bewonersscores zijn hier over het algemeen 31

Goffert: Kolpingbuurt kent instroom kritische(r) bewoners Binnen de wijk Goffert ligt in de buurt Kolping het percentage dat vooruitgang ziet nog altijd relatief hoog (36%), maar het is wel afgenomen. Wat meer mensen zien hier een achteruitgang de afgelopen jaren (11%), een percentage dat na 2005 langzaam oploopt. In deze buurt is sprake van een behoorlijke instroom van nieuwe bewoners. Waarschijnlijk stellen zij hoge(re) eisen aan hun sociale en fysieke woonomgeving. Dit beeld wordt ondersteund door uitkomsten rond woonomgeving en sociaal klimaat. De woonomgeving krijgt wel een ruime voldoende (6,8; in 2007 een 6,9), maar in de Kolpingbuurt ervaren bewoners wat meer verloedering en verkeersoverlast. Ook zijn mensen vaker ontevreden over de openbare ruimte, maar de waardering is wel duidelijk verbeterd. Men is er minder tevreden over winkelvoorzieningen. In de Kolpingbuurt is de saamhorigheid en onderlinge omgang tussen oude en nieuwe bewoners een aandachtspunt. Ondanks het feit dat wijkaanpak hier eerder positieve resultaten heeft laten zien, lijken verbeteringen de laatste jaren tot staan te zijn gekomen. I I.ONTWIKKELINGEN M.B.T. VEILIGHEID diefs tal uit auto "ko mt vaak vo o r" s lachto ffer diefs tal uit auto bes chadiging/diefs tal vanaf auto "ko mt vaak vo o r" s lachto ffer bes chadiging/diefs tal vanaf auto aangiften diefs tal uit/vanaf auto 3,8% 5,0% 1,7% 2,0% 1,9% 3,4% 3,7% 5,6% 7,6% 10,4% 13,8% 15,8% 18,1% 19,2% 21,7% 20,7% 22,6% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Illustratie 21: ontwikkelingen m.b.t. autocriminaliteit Bron: Stadspeiling(O&S) en politiecijfers 2009 2008 2007 2006 2005 Weinig grote veranderingen, lichte afname autocriminaliteit en bedrijfsinbraken Voor de meeste delicten geldt dat er weinig veranderd is als het gaat om het percentage bewoners dat er slachtoffer van werd. Voor de meeste delicten en soorten overlast veranderde ook het aantal aangiften en incidenten niet veel. De meest opvallende verschuivingen hebben betrekking op autocriminaliteit. Na de scherpe daling van het aantal aangiftes in 2007 (van 661 in 2005 naar 346 in 2007) zien we een verdere lichte daling (306 aangiftes in 2009) (in Illustratie 21 zijn deze aantallen gerelateerd aan de volwassen bevolking van Nijmegen-Midden). Minder bewoners dan in 2007 hebben de indruk dat autocriminaliteit vaak in de woonbuurt voorkomt. En het percentage bewoners dat in de woonbuurt slachtoffer werd van autocriminaliteit nam sinds 2007 licht af. 2009 2007 Het aantal aangiften bedrijfsinbraken is - na de scherpe daling tot 2007 - opnieuw afgenomen (van 65 in 2007 naar 46 in 2009). Onveiligheidsbeleving sinds 2007 weinig veranderd In vergelijking met 2007 is het aandeel dat zich vaak onveilig voelt in de buurt licht toegenomen, en het aandeel dat zich soms onveilig voelt afgenomen. In de wijk Willemskwartier is het veiligheidsgevoel aanmerkelijk verbeterd. 2,5% 1,2% 13,3% 16,5% 5,6% 4,5% 2005 2,3% 20,4% 4,7% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% vaak s o ms zelden Illustratie 22: aandeel bewoners dat zich vaak, soms en zelden onveilig voelt in de woonbuurt Bron: Stadspeiling, O&S 32

I I I.VERGELIJKING MET GEMIDDELD BEELD Delicten en overlast: geen afwijkingen van het gemiddelde beeld Nagegaan is of bewoners van Nijmegen-Midden meer of minder slachtoffer worden van delicten en of er door de politie relatief veel aangiften/incidenten in dit gebied geregistreerd zijn. Dat blijkt niet het geval te zijn. Alleen zien we dat er in Nijmegen-Midden naar verhouding wat meer verkeersongevallen plaatsvinden. En in Willemskwartier is het aantal incidenten huiselijk geweld relatief hoog. Indrukken burgers: minder jongerenoverlast en vandalisme Relatief weinig bewoners van Nijmegen-Midden hebben de indruk dat jongerenoverlast, vernieling, en bekladding vaak in de woonbuurt voorkomen. Voor woninginbraken geldt het tegenovergestelde, maar dat verschil zien we niet terug in de aangiftecijfers. I V.VOLGENS BURGERS AAN TE PAKKEN VEILIGHEIDSPROBLEMEN Aan burgers is gevraagd welke buurtproblemen met voorrang aangepakt zouden moeten worden. Illustratie 24 geeft weer in hoeverre burgers daarbij zaken op het gebied van veiligheid hebben genoemd. verkeers drukte/- o nveiligheid ro tzo o i, zwerfvuil te weinig parkeerplaats en ho ndenpo ep hangjo ngeren 7% 8% 12% 11% 11% 13% 10% 11% 14% 19% jo ngereno verlas t vernieling 6% 9% 9% N-Midden Nijmegen 13% o nderho ud wegen o nveiligheid in het algemeen o nderho ud gro en 6% 6% 5% 5% 5% 4% bekladding 6% 10% niet eens met verkeers maatregelen 2% 5% N-Midden Nijmegen wo ninginbraak 9% 13% 0% 5% 10% 15% 20% 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% Illustratie 23: indrukken van bewoners m.b.t. het voorkomen van delicten en voorvallen in de woonbuurt; % komt vaak voor Bron: Stadspeiling, O&S In de buurten Willemskwartier en Kolpingbuurt hebben duidelijk meer bewoners de indruk dat jongerenoverlast vaak voorkomt (15 resp. 18% tegenover 9% gemiddeld in Nijmegen). Onveiligheidsgevoelens: gemiddeld niveau Het percentage bewoners van Midden dat zich in de woonbuurt wel eens onveilig voelt, is hetzelfde als voor de totale bevolking van Nijmegen (21%). In Midden zijn de meest genoemde redenen voor de onveiligheidsbeleving criminaliteit en enge/rare mensen. Voor Nijmegen in totaliteit is dat jongerenoverlast. Illustratie 24: met voorrang aan te pakken buurtproblemen volgens de bewoners (in % van alle bewoners) Bron: Stadspeiling 2009, O&S Op nummer 1 in Nijmegen-Midden staat verkeersdrukte en -onveiligheid, gevolgd door rotzooi/zwerfvuil en te weinig parkeerplaatsen. Veiligheidsproblemen (behalve verkeersonveiligheid) staan niet hoog in de prioriteitenlijst van de bewoners van Midden. Verkeersdrukte en -onveiligheid is wat meer genoemd dan gemiddeld in Nijmegen. In Midden vinden naar verhouding ook meer verkeersongevallen plaats. Hangjongeren/jongerenproblematiek is wat minder dan gemiddeld genoemd. 33

8. Nijmegen-Zuid Het niveau van de criminaliteit en overlast in Nijmegen-Zuid wijkt op een paar punten af van het gemiddelde beeld voor Nijmegen: woninginbraak en fietsendiefstal komen er minder voor, vernieling en bedreiging wat meer. In vergelijking met 2007 gaven meer bewoners aan dat ze in de buurt slachtoffer werden van geweld, maar het aantal aangiften van bedreiging en mishandeling nam af. Het aantal auto-inbraken schommelde in de afgelopen jaren. Het percentage bewoners, dat zich in de woonbuurt vaak onveilig voelt, nam licht toe. In de wijk Hatert is de onveiligheidsbeleving sterker dan in de andere wijken en ervaren relatief veel bewoners verloedering en overlast van omwonenden. Jongerenoverlast is de meest genoemde reden voor de onveiligheidsgevoelens. Meer dan in de voorgaande jaren en ook meer dan gemiddeld in Nijmegen zien bewoners hangjongeren/jongerenoverlast als een met voorrang aan te pakken buurtprobleem. achter de voordeur-problematiek. De lagere scholen kennen veel kinderen met lage startkansen. Vanuit deze achterstandssituatie heeft Hatert zich de laatste jaren ook verbeterd. Het sociaal klimaat laat gunstige ontwikkelingen zien op het gebied van maatschappelijke participatie en waardering van het sociaal klimaat door bewoners. De meeste wijkprofessionals en bewonersorganisaties zien de wijk op sociaal gebied vooruit gaan. De eerste resultaten van de intensieve wijkaanpak zijn voor hen zichtbaar. Bewoners geven daarnaast aan dat de situatie rond integratie en samenleven van etnische groepen duidelijk is verbeterd. Ook laat Hatert gunstiger tevredenheidscores op het gebied van voorzieningen voor jeugd en jongeren zien. Het voorzieningenniveau is uitstekend, bewoners zijn bovengemiddeld tevreden met winkels en openbaar vervoer, en melden weinig verkeersproblemen. De verbetering behoeft wel enige nuance. In Hatert wordt door relatief veel bewoners verloedering en overlast van omwonenden ervaren. Nijmegen-Zuid Wijken Oppervlakte (ha) Woningen Inwoners Hatertse Hei 56 1920 3952 Grootstal 99 2581 5160 Hatert 132 4345 9287 Brakkenstein 136 1689 3903 I.ONTWIKKELING IN HET ALGEMEEN Hatert: positieve ontwikkelingen De kwetsbare positie van Hatert als aandachtsgebied blijft bestaan, maar er zijn op verschillende fronten positieve ontwikkelingen te melden. Bewoners geven aan dat Hatert vooruit gaat, en waarderen de woonomgeving wat beter. De bevolking blijft kwetsbaar, er wonen veel mensen met een lage sociaaleconomische status, veel ouderen, veel niet-westerse allochtonen. De gezondheidssituatie is minder gunstig, ook is er door betrokkenen opnieuw aandacht gevraagd voor Hatertse Hei kantelwijk In totaliteit laat Hatertse Hei een gemiddeld beeld zien, met als belangrijkste aandachtpunt het feit dat de wijk op sociaaleconomisch gebied een kantelwijk is. Het sociaal klimaat is er niet slecht, maar het is wel kwetsbaar. Daarnaast zijn op het gebied van onderwijs en sociaaleconomische status enige attentiepunten, o.m. vanwege lage startkansen van kinderen en een toename van het aandeel lage inkomens. In positieve zin valt het gunstige voorzieningenniveau op. Ook worden er relatief weinig verkeersproblemen ervaren. Grootstal stabiel Grootstal laat geen echte bijzonderheden zien. De vergrijsde wijk kent gemiddelde sociaaleconomische kenmerken. Volgens wijkprofessionals en bewonersorganisaties vertoont het sociaal klimaat een stabiel beeld. 35

Brakkenstein: gunstig beeld In totaliteit laat Brakkenstein een gunstig beeld zien. Het sociaal klimaat is qua saamhorigheid en onderlinge contacten goed en stabiel. Ook op indicatoren rond voorzieningenniveau, openbare ruimte en bevolking scoort de wijk gunstig s lachto ffer fiets endiefs tal aangiften fiets endiefs tal 0,8% 2,1% 5,3% 9,2% I I.ONTWIKKELINGEN M.B.T. VEILIGHEID s lachto ffer wo ninginbraak 6,3% 7,5% Geen grote verschuivingen m.b.t. criminaliteit en overlast De criminaliteitscijfers uit de Stadspeiling en van de politie laten een vrij stabiel beeld zien voor Zuid. Wat opvalt, is dat in 2009 meer mensen aangaven dat ze in de woonbuurt slachtoffer werden van geweld (6% tegenover 3% in 2007), maar dat het aantal aangiftes bedreiging en mishandeling in 2009 (96) lager was dan in 2007 (134). Verder gaven wat minder bewoners aan dat ze in de woonbuurt slachtoffer werden van fietsendiefstal (5% in 2009 tegenover 8% in 2007), maar het aantal aangiftes fietsendiefstal nam wat toe. Het aantal autoinbraken schommelde in de afgelopen jaren. Lichte toename onveiligheidsgevoelens In vergelijking met 2007 voelt een iets groter deel van de bewoners zich vaak onveilig in de buurt (gestegen van 1,7 naar 3,4%), maar het aandeel dat zich soms onveilig voelt is gelijk gebleven (12%). aangiften wo ninginbraak 1,0% 1,4% N-Zuid Nijmegen 0% 2% 4% 6% 8% 10% Illustratie 26: overzicht van delicten/incidenten die relatief veel of weinig voorkomen in Nijmegen-Zuid Bron: Stadspeiling (O&S) en politiecijfers De bewoners van Zuid werden in 2009 minder dan gemiddeld slachtoffer van fietsendiefstal en woninginbraak; het aantal aangiften voor deze delicten is naar verhouding ook lager. Indrukken burgers: iets meer vernieling en bedreiging Relatief wat meer bewoners van Nijmegen-Zuid hebben de indruk hebben dat vernieling en bedreiging vaak in de woonbuurt voorkomen. 2009 3,4% 12,4% 5,6% vernieling 13% 16% 2007 1,7% 12,5% 3,1% bedreiging 4,2% N-Zuid 2,6% Nijmegen 2005 3,2% 11,7% 4,2% 0% 5% 10% 15% 20% 0% 5% 10% 15% 20% 25% vaak s o ms zelden Illustratie 27: indrukken van bewoners m.b.t. het voorkomen van delicten en voorvallen in de woonbuurt; % komt vaak voor Bron: Stadspeiling, O&S Illustratie 25: aandeel bewoners dat zich vaak, soms en zelden onveilig voelt in de woonbuurt Bron: Stadspeiling, O&S I I I.VERGELIJKING MET GEMIDDELD BEELD Minder fietsendiefstal en woninginbraak In Illustratie 26 staan de delicten die volgens de politiecijfers en/of het bevolkingsonderzoek (zelfgerapporteerd slachtofferschap) relatief veel of weinig in Nijmegen-Zuid voorkomen. Onveiligheidsgevoelens: gemiddeld niveau Het percentage bewoners van Zuid, dat zich in de woonbuurt wel eens onveilig voelt, is hetzelfde als voor de totale bevolking van Nijmegen (21%). In Hatert ligt dat percentage hoger. Daar voelen wat meer mensen zich wel eens onveilig dan in 2007 (27% tegenover 23% in 2007); 7% voelt zich er vaak onveilig. De meest genoemde reden voor de onveiligheidsbeleving is jongerenoverlast. 36

I V.VOLGENS BURGERS AAN TE PAKKEN VEILIGHEIDSPROBLEMEN Aan burgers is gevraagd welke buurtproblemen met voorrang aangepakt zouden moeten worden. Illustratie 28 geeft weer in hoeverre burgers daarbij zaken op het gebied van veiligheid hebben genoemd. hangjo ngeren 11% 14% o nderho ud wegen 6% 12% ro tzo o i, zwerfvuil verkeers drukte/ -o nveiligheid 11% 11% 11% 14% te weinig parkeerplaats en 10% 13% o nderho ud gro en 4% 6% ho ndenpo ep jo ngerenvo o rzieningen o nveiligheid in het algemeen 6% 5% 6% 5% 5% 7% mens en, buren 3% 5% lawaai 4% 4% N-Zuid s feer, co ntacten 3% 4% Nijmegen 0% 5% 10% 15% Illustratie 28: met voorrang aan te pakken buurtproblemen volgens de bewoners (in % van alle bewoners) Bron: Stadspeiling 2009, O&S Op nummer 1 in Nijmegen-Zuid staat hangjongeren/ jongerenproblematiek, kort gevolgd door onderhoud wegen, rotzooi, zwerfvuil, verkeersdrukte en -onveiligheid en te weinig parkeerplaatsen. Hangjongeren/jongerenproblematiek is meer genoemd dan in 2005 en 2007 en is ook wat meer genoemd dan gemiddeld in Nijmegen. 37

9. Dukenburg In Dukenburg is het aandeel bewoners met onveiligheidsgevoelens ongeveer even groot als in Nijmegen in totaal. Maar er zijn grote verschillen tussen de wijken. Vooral in Meijhorst, maar ook in Zwanenveld en de buurt Tolhuis 52 e -78 e straat, voelen relatief veel bewoners zich onveilig. Dat zijn ook de gebieden met relatief veel jeugdoverlast, vernieling, geweld en burenoverlast. Wel is de onveiligheidsbeleving in Tolhuis 52-78, en ook in Malvert, minder sterk geworden. In de lijst van met voorrang aan te pakken buurtproblemen volgens bewoners is hangjongeren/jongerenoverlast op een hoge plek blijven staan. Voor het stadsdeel als geheel zien we een afname van het aantal aangiften winkeldiefstal en auto-inbraak en van het aantal incidenten vernieling. Het aantal fietsendiefstallen in het stadsdeel is benedengemiddeld. I.ONTWIKKELING IN HET ALGEMEEN Wonen in sfeer van the seventies Interne rondwegen, woonerven, vaak een afwisseling van hoogbouw en laagbouw: Dukenburg ademt de sfeer van het begin van de jaren 70 van de vorige eeuw. Er zijn grote verschillen in leeftijdsopbouw, huishoudensvormen en etniciteiten tussen de wijken. Wijken met een wat achterblijvend sociaal maatschappelijk profiel kennen vaker problemen achter de voordeur, wat soms voor knelpunten in het sociale klimaat zorgt. Daarnaast is er de verhouding tussen allochtone en autochtone bevolking, die nog niet optimaal is, en zijn er zorgen en overlastproblemen rond jeugd en jongeren. Dukenburg Wijken Oppervlakte (ha) Woningen Inwoners Tolhuis 77 1607 3433 Zwanenveld 87 2440 4818 Meijhorst 59 1609 3491 Lankforst 50 1018 2165 Aldenhof 43 1133 2699 Malvert 51 1246 2676 Weezenhof 86 1703 3653 Positieve indicaties sociaal klimaat, wel problemen met jongeren Indicatoren rond sociale contacten en maatschappelijke participatie laten over het algemeen een goed niveau zien. Veel bewonersscores wijzen op positieve ontwikkelingen. Zo hechten meer Dukenburgers aan hun buurt en ontstaat er steeds meer een eigen identiteit. Dat wil niet zeggen dat er geen aandachtsgebieden zijn waar het sociaal klimaat (sterk) te wensen overlaat. Ook is overlast en criminaliteit rond de groepen hangjongeren soms evident. Hoewel veel Dukenburgers aangeven regelmatig contacten te hebben met andere etnische groepen, heeft minder dan de helft een positief beeld van het samenleven van verschillende culturen. Wijkprofessionals en bewonersorganisaties beschrijven een tamelijk vreedzame, deels gesegregeerde manier van samenwonen. 39

Tolhuis kwetsbaar In Tolhuis is het bevolkingsprofiel op meerdere punten broos, zo is het aandeel lage inkomens toegenomen en heeft naar schatting van wijkprofessionals 5% van de huishoudens te maken met achter de voordeur-problemen. In de apart onderzochte buurt Tolhuis 52-78 is de waardering voor de eigen woonomgeving traditioneel laag, maar ten opzichte van 2007 wel wat gestegen. Nog altijd zien meer mensen de buurt achteruitgaan dan vooruitgaan. Al met al zien we in dit deelgebied vooral ondergemiddelde scores, en een aantal negatieve ontwikkelingen op sociaal gebied. Bevolkingskenmerken, woonomgeving en sociaal klimaat blijven kwetsbaar. Zwanenveld blijvend aandachtsgebied De ontwikkeling van Zwanenveld is niet eenduidig. Bewonersorganisaties en wijkprofessionals spreken van vooruitgang. Tegelijkertijd is het percentage bewoners dat de buurt vooruit vindt gegaan teruggelopen van 24% naar 18%, ook hier zien inmiddels meer mensen de buurt achteruit- dan vooruitgaan. Ook in sociale zin is het moeilijk een eenduidige conclusie te trekken. Het oordeel van bewoners over het sociaal klimaat is sterk verbeterd, richting het Nijmeegse gemiddelde. Ook de gehechtheid aan de buurt is gestegen. Tegelijkertijd zien we dat de verhouding tussen etnische groepen is verslechterd en dat men veel overlast van jongeren ervaart. In de woonomgeving zijn er duidelijke aandachtspunten. Bewoners hebben meer verloedering en verkeersproblemen ervaren, men geeft ook behoorlijk wat vernielingen aan. Zwanenveld blijft een aandachtsgebied. Meijhorst: sterkere cohesie In de basis vertoont Meijhorst een zwak profiel, maar er zijn meerdere positieve aanknopingspunten. De totaalwaardering van bewoners voor hun buurt blijft laag, maar het percentage dat de buurt vooruit ziet gaan is aanzienlijk gestegen. Verbeteringen zijn er volgens bewoners vooral in het sociaal klimaat en het samenleven van etnische groepen. Thema s als jongerenproblematiek, verloedering, bewonersoverlast en verkeersproblemen blijven aandachtspunten. Betrokkenen zien op dit soort onderwerpen soms ook achteruitgang. Vooral onrust rond jongeren trekt sterk de aandacht. Aldenhof: positieve balans, wel aandachtspunten Aldenhof laat enige positieve ontwikkelingen zien. Bewoners zien een verbetering van beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Ook heeft men minder verloedering ervaren. Hoewel men nog altijd wat minder tevreden is over openbaar vervoer is ook hier de ontwikkeling gunstig. Bewonersorganisaties en wijkprofessionals zien positieve ontwikkelingen binnen het sociaal klimaat en de gehechtheid aan de buurt is gestegen. Het oordeel over het samenleven van etnische groepen is daarentegen aanmerkelijk verslechterd. Bewonersoverlast en verkeersproblemen blijven hier issues. Al met al een positieve balans. Malvert: geen eenduidig beeld Het percentage dat het buurt vooruit ziet gaan, is hier behoorlijk teruggelopen. Qua woonomgeving zijn er dan ook enige negatieve ontwikkelingen en ondergemiddelde scores. Zo speelt er bewonersoverlast rond de maisonnettes, zijn er verkeersproblemen en is men minder tevreden over voorzieningen voor jeugd en jongeren. Wel wordt er minder verloedering ervaren in de woonomgeving. Op sociaal gebied zijn er goede berichten. Het oordeel over het sociaal klimaat is verbeterd en is nu bovengemiddeld. Het percentage dat het samenleven van etnische groepen goed vindt gaan, is gestegen. Wijkprofessionals zien kansen in de herstructurering van de maisonnettes in Malvert, maar geven aan dat de wijk ook in negatieve richting kan kantelen. Lankforst en Weezenhof gunstig Deze wijken kennen gemiddelde tot gunstige kenmerken. Op het gebied van woonomgeving en onderlinge verhoudingen zijn er weinig bijzonderheden. In Lankforst lijkt parkeeroverlast een aandachtspunt te worden. I I.ONTWIKKELINGEN M.B.T. VEILIGHEID Afname vernieling, auto-inbraak en winkeldiefstal De meest opvallende veranderingen in de criminaliteits- en overlastcijfers zijn de forse daling van het aantal aangiften winkeldiefstallen (van 141 in 2007 naar 64 in 2009), de daling van het aantal incidenten vernieling/vandalisme (van 412 in 2007 naar 268 in 2009), de daling van het aantal aangiftes van auto-inbraak (209 in 2009 tegenover 247 in 2007 en 297 in 2008), het schommelende aantal aangiftes van fietsendiefstal en het schommelde aantal incidenten jeugdoverlast. Afname onveiligheidsgevoelens In vergelijking met 2007 is het aandeel bewoners dat zich vaak of soms onveilig voelt gedaald van 22% naar 18%. Met name in de wijk Malvert en in de 40

2009 2007 2005 buurt Tolhuis 52-78 is er sprake van een afname van de onveiligheidsgevoelens. 3,3% 4,2% 4,4% 14,5% 17,7% 18,2% 4,0% 2,6% 4,9% uit/vanaf de auto voor dit stadsdeel relatief laag is. Het aantal incidenten jeugdoverlast is er naar verhouding wat lager (is duidelijk afgenomen sinds 2007), maar er zijn grote verschillen tussen de wijken: vooral in de wijken Meijhorst en Zwanenveld vinden veel incidenten vernieling en jeugdoverlast plaats. Deze wijken - en ook de buurt Tolhuis 52-78 - scoren tevens ongunstig als het gaat om het aantal aangiften van geweldsdelicten. Zwanenveld en Tolhuis 52-78 springen er ook ongunstig uit bij het aantal incidenten burenoverlast. 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% vaak s o ms zelden Illustratie 29: aandeel bewoners dat zich vaak, soms en zelden onveilig voelt in de woonbuurt Bron: Stadspeiling, O&S I I I.VERGELIJKING MET GEMIDDELD BEELD Minder fietsendiefstal In Illustratie 30 staan de delicten die volgens de politiecijfers en/of het bevolkingsonderzoek (zelfgerapporteerd slachtofferschap) relatief veel of weinig in Dukenburg voorkomen. Indrukken burgers: meer vernieling en bedreiging in enkele wijken In Illustratie 31 staan de delicten en voorvallen waarvan relatief veel bewoners van Dukenburg de indruk hebben dat deze vaak in de buurt voorkomen: vernieling en bekladding, agressief verkeergedrag en te hard rijden, autocriminaliteit en bedreiging. Hierboven is opgemerkt dat de gevallen van vernieling en bekladding naar verhouding vaak in Meijhorst en Zwanenveld plaatsvinden. In deze wijken geeft een groter deel van de bewoners aan vaak jongerenoverlast te ervaren (25 resp. 18% tegenover 11% voor heel Dukenburg). In deze wijken - en ook in de buurt Tolhuis 52-78 - hebben bewoners tevens een negatievere inschatting van het voorkomen van bedreiging en geweld in de woonbuurt. s lachto ffer van fiets endiefs tal 7,1% 9,2% vernieling 17% 13% aangiften fiets endiefs tal aangiften inbraak s chuur/garage s lachto ffer van diefs tal uit auto aangiften inbraak uit/vanaf auto incidenten vernieling 0,8% 0,7% 0,4% 0,9% 1,4% 2,1% 1,2% 1,7% 4,5% 7,3% Dukenburg Nijmegen bekladding agres s ief verkeers gedrag te hard rijden aanrijdingen diefs tal uit auto 's bes chadiging auto 's 2% 4% 15% 10% 15% 12% 14% 10% 18% 15% 27% 34% 0% 2% 4% 6% 8% 10% bedreiging 5% 3% Dukenburg Nijmegen Illustratie 30: overzicht van delicten/incidenten die relatief veel of weinig voorkomen in Dukenburg Bron: Stadspeiling (O&S) en politiecijfers In Dukenburg worden bewoners minder dan gemiddeld slachtoffer van fietsendiefstal. Het aantal aangiftes van inbraak uit de schuur of de garage ligt er relatief hoog. Verder valt op dat bewoners naar verhouding meer aangeven in de woonbuurt slachtoffer te worden van diefstal uit de auto, terwijl het aantal aangiftes van diefstal 0% 10% 20% 30% 40% Illustratie 31: indrukken van bewoners m.b.t. het voorkomen van delicten en voorvallen in de woonbuurt; % komt vaak voor Bron: Stadspeiling, O&S Onveiligheidsgevoelens: gemiddeld niveau, maar verschillen tussen wijken Het percentage bewoners van Dukenburg, dat zich in de woonbuurt wel eens onveilig voelt, is 41

ongeveer hetzelfde als voor de totale bevolking van Nijmegen (22%). In de wijken Meijhorst en Zwanenveld en de buurt Tolhuis 52-78 ligt dat percentage hoger (25-29%). In Meijhorst voelt een relatief groot deel zich vaak onveilig in de woonbuurt (6,4%). De meest genoemde reden voor de onveiligheidsgevoelens in Dukenburg is jongerenoverlast. wegen. In 2007 zag het lijstje van aan te pakken problemen er ongeveer hetzelfde uit. I V.VOLGENS BURGERS AAN TE PAKKEN VEILIGHEIDSPROBLEMEN Aan burgers is gevraagd welke buurtproblemen met voorrang aangepakt zouden moeten worden. Illustratie 32 geeft weer in hoeverre burgers daarbij zaken op het gebied van veiligheid hebben genoemd. ro tzo o i, zwerfvuil 11% 13% hangjo ngeren 11% 12% verkeers drukte/- o nveiligheid 11% 14% jo ngerenvo o rzieningen 6% 11% o nderho ud wegen 6% 10% te weinig parkeerplaats en 8% 12% ho ndenpo ep 7% 7% o nderho ud gro en 4% 6% o nveiligheid in het algemeen 5% 5% lawaai 5% 4% wijkro ute bus gevaarlijk 2% 5% Dukenburg mens en, buren 4% 3% Nijmegen 0% 5% 10% 15% Illustratie 32: met voorrang aan te pakken buurtproblemen volgens de bewoners (in % van alle bewoners) Bron: Stadspeiling 2009, O&S Op nummer 1 in Dukenburg staat rotzooi, zwerfvuil, kort gevolgd door hangjongeren/ jongerenoverlast, jongerenvoorzieningen, verkeersdrukte en -onveiligheid en onderhoud 42

10. Lindenholt In Lindenholt wijkt het niveau van de criminaliteit en overlast op enkele punten positief af van het gemiddelde beeld voor Nijmegen. Fietsendiefstal en auto-inbraak komen er minder voor. In vergelijking met 2007 zien we een afname van autocriminaliteit, jeugdoverlast, vernieling en bedrijfsinbraken. Wat minder bewoners dan toen voelen zich onveilig in de buurt. De onveiligheidsbeleving in het stadsdeel is gemiddeld, maar Zellersacker en Voorstenkamp scoren op dit punt minder gunstig. Veiligheidsproblemen scoren niet hoog in de lijst van met voorrang aan te pakken buurtproblemen volgens burgers. Op nummer drie van de lijst staat hangjongeren/jongerenoverlast. Jongerenoverlast wordt het meest ervaren in de buurt Leuvensbroek. In Zellersacker is er sprake van een afname van de ervaren jongerenoverlast. Hoewel veel mensen uit Lindenholt het samenleven van etnische groepen goed vinden gaan, en bewoners in het algemeen positiever zijn over jongeren, noemen de wijkprofessionals en bewonersorganisaties een mogelijke achteruitgang van het sociaal klimaat op deze punten als risicofactor. Bewonersscores rond verantwoordelijkheid voor de buurt, gehechtheid, deelname aan buurtactiviteiten en sociale kwaliteit zijn daarentegen gunstig en/of verbeteren zich. Lindenholt Wijken Oppervlakte (ha) Woningen Inwoners 't Acker 151 2155 5451 De Kamp 131 2302 5665 't Broek 96 1526 4153 I.ONTWIKKELING IN HET ALGEMEEN Kritische houding woonmilieu, risico s rond sociale samenhang De woonomgeving in Lindenholt profiteert van de aanwezigheid van water. De herinrichting van oevers en de aanleg van allerlei (speel)voorzieningen gaven een goede impuls. Toch zijn inwoners van Lindenholt benedengemiddeld tevreden met de openbare ruimte in hun wijk. Zij zien bijvoorbeeld veel verloedering. t Acker: Zellersacker ontwikkelt zich positief Bewonersorganisaties en wijkprofessionals spreken van een overwegend stabiel beeld in t Acker. De bevolking blijft enigszins kwetsbaar op het gebied van onderwijs en etnische samenstelling. De apart onderzochte buurt Zellersacker laat positieve ontwikkelingen zien. De eigen buurt krijgt van bewoners een hoger rapportcijfer en zo'n 45% van de inwoners ziet vooruitgang. De scores rond verloedering en openbare ruimte verbeteren aanzienlijk. Hoewel de verantwoordelijkheid voor de eigen buurt ondergemiddeld blijft, heeft het oordeel over het samenleven van etnische groepen en de omgang met jongeren zich erg gunstig ontwikkeld. Al met al is het algemene beeld van het sociaal klimaat in Zellersacker dat bewoners schetsen duidelijk verbeterd. De Kamp: serieuze aandachtspunten in De Voorstenkamp en De Gildekamp Binnen De Kamp, dat ook een bovengemiddeld aandeel allochtonen kent, besteden we speciale aandacht aan De Voorstenkamp en De Gildekamp. Hoewel enige algemene oordelen over De Voorstenkamp zijn verbeterd zijn er serieuze aandachtspunten rond de woonomgeving en het sociaal klimaat. Zo is het oordeel over verloedering negatiever dan gemiddeld, en ook verslechterd. Meer mensen vinden dat het samenleven van verschillende etnische groepen niet goed verloopt, en ook het oordeel over de verhoudingen tussen en met jongeren is (enigszins) verslechterd. Bewoners zijn kritischer over het sociaal klimaat, hoewel het imago van De Voorstenkamp is verbeterd door een afname van diverse vormen van overlast. 43

In De Gildekamp krijgt de buurt een hoger algemeen rapportcijfer. Vooruitgang zit vooral in de sociale cohesie en de verhouding tussen etnische groepen. Wel is het oordeel over het samenleven met jongeren verslechterd. Ook zijn er aandachtspunten binnen de woonomgeving. Zo constateren bewoners veel verloedering en vernielingen, en is men minder tevreden over de openbare ruimte en het groen. Al met al laat De Gildekamp verschillende tendensen zien, en is het moeilijk een eenduidig beeld te schetsen. t Broek: bewoners positiever over Leuvensbroek De buurten in t Broek vertonen overwegend een gemiddeld en stabiel beeld met relatief gunstige bevolkingskenmerken. Het apart onderzochte Leuvensbroek is een overwegend witte buurt, waar de algemene oordelen over de buurt zijn verbeterd en bewoners wat minder verloedering ervaren. Wijkprofessionals en bewonersorganisaties waarschuwen desalniettemin voor achteruitgang in Leuvensbroek, vooral op sociaal gebied. Dit wordt ondersteund door negatieve ontwikkelingen in het oordeel van bewoners over het samenleven van etnische groepen en de situatie rond jongeren in de wijk. Alles overziende zien we hier enige gunstige ontwikkelingen, maar ook blijvende attentiepunten in de sociale sfeer. I I.ONTWIKKELINGEN M.B.T. VEILIGHEID Afname autocriminaliteit, jeugdoverlast, vernieling en bedrijfsinbraken Het aantal aangiftes van in Lindenholt gepleegde auto-inbraken is gedaald naar 159 (was 182 in 2007 en 241 in 2008; in Illustratie 33 is dit aantal gerelateerd aan de volwassen bevolking van Lindenholt). Ook de bewoners geven aan in de woonbuurt minder slachtoffer te zijn geweest van autocriminaliteit. Het percentage bewoners met de indruk dat autocriminaliteit in de buurt vaak voorkomt, is flink gedaald. diefs tal uit auto "ko mt vaak vo o r" s lachto ffer diefs tal uit auto bes chadiging/diefs tal vanaf auto "ko mt vaak vo o r" s lachto ffer bes chadiging/diefs tal vanaf auto aangiften diefs tal uit/vanaf auto 1,0% 1,6% 1,2% 1,8% 1,5% 5% 8% 9% 10% 12,9% 17% 16% 16,4% 17,5% 19,4% 19,2% 20,3% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Illustratie 33: ontwikkelingen m.b.t. autocriminaliteit Bron: Stadspeiling(O&S) en politiecijfers 2009 2008 2007 2006 2005 Andere opvallende veranderingen in de criminaliteits- en overlastcijfers zijn de daling van het aantal incidenten vernieling/vandalisme (van 304 in 2007 naar 210 in 2009) en de daling van het aantal incidenten jeugdoverlast (van 193 in 2007 naar 138 in 2009). Met name in Zellersacker zien we een afname van het percentage bewoners met de indruk dat jongerenoverlast vaak voorkomt. Verder daalde het percentage bewoners dat aangaf slachtoffer te zijn geworden van fietsendiefstal sterk (van 11% in 2007 naar 4% in 2009), maar het aantal aangiftes fietsendiefstal nam toe (van 31 in 2007 naar 83 in 2009). Tenslotte is het aantal aangiften bedrijfsinbraken - na de scherpe daling tot 2007 - opnieuw afgenomen (van 50 in 2007 naar 30 in 2009). Lichte afname onveiligheidsgevoelens In vergelijking met 2007 is het aandeel bewoners dat zich wel eens onveilig voelt licht gedaald: van 21,1% in 2007 naar 19,6% in 2009. 44

2009 1,2% 13,9% 4,5% 2007 2,2% 15,3% 3,6% 2005 1,8% 13,6% 7,0% 0% 5% 10% 15% 20% 25% vaak s o ms zelden Indrukken burgers: op een aantal punten gunstiger In Illustratie 36 staan de delicten en voorvallen waarvan relatief veel of weinig bewoners van Lindenholt de indruk hebben dat deze vaak in de buurt voorkomen. Relatief veel bewoners van Lindenholt hebben de indruk dat vernieling in de buurt vaak voorkomt, maar het aantal incidenten vernieling/vandalisme is er gedaald en was in 2009 niet bovengemiddeld. Relatief gunstig zijn de indrukken als het gaat om: woninginbraak, overlast door omwonenden, het lastig vallen van personen op straat en aanrijdingen. Illustratie 34: aandeel bewoners dat zich vaak, soms en zelden onveilig voelt in de woonbuurt Bron: Stadspeiling, O&S las tig vallen van pers o nen 0% 2% I I I.VERGELIJKING MET GEMIDDELD BEELD o verlas t o mwo nenden 3% 5% Minder fietsendiefstal en auto-inbraak In Illustratie 35 staan de delicten die volgens de politiecijfers en/of het bevolkingsonderzoek (zelfgerapporteerd slachtofferschap) relatief veel of weinig in Lindenholt voorkomen. vernieling aanrijdingen 2% 4% 13% 20% s lachto ffer (po ging to t) wo ninginbraak 6,4% 7,5% wo ninginbraak 5% 9% Lindenho lt Nijmegen 0% 5% 10% 15% 20% 25% aangiften inbraak s chuur/garage aangiften diefs tal uit/vanaf auto 0,7% 0,4% 1,0% 1,4% Illustratie 36: indrukken van bewoners m.b.t. het voorkomen van delicten en voorvallen in de woonbuurt; % komt vaak voor Bron: Stadspeiling, O&S s lachto ffer fiets endiefs tal aangiften fiets endiefs tal 0,5% 2,1% 4,4% 9,2% Lindenho lt Nijmegen 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% Illustratie 35: overzicht van delicten/incidenten die relatief veel of weinig voorkomen in Lindenholt Bron: Stadspeiling (O&S) en politiecijfers In Lindenholt worden bewoners minder dan gemiddeld slachtoffer van fietsendiefstal. Het aantal aangiftes van inbraak uit de schuur of garage ligt er relatief hoog, maar het percentage dat aangaf slachtoffer te zijn geweest van (poging tot) woninginbraak is weer iets lager dan gemiddeld. Ook het aantal aangiftes van auto-inbraak is in Lindenholt naar verhouding wat lager. In Leuvensbroek hebben veel bewoners de indruk dat jongerenoverlast in de woonbuurt vaak voorkomt (25% tegenover 8% gemiddeld in Lindenholt). Onveiligheidsgevoelens: gemiddeld niveau Het percentage bewoners van Lindenholt, dat zich in de woonbuurt wel eens onveilig voelt, is ongeveer hetzelfde als voor de totale bevolking van Nijmegen (20%). In de wijken Zellersacker en Voorstenkamp ligt het percentage met onveiligheidsgevoelens hoger (28 resp. 29%). De meest genoemde reden voor de onveiligheidsbeleving is jongerenoverlast. I V.VOLGENS BURGERS AAN TE PAKKEN VEILIGHEIDSPROBLEMEN Aan burgers is gevraagd welke buurtproblemen met voorrang aangepakt zouden moeten worden. Illustratie 37 geeft weer in hoeverre burgers daarbij zaken op het gebied van veiligheid hebben genoemd. 45

ro tzo o i, zwerfvuil 11% 16% te weinig parkeerplaats en 13% 13% hangjo ngeren 10% 11% ho ndenpo ep 9% 7% jo ngerenvo o rzieningen 6% 9% verkeers drukte/- o nveiligheid 9% 14% o nderho ud gro en 4% 9% o nderho ud wegen 6% 6% s feer, co ntacten 3% 6% mens en, buren 4% 3% verlichting s lechter 4% 2% Lindenho lt Nijmegen 0% 5% 10% 15% 20% Illustratie 37: met voorrang aan te pakken buurtproblemen volgens de bewoners (in % van alle bewoners) Bron: Stadspeiling 2009, O&S Op nummer 1 in Lindenholt staat rotzooi, zwerfvuil, gevolgd door te weinig parkeerplaatsen en hangjongeren/jongerenoverlast. Veiligheidsproblemen staan niet hoog in de prioriteitenlijst van de bewoners van Lindenholt. In 2007 zag het lijstje van aan te pakken problemen er ongeveer hetzelfde uit ( sfeer/contacten nu meer genoemd dan in voorgaande jaren). 46

11. Nijmegen-Noord Nijmegen-Noord is het stadsdeel met de minste criminaliteit en overlast binnen de stad. Er vinden bijvoorbeeld minder vermogens- en geweldsdelicten en vernielingen plaats en de overlast van jongeren en omwonenden is er relatief laag. Hierbij aansluitend is het percentage bewoners met onveiligheidsgevoelens in Noord duidelijk lager dan gemiddeld in de stad. In vergelijking met 2007 zien we wel een toename van fietsendiefstal, woninginbraak en jongerenoverlast, maar de onveiligheidsbeleving is niet veel veranderd. Meer dan in 2007, maar minder dan gemiddeld in Nijmegen, is hangjongeren/jongerenoverlast door de bewoners genoemd als een met voorrang aan te pakken buurtprobleem. Veiligheidsproblemen staan niet hoog in de prioriteitenlijst van de burgers, behalve dan de verkeersdrukte en -onveiligheid. Gerelateerd aan het aantal inwoners vinden er in Noord minder verkeersongevallen dan gemiddeld plaats, maar de bereikbaarheid en verkeersdoorstroming is al jaren een thema dat sterk leeft in dit groeiende stadsdeel. karakter en kennen een gunstig woonklimaat. Potentiële bedreigingen zijn eventuele overlast van bouwwerkzaamheden, de ombouw van de Prins Mauritssingel (N325) en andere werkzaamheden aan infrastructuur. Aandachtspunten zijn verder de verzorgingsstructuur en de (toekomstige) verkeerssituatie. Steeds groter wijkgevoel in Oosterhout In Oosterhout is de sociale cohesie zich duidelijk aan het ontwikkelen, met een groter wijkgevoel. Veel nieuwbouwbewoners hebben een positieve instelling en betrokkenheid bij de woonomgeving. Wel zijn er enige wrijvingen geconstateerd tussen bewoners van enerzijds huur- en anderzijds koopwoningen. De explosieve groei van het aantal jongeren vraagt aandacht, op enkele locaties speelt er jongerenoverlast. Al met al komen de woongebieden hier steeds meer tot leven en is een gunstig woonklimaat ontstaan. Nijmegen-Noord Wijken Oppervlakte (ha) Woningen Inwoners Oosterhout 417 1689 4810 Ressen 234 31 90 Lent 716 2361 6284 I.ONTWIKKELING IN HET ALGEMEEN Woongebied in ontwikkeling Het nieuwe woongebied ten noorden van de Waal wordt omgevormd naar een samenhangend woonmilieu met centrumvoorzieningen, waterpartijen, recreatiemogelijkheden en ook ruimte voor bedrijven. Het aantal inwoners neemt gestaag toe. Indicatoren rond sociaaleconomisch profiel, gezondheid en onderwijs laten gunstige scores zien. Bewoners geven aan dat het sociaal klimaat zonder meer gunstig is in Nijmegen-Noord. De woongebieden krijgen steeds meer een eigen Lent ontwikkelt zich tot stedelijk woongebied Lent kenmerkt zich door het traditioneel sterke verenigingsleven, waar nieuwe bewoners inmiddels aansluiting bij zoeken. De nieuwbouw in Visveld zorgt voor instroom van hogere inkomens. Aandachtsgebieden zijn volgens bewonersorganisaties en wijkprofessionals de Lentse Bloemenbuurt, en ook andere concentraties van huurwoningen in (oud) Lent. Hier is sprake van een instroom van nieuwe huurders die vaak geen aansluiting of acceptatie vinden. Al met al ontwikkelt Lent zich goed, waarbij bijvoorbeeld steeds minder inwoners achteruitgang signaleren. I I.ONTWIKKELINGEN M.B.T. VEILIGHEID Toename fietsendiefstal, woninginbraak en jongerenoverlast De meest opvallende ontwikkelingen in de criminaliteits- en overlastcijfers zijn: de stijging van het percentage slachtoffers van fietsendiefstal in de woonbuurt (van 4% in 2007 naar 7% in 2009), de stijging van het aantal aangiften woninginbraak 47