14 december 2017 Pensioenen in 2018 P L U S.. E E N V O O R U I T B L I K Vandena van der Meer
Agenda De zin en onzin van pensioen Pensioenleeftijd 68 jaar Plannen van het nieuwe kabinet Pensioenen in 2020? 2
De zin en onzin van pensioen W A A R O M E N H O E V E E L B O U W E N W E O P? 3
Het pensioengebouw 1 e pijler OVERHEID AOW ANW 2 e pijler WERKGEVER Pensioen 3 e pijler PRIVE Lijfrente Banksparen 4
De eerste pijler: AOW Aantal AOW-ers steeg tussen 1957 en 2017 van 738.693 naar 3.397.630 Uitgaven aan AOW stegen van 378 mln in 1957 naar 35.792 mln in 2015 AOW als percentage van het BBP steeg van 2,5% in 1957 naar 5,5% in 2016 5
AOW Is een basisvoorziening Gehuwd/samenwonend per maand per persoon : 851 bruto (is inclusief vakantietoeslag) Alleenstaand per maand: 1.232 bruto (is inclusief vakantietoeslag) 6
De tweede pijler Arbeidsvoorwaarde pensioen Belegd vermogen van pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen was 1.792 miljard per eind 2016 Pensioenfondsen 1.350 Verzekeringsmaatschappijen 442 Nederlandse huishoudens hebben momenteel ongeveer 340 miljard aan spaargeld uitstaan bij in Nederland gevestigde banken Per hoofd van de bevolking is dat ruim 125.000 Met huidige rentestand een garandeert pensioen van 1.000 vanaf 66 jaar aan te kopen bij een verzekeraar kost je op dit moment circa 23.000 7
Hoeveel sparen we voor pensioen? Totale premie van alle pensioenuitvoerders in de 2 e pijler: 42 miljard Loonsom was 332 miljard Pensioenpremie was bijna 13% van de loonsom BBP was in 2015 gelijk aan 676 miljard Pensioenpremie was ruim 6% van het BBP 8
Een voorbeeld: het ABP Corien Wortmann-Kool: 'Je krijgt gemiddeld drie tot vier keer je inleg terug' Bestuursvoorzitter Corien Wortmann-Kool sprak de afgelopen maanden veel met deelnemers. In een interview met De Telegraaf benadrukt ze dat ze de zorgen bij deelnemers wil wegnemen die denken dat ze hun geld niet meer terugkrijgen. 'We weten op basis van onderzoek: je krijgt je inleg vier keer terug, maar als het tegen zit, wordt het drie keer. En als we levenslang het pensioen niet kunnen verhogen met de koopkracht, dan is het nog steeds twee keer.' Ranking fondsen per 2015 9
Pensioen voor iedereen? Bijna alle werkgevers in Nederland zeggen een pensioenregeling toe Aantal ZZP-ers dat pensioen opbouwt is (te) laag Pensioen is niet alleen sparen voor later Pensioen is meestal ook: Dekking voor je partner en kinderen bij overlijden Dekking bij arbeidsongeschiktheid 10
Pensioenleefijd 68 A O W 11
Memorie van Toelichting bij AOW, juni 1955 De voortschrijdende vergrijzing van ons volk is een niet te ontkennen feit. Zij maakt het treffen van voorzieningen voor de oude dag urgenter, maar ook moeilijker, want kostbaarder. 60 50 40 30 20 10 0 old age dependency ratio (ODR) 12
Winst in levensverwachting sinds 1957 26 24 22 20 18 Gemiddelde levensverwachting op 65- jarige leeftijd, 1950-2016 (gerealiseerd) en 2017-2060 (prognose CBS) 16 14 12 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 Average life expectancy at age 65 13
Levensverwachting op 65 26 24 22 20 18 16 14 12 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 Average life expectancy at age 65 Men Women 14
AOW leeftijd stijgt Er is al een koppeling met de levensverwachting Vanaf 2022 is de AOW-leeftijd 67 jaar en 3 maanden Daarna kan het verder omhoog. Wat is uw AOW-leeftijd? 15
AOW leeftijd? In 2022 wordt de AOW-leeftijd 67 jaar en 3 maanden. Deze leeftijd geldt voor mensen geboren in de periode 1-1-1955 t/m 30-9-1955 Geboren na 30-9-1955? Dan is je exacte AOW-leeftijd nog niet bekend Maar deze is minimaal 67 jaar en 3 maanden Je weet 5 jaar van te voren wanneer je AOW krijgt Geboren voor 1-1-1955? Dan blijft je AOW-leeftijd hetzelfde 16
Prognose AOW leeftijd: www.svb.nl 17
Prognose AOW leeftijd: www.svb.nl 18
Prognose AOW leeftijd: www.svb.nl 19
Prognose AOW leeftijd: www.svb.nl 20
Langer doorwerken? Hoogst genoten opleiding Levensverwachting op 65-jarige leeftijd M V Basisschool 15,5 19,1 waarvan in goede gezondheid: 8,2 (52,9%) 8,9 (46,6%) Hoger onderwijs 19,6 23,1 waarvan in goede gezondheid: 15,3 (78,1%) 16,9 (73,2%) 21
Pensioenleefijd 68 G E V O L G E N V O O R U W P E N S I O E N R E G E L I N G 22
Pensioenleeftijden 23
Pensioenleeftijd 68 Gevolgen voor eindloon- en middelloonregelingen Gevolgen beschikbare premieregelingen 24
Eindloon- of middelloon (Defined Benefit) Een levenslange uitkering aan werknemer vanaf pensioendatum 67 jaar 25
Eindloon- of middelloon: naar 68 jaar Pensioen vanaf 68 jaar een jaar minder uitkeren Jaar minder uitkeren circa 1% van de loonsom minder premie pensioenkosten dalen X 67 68 jaar 26
Opbouw in middelloon 2017 Keuze 2018 optie 1 optie 2 Pensioenleeftijd 67 jaar 68 jaar 67 Maximale opbouwpercentage 1,875% 1,875% 1,738% 27
Rekenvoorbeeld Nu Pensioenleeftijd 67, opbouw 1,875% Optie 1: Pensioenleeftijd 68, opbouw 1,875% Optie 2: Pensioenleeftijd 67, opbouw 1,738% Salaris 50.000 50.000 50.000 Franchise 13.123 13.123 13.123 Pensioengrondslag 36.877 36.877 36.877 Pensioenopbouw 1 jaar: 691 691 641 Komt tot uitkering op: 67 jaar 68 jaar 67 jaar Het pensioen kan je eerder of later in laten gaan: - Bij later in laten gaan: een hogere uitkering per jaar - Bij eerder in laten gaan: een lagere uitkering per jaar 28
Een goedkoper pensioen? Vrijval kan op verschillende manieren bekeken worden: Kostenstijging dempen Teruggeven aan medewerkers Verbeteren van pensioenregeling Budget voor duurzame inzetbaarheid Etc Zie ook onze whitepaper voor meer praktijkvoorbeelden: zie www.pensioenleeftijd68.nl 29
Beschikbare premieregeling (Defined Contribution) 1 2 3 4 5 jaren 67 68 jaar 30
Beschikbare premieregeling: 68 jaar Fiscaal maximale staffel 2017 Gebaseerd op opbouw tot en met 66 jaar bij een 3% rekenrente Staffel gebaseerd op 3% rekenrente (2017) Leeftijd Percentage 20 25 8,1% 25 30 9,4% 30 35 10,9% 35 40 12,7% 40 45 14,8% 45 50 17,2% 50 55 20,1% 55 60 23,6% 60-65 28,0% 65-67 31,8% 31
Percentage pensioengrondslag Lagere staffels op 68 jaar 35,00% 30,00% 25,00% maximale inleg beschikbare premie bij pensioenleeftijd 67 en 68 en 3% rekenrente Gepubliceerde premiepercentages lager: - Jaar langer sparen - Looptijd uitkering een jaar korter 20,00% 15,00% 10,00% PL 67 PL 68 5,00% 0,00% 15-20 jaar 20-25 jaar 25-30 jaar 30-35 jaar 35-40 jaar 40-45 jaar 45-50 jaar 50-55 jaar 55-60 jaar 60-65 jaar 65-67 jaar 32
Lage rente biedt echter mogelijkheden Leeftijds-cohort Nieuwe 3% staffel (van de belastingdienst) obv pensioenleeftijd 68 20 t/m 24 25 t/m 29 30 t/m 34 35 t/m 39 40 t/m 44 45 t/m 49 50 t/m 54 55 t/m 59 60 t/m 64 65 t/m 67 7,70% 8,90% 10,30% 12,00% 13,90% 16,20% 18,90% 22,30% 26,40% 30,50% Huidige regeling 8,1% 9,4% 10,9% 12,7% 14,8% 17,2% 20,1% 23,6% 28,0% 31,8% 2,5% staffel Verzekeraar X 2% staffel Verzekeraar x 11,70% 15,60% 13,30% 17,20% 15,00% 19,00% 17,00% 21,00% 19,20% 23,20% 21,80% 25,60% 24,80% 28,40% 28,20% 31,60% 32,30% 35,30% 36,10% 38,70% 33
Aanpassen beschikbare premieregeling? Alle uitvoerders bieden de mogelijkheid om de regeling ongewijzigd te laten als deze binnen de marktrentestaffel blijft (kostprijsstaffel) Voordeel: Staffel hoeft niet gewijzigd te worden Nadeel: Als rente stijgt moet staffel alsnog aangepast worden Relatief wordt meer ingelegd, namelijk inleg blijft ongewijzigd maar er wordt wel een jaar langer ingelegd Als werkgever de regeling wel wenst aan te passen dan kijken naar de nieuwe 3% (of 4%) staffel 2018 34
Pensioenleeftijd 68: tot slot Pensioenopbouw tot 68 jaar Pensioenregeling aanpassen: Eindloon- middelloon: ja dat moet als er fiscaal geen ruimte meer is Beschikbare premieregeling: dit is niet per se nodig op dit moment Eerder uittreden blijft mogelijk De volgende verzekeringen keren een jaar langer uit, namelijk tot 68 jaar: Premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid Anw-hiaat WIA/WGA-verzekeringen 35
Pensioenstelsel in 2020? W AT G A AT H E T N I E U W E K A B I N E T D O E N? 36
Regeerakkoord (1) Regeerakkoord 10-10-2017 Kern: arbeidsvoorwaarde pensioen is en blijft verantwoordelijkheid sociale partners, overheid schept kaders en bewaakt de (inter)nationale grenzen. Behouden: verplichtstelling, collectieve uitvoering, risicodeling en fiscale ondersteuning. Veranderen: op weg naar een persoonlijk pensioenvermogen met collectieve risicodeling en afschaffen doorsneesystematiek. Tijdlijnen: SER krijgt de tijd voor gedragen voorstel, maar streven begin 2018 overeenstemming sociale partners en kabinet over invulling. Vervolgens 2020 einde wetgevingstraject en 2021 start implementatie. 37
Regeerakkoord (2) Wat wil het kabinet terugzien? Premie blijft leeftijdsonafhankelijk met degressieve opbouw. Fiscaal kader moet hierbij passen en biedt voor alle soorten pensioenovereenkomsten dezelfde ruimte, gemeten naar premieniveau. Insteek fiscaal kader blijft adequate pensioenopbouw. Collectieve risicodeling blijft. Pensioen is levenslange uitkering. In uitkeringsfase zoveel mogelijk conform regels Wet Verbeterde Premieregeling. Behoud arbeidsmobiliteit door dekking nabestaanden- en arbeidsongeschiktheidspensioen. Meer keuzevrijheid voor deelnemers. Meer aansluiting van ZZP ers in het pensioenstelsel 38
En? Gaat het lukken begin 2018? Volkskrant, 6 december 2017 39
Pensioenregeling van de toekomst Voorspelling hoe het nieuwe pensioenstelsel eruit komt te zien Aan de hand van de verkiezingsprogramma s AOW Tweede pijler pensioen Zelfstandigen En de partijen in het kabinet: VVD CDA D 66 ChristenUnie 40
AOW AOW-Leeftijd Terug naar 65 jaar: Was alleen opgenomen bij 50PLUS en PVV, kans zeer klein dat dit doorgaat Huidige stijging handhaven (expliciet aangegeven in programma): CDA en D66 Flexibele AOW VVD: alleen later/doorwerken D66: eerder en later Hoogte uitkering Inkomenspositie ouderen staat onder druk volgens partijen: Compensatie/uitkering verhogen: CDA (ouderen met klein pensioen) Lager belastingen: VVD 41
Aftopping pensioen? Grens van 103.317 verlagen? D66: ja, verplicht pensioen tot max 53.706 VVD: meer vrijwillige opbouw 3e pijler ChristenUnie: 55.500 42
Verplichtstelling bij een pensioenfonds De verplichte deelname werkgevers in een pensioenfonds afschaffen? JA: VVD, D66, ChristenUnie NEE: CDA Deelnemers moeten eigen pensioenfonds kunnen kiezen? JA: D66, VVD 43
Nieuw pensioenstelsel Nieuw pensioenstelsel rond individuele pensioenopbouw en collectieve risicodeling: JA: VVD, D66 SER volgen: CDA Bij dit nieuwe stelsel is afschaffen doorsneepremie noodzakelijk. Doorsneepremie afschaffen? JA: VVD, D66, ChristenUnie Bespreekbaar: CDA 44
Meer keuze tijdens opbouwfase? Meer keuzevrijheid tijdens pensioenopbouw D66: lagere max/grens verplicht sparen (bijv. hoogte huidige maximale dagloon in sociale zekerheid), maximaal 5 jaar premie-vakantie voor bijvoorbeeld aflossing hypotheek ChristenUnie: premie (deels) of premievakantie voor aflossing hypotheek CDA: premievakantie ook voor zorgdoeleinden 45
Meer keuze tijdens uitkeringsfase? (Beperkte) uitkering ineens VVD: bijvoorbeeld om hypotheek af te lossen D66: eenmalig 10% opneembaar CDA: keuzemogelijkheid bijvoorbeeld in combinatie met eigen huis of zorguitgaven 46
Kortom Wordt vervolgd. 47
Bedankt voor uw aandacht