Advance Care Planning in België



Vergelijkbare documenten
Sterven met dementie in Vlaanderen. Lieve Van den Block Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde, VUB-Ugent

Advance care planning en dementie in Vlaamstalig en Franstalig België (een studie via de Belgische huisartsenpraktijken). De heer K.

SAMENVATTING INTRODUCTIE

COMMUNICEREN OVER HET LEVENSEINDE : WAAROM???

Levenseinde. Presentatie KBO Riethoven 18 april Corien van der Sluijs Suzanne Schellekens Huisartsen Riethoven

Het project Tijdig spreken over het levenseinde : waarom en hoe?

Continue sedatie tot aan het overlijden in Vlaamse woonzorgcentra

Advance care planning, rol verzorgenden en verpleegkundigen

Huisartsenpeilpraktijken

Advanced care planning. Ketenzorg Arnhem

Huisartsenpeilpraktijken

Voorafgaande zorgplanning: van studies naar klinische praktijk. Naomi Dhollander

Masterclass palliatieve zorg bij dementie 17 jan 2019

Deel één Ȃ communicatie over het levenseinde in Europa: een vergelijkend onderzoek.

Medische Beslissingen rond het levenseinde

Advance Care Planning bij chronisch orgaanfalen: praat voor het te laat is!

Advance Care Planning bij COPD en dementie: is er verschil?

Huisartsenpeilpraktijken

een waardig levenseinde

Het toetsingsproces toegelicht

Dankwoord 13. Achtergrond en opzet van de studie Inleiding Onderzoeksmethodes 21

PALLIATIEVE ZORG. IFPC Turnhout 23 oktober Hilde Michiels coördinator palliatief support team

Programma «Samenleving en Toekomst»

Wat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg?

Vroegtijdige zorgplanning in woonzorgcentra. hype of hulp? Dr. Gert Huysmans, Voorzitter Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen

NEDERLANDSE SAMENVATTING

Palliatieve zorg bij dementie Saskia Danen - de Vries

Zorgpad Stervensfase. Lia van Zuylen, internist-oncoloog. Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam

Een Transmuraal Palliatief Advies Team in de regio: de rol van de huisarts in de eerstelijn. dr. Eric van Rijswijk, huisarts, lid PAT team JBZ

VZP bij beginnende dementie. Myriam De Schynkel Dementiecoach

Praat erover! Leonie Vogels, psycholoog, coach Levenseindevragen, trainer STEM, betrokken bij Levenseindekliniek

Enquête profiel peilartsen 2002

Sterke stijging aantal drugdoden fors overdreven

Houdingen ten aanzien van het levenseinde

Huisartsenpeilpraktijken

Het beloop van dementie in het verpleeghuis

ZORG ROND HET LEVENSEINDE VOOR OUDEREN MET KANKER IN VLAANDEREN Deel 1. Y.W.H. Penders, T. Smets, J. Cohen, J. Rietjens, L.

Quality of Care. EMGO Institute for Health and Care Research

Niet-reanimeren en andere behandelafspraken

Algemeen. Euthanasie.

thuiszorg in de standaardzorg voor

Afspraken maken over uw behandelgrenzen

Medische beslissingen rond het levenseinde

Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen

Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen

Grenzen van medisch handelen 1. Wat kán er medisch allemaal? 2. Mág alles wat medisch kan? 3. Móet alles wat mag?

Medisch begeleid sterven een begrippenkader

Beslissingen bij ernstige ziekte of levenseinde. Imeldaziekenhuis

Beslissingen bij ernstige ziekte of levenseinde. i n f o r m a t i e v o o r p a t i ë n t e n

Samenvatting van de IMA-studie. Sociaaleconomisch profiel en zorgconsumptie van personen in primaire arbeidsongeschiktheid

Enquête profiel peilartsen 2004

1-4 jaar jaar jaar jaar jaar. 85 jaar en +

Dossier Voorafgaande zorgplanning

Grenzeloos einde: zorg tegen beter weten in of geplande zorg?

Euthanasie. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk

Zorg in de laatste levensfase. Agnes van der Heide Afd. Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC

Handreiking: Zorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen

Onderwijs en opleiding in de palliatieve zorg. Luc Deliens

MARKERING en Proactieve ZORGPLANNING

Advance Care Planning

13 november palliatieve geneeskunde VUB

Onderzoeksvragen vanuit de praktijk 17/10/2017

Post-EAPC symposium 17 juni 2014

Advance care planning Laatste stand van zaken palliatieve zorg. Karin van der Rijt Hoogleraar palliatieve oncologische zorg

Praten over behandelwensen en -grenzen

11 februari Rob Bruntink

Huisartsenpeilpraktijken

1 Heb je zelf wel eens nagedacht over welke medische zorg je in de laatste levensfase misschien nog wel, of niet zou willen krijgen?

Het opzettelijk verlagen van het bewustzijn van een patiënt in de laatste levensfase met als doel anderszins onbehandelbaar lijden te verlichten en

Keuzes rond het levenseinde. Miep de Putter Annemieke Delhaas Petra Blommendaal PTMN

Feedback rapport Kwaliteitsindicatoren palliatieve zorg. Fictief voorbeeld feedbackrapport TEAM X

Inleiding. Sabine Drieskens

Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen

Beslissingen bij ernstige ziekte of levenseinde

Palliatieve sedatie. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk

Model III D OVERLIJDEN VAN EEN KIND JONGER DAN EEN JAAR OF VAN EEN DOODGEBOORTE STROOK C. A. Inlichtingen met betrekking tot de geboorte

Geachte patiënt, J. van den Hoogen B. van Drenth, huisartsen

Praten over behandelwensen en -grenzen. Informatie voor patiënten en familie over behandelbeperkingen

Back to the future, yes we can! we can!

Doel van de palliatieve sedatie

Zorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen: een begaanbare weg

De lange weg is vaak te kort.

Ongeneeslijk ziek: samen uw zorg tijdig plannen

De terminale patiënt: Inleiding. Prof Dr Nele Van Den Noortgate Universitair Ziekenhuis Gent PUO VZA 6 november 2007

Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen

Definitie Vroegtijdige zorgplanning is :

Dementie in de palliatieve fase

Pallia>eve zorg Noord- Limburg. Netwerken Palliatieve Zorg. Wat doet ketenzorg Hulp bij Demen>e & Wat doet het Netwerk Pallia>eve Zorg &

Beslissingen bij ernstige ziekte of levenseinde

Euthanasie en hulp bij zelfdoding

Behandelbeperkingen, wel of niet reanimeren?

Tijdig spreken over het levenseinde

Euthanasie: de wet en de praktijk

Instructieteam. Zorgsaam Thuis

Continue Palliatieve sedatie, feiten en fabels Specialist ouderengeneeskunde/docent. Probeer te verwoorden wat volgens jou

Euthanasie: de wet en de praktijk Informatiefolder voor patiënten en familieleden

Patiëntenbetrokkenheid bij medische beslissingen. Vragenlijst bij inclusie.

NBVN Registratie NBVN

Ongeneeslijk ziek. Samen uw zorg tijdig plannen

Afbouwen van (kunstmatige) toediening van vocht en voeding in de terminale levensfase

Transcriptie:

Scientific Institute of Public Health Advance Care Planning in België een studie via de Belgische Huisartsenpeilpraktijken Koen Meeussen -Zorg rond het Levenseinde - VUB

Doelstelling Senti-Melc Methode Resultaten Discussie

Situatieschets 2/3 alle sterfgevallen is niet plots of verwacht niet ziekte maar kwaliteit van leven en sterven centraal ACP als instrument binnen implementatie goede zorg aan het levenseinde studiedag zoals deze onderstreept belang van ACP relatief weinig empirisch onderzoek in België

Doelstelling Bij hoeveel overleden patiënten (alle overlijdens plots/niet-plotse dementie/niet dementie) in België was de HA op de hoogte van een ACP Waarover komt ACP meeste voor (potentieel levensverlengende behandelingen medische beslissingen)

Senti-Melc Methode (Monitoring end-of-life care via a sentinel network of GPs) - Huisarts heeft sleutelpositie in gezondheidszorg - Huisartsenpeilpraktijken: netwerk van praktijken die één of meerdere specifieke gezondheidsproblemen opvolgen op een regelmatige basis representatief voor alle huisartsen in België operationeel: +/-30 jaar coördinatie Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV) vrijwillige deelname, kleine financiële compensatie, klein verloop & regelmatige deelname

Huisartsenpeilpraktijken: wekelijkse papieren registratie (2007) alle overlijdens deel van de huisartspraktijk (ouder dan 1 jaar) zowel verwachte (niet plotse) als geheel onverwachte (plotse) overlijdens Advance Care Planning Bent u op de hoogte van een voorafgaande afspraak met de patiënt of met de familie over het stopzetten of niet opstarten van mogelijk levensverlengende behandelingen of over het uitvoeren van medische beslissingen in de laatste levensfase van de patiënt, voor het geval deze niet meer in staat zou zijn om beslissingen te nemen

Advance Care Planning mogelijk levensverlengende behandelingen Advance Care Planning in België chemo- of radiotherapie, kunstmatige voedseltoediening, kunstmatige vochttoediening, cardiopulmonaire resuscitatie, bloedtransfusie, antibiotica, vasopressoren, dialyse, kunstmatige beademing, en transfer naar ziekenhuis medische beslissingen afzien van potentieel levensverlengende behandeling in het algemeen, opdrijven van pijn- en/of symptoombestrijding met een mogelijk levensverkortend effect, continue buiten bewustzijn houden dmv medicatie tot aan het overlijden zonder kunstmatige voeding en hydratatie, continue buiten bewustzijn houden dmv medicatie tot aan het overlijden met kunstmatige voeding en hydratatie, en voorschrijven, verstrekken of toedienen van een geneesmiddel met het expliciete doel het levenseinde te bespoedigen.

Dementie Advance Care Planning in België Doodsoorzaak bevraagd zoals op overlijdensattest Doodsoorzaak*: Ziekte of aandoening die rechtstreeks de dood tot gevolg had. Meld hieronder de logische samenhang van de ziekten/aandoeningen die geleid hebben tot de onmiddellijke doodsoorzaak onder (a). Bij vermelding van meerdere ziekten, de aan het overlijden ten grondslag liggende het laatst opgeven ( oorspronkelijke doodsoorzaak ). *Hier wordt niet de wijze van overlijden bedoeld zoals bv. hartfalen, syncope enz maar de ziekte, het trauma of de complicatie die de dood veroorzaakte. Gelieve slechts één oorzaak per lijn te vermelden. (a)... Veroorzaakt door : (b)... Veroorzaakt door : (c)... Veroorzaakt door : (d)... Onderliggende, onmiddellijke, bijkomende doodsoorzaak ICD-codering (F01 vasc F03 unspec G30 SDAT)

RESULTATEN 151 Huisartsenpeilpraktijken registreerden 1191 sterfgevallen in België in 2007 Representatief voor alle sterfgevallen in Vlaanderen voor wat betreft leeftijd, geslacht, plaats overlijden (vgl met gegevens uit 2003-2004, Vlaams Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Agentschap Zorg en Gezondheid) Van de 1191 geregistreerde sterfgevallen Ongeveer 2/3 stierf niet plots of verwacht 8% (n=89) dementie als één van de doodsoorzaken opgenomen;

DISCUSSIE Algemeen Bij minder dan de helft ACP - Hoger dan verwacht (alle sterfgevallen, ook plotse en waar HA mogelijk weinig contact mee had) - Maar: wanneer, initiatief, hoe gedetailleerd, naaste - Toch: nog veel ruimte voor verbetering mgl (ook gezonde ptn) Erg weinig schriftelijke ACP transfers

DISCUSSIE PLOTS / NIET PLOTS OVERLIJDEN ACP veel vaker bij verwachte overlijdens ACP veel minder bij plotse sterfgevallen, en wellicht nog veel minder binnen algemene populatie DEMENTIE Vaker bij demente patiënten meer verwacht overlijden, geleidelijk progressief verloop, incompetentie Anderzijds: weinig met de patiënt zelf Weinig schriftelijke ACP

BEDANKT www.endoflifecare.be