Projectbundel. Voeding II. Wellness & Lifestyle - niveau MBO Den Bosch. oriëntatiefas e. afstudeerfase. beroepsfas e

Transcriptie

1 Projectbundel Voeding II oriëntatiefas e beroepsfas e afstudeerfase Wellness & Lifestyle niveau Auteur: Ilse Theuws, Merel Verhofstadt & Marleen Warnaar MBO Den Bosch 1

2 Inhoud Inhoud 2 Projectmatig werken 3 Inhoud project en plan van toetsing en afsluiting 4 Projectoverzicht 5 Taken 1. What s hot? 9 2. Wat staat er op het etiket? Casustoets Tijdschrift voor doelgroep Visie (basis) Sportvoedings recepten Sportvoedingskennis bij klanten Sportvoedingsadvies Toets sportvoeding 24 Bijlage 1: Beoordelingsformulier Taak 1: What s hot 25 2: Beoordelingsformulier Taak 2: Wat staat er op het etiket? 26 3: Beoordelingsformulier Taak 4: Tijdschrift doelgroep 27 4: Beoordelingsformulier Taak 4: Tijdschrift doelgroep 28 5: Plan van aanpak 29 6: Logboek 32 7: Reflectie tijdschrift 33 8: Productenlijst 34 9: Recept format 38 10: Beoordelingsformulier Taak 6: (basis) sportvoedingsrecepten 40 11: Beoordelingsformulier Taak 7: Sportvoedingsrecepten bij klanten 41 12: Beoordelingsformulier Taak 8: Sportvoedingsadvies 42 2

3 Projectmatig werken projectmatig werken in schema afsluitende taak = projectresultaat uitvoeren taak (taakresultaat) uitvoeren taak (taakresultaat) uitvoeren taak (taakresultaat) workshop presentatie excursie workshop presentatie excursie workshop presentatie excursie De resultaten van alle taken bij elkaar, komen samen in het projectresultaat (de afsluiting van het project). Alle onderdelen van het project en alle gewenste resultaten staan beschreven in het projectoverzicht. Werkwijze Studenten die weinig begeleiding nodig hebben, kunnen voldoende hebben aan de gegevens in het overzicht. Studenten die wat meer begeleiding nodig hebben, volgen stap voor stap de beschreven taken. De beschreven taken zijn dus bedoeld als richtlijn: als je een andere, meer vernieuwende weg ontdekt om het gewenste resultaat te bereiken, overleg dit dan met een projectcoach. Bij de start van het project worden projectgroepen gevormd. Het aantal deelnemers per projectgroep kan verschillen. Je voert met je projectgroep de deeltaken uit. Werk als team efficiënt samen. Er zullen ook deeltaken zijn die je individueel moet uitvoeren. Laat op school en op bedrijfslocaties een professionele, representatieve en geïnteresseerde houding zien. Noteer altijd de informatiebronnen die je hebt gebruikt. Doe iets met de feedback die je krijgt van anderen. KOP KOP = KeuzeOverzicht Projectgroep. Het maken van de juiste keuzes is een voorwaarde om succesvol te kunnen zijn. Tijdens het uitvoeren van een project kom je voor verschillende keuzes te staan. Denk aan: "Wie gaat wat doen?", "Welke vakexpert gaan we om hulp vragen?", "Hoeveel tijd gaan we gebruiken?", "Welke ingrediënten of materialen gebruiken we?" of "Hoe organiseren we dit?". De coach bespreekt jullie keuzes (m.b.v. jullie KOP) regelmatig. Noteer in een helder overzicht: alle gemaakte keuzes in juiste volgorde (vermeld de besluitdatum) de motivatie bij het besluit. Portfolio In het portfolio bewaar je de resultaten die bewijzen dat je het project voldoende hebt uitgevoerd. 3

4 4

5 Inhoud project Project titel Voeding II Inhoud Studenten leren meer over visies anders dan de schijf van vijf, uiteindelijk moeten ze ook hun eigen visie op gezonde voeding kunnen vormen. Hiernaast leert de leerling meer over gezonde voeding bij verschillende doelgroepen. Studenten leren een persoonlijk eetadvies te geven aan de hand van de eetmeter. Hierna gaan ze een sporter eetadvies geven gebaseerd op basis sportvoeding. Het project wordt behaald als Diagnostische toets: Toets 1, 2, 4, 5, 7, 9 moeten behaald zijn met minimaal een 5 of een Behaald. Beoordelende toets: Toets 3, 6, 8 en 10 Toetsen 3 en 10 moeten gemiddeld minimaal een 5,5 zijn. Iedere toets afzonderlijk minimaal een 4. Toetsen 6 en 8 moeten beoordeeld zijn met een Behaald. Student mogen aan een toets deelnemen als is voldaan aan de aanwezigheidsplicht van 80% Toets 1 Kennistoets LJ 1 Theorie toets: o Voedingsleer H2 o Ons voedsel Beoordeling met een cijfer. Toets 2 Wat staat er op een etiket Verslaglegging: Beoordeling met Behaald / Niet behaald Toets 3 Casustoets Weging 1x Theorie toets: o Powerpoints lessen Beoordeling met een cijfer. Toets 4 Visie Verslaglegging: Beoordeling met Behaald / Niet behaald Toets 5 Artikel Verslaglegging: Beoordeling met Behaald / Niet behaald Toets 6 Tijdschrift doelgroep Weging 1x Verslaglegging: Beoordeling met Behaald / Niet behaald Toets 7 Sportvoedings Recepten Verslaglegging: Beoordeling met Behaald / Niet behaald Toets 8 Sportvoedings kennis bij klanten Weging 1x Verslaglegging: Beoordeling met Behaald / Niet behaald Toets 9 Sportvoedings advies Verslaglegging: Beoordeling met Behaald / Niet behaald Toets 10 Toets sportvoeding Weging 1x Theorie toets: o Powerpoints lessen o Bronnenbundel sportvoeding o Boek sportvoeding Beoordeling met een cijfer. betrokken werkprocessen betrokken SHL competenties Kerntaak 1 Geeft voorlichting en/of informatie en stelt persoonlijk plan op 1.3 stelt persoonlijk plan voor cliënten Vakkundigheid toepassen formuleren en rapporteren Samenwerken en overleggen Presenteren 5

6 Projectoverzicht taak titel gewenst resultaat verplichte kenmerken 4 1 What s hot? 2 Wat staat er op het etiket? 3 Casustoets Tijdschrift Doelgroep De student werkt twee artikelen uit door middel van een verslag en presenteert deze aan de groep De student kan een etiket van een voedingsmiddel lezen. De student ziet verschil in voedingsmiddelen a.d.h.v. de etiketten en kan dit onderbouwen Tijdschrift gericht op gezonde voeding voor een toegewezen doelgroep. Een samenvatting van het artikel in ongeveer 150 woorden. Het doel van het artikel Waarom belangrijk om dit artikel te bespreken Mening over het artikel in ongeveer 100 woorden. Stelling Leren: Powerpoints van de workshops Eigen aantekeningen Tijdschrift: Het tijdschrift moet minimaal 20 tot maximaal 25 pagina s omvatten. Richtlijnen gezonde voeding gericht aan de doelgroep Een interview met tenminste één externe voedingsexpert Een artikel over de Eetmeter Drie interviews met mensen uit de doelgroep, waarbij je aan tenminste twee een eetadvies geeft a.d.h.v. de Eetmeter. Een artikel waarin je de lezer probeert te overtuigen tot een gezondere eet en leefstijl. Een artikel waarin je de lezer informeert over een nieuw verantwoord voedingsproduct. test Theorie (T) of Praktijk (P) Toets 5 Toets 2. Toets 3 Toets 6. Gebruik kleur en toepasselijke plaatjes Zorg voor een tijdschrift look 5 Visie 6 (basis) Sportvoedings recepten Student heeft zicht op verschillende visies op gezonde voeding en kan hierop een eigen mening vormen De student schrijft recepten op basis van sportvoeding. Werkmap Logboek Gekregen feedback Individuele reflecties Het ontbijt, de lunch en de warme maaltijd moeten samen circa 1500 kcal bevatten voor 5060% Toets 4 Toets 7 6

7 7 8 9 Sportvoedings kennis bij klant Sportvoedings advies Toets sportvoeding De student onderzoekt in hoeverre sporters bewust bezig zijn met sportvoeding. De student kan een persoonlijk advies geven aan een sporter met een bepaald sportdoel bestaan uit koolhydraten voor 1520% eiwit voor 2530% vet. De lunch is een lunch die je meeneemt ( s morgens ingepakt en meegenomen naar school of werk). De lunch heeft als basisvoeding een ander zetmeelbron dan brood. Maak per recept tenminste gebruik van 1 product in bijlage 8 die je nog niet kende. Gebruik het format in bijlage 9. Maak gebruik van het Voedingscentrum programma de Eetmeter voor je berekeningen Voeg een kopie van het Eetmeter Exceloverzicht toe (met grammen koolhydraten, vetten en eiwitten Toets 8 Toets 9 Toets 10 7

8 Projectgroep leden projectgroep contactgegevens projectcoach(es) Ilse Theuws, Merel Verhofstadt Literatuur bron/titel Mens en voeding Etiketwijzer Sportvoeding gegevens Redactie E. Hartman, ISBN : , zesde druk Voedingscentrum. 8

9 taak 1. What s hot? plan De student werkt twee artikelen uit door middel van een verslag. Iedere student opent beurtelings een les met een artikel over resultaat voeding/eetadvies en start er een discussie over met de klas doormiddel van een stelling. werktijd 4 lesuren Als toekomstig leefstijlcoach is het belangrijk dat je weet wat er speelt in de wereld wat betreft voeding. Elke dag staat er wel een artikel in de krant en op internet die over voeding gaat. belang het is als toekomstige leefstijlcoach niet alleen belangrijk dat je op de hoogte gehouden wordt maar ook dat je er jouw mening over durft uit te preken. Een mening met onderbouwing. Elke les krijgt iemand uit de klas de opdracht om een presentatie voor te bereiden over een artikel naar keuze. Bij de start van het project wordt hiervoor een planning gemaakt, iedereen komt twee keer aan de beurt. De voorbereiding en de presentatie worden beoordeeld met een Behaald / Niet Behaald. Do Je zoekt een artikel (uit een krant, tijdschrift of van internet) over een voedingsproduct, eetgedrag, voedingsadvies, sportvoeding of coaching. Het artikel mag niet ouder zijn dan 2 maanden Je zorgt voor een digitale versie (krantenartikel kan worden ingescand) Je schrijft een verslag over het artikel met de volgende onderdelen o Een samenvatting van het artikel in ongeveer 150 woorden. o Het doel van het artikel o Beschrijf waarom het belangrijk is om dit artikel in de klas te bespreken o Je geeft jouw mening over het artikel in ongeveer 100 woorden. o Je bedenkt bij het artikel een stelling of vraag die je in de klas wil bespreken. Je mailt het artikel + het verslag uiterlijk een week voordat jij aan de beurt om te presenteren naar de docent. Gedurende de les geef je een korte presentatie (van 10 minuten) over het artikel waarin je alle punten die je op het A4tje hebt uitgewerkt bespreekt check & act Discussie naar aanleiding van de stelling behorende bij jouw artikel. 9

10 taak 2. Wat staat er op een etiket? plan resultaat vooraf belang De student kan een etiket van een voedingsmiddel lezen. De student ziet verschil in voedingsmiddelen a.d.h.v. de etiketten en kan dit onderbouwen 1. Film keuringsdienst van waarde 2. Workshop Wanneer we in de supermarkt lopen om boodschappen te doen vliegen de mooie plaatjes, reclameslogans en claims ons om de oren. Aangezien de meeste verpakkingen een verkeerd beeld geven van de daadwerkelijke inhoud van een product, is het van belang dat je als voedingscoach cliënten leert om etiketten goed te lezen. Alleen zo kunnen zij een bewuste keuze maken uit het enorme assortiment met bewerkt voedsel wat vandaag de dag in de meeste supermarkten te vinden is. Je gaat in viertallen een onderzoek doen naar de samenstelling van een productgroep aan de hand van de informatie op het etiket of de verpakking. Je krijgt per viertal een productgroep toegewezen. Do 1. Lees de etiketwijzer van het voedingscentrum ( Je maakt eerst voor deze producten vraag 3 t/m 6 individueel. Vanaf vraag 7 ga je met je groepje aan de slag. 2. Bestudeer het etiket met behulp van de etikettenwijzer van het voedingscentrum en registreer de volgende informatie van het etiket: Naam voedingsproduct Omschrijving voedingsproduct (zoals op verpakking) Voedingswaarde Ingrediënten Hoeveelheid Herkomst Allergenen Houdbaarheid, Eventueel als vermeld: o Gezondheidsclaim o Keurmerken o Genetisch gemodificeerde producten o Waarschuwingen 3. Zoek de geschiedenis van het product op. (dit mag op internet) o Waar komt het product oorspronkelijk vandaan? 10

11 o Wie heeft het bedacht? o Hoe lang bestaat dit product al? o Vertel over de geschiedenis. 4. Vergelijk de voedingswaarde van het product met de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voedingsstoffen (energie, eiwitten, koolhydraten, vetten, vitaminen en mineralen). o Hoeveel gram eiwit bevat je product per 100 gram? o Hoeveel gram vet bevat je product per 100 gram? o Hoeveel gram koolhydraten bevat je product per 100 gram? o Hoeveel gram suiker bevat je product per 100 gram? o Hoeveel gram zout bevat je product per 100 gram? o Hoeveel gram vezels bevat je product per 100 gram? 5. a) Hoeveel gram is een portie? b) Hoeveel kcal bevat het voedingsmiddel per portie? 6. Neem de ingrediëntenlijst van je voedingsmiddel: a) Onderscheidt daarbij eerst de basis ingrediënten van het product (bijvoorbeeld: bij chips aardappels, olie en zout) en de extra toevoegingen b) Welke ingrediënten zitten er in het product om het product extra geur, smaak, houdbaarheid of een beter uiterlijk te geven (vaak zijn dit o.a. de Enummers). c) Probeer de (basis)ingrediënten te koppelen aan de energie van het product. Welk ingrediënt is verantwoordelijk voor welke hoeveelheid kcalorieën, koolhydraten (suikers), eiwitten en (verzadigde) vetten. Als er bijvoorbeeld staat 40 gram koolhydraten, dan ga je in de ingrediëntenlijst opzoek naar de ingrediënt(en) waarin koolhydraten zitten. Staat er op het etiket dat er 309 kcal per 100 gram in zit, dan ga je opzoek hoe het komt dat het aantal kcal zo hoog ligt. Dit kan bijvoorbeeld aan het aantal grammen aan vet zijn (1 gram vet is al 9 kcal) d) Omschrijf van alle extra toevoegingen de functie die het ingrediënt aan het voedingsmiddel geeft. Vanaf hier werk je in je projectgroepje. 7. Vergelijk nu jouw productonderzoek met het product van je medestudenten o Zijn er verschillen in de ingrediënten? Welke? o Wat is het verschil in de voedingswaarde en energie? o Wat voor effect hebben de verschillen op het voedingsproduct (voedingswaarde, houdbaarheid, uiterlijk of smaak)? 8. Welk product zou je de consument aanraden als je moest kiezen tussen de twee die jullie onderzocht hebben. Motiveer. 9. Beschrijf waarom het voor jullie als consulent belangrijk is om etiketten te kunnen lezen. 10. Beschrijf waarom het goed is voor consumenten (bijv. jullie cliënten) om etiketten te kunnen lezen 11. Beschrijf tips voor de lezers over het lezen van etiketten. Waar kun je het best op letten? Wat je tot nu toe uitgewerkt hebt. Is heb je nodig om het verslag te kunnen maken. 11

12 12. Het maken van een verslag over jullie onderzoeksresultaten: Jullie verslag moet zo geschreven zijn dat een buitenstaander precies weet wat je in deze opdracht gedaan hebt. Bouw het verslag op een logische en structurele manier als volgt op: o Pakkende titel o Inleiding o Aanleiding onderzoekje o Het onderwerp o Doel opdracht o Hoofdstuk 1 o Al jullie verzamelde informatie komt hier verhaal vorm in. Enkele tabel mag. o Conclusie o Hierin vermeld je kort wat je etikettenonderzoek heeft opgeleverd. o Wat ben je te weten gekomen over de producten? o Past het product wel of niet in een gezond voedingspatroon en waarom wel of niet? o Wat raad je mogelijke kopers aan? o Geef gezondere alternatieven o Bronvermelding. Check & Act Laat je verslag lezen aan je studiegroep en verwerk de gekregen feedback in je verslag. 12

13 taak 3. Casus toets plan De student kan aan de hand van een casus een persoonlijk advies resultaat geven over iemands voedingspatroon. werktijd 8 uur Als lifestyle coach moet je cliënten advies geven die gericht is op het belang individu. do Leer alle powerpoints van de workshops Eetadvies Leer je eigen aantekeningen Maak de toets 13

14 taak 4 Tijdschrift voor doelgroep plan Studenten kennen de richtlijnen voor gezonde voeding bij verschillende resultaat doelgroepen. Deze zijn terug te lezen in de tijdschriften. werktijd 25 uur Als lifestyle coach moet je kennis hebben van verschillende belang doelgroepen. Je moet ook in kunnen spelen op de behoefte en wensen van je specifieke doelgroep. Met drie medestudenten vorm je komende maanden de redactie van een nieuw tijdschrift over voeding! Je krijgt van het Voedingscentrum de opdracht een eigentijds tijdschrift te ontwikkelen voor een specifieke doelgroep. Het doel van het tijdschrift is de lezers bewust te maken van hun eigen eetpatroon en hen te helpen om stappen te zetten naar een gezondere eet en leefstijl. Zie onderstaand voorbeeld Studenten W (Dionne, Judith, Mitchel, Lisan) 14

15 Gedurende dit project houd je als redactie een logboek bij waarin alle genomen stappen terug te lezen zijn zoals feedback, leermomenten en knelpunten. (zie bijlage 6) Voorbereiding: 1. Start met een brainstorm over het maken van een tijdschrift voor jullie gekregen doelgroep a. Schrijf op wat je te binnen schiet over de doelgroep b. Denk na over de doelgroep van jullie tijdschrift. c. Hoe kun je deze doelgroep het beste aanspreken? d. Bedenk welke onderwerpen voor je doelgroep interessant zijn. Stop deze brainstorm in je werkmap. 2. Lees de eisen die we stellen aan jullie tijdschrift: De volgende eisen stellen we aan de inhoud: e. Het tijdschrift moet minimaal 20 tot maximaal 25 pagina s omvatten. f. Voorwoord redactie g. Richtlijnen gezonde voeding gericht aan de doelgroep zijn terug te lezen h. Recept met theoretische onderbouwing waarom dit goed is voor de doelgroep i. Weetjes over de levensfase doelgroep j. Artikel over beweging passend bij de doelgroep k. Een interview met tenminste één externe voedingsexpert l. Drie interviews met mensen uit de doelgroep, waarbij je aan tenminste drie een eetadvies geeft a.d.h.v. de Eetmeter. m. Een artikel waarin je de lezer probeert te overtuigen tot een gezondere eeten leefstijl. n. Een artikel waarin je de lezer informeert over een nieuw verantwoord voedingsproduct wat past bij de doelgroep en gezond levensstijl De volgende eisen stellen we aan de vormgeving: o. Gebruik kleur en toepasselijke plaatjes p. Zorg voor een tijdschrift look (reclame passend bij doelgroep) 3. Schrijf met elkaar een plan van aanpak (zie format in Bijlage 5) GO NOGO moment. Laat je plan van aanpak en brainstorm zien aan de projectleidster. Wanneer je een GO krijgt ga je verder met de volgende stappen. Uitvoering: 4. Zoek informatie q. Als je op internet zoekt naar materiaal, zorg dan dat je betrouwbare bronnen gebruikt en vermeld altijd de volledige bron bij het artikel. Twijfel je over de betrouwbaarheid van een bron vraag dan even na bij de docent r. Je mag gebruik maken van wat anderen over jouw onderwerp hebben ontdekt, bedacht en opgeschreven, maar schrijf niets letterlijk over. Schrijf je eigen artikel en vermeld altijd de bronnen die je hebt gebruikt. s. Ga ook buiten de schoolmuren op zoek naar informatie! Denk aan het afnemen van enquêtes, interviews of bezoek een bedrijf of organisatie in de voedingsadvies branche. t. Gebruik meerdere gegevens om tot één nieuw artikel te komen. 5. Informatie verwerken tot een artikel u. Bedenk goed hoe je een artikel of rubriek wilt opbouwen. v. Zorg dat je schrijft volgens een duidelijke structuur; inleiding, middenstuk, 15

16 afsluiting of conclusie. w. Daarnaast begint elk artikel met een pakkende titel en worden aan het begin de auteur(s) en aan het einde de bronnen vermeld. 6. Lees en beoordeel elkaars artikelen x. Als je de eerste versie van jouw artikel af hebt, laat je iemand anders uit de redactie jouw artikel lezen. y. Je beoordeelt het artikel op inhoud, opbouw en taalgebruik en geeft tips, adviezen en verbeterpunten. z. Verwerk de tips en adviezen tot een verbeterde tweede versie van je artikel. 7. Samenvoegen en afstemmen o Als jullie met elkaar tevreden zijn over de inhoudelijke artikelen die jullie hebben geschreven, staan jullie nog voor een leuke maar lastige klus. Jullie gaan de artikelen samenvoegen tot een eenduidig tijdschrift met een eenduidige layout, uitstraling, feeling & look. o Bespreek als redactieteam wat er nog nodig is om het dummy tijdschrift af te maken. Denk aan een voorblad, inhoudsopgave, voorwoord van de redactie, slotwoord, colofon etc. Check 8. Finetuning op de doelgroep o Het dummy tijdschrift is af! Tijd om te testen en aan te scherpen. Bekijk nogmaals de eisen voor het tijdschrift, zijn deze verwerkt? o Laat het tijdschrift lezen en beoordelen door de doelgroep zelf. Vraag hen om advies! Wat kan beter? Wat missen zij nog? Wat kan nog scherper worden geformuleerd? o Gekregen feedback komt in je werkmap 9. Bereid een presentatie voor om jullie tijdschrift officieel te lanceren. o De presentatie moet 15 minuten duren. o De uitleg over gezonde voeding passend voor de doelgroep is jullie hoofddoel! o Spreek met elkaar af hoe je de presentatie uitvoert. o Iedereen moet het woord voeren. o Denk bij de presentatie aan het mediagebruik (smartbord, PowerPoint, Prezi). Act 10. Lanceer jullie tijdschrift op een pakkende manier o Spreek je publiek aan en maak hen enthousiast om abonnee te worden. o Bespreek de opbouw van het tijdschrift en de inhoud van enkele artikelen. o Door de presentatie moeten de toehoorders meer te weten komen over de behoefte en wensen van jullie doelgroep. 11. Jullie leveren je tijdschrift en werkmap in bij de projectleidster Reflecteer Pak je logboek erbij een schrijf een reflectie na afloop van deze opdracht. Beschrijf: Wat ging er goed, waardoor ging dit goed? Wat ging er minder goed, waardoor ging dit minder goed Wat heb je geleerd met deze opdracht? Wat kun je er in de beroepspraktijk mee? 16

17 taak 5. Visie Plan Een verslag waarin verschillende visies die in de les behandeld zijn staan beschreven. Hierbij geeft de leerling zijn eigen mening over deze resultaat visie en sluit af met een beschrijving van zijn eigen visie op gezonde voeding. werktijd 8 uur Als lifestyle coach krijg je te maken met vragen over verschillende visies op gezonde voeding. Om hier een goed antwoord op te kunnen geven belang moet je weten wat verschillende visies inhouden en hier een eigen mening over hebben. Do Volg de workshops over verschillende visies op gezonde voeding. Geef een samenvatting van + 1 A4 per besproken visie. Eigen woorden en niet van internet. Geef per visie je eigen mening en motiveer deze. Geef een samenvatting van de schijf van vijf in eigen woorden Geef je eigen mening op de schijf van vijf en motiveer deze. Schrijf een eigen visie over een gezond eetpatroon en motiveer deze. Verwerk deze informatie in een verslag. Lever dit verslag in bij je docent 17

18 Taak 6. (basis) Sportvoedings recepten Plan 3 Basis sportvoedings recepten (ontbijt, lunch en hoofdgerecht) van in resultaat totaal circa 1500 kcal. werktijd 3 uur Bij het geven van sportvoedingsadvies is je kennis over koolhydraten en eiwitbronnen van belang. Je moet zelf kunnen nagaan wat de belang voedingswaarde, wijze van bereiding, consumptie en variatiemogelijkheden zijn van goede eiwit, koolhydraatbronnen. Do Stel individueel een ontbijt, lunch en warme maaltijd samen Schrijf de drie recepturen helemaal uit in het format in van bijlage 9 Het menu moet aan onderstaande eisen voldoen: Recept eisen Het ontbijt, de lunch en de warme maaltijd moeten samen circa 1500 kcal bevatten voor 5060% bestaan uit koolhydraten voor 1520% eiwit voor 2530% vet. De lunch is een lunch die je meeneemt ( s morgens ingepakt en meegenomen naar school of werk). De lunch heeft als basisvoeding een ander zetmeelbron dan brood. Maak per recept tenminste gebruik van 1 product in bijlage 8 die je nog niet kende. Gebruik het format in bijlage 9. Maak gebruik van het Voedingscentrum programma de Eetmeter voor je berekeningen Voeg een kopie van het Eetmeter Exceloverzicht toe (met grammen koolhydraten, vetten en eiwitten Houdt rekening met de algemene spelregels voor de voeding van een sporter: Gebruik verse, volwaardige, voedzame ingrediënten, rijk aan vitaminen, mineralen en voedingsvezels. Ga voor langzame verbranding door de voorkeur te geven aan koolhydraat bronnen met een lage glycemische index. Maak gebruik van plantaardige eiwitbronnen deze bevatten weinig vet tot geen verzadigd vet. Let op de bruikbaarheid voor je lichaam van een bepaald eiwit (de biologische waarde). Door het bewust combineren van plantaardige eiwitbronnen kan een evenwichtige combinatie van aminozuren in de voeding ontstaan. Geschikte plantaardige combinaties zijn granen en peulvruchten, en granen en noten. Zorg voor onverzadigde vetsoorten en wees zuinig met verzadigd vet. 18

19 Taak 7. Sportvoeding kennis bij klant Plan Do Een verslag waarin je het eetgedrag voor, tijdens en na het sporten bij resultaat verschillende klanten beschrijft, je mening hierop geeft en tips geeft voor de sportschool. werktijd 20 uur Na deze opleiding zou je kunnen gaan werken in de sportbranche bijvoorbeeld als fitnessmanager op een sportschool. Of wat dacht je van een eigen sportschool starten? Komende weken ga jij van alles leren over sportvoeding zodat jij straks je klanten in sportvoeding kunt belang adviseren. Maar in hoeverre is de klant eigenlijk bezig met zijn of haar eten voor, tijdens of na het sporten? Jij krijgt tijdens deze opdracht de kans om dit eens nader te onderzoeken. Naast de algemene vragen over het sporten ga je de klant nu vragen stellen over zijn of haar eetgedrag rondom het sporten. Je voert het onderzoek individueel uit in vier fases: Fase 1 enquête maken Fase 2 enquête afnemen op een bedrijf in de sportbranche Fase 3 gegevens analyseren, het schrijven van het verslag Fase 4 evaluatie Fase 1 Kies een bedrijf uit waar je dit wilt gaan uitvoeren. Het kan een sportschool/fitnesscentrum zijn, personaltraining studio, zwemschool, afslankstudio waar ze doen aan sport etc. Vraag de docent of je gekozen bedrijf een geschikt bedrijf is. Enquête maken I. Maak een woordweb over het gekozen bedrijf, doelgroep, sportvoeding deze kan handig zijn om daarna de vragen te bedenken II. Bedenk vragen die je een klant kunt stellen rondom sportvoeding o Doelstelling van de klant om te sporten o Het eetgedrag voor het sporten o Het eetgedrag/drinken tijdens het sporten o Na het eet/drink gedrag na het sporten o In hoeverre zijn klanten hier bewust mee bezig? o Wat weten klanten al over sportvoeding? o Waar halen zij de informatie vandaan? III. Typ nu de vragen in de juiste volgorde. Denk alvast na of je gaat werken met open of gesloten vragen. Wat is handig om te analyseren voor je uiteindelijke verslag? Neem bovenstaande vragen 19

20 niet letterlijk over, want hiermee krijg je geen enquête uitslagen die makkelijk te analyseren zijn. IV. Schrijf voor je enquête een inleiding zodat de klant kan lezen waarom jij de vragen allemaal stelt. Beschrijf hierin je wie je bent, welke opleiding je doet, de opdracht, doel van de enquête, of het anoniem wordt behandeld of niet etc. Neem je enquête uitgeprint mee naar de daarvoor ingeplande les. (zie projectkalender) Fase 2 Nu mag jij je enquête uit gaan voeren op je uitgekozen bedrijf. We verwachten van je dat bij minstens 10 klanten en maximaal 15 een enquête afneemt. Het gaat hierbij echt om de klanten en niet om het personeel. Het zou leuk zijn als je verschillende doelgroepen/leeftijdsgroepen kiest of het juist bij 1 specifieke doelgroep houdt. Zoek hierin je eigen uitdaging. Wat dacht je van de krachtpatsers in de krachthoek in de fitness? Hoe bewust zijn ze eigenlijk met hun voeding bezig en wat weten zij hier vanaf? Fase 3. Analyseer je gegevens Verwerk de resultaten van de ingevulde enquêtes in tabel of grafiek vorm. Deze komt in de bijlage. Schrijf een verslag. I. Voorblad: projectnaam, naam student, klas, inlever datum, docent II. Inleiding: opdrachtomschrijving gekozen bedrijf met motivatie wat gaat de lezer lezen in je verslag? III. Uitslag enquête Vertel in woorden over de uitslagen van je enquêtes. Verwijs naar je verzamelde gegevens in je bijlage. Je geeft in dit hoofdstuk geen eigen mening IV. Wat is je advies aan de sportschool? V. Wat is je advies voor de sporters? Pas in je advies sportvoeding theorie toe. VI. Evaluatie onderzoek (Fase 4) VII. Bijlage 1. Ingevulde enquêtes VIII. Bijlage 2. Resultaten in tabel of grafiekvorm Fase 4 Na het schrijven van het verslag evalueer je je onderzoek. Daarbij kijk je naar het product en het proces. o Schrijf op wat goed ging en waarom dit goed ging bij fases 1, 2 en 3 o Schrijf op wat minder goed ging en waarom dit minder goed ging bij fase 1,2 en 3 o Bedenk wat je bij een volgende keer anders zou aanpakken. Voeg Fase 4 toe aan het verslag voordat je het inlevert. 20

21 Taak 8. Sportvoeding advies Plan In het project sportvoeding maken we kennis met belangrijke theorie over een gezonde basis sportvoeding. Tijdens deze projecttaak moet je de theorie in de praktijk toepassen. Je gaat één sporter interviewen over zijn trainingsprogramma, resultaat trainingsdoel, eet en drink gewoontes (voor, tijdens en na het sporten). Aan de hand van de interviewresultaten geef je deze sporter een sportvoedingsadvies afgestemd op zijn sportdoel en trainingsprogramma. Je onderbouwt je sportvoedingsadvies met argumenten. werktijd 8 uur Na deze opleiding zou je kunnen gaan werken in de sportbranche bijvoorbeeld als fitnessmanager op een sportschool. Of wat dacht je van een eigen sportschool starten? Komende weken ga jij van alles leren over sportvoeding zodat jij straks je klanten in sportvoeding kunt belang adviseren. Maar in hoeverre is de klant eigenlijk bezig met zijn of haar eten voor, tijdens of na het sporten? Je gaat leren de klant een eetadvies op maat te geven, gericht op het sportdoel dat deze klant wil behalen. Do Je voert het onderzoek individueel uit in vier fases: Fase 1 contact leggen met één sporter en daarmee een interview voorbereiden en plannen. Fase 2 het interview afnemen en daarvan verslag leggen. Fase 3 het analyseren van de interviewresultaten en opstellen van een sportvoedingsadvies. Fase 4 het schriftelijk presenteren van het advies. Fase 1 1. Het plannen van een interview Ga opzoek naar één interessante doelgerichte sporter. Misschien heeft iemand uit je omgeving het plan deze zomer mee te doen met de actie de Alpe d'huzes, de Nijmeegse vierdaagse te lopen of ken je iemand die voetbalt in de hoofdklasse of op top niveau. Kijk ook rond op je eigen sportschool of ga langs op je stageadres om in contact te komen met fanatieke sporters. Als je een sporter uitnodigt, moet je die persoon wel een aantal dingen vertellen: Vertel waarom je hem of haar wilt interviewen. Vertel dus waarover je onderzoek gaat, wat je ongeveer wilt weten en waarom je hem/haar vraagt; Vertel wat je met het uitgewerkte interview gaat doen. Wie krijgt het te lezen? Spreek af wanneer en waar je het interview houdt en hoe lang het gaat duren. 21

22 2. Het doel van het interview vaststellen Als eerste moet je het doel van het interview bepalen. Wat wil je precies weten? Welke informatie is noodzakelijk om straks een goed sportvoedingsadvies te kunnen geven? Stel vast over welke aspecten (deelonderwerpen) je vragen wilt stellen en over welke niet. Maak een woordweb of vul het woordweb van taak 1 aan. 3. Het maken van de vragenlijst Bedenk vragen die je de sporter kunt vragen rondom zijn eetgedrag Denk aan: o Sportdoelstelling o Trainingsschema en conditie o Energiebehoefte (lichaamsbouw, gewicht, vetpercentage) o Het trainingsschema s. o Eet en drinkgedrag voor, tijdens het sporten o Eet en drinkgedrag tijdens het sporten o Eet en drinkgedrag na het sporten o In hoeverre is zij/zij bewust bezig met sportvoeding o Wat weet de sporter al over sportvoeding? o Waar haalt hij/zij de informatie vandaan? Typ nu de vragen in een logische volgorde. Denk alvast na of je gaat werken met open of gesloten vragen. Zorg er nu voor dat je tussen de vragen genoeg ruimte hebt zodat je hem tijdens het interview kunt invullen. Fase Organisatie Zorg voor een rustige interview ruimte, waar je ook kunt schrijven. 5. Verslaglegging van interview De interviews moeten worden uitgewerkt in een verslag, waarin je weergeeft wat er is verteld. Schrijf boven het interview een inleiding die voor een buitenstaander te begrijpen is. Hierin komt te staan: o Waarom, wanneer, waar je het interview hield; o Informatie over de geïnterviewde; o Hoe het interview verliep; o Eventuele bijzonderheden o Schrijf na het interview een samenvatting waarin je de belangrijkste resultaten van het interview samenvat. Fase 3 Via het interview heb je een duidelijk beeld gekregen van de eet drink en trainingsschema s en doelstellingen van de sporter. 6. Schrijf een compleet voedingsadvies voor de sporter die je hebt geïnterviewd. Let op: Dit advies is zo geschreven dat elke sporter snapt wat jij bedoelt. Geef bijvoorbeeld uitleg bij sommen die je maakt, geef uitleg bij adviezen die je geeft. Onderbouw en informeer de sporter. Gebruik de theorieën uit de lessen en je sportboek. 22

23 Neem in je advies de volgende onderdelen op. o o o o o o o o Voorlichting over dagelijkse gezonde voeding Voorlichting over sportvoeding. Informatie en tips voor sporter Sportvoedingadvies de dag voor de tocht/wedstrijd/zware training voor, tijdens en na sporten Sportvoedingadvies de dag van de tocht/wedstrijd/zware training voor, tijdens en na sporten Geef bij je voedingsadvies een overzicht van de energieinname, koolhydraten, eiwitten en vetten en vochtinname. Geef ook relevante informatie over belangrijke vitaminen, mineralen waarin je de voeding voorziet eventueel aangevuld met supplementen. Onderbouw al je keuzes met argumenten. Vertel dus waarom je kiest voor bepaalde productkeuzes, hoeveelheden etc. Bronvermelding 7. Koppel je advies terug naar de sporter. Vraag hen om een reactie en neem deze op in het verslag. Fase 4 1. Kijk het sportvoedingsadvies van een klasgenoot na Lees het verslag sportvoedingsadvies van een klasgenoot Beoordeel dit verslag met het beoordelingsformulier van taak 3 Vergeet je naam als beoordelaar én de naam van wie je beoordeelt er niet op te zetten! 23

24 Taak 9. Toets sportvoeding Plan resultaat vooraf belang Je hebt de basiskennis uit de theorielessen, de projectbundel en het theorieboek je eigen gemaakt. Je weet wat de rol van koolhydraten en eiwitten is in een basissportvoeding. Je weet wat je voor, tijdens en na het sporten moet eten en drinken. Je bent instaat de sportvoeding af te stemmen op de soort, duur en intensiteit van de lichaamsbeweging. 20 uur Om mensen te kunnen adviseren over sportvoeding is het noodzakelijk dat je beschikt over theoretische kennis en deze kunt toepassen op een praktijksituatie. Do Doe actief mee in de lessen en zorg dat je de theorie die in de les wordt behandeld en in de bundel en het boek staat eigen maakt. Leer voor de toets door de theorie van tevoren goed door te nemen. Theorie leren: Powerpoints lessen met je eigen aantekeningen Theorie uit je boek Sportvoeding 24

25 1. Beoordelingsschema Taak 1: What s Hot? Naam student + klas Competentie en prestatieindicatoren Wat versta ik hieronder? Competentie: Vakdeskundigheid Verbanden leggen Gekozen artikel is niet ouder dan 2 maanden op de dag dat je je artikel inbrengt. Ik heb een samenvatting gemaakt en deze bestaat uit 150 woorden. Ik beschrijf het doel van het artikel Ik heb mijn mening met onderbouwing gegeven in 100 woorden Ik heb een passende stelling bij het artikel bedacht Mijn artikel en uitwerking is één week voor presentatie ingeleverd Informatie vanuit meerdere Ik beschrijf waarom het interessant is in relatie tot de theorie en praktijk van invalshoeken bekijken Eetadvies Competentie: Formuleren en rapporteren Correct formuleren Ik schrijf correct Nederlands en in een zakelijke stijl Aantrekkelijk en boeiend Mijn zinnen zijn kort en krachtig formuleren Competentie: Creeren en conceptualiseren Open staan voor nieuwe informatie gekozen artikel gaat over eetadvies Competentie: Presenteren Presenteren voor de klas Woordvoerder in de klas Tips en tops Tips B / NB Tops: 25

26 2. Beoordelingsschema Taak 2 : Wat staat er op het etiket? Naam student Klas Competentie en prestatieindicatoren Wat versta ik hieronder? Competentie: Vakdeskundigheid Verbanden leggen Ik beschrijf de productinformatie (zoals in vraag 1 wordt gevragen) Ik heb de vergelijking tussen de voedingswaarde en de aanbevolen hoeveelheden aan voedingsstoffen juist weergegeven Ik beschrijf of het product in de gezonde voedingspatroon past Ik beschrijf de koppeling tussen de basis ingrediënten en de voedingswaarden Ik beschrijf de eventuele extra toevoegingen Ik heb de verschillen van een productvariant genoteerd Ik beschrijf de effecten van de verschillen bij de productvarianten. Conclusies trekken Ik heb conclusies getrokken. Mijn bevindingen over het onderzoek zijn hierin kort vermeld Ik onderscheid feiten en meningen Competentie: Formuleren en rapporteren Structuur aanbrengen Ik heb de titel, persoonlijk voorwoord, inleiding, middenstuk, conclusie en bronnen gestructureerd weergegeven. Correct formuleren Ik schrijf correct Nederlands en in een zakelijke stijl Aantrekkelijk en boeiend formuleren Mijn zinnen zijn kort en krachtig Tips en tops Tips B / NB Tops: 26

27 3. Beoordelingsschema Taak 3: Tijdschrift doelgroep Naam studenten Tijdschriftdoelgroep Klas: BEHAALD / NIET BEHAALD Inhoudscriteria Aanwezig Kwaliteit aa. Het tijdschrift bevat minimaal 20 tot maximaal 25 pagina s Het tijdschrift moet minimaal 20 Ja / Nee tot maximaal 25 pagina s omvatten. bb. Voorwoord redactie Ja / Nee cc. Richtlijnen gezonde voeding gericht aan de doelgroep zijn terug te lezen Ja / Nee dd. Recept met uitleg waarom dit goed is voor de doelgroep Ja / Nee ee. Weetjes over de levensfase doelgroep Ja / Nee ff. Artikel over beweging passend bij de doelgroep Ja / Nee gg. Een interview met tenminste één externe voedingsexpert Ja / Nee hh. Drie interviews met mensen uit de doelgroep, waarbij je aan tenminste drie een eetadvies Ja / Nee geeft a.d.h.v. de Eetmeter. ii. Een artikel waarin je de lezer probeert te overtuigen tot een gezondere eet en leefstijl. Ja / Nee jj. Een artikel waarin je de lezer informeert over een nieuw verantwoord voedingsproduct wat Ja / Nee past bij de doelgroep en gezond levensstijl Kwaliteitseisen Is het tijdschrift goed afgestemd op de doelgroep? Wordt de doelgroep voldoende aangesproken? Hoe is de kwaliteit van de inhoud (relevantie, vakdeskundigheid en onderbouwing). Is er sprake van eigen geschreven teksten en duidelijke bronvermelding. Een tekstje zonder toestemming en/of bronvermelding lenen is plagiaat! Hoe is de leesbaarheid en het taalgebruik? Correcte spelling en zinsbouw en schrijfstijl? Hoe is de creativiteit, verzorging en uitstraling van het tijdschrift? Heeft ieder pagina dezelfde layout duidelijk herkenbaar aan paginaopmaak, kleurgebruik, illustraties? Tips en tops TIPS TOPS 27

28 Beoordelingsschema Taak 3: Tijdschrift presentatie 4. Naam presentator: Naam beoordelaar: Competentie met gedragsindicatoren Wat versta ik daaronder? Competentie: Presenteren Duidelijk uitleggen en toelichten Kernachtig communiceren Deskundigheid uitstralen Enthousiasme uitstralen Humor gebruiken Eindresultaat Ik geef een presentatie over een aangeboden onderwerp aan een voor mij bekende groep. Ik presenteer gestructureerd. Ik gebruik hiervoor de juiste presentatiehulpmiddelen. Ik beantwoord vragen. Tops Tips Dit beoordelingsschema wordt beoordeeld door je coach en de studenten uit je studiegroepje Wanneer je wordt beoordeeld met een of meerdere O( s) neem je het mee als leerpunt voor een volgende presentatie. 28

29 Bijlage 5. Plan van aanpak Doel Een plan van aanpak is een hulpmiddel om een opdracht zo effectief mogelijk te verwerken. Met een goed plan van aanpak voorkom je ergernis bij jezelf en je groepsgenoten. De kans op een goede beoordeling wordt aanzienlijk groter als je een goed plan van aanpak maakt en toepast. Vanaf de volgende pagina wordt per onderdeel beschreven hoe het plan van aanpak er uit moet zien en wat er per onderdeel beschreven moet worden. Elk afzonderlijk onderdeel start op een nieuwe pagina. Titelblad Op het titelblad komt de volgende informatie te staan: plan van aanpak projectnaam naam/namen klas datum van inleveren docent Inhoudsopgave 1. Opdracht beschrijving Hier beschrijf je wat je opdracht precies is. Wat houd het in.wat is het doel van de opdracht? Wat wordt er van je verwacht. 2. Onderzoeksvragen Bedenk welke informatie je voor het project nodig hebt. En werk dit uit in onderzoeksvragen. Deze vragen worden in de uitwerking van je project beantwoord. Denk aan: Hoe wordt de doelgroep aangesproken in het tijdschrift? Wat wil je met je tijdschrift bereiken? Hoe ga je ervoor zorgen dat jouw doelgroep straks het tijdschrift ook gaat lezen? Welke rubrieken en onderwerpen wil je in het tijdschrift aan de orde laten komen? 3. Doelen Je beschrijft je persoonlijke doelen. Je beschrijft de groepsdoelen. 4. Bronnen Nadat je de brainstorm hebt uitgevoerd ga je bedenken welke bronnen je nodig hebt om tot je eindopdracht te komen. Bronnen kunnen zijn: Websites (let op: google.nl is geen bron! En niet alle websites zijn betrouwbaar!) Boeken (bv. Je encyclopedieën) Experts (bv. Een dietiste, een gewichtsconsulentenbureau, fokker, etc.) 29

30 Docenten Klasgenoten Bedrijven Vakbladen Folders 5. Algemene gegevens Hier beschrijf je de gegevens van jezelf en van je groepsgenoten. Naam: Adres: Plaats: Telefoonnr: Mailadres: 6. Eindproduct Her geef je een beschrijving van het eindproduct. De volgende punten worden beschreven: Eisen aan eindproduct, waar moet het aan voldoen Hoe gaat het er uit zien. Waar wordt het voor gebruikt Wat wil je er mee bereiken 7. Planning In een planning beschrijf je wat je wanneer gaat doen. Dit verwerk je in een schema om het zo overzichtelijk mogelijk te houden. Voorbeeld Datum Taak Bron Naam Deadline 01/10/13 Opzoeken en uitwerken info. Onderwerp spijsvertering kat. Encyclopedie kat Website Hans Jolie 10/10/ uur 11/10/13 Opzoeken en uitwerken: Wat eet een kat, voedingstoffen Fokker Encyclopedie kat Etiketten/ folders Kitty Rekveld 15/10/ uur 00/00/00 Bij elkaar brengen informatie, bespreken Hans / Kitty 00/00/ uur 00/00/00 Toets spijsvertering Leren bundel iedereen 00/00/ uur 00/00/00 Verwerken informatie in presentatie Gebruik power point Hans Jolie 00/00/ uur 00/00/00 Presenteren eindproduct iedereen 00/00/ uur 00/00/00 Evalueren iedereen 00/00/ uur 8. Afspraken In dit hoofdstuk beschrijf je alle afspraken die gemaakt zijn tussen: jou en de docent, jou en groepsgenoten jou en derde Afspraken kunnen zijn: 30

31 Met de docent is afgesproken dat wij na het maken van ieder onderdeel bij hem/haar komen voor feedback. Met het projectgroepje komen wij iedere woensdag, 4 de blok, bij elkaar om te bekijken hoe ver iedereen is en hoe het project er voor staat. We communiceren via mail. Naam zorgt er voor dat alle informatie bij haar verzameld wordt. Naam is eindverantwoordelijk voor de Powerpoint presentatie. We komen op tijd en bellen op het moment dat er iets mis gaat. We houden ons aan de hierboven beschreven afspraken. 9. Kosten Mocht het zo zijn dat er kosten gemaakt worden tijdens het project/ uitvoeren van de opdracht. Dan neem je dit mee in het plan van aanpak en maak je hiervan een schatting welke je in een schema weer geeft. Maak je geen kosten, dan laat je dit hoofdstuk weg. Voorbeeld wat stuks kosten Aanschaf voersoorten brok kat Poster uitprinten in kleur Kosten totaal 10. Evaluatie Hoe ben je van plan je eindproducten en het leerproces te evalueren? Wie heb je hierbij nodig? Hoe ga je bewijzen dat je eindproduct voldoet aan de eisen die er zijn gesteld? Wie beoordeeld je product? 31

32 Bijlage 6. Logboek Hieronder staan 2 voorbeelden van uitwerkingen van een logboek. Zo kun je zelf nadenken hoe je groep het beste weer kan geven wat je elke groepsbijeenkomst doet. Datum Wie Wat Opmerkingen Afspraken Datum Namen Werkzaamheden Gemaakte keuzes Gemaakte afspraken Wat ging goed Wat ging minder goed 32

33 Bijlage 7. Reflectie tijdschrift Voorbeeldvragen Wat zijn je verwachtingen voor dit project? Tussenreflectie Wat heb ik al geleerd? Wat gaat er goed? Waarom gaat dit goed? Wat gaat er minder goed? Waarom gaat dit minder goed? Hoe gaat het samenwerken? Hoe gaat het met jullie planning? Eindreflectie Wat heb ik geleerd? Wat gaat er goed? Waarom gaat dit goed? Wat gaat er minder goed? Waarom gaat dit minder goed? Wat wil ik nog leren? Zijn mijn verwachtingen uitgekomen? wat kan ik met de leerervaringen in de toekomst? 33

34 8 Productenlijst Via kun je de voedingswaarde van de verschillende voedingsmiddelen achterhalen. Alle graansoorten op een rij Plantaardig en rijk aan koolhydraten en andere waardevolle voedingsstoffen als eiwitten, vitaminen (met name B) en mineralen (met name IJzer). De volkoren variant wordt aanbevolen omdat deze meer vezels bevat. Het lichaam neemt ijzer in volkoren granen gemakkelijker op in combinatie met vitamine C. Tarwe (o.a. wordt in Nederland het meest gegeten. Pasta, brood, beschuit, pasta, crackers en koek hebben als basis tarwemeel of bloem. couscous en Tarwezemelen kun je gebruiken als vezelaanvulling en tarwekiemen zijn bulger) een rijke bron van vitamine E. Bulgur (gebroken tarwe) en Couscous (tarwegriesmeel) kunnen gebruikt worden als vervanging van rijst bij de maaltijd. Couscous kun je heel eenvoudig bereiden door paar minuten te laten wellen in heet water (ideaal voor salades). Kamut en spelt zijn oeroude tarwesoorten. Mensen die een gevoelige spijsvertering hebben, verdragen spelt en kamut vaak beter dan tarwe. In de natuurvoedingswinkel is een groot assortiment producten van spelt en kamut te vinden (brood, pasta). Rijst is lekker bij de avondmaaltijd en door de salade. Zilvervliesrijst, ongepelde of volkoren basmatirijst verdienen de voorkeur. Witte rijst bevat geen vezels en is arm aan vitamines en mineralen. Rijstvlokken zijn een goede basis voor zelfgemaakte muesli of rijstepap. Rijstepap gemaakt van gekookte rijst in (soja)melk is een krachtig ontbijt. Andere producten gemaakt van rijst zijn rijstewafels, mihoen en amasake, een zoet dessert gemaakt van gefermenteerde rijst. Haver is gezond, het is verzadigend en bevat vezels die goed zijn voor de darmen. Havermoutpap als ontbijt is een prima start. De vlokken zijn geschikt voor het maken van muesli of koekjes. Haverzemelen zijn vezelrijk en bevatten minder fytinezuur dan tarwezemelen. Gerst is net als kamut en spelt een oud graangewas. Van gerst kun je gortepap of gruttenpap koken als ontbijt. Het brood dat de Tibetanen maken van gerst is in Nederland verkrijgbaar bij de natuurvoedingswinkels. Gierst is een klein rond graan en lekker als vervanging van rijst bij de avondmaaltijd. Door het even te fruiten voor het koken, wordt de smaak nog lekkerder. Maïs is de basis van polenta, hartige Italiaanse pap. Popcorn is een lekker tussendoortje van gepofte mais. Van maïsmeel bak je heerlijke pannenkoeken. Quinoa is een mineraalrijk graan dat tijdens het koken ontkiemt. Het heeft een nootachtige smaak. Het is zeer smakelijk in maaltijdsalades. Van quinoa is ook muesli verkrijgbaar. Amaranth zijn kleine graankorreltjes. Het kan gebruikt worden ter vervanging van rijst of couscous en het is verkrijgbaar als muesli en vlokken. Amaranth kun je ook poffen. Boekweitmeel is heerlijk voor het maken van pannenkoeken. Geroosterde boekweit noemt men kasha en heeft een lekkere nootachtige smaak. Lekker door de yoghurt! Soba, Japanse boekweitspaghetti is lekker als basis voor 1

35 Teff Soorten knollen Bataat (zoete aardappel) Aardappelen Yam Cassave Aardpeer (topianamboer) Schorseneren een Oosterse maaltijd. is een glutenvrij graan dat zijn oorsprong heeft in Afrika. Het brood dat je ermee bakt heeft een goede structuur. Het is rijk aan mineralen. Teff wordt niet altijd even goed verdragen. Vergeleken met tarwe bevat teff veel ijzer, calcium, magnesium, fosfor, koper en mangaan. is een tropische aardappel met een zoete smaak en is heel rijk aan betacaroteen. Deze aardappel wordt veel gebruikt in buitenlandse gerechten. Het is geen familie van de gewone aardappel. zijn het hele jaar door verkrijgbaar. Er zijn verschillende soorten, ook bijzondere zoals de truffelaardappel en de roseval. Vastkokende aardappelen hebben een stevigere structuur. Ze zijn geschikt om te gebruiken in salades. Kruimige aardappelen zijn goed voor stamppotten. is een lekkere knol die je zowel kunt koken als bakken. Hij wordt veel gebruikt in de Afrikaanse keuken. Je kunt de knol gebruiken in plaats van aardappelen. is een eetbare wortelknol. Tapiocameel wordt van cassave gemaakt. Eet cassave altijd gekookt. Na aardappelen is de cassave het meest gegeten knolgewas ter wereld. Cassave is bij aanschaf vaak beschermd door een laagje paraffine(was). is een kleine knol met een smaak die enigszins doet denken aan artisjok. De jonge aardperen kun je schoon geboend bereiden, de oudere exemplaren moet je schillen. Aardpeer is heerlijk in stoofgerechten en je kunt er een lekkere soep mee maken. De kooktijd is 5 tot 10 minuten. zij worden ook wel armeluis asperge genoemd vanwege de smaak. Schorseneren zijn lekker in stoofschotels. Hak de schorseneren in kleinen stukken en schil de schorseneren onder water. Ze hebben een kooktijd van ongeveer 15 minuten. Plantaardige vleesvervangers (eiwitrijk, vetarm) Tofu Tempé Quorn Seitan Ook wel sojakaas genoemd wordt gemaakt van sojabonen en heeft een zachte en neutrale smaak. Voor de productie van tofu worden meestal de gele variëteiten van de sojabonen gebruikt. Het productieproces is gelijkwaardig aan dat van kaas uit melk. Tofu kan worden gebakken, en het is ook zonder verhitting te gebruiken in salades of kan gebruikt worden als broodbeleg. Je kunt een portie vlees van 100 gram vervangen voor 100 gram tofu. wordt gemaakt door het laten fermenteren van hele sojabonen. Het uiteindelijke resultaat is een soort witte schimmelkoek. Omdat tempeh, in tegenstelling met tofu, gemaakt wordt van de hele sojaboon is ze rijk aan vezels. Afhankelijk van de vorm waarin de sojabonen geperst werden, heeft deze koek de vorm van een worst. is de bekendste merknaam van de zg. mycoproteïnen. Het is gemaakt van een schimmeleiwit dat behoort tot de familie van paddestoelen. Het is een deegachtige substantie waaraan vaak kippeneieiwit wordt toegevoegd als bindmiddel. Het schimmeldeeg wordt op smaak gebracht met plantaardige smaakstoffen en soms worden ook plantaardige kleurstoffen toegevoegd. Quornproducten variëren van gemarineerde stukjes tot burgers en schnitzels. Quorn bevat weinig ijzer en is daarom geen volwaardige vleesvervanger. wordt gemaakt van tarwemeel en water en wordt meestal gepasteuriseerd in potten verkocht. Het heeft een sponzige structuur. Seitan is te gebruiken als vleesvervanger in saus of ragout. Verwerkt is het te verkrijgen onder de vorm van seitanburgers, seitangehakt, Projectbundel Sportvoeding, Beroepsfase 2