Belangrijkste bevindingen uit 2017

Transcriptie

1

2 Belangrijkste bevindingen uit 2017 NIEUWE NAAM Het aantal soa-consulten is gestegen met 5,1% Vindpercentage soa's in 2017 (chlamydia, gonorroe, syfilis, hiv of hepatitis B) onder het landelijk gemiddelde Big Five chlamydia gonorroe 432 hiv-infecties 19 syfilis infecties 86 hepatitis B-infecties 8 5 Aantal consulten per gemeente Hoogste vindpercentage bij Met het stijgen van de leeftijd neemt het condoomgebruik toe klachten 22,1% gewaarschuwd 28,5%

3 Belangrijkste bevindingen uit 2017 NIEUWE NIEUWE NAAM NAAM Het aantal soa-consulten is gestegen met 5,1% Vindpercentage soa's in 2017 (chlamydia, gonorroe, syfilis, hiv of hepatitis B) onder het landelijk gemiddelde Begin 2017 is de naam van het Regionaal Big Five 5 soa-centrum Den Haag veranderd in Centrum Seksuele chlamydia Gezondheid GGD Haaglanden. Deze naam gonorroe sluit beter 432 aan bij onze preventieve taken. hiv-infecties 19 syfilis infecties 86 hepatitis B-infecties 8 Aantal consulten per gemeente Hoogste vindpercentage bij Met het stijgen van de leeftijd neemt het condoomgebruik toe klachten 22,1% gewaarschuwd 28,5%

4 Belangrijkste bevindingen uit 2017 NIEUWE NAAM Het aantal soa-consulten is gestegen met 5,1% Big Five Vindpercentage Vindpercentage soa's in 2017 soa's in 2017chlamydia (chlamydia, gonorroe, (chlamydia, syfilis, gonorroe, syfilis, gonorroe ,4% hiv of hepatitis B) hiv of hepatitis B) hiv-infecties 19 soa's onder het landelijk onder het landelijk syfilis infecties 86 gemiddelde gemiddelde hepatitis B-infecties 8 Het percentage cliënten dat één of meer soa s had (chlamydia, gonorroe, syfilis, hiv of hepatitis B) is licht gedaald van 17,0% in 2016 naar 16,4% in Hoogste Het landelijk vindpercentage ligt voor vindpercentage MSM (Mannen die seks bijhebben met Mannen) op 20,5%, voor heteromannen op 19,6% en voor vrouwen op 16,3%. Landelijk wordt er een grote stijging gezien in het soa vindpercentage onder heteromannen. Deze grote stijging wordt in regio klachten Haaglanden niet gezien. 22,1% Met het stijgen van de Het leeftijd percentage neemt cliënten het dat twee of meer soa s gewaarschuwd had was 1,0%. Onder mannen die seks hebben condoomgebruik met mannen (MSM) was toe dit 8,7% en onder 28,5% MSM die zich laten testen via Man Tot Man Testlab was dit het hoogst (54,2%). 5 Aantal consulten per gemeente

5 Belangrijkste bevindingen uit 2017 NIEUWE NAAM Het aantal soa-consulten is gestegen met 5,1% Vindpercentage soa's in 2017 (chlamydia, gonorroe, syfilis, hiv of hepatitis B) onder het landelijk gemiddelde Met het stijgen van de leeftijd neemt het condoomgebruik toe Big Five chlamydia gonorroe 432 hiv-infecties 19 syfilis infecties 86 hepatitis B-infecties 8 Hoogste vindpercentage bij klachten 22,1% 5 gewaarschuwd 28,5% Aantal consulten per gemeente totaal Haaglanden Aantal consulten Den Haag Delft Zoetermeer 638 per gemeente Leidschendam-Voorburg 456 Rijswijk 310 Westland 306 Pijnacker-Nootdorp 177 Wassenaar 73 Midden-Delfland 65 Overig Anoniem/onbekend Buiten regio Haaglanden 964 totaal totaal 2.182

6 Belangrijkste bevindingen uit 2017 NIEUWE NAAM Het aantal soa-consulten is gestegen met 5,1% Vindpercentage soa's in 2017 (chlamydia, gonorroe, syfilis, hiv of hepatitis B) onder het landelijk gemiddelde Big Five chlamydia gonorroe 432 hiv-infecties 19 syfilis infecties 86 hepatitis B-infecties 8 5 Aantal consulten per gemeente Met Met het het stijgen van van de de leeftijd neemt het het condoomgebruik toe toe Hoogste vindpercentage bij Net als het percentage cliënten dat drie of meer seksuele partners had in de laatste klachten zes maanden. 22,1% In de leeftijdscategorie gewaarschuwd 40+ worden vooral 28,5% MSM gezien.

7 Belangrijkste bevindingen uit 2017 NIEUWE NAAM Het aantal soa-consulten is gestegen met 5,1% Vindpercentage soa's in 2017 (chlamydia, gonorroe, syfilis, hiv of hepatitis B) onder het landelijk gemiddelde Big Five chlamydia gonorroe 432 hiv-infecties 19 syfilis infecties 86 hepatitis B-infecties 8 5 Aantal consulten per gemeente Met het stijgen van de leeftijd neemt het condoomgebruik toe Hoogste vindpercentage Hoogste bij vindpercentage bij klachten 22,1% gewaarschuwd* gewaarschuwd 28,5% 28,5% klachten 22,1% Van onze doelgroepen wordt het hoogste vindpercentage gevonden bij personen die gewaarschuwd zijn voor een soa (28,5%) en personen die soa gerelateerde klachten hebben (22,1%). Landelijk was dit respectievelijk 33% en 26%. In de leeftijdscategorie tot en met 19 worden de meeste soa's gevonden: heteroseksuele mannen 25,8%, vrouwen 23,5% en MSM 20,5%. * Het CSG adviseert cliënten met een soa de (ex-)sekspartners te waarschuwen voor deze soa. Partnerwaarschuwing.nl ondersteunt mensen hierbij. CSG-cliënten met een soa krijgen bij de testuitslag een code voor partnerwaarschuwing.nl zodat ze de waarschuwing zelf kunnen doen. Het CSG kan indien nodig deze waarschuwing ondersteunen of overnemen.

8 Belangrijkste bevindingen uit 2017 NIEUWE NAAM Het aantal soa-consulten is gestegen met 5,1% Vindpercentage soa's in 2017 (chlamydia, gonorroe, syfilis, hiv of hepatitis B) onder het landelijk gemiddelde Big Five chlamydia gonorroe 432 hiv-infecties 19 syfilis infecties 86 hepatitis B-infecties 8 5 Aantal consulten per gemeente Met het stijgen van de leeftijd neemt het condoomgebruik toe Hoogste vindpercentage bij klachten 22,1% gewaarschuwd 28,5% Klanten waarderen het Centrum Seksuele Gezondheid met een 8,3. Onder verantwoordelijkheid van het RIVM is een landelijke audit gehouden met een een positieve beoordeling voor het CSG Haaglanden.

9 GGD verslag 2017 Het Centrum Seksuele Gezondheid (CSG) GGD Haaglanden biedt aanvullende zorg gericht op de seksuele gezondheid van de inwoners van regio Haaglanden. 1 Bezoekersaantallen 2 Soa Het CSG richt zich op een aantal doelgroepen die meer risico lopen op een soa: jongeren tot 25, mensen met soa-gerelateerde klachten, mensen die gewaarschuwd zijn voor een soa, mensen die seks tegen de zin hebben meegemaakt, mannen die seks hebben met mannen (MSM) en mensen die een verhoogd risico op soa s hebben zoals sekswerkers, mensen die uit een land komen waar veel soa s voorkomen (soa-endemische gebieden), mensen met een partner uit deze doelgroepen. Bij jongeren onder de 25 is ook extra aandacht (sense-consult) voor problemen rondom de seksualiteit, anticonceptie, onbedoelde zwangerschap en seks tegen de zin. 3 Sense 5 4 Preventie 6 Seks tegen de zin Toekomst

10 GGD verslag 2017 \ 1 Bezoekersaantallen Bezoekersaantallen Het aantal soa-consulten is in 2017 gestegen met 5,1% naar consulten. Het CSG heeft een financieringsplafond. Met 5,1% zit het aan het maximum aantal afspraken Nederland Overig Suriname 728 Ned. Antillen / Aruba 622 Aantal consulten per etnische herkomst Sub-Sahara Afrika 376 MOE-landen (Polen, Bulgarije, Roemenië) 289 Marokko Turkije 281 Onbekend Vindpercentage naar Nederland 16% Overig 14,8% etnische herkomst Vrouw Heteroman MSM Vrouw < 25 Heteroman < MSM < 25 Opleiding laag/midden Opleiding hoog Soa-endemisch gebied Gewaarschuwd Klachten 719 Sekswerkers Suriname 18,4% Ned. Antillen / Aruba 21,8% Sub-Sahara Afrika 19,7% MOE-landen (Polen, Bulgarije, Roemenië) 14,9% Marokko 21,2% Turkije 17,9%

11 GGD verslag 2017 \ 2 Soa Soa Big Five soa Nieuwe hiv/syfilis/ hepatitis B Seksuele voorkeur MSM Heteroman Vrouw Man tot Man Testlab

12 GGD verslag 2017 \ 2 Soa \ Big Five soa Big Five soa Vindpercentage Big Five soa bij de soa-consulten per doelgroep Partner van doelgroep Jongeren < 25 Seks tegen de zin 15% 16% 18% 28% Gewaarschuwd 12% Soa-endemisch gebied 22% Sekswerkers Klachten MSM

13 GGD verslag 2017 \ 2 Soa \ Big Five soa Big Five soa Vindpercentage Big Five soa bij de soa-consulten per doelgroep Vindpercentage Big Five soa onder jongeren <25 gedaald met 1,4%. Seks tegen de zin Soa-endemisch gebied Partner van doelgroep 15% 16% Jongeren < 25 18% 28% Gewaarschuwd 18% 12% 22% Sekswerkers Klachten MSM

14 GGD verslag 2017 \ 2 Soa \ Big Five soa Big Five soa Vindpercentage Big Five soa bij de soa-consulten naar doelgroep Onder gewaarschuwden is het vindpercentage toegenomen met 0,6% ten opzichte van 2016 Seks tegen de zin Partner van doelgroep 15% 16% Jongeren < 25 18% 28% Gewaarschuwd 12% Soa-endemisch gebied 22% Sekswerkers Klachten MSM

15 GGD verslag 2017 \ 2 Soa \ Big Five soa Big Five soa Vindpercentage Big Five soa bij de soa-consulten per doelgroep Onder sekswerkers is het vindpercentage afgenomen met 1,3% ten opzichte van 2016 Seks tegen de zin Partner van doelgroep 15% 16% Jongeren < 25 18% 28% Gewaarschuwd 12% Soa-endemisch gebied 22% Sekswerkers Klachten MSM

16 GGD verslag 2017 \ 2 Soa \ Big Five soa Big Five soa Vindpercentage Big Five soa bij de soa-consulten per doelgroep Onder MSM is het vindpercentage afgenomen met 0,5% ten opzichte van 2016 Seks tegen de zin Partner van doelgroep 15% 16% Jongeren < 25 18% 28% Gewaarschuwd 12% Soa-endemisch gebied 22% Sekswerkers Klachten MSM

17 GGD verslag 2017 \ 2 Soa \ Big Five soa Big Five soa Vindpercentage Big Five soa bij de soa-consulten per doelgroep Seks tegen de zin Partner van doelgroep 15% 16% Jongeren < 25 18% 28% Onder klachten is het vindpercentage afgenomen met 0,8% ten opzichte van 2016 Gewaarschuwd Soa-endemisch gebied 12% 22% Sekswerkers Klachten MSM

18 GGD verslag 2017 \ 2 Soa \ Big Five soa Big Five soa Vindpercentage Big Five soa bij de soa-consulten per doelgroep Seks tegen de zin Partner van doelgroep 15% 16% Jongeren < 25 18% 28% Onder soa-endemisch gebied is het vindpercentage afgenomen met 0,5% ten opzichte van 2016 Gewaarschuwd Soa-endemisch gebied 12% 22% Sekswerkers Klachten MSM

19 GGD verslag 2017 \ 2 Soa \ Big Five soa Big Five soa Vindpercentage Big Five soa bij de soa-consulten per doelgroep Seks tegen de zin Partner van doelgroep 15% 16% Jongeren < 25 18% 28% Onder seks tegen de zin is het vindpercentage afgenomen met 2,1% ten opzichte van 2016 Gewaarschuwd Soa-endemisch gebied 12% 22% Sekswerkers Klachten MSM

20 GGD verslag 2017 \ 2 Soa \ Big Five soa Big Five soa Vindpercentage Big Five soa bij de soa-consulten per doelgroep Seks tegen de zin Partner van doelgroep 15% 16% Jongeren < 25 18% 28% Onder partner van doelgroep is het vindpercentage afgenomen met 1,4% ten opzichte van 2016 Gewaarschuwd Soa-endemisch gebied 12% 22% Sekswerkers Klachten MSM

21 GGD verslag 2017 \ 2 Soa \ Nieuwe hiv/syfilis/hepatitis B-infecties Soa Nieuwe door CSG gediagnosticeerde hiv / syfilis / hepatitis B-infecties 40 Hiv MSM 2 Heteroman 2 Vrouw 6 Nederlands 13 Niet-Nederlands Hiv Syfilis* MSM 0 Heteroman 2 Vrouw 45 Nederlands 41 Niet-Nederlands Syfilis* Hepatitis B-infecties** 8 3 MSM 3 Heteroman 2 Vrouw 0 Nederlands 8 Niet-Nederlands Hepatitis B-infecties** 8 <24 jr Hepatitis B: 1 Syfilis: 13 Hiv: jr Hepatitis B: 2 Syfilis: 29 Hiv: jr Hepatitis B: 3 Syfilis: 18 Hiv: jr Hepatitis B: 2 Syfilis: 26 Hiv: 6 Er werd, net als landelijk, weer minder hiv gevonden. In 2017 zijn door het CSG 19 cliënten gediagnosticeerd met hiv, in 15 gevallen (79%) betrof dit MSM en in de grote meerderheid (86,7%) betrof dit niet- Nederlandse cliënten. * Het gaat hier om besmettelijke syfilis ** Het gaat hier om besmettelijke hepatitis B-infecties Het aantal gevonden besmettelijke syfilis (86) was bijna gelijk aan het aantal in 2016 (81). Ook landelijk stabiliseerde het syfilis vindpercentage.

22 GGD verslag 2017 \ 2 Soa \ Seksuele voorkeur Soa - Seksuele voorkeur MSM Vrouw Heteroman 0% 50% 0% 50% 0% 50% Chlamydia 8,1% Chlamydia 15,3% Chlamydia 14,8% Gonorroe 8,1% Gonorroe 2,1% Gonorroe 1,3% Syfilis 2,3% Syfilis 0,2% Syfilis -% Hiv 0,5% Hiv 0,1% Hiv 0,1% Hepatitis B 0,4% Hepatitis B 0,1% Hepatitis B 0,2% LGV 6,1% LGV -% LGV -%

23 GGD verslag 2017 \ 2 Soa \ MSM Soa - MSM Big Five vindpercentage naar leeftijd % ,5% 19,8% % % 15% % 100 8,6% 0 < Aantal consulten Aantal 1 Big Five soa Vindpercentage

24 GGD verslag 2017 \ 2 Soa \ Heteroman Soa - Heteroman Big Five vindpercentage naar leeftijd ,8% 30% % 20% ,1% 15% ,7% 10% 300 5,7% 5% 0 < Aantal consulten Aantal 1 Big Five soa Vindpercentage

25 GGD verslag 2017 \ 2 Soa \ Vrouw Soa - Vrouw Big Five vindpercentage naar leeftijd ,5% 25% % ,6% 15% 9,5% % 500 6,1% 5% 0 < Aantal consulten Aantal 1 Big Five soa Vindpercentage

26 GGD verslag 2017 \ 2 Soa \ Man tot Man Testlab Man tot Man Testlab* MSM die geen klachten hebben en geen waarschuwing hebben voor een soa kunnen gebruik maken van de online testfaciliteit Man tot Man Testlab. In 2017 hebben MSM zich op deze manier laten testen. Dit is een toename van 25,9% ten opzichte van Het vindpercentage Big Five soa via Man tot Man Testlab was 15,1% (2016: 14,4%). Via Man tot Man wordt bijna 2x zoveel hiv en syfilis gevonden. Ook worden er relatief veel gonorroe en chlamydia infecties gevonden via Man tot Man die geen klachten geven. Urethrale gonorroe en chlamydia infecties worden met name gediagnosticeerd op het spreekuur. Opmerkelijk: Meer dan de helft van de Man tot Man Testlab-cliënten heeft minstens twee Big Five soa infecties. * In samenwerking met Soa Aids Nederland

27 GGD verslag 2017 \ 3 Sense Sense Sense-consulten zonder soa-onderzoek werden in 2017 alleen verricht bij vrouwen, hoofdzakelijk i.v.m. anticonceptievragen Sense-consulten gecombineerd met een soa-consult. 199 Sense-consulten uitgevoerd Verschillende Sense-hulpvragen Sense-consulten zijn consulten waarin jongeren < 25 terecht kunnen met vragen over seksualiteit. In 2017 zijn er 199 Sense-consulten geregistreerd en keer werd een Sense-consult gecombineerd met een soa-consult Seksualiteit 312 Anticonceptie 171 (onbedoelde) Zwangerschap 77 Seksueel geweld 37 Soa (geen test) 27% 73% 113 Overig Niet-Nederlandse meisjes <25 komen minder vaak (27%) voor een Sense-consult zonder soa-onderzoek dan Nederlandse meisjes (73%). Net als in 2016 gelijk aan de landelijke resultaten zijn seksualiteit (seksueel gedrag en techniek) en anticonceptie de belang rijkste Sense-hulpvragen.

28 GGD verslag 2017 \ 4 Preventie Preventie Algemene preventie Condoomgebruik Doelgroepen

29 GGD verslag 2017 \ 4 Preventie \ Algemene preventie Algemene preventie Preventie was in 2017 vooral gericht op: MSM, jongeren, sekswerkers, en migranten en statushouders. Vaccinatie: Dit valt onder het landelijke vaccinatieprogramma hepatitis B- risicogroepen. MSM en sekswerkers kunnen zich gratis laten vaccineren bij het CSG. Naast de campagne is er gereageerd op de Europese hepatitis A- outbreak onder MSM door actief hepatitis A-vaccinaties aan te bieden tijdens de consulten. PrEP: Eind 2017 is het PrEP spreekuur gestart waarbij MSM met een hoog risico op hiv begeleid worden bij het gebruik van PrEP. Dit medicijn voorkomt een hivinfectie. Bij deze preventiestrategie hoort naast counseling op gezonde seksualiteit en regelmatige soa- en nierfunctiecontrole. Outreach: Het op lokaal niveau aanbieden van zorg (soa-testen en vaccinaties) en of voorlichting op externe locaties om de toegang tot de zorg te verbeteren. Zo wordt er voorlichting op scholen gegeven. Ook vond er een tentoonstelling plaats met ketenpartners om goede seksuele gezondheid te bevorderen. E-health: Wekelijks zijn er vaste chatmomenten op seks(ualiteit) georiënteerde social media. Op deze laagdrempelige anonieme manier worden doelgroepen bereikt.

30 GGD verslag 2017 \ 4 Preventie \ Condoomgebruik Condoomgebruik Met het stijgen van de leeftijd neemt het condoomgebruik toe, net als het percentage cliënten dat drie of meer seksuele partners had in de laatste zes maanden. In de leeftijdscategorie 40+ worden vooral MSM gezien Aantal cliënten met >3 seksuele partners Condoomgebruik (%) <25jr >25jr 25-35jr 35-45jr 45+jr Aantal cliënten met > 3 seksuele partners Condoomgebruik (%) Opvallend is het hoge percentage condoomgebruik (58,4%) én het hoge percentage cliënten dat drie of meer seksuele partners heeft (66,4%) bij cliënten afkomstig uit MOE-landen (Midden- en Oost-Europa) MSM Heteroman Vrouw

31 GGD verslag 2017 \ 4 Preventie \ Doelgroepen Doelgroepen MSM PrEP spreekuur E-health: chatten Vaccinatie: hepatitis A en B Jongeren Outreach activiteiten - Spreekuur op Jongeren Informatie Punten (JIP) in Den Haag en Zoetermeer - Voorlichtingen gericht op seksualiteit en anticonceptie: ROC, HBO-instellingen, Seks & Pizza - Trainingen: Girls Talk, Make a Move, en JIT BOKS! E-health: sense-chatten en mailen (Vrij fijn) Samenwerkingspartners: - CASA Den Haag Preventieve ingrepen Hepatitis B vaccinatieseries 433 Hepatitis A vaccinatieseries 98 Sekswerkers Outreach activiteiten - Wekelijks spreekuur op Shop en Spot 46 - Minimaal 1x per het bezoeken van alle vergunde seksinstellingen op basis van vrijwilligheid - Maandelijks raamprostitutiestraten bezoeken E-health: chatten Vaccinatie: hepatitis B Samenwerkingspartners - SHG De Koning: een speciaal spreekuur met een huisarts voor met name niet-nederlandse sekswerkers uit de nabijgelegen prostitutiestraten. Zij zagen in sekswerkers voor het CSG Migranten en statushouders Outreach activiteiten - Voorlichting op locatie AZC Rijswijk voor Syriërs (4x per ) en Eritreeërs (2x per ) - Voorlichting i.s.m Vluchtelingenwerk voor Eritrese vrouwen - Voorlichting en vaccineren op het Rainbow Festival voor LHTBI-ers, in samenwerking met Stichting Rainbow Den Haag en SOA Aids Nederland Overig Klantenactie in raamprostitutiestraten: soa-testen voor mensen die betalen voor seksueel contact (3x). Wereld Aids Dag: gratis hiv-testen in Den Haag en Delft met de GGD Gezondheidsbus, in samenwerking met de hivbehandelcentra Haga ziekenhuis en Haaglanden Medisch Centrum. 80 mensen hebben zich gratis laten testen. Voorlichting seksualiteit 44 PrEP cliënten

32 GGD verslag 2017 \ 5 Seks tegen je zin Seks tegen de zin Het onderwerp seks tegen de zin is al langer onderdeel van de soa en/of Sense-consulten. Alle cliënten krijgen de vraag of zij ongewenste seksuele ervaring hebben gehad en/of seksueel geweld hebben meegemaakt. CSG GGD Haaglanden GGZ Rivierduinen Bij 318 consulten in 2017 (286 in 2016) was er sprake van seks tegen de zin. Dit betreft zowel cliënten die via het Centrum Seksueel Geweld Zuid-Holland komen als eigen bezoekers. Centrum Seksueel Geweld Zuid-Holland LUMC 318 bezoekers die aangeven seks tegen de zin te hebben meegemaakt Vrouw Heteroman MSM Nationale Politie-eenheid Den Haag GGD Hollands Midden < 25 > 25 Inwoners Den Haag Lage opleiding Hoge opleiding Onbekend Nederlands Niet-Nederlands Inwoners buiten Den Haag 151 Onbekend 16 Om cliënten met ongewenste seksuele ervaringen in de afgelopen zeven dagen optimale medische en psychische nazorg te kunnen bieden, heeft het CSG GGD Haaglanden zich sinds 2016 aangesloten bij het Centrum Seksueel Geweld Zuid-Holland. Dit is een samenwerkingsverband tussen GGZ Rivierduinen, LUMC, afdelingen Seksuele Gezondheid en Veilig Thuis van GGD Hollands Midden en Nationale Politie-eenheid Den Haag. Cliënten die wonen in de regio Haaglanden en te maken hebben gehad met seksueel geweld kunnen voor een screening op soa en hepatitis B profylaxe terecht bij het CSG GGD Haaglanden.

33 GGD verslag 2017 \ 6 Toekomst Toekomst CSG Haaglanden heeft vooral tot doel zich te richten op de bescherming van de seksuele gezondheid van kwetsbaren en risicogroepen. Om deze doelgroepen beter te bereiken is een innovatieve aanpak nodig. In 2018 wil het CSG meer online hulp aanbieden (E-health) en verder differentiëren (bijvoorbeeld met beeldbellen). Ook gecombineerde consulten (online en fysiek) komen beschikbaar. Daarnaast willen we door middel van outreach activiteiten zorg nog laagdrempeliger beschikbaar maken. Preventie activiteiten zullen gericht zijn op PrEP (uitbreiden aantal PrEP consulten) en het optimaliseren van partnerwaarschuwing door nieuwe strategieën te ontwikkelen. Door de komst van een anticonceptiespreekuur is passende en betrouwbare (langdurige) anticonceptie laagdrempelig beschikbaar voor alle doelgroepen. Om effectiever te zijn is innovatie en evidence based werken essentieel. Daarom wordt in 2018, in samenwerking met externe partners, meer (wetenschappelijk) onderzoek gedaan naar bestaande en nieuwe werkwijzen. In 2018 zetten wij ons in om een partner te vinden die ook Sense-consulten wil gaan aanbieden onder verantwoordelijkheid van het CSG Haaglanden. Dit werd in het verleden door CASA aangeboden en is momenteel niet meer beschikbaar. Een mogelijke opvolger wordt in 2018 gevonden. De ambitie is om laag opgeleide, niet-nederlandse jongeren, jongeren <20 en kwetsbare jongeren nog beter te bereiken. In 2017 is een begin gemaakt met het beter bereiken van transgenders, laag opgeleide jongeren <20 en mensen met verminderde gezondheidsvaardigheden. Tot slot moet evaluatie en (her)inrichting van ons testbeleid bijdragen aan betere soa-zorg voor de specifieke doelgroepen waar wij ons aanvullend op de eerstelijnszorg voor inzetten.

34 GGD verslag 2017 \ Colofon Colofon Dit verslag is een uitgave van: Centrum Seksuele Gezondheid GGD Haaglanden Postbus BC Den Haag Telefoon: (070) centrumseksuelegezondheid@ggdhaaglanden.nl Overname van gegevens is toegestaan, mits voorzien van duidelijke bronvermelding. Uitgave juli 2018 Auteurs Michael Keizer, afdelingshoofd Sophie Kuizenga Wessel, sociaal geneeskundige seksuele gezondheid Jean-Marie Brand, medisch coördinator Ontwerp Things To Make And Do, Den Haag