Dordrecht. Gemeentebestuur. Aan de Gemeenteraad

Transcriptie

1 Gemeentebestuur Dordrecht Aan de Gemeenteraad Nr. OW/2004/5607 Datum 28 oktober 2004 Onderwerp "Dordrecht bouwt aan Onderwijs", een Integraal Huisvestingsplan voor onderwijs 1. Inleiding In juli 2003 heeft de raad de Onderwijsvisie "Investeren in leren" vastgesteld. Daarin is aangegeven dat de huisvesting een belangrijk element is voor de verdere ontwikkeling van het primaire proces. Een groot aantal onderwijsgebouwen is niet meer adequaat voor het doel: het geven van goed onderwijs. Aan de ene kant laat de staat van gebouwen te wensen over en aan de andere kant zijn gebouwen niet afgestemd op de huidige werkwijzen in het onderwijs. Bovendien is er sprake van een te grote versnippering van locaties (dis- en nevenlocaties). Met betrekking tot de onderwijshuisvesting moet een kwaliteitsslag worden gemaakt, om de scholen in staat te stellen de onderwijsideeën te realiseren die in de onderwijsvisie zijn ontvouwd. De raad heeft op 1 juni 2003 bij de nota "Investeren in Dordrecht" extra middelen voor de onderwijshuisvesting gereserveerd. Om de beschikbare middelen de komende jaren op een verantwoorde manier in te zetten is een Integraal Huisvestingsplan (IHP) een vereiste. Afgelopen jaar is in nauw overleg met de schoolbesturen een Beleidskader Onderwijshuisvesting ontwikkeld en parallel hieraan een IHP met concrete voorstellen per jaar tot 2011 inclusief het meerjarenonderhoudsplan. De beoogde effecten van het Integraal Huisvestingsplan kunnen als volgt worden geformuleerd: a. het vormgeven van een samenbindend overall huisvestingsbeleid, een kader waarbinnen huidige en toekomstige ontwikkelingen kunnen worden afgewogen; b. realiseren van een beleid dat aansluit bij de Onderwijsvisie Dordrecht: "Investeren in leren"; c. het realiseren van een beleid dat aansluit bij hedendaagse denkbeelden over onderwijs; d. een efficiënt gebruik van middelen en ruimten. 2. Landelijke ontwikkelingen met betrekking tot de onderwijshuisvesting De verantwoordelijkheid voor de onderwijshuisvesting is in 1997 overgedragen van het rijk aan de gemeenten. Sindsdien hebben zij de zorgplicht voor de onderwijsgebouwen voor het primair en het voortgezet onderwijs. Onlangs heeft het kabinet besloten dat per 1 januari 2005 schoolbesturen voor het voortgezet onderwijs (vo) zelf verantwoordelijk zijn voor al die zaken die onder het begrip "aanpassing gebouwen" vallen. De schoolbesturen voor het vo zijn al grotendeels verantwoordelijk voor het onderhoud van de gebouwen. De gemeenten blijven voor het vo vanaf 1 januari 2005 alleen nog verantwoordelijk voor de uitbreiding en de nieuwbouw, constructiefouten, calamiteiten en 1 e inrichting. Ten aanzien van het primair onderwijs is het kabinet tot de conclusie gekomen om voorlopig geen wijzigingen aan te brengen in de huidige verantwoordelijkheidsverdeling tussen gemeenten en schoolbesturen. Hiervoor is te weinig draagvlak aanwezig. 3. De totstandkoming van het Beleidskader Onderwijshuisvesting en het Integraal Huisvestingsplan Het Beleidskader Onderwijshuisvesting en het Integraal Huisvestingsplan zijn het resultaat van een interactief proces.

2 Er is een stuurgroep ingesteld waarin alle betrokken schoolbesturen vertegenwoordigd zijn en de afdeling onderwijs. Tijdens de stuurgroepbijeenkomsten zijn werkdocumenten bediscussieerd. Deze discussies hebben geleid tot het Beleidskader Onderwijshuisvesting. Parallel aan dit proces zijn inventarisaties uitgevoerd, waarbij, met behulp van een vragenlijst, per locatie alle kwantitatieve en kwalitatieve knelpunten in beeld zijn gebracht. De resultaten van de inventarisatie zijn uitvoerig besproken in de stuurgroep. Op deze manier is een nulmeting verkregen per 1 januari Het Beleidskader Onderwijshuisvesting en de inventarisatie hebben vervolgens als basis gediend voor het IHP. Tijdens het proces is ook intensief bilateraal overleg gevoerd door de afdeling onderwijs met de verschillende schoolbesturen. Soms vond overleg plaats met een aantal schoolbesturen gezamenlijk, waar het bijvoorbeeld de problematiek in een bepaalde wijk betrof. De leden van de stuurgroep waren tijdens het proces verantwoordelijk voor terugkoppeling naar hun achterban. De afdeling onderwijs zorgde voor de interne afstemming met andere afdelingen/sectoren en met de wethouder van onderwijs. 4. Hoofdpunten van het Beleidskader Onderwijshuisvesting Maatwerk en integrale benadering Bij het samenstellen van het beleidskader stonden van het begin af aan de begrippen "maatwerk per school" en "integrale benadering" centraal. Er is daarom niet gekozen voor een evenredige verdeling van de financiële middelen per schoolbestuur of op basis van leerlingaantal. Daarnaast is uitgegaan van een integrale benadering, waarbij zowel onderhoud, aanpassing, uitbreiding en ook voorzieningen voor onderwijskundige vernieuwing zijn betrokken. Een aspect daarbij vormde ook de vraag of er stedenbouwkundige meerwaarde was te verkrijgen door het slopen en/of verplaatsen van onderwijsgebouwen. Gebleken is dat een aantal (nood)lokalen in een slechte staat verkeert. Uit zowel onderwijskundig als stedenbouwkundig oogpunt is prioriteit gegeven aan het opheffen van deze locaties. Aantal en omvang van de scholen Bij het primair onderwijs is gekozen voor schoollocaties met een minimale omvang van 8 groepen met een gemiddelde groepsgrootte van 24 leerlingen, waarbij alle voorzieningen aanwezig zijn. Bij kleinere locaties is gestreefd naar vergroting van de hoofdlocatie, zodat zoveel mogelijk unilocaties ontstaan. Daarnaast wordt rekening gehouden met een voorziening voor peuterwerk en buitenschoolse opvang. In het primair onderwijs is er onderscheid tussen wijkgebonden scholen en scholen met een stedelijk karakter op basis van levensovertuiging of onderwijsconcept. Bij de wijkgebonden scholen is uitgegaan van de bestaande gemeentelijke wijkindeling waarbij in iedere wijk zowel protestants-christelijk als openbaar onderwijs beschikbaar moet zijn. Voor het katholiek onderwijs is op basis van historische gegevens een groter gebied aangehouden. Uiteraard is ook rekening gehouden met de ontwikkelingen in de wijk. Op basis van bovengenoemde uitgangspunten is met de schoolbesturen overlegd over de optimale situatie van iedere school en de planning voor de komende jaren. Daarbij hebben de leerlingenprognoses uiteraard ook een rol gespeeld. Naast nieuwbouw voor een aantal scholen worden vrijwel overal aanpassingen voorzien tenzij deze al recent zijn gerealiseerd. Aparte aandacht is besteed aan de scholen voor speciaal onderwijs die in het kader van de Wet op de Expertisecentra in Dordrecht zijn gehuisvest. Het betreft hier regionale voorzieningen waarvoor Dordrecht centrumgemeente is. De eisen die aan de Onderwijshuisvesting voor deze kinderen gesteld worden zijn aanzienlijk en nemen toe mede gezien de ernst van de lichamelijke beperkingen van een deel van de groep. Geconstateerd is dat een groot aantal van de huidige gebouwen niet meer voldoet aan deze hoge eisen. Het voortgezet onderwijs wordt voor een belangrijk deel in het Leerpark gehuisvest. De te realiseren gebouwen zijn en worden zodanig ontworpen, dat het onderwijs er optimaal zal zijn toegerust om de gewenste onderwijskundige vernieuwingen vorm en inhoud te geven.

3 -3- Het overig voortgezet onderwijs verdient nog aandacht. Alvorens de verantwoordelijkheid "aanpassingen gebouwen" per 1 januari 2005 over te dragen aan de schoolbesturen voor voortgezet onderwijs, dienen de scholen adequaat te zijn voorzien in de huisvesting. Dit is mogelijk door de onderwijsgebouwen, evenals de onderwijsgebouwen in het Leerpark, een kwaliteitstoeslag toe te kennen voor de onderwijshuisvesting. Tevens wordt voorzien in unilocatie per opleiding (VMBO/TL, HAVO A/WO). Gymzalen Tenslotte is de situatie van de gymzalen in Dordrecht onderzocht. De benodigde capaciteit moet worden vergroot vooral door toename van het aantal leerlingen in het speciaal onderwijs. Bij de nieuwbouw van scholen wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met een sportvoorziening. Waar mogelijk wordt een spelzaal gerealiseerd die meer mogelijkheden biedt voor bewegingsonderwijs, maar ook voor gebruik buiten de schooltijden. De plannen voor de gym- en spelzalen zijn ook onderdeel van het IHP. Overig Een groot aantal zaken is geregeld in het Beleidskader Onderwijshuisvesting. Toch zijn er nog onderwerpen die nadere uitwerking behoeven, bijvoorbeeld de juridische overdracht van schoolgebouwen, de wijziging van het terreinoppervlak en de nog te ontwerpen Verordening Materiele Financiële Gelijkstelling. Deze onderwerpen zijn opgenomen in een uitwerkingsparagraaf en vormen integraal onderdeel van het Beleidskader Onderwijshuisvesting. 5. Hoofdpunten van het IHP Primair onderwijs Per wijk worden kort de belangrijkste ontwikkelingen geschetst. In de Binnenstad komt op de Stadswerven de Montessorischool. Dit wordt mogelijk door het verplaatsen van deze school uit Crabbehof. Voor deze verplaatsing dient de raad goedkeuring te vragen aan het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Aan de Blekersdijk wordt voor school Vest nieuwbouw gerealiseerd. De Dr. H. Bavinckschool is momenteel nog op twee locaties gehuisvest. Aan de Singel zal, door vervangende nieuwbouw, een unilocatie worden gerealiseerd. In de wijk Reeland zal Noordhove op een unilocatie worden gehuisvest aan de Reeweg Oost. De voormalige LTS, een monumentaal pand, zal door een ingrijpende verbouwing geschikt worden gemaakt voor een basisschool, een peuterspeelzaal, en een sportvoorziening voor bewegingsonderwijs. Voor de Repelaer is een ingrijpende aanpassing in het IHP opgenomen of nieuwbouw op de huidige plek. De Ds. J. Bogermanschool komt in aanmerking voor vervangende nieuwbouw. In Krispijn zullen drie scholen in de nieuw te realiseren multifunctionele accommodatie (MfA) worden gehuisvest: de Meander, de Mauveschool en de Mondriaan. De MfA zal hiervoor worden uitgebreid tot 24 lokalen. Voor de Meander heeft de raad in 2003 al besloten om nieuwbouw te realiseren. Recente ontwikkelingen hebben geleid tot een andere wijze van huisvesten. Het betreffende besluit uit 2003 moet daarom worden ingetrokken. In de wijk Stadspolders worden de Oranje Nassauschool en de Griffioen door uitbreiding en aanpassing ondergebracht in het complex Stadspolders. De noodlokalen aan het Mina Krüseman-erf worden verlaten. In Oudelandshoek zullen de Bever en de Johan Frisoschool uitbreiding krijgen in de vorm van nieuwbouw. Een aantal noodlokalen kan dan worden gesloopt en het Van den Broek-erf wordt door de Bever verlaten. In dit pand kunnen vervolgens groepen van de Geert Groote worden gehuisvest. Tevens vinden er voor deze school aanpassingen plaats. In de wijk Crabbehof/Wielwijk wordt nieuwbouw gerealiseerd aan de Douwe Aukesstraat. Dit gebouw zal onderdak bieden aan de Albatros en een nevenlocatie van de Meander. Voor de J.F. Kennedyschool, locatie Zuidendijk, vindt vervangende nieuwbouw plaats. In het gebouw van de Pabo In Holland aan de Spirea zal na een ingrijpende verbouwing, uiterlijk! januari 2006 Ikra worden gehuisvest. Het gebouw heeft vervolgens nog restcapaciteit voor een andere (onderwijs)bestemming.

4 -4- In de wijk Dubbeldam wordt de o.b.s Dubbeldam in zijn geheel ondergebracht in het hoofdgebouw aan de Eikenlaan. Hiervoor moeten enkele lokalen worden bijgebouwd. De nevenlocatie aan de Van Schendelstraat kan vervolgens na aanpassing worden gebruikt om groepen van de Beatrixschool te huisvesten. De Julianaschool aan de Goudenregenstraat komt voor vervangende nieuwbouw in aanmerking. Voor de Regenboog en Dubbeldam zijn, in overleg met de betreffende schoolbesturen, nog varianten in overweging, waardoor ruimtelijk en onderwijshuisvestelijk mogelijk meerwaarde is te creëren. Wet op de Expertise Centra Voor de zorginstellingen De Kreek en De Steiger zal nieuwbouw inclusief een gymzaal worden gerealiseerd aan de Chico Mendesring in de wijk Oudelandshoek. Een nevenvestiging van de Parkschool (ZMOK) uit Alphen aan de Rijn zal aan de Hugo van Gijnweg worden gehuisvest. Hiervoor zal dit gebouw ingrijpend worden aangepast. In de nabije omgeving zal een sportvoorziening worden gerealiseerd. Bezien wordt nog een alternatief in huisvesting op de Spirea, samen met het Islamitisch basisonderwijs. De huisvesting van de Blije Gaarde, de Vlij en de Dordtse Buitenschool stelt hoge eisen. De huidige gebouwen voldoen niet meer en zijn zeer slecht aanpasbaar. De drie scholen zullen door middel van vervangende nieuwbouw op het gezondheidspark worden gehuisvest of in de directe nabijheid daarvan (De Sitterstraat). Ten behoeve van deze drie scholen zal mogelijk ook een spelzaal worden gerealiseerd. Voortgezet onderwijs Aangezien het Leerpark op een andere wijze is geregeld, wordt dit onderdeel van het voortgezet onderwijs hier buiten beschouwing gelaten. De VMBO/TL, HAVO en VWO gebouwen zijn bouwkundig in een redelijk tot goede staat. Onderwijskundig gezien zijn zij echter gedateerd. Het Johan de Witt-gymnasium zal worden uitgebreid aan het Oranjepark en krijgt hierdoor een unilocatie. Een spelzaal voor bewegingsonderwijs, bestemd voor zowel het Johan de Wittgymnasium als voor basisscholen in de directe omgeving, maakt onderdeel uit van deze uitbreiding. Hiermee is het gymnasium adequaat gehuisvest. Het Insula College heeft, voor VMBO/TL, HAVO en VWO na het verlaten van De Sitterstraat twee gebouwen in gebruik: de Koningstraat (jaren '70) en het Halmaheiraplein (jaren '50). Het Stedelijk Dalton Lyceum (SDL) heeft voor deze soorten onderwijs eveneens twee gebouwen in gebruik: Overkampweg (jaren '80 en aangepast in 2000 en 2002) en de Kapteijnweg (jaren '70). De drie schoolbesturen van het Johan de Witt-gymnasium, het Insula College en SDL worden in de gelegenheid gesteld om de huisvesting aan te passen aan de huidige onderwijskundige vernieuwing. 6. Bouwproces De komende jaren zal op grote schaal worden nieuwgebouwd, aangebouwd en verbouwd. Wij streven ernaar deze processen af te stemmen op de realisering van peuterspeelzalen en kinderopvangvoorzieningen en ook daarmee de positie van de school in de samenleving te versterken. Wij achten het voorts gewenst dat specifieke aandacht wordt besteed aan de architectuur van de nieuw te bouwen scholen. Wij overleggen daarover met de schoolbesturen en bezien tevens de mogelijkheden van een specialistisch welstandstoezicht, bijvoorbeeld door een Q-team. 7. Verantwoordelijkheden Zoals gezegd is het IHP tot stand gekomen in gezamenlijk overleg met de schoolbesturen. Zij aanvaarden de nulmeting als basis en de plannen in het IHP voor de komende jaren als bepalend voor de huisvestingsvraag. Omdat in een dergelijke complexe operatie niet aan alle wensen van de schoolbesturen kan worden voldaan, is uitgegaan van een "packagedeal" met de schoolbesturen.

5 - 5- Wij beogen met de schoolbesturen contracten te sluiten over de verdere uitvoering, waarbij de verantwoordelijkheden en bevoegdheden van gemeente en schoolbesturen nauwkeurig worden beschreven. Het programma IHP voor 2005 zal daar ook onderdeel van uitmaken en wordt niet beschouwd als onderdeel van het reguliere Programma De "Verordening voorzieningen huisvesting gemeente Dordrecht" van 5 maart 2002 moet uiteindelijk worden aangepast aan het nieuw geformuleerde onderwijshuisvestingsbeleid en de afspraken die gemaakt zijn in contracten met de schoolbesturen. We stellen voor om de verdere uitvoering over te dragen aan ons college. Jaarlijks zal aan de raad een voortgangsrapportage worden voorgelegd. 8. Overige huisvestingszaken Programma en overzicht 2005 Naast zaken die tot het IHP behoren hebben, zijn er ook aanvragen door de schoolbesturen ingediend voor voorzieningen onderwijshuisvesting in In de besluitvorming is reeds aansluiting gezocht bij het in het kader van het IHP ontwikkelde beleidskader. In verband met de verwachte wijziging in regelgeving voor het VO wordt u gevraagd een plafond in te stellen voor deze specifieke voorziening. De verordening biedt deze mogelijkheid. Bijgevoegd is ook het overzicht van de aanvragen brandveiligheid. In de financiële paragraaf wordt ingegaan op de consequenties die de Tijdelijke Subsidieregeling aanpassing schoolgebouwen aan eisen voor brandveiligheid in het Primair-, Voortgezet en Speciaal onderwijs voor het huisvestingsbudget heeft. Het programma 2005, het overzicht 2005 en de toelichting treft u separaat aan. Aanvulling programma 2004 Een aantal aanvragen heeft nog betrekking op noodzakelijke voorzieningen in Ook deze treft u separaat voorzien van een korte toelichting aan. 9. Financiële consequenties De middelen voor deze complexe operatie worden verkregen door de samenvoeging van een aantal budgetten. In de nota Investeren in Dordrecht zijn in 2003 extra middelen toegekend voor onderwijshuisvesting. Samen met het reguliere onderwijsbudget als onderdeel van de uitkering uit het gemeentefonds, de extra rijksmiddelen voor onderwijskundige vernieuwing, de vrijval van middelen, een beperkt deel van het Leerparkbudget en de ruimte door vermindering van rentelasten vormen zij de basis voor de investeringen. Een uitgebreide paragraaf bij het IHP geeft een gespecificeerd beeld van de investeringen tot De ramingen zijn gebaseerd op standaardprijzen. Wij bezien met de schoolbesturen of door een weloverwogen aanbestedingsaanpak daarop voordelen zijn te realiseren. 10. Overleg Op 7 oktober jl. zijn de stukken formeel voor op overeenstemming gericht overleg voorgelegd aan de schoolbesturen in het Lokaal Onderwijs Forum. Zij gingen er unaniem mee akkoord. 11. Beslispunten Op grond van het bovenstaande stellen wij u voor: 1. in te stemmen met het Beleidskader Onderwijshuisvesting, het Integraal Huisvestingsplan en de bijbehorende bijlagen; 2. als uitwerking daarvan in te stemmen met de verplaatsing van de Montessorischool van Troelstraweg 127 naar de Stadswerven en hiertoe een verzoek in te dienen bij de minister alsmede het raadsbesluit d.d. 11 november 2003 betreffende de nieuwbouw Meander in te trekken;

6 het bekostigingsplafond voor de voorziening aanpassing voor het Voortgezet Onderwijs voor het programma jaar 2005 op O,-- vast te stellen; vervolgens het programma 2005, de overige voorzieningen voor 2005, het overzicht 2005 en de aanvullende voorzieningen programma 2004 vast te stellen met de bijbehorende begroting; 4. de in de financiële paragraaf onderwijshuisvesting, tabel 2, genoemde netto investeringen voor 79,1 miljoen beschikbaar te stellen en de daaruit voortvloeiende lasten in de meerjarenraming en de begroting 2004 en 2005 te wijzigen conform tabel 1 van de financiële paragraaf. Het totaal van de investeringen bedraagt netto 88,1 miljoen. Hiervan is reeds 6,4 miljoen van het OPDC en 2,6 miljoen voor de subsidieregeling Brandveiligheid door de raad besloten. BURGEMEESTER en WETHOUDERS van DORDRECHT de secretaris de burgemeester R.J.G. Bandell - ontwerp besluit -