21. Saul is jaloers 1 Samuel 19 31

Transcriptie

1 21. Saul is jaloers 1 Samuel Tema Die jong opkomende ster, Dawid, ondervind hoe die jaloerse koning Saul hom bedreig, maar hy bly in alle omstandighede waardig en wag totdat die Here hom verhoog. Agtergrond en interpretasie Ná sy oorwinning oor Goliat verloop daar nog baie tyd voordat Dawid koning kan word. In hierdie tyd sien ons hoe koning Saul vir Dawid nader aan hom trek, maar ook op allerhande maniere probeer benadeel en selfs probeer doodmaak. Dawid kom telkens as die sterker een anderkant uit. Hy wag die tyd af tot ná koning Saul se dood om as koning na vore te tree. In die proses speel koning Saul se gesin (veral Jonatan en Mikal) ʼn belangrike rol. Hulle albei is baie lief vir Dawid. Die verhaal help lesers om ook vir Dawid lief te word sodat almal, net soos Saul se familielede, tevrede sal wees wanneer Dawid koning word. Ons kies ʼn enkele episode uit hierdie groep verhale om die verhouding tussen koning Saul en Dawid uit te beeld, naamlik 1 Samuel 24, met 23:16-18 as aanloop tot hoofstuk 24, en 1 Samuel 31, die dood van Saul en sy seuns, as afloop van die verhaal. In hierdie gedeeltes word Samuel se dood ook genoem. Daarmee is die tyd toe Israel nog nie konings gehad het nie heeltemal verby. Al is Saul se koninkryk steeds ʼn losse versameling groepe, is dit Dawid wat almal nou in een groot koninkryk sal saambind. Voordat daar ʼn koning was, het die priesters ʼn belangrike rol gespeel. Die verhouding tussen die koning en die priesters, asook die koning en militêre leiers, word in hierdie gedeelte geleidelik uitgesorteer. Alles word gereedgemaak vir een groot Dawidsryk. Bybelgedeeltes en hoofgedagtes Bybelgedeelte (lees of vertel) Vertel 1 Samuel 18:1-9, Vertel 1 Samuel 19:1, 9-18 baie kortliks Lees 1 Samuel 23:16-18 Hoofgedagtes van die ontmoeting 1. Saul raak jaloers. 2. Dawid trou met Saul se dogter Mikal. Mikal help Dawid om te vlug. 3. Jonatan erken dat Dawid koning gaan word.

2 Vertel 1 Samuel 24:1-4 en lees 1 Samuel 24:5-12, Vertel 1 Samuel 31:1-6 in twee of drie sinne 4. Dawid spaar Saul se lewe. Saul erken dat Dawid sal koning word. 5. Saul en sy seuns sterf. Uitkoms 1. Insig: Ek kan waardig bly wanneer allerhande bedreigings (uit my familie asook van ander gesagsfigure) oor my pad as gelowige kom. 2. Insig: Leer om te wag totdat die Here se tyd aanbreek. Doen jou bes in hierdie wagtydperk. Hulpmiddels by die storie 1. Paneel 4. Hulpmiddels vir kleingroepvaslegging Junior kleingroep Bring saam 1. ʼn Pakkie jellie 2. ʼn Ketel om water te kook 3. Water 4. ʼn Beker 5. ʼn Pakkie kitspoeding (moet in 2 minute gereed wees) 6. Melk (soos nodig vir kitspoeding) 7. Klitser 8. Twee bakke vir jellie en kitspoeding 9. ʼn Bak vir gebruikte skottelgoed 10. Klein bakkies en lepels sodat almal van die kitspoeding kan proe 11. ʼn Groot horlosie of wekker waarop almal die tyd (sekondes) kan sien Voor die tyd Sit alles reg op om die jellie en poeding vinnig te kan maak. Senior kleingroep Bring saam Voor die tyd

3 Die storie Begin Dis nie lekker om te wag nie. Sê nou jou pa of ma sê jy moet ʼn bietjie in die motor sit en vir hulle wag. Hulle gaan net gou by ʼn winkel of plek aan. En dan bly hulle lank weg. Hoe voel jy? Miskien sal jy beter voel as jy sien hulle kom uiteindelik motor toe aan met roomys vir jou. Dawid het geweet hy sal uiteindelik koning word, maar hy moes wag en wag en wag. In hierdie tyd kon hy maklik verkeerde dinge gedoen het. Hy kon vir Saul doodgemaak het, maar dan sou daar beslis ʼn klomp mense vir hom kwaad gewees het, veral Saul se familie. Wat het dan gebeur in hierdie tyd wat Dawid moes wag voordat hy koning kon word? Kom ons kyk na een of twee dinge. Hoor Moment 1: 1 Samuel 18:1-9, Saul raak jaloers Nadat Dawid vir Goliat verslaan het, het koning Saul hom nie laat teruggaan na sy pa en sy werk as skaapwagter nie. Nee, Dawid is saam na Saul se paleis toe. Saul het ʼn seun gehad wat baie lief geword het vir Dawid. Sy naam was Jonatan. Jonatan het van sy klere, sy swaard, sy boog en sy gordel vir Dawid gegee. Dawid het een van koning Saul se vernaamste soldate geword. Dit was nie lank nie, toe stel koning Saul vir Dawid aan as leier oor die soldate. Hulle het opgetrek om teen die Filistyne te gaan veg. Natuurlik het hulle gewen. Toe hulle terugkom, gebeur daar egter iets. Die vroue van al die dorpe het langs die pad gesing toe die soldate van die oorlog af terugkom. Hulle het gedans en gesing. Maar luister net wat het hulle gesing: Saul het sy duisende verslaan, maar Dawid sy tienduisende. Van toe af was Saul jaloers. Hy het nie meer van Dawid gehou nie. Saul se seun Jonatan was egter steeds Dawid se beste vriend. En Saul se dogter Mikal het op Dawid verlief geraak. Hulle is getroud, want Saul het gedink hy kan die troue en sy dogter gebruik om Dawid dood te maak. Saul was so jaloers op Dawid dat hy vir Jonatan en die ander leiers probeer oorreed het om vir Dawid dood te maak. Moment 2: 1 Samuel 19:1, 9-18 Dawid trou met Saul se dogter Mikal; sy help Dawid om te vlug Toe koning Saul eenkeer met sy spies in sy hand gesit het, het Dawid vir hom mooi musiek gemaak. Hy kon baie mooi op die lier, ʼn instrument met snare soos ʼn harp of kitaar, speel. Saul gooi toe sommer sy spies na Dawid toe. Maar Dawid het gekoes en Saul het hom nie raakgegooi nie. Dawid het na sy huis toe gevlug. In die nag het sy vrou, Mikal, Saul se dogter, hom gehelp om deur die venster te vlug. Sy het ʼn beeld in sy bed gesit en toegemaak. Toe Saul se soldate kom om Dawid te vang en dood te maak, het sy eers gesê hy is siek. Hulle wou hom toe met bed en al na die koning toe vat, maar toe ontdek hulle dat Dawid gevlug het en dat dit nie hy was wat in die bed gelê het nie.

4 ʼn Ander keer was dit Jonatan wat vir Dawid gewaarsku het dat sy pa hom wou doodmaak. (Vra die groep om gerus 1 Samuel 20 by die huis te lees). Dawid het woestyn toe gevlug, na ʼn plek met die naam Goresa. Jonatan het hom daar ontmoet. Moment 3: 1 Samuel 23:16-18 Jonatan erken dat Dawid koning sal word Ons sien dat Saul se seun Jonatan geweet het Dawid gaan koning word en dat hy dit goedgevind het. Hulle sou vriende bly. Saul het egter vir Dawid bly soek. Hy het naastenby geweet waar Dawid en ʼn klomp van sy manne weggekruip het. Terwyl Saul en sy soldate na Dawid gesoek het, moes Saul dringend ʼn draai loop. Hy het toe by ʼn grot ingegaan om sy ding te doen. Wat hy nie geweet het nie, was dat Dawid en sy manne agter in daardie donker grot weggekruip het. Kom ons lees verder. Moment 4: 1 Samuel 24:1-4, 5-12, Dawid spaar Saul se lewe; Saul erken dat Dawid sal koning word Saul het nou ook erken dat Dawid koning sou word. Hy het vir Dawid gevra om te belowe om nie sy familie dood te maak wanneer hy koning word nie. Alles was nou gereed vir Dawid om ná Saul se dood koning te word. Die Filistyne het toe weer teen Saul en sy soldate kom oorlog maak. Moment 5: 1 Samuel 31:1-6 Saul en sy seuns sterf; Dawid word koning Tydens hierdie oorlog het die Filistyne alles in hulle vermoë gedoen om vir koning Saul en sy seuns dood te maak. Die Filistyne se boogskutters was reg om vir Saul te skiet. Saul vra toe sy wapendraer om hom met sy swaard dood te maak sodat die boogskutters van die vyand hom nie sou doodmaak nie. Toe Saul se wapendraer dit nie wou doen nie, het Saul in sy eie swaard geval. Saul se seuns is ook in daardie oorlog doodgemaak. Dink Die mooi en lang koning se lewe het nie mooi geëindig nie. Alles was nou gereed vir ʼn nuwe begin met ʼn nuwe koning. Hierdie nuwe koning moes geduldig wag vir die regte tyd om koning te word. Hy het nooit probeer om self koning te word deur vir Saul en sy seuns dood te maak nie. In die Nuwe Testament is hierdie riglyne vir die volgelinge van Jesus neergeskryf: Moenie kwaad met kwaad vergeld nie. Wees goedgesind teenoor alle mense. As dit moontlik is, sover dit van julle afhang, leef in vrede met alle mense. Moenie self wraak neem nie, geliefdes, maar laat dit oor aan die oordeel van God (Rom 12:17-19).

5 Leef Dit is nie ons taak om God voor te spring nie. As God ʼn situasie lank laat aanhou, help Hy ons om te volhard en te besef Hy sien die onreg raak. Dit is ʼn baie groot toets vir ons. Dit beteken nie ons mag maar alle onregverdige dade laat voortgaan nie. Ons kan probeer om dit stop te sit, soos Dawid probeer doen het. Hy het selfs Saul se lewe gespaar en probeer om die saak met hom uit te praat. Kinders van die Here doen dinge op die Here se manier met liefde en in vrede.

6 Kleingroepvaslegging: Junior groep Welkom Groet elkeen met die woorde: Hoe laat is dit nou volgens jou horlosie of selfoon? (As iemand nie ʼn horlosie of selfoon by hulle het nie, vra sommer hoe hulle gewoonlik weet hoe laat dit is.) Wegspring Maak nou die jellie en kitspoeding. Volg die instruksies op die pakkies. Maak jellie met kookwater aan. Laat een van die groeplede dit roer totdat al die kristalle opgelos het. Sit dit eenkant op ʼn koel plek neer om te stol. Maak dan die pakkie kitspoeding, van die soort wat jy net twee minute hoef te klits en dan ʼn baie klein rukkie laat staan om styf te word. Laat die groep doodstil sit en wag totdat die poeding gereed is. Elkeen wat doodstil sit en niks sê totdat die poeding gereed is nie, kan daarvan proe. Toets kort-kort of die poeding reg is. Die eksperiment moet wys hoe moeilik dit is om te wag. Kyk of die groep drie minute kan stilsit. Kondig ná elke 15 of 30 sekondes aan hoeveel tyd verloop het. Ná drie minute kan julle die twee soorte poedings toets. Almal kan van die kitspoeding proe, maar die loperige jellie sal nog moet staan. Die groep kan die vrae in hulle werkboeke antwoord: Hoe het dit vir jou gevoel om te wag vir die jellie en kitspoeding om te stol? Het die tyd vinnig of stadig verbygegaan? Werksaam Gesels saam oor hierdie vrae: Is dit lekker of sleg om te wag? Wat gebeur wanneer jy moet wag? Wat het met Dawid gebeur toe hy baie jare moes wag voordat hy kon koning word? Was dit goed vir Dawid om so lank te wag? Hoekom sê jy so? 2. Kan jy vir Dawid met die slingervel help om uit te kom by die Dawid met die kroon op sy kop?

7 Wegstuur/Huisgeloof Ons huis is ʼn skuilplek teen die storms waar ons leer om te wag en respek vir ander mense te hê. 1. Laat een van jou huismense vertel van ʼn storm waarin hulle was en waar hulle teen die storm geskuil het. Hoe lank het die storm aangehou? Hoe lank het dit vir hulle gevoel? 2. Gesels saam oor hierdie stelling: Ons huis is ʼn veilige plek. Hoekom sê julle so? Waarteen bied julle huis skuiling? 3. Lees Psalm 91:1-2. Gesels saam oor wat hierdie gedeelte vir julle as gesin beteken.

8 Kleingroepvaslegging: Senior groep Welkom Groet elkeen met die woorde: Hoe laat is dit nou volgens jou horlosie of selfoon? (As iemand nie ʼn horlosie of selfoon by hulle het nie, vra sommer hoe hulle gewoonlik weet hoe laat dit is.) Wegspring Maak nou die jellie en kitspoeding. Volg die instruksies op die pakkies. Maak jellie met kookwater aan. Laat een van die groeplede dit roer totdat al die kristalle opgelos het. Sit dit eenkant op ʼn koel plek neer om te stol. Maak dan die pakkie kitspoeding, van die soort wat jy net twee minute hoef te klits en dan ʼn baie klein rukkie laat staan om styf te word. Laat die groep doodstil sit en wag totdat die poeding gereed is. Elkeen wat doodstil sit en niks sê totdat die poeding gereed is nie, kan daarvan proe. Toets kort-kort of die poeding reg is. Die eksperiment moet wys hoe moeilik dit is om te wag. Kyk of die groep drie minute kan stilsit. Kondig ná elke 15 of 30 sekondes aan hoeveel tyd verloop het. Ná drie minute kan julle die twee soorte poedings toets. Almal kan van die kitspoeding proe, maar die loperige jellie sal nog moet staan. Die groep kan die vrae in hulle werkboeke antwoord: Hoe het dit vir jou gevoel om te wag vir die jellie en kitspoeding om te stol? Het die tyd vinnig of stadig verbygegaan? Wonder 1. Maak jou oë toe en wonder hieroor: Wat sou gebeur as Dawid vir koning Saul in die grot doodgemaak het? 2. Vertel nou vir mekaar wat julle gedink het. Werksaam 1. Gesels saam hieroor: Wat gebeur wanneer jy moet wag? Wat het met Dawid gebeur toe hy baie jare moes wag voordat hy koning kon word? Christene kry soms baie swaar en verkies dan dat die Here gou moet terugkom. Hoe voel jy hieroor? Kry jy swaar? Wil jy hê Jesus moet gou kom? 2. Lees 2 Petrus 3:8-13. Wat beteken hierdie verse? Gebruik die woorde hieronder en maak kort sinne wat by hierdie Bybelgedeelte pas: duisend

9 geduldig bekeer verwagting die wil van God Wegstuur/Huisgeloof Ons huis is ʼn skuilplek teen die storms waar ons leer om te wag en respek vir ander mense te hê. 1. Laat een van jou huismense vertel van ʼn storm waarin hulle was en waar hulle teen die storm geskuil het. Hoe lank het die storm aangehou? Hoe lank het dit vir hulle gevoel? 2. Gesels saam oor hierdie stelling: Ons huis is ʼn veilige plek. Hoekom sê julle so? Waarteen bied julle huis skuiling? 3. Lees Psalm 91:1-2. Gesels saam oor wat hierdie gedeelte vir julle as gesin beteken.