Statushouders Gemeente Ooststellingwerf

Transcriptie

1 Statushouders Gemeente Ooststellingwerf

2 In de periode van 1 januari 2015 tot 1 nov zijn in totaal 131 statushouders in Ooststellingwerf komen wonen. In dit gezondheidsprofiel is te lezen hoe de samenstelling van de groep statushouders is en welke gezondheidsrisico s we op basis van algemene gegevens bij hen kunnen verwachten. De leeftijd van de statushouder, de lengte van de procedure, opleidingsniveau, alleenstaand of gezin zijn belangrijke beschermende dan wel risicofactoren met betrekking tot de gezondheid. Alleenstaanden hebben geen sociale banden met familieleden in Nederland. Hiermee ontbreekt voor hen een belangrijke beschermende factor voor gezondheid. Nareizigers die door gezinshereniging in de gemeente komen wonen, vragen extra aandacht voor wat betreft nazorg omdat ze korte tijd (vier dagen) in de centrale opvang verblijven en daarna bij het familielid in de gemeente komen wonen. In dit profiel is geen rekening gehouden met eventuele nareizigers. Aan de hand hiervan kan verder richting gegeven worden aan (preventieve) gezondheidszorg voor deze doelgroep. Uitgangspunt hierbij is aansluiting te zoeken bij de reguliere Nederlandse gezondheidzorg en bestaand gemeentelijk beleid, tenzij blijkt dat verschillen in cultuur of gebrek aan informatie alleen te overbruggen zijn door extra activiteitenaanbod. De gezondheidsrisico s in dit gezondheidsprofiel zijn ontleend uit de Kennissyntheses gezondheid van nieuw komende vluchtelingen en indicaties voor zorg, preventie en ondersteuning, opgesteld door Pharos.

3 Gehuisveste statushouders per jaar Gehuisveste statushouders per jaar Tussen januari 2015 en november 2017 hebben zich in totaal 131 statushouders gevestigd in Ooststellingwerf. Het aantal statushouders in 2016 is bijna verdubbeld ten opzichte van het jaar daarvoor. Echter in 2017 zijn er evenveel gehuisvest als in In vergelijking tot de gehele provincie is er 4,8% in Ooststellingwerf gehuisvest. Per woonplaats Per gemeente Het aantal statushouders is voornamelijk gehuisvest in Oosterwolde 58,8%. De rest is verdeeld over 4 verschillende woonplaatsen: Haulerwijk 23,7%, Appelscha 8,4%, Oldeberkoop 5,4% en Donkerbroek 3,8%.

4 Land van herkomst Land van herkomst Het grootste deel van de statushouders (58) dat zich in deze periode gevestigd heeft in Ooststellingwerf is van Syrische afkomst (44,3%), gevolgd door 24 van Eritrese (18,3%), 11 van Ethiopië (8,4%), 7 van Iraanse afkomst (5,3%). De rest komt uit overige landen. Vergeleken met de rest van de provincie is de Syrische groep iets kleiner. Mannen/vrouwen Mannen/vrouwen Er zijn meer mannen dan vrouwen gehuisvest in Ooststellingwerf (59,5% is man en 40,5% is vrouw). In vergelijking met de gehele provincie zijn er iets meer mannen gehuisvest (provinciaal: 56% is man en 44% is vrouw).

5 Statushouders naar leeftijd Statushouders naar leeftijd Van alle gehuisveste statushouders in Ooststellingwerf is 44,8% minderjarig. De grootste groep bevindt zich in de leeftijd tussen 18 en 45 jaar (49,6%). Er zijn 10 personen ouder dan 45 jaar gehuisvest (7,6%). Vergeleken met de rest van de provincie zijn er meer minderjarigen gehuisvest. Daar is de verdeling 38,8% - 55,4% - 5,8%. Gezinssamenstelling Gezinssamenstelling Van de statushouders in Ooststellingwerf is bijna eenvierde alleenstaand (42) en drievierde onderdeel van een (eenouder) gezin met kinderen of samenwonend (89). De groep alleenstaande statushouders bestaat hoofdzakelijk uit Syriërs (14), Eritreeërs (10) en Ethiopiërs (6). Uit de andere landen komt er maar 1 of 2 alleenstaanden.

6 De basisschool in Eritrea heeft 5 leerjaren. Daar leren zij de staatstaal Tigrinya. Vanaf de zesde t/m de twaalfde klas worden leerlingen geschoold in het Engels. De huidige groep Eritrese statushouders zijn vaak laag opgeleid en alleen geschoold in het Tigrinya. Dit beïnvloedt de mogelijkheden tot integratie en participatie, en daarmee de gezondheid. Het opleidingsniveau van Syrische vluchtelingen is vergelijkbaar met een normaal verdeling van Nederland. Voor de oorlog in Syrië ging 97% van de Syrische kinderen in de basisschoolleeftijd naar school en 67% van de Syrische jeugd naar de middelbare school. Sinds de oorlog heeft bijna de helft van de kinderen de laatste jaren geen of onvoldoende onderwijs gehad. Onderstaand is beschreven welke gezondheidsproblemen bij alle statushouders extra aandacht behoeven en waar mogelijk per land van herkomst: Er is een risico dat statushouders niet of onvoldoende gebruik maken van het Nederlandse zorgsysteem door hun specifieke omstandigheden; de taalbarrière, de verschillen in achtergrond en referentiekader, de geringe kennis van het Nederlandse zorgsysteem en soms beperkte gezondheidsvaardigheden. Ook kunnen professionals een gebrek aan specifieke deskundigheid hebben met betrekking tot deze doelgroep een rol spelen waardoor de zorg minder goed kan aansluiten bij behoeften van statushouders. Voorlichting over het Nederlandse gezondheidssysteem voor statushouders Bevorderen zelfmanagement en gezondheidsvaardigheden bij alle statushouders, met specifieke aandacht voor Eritreeërs Een goede tolkenvoorziening Deskundigheidsbevordering cultuursensitief werken van betrokken professionals Maak afspraken met wijk/gebiedsteam op welke manier zij de statushouders in beeld hebben of krijgen en wat hiervoor nodig is Zorg dat betrokken organisaties onderling van elkaar weten wat ze doen en hoe ze elkaar weten te vinden Draag zorg voor een adequate overdracht van medische gegevens naar de huisarts Chronische pijnklachten en onbegrepen lichamelijke pijnklachten komen bij alle statushouders (op langere termijn) vaker voor. Deze klachten zijn deels gerelateerd aan het algemene welbevinden en aan psychische klachten. De mate waarin deze klachten zich voordoen is mede afhankelijk van het wel of niet hebben van sociale steun en mogelijkheden tot participatie, het krijgen van goede zorg, de lengte van de asielprocedure en de aard van de verblijfsvergunning. Investeer in preventie/gezondheidsbevordering van de genoemde risicofactoren voor chronische aandoeningen. Ook stressoren in de leefomgeving en participatie zijn van belang. Bij statushouders is er op korte termijn meer behoefte aan mondzorg vanwege achterstallig onderhoud. Om financiële redenen is er bij statushouders een risico op ondergebruik, zowel op korte als op langere termijn. Er is onbekendheid met de preventieve mondzorg zoals we die kennen in Nederland is. Maak structurele afspraken over wie voorlichting geeft aan ouders en kinderen over mondhygiëne Inventariseer of ondergebruik van mondzorg komt door financiële redenen en draag indien gewenst hierin oplossingen aan Er is een hoger risico op psychische klachten bij alle statushouders dan gemiddeld in Nederland (ca % ontwikkelt posttraumatisch stressstoornis en/of depressie). Ervaringen in het land van herkomst, tijdens de vlucht en hun ervaringen in Nederland zijn hierin van invloed. Voorlichting en (ook groepsgewijze) gesprekken over psychosociale onderwerpen, veel voorkomende psychische klachten en het hulpaanbod hierbij.

7 Draag zorg voor sociale activering, maatschappelijke begeleiding, wegwijs maken, vroege inburgering, toeleiding naar werk. Tijdige signalering van psychische klachten door betrokken professionals en vrijwilligers Draag zorg voor goed aansluitende zorg in de hele keten van geestelijke gezondheidzorg Er wordt in vergelijking met het Nederlandse gemiddelde minder alcohol gebruikt onder de huidige statushouders. Onder Eritreeërs speelt daarentegen wel alcoholproblematiek, bij Syriërs is hier in veel mindere mate sprake van. Factoren die de kans op middelengebruik vergroten zijn: een langer verblijf in de opvang, armoede en schulden, sociaal isolement, verveling en opgroeien in een onvolledig gezin. Aandacht voor preventie van middelengebruik specifiek voor de groep AMV s en alleenstaande jongvolwassenen tussen de 18 en 24 jaar Seksualiteit, seksuele gezondheid en seksueel geweld vragen extra aandacht bij statushouders, specifiek bij jong volwassenen. Ze hebben een grote kennisachterstand over voortplanting, anticonceptie en soa s. Daarnaast zijn ze onvoldoende vertrouwd met de Nederlandse wet- en regelgeving, normen en waarden over seksualiteit, seksuele omgang en man-vrouwverhoudingen. Goede betrouwbare voorlichting en informatie over seksualiteit, seksuele omgang en Nederlandse normen en waarden over seksualiteit en man-vrouwverhoudingen, toegesneden op (jonge) mannen en vrouwen Het risico op moedersterfte tijdens de zwangerschap is tien keer groter dan het Nederlandse gemiddelde. Dit geldt met name voor de Eritrese statushouders. Dit is deels te verklaren door het feit dat ze vaker inadequaat en te laat gebruik maken van de prenatale zorg. Vrouwen weten niet altijd wat er nodig is voor een gezonde zwangerschap en bevalling en wat het aanbod aan zorg in Nederland is. De belangrijkste factor is hierbij de taalbarrière. Ongewenste zwangerschappen, abortus en tienerzwangerschappen komen naar verwachting meer voor. Bij inkoop van zorg afspraken maken met zorgverleners over een warme overdracht Tolkenkosten (deels) vergoeden voor bijv. verloskundigenzorg Tijdige voorlichting aan vrouwen en mannen over de organisatie van de verloskundige en kraamzorg in Nederland Scholing in cultuur sensitief handelen voor verloskundigen en kraamzorgmedewerkers Een deel van de kinderen heeft een verhoogde kans op psychosociale problematiek door wat ze hebben meegemaakt. Daarnaast hebben ouders vaak andere normen over opvoeding, over de verhouding tussen meisjes en jongens en tussen ouders en kinderen. Een preventieve en outreachende aanpak van de JGZ, wijkteams, scholen en andere gemeentelijke voorzieningen Voorzie in mogelijkheden voor opvoedingsondersteuning Zorg als gemeente voor samenwerking rond ouders en kinderen met betrokken partijen Door andere leef en eetgewoonten hebben kinderen een verhoogd risico op overgewicht. Ruim 20 % van de Syrische kinderen tot 5 jaar heeft overgewicht. Bij Eritrese kinderen kan op langer termijn een toename van overgewicht verwacht worden. Gezondheid bevorderende activiteiten ten aanzien van gezonde voeding en voldoende beweging van kinderen Stimuleer lidmaatschap van een sportvereniging De meeste kinderen kunnen niet zwemmen. Ouders zijn zich niet altijd bewust van de risico s van spelen in het water van hun kinderen en houden daardoor geen toezicht. De kans op verdrinking is hierdoor aanwezig. Geef voorlichting over het belang van zwemles Verlaag de financiële drempel door (gedeeltelijke) bekostiging of via minimabeleid of maak gebruik van andere fondsen

8 Diabetes komt bij Syriërs vaker voor (2,5 keer vaker onder vrouwen en 1,5 keer vaker onder mannen). Factoren die hierbij een rol kunnen spelen zijn gebrek aan beweging en overgewicht. Syriërs hebben vaak andere voedselbereiding (veel vet en suiker), zijn niet gewend om te sporten en zijn vaak niet bekend met hoe sport georganiseerd is en welke gedrag als clublid wordt verwacht. Daarnaast roken Syrische mannen relatief meer. Extra aandacht aan preventie en aanpak van overgewicht en roken het bevorderen van bewegen door het inzetten van buurtsportcoaches Eritreeërs hebben vergeleken met andere groepen in Nederland een hoog risico op het ontwikkelen van tuberculose; dit betreft waarschijnlijk 1% van hen. HIV komt verhoudingsgewijs in Eritrea meer voor dan gemiddeld in Nederland. Onder Eritrese jongeren tot 24 jaar, komt HIV ca. twee tot drie keer meer voor. Ook voor de overige SOA s zijn Eritreeërs een hoge risico groep. Het voorkomen van zwangerschap en begeleiding tijdens de zwangerschap vraagt extra aandacht bij Eritrese vrouwen. Ongewenste zwangerschappen, abortus en tienerzwangerschappen komen naar verwachting meer voor onder deze groep. De meeste van de Eritrese meisjes en vrouwen die in Nederlandse gemeenten komen wonen zijn besneden. Vrouwen die zijn besneden kunnen hierdoor gezondheidsklachten ontwikkelen. De klachten worden niet altijd in verband gebracht met besnijdenis, mede door onbekendheid met het menselijk. Specifiek voor de gemeente Ooststellingwerf is het, op basis van het aantal Syrische gezinnen met jonge kinderen die gehuisvest zijn, daarom raadzaam in te zetten op: Vroegsignalering, opvoedingsondersteuning, outreachend werken van de jeugdhulp, JGZ, sportaanbieders en andere gemeentelijke voorzieningen. Preventie van overgewicht (van zowel ouders als kinderen) Preventie van roken Daarnaast is het voor de Eritrese alleenstaande statushouders aan te raden om in te zetten op: Voorlichting over seksuele gezondheid, voorkomen van zwangerschap en goede begeleiding tijdens zwangerschap Voorlichting over leef-/eetgewoonten en voedingsadviezen Het is aan te raden om aanvullend lokale informatie te blijven verzamelen voor wat betreft de gezondheid van statushouders in de gemeente Ooststellingwerf. Dit kan door middel van focusgroepen met statushouders en door in informatie en signalen op te halen bij professionals/vrijwilligers die betrokken zijn bij de statushouders Eritreeërs hebben andere leef /eetgewoonten en voedingsbereiding vanuit land van herkomst. Dit heeft te maken met een ander aanbod van voedsel. Ze gebruiken bijvoorbeeld meer suiker in thee/ koffie. In Nederland zit er echter meer verborgen vetten en suikers in voedsel waardoor op termijn meer overgewicht, chronische ziekten en mondzorgproblemen te verwachten is.