O 2 en zijn invloed op het brouwproces. Dipl Brmstr JW den Hartog Amersfoort
|
|
- Juliaan Wouters
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 O 2 en zijn invloed op het brouwproces Dipl Brmstr JW den Hartog Amersfoort
2 Wat is zuurstof, ook wel O 2 genoemd Dizuurstof of moleculaire zuurstof (O 2 ) is de belangrijkste enkelvoudige stof van het element zuurstof. Het is bij kamertemperatuur een kleurloos, reukloos en smaakloos gas. Het wordt ook wel zuurstofgas genoemd en vormt een belangrijk bestanddeel van lucht. Dizuurstof wordt ook gewoon zuurstof genoemd. Dizuurstof maakt 20,93% van het volume en 23,01 % van de massa van de atmosfeer van de aarde uit en is dus alom aanwezig. (1m 3 lucht weegt 1,29 kg)
3 De verschillende stadia in het brouwproces Gerst en hop groeit op het land-> fotosynthese en O 2 komt vrij Gerts wordt gekiemd tot groenmout en er wordt O 2 word verbruikt Mout wordt geschroot, gewenst is om O 2 uit te sluiten. Beslaan en versuikeren, gewenst is om O 2 uit te sluiten. Wort wordt geklaard, gewenst is om O 2 uit te sluiten. Wort koken, gewenst is om O 2 uit te sluiten. Wort koelen en beluchten, gewenst is om O 2 in oplossing te krijgen Vergisting gewenst is om O 2 uit te sluiten. Lageren, gewenst is om O 2 uit te sluiten. Filtreren, indien van toepassing, gewenst is om O 2 uit te sluiten. Afvulling, gewenst is om O 2 uit te sluiten.
4 In de bier bereiding is het voornamelijk gewenst om O 2 uit te sluiten. Gevolgen van O 2 inslag gedurende het brouwproces. Procesvoering Koud en heet. Gist fysiologie Smaak stabiliteit Smaak afwijkingen.
5 Het brouw proces Schroten, probeer de tijd tussen geschrootmout en het inmaischen zo kort mogelijk te houden. Zodra het meellichaam is opengelegd begint de oxidatie van meellichaam bestanddelen. Maisch in met zo minmogelijk lucht inslag en altijd in al warm water (ideaal 63 C) waar bv al opgeloste lucht uit heeft kunnen ontwijken. Vermijd lucht inslag bij roeren gedurende het maische schema daar de temperaturen al wat hoger liggen. Bij beslag en wort transfer idealiter van onder af om pompen naar ander vat. Voorkom plonsen van beslag en of wort.
6 Het brouw proces Gebruik heet (80 C) water om de klaringkuip voor te leggen. Het terug leiden van wort op de klaringskuip idealiter onder het vloeistof niveau van de wort in de klaringskuip. Voorkom het droog trekken of vallen van het filterbed. Voorkom lucht inslag als plonsen van hete wort in de whirlpool indien van toepassing. Voorkom lucht opname door mogelijke lekkage.
7 Koelen en aanstellen Belucht niet overmatig de koude wort. Zorg liever voor voldoende vitale gist. Gematigde beluchting bevorderd SO 2 vorming, is een sterke reductor en bind dus O 2. Het beluchten pas van af 20 C, dit in verband met chemische oxidatie. Verschil tussen chemische binding en fysische binding Gematigde vergisting temperatuur geeft ook minder hoge alcoholen en deze zijn oxidatief erg gevoelig voor veroudering, dus vergisting temperatuur beheersen is aan te raden.
8 Filtratie en of pasteurisatie Ontgast water ( 0,05 mg/lt O 2 ) gebruiken bij de kieselghur dosering en met CO 2 doorborrelen voor in het bier te doseren. Ontgast water ( 0,05 mg/lt O 2 ) gebruiken bij het laten voor en nalopen van bier door slangen en leidingen in de brouwerij. Tank die bier ontvangt voor spannen met CO 2 Geen over stabilisatie aan de polyphenol zijde om zo reducerend vermogen over te houden en zo O 2 te kunnen opvangen.
9 Reken voorbeeld ter illustratie Hoeveel invloed een kleine lucht inslag al effect heeft op de O 2 belasting van het bier. Reken voorbeeld; Lucht bevat een 23,01 gew % en 20,93 vol % O 2 dus 1 bar lucht van m 3 heeft een goed 300 gr O 2 dat beteken dat 1 liter lucht een 300 mg O 2 bevat. Bij 0,5 bar overdruk op een tank bevat 300 x 1,5 bar = 450 mg O 2 /lt Vermengt zich deze lucht hoeveelheid met een 450 hl bier(45000 liter) is 450 mg/45000 lt = 0,01 mg O 2 /lt Het geeft aan dat zo n kleine hoeveelheid lucht op zo n grote hoeveelheid bier al een meetbare effect heeft.
10 Reken voorbeeld ter illustratie Hoeveel invloed een kleine lucht inslag al effect heeft op de O 2 belasting van het bier. Reken voorbeeld voor de thuis brouwer 1 liter lucht bevat een 300 mg O 2 zoals uit het voorgaande voorbeeld is gebleken. Bij 0,0 bar atmosferischedruk op een vergsitingvat bevat 300 x 1,0 bar = 300 mg O 2 /lt = 30 mg/100 ml lucht Vermengt zich deze lucht hoeveelheid met een 25l bier is 30mg O 2 /25 lt = 1,2 mg O 2 /lt of te wel een 120 x hoger dan gewenst. Het geeft aan dat zo n kleine hoeveelheid lucht (100 ml) op 25 lt bier al een dessastreus effect heeft.
11 Bottelen Hier word het lastig om zonder O 2 te werken maar er zijn een aantal tips die allemaal bij elkaar het wel beter maken. Zorg voor een goede navergisting in de fles zonder te veel gist. De gist neemt snel de opgeloste O 2 op uit het bier. Zorg bij het vullen voor een CO 2 atmosfeer in de fles door bv met een CO 2 fles en een slangetje de fels te spoelen met CO 2. Hier door verdrijf je de lucht en de daarmee O 2 uit de fles. Zorg dat je uitloop van het bier in de fles altijd onder het vloeistof niveau is, en tik even teken de fles voordat je de kurk er op drukt. Schuim komt iet naar boven en verdrijft de kopruimte met lucht. O 2 bindende kroonkurk.
12 Gevolgen van O 2 belasting in het eindproduct Smaak en frisheid zullen snel achteruit gaan. De zogenaamde smaakstabiliteit zal verslechteren. Bier zal sneller gaan vlokken door de oxidatie eiwit-polyphenol complexen. Verslechtering van de colloïdalestabiliteit. De O 2 zal zijn oxidatieve werking doen en diverse chemische reacties aangaan met de in het bier aanwezige chemische componenten. Gevolg off-flavours, aroma en smaak afwijkingen - 3 Methylbutanal (Goede indicator) - 2 Phenylethanal (Goede indicator) - Benzenaldehyde (Carboxyaldehyde) De som van 3 boven staande componenten geven een goede indicatie over het eventueel met O 2 belaste bier
13 Vragen en of opmerkingen?
Maischen Amervalei Amersfoort Dipl Brmstr Weihenstephan Jan Willem den Hartog
Maischen Amervalei Amersfoort 30-10-2015 Dipl Brmstr Weihenstephan Jan Willem den Hartog Vraag stelling Op 5 decmeber 2013 schreef Jan Wurpel Voorzitter van t Wort Wat; Een goed onderwerp zou zijn de verschillende
Nadere informatieBrouwland, 26 mei 2012
Zuurstof, een vloek of een zegen? Jacques Bertens Een vet verhaal Brouwland, 26 mei 2012 Vet Dit verhaal gaat over zuurstof en vet Verzadigde vetzuren worden onder invloed van zuurstof omgezet in onverzadigde
Nadere informatieEerbeckse Dorpsbrouwerie
Eerbeckse Dorpsbrouwerie Mijn naam is Koos van der Velde. Ik woon met vrouw en kinderen in Eerbeek. Ik ben 44 jaar oud en overdag werkzaam als bedrijfsleider bij een Electro Technisch installatiebureau.
Nadere informatieOnderzoekscompetenties 6 de jaar
Onderzoekscompetenties 6 de jaar Werkschema: Bier brouwen Werkschema 1. Algemene lesgegevens Brouwproces leren kennen met chemische reacties, zelf brouwen, etiketontwerp. 2. Lesverloop Planning: les 1:
Nadere informatieTransfertoets blok 5 BIER VAPRO B
Transfertoets blok 5 BIER VAPRO B Versie: november 2008 Werkwijze transfertoets Aan het einde van je VAPRO A opleiding dien je zo mogelijk het totale dan wel een deel van het productieproces van je bedrijf
Nadere informatieBrouwafwijkingen (Off-flavors) Page 1
Brouwafwijkingen (Off-flavors) Page 1 Brouwafwijkingen Brouwafwijkingen zijn (ongewenste) smaak en-/of geurafwijkingen te wijten aan: een fout in één of meer van de stappen in het gehele brouwproces de
Nadere informatieMünchener dunkles voor Serious Request
Münchener dunkles voor Serious Request Het was prachtig weer op vrijdag 6 september toen ik s morgens om 07.00 u thuis de oprit af reed. Ik had met Gerrit afgesproken dat we vanaf Heerenveen samen verder
Nadere informatieKwaliteit van bier wordt voor een groot stuk bepaald door het maischen
Maischen Kwaliteit van bier wordt voor een groot stuk bepaald door het maischen de vergistinggraad van het wort; de viscositeit van het wort en bier; de hoeveelheid door de gist opneembare eiwitten (aminozuren);
Nadere informatieDe Maillard reactie. Dit wordt een ingewikkeld verhaal, maar het is niet anders.
De Maillard reactie Dit wordt een ingewikkeld verhaal, maar het is niet anders. Levensmiddelen kunnen bruin kleuren. We kennen allemaal wel wat voorbeelden: als je een appel dóórsnijdt wordt-ie na een
Nadere informatieBijlage 1: Aanvraag Omgevingsvergunning Beperkte Milieutoets voor Brouwerij Woest 18 november 2016
Bijlage 1: Aanvraag Omgevingsvergunning Beperkte Milieutoets voor Brouwerij Woest 18 november 2016 1. De locatie... 2 Brouwhoek... 2 Vergistingsruimte / Fermenteerruimte... 3 Wasbak... 3 Muren, vloer,
Nadere informatieWijngaard de Heuvel. Brouwen met BREWFERM Moutextracten omslaat 8 nauw op te volgen stappen:
Brouwen met BREWFERM Moutextracten omslaat 8 nauw op te volgen stappen: 1. Koken 2. Koelen van het wort 3. Giststarter aanmaken en overheveling 4. Gist toevoegen en gisting 5. Controle gisting 6. Lagering
Nadere informatiePressurized Transfer van CCT naar KEG. BrewTalk Brewmaster editie #1 Juni 2019 Haico Terbeek
Pressurized Transfer van CCT naar KEG BrewTalk Brewmaster editie #1 Juni 2019 Haico Terbeek https://www.brewtalk.nl Pressurized Transfer Een van de voordelen van een RVS gistvat of CCT is dat er vaak een
Nadere informatieGIST. Van wort naar bier. Chris Talbot
GIST Van wort naar bier Chris Talbot Inhoud Gist Welke gist gebruik je? Hoeveel gist moet je toevoegen? Berekening korrelgist Hoofd- en nagisting Hergisting Gist Bijzondere ingrediënt Ééncellige schimmel,
Nadere informatieMaischen: Infusie en Decoctie (deel 2)
Maischen: Infusie en Decoctie (deel 2) Decoctie Decoctie maischen is toch wel iets anders. Een typisch 2-traps decoctie proces ziet er uit als weergegeven in grafiek 3. Je begint met bij voorbeeld 10 liter
Nadere informatieDe Wijn deel II. De druiven geplukt toen ze nèt goed rijp waren. Dit proefondervindelijk vastgesteld.
De Wijn deel II De druiven geplukt toen ze nèt goed rijp waren. Dit proefondervindelijk vastgesteld. Ontsteeld, gewassen en gekneusd in twee emmers. Een heel subtiele met de neus heerlijk waarneembare
Nadere informatieHandleiding recepten module Brouwvisie (& pro)
Handleiding recepten module Brouwvisie (& pro) Document : Handleiding Recepten module Brouwvisie (& Pro) Versie : 1.0 Datum : Maandag 10 April 2019 Auteur : Oscar Moerman 1 Inhoud 1. Inleiding... 3 2.
Nadere informatieBeschrijving van de hotelkamers. www.deoudebrouwerij.nl. Hotel & Restaurant De Oude Brouwerij
Beschrijving van de hotelkamers www.deoudebrouwerij.nl Hotel & Restaurant De Oude Brouwerij Moutkamer Dit is onze meest voordelige (budget) kamer. Deze gemoedelijk ingerichte tweepersoonskamer is voorzien
Nadere informatieBasisscheikunde voor het hbo ISBN e druk Uitgeverij Syntax media Hoofdstuk 1 Stoffen bladzijde 1
Hoofdstuk 1 Stoffen bladzijde 1 Opgave 1 Hoe groot zijn de smelt- en kookpunten van onderstaande stoffen (zoek op)? smeltpunt kookpunt (sublimatiepunt) a 195 K (-78 O C); 240 K (-33 O C) b 159 K (-114
Nadere informatieVAN OMGEVINGSLUCHT NAAR MEDICINALE ZUURSTOF. Denise Daems Verpleegkundig specialiste ventilatie Pneumologie
VAN OMGEVINGSLUCHT NAAR MEDICINALE ZUURSTOF Denise Daems Verpleegkundig specialiste ventilatie Pneumologie Gas Lucht Zuurstof Inhoud 1. Algemeenheden 2. Fysische en chemische eigenschappen 3. Toepassingen
Nadere informatieDE FERMERIE. De Heilige Schrift. Anno Gulpener Bierbrouwerij - De Fermerie Hightree 23
DE FERMERIE De Heilige Schrift Semper in mensura bibes Gulpener Bierbrouwerij - De Fermerie - 2016 Hightree 23 Liber Bersabee Anno 2016 DUURZAAM BROUWEN HET BROUWPROCES Bier bestaat al van zeker 4.000
Nadere informatieProductspecificatie OMER. Traditional Blond
RF 45.1 BEL NL Versie: C/17112014 Goedgekeurd door KV/KA: 1/5 1. PRODUCTOMSCHRIJVING Naam OMER. Traditional Blond Warenwettelijke benaming Bier Type bier Bier van hoge gisting met hergisting op de fles
Nadere informatieEen nieuwe brouwerij in China
Een nieuwe brouwerij in China Op de clubavond van 14 maart j.l. heeft Gep Mannak ons het boeiende verhaal verteld van de bouw van een grote brouwerij in China. In de jaren 2009-2011 verrees in Guangzhou
Nadere informatie0,0001-0,003 0,0001-0,0002 0,010-0,10 0, ,001
Over zwavel. Zoals eerder gezegd was het Jan S. die mij aanzette tot dit verhaaltje. Tijdens het proeven van bokbieren maakte iemand de opmerking: typisch een ondergister. Ik snapte niet wat er nou typisch
Nadere informatieeiwitmatrix kleine zetmeelkorrels grote zetmeelkorrels
Over rusten Zoals in het stukje over mouten (zie website) vermeld, zitten in een cel in de mout de zetmeelkorrels omgeven door een eiwitnetwerk (zie afbeelding hieronder). Eiwit is opgebouwd uit aminozuren.
Nadere informatieBROUWFOUTEN OF SMAAKEIGENSCHAP? LUC PAUWELS
BROUWFOUTEN OF SMAAKEIGENSCHAP? LUC PAUWELS VEROUDERING - OXIDATIE VETZUREN - STRECKER DEGRADATIE - LICHTDEGRADATIE DIACETYL DMS 4 VG ETHYLACETAAT MELKZUUR VERSUS AZIJNZUUR VEROUDERING - OXIDATIE VAN VETZUREN
Nadere informatie6,6. Paragraaf 1. Schuim. Praktische-opdracht door een scholier 1887 woorden 13 april keer beoordeeld. Inleiding.
Praktische-opdracht door een scholier 1887 woorden 13 april 2004 6,6 25 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding. De meeste mensen houden wel van een lekker biertje. En daarbij worden allemaal eisen gesteld.
Nadere informatieOefen opgaven rekenen 4 HAVO bladzijde 1
Oefen opgaven rekenen 4 HAVO bladzijde 1 Opgave 1 uitrekenen en afronden Bij +/- rond je af op het kleinste aantal DECIMALEN, bij x/ rond je af op het kleinste aantal SIGNIFICANTE CIJFERS. Bij gecombineerde
Nadere informatieBieren van spontane gisting
Bieren van spontane gisting Op vrijdag 11 maart hadden we na de (tamelijk uitgelopen) jaarvergadering een gastspreker: Toon van den Broek. Een overduidelijke Brabander die in het noorden verzeild is geraakt.
Nadere informatie10:00 10:45 Crash course afwijkingen in bier & 12:00 12:45 Een snelle en praktisch introductie over wat afwijkingen zijn en hoe je ze
10:00 10:45 Crash course afwijkingen in bier & 12:00 12:45 Een snelle en praktisch introductie over wat afwijkingen zijn en hoe je ze kunt herkennen met 3 voorbeelden. Derek Walsh BIER+ BrewingInnovationsEducationRecipes+
Nadere informatieGratis E-book Wijn maken druivenwijnmaken.nl
Gratis E-book Wijn maken druivenwijnmaken.nl Hoe maak je wijn? Op de volgende pagina s leer je stap voor stap wijn maken van druiven. Zelf doe ik dit nu al 17 jaar, in begin met wisselend succes, maar
Nadere informatieBier. Inhoud. Inleiding. Geschiedenis
Bier Inhoud 1. Geschiedenis. 2. Hoe wordt het gebrouwen. 3. Merken en verschillen. 4. Biersoorten 5. Waarom word je van te veel bier dronken? 6. Wist je dat 7. Vragen aan de klas. Inleiding Ik doe mijn
Nadere informatieDe diverse somsoorten bij Fysica
De diverse somsoorten bij Fysica 1 liter zout water weegt 1,03 kilo 1 liter zoet water weegt 1,00 kilo 1 meter zout water levert 0,1 bar druk op 1 meter zoet water levert 0,097 bar druk op Belangrijk:
Nadere informatieHoe brouw je een foutloos bier?
1 Hoe brouw je een foutloos bier? Door: Lukas Ausems en Alain Hannewijk. 2 Inhoudsopgave Voorwoord... 4 Inleiding... 5 Deelvraag 1: Hoe brouw je bier?... 6 Mouten... 6 Schroten... 6 Maischen... 6 Filtreren
Nadere informatieOver hop. iso-humulonzuur. humulonzuur
ver hop Eigenlijk wil ik al heel lang iets over hop weten. Ach, als er weer eens gekeurd wordt en ik hoor Hans zeggen: tja, Challenger hoort niet in een tripel, teveel citrus, of: ik zou Goldings nemen,
Nadere informatieEindexamen scheikunde havo 2006-I
4 Beoordelingsmodel Rood licht Maximumscore 1 1 edelgassen 2 Voorbeelden van een juist antwoord zijn: De (negatieve) elektronen bewegen zich richting elektrode A dus is elektrode A de positieve elektrode.
Nadere informatieChimay Blauw Huizer Blauw
Chimay Blauw Huizer Blauw 11 Trappistenbrouwerijen Nederland - 1884: La Trappe-Koningshoeven - 2013: De Kievit (Zundert Abdij Maria Toevlucht) Belgie - 1595: Rochefort - 1836: Westmalle - 1862: Chimay
Nadere informatie5, waar gaat dit hoofdstuk over? 1.2 stoffen bij elkaar: wat kan er gebeuren? Samenvatting door een scholier 1438 woorden 31 maart 2010
Samenvatting door een scholier 1438 woorden 31 maart 2010 5,6 15 keer beoordeeld Vak Scheikunde Scheikunde Hoofdstuk 1 stoffen bij elkaar 1.1 waar gaat dit hoofdstuk over? Als je 2 stoffen bij elkaar doet
Nadere informatieBrouwen Down Under. Hallo Friese brouwers,
Brouwen Down Under Begin 2014 was collega-amateurbrouwer Piet Boomsma op bezoek bij familie in Friesland en een avond te gast op onze clubbijeenkomst. Het was een waar genoegen om deze enthousiaste man
Nadere informatieBIJLAGE I. BOB (X) BGA ( ) Nationaal nummer van het aanvraagdossier: c) Samenstelling: Producenten/verwerkers (X) Anderen ( )
VERORDENING REGISTRATIEAANVRAAG: BIJLAGE I (EEG) nr. 2081/92 VAN DE RAAD Artikel 5 ( ) Artikel 17 (x) NL/06/97/50730400.W00 (DE) BOB (X) BGA ( ) Nationaal nummer van het aanvraagdossier: 1. Bevoegde dienst
Nadere informatieSmaakevolutie De smaaktest
We hebben allemaal wel eens gemerkt dat de smaak van ons bier verandert naarmate we hem langer bewaren. Sommigen beweren dat je bier best lang kunt bewaren, anderen zweren bij vers bier. Wat gebeurt er
Nadere informatieTotale hoeveelheid water: 128 Hoeveelheid spoelwater: 58 Verwacht alcoholgehalte: 6,2 Plato: 13,8 kg mout nodig: 21 Beslagdikte: 1/ 3
/ Kadett Vooropgestelde hoeveelheid: Corr.fact.:,8 Gewenste dichtheid: 6 Maischwater: Gistsoort: Kasteelbier Datum opstart giststarter: // Datum malen mout: 8// 6 C Temperatuur: 6 8 Tijd: 6 Bitterhop Hallertau,%
Nadere informatieInvloed maisch temperatuur en ph op :
Invloed maisch temperatuur en ph op : Afbraak zetmeel «Body» van bier ( niet-vergistbare dextrines + peptiden ) Vergistinggraad (werkelijk en schijnbaar) Standaard referenties Brouwerij Ludwig Narziss
Nadere informatieOpgave 1 Een ideaal gas is een gas waarvan de moleculen elkaar niet aantrekken en bovendien als puntmassa s opgevat kunnen worden.
Uitwerkingen Een ideaal gas is een gas waarvan de moleculen elkaar niet aantrekken en bovendien als puntmassa s opgevat kunnen worden. Opmerking: in een ideaal gas hebben de moleculen wel een massa. Alleen
Nadere informatieDe diverse somsoorten bij Fysica
De diverse somsoorten bij Fysica 1 liter zout water weegt 1,03 kilo 1 liter zoet water weegt 1,00 kilo 1 meter zout water levert 0,1 bar druk op 1 meter zoet water levert 0,097 bar druk op Belangrijk:
Nadere informatieTIPS & TRICKS. TIP 5: Reinigen Bewateringssysteem
TIP 5: Reinigen Bewateringssysteem Ongelijke waterafgiftes door leidingvernauwingen en/of verstopte druppelaars of sproei-installatie zijn een doorn in het oog van een kweker. Ongelijke bewatering verstoort
Nadere informatieGist en Vergisting. Kennemer Wijn- en Bier Gilde. Peter Tambach
Gist en Vergisting Kennemer Wijn- en Bier Gilde Peter Tambach Dit werk valt onder een Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel- GelijkDelen 4.0 Internationaal-licentie. Opzet Presentatie Inhoud:
Nadere informatieDe 'oscillerende klok' Sarah van Mierloo en Annelies vandendriessche
De 'oscillerende klok' Sarah van Mierloo en Annelies vandendriessche Academische Lerarenopleiding Chemie, K.U.Leuven, Celestijnenlaan 200 G - Bus 2104, B-3001 Leuven Heverlee I. Leerplandoelstellingen
Nadere informatiePraktische opdracht ANW Bierbrouwen
Praktische opdracht ANW Bierbrouwen Praktische-opdracht door een scholier 2454 woorden 15 april 2004 7 19 keer beoordeeld Vak ANW 1.DE GESCHIEDENIS VAN BIER IN HET ALGEMEEN De bekendste vroegere bierbrouwers
Nadere informatieRekenen aan reacties (de mol)
Rekenen aan reacties (de mol) 1. Reactievergelijkingen oefenen: Scheikunde Deze opgaven zijn bedoeld voor diegenen die moeite hebben met rekenen aan reacties 1. Reactievergelijkingen http://www.nassau-sg.nl/scheikunde/tutorials/deeltjes/deeltjes.html
Nadere informatieAllereerst moeten we natuurlijk de benodigdheden klaarzetten, dus laten we beginnen bij stap 1. Stap 1: het klaarzetten van de benodigdheden:
Zelf bio-co 2 maken Door: Cichlid Zoals beloofd hier het uitgebreide fotoverslag over het maken van bio co2 in flesformaat. Zoals jullie allemaal weten hebben planten voedingsstoffen nodig. Hoofdzakelijk
Nadere informatieAfsluitende les. Leerlingenhandleiding. Alternatieve brandstoffen
Afsluitende les Leerlingenhandleiding Alternatieve brandstoffen Inleiding Deze chemie-verdiepingsmodule over alternatieve brandstoffen sluit aan op het Reizende DNA-lab Racen met wc-papier. Doel Het Reizende
Nadere informatieVinificatie. Enkele aspecten van zuurstofbeheer
Vinificatie Enkele aspecten van zuurstofbeheer Open deur dagen 2018 presentatie door Siem Zwaard Vanaf 21/5/2018 online op www.rubinus.nl (downloads) Aspecten zuurstofbeheer - Siem Zwaard 2018 sheet 1
Nadere informatieRedoxreacties. Gegeven zijn de volgende reactievergelijkingen: Reactie 1: Pd Cl - 2- PdCl 4 Reactie 2: 2 Cu I - -
Redoxreacties 5vwo Opgave 1 Redox of niet? Gegeven zijn de volgende reactievergelijkingen: Reactie 1: Pd 2+ + 4 Cl - 2- PdCl 4 Reactie 2: 2 Cu 2+ + 5 I - - 2 CuI + I 3 Leg voor elk van beide reacties uit
Nadere informatieQuiz 2015. Experimentenwedstrijd Antwoorden. Playful Science 9
Experimentenwedstrijd Antwoorden. Playful Science 9 1. De energie voor de samentrekking van skeletspieren wordt geleverd door ATP. Spieren hebben slechts een kleine hoeveelheid ATP in voorraad. Eenmaal
Nadere informatieBrouwinstallatie. Brouwinstallatie: Clubgebouw Benodigdheden Brouwerij Maischketel Filterkuip Kookketel Pompen Koeler Proces
Brouwinstallatie: Clubgebouw Benodigdheden Brouwerij Maischketel Filterkuip Kookketel Pompen Koeler Proces Jan Snip Presentatie aan de hand van fotomateriaal De club vlag Brouwinstallatie Clubgebouw KWBG
Nadere informatieT2: Verbranden en Ontleden, De snelheid van een reactie en Verbindingen en elementen
T2: Verbranden en Ontleden, De snelheid van een reactie en Verbindingen en elementen 2008 Voorbeeld toets dinsdag 29 februari 60 minuten NASK 2, 2(3) VMBO-TGK, DEEL B. H5: VERBRANDEN EN ONTLEDEN 3(4) VMBO-TGK,
Nadere informatieSE voorbeeldtoets 5HAVO antwoordmodel
SE voorbeeldtoets 5AV antwoordmodel Stikstof Zwaar stikstofgas bestaat uit stikstofmoleculen waarin uitsluitend stikstofatomen voorkomen met massagetal 15. 2p 1 oeveel protonen en hoeveel neutronen bevat
Nadere informatiescheikunde bezem vwo 2016-I
WC-reinigers 5 maximumscore 3 Cl 2 + 4 OH 2 ClO + 2 H 2 O + 2 e Cl 2 voor de pijl en ClO na de pijl 1 OH voor de pijl en H 2 O na de pijl 1 elektronen na de pijl en juiste coëfficiënten 1 6 maximumscore
Nadere informatieMemo: bierbrouw recepten gezamenlijk brouwdag
Memo: bierbrouw recepten gezamenlijk brouwdag Op 12 september 2015 wordt bij de bierbrouw vereniging t Hopbelleke een gezamenlijke bierbrouwdag georganiseerd. De T.C. is gevraagds om een aantal brouwrecepten
Nadere informatieZonder water(s) geen bier (en..)) Chris Wisse, Sr. Brouwer Jopenkerk Bierbrouwerij.
Zonder water(s) geen bier (en..)) Chris Wisse, Sr. Brouwer Jopenkerk Bierbrouwerij. Korte voorstelling van Jopenbier Jopenbier is dit jaar exact 20 jaar jong. Ontstaan uit liefde voor de biercultuur, historisch
Nadere informatie2 Concentratie in oplossingen
2 Concentratie in oplossingen 2.1 Concentratiebegrippen gehalte Er zijn veel manieren om de samenstelling van een mengsel op te geven. De samenstelling van voedingsmiddelen staat op de verpakking vermeld.
Nadere informatieSamenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1 + 2
Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 1 + 2 Samenvatting door K. 1077 woorden 22 maart 2016 6,1 9 keer beoordeeld Vak Scheikunde Impact 3 vwo Scheikunde hoofdstuk 1 + 2 Paragraaf 1: Stoffen bijv. Glas en hout,
Nadere informatiescheikunde vwo 2017-II
Kerosine uit zonlicht maximumscore 3 Een voorbeeld van een juiste berekening is: E = ( 2,42 0 5 ) + 0,5 ( 3,935 0 5 ) + 0,5 (,05 0 5 ) = +3,84 0 5 (J mol ). juiste verwerking van de vormingswarmten van
Nadere informatieBrouwhistorie In 2002 heb ik de cursus gevolgd bij de Deltabrouwers. Een van de redenen is natuurlijk, dat ik wel van een biertje houdt en wel
Brouwhistorie In 2002 heb ik de cursus gevolgd bij de Deltabrouwers. Een van de redenen is natuurlijk, dat ik wel van een biertje houdt en wel speciaal een Belgisch biertje. De cursus kan ik iedereen van
Nadere informatieLeerlingenhandleiding
Leerlingenhandleiding Afsluitende module Alternatieve Brandstoffen - Chemie verdieping - Ontwikkeld door dr. T. Klop en ir. J.F. Jacobs Op alle lesmaterialen is de Creative Commons Naamsvermelding-Niet-commercieel-Gelijk
Nadere informatieGistexperimenten Jacques Bertens
Gistexperimenten Jacques Bertens Verantwoording experimenten Praktische insteek Aansluiten praktijk hobbybrouwer Keukenexperimenten Geen laboratorium Geen wetenschappelijke verantwoording Wel zorgvuldige
Nadere informatieBier Kaart. MARTIN'S PALE ALE
Bier Kaart. MARTIN'S PALE ALE Wie kent niet de Martin s Pale Ale? Het bier dat onze voorouders "de nobelste Engelse Pale Ale noemden... Dit unieke bier is de vrucht van een absoluut buitengewone ambachtelijke
Nadere informatieSPECTROFOTOMETRISCHE BEPALING VAN HET ORGANISCH KOOLSTOFGEHALTE IN BODEM
SPECTROFOTOMETRISCHE BEPALING VAN HET ORGANISCH KOOLSTOFGEHALTE IN BODEM 1 DOEL EN TOEPASSINGSGEBIED Deze methode beschrijft de spectrofotometrische bepaling van het organisch koolstofgehalte in bodem
Nadere informatieUitwerkingen. T2: Verbranden en Ontleden, De snelheid van een reactie en Verbindingen en elementen
Uitwerkingen T2: Verbranden en Ontleden, De snelheid van een reactie en Verbindingen en elementen 2008 Voorbeeld toets dinsdag 29 februari 60 minuten NASK 2, 2(3) VMBO-TGK, DEEL B. H5: VERBRANDEN EN ONTLEDEN
Nadere informatieEen brouwdag bij Floris en Jan (P)
Een brouwdag bij Floris en Jan (P) Om een eerste aanzet te geven voor het herleven van de rubriek Thuis bij... hierbij het verslag van het bezoek wat uw redacteur bracht aan de garagebrouwerij van Jan
Nadere informatieNatuurlijk heb je nu nog géén massa s berekend. Maar dat kan altijd later nog. En dan kun je mooi kiezen, van welke stoffen je de massa wil berekenen.
Hoofdstuk 17: Rekenen in molverhoudingen 17.1 Rekenen aan reacties: een terugblik én een alternatief In hoofdstuk 11 hebben we gerekend aan reacties. Het achterliggende idee was vaak, dat je bij een reactie
Nadere informatieVEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD Op basis van richtlijn 91/155/EEG van de Commissie der Europese Gemeenschappen
1.Identificatie van de stof of het preparaat en van de firma 1.1 Identificatie van de stof of het preparaat: Synoniemen: R 134 a UN :3159 No CAS : 000811-97-2 No index CE S.O. Code NFPA 1-0-1 No EINECS
Nadere informatieExamen VWO. Scheikunde 1 (nieuwe stijl)
Scheikunde 1 (nieuwe stijl) Examen VW Voorbereidend Wetenschappelijk nderwijs Tijdvak 1 Maandag 27 mei 13.30 16.30 uur 20 02 Voor dit examen zijn maximaal 66 punten te behalen; het examen bestaat uit 24
Nadere informatieZie achterzijde voor bijkomende informatie HET GEBRUIK VAN EEN PORTABLE
HET GEBRUIK VAN EEN PORTABLE Vul de portable kort voordat u weg gaat. Vloeibare zuurstof verdampt. Als u de gevulde portable niet gebruikt, zal deze toch in ongeveer 24 uur leeglopen. 1. Zorg er altijd
Nadere informatievrijdag 30 januari 2015 Europees landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland
9 e Studiedag Druiventeelt Rijping op gist van witte en mousserende wijn door Gerhard Horstink vrijdag 30 januari 2015 Europees landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland
Nadere informatieHoofdstuk 3: Water, zuren en basen
Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen NaSk II Vmbo 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen NaSk II 1. Bouw van materie 2. Verbranding 3. Water, zuren en basen 4. Basis chemie voor beroep
Nadere informatieHop. Hop: Geschiedenis De hopplant Hopsamenstelling Hopharsen Hopoliën Hoplooistoffen Hopopslag Hopgebruik in bier EBU.
Hop: Geschiedenis De hopplant Hopsamenstelling Hopharsen Hopoliën Hoplooistoffen Hopopslag Hopgebruik in bier EBU Peter Wester Geschiedenis: Tot aan ~ 1500 werd er gruitbier gedronken Gruit, een kruidenmengsel
Nadere informatieBier. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Wat is bier?
Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over een drank die men in de horeca veel schenkt of tapt, namelijk bier. Wat wordt er van je verwacht? Na het bestuderen van deze kaart kun je: de grondstoffen
Nadere informatieSamengeperst gas, n.e.g. 70% stikstof, 30% kooldioxide UN-nummer: 1956 Opslagmethode: omgevingstemperatuur en hoge druk (> 150 bar)
1. INDICATIE VAN HET PRODUCT EN VAN HET BEDRIJF Omschrijving van het product Handelsnaam: Foodmix Naam: Samengeperst gas, n.e.g. 70% stikstof, 30% kooldioxide UN-nummer: 1956 Opslagmethode: omgevingstemperatuur
Nadere informatieLes 1. Suiker, Big Business
Les 1 Suiker, Big Business Suikerriet is een groot zoet gras dat men reeds lang kent en dat wordt geteeld in warme landen Een suikerbiet wordt gekenmerkt door een dikke zoete knol. Ten tijde van Napoleon
Nadere informatieWater. Water: Hoofdbestanddeel van bier Smaak bepalend Wat gebeurt er met het brouwwater tijdens het bierbrouwen? Correcties op brouwwater Proefsessie
Water: Hoofdbestanddeel van bier Smaak bepalend Wat gebeurt er met het brouwwater tijdens het bierbrouwen? Correcties op brouwwater Proefsessie Peter Wester Hoofdbestanddeel van bier: Welke parameters
Nadere informatieSchrijven met zetmeel
Schrijven met zetmeel 1. Onderzoeksvraag Hoe kan je een boodschap die geschreven is met zetmeel zichtbaar maken? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Oxidatie: een chemisch proces
Nadere informatieouder schuim jong schuim Afbeelding 2. Schematische voorstelling van een ideaal schuim
Schuim Je kent dat wel: heb je mooi bier gemaakt en slaat-ie dood in het glas. Eerst denk je nog: zeker met een vette bek aan het glas gezeten. Maar de keer daarop: zelfde verhaal. Jasses. Een mooie schuimkraag
Nadere informatieInhoudstafel. Woord vooraf door Prof. Dr. Freddy Delvaux Voorwoord door de auteur 1
Woord vooraf door Prof. Dr. Freddy Delvaux XV Voorwoord door de auteur 1 Deel I: Gerst en mout 7 1. Waarom gerst als grondstof? 7 2. Soorten gerst 8 2.1. Zomergerst Wintergerst 8 2.2. Tweerijige gerst
Nadere informatieBROdeLuxe Brouw Gereedschappen
BROdeLuxe Brouw is een presentatie/training met als doel de Brouw aanwezig in BROdeLuxe uit te leggen. Aan bod komen de volgende onderwerpen: Algemeen Welke Brouw zijn aanwezig? Uitleg van de Brouw Peter
Nadere informatieInvloed van water op het brouwproces. Patrick De Clercq 't Wijnneusje Haacht VAW lesgeversdag Geel 22/03/2014
Invloed van water op het brouwproces Patrick De Clercq 't Wijnneusje Haacht VAW lesgeversdag Geel 22/03/2014 Patrick De Clercq Lesgever bierbrouwen bij 't Wijnneusje Haacht ~ 20 jaar actief als hobbybrouwer
Nadere informatieSorghum Bier. Wereldwijd is gerst de voornaamste grondstof voor bier al worden er naast gerst natuurlijk ook granen als tarwe, mais en rijst gebruikt.
Sorghum Bier Wereldwijd is gerst de voornaamste grondstof voor bier al worden er naast gerst natuurlijk ook granen als tarwe, mais en rijst gebruikt. In Afrika wordt veelal een ander graan gebruikt: sorghum.
Nadere informatie\.J \..J \.' / \..'-./ \...' / L.--/ '-./ l\j ~\J ~\J ~\J \.J \.J. J)oor Wuu van Dijk "-.-/ JoopPeters <Q 17-UJ- 2(j()(, \ / '-' \.
\. v '- 1 \. \.. \.' / \..'-./ \...' / L.--/ '-./ Lv Lv l\ \ L \ \ \. I \. "-.-/ \ / '-' \. )oor Wuu van Dijk & ooppeters
Nadere informatie7.1 Het deeltjesmodel
Samenvatting door Mira 1711 woorden 24 juni 2017 10 3 keer beoordeeld Vak NaSk 7.1 Het deeltjesmodel Een model van een stof Elke stof heeft zijn eigen soort moleculen. Aangezien je niet kunt zien hoe een
Nadere informatieSHUFFLE-MIX. www.shufflemix.nl. Shuffle-Mix
SHUFFLE-MIX www.shufflemix.nl Shuffle-Mix Shuffle-Mix Bent u op zoek naar een compact systeem om uw producten te beluchten? Wilt u ook kosten besparen? Lees dan deze brochure met daarin het volledige Shuffle-Mix
Nadere informatie*** VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD ***
*** VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD *** 1. IDENTIFICATIE VAN DE STOF OF HET PREPARAAT EN VAN DE VENNOOTSCHAP/ONDERNEMING PRODUCT BENAMING COOL-BIND 1300 AANBEVOLEN TOEPASSINGEN LEVERANCIER Lijm Van Asperen Kleefstoffen
Nadere informatieRecepten samenstellen. Hints en tips Arnoud Aten 2014
Recepten samenstellen Hints en tips Arnoud Aten 2014 Recepten samenstellen Waarom? Hoe? Wat? 31-jan-2013 Recepten samenstellen - hints en tips 2 / 33 Waarom zelf een recept maken? Je eigen recept! Niet
Nadere informatie25 ste Vlaamse Chemie-Olympiade 2008
25 ste Vlaamse Chemie-Olympiade 2008 Schiftingsproef 13 februari 2008 Je naam en voornaam: Je adres: De naam van je school: Het adres van je school: Je leerjaar: Aantal uur chemie dat je dit schooljaar
Nadere informatieHoofdstuk 2: Kenmerken van reacties
Hoofdstuk 2: Kenmerken van reacties Scheikunde VWO 2011/2012 www.lyceo.nl Onderwerpen Scheikunde 2011 20122012 Stoffen, structuur en binding Kenmerken van Reacties Zuren en base Redox Chemische technieken
Nadere informatieScheikundige begrippen
Scheikundige begrippen Door: Ruby Vreedenburgh, Jesse Bosman, Colana van Klink en Fleur Jansen Scheikunde begrippen 1 Chemische reactie Ruby Vreedenburgh Overal om ons heen vinden er chemische reacties
Nadere informatieEigendom Derek Walsh & 1
Eigendom Derek Walsh & 1 Hoe groot is de invloed van gist op mijn bier? Alle technische aspecten van 1 bier die met 4 verschillende gisten is gebrouwen Mét degustatie! Eigendom Derek Walsh & 2 Doelstellingen
Nadere informatieVan Wijngaard tot Albertin Boisé. Wijndomein Sint Hubertushof Paul Spierings
Van Wijngaard tot Albertin Boisé Wijndomein Sint Hubertushof Paul Spierings Opzet presentatie Wijntuin, uitgaande van het groeiseizoen 2011 Het maken van Rode Wijn in 2011: Albertin Boisé Aanplant Aanplant
Nadere informatieSTADSHERBERG - DE BROUWERIJ. Rik van den Elzen en Leon Leeftink. ketelzaal - café - bar
ketelzaal - café - bar Het Tivoli complex is in acht eeuwen historie achtereenvolgens getransformeerd van klooster naar weeshuis, V huis, en uiteindelijk tot poppodium. a het vertrek van het poppodium
Nadere informatieBrouwdag in Hilvarenbeek
Brouwdag in Hilvarenbeek Beste medebrouwers / Koperen Tsjettel leden. Én beste sympathisanten van Museumbrouwerij De Roos. Het zal jullie niet zijn ontgaan. In zijn oneindige wijsheid heeft het keuringspanel
Nadere informatie