Bezoek aan brouwerij Liefmans te Oudenaarde

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Bezoek aan brouwerij Liefmans te Oudenaarde"

Emilie Maas
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

Bezoek aan brouwerij Liefmans te Oudenaarde Je kunt ervan vinden, wat je wilt, maar het Oud Bruin, de Cuvée Brut (het kriekenbier) en de Liefmans Goudenband behoren tot de canon van de Belgische

1 Bezoek aan brouwerij Liefmans te Oudenaarde Je kunt ervan vinden, wat je wilt, maar het Oud Bruin, de Cuvée Brut (het kriekenbier) en de Liefmans Goudenband behoren tot de canon van de Belgische bieren. Het ziet er naar uit, dat deze biertypen ook binnen de grenzen van de mogelijkheden in de moderne tijd gebrouwen zullen blijven worden. Waar veel brouwerijen zijn, is veel bostel te verdelen. Deze dames, in een weiland bij Oudenaarde, laten het zich goed smaken Het verhaal: de eerste week van september 2015 was ondergetekende een weekje met vakantie in de Vlaamse Ardennen. Niet geheel toevallig in Oudenaarde, met als leidraad een kaart met fietsroutes langs de diverse lokale brouwerijen (Cnudde, van den Bossche, Roman, Smisje, de Graal, etc, maar ook Liefmans). Ondanks de uitnodigend gestelde kaart van het Vlaamse VVV waren de meeste brouwerijen alleen te bezichtigen in groepen, op voorafgaande reservatie, en dan soms nog alleen op zaterdagen. Bij Liefmans leek het op de website een drukte van belang, geen boekingen meer mogelijk tot half september, echter de waarheid was bij navraag in het kantoortje van de brouwerij dat er alleen op donderdag, dus over drie dagen, een rondleiding was voor een groepje Amerikaanse toeristen. Daar konden we best bij aanhaken. Zo gezegd, zo gedaan: op donderdag 3 september werden we allervriendelijkst ontvangen door onze gids, Eric Verhenne, een

2 gepensioneerde biochemisch ingenieur, die van gidsen zijn beroep had gemaakt. Hij deed dit zowel voor brouwerij Liefmans, als de plaatstelijke jeneverstoker in Oudenaarde, alsook voor de haven van Gent, voor Volvo cars en voor kunstzinnige zaken. (De restauratie van "De aanbidding van het Lam Gods", een triptiek in de St. Baafs kathedraal te Gent, van de gebroeders Van Eyck uit 1432, voor een slordige ,00 had ook zijn volle aandacht). We werden rondgeleid door het skelet van wat eens de brouwerij was. Een bierhistorische archeologische exercitie. Prachtig antiek materiaal om te zien: de oude maischtonnen, mouttrechters, de kookvaten, de (enorme) koelschepen, de hal met de Baudelot koelers. En, last but not least: de open vergistingskuipen, maar daarover later meer. Zie ook de foto's bij dit artikel. Nee, dan het verhaal van het bier. Liefmans produceert vier soorten bier (en soms nog een vijfde): In ieder geval deze vier: Oud Bruin. Een klassieke Vlaamse biersoort. Licht zurig, fris, bruin bier met een alcohol precentage van 5% abv. De storting hiervoor bedraagt 8000 kg mout op liter water (=1 op 5,6). Voor alle bieren worden uitsluitend bruine mouten gebruikt, de EBC waarde van de gebruikte mout kon de gids me niet geven, maar me dunkt dat er voldoende diastatische kracht in moet zitten voor een goed verlopend maischproces.

3 Goudenband. Het vlaggenschip van Liefmans. Het stevigere broertje van het oud bruin. Nog steeds rins-zurig, maar voller en complexer van smaak, 8% abv. De storting hiervoor is kg mout op liter water (=1 op 3,6) Cuvée Brut. Het kriekenbier. Gemaakt met een mengsel van oud bruin en pils en verse krieken. Er gaan 13 kg. krieken in 100 liter bier. Alcohol 6% abv Fruitesse (on the rocks). Een kriekbier wat verlevendigd is met vruchtensappen van o.a. frambozen en bessen. 3,8% abv. Glühkriek. Een kriekenbier wat opgeleukt is met steranijs, kaneel en kruidnagel om 's winters heet (=70 ºC) gedronken te worden. Alcohol 6% abv. Weinig verkrijgbaar en ze maken er ook geen reclame voor, want de productie is maar gering. (NB: op de thema avond over gueuze bieren is deze variant op De Koperen Tsjettel te proeven geweest) De brouwerij is in de loop van de jaren (eeuwen) nogal eens van eigenaar gewisseld. De familie Liefmans heeft drie generaties lang, tot 1925, de zaak in eigendom gehad, en uiteindelijk is vanaf 2008 (het faillissement van Liefmans) Moortgat de eigenaar. Dit is een concern wat zo langzamerhand vele tactische overnames heeft gedaan: Achouffe, de Koninck, Maredsous, maar ook brouwerijen als Ommegang in New York en Firestone in Californië. Het productieproces zit momenteel zo in elkaar, dat het wort in de brouwerij van Moortgat in Breendonk wordt gemaakt (vanaf 1991 is er trouwens al geen feitelijke productie meer in Oudenaarde), vervolgens gaat het per tankauto pakweg 75 Km naar Oudenaarde om te vergisten in de open vergistingskuipen. Bepalende micro-organismen zijn de Saccharomyces cerevisiae en de diverse Lactobacillus soorten. De bieren zijn alle zuur, met een ph tussen de 3,6 en de 3,8. Ik begreep dat men geheel op spontane vergisting vertrouwde. Brettanomyces en Pediococcus soorten maken hier niet de dienst uit, al gaf de gids wel aan dat de microflora uit een onbekende mix van een groot aantal soorten bestaat. Voor het specifieke karakter van de Liefmans bieren is de lucht van de Schelde nodig. Dit zou de reden zijn, dat het op smaak krijgen van het bier bij volledige productie elders nimmer is gelukt. Het is geprobeerd, maar ze hebben de vergisting weer terug gehaald naar

4 Oudenaarde. Na de eerste vergisting van 7 dagen in de open gistkuipen bij 18 graden Celsius (de kuipen zijn van koper: ook in de poriën in het koper persisteren na de schoonmaak nog steeds de gewilde lactobacillus soorten) volgt er nog een gesloten secundaire vergisting bij iets hogere temperatuur, waarna de temperatuur wordt teruggebracht naar 0 tot 2 graden Celcius. Vervolgens naar de rijpingstanks (voor oud bruin 6-8 weken, voor goudenband 6-8 maanden en voor het kriekenbier 1-5 jaar). Dan filteren, pasteuriseren, en naar Houffalize (een kleine 240 Km!!) om bij Achouffe te worden afgevuld in flessen. Alleen het vullen van fusten gebeurt nog in Oudenaarde. Ondertussen is wel de productie van 5000 hl in 2008 gestegen naar hl in 2014 en zal de uitslag in 2015 ongeveer hl bedragen. De ene vaste kriekenboer in Limburg die zijn totale oogst aan Liefmans levert zal binnenkort ook niet meer voldoende zijn. Zo is er dus een prachtig romantisch verhaal van de spontane vergisting obv de Schelde-gebonden microbiële flora, een wortproductie elders en het afvullen op fles elders, op het oog een omslachtig gebeuren, maar met als resultaat nog immer een prachtig klassiek Belgisch bier. Onze gids op het dak van de maischkuip. Als een predikant op de kansel. Onder zie je het roerwerk, boven hem de mouttrechter.

5 De enorme open vergistingskuipen. Boven een leeg exemplaar. Overdwars verlopend zie je de buizen van het koelsysteem. Onder een gistingskuip in vol bedrijf. Dit is dus kennelijk het geheim van de smid

Hier één van de baudelots in de koelzaal.

6 Het koelen van 100ºC tot 60ºC gebeurde vroeger in grote koelschepen. De baudelots koelden verder terug naar 23ºC. Hier één van de baudelots in de koelzaal. De techniek is tegenwoordig anders: na gesloten koeling gaat het jongbier in grote liggende opslagtanks (tot 1200 hl), achter deze wand.

7 Na de rondleiding keren we terug in dit gezellige ontvangstzaaltje. Het ademt de sfeer van vroeger. Vergane glorie, maar nog steeds wel gezellig. En: een goed glas bier is een goed glas bier. In dit geval een glas Goudenband. Jan Sikkens

Vergelijkbare documenten

HET SCHENK RITUEEL. De complete handleiding voor het kwalitatief schenken van kwaliteit.

HET SCHENK RITUEEL. De complete handleiding voor het kwalitatief schenken van kwaliteit. Duvel is een klassieker binnen het rijke Belgische bierlandschap, vaak geïmiteerd. nooit geëvenaard. Het unieke