Psychische Gezondheid Statushouders Wat weten we en wat kunnen we doen? Symposium Gezondheid Statushouders 14 juni 2018 Evert Bloemen, arts, Pharos e.bloemen@pharos.nl 14 juni 2018
Wat weten we? Nieuwe instroom is relatief jong Veerkracht: willen iets van leven te maken Stressfactoren in verleden en heden Specifieke gezondheidsrisico s Gezondheid ligt niet vast, is te winnen
Psychische klachten Reacties op stress o Pijn, minder slapen, nervositeit, maag- en darmklachten, hartkloppingen Depressieve klachten o Somberheid, slecht slapen, geen energie, moeheid, huilen, geen eetlust, niet goed kunnen denken, waardeloos voelen, denken aan de dood Posttraumatische klachten o Slechte dromen, slecht slapen, piekeren, vermijding van prikkels, slechte concentratie en geheugen, isolement, wantrouwen, snel boos en schrikken Psychotische klachten o Verwardheid, opwinding, waandenkbeelden, hallucinaties
Cijfers Psychische Gezondheid Vluchtelingengroepen in Nederland (SCP, 2011) Geluksgevoel als maat o Autochtone Nederlanders: 9 van de 10 gelukkig o Somalische Nederlanders: 8 van de 10 gelukkig o Afghanen, Irakezen, Iraniërs: 7 van de 10 gelukkig o Onderlinge verschillen nemen toe met leeftijd
Cijfers Psychische Gezondheid Gevlucht Gezond Onderzoek VU (Gerritsen e.a. 2006) n = 232 asielzoekers (Iran, Somalië, Afghanistan) o 28% symptomen PTSS; 68% symptomen angst/depressie; 15% contact GGZ n = 178 vluchtelingen (zelfde landen) o 11% symptomen PTSS; 39% symptomen angst of depressie; 10% contact GGZ Onderzoek AMC (Lamkaddem e.a. 2013-2014) n = 172 vluchtelingen in gemeenten (uit groep VU) o 40% symptomen angst of depressie; 15% PTSS o meer contacten huisarts; indien PTSS meer contact GGZ (54% versus 21%)
Cijfers Psychische Gezondheid Gezondheidsraad (2016) Analyse onderzoek in hoge inkomen landen o Asielzoekers en vluchtelingen o 13-25% Depressie en/of PTSS (in NL 6% Depressie en 2,6% PTSS) o Vaker psychose (Zweden), 2x meer, vooral mannen,1.5x meer dan migranten o Suïcides 2x meer, vooral mannen o Onderlinge verschillen nemen toe met leeftijd
Cijfers Psychische Gezondheid Sociaal Cultureel Planbureau e.a. (2018) Rapport Syriërs in Nederland Statushouders aangekomen in 2014 t/m half 2016 Langdurig volgen, verschillende onderzoeken Nu onderzoek onder 3200 Syriërs (68% man, 32% vrouw) Bevraagd over diverse thema s: - Vlucht - Opvang - Inburgering en begeleiding - Onderwijs - Werk, bijstand en financiën - Sociale contacten, waarden en religie - Oriëntatie op Nederland en herkomstland - Situatie van kinderen - Gezondheid en zorggebruik Zie: https://www.scp.nl/publicaties/alle_publicaties/publicaties_2018/syriers_in_nederland
Cijfers Psychische Gezondheid Sociaal Cultureel Planbureau e.a. (2018) Ervaren gezondheid Chronische aandoeningen Beperkingen
Cijfers Psychische Gezondheid Sociaal Cultureel Planbureau e.a. (2018) Psychische Gezondheid
Cijfers Psychische Gezondheid Sociaal Cultureel Planbureau e.a. (2018) Uitkomsten vragen Psychische gezondheid Slapen 35% slaapt niet goed (NL 20%)
Cijfers Psychische Gezondheid Sociaal Cultureel Planbureau e.a. (2018) Contact huisarts: 61% (m), 82% (v). [NL: 64%(m), 75%(v)] Contact specialist: 32% (m), 49% (v) [NL: 36%(m), 42%(v)] Contact psycholoog/psychiater: 8% (m), 7% (v) [NL: 10-14%] Tevredenheid met huisarts o 90% goed luisteren o 78% goed advies o 72% genoeg informatie [NL: 80% positief] Taal een probleem: 40% (hoe ouder, hoe meer)
Psychische Gezondheid - Integratie Betere gezondheid Betere inburgering en integratie Betere inburgering en integratie Betere gezondheid Gevolgen psychische problemen: o Leren gaat minder goed (verminderde concentratie & geheugen) o Sociaal minder functioneren
Wat kunnen we doen? 1. Doel: Gezondheidsverschillen aanpakken 2. Regie en sturing 3. Preventieve insteek 4. Cultuursensitief werken
1. Doel: Aanpak gezondheidsverschillen Doel Op maat en integraal werken aan gelijke kansen op zorg en participatie
2. Regie en sturing Psychische gezondheid op ieders agenda Gemeente: laat zien dit belangrijk te vinden Betrek doelgroep Wijkgerichte aanpak Investeer in samenwerking en kennisdelen Integrale kijk (Positieve Gezondheid)
Positieve gezondheid (Huber, 2016) Het vermogen om je aan te passen en de eigen regie te voeren, in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven Symposium Gezondheid Statushouders 16
3. Preventieve insteek Snel wegwijs maken (voorlichting, in gesprek gaan) Activering (taal leren, vrijwilligerswerk, sport, muziek) Vroege signalering psychische klachten Preventieve cursus en trainingen Toegang tot passende zorg Aandacht voor ouders en kinderen
4. Cultuursensitief werken Voorkom stereotypering, cultuur verklaart maar een deel Goede communicatie, zo nodig tolk Gericht vragen naar gezondheid mag Gebruik inkoop / financiering om te sturen Bespreek samen knelpunten, leer van elkaar en van incidenten
Concluderend Cijfers zijn duidelijk: Psychische veerkracht én psychische kwetsbaarheid Psychische problematiek interfereert met Taal leren, functioneren, inburgering, en participatie Inzet op lokale aanpak Regie, preventie, cultuursensitief