Workshop 1: Onderzoeksmethoden
|
|
- Hilde van de Velden
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Workshop 1: Onderzoeksmethoden Hoofdstuk 1: Introductie Wat zou er gebeuren als we gewoon uitspraken doen over bepaalde situaties zonder ze te onderzoeken? Personen krijgen dan bijvoorbeeld medicijnen toegediend zonder dat vooraf is onderzocht wat de werking ervan is en of de werking wel van toepassing is op hun kwaal. Misschien heeft het medicijn zelfs wel schadelijke bijwerkingen. Het doen van wetenschappelijk onderzoek kan op verschillende manieren. In deze workshop over onderzoeksmethoden komen de volgende onderwerpen aan bod: 2. Kwantitatieve onderzoeksmethoden 2.1 Algemene kenmerken 2.2 Enquête 2.3 Experiment 3 Kwalitatieve onderzoeksmethoden 3.1 Algemene kenmerken 3.2 Observatie 3.3 Interview 4. Kwaliteit van het onderzoek 4.1 Betrouwbaarheid 4.2 Validiteit
2 Hoofdstuk 2: Kwantitatieve methoden 2.1 Kenmerken 1. Zoals de naam al doet vermoeden gaat het bij kwantitatief onderzoek om de hoeveelheid (kwantiteit). Kwantitatief onderzoek biedt cijfermatig inzicht en geeft veelal antwoorden op vragen die in termen van hoeveelheid kunnen worden uitgedrukt. 2. Bij kwantitatief onderzoek streeft men er naar om van te voren zo nauwkeurig mogelijk een vraagstelling te formuleren. Een voorbeeld van een kwantitatieve vraagstelling is: Uit hoeveel jongeren bestaat de doelgroep? Hoeveel geadresseerden lezen het blad? Hoeveel klanten zijn tevreden over onze service? 3. Kwantitatief onderzoek geeft geen diepgaande informatie, doordat het niet ingaat op achterliggende motivaties, meningen, wensen en behoeften van mensen. 4. De resultaten van kwantitatief onderzoek worden doorgaans weergegeven in tabellen, grafieken en percentages. 2.2 Kwantitatieve dataverzamelingsmethoden Experiment De eerste kwantitatieve methode die besproken wordt, is het experiment. Niet alleen in de natuurwetenschappen maar in vrijwel alle wetenschappen worden experimenten gebruikt. Met hulp van experimenten onderzoeken bijvoorbeeld sociologen theorieën over het gedrag van groepen mensen, en artsen theorieën over gezondheid en geneeskunde. Wat is een experiment precies? Het experiment is een manier van onderzoeken waarbij de onderzoeker de situatie bepaalt. Hij wil een situatie maken die past bij zijn onderzoeksvraag. Er wordt onderzocht wat het effect van die bepaalde situatie is op het gedrag, gevoel, gedachten etc. van mensen. Als bijvoorbeeld bij de uitgang van een bioscoop aan mensen gevraagd wordt in hoeverre de film die ze gezien hebben hun gedrag beïnvloedt, is er geen sprake van een experiment. De onderzoeker heeft daarbij namelijk geen controle gehad over wie naar de film keken, naar welke film ze keken en niet over onder welke omstandigheden in de situatie naar de film werd gekeken. Bij het experiment gaat het om een door de onderzoeker gemaakte situatie, die min of meer een kunstmatig karakter heeft. Experimenten worden daarom vaak in een laboratorium uitgevoerd. In die situatie heeft de onderzoeker controle over wie er deelnemen aan het experiment, wat er precies gebeurt tijdens het experiment en onder welke omstandigheden dat gebeurt. Een experiment is een gecontroleerde methode van waarneming. Hierbij worden de waarden van één of meer onafhankelijke variabelen worden gemanipuleerd met de bedoeling om het oorzakelijke of causale effect daarvan vast te stellen op 1 of meer
3 afhankelijke variabelen. De oorzaak wordt de onafhankelijke variabele genoemd. Het gevolg wordt de afhankelijke variabele genoemd. Een eenvoudig experiment kan in een schema worden weergegeven. De onderzoeker meet op tijdstip 1 (t1) de afhankelijke variabele. Vervolgens ondergaan alle deelnemers de experimentele stimulus X. Daarna wordt de afhankelijke variabele opnieuw gemeten op tijdstip 2 (t2). De bedoeling is na te gaan wat het effect is geweest van de experimentele stimulus. De werking van het experiment wordt nu beter toegelicht aan de hand van een voorbeeld. De voormeting. Eerst wordt er gekeken naar hoe de situatie is zonder dat er iets beïnvloed is. Bijvoorbeeld hoeveel ovenverse broden kopen mensen bij de Albert Heijn zonder dat de geur van versgebakken brood door de winkel geblazen wordt. Toedienen van experimentele stimulus Nu gaat de onderzoeker de situatie bewust beïnvloeden. Bijvoorbeeld bij de voorbeelden van boven: Er wordt een lucht van vergebakken brood de winkel in geblazen. Nameting In deze gemanipuleerde onderzoekssituatie wordt gekeken wat het effect van de verandering is op de proefpersonen (de klanten van de Albert Hejin). Kopen de klanten meer ovenvers brood dan in de ongemanipuleerde situatie?
4 Vraag: wat zijn de voor- en nadelen van het experimenteel onderzoek? Antwoord: Voordelen: Je hebt controle over de situatie waardoor zeker weet dat je informatie krijgt over je onderwerp. Je weet zeker dat dit het natuurlijke gedrag is. Mensen spelen geen mooi weer, ze hebben immers niet door dat je ze beoordeelt. Bij de vraag aan de buschauffeur of hij wel eens discrimineert, kan hij zeggen dat hij dat nooit doet, omdat hij weet dat discrimineren strafbaar is. Maar tijdens je experiment kan blijken dat hij wel degelijk de skater discriminerend behandelde. Je hebt niet zo heel veel proefpersonen nodig als bij een enquête of interview. Nadelen: Niet elke hoofdvraag of deelvragen is/zijn geschikt voor het gebruik van het experiment als methode. Niet alles in een situatie kun je als onderzoeker controleren/bepalen. Daardoor is het niet altijd even duidelijk of jouw ingreep in de situatie het effect veroorzaakt heeft. Bij het experiment heb je minder inzicht op gedachten en gevoelens. Je weet minder goed waarom iemand zich zo gedroeg. Dit valt wel gedeeltelijk te ondervangen als het mogelijk is om Filmpje: Enquête Bij een enquête wordt er gebruik gemaakt van een vragenlijst, die aan meerdere personen wordt voorgelegd. Een enquête is een geschikte methode als een groot aantal personen moet worden ondervraagd of als die personen sterk verspreid wonen. Tevens is de enquête geschikt als je onderwerpen wilt bevragen die taboe zijn of gevoelig liggen. Stel je voor dat je onderzoek naar faalangst onder middelbare scholieren. Dit kan wellicht een onderwerp zijn waar leerlingen niet graag over praten. Een ander positief aspect van een enquête is dat er geen sociaal wenselijke antwoorden geven. Er is sprake van sociaal wenselijke antwoorden als personen op basis van geldende normen en verwachtingen reageren.
5 Stap 1: Voorbereiding 1. Bepaal wat je precies wilt weten en waarom 2. Bepaal bij wie je de enquête wilt afnemen Als je gegevens wilt verzamelen via een enquête dan zul je goed moeten bedenken voor wie de enquête bedoeld is. Daarbij moet je weer terugkijken naar de vraagstelling. Je moet precies definiëren wat je doelgroep is: welke personen behoren wel, en welke personen behoren niet tot de doelgroep? 3. Bepaal hoe je je doelgroep wilt gaan bereiken en hoe je de enquête wilt afnemen 4. Bepaal waar je de enquête gaat houden en wanneer. Stap 2: De vragen opstellen De vragen die je aan je proefpersonen gaat stellen, moeten uiteindelijk het antwoord gaan geven op je vraagstelling. Daarom is het belangrijk om bij het opstellen van je vragenlijst de hoofd- en deelvragen goed in ogenschouw te nemen. Deel de vraagstelling op een aantal thema s en werk elk thema uit in een of enkele concrete vragen. Bijvoorbeeld de vraagstelling Hoe tevreden zijn onze klanten kun je vertalen naar vraagpunten/thema s als: prijs, kwaliteit, service, leveringsbetrouwbaarheid etc. Het thema service kun je weer uitwerken in concrete vragen, zoals zijn wij (telefonisch) goed bereikbaar? en worden uw klachten door ons correct afgehandeld?. Let bij het formuleren van de vragen op de volgende zaken: Vraag maar één ding tegelijk (dus niet: gaat u vaak naar bioscoop of theater?); Maak de vragen niet te lang (hoe korter, hoe duidelijker); Stel concrete vragen (geen vage, subjectieve termen erin zoals vaak, regelmatig, soms ); Wil je de enquête eenvoudig houden, kies dan voor gesloten vragen. Dit zijn vragen waarop maar één antwoord mogelijk is, zoals: ja/nee, goed/matig/slecht, VMBO/MBO/HBO. Leg de ander geen antwoorden in de mond. Begin je vraag dus niet met Vindt u ook niet dat..?); Formuleer vragen niet te persoonlijk en bedreigend. Bedenk bij iedere vraag: wat kan ik met de antwoorden? Het is dus belangrijk om je doel in de gaten te blijven houden. Er zijn 2 verschillende antwoordcategorieën: 1. Open vragen open antwoordcategorie Je kunt dan gewoon een open ruimte laten waar de respondent kan schrijven.
6 2. Gesloten vragen gesloten antwoordcategorie Laat de respondenten een bewering waarderen met een rapportcijfer Vragen in hoeverre de respondent het eens is met de stelling Een vraag laten beantwoorden met ja en nee Voorbeelden: Rookt u sigaretten? Ja Nee Hoeveel sigaretten rookt u per dag? of meer Let bij de formulering van de antwoordcategorieën op de volgende punten: Bij gesloten vragen dienen de antwoordalternatieven heel precies geformuleerd te worden; de antwoordenmogelijkheden mogen elkaar niet overlappen; ze moeten bij elkaar aansluiten zodat er voor de respondent maar één alternatief aan de orde is. Bij het gebruik van een waarderingsschaal is het belangrijk dat er evenveel mogelijkheden links als rechts van het midden staan. Tevens moeten de extremen even ver van neutraal af staan. Ook moet je er rekening mee houden dat u niet te veel antwoordmogelijkheden geeft. Het wordt voor de respondent moeilijker alle antwoorden in overweging te nemen. Het overzicht is weg, het kost de respondent meer tijd, die zal makkelijker zomaar een antwoord geven waardoor de betrouwbaarheid van de enquête aanzienlijk vermindert. Rapportcijfers geven (van 1 t/m 10) vinden respondenten vaak prettig. Let bij de indeling van de vragenlijst op de volgende punten: Maak de vragenlijst kort, aantrekkelijk en overzichtelijk. Maak een logische indeling in blokken van vragen. Bevraag in ieder blok een ander onderwerp. Let wel op de volgorde van die blokken. o Begin met de aantrekkelijke vragen voor de respondent. o Ga van algemeen naar concreet o Gevoelige onderwerpen en vragen kun je bijvoorbeeld beter wat later in de enquête plaatsen, zodat de ondervraagden al gewend zijn aan het invullen van de enquête. Let bij de vormgeving van de vragenlijst op de volgende punten: 1. Geef de blokken (groepen van vragen die over hetzelfde onderwerp gaan) duidelijk aan
7 2. Nummer de vragen 3. Laat de vraag opvallen door het te cursiveren, dik te drukken of te onderstrepen. Stap 3: De proefenquête afnemen Je hebt de vragenlijst gemaakt. Probeer deze eerst uit bij 5 à 10 proefpersonen. Het is belangrijk om een proefenquête af te nemen. Het is namelijk moeilijk om goede vragen te stellen. Vraag de ondervraagden daarom om commentaar. Vervolgens bekijk je kritisch of de vragen duidelijk waren. Hierbij bekijk je naar aspecten zoals: Welke vragen waren moeilijk en wat hebben de proefpersonen gemist? Bekijk of de antwoorden goed te verwerken zijn; Kijk of je de juiste informatie gekregen hebt: kun je er wat mee? Na de proefenquête moet je waarschijnlijk enkele aanpassingen doen, zoals enkele vragen nauwkeuriger formuleren, een enkele vraag toevoegen of weglaten en antwoordmogelijkheden herzien. Stap 4: De enquête afnemen Deze stap behoeft geen verdere uitleg. Stap 5: De resultaten analyseren Je kan enquêtes gaan analyseren met behulp van Excel of met de hand. Excel Vooral de multiple choice-vragen en antwoorden op een schaal, zijn zeer handig uit te werken in Excel. Het programma kan gebruikt worden om aantallen antwoorden te tellen en scores op te tellen. Verder is Excel erg handig om je enquête geordend en gestructureerd weer te geven. Dit scheelt werk in bijvoorbeeld Word, doordat de kolommen zich gemakkelijk laten aanpassen en antwoordvakken gemakkelijk te maken zijn. Met de hand 1. Verzamel, als je alle enquêtes gehouden hebt, de antwoorden en nummer ze. 2. Maak voor ieder vraag apart een schema waarin je de antwoorden kunt turven. 3. Turf de antwoorden op kladblaadjes. 4. Probeer met de geturfde resultaten conclusies te trekken over de dingen die je wilde weten. 5. Schrijf de conclusies met als illustratie enkele resultaten van de enquête netjes op.
8 Hoofdstuk 3: Kwalitatieve methoden 3.1 Kenmerken van kwalitatief onderzoek Een tweede onderzoeksmethode is een kwalitatieve methode. Kwalitatief onderzoek heeft drie kenmerken: 1. De rol van betekenisgeving Het uitgangspunt van kwalitatief onderzoek is dat mensen betekenis geven aan hun sociale omgeving en dat ze op basis van die betekenisgeving handelen. Mensen hanteren in het dagelijks leven allerlei constructies die hen in staat stellen om gebeurtenissen en ervaringen te plaatsen en te begrijpen. Hun gedrag kan voor een belangrijk deel worden verklaard op basis van die alledaagse betekenissen. De kwalitatieve methode richt zich de vraagstelling zich op onderwerpen die te maken hebben met de manier waarop mensen betekenis geven aan hun sociale omgeving hoe ze zich op basis daarvan gedragen. 2. Een open onderzoeksprocedure Er worden onderzoeksmethoden gebruikt die het mogelijk maken om het onderwerp vanuit het perspectief van de onderzochte mensen te leren kennen. De onderzoeker zet zichzelf in als instrument om data te verzamelen. Ze leven zich in in de situatie van de onderzochte personen, willen hun gewoonten leren kennen, observeren hun gedrag en proberen naar de omgeving te kijken zoals de mensen die zij onderzoeken dat doen. 3. Het doel is om het onderwerp te beschrijven en te verklaren. Het doel van kwalitatief onderzoek is om een fenomeen te beschrijven, interpreteren en indien mogelijk verklaren. 4. Kwalitatieve gegevens hebben betrekking op de aard, de waarde en de eigenschappen van het onderzochte verschijnsel. De gegevens hebben geen betrekking op kwantiteiten zoals hoeveelheid, omvang en frequentie. Voorbeelden van kwalitatieve gegevens zijn het beleven, ervaren, typeren en waarderen van bepaalde zaken. het 3.2 Wanneer gebruik je kwalitatief onderzoek? Er is nu beschreven wat de kenmerken zijn van kwalitatief onderzoek. Maar wanneer gebruik je deze onderzoeksmethode? Deze methode is geschikt als: 1. Het onderzoeksdoel is o een probleem of thematiek in concrete, alledaagse omstandigheden te beschrijven en te interpreteren; o de beleving of betekenisverlening van de betrokkenen te achterhalen; 2. De onderwerpen o ingewikkeld en complex zijn; o gevoelig liggen of tot de taboesfeer behoren; o betrekking hebben op processen en interacties in bestaande situaties, instituties en instellingen; 3. De onderzochten
9 o terughoudend zijn met het geven van informatie, omdat ze achterdochtig of onzeker zijn; o geen duidelijke of uitgesproken mening hebben; o moeite hebben hun opvattingen te verwoorden; o vertrouwen in en intensieve interactie met de onderzoeker nodig hebben, voor het (kunnen) verstrekken van informatie. 4. Over de gekozen onderzoeksproblematiek bestaat nog weinig kennis. Kwalitatief onderzoek kan in dit geval gebruikt worden voor exploratie. 5. De onderzoeksproblematiek is complex en onoverzichtelijk, zodat afbakening en inperking van het probleem nodig is. 6. Het thema is al vaak onderzocht, maar de uitkomsten van die onderzoeken, en de eventueel daarop gebaseerde theorieën, zijn niet met elkaar in overeenstemming te brengen. 3.3 Kwalitatieve dataverzamelingsmethoden en analysetechnieken Er zullen twee kwalitatieve onderzoeksmethoden worden besproken, namelijk observatie en interviews. 1. Observatie Je hebt twee soorten observatie: Vrije observatie in een natuurlijke, niet gemanipuleerde omgeving Participerende observatie Bij vrije observatie ga je bijvoorbeeld gewoon op straat mensen observeren en neem je geen deel aan het sociale leven van de betrokkenen. Bij participerende observatie neemt de onderzoeker juist wel deel aan het sociale leven van de betrokkenen. Dit betekent dat de onderzoeker observaties verricht, maar ook meeloopt met personen, deelneemt aan hun bezigheden, soms wat hulp verleent of klusjes doet, allerlei gesprekjes voert en interviews houdt. Welke rol de onderzoeker aanneemt is afhankelijk van wat hij/zij te weten wil komen en welke drempels hij in het veld tegen komt. Bij open participerende observatie vraagt de onderzoeker om medewerking van de personen tijdens zijn onderzoek ontmoet en bestudeert. Hij moet daarbij eerlijk zijn over de bedoelingen. Bij verhuld opreden maakt de onderzoeker niet bekend wie hij is. Deze manier van onderzoeken wordt niet vaak toegepast, want er is dan immers sprake van een soort misleiding.
10 Vraag Kunnen jullie een voorbeeld geven van een onderzoek waarbij je gebruik maakt van vrije observatie als onderzoeksmethode? Kunnen jullie een voorbeeld geven van een onderzoek waarbij je gebruik maakt van participerende observatie (zowel verhuld als open)? We kunnen drie fasen onderscheiden bij het observeren, namelijk een beschrijving-, interpretatie- en verklaringsfase. 1. Beschrijvingsfase Het is gebruikelijk de observatieperiode te beginnen met de beschrijving en inventarisatie van personen, situaties, gebeurtenissen en handelingen, locaties en tijdsverloop. De beschrijving- en interpretatiefase zijn niet gemakkelijk te onderscheiden, aangezien ze geleidelijk in elkaar overgaan. Hetgeen de onderzoeker beschrijft houdt meteen een zekere interpretatie in. Je kunt je beschrijvingen noteren op een zogenaamd observatieformulier. Voorbeeld Stel je voor dat je profielwerkstuk over faalangst gaat. Je kunt dan leerlingen in de klassen gaan observeren en dan per leerling noteren in hoeverre ze aan de kenmerken van faalangst voldoen.
11 2. Interpretatiefase In deze fase ligt de nadruk op gerichte waarnemingen en de interpretatie van de gegevens binnen de context van het onderzoek. 3. Verklaringsfase Aan het einde van de observatieperiode kan er gezocht worden naar verklaringen voor de waargenomen verschijnselen. Hoe, waarom en waardoor kunnen deze verklaard worden. 2. Interview Een tweede manier om kwalitatieve data te verzamelen, is het afnemen van een interview bij de respondenten. Een interview is een gespreksvorm waarin één persoon - de interviewer - zich bepaalt tot het stellen van vragen over gedragingen, opvattingen, houdingen en ervaringen ten aanzien van bepaalde verschijnselen, aan één of meer anderen - de participanten of geïnterviewden die zich voornamelijk beperken tot het geven van antwoorden op die vragen. (Maso 1987: 63) Je hebt drie soorten interviews, namelijk: 1. Het gestandaardiseerde interview, ook wel enquête genoemd. In dit geval liggen de vragen en de antwoorden van tevoren vast. De geïnterviewde kan uit een beperkt aantal antwoorden kiezen. Deze vorm van interview gebruik je als: Je veel mensen moet ondervragen Je hebt weinig gesprekstijd Je uit bent op feitelijke informatie en dus niet op meningen en opvattingen Vraag: Wat zijn de voor- en nadelen van deze methode? Antwoord: Het belangrijkste voordeel is dat gestructureerde interviews de kans op sociaalwenselijke antwoorden verkleinen. Ze zijn daarom objectiever. Het belangrijkste nadeel is dat ze alleen informatie opleveren over datgene wat de onderzoeker van te voren voorzien heeft. 2. Het half-gestandaardiseerde interview. Hierbij heb je voor aanvang van het gesprek de onderwerpen op papier gezet die je wilt bespreken. Je gesprekspartner kan in zijn eigen woorden zijn antwoorden formuleren, maar kan niet het gespreksonderwerp bepalen. 3. Het open interview. Het open interview lijkt op een gewoon gesprek tussen twee personen. Bij een open interview heb jij als interviewer alleen een aantal onderwerpen in je hoofd die je wilt bespreken met de geïnterviewde. Nadat jij de eerste vraag hebt gesteld, kan jouw gesprekspartner allerlei onderwerpen
12 aandragen. Aan jou als de interviewer de taak om het gesprek te sturen. Je houdt als interviewer dus rekening met wat je proefpersoon zegt. Het is dus belangrijk om goed te luisteren en in te haken op wat diegene zegt. Een interview kan je als beste als volgt opbouwen: 1. Warming up fase Deze fase is bedoeld om aan elkaar te wennen en een soort rust te creëren. Je kunt iets meer over jezelf vertellen, het doel van je interview, over de manier waarop je je informatie gaat gebruiken. Vraag ten slotte ook nog of je respondent vragen heeft. 2. Vraagfase Vervolgens ga je je vragen stellen. 3. Afkoelfase Geef je geïnterviewde de kans om vragen te stellen aan jou. Tevens moet je de geïnterviewde bedanken voor de medewerking en om feedback vragen. Hoofdstuk 4: Kwaliteit van je onderzoek Aan de kwaliteit van onderzoek worden twee aspecten onderscheiden: betrouwbaarheid en validiteit. Betrouwbaarheid is de mate waarin testscores onder dezelfde omstandigheden dezelfde uitslagen geven. Dit impliceert de afwezigheid van toevallige fouten. Toevallige fouten zijn bijvoorbeeld vergissingen bij het aankruisen van het juiste antwoord op een observatieformulier. Dit soort zaken hebben een kortdurende invloed op het resultaat van de meting, een effect dat we beschouwen als een meetfout. We mogen aannemen dat deze fouten niet systematisch zijn en elkaar in de onderzoeksgroep als geheel ongeveer in evenwicht houden. Of, en in welke mate er toevalsfouten optreden is kunnen we altijd vaststellen door een of andere vorm van herhaling. Als er toevalsfouten optreden, levert herhaling een ander resultaat; als toevalsfouten afwezig zijn, levert herhaling hetzelfde resultaat. Betrouwbaarheid is een noodzakelijke maar onvoldoende voorwaarde voor validiteit. Validiteit of geldigheid heeft betrekking op de vraag in hoeverre datgene wat werd geobserveerd of gemeten hetzelfde is als wat men bedoelde te observeren of te meten. Stel je voor dat je onderzoek doet naar het verschil in depressie bij mannen en vrouwen. Je moet dan wel zeker weten dat je depressie hebt gemeten en niet een tijdelijke somberheid. Bij validiteit wordt ook wel onderscheid gemaakt tussen: Interne validiteit: de mate waarin de conclusies van het onderzoek geldig zijn voor de onderzoeksgroep. Externe validiteit: de mate waarin de conclusies ook van toepassing zijn op de gehele populatie (oftewel de generaliseerbaarheid die mede afhankelijk is van de representativiteit van de onderzoeksgroep). Als bepaalde resultaten extern valide zijn, wil dit zeggen dat de resultaten te generaliseren zijn en dus voor een grotere groep dan slechts de onderzochte groep mensen zullen gelden.
13 Vraag en antwoord Geef voor elke serie van waarnemingen aan in hoeverre deze betrouwbaar en valide zijn. Hoofdstuk 5: Ethiek Het is bij het uitvoeren van een onderzoek belangrijk om in de gaten te houden wat de consequenties zijn voor de mensen en de omgeving. Je mag mensen en bijvoorbeeld het milieu geen schade toebrengen. Een voorbeeld van een onderzoek dat nu niet meer op deze manier uitgevoerd zou kunnen worden, is het onderzoek van Milgram (1963). Bij dit onderzoek werd gekeken hoe ver mensen gingen onder invloed van gezag. De deelnemers moesten vragen oplezen aan personen die vast zaten aan een apparaat dat elektrische schokken toediende. Als de andere persoon een vraag fout beantwoordde, moest de deelnemer een schakel overhalen waarmee hij een elektrische schok toediende aan de andere persoon. Deze schokken kregen de personen niet echt, de andere personen waren namelijk acteurs. Tijdens dit experiment werd de proefpersonen niet gezegd dat ze op elk moment hun deelname konden beëindigen. Wanneer de deelnemers zeiden dat ze wilden stoppen met het experiment, werd hen juist gezegd dat ze door moesten gaan. Sommige deelnemers kregen het hierdoor emotioneel heel zwaar. De Ethische richtlijnen van de APA helpen om dergelijke situaties te voorkomen. Filmpje van dit experiment: HwY&feature=related
WORKSHOP ONDERZOEKSMETHODEN
WORKSHOP ONDERZOEKSMETHODEN INHOUD Kwantitatieve onderzoeksmethoden Algemene kenmerken Enquête Experiment Kwalitatieve onderzoeksmethoden Algemene kenmerken Observatie Interview Kwaliteit van het onderzoek
Nadere informatieAuteurs: Marijke Hoftijzer en Piet Korte isbn: 978-90-01-82345-0
Enquêtes opstellen (bij paragraaf 1.2 Marktonderzoek) Ben jij iemand die gemakkelijk een gesprek aanknoopt met een onbekende? Maak jij op een feestje waar je niemand kent snel contact? Neem jij in de trein
Nadere informatietudievragen voor het vak TCO-2B
S tudievragen voor het vak TCO-2B 1 Wat is fundamenteel/theoretisch onderzoek? 2 Geef een voorbeeld uit de krant van fundamenteel/theoretisch onderzoek. 3 Wat is het doel van fundamenteel/theoretisch onderzoek?
Nadere informatieOnderzoek Module 10.3 Het empirisch onderzoek ontwerpen. Master Innovation & Leadership in Education
Onderzoek Module 10.3 Het empirisch onderzoek ontwerpen Master Innovation & Leadership in Education Leerdoelen Aan het eind van deze lesdag heb je: Kennis van de dataverzamelingsmethodes vragenlijstonderzoek,
Nadere informatieOnderzoeksvraag Uitkomst
Hoe doe je onderzoek? Hoewel er veel leuke boeken zijn geschreven over het doen van onderzoek (zie voor een lijstje de pdf op deze site) leer je onderzoeken niet uit een boekje! Als je onderzoek wilt doen
Nadere informatieMethodologie voor onderzoek in de verpleegkunde. Foeke van der Zee
Methodologie voor onderzoek in de verpleegkunde Foeke van der Zee Inhoudsopgave 1. Onderzoek, wat is dat eigenlijk... 1 1.1 Hoe is onderzoek te omschrijven... 1 1.2 Is de onderzoeker een probleemoplosser
Nadere informatieDocentonderzoek binnen de AOS Bijeenkomst 8 Feedbackformulier bij het onderzoeksinstrument
Docentonderzoek binnen de AOS Bijeenkomst 8 Feedbackformulier bij het onderzoeksinstrument Het doel van deze opdracht is nagaan of je instrument geschikt is voor je onderzoek. Het is altijd verstandig
Nadere informatie28-10-2015. Je kunt deze presentatie na afloop van de les downloaden.
Docent: Marcel Gelsing Je kunt deze presentatie na afloop van de les downloaden. Ga naar: www.gelsing.info Kies voor de map Eindopdrachten Download: Integrale eindopdracht Fase 1.pdf Les 1: fase 1 en 2
Nadere informatieVoorwoord... iii Verantwoording... v
Inhoudsopgave Voorwoord... iii Verantwoording... v INTRODUCTIE... 1 1. Wat is onderzoek... 2 1.1 Een definitie van onderzoek... 2 1.2 De onderzoeker als probleemoplosser of de onderzoeker als adviseur...
Nadere informatieONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT?
ONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT? Wim Biemans Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit Economie & Bedrijfswetenschappen 4 juni, 2014 2 Het doen van wetenschappelijk onderzoek Verschillende
Nadere informatieVoorwoord van Hester van Herk... iii Voorwoord van Foeke van der Zee... iv Verantwoording... vi
Inhoudsopgave Voorwoord van Hester van Herk... iii Voorwoord van Foeke van der Zee... iv Verantwoording... vi INTRODUCTIE... 1 1. Wat is onderzoek... 2 1.1 Een definitie van onderzoek... 2 1.2 De onderzoeker
Nadere informatieProfielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën
Pagina 1 Profielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën Je gaat een profielwerkstuk maken. Dan is euthanasie een goed onderwerp. Het is misschien niet iets waar je dagelijks over praat of aan denkt, maar
Nadere informatieOnderzoek in de BPV. Interview
Onderzoek in de BPV Interview Interview schema Soorten interview Het gestandaardiseerde interview Het half-gestandaardiseerde interview (Deze doen jullie) Het open interview Het gestandaardiseerde interview
Nadere informatieWorkshop. Dataverzameling. Van onderzoeksvraag naar data
Workshop Dataverzameling Van onderzoeksvraag naar data Even voorstellen: Suzanne van de Groep 24 jaar Promovendus (PhD-kandidaat) Universiteit Leiden Hoe gaan jongeren met andere mensen om? Hoe werkt dat
Nadere informatieTechniekkaart: Het houden van een interview
WAT IS EEN INTERVIEW? Een interview is een vraaggesprek. Wat een interview speciaal maakt, is dat je met een interview aan informatie kunt komen, die je niet uit boeken kunt halen. Als je de specifieke
Nadere informatieVoor deze enquête bevragen jullie minstens 25 personen
TIPS VOOR ENQUÊTES 1. Opstellen van de enquête 1.1 Bepalen van het doel van de enquête Voor je een enquête opstelt denk je eerst na over wat je wil weten en waarom. Vermijd een te ruime omschrijving van
Nadere informatieAuteurs: Baarda e.a. isbn: 978-90-01-80771-9
Woord vooraf Het Basisboek Methoden en Technieken biedt je een handleiding voor het opzetten en uitvoeren van empirisch kwantitatief onderzoek. Je stelt door waarneming vast wat zich in de werkelijkheid
Nadere informatieProfielwerkstuk Het stappenplan, tips en ideeën
Profielwerkstuk Het stappenplan, tips en ideeën Ga je een profielwerkstuk maken? Dan is orgaan- en weefseldonatie een goed onderwerp! Hier vind je allerlei tips, bronnen en ideeën om een profielwerkstuk
Nadere informatieOnderzoeksboekje. Klas: Namen:
Onderzoeksboekje Klas: Namen: De onderdelen van de onderzoekscyclus: 1. Introductie 2. Verkennen 3. Opzetten onderzoek 4. Uitvoeren onderzoek 5. Concluderen 6. Presenteren 7. Verdiepen/verbreden 2 Science
Nadere informatieHet observatieplan. 1 Inleiding
DC 23 Het observatieplan 1 Inleiding bserveren kan je helpen bij het oplossen van problemen van een cliënt of in een groep. Het helpt je om juiste beslissingen te nemen. bserveren doe je niet zomaar. Je
Nadere informatieProfielen. Inhoud. 1. Het profielwerkstuk. Stappenplan, tips en ideeën Profielwerkstuk
Ben je op zoek naar een onderwerp voor je profielwerkstuk? Dan is het Woudagemaal misschien interessant voor je. Profielen Volg je het profiel Natuur & Techniek, dan zit je goed! Want in dit stappenplan
Nadere informatieProgramma. - Construct-> dimensies -> indicatoren -> items vragenlijst. - Pilot met de vragenlijst. - Plannen van het onderzoek.
Bijeenkomst 3 1 Programma Mini-presentaties Vragenlijst maken Kwaliteit van de vragenlijst: betrouwbaarheid en validiteit Vooruitblik: analyse van je resultaten Aan de slag: - Construct-> dimensies ->
Nadere informatieHoofdstuk 1 Het soort onderzoek waar dit boek op gericht is 15
Inhoud Voorwoord 11 Hoofdstuk 1 Het soort onderzoek waar dit boek op gericht is 15 1.1 Inleiding 15 1.2 Voorbeelden 16 1.2.1 Leiden problemen in welbevinden tot voortijdig schoolverlaten? 16 1.2.2 Beter
Nadere informatiePraktische tips voor succesvol marktonderzoek in de land- en tuinbouwsector
marktonderzoek in de land- en tuinbouwsector Marktonderzoek kunt u prima inzetten om informatie te verzamelen over (mogelijke) markten, klanten of producten, maar bijvoorbeeld ook om de effectiviteit van
Nadere informatieKwalitatief te werk! Landelijke Bijeenkomst Meten Maatschappelijke Opbrengst 17 dec 2018 Mandy Goes & Roxanne de Vrede Panteia
Kwalitatief te werk! Landelijke Bijeenkomst Meten Maatschappelijke Opbrengst 17 dec 2018 Mandy Goes & Roxanne de Vrede Panteia Doel van de sessie what s in it for me? Je weet wanneer en waarom je een kwalitatieve
Nadere informatie20/04/2013: Kwalitatief vs. Kwantitatief
20/04/2013: Kwalitatief vs. Kwantitatief Wat is exact het verschil tussen kwalitatief en kwantitatief marktonderzoek in termen van onderzoek (wat doe je) in termen van resultaat (wat kan je er mee) in
Nadere informatie4.5.1 Stappenplan om uw medewerkers te bevragen
4.5 Meten is weten 4.5.1 Stappenplan om uw medewerkers te bevragen Het organiseren van een personeelsenquête kan een grote meerwaarde betekenen voor uw personeelsbeleid, maar het is een hele klus. Door
Nadere informatieEvalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek
Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Zwaantina van der Veen / Dymphna Meijneken / Marieke Boekenoogen Stad met een hart Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding 3 Hoofdstuk 2
Nadere informatie8a. Wat en hoe? Het stappenplan, tips en ideeën
8a. Wat en hoe? Het stappenplan, tips en ideeën Ga je een sectorwerkstuk maken? Dan is orgaan- en weefseldonatie een goed onderwerp! Hier vind je allerlei tips, bronnen en ideeën om een sectorwerkstuk
Nadere informatieMeten van Resultaat. Carine van Schie 22 april 2014
Meten van Resultaat Carine van Schie 22 april 2014 Outline 1 Onderzoek 2 Gedragsverandering 3 Resultaat en (effect) metingen 4 Vragenlijst 5 Observatie 6 Respondenten 7 Analyse Onderzoek: Wat wil je weten
Nadere informatieMethoden van het Wetenschappelijk Onderzoek: Deel II Vertaling pagina 83 97
Wanneer gebruiken we kwalitatieve interviews? Kwalitatief interview = mogelijke methode om gegevens te verzamelen voor een reeks soorten van kwalitatief onderzoek Kwalitatief interview versus natuurlijk
Nadere informatieMethodologie voor onderzoek in zorg, welzijn en hulpverlening. Foeke van der Zee
Methodologie voor onderzoek in zorg, welzijn en hulpverlening Foeke van der Zee Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar worden gemaakt,
Nadere informatieMethodologie voor onderzoek in marketing en management. Foeke van der Zee
Methodologie voor onderzoek in marketing en management Foeke van der Zee Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar worden gemaakt,
Nadere informatieGebruikershandleiding
Gebruikershandleiding Inhoudsopgave 1 Inleiding 1 Snel aan de slag 3 Per Enquete 3 Een enquête + vragen toevoegen 6 Layout aanpassen 7 Een uitnodiging versturen 8 Resultaten bekijken 8 Tips en trucs 13
Nadere informatiePraktische opdracht Wiskunde A Randomized Response
Praktische opdracht Wiskunde A Randomized Re Praktische-opdracht door een scholier 2550 woorden 10 juni 2003 5,8 26 keer beoordeeld Vak Wiskunde A Inleiding We hebben de opdracht gekregen een Praktische
Nadere informatieZelf aan de slag met vragenlijsten
Zelf aan de slag met vragenlijsten Team Claudia de Graauw Vandaag Wanneer kies je voor een vragenlijst? Een vragenlijst opstellen Een vragenlijst uitzetten Een vragenlijst verwerken Als je kwantitatieve
Nadere informatieSectoren. Inhoud. 1. Het sectorwerkstuk. Stappenplan, tips en ideeën Sectorwerkstuk
Ben je op zoek naar een onderwerp voor je sectorwerkstuk? Dan is het misschien interessant voor je. Sectoren Volg je de sector Techniek, dan zit je goed! Want in dit stappenplan kijken we vooral naar de
Nadere informatieWhat s up Zuiderzeeland? aardrijkskunde, praktische opdracht
What s up Zuiderzeeland? Aardrijkskunde praktische opdracht praktisch onderzoek in zuiderzeeland 4 HV Naam: Klas: In dit onderdeel ga je zelf met je groepje op onderzoek. Je hebt geleerd dat Waterschap
Nadere informatie24-10- 2012. INDIVIDU Veranderingsleiderschap. METHODE Een aanpak om verandering te managen. NOOD Gewenste uitkomst of resultaten
1 Intro docent en module Nieuwe media (niet) in mijn organisatie Opdracht: opstart veranderproject Persoonlijke probleemoplossingsstijlen Knelpuntonderzoek (diagnose, concurrentie-, SWOT-analyse) Creatieve
Nadere informatieMethodologie voor sociaalwetenschappelijk onderzoek. Foeke van der Zee
Methodologie voor sociaalwetenschappelijk onderzoek Foeke van der Zee Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar worden gemaakt, in
Nadere informatie1. Woorden-Boek.nl, geraadpleegd op 3 juni 2015.
In deze presentatie wordt het basisprincipe van het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek getoond: De empirische cyclus. De empirische cyclus beschrijft de stappen die genomen moeten worden om kennis
Nadere informatieRESEARCH & DESIGN. keuzeonderzoeken. Verwondering: het begin van wetenschap. klas 1 havo/atheneum 2013-2014, periodeboek 1A:
RESEARCH & DESIGN klas 1 havo/atheneum 2013-2014, periodeboek 1A: Verwondering: het begin van wetenschap keuzeonderzoeken locatie Mariënburg, Leeuwarden Research & Design Project: Verwondering: het begin
Nadere informatieGESPREKKEN VOEREN NEDERLANDS AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG:
AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: - Kun je een verzorgde brief schrijven. - Kun je op een juiste manier werkwoorden vervoegen. - Schrijf je op een juiste manier in meervoud. - Gebruik je hoofdletters op een
Nadere informatieFeedback is een mededeling aan iemand die hem informatie geeft over hoe zijn gedrag wordt waargenomen, begrepen en ervaren.
FEEDBACK WAT IS FEEDBACK EIGENLIJK? Feedback is een mededeling aan iemand die hem informatie geeft over hoe zijn gedrag wordt waargenomen, begrepen en ervaren. Hiermee is feedback een belangrijk middel
Nadere informatieIk ben Alice - docenten
Doelgroep: voortgezet onderwijs, middenbouw havo en vwo Voor u ligt de lesbrief die hoort bij een bezoek aan het wetenschapsfilmfestival InScience. Tijdens het festivalbezoek gaan leerlingen de documentaire
Nadere informatieWerkwijzen ervaringsgerichte evaluatie 1. Open evaluatieverhaal 2. Gestructureerde evaluatievragen
Werkwijzen ervaringsgerichte evaluatie Het ervaringsgericht evalueren gebeurt bij voorkeur door een gesprek in een groep. Mensen vertellen hun verhaal over het van tevoren vastgestelde evaluatieonderwerp.
Nadere informatieDE BIBLIOTHEEK VAN JE DROMEN? groep A
DE BIBLIOTHEEK VAN JE DROMEN? groep A 4 opdrachten! 60 minuten! Bij iedere opdracht zet iemand zijn wekker/ chronometer (op gsm of uurwerk), zodat je zeker niet veel langer dan een kwartier bezig bent.
Nadere informatieHoofdstuk 7 Marktonderzoek
Hoofdstuk 7 Marktonderzoek Leerdoelen Uitleggen hoe belangrijk informatie is voor het bedrijf, om inzicht te krijgen in de markt. Het marketinginformatiesysteem definiëren en de onderdelen daarvan bespreken.
Nadere informatieFestival van het Leren. - Evaluatie - workshop. Corien van der Linden. Utrecht - 19 maart 2010
Festival van het Leren - Evaluatie - workshop Corien van der Linden Utrecht - 19 maart 2010 Terra Nova Partners in Onderzoek www.terranovapartners.nl Agenda - introductie - onderzoekmethoden - zelf aan
Nadere informatieBepaal eerst de probleemstelling of hoofdvraag
Bepaal eerst de probleemstelling of hoofdvraag De probleemstelling is eigenlijk het centrum waar het werkstuk om draait. Het is een precieze formulering van het onderwerp dat je onderzoekt. Omdat de probleemstelling
Nadere informatiecommunicatie vanuit systeemtheoretisch perspectief Je kunt niet niet communiceren, besef het! (er is geen nooduitgang)
Workshop Taal, veel meer dan praten. Koolhof Coaching en Training Over de complexiteit van communicatie Onderwerp: Uitgangspunt: communicatie vanuit systeemtheoretisch perspectief Je kunt niet niet communiceren,
Nadere informatieINTERVIEWTECHNIEKEN. Tjepke Zijlstra
+ INTERVIEWTECHNIEKEN Tjepke Zijlstra + INTERVIEW n Een interview is: n het verzamelen van informatie; n uit mededelingen van een ondervraagde persoon of personen; n ter beantwoording van één of meer vooraf
Nadere informatieSectorwerkstuk 2010-2011
Sectorwerkstuk 2010-2011 Namen: ---------------------------------------------------------------------------------------- Klas: -------------------- Sector: --------------------------------------------
Nadere informatieOnderhandelen en afspraken maken
OPDRACHTFORMULIER Onderhandelen en afspraken maken Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent.
Nadere informatieDeelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek
Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek In deze deelopdracht ga je het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek onderzoeken. Geerts en van Kralingen (2011) definiëren onderwijsconcept
Nadere informatieDoelstelling: Bijsturing van de opvattingen van de leerlingen met betrekking tot magnetische eigenschappen
6-8 jaar Wetenschappelijk inhoud: Natuurkunde Beoogde concepten: Magnetische eigenschappen van verschillende voorwerpen, intensiteit van een magnetisch vel. Beoogde leeftijdsgroep: Leerlingen van 8 jaar
Nadere informatieCompetentiescan Klant exemplaar
Naam klant: Geboortedatum: Datum rapportage: Naam begeleider: Competentiescan Klant exemplaar Dit project wordt mede gefinancierd door het Europees Sociaal Fonds www.werkeenzorgminder.nl Instructie invullen
Nadere informatie(Hoe) kan onze communicatie beter?
Deel 3 Onderzoek (Hoe) kan onze communicatie beter? Marijke Manshanden* Uw organisatie heeft een communicatieprobleem. U wilt dit probleem oplossen, maar mist de informatie om tot een goede oplossing te
Nadere informatieNa het bekijken van de video en het bestuderen van bovenstaande illustratie, moet je de onderstaande vragen kunnen maken.
Je hebt naar de Mythbusters video praten tegen planten gekeken. Het Mythbusterteam doet in deze video onderzoek naar de invloed van praten op de kiemsnelheid en groeisnelheid van planten. De Mythbusters
Nadere informatieHoe voer ik een onderzoek uit? Een stappenplan om te helpen een onderzoek uit te voeren.
Hoe voer ik een onderzoek uit? Een stappenplan om te helpen een onderzoek uit te voeren. Bij het doen van onderzoek onderscheid je vier fasen: 1 De fase van voorbereiding 2 De fase van uitvoering 3 De
Nadere informatieEerste effectmeting van de training ouderverstoting voor professionals in opdracht van De FamilieAcademie
Eerste effectmeting van de training ouderverstoting voor professionals in opdracht van De FamilieAcademie 1 Samenvatting In opdracht van de FamilieAcademie is een eerste effectmeting gedaan naar de training
Nadere informatieLOOPBAAN-ANKERTEST. Wat zijn loopbaan-ankers? Welke baan past bij je?
LOOPBAAN-ANKERTEST Welke baan past bij je? Waarom werk je? Welke aspecten motiveren je in jouw werk? Welke inhoudelijke zaken moet je werk bevatten zodat je het naar je zin hebt en met plezier en resultaat
Nadere informatiegegevens analyseren Welk onderzoekmodel gebruik je? Quasiexperiment ( 5.5) zonder controle achtergronden
een handreiking 71 hoofdstuk 8 gegevens analyseren Door middel van analyse vat je de verzamelde gegevens samen, zodat een overzichtelijk beeld van het geheel ontstaat. Richt de analyse in de eerste plaats
Nadere informatieBeoordelingscriteria scriptie Nemas HRM
Beoordelingscriteria scriptie Nemas HRM Instructie Dit document hoort bij het beoordelingsformulier. Op het beoordelingsformulier kan de score per criterium worden ingevuld. Elk criterium kan op vijf niveaus
Nadere informatieWat ga je in deze opdracht leren? Meer leren over: soorten vragen, vraagwoorden, signaalwoorden en sleutelwoorden
Wat ga je in deze opdracht leren? Meer leren over: soorten vragen, vraagwoorden, signaalwoorden en sleutelwoorden Soorten vragen, vraagwoorden, signaal- en sleutelwoorden Schema 1 Soorten vragen Open vraag
Nadere informatie[ENQUETE COMMUNICATIE]
13 [ENQUETE COMMUNICATIE] Enquête communicatie Brederode Wonen Inleiding Brederode Wonen zet zich in voor optimale communicatie met haar huurders en goede informatievoorziening voor een ieder die daar
Nadere informatieIntroductie. De onderzoekscyclus; een gestructureerde aanpak die helpt bij het doen van onderzoek.
Introductie Een onderzoeksactiviteit start vanuit een verwondering of verbazing. Je wilt iets begrijpen of weten en bent op zoek naar (nieuwe) kennis en/of antwoorden. Je gaat de context en content van
Nadere informatieEvaluatie Back to Basics: De Nieuwe Koers
Evaluatie Back to Basics: De Nieuwe Koers nderzoek uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Goirle DIMENSUS beleidsonderzoek April 2012 Projectnummer 488 Het onderzoek De gemeente Goirle is eind april 2010
Nadere informatiePeriode 2 week 3. Observatieonderzoek
Periode 2 week 3 Observatieonderzoek Stappen 1 bepaal de beginsituatie 2 verzamel achtergrondgegevens 3 bepaal het doel en de doelgroep 4 maak observatie vragen 5 kies een manier van registreren 6 bepaal
Nadere informatieRapportage sociaal-emotionele ontwikkeling Playing for Success
Rapportage sociaal-emotionele ontwikkeling Playing for Success Leercentrum Nijmegen Oberon, november 2012 1 Inleiding Playing for Success heeft, naast het verhogen van de taal- en rekenprestaties van de
Nadere informatieBEOORDELEN VAN GEÏNTEGREERDE WISKUNDIGE ACTIVITEITEN
BEOORDELEN VAN GEÏNTEGREERDE WISKUNDIGE ACTIVITEITEN PROGRAMMA Inleiding GWA: gezonde voeding Toetsen van GWA gezonde voeding Achtergronden van toetsen Beoordelen in de praktijk Verbeteren en veranderen
Nadere informatieMethodiek Actieonderzoek
Methodiek Actieonderzoek C O M M U N I T Y D E V E L O P M E N T College 4 17 september 2012 Docent: Elly Hellings Leerdoel college 4 Leerdoel: meer kennis over de verschillende methodieken van actieonderzoek
Nadere informatieInterview kadering : rollen interviewer & respondent. gespreksinleiding
Interview kadering : rollen interviewer & respondent gespreksinleiding Prof. S. Celestin-Westreich, Basisvaardigheden Interview & Observatie, AJ0506 / p.1 Interviewen : wat? Vraaggesprek : Interviewer
Nadere informatieHandleiding Vergadertechnieken
Handleiding Vergadertechnieken Zelfstudie en rapporteren Bij OGO leer je niet alleen via het actief deelnemen aan groepsdiscussies, maar ook via het individueel uitvoeren van zelfstudieopdrachten (ZSO).
Nadere informatieWorkshop. Dataverzameling. Van onderzoeksvraag naar data
Workshop Dataverzameling Van onderzoeksvraag naar data Even voorstellen: Suzanne van de Groep 23 jaar Promovendus (PhD-kandidaat) Universiteit Leiden Hoe komt het dat sommige mensen aardiger zijn dan anderen?
Nadere informatieConferentie Lesson Study 8 mei 2018 Utrecht Madeleine Vreeburg. Kijken naar leerlingen: moeilijker dan je denkt
Conferentie Lesson Study 8 mei 2018 Utrecht Madeleine Vreeburg Kijken naar leerlingen: moeilijker dan je denkt INHOUD WORKSHOP Tekst van de website Het observeren van leerlingen is nog niet zo makkelijk:
Nadere informatieTekst lezen en vragen stellen
1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij
Nadere informatieBijlage 3. Beoordelingscriteria onderzoeksplan
Bijlage. Beoordelingscriteria onderzoeksplan Naam student: Dominique van Maas Naam afstudeerbegeleider: Ceciel Zandee Naam tweede beoordelaar: Winifred Paulis Datum: 19-01-014 Voorlopige titel onderzoek
Nadere informatieVaardigheden - Enquête HV 2. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52705
Vaardigheden - Enquête HV 2 Auteurs VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 21 July 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/52705 Dit lesmateriaal is gemaakt
Nadere informatieZelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W
Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W 1 Naam student: Studentnummer: Datum: Naam leercoach: Inleiding Voor jou ligt het meetinstrument ondernemende houding. Met dit meetinstrument
Nadere informatieRAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS
RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS Huisartsenpraktijk Dalfsen ARGO BV 2014 Rapportage wachtkamerinterview Inleiding Onder de cliënten van huisartsenpraktijk Dalfsen zijn de afgelopen 2 jaren tevredenheidsonderzoeken
Nadere informatie11/20/2017. AOS docentonderzoek bijeenkomst 5 Methode van onderzoek Rian Aarts & Kitty Leuverink.
AOS docentonderzoek bijeenkomst 5 Methode van onderzoek Rian Aarts & Kitty Leuverink 1 De methode = (onderzoeks)aanpak In de methode ook wel onderzoeksaanpak genoemd - beschrijf je hoe je een antwoord
Nadere informatieINZETBAARHEIDS ASSESSMENT
INZETBAARHEIDS ASSESSMENT Hoe werkt dat? INSTRUCTIE: Vragenlijst: Dit is een vragenlijst die is gemaakt om een beeld te krijgen van je inzetbaarheid. Het is hierom belangrijk dat je de vragenlijst zo eerlijk
Nadere informatieDit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie.
Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie. Via dit mailadres kunt u ook informatie aanvragen over de docentenhandleiding
Nadere informatieDEEL 2: Leerdoelenoverzicht (groep 3-4)
Excellente gespreksvoering met excellente leerlingen DEEL 2: Leerdoelenoverzicht (groep 3-4) Deze uitgave maakt onderdeel uit van het product Excellente gespreksvoering met excellente leerlingen. Dit product
Nadere informatieUser Centred Development! UCD Werkcollege blok 1 week 3
User Centred Development! UCD Werkcollege blok 1 week 3 Agenda! Problemen in de supermarkt! Feedback! Design review! Observatie oefening: Wat zit er in mijn tas?! Deel 1: Alleen kijken! Deel 2: Kijken
Nadere informatieONDERZOEK DOEN HOE DOE IK DAT? WORKSHOP PLUSWEEK KLAS 1, 2, 3
ONDERZOEK DOEN HOE DOE IK DAT? WORKSHOP PLUSWEEK KLAS 1, 2, 3 WAAROM ONDERZOEK? Onderzoek doen is een belangrijke wetenschappelijke vaardigheid. Tijdens de plusweek ga je leren hoe je dat moet doen. Je
Nadere informatieWorkshop voorbereiden Authentieke instructiemodel
Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Uitleg Start De workshop start met een echte, herkenbare en uitdagende situatie. (v.b. het is een probleem, een prestatie, het heeft
Nadere informatieGeven en ontvangen van steun in de context van een chronische ziekte.
Een chronische en progressieve aandoening zoals multiple sclerose (MS) heeft vaak grote consequenties voor het leven van patiënten en hun intieme partners. Naast het omgaan met de fysieke beperkingen van
Nadere informatieWETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK. Wat is dat? Eva van de Sande. Radboud Universiteit Nijmegen
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Wat is dat? Eva van de Sande Radboud Universiteit Nijmegen EERST.. WETENSCHAPSQUIZ 1: Hoe komen we dingen te weten? kdsjas Google onderzoek boeken A B C 1: We weten dingen door
Nadere informatieWelke meningen over reclame staan tegenover elkaar? Teken een verbindingslijn tussen de 2 zinnen die bij elkaar horen:
Welke meningen over reclame staan tegenover elkaar? Teken een verbindingslijn tussen de 2 zinnen die bij elkaar horen: Reclame is cool en gaaf! Reclame geeft nuttige informatie Reclame laat zien hoe het
Nadere informatieHET SPORTAANBOD: WAT VINDEN JONGEREN ERVAN?
Vragenlijsten om de sportwensen van jongeren in kaart te brengen HET SPORTAANBOD: WAT VINDEN JONGEREN ERVAN? INHOUD 1. Inleiding Vier vragenlijsten Mondelinge interviews of een schriftelijke enquête? Verwerking
Nadere informatieHoe bereid ik een spreekbeurt voor?
Hoe bereid ik een spreekbeurt voor? Het maken van een spreekbeurt is eigenlijk niets anders dan het schrijven van een informatieve tekst (weettekst). Het is daarom handig om net zo te werk te gaan als
Nadere informatieDwerggras 30, Rotterdam. 1. Schrijf tijdens het kijken dingen op die jou belangrijk lijken. Je hebt dit later nodig.
Les 1: Een Wikitekst schrijven Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken Bekijk met de klas het Jeugdjournaalfilmpje over koningin Beatrix op www.nieuwsbegrip.nl 1. Schrijf tijdens het
Nadere informatieHet gedragmodel. 1. Inleiding
Het gedragmodel 1. Inleiding Het gedragmodel is een NLP-techiek, ontwikkeld door Peter Dalmeijer (zie www.vidarte.nl) en Paul Lenferink. Het model leert ons feedback te geven waarbij we anderen op hun
Nadere informatieTitelpagina ONDERZOEKSVERSLAG. Namen: Klas/groep: Cursusjaar: Begeleider: Beoordelaar:
Titelpagina ONDERZOEKSVERSLAG Namen: Klas/groep: Cursusjaar: Plaats en datum: Begeleider: Beoordelaar: Amsterdam, mei 15 Inhoud INHOUD... 2 VOORWOORD... 3 1. INLEIDING... 4 PROBLEEMSTELLING... 4 ONDERZOEKSVRAGEN...
Nadere informatie2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
Nadere informatieOverzicht van tabellen 13. Overzicht van figuren 15. Voorwoord 17. Inleiding 19
Inhoudsopgave Overzicht van tabellen 13 Overzicht van figuren 15 Voorwoord 17 Inleiding 19 Ontwikkelingen in het Hoger Beroepsonderwijs 19 Praktijkgericht Onderzoek 21 De focus van dit boek 23 De structuur
Nadere informatieHet houden van een spreekbeurt
Het houden van een spreekbeurt In deze handleiding staan tips over hoe je een spreekbeurt kunt houden. Waar moet je op letten? Wat moet je wel doen? En wat moet je juist niet doen? We hopen dat je wat
Nadere informatieDEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!
DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het
Nadere informatie