RAPPORT VAN EEN SPECIFIEK ONDERZOEK. Onderzoek naar de uitgaven aan huisvesting in 2013 en 2014 door de stichting KBA Nw West

Transcriptie

1 RAPPORT VAN EEN SPECIFIEK ONDERZOEK Onderzoek naar de uitgaven aan huisvesting in 2013 en 2014 door de stichting KBA Nw West Utrecht, 3 juni 2016 Onderzoeksnummer: Edocs nr

2

3 Voorwoord Dit rapport bevat de resultaten van een specifiek onderzoek naar de investeringen in huisvesting door het bestuur van de Stichting KBA Nw West (27770). De Inspectie van het Onderwijs (hierna: inspectie) heeft het onderzoek uitgevoerd in de maanden november 2015 tot mei Het conceptrapport met nummer is op 30 mei 2016 aan het bestuur toegezonden voor hoor en wederhoor. Het bestuur heeft op 1 juni 2016 gereageerd met een zienswijze, die voor zover nodig is verwerkt in het definitieve rapport. Het definitieve rapport met nummer is op 3 juni 2016 te Utrecht vastgesteld door dr. Marc Spierings, teamleider PO-VO, directie Rekenschap en Juridische Zaken. Het onderzoeksrapport wordt in de vijfde week na vaststelling openbaar gemaakt via SPECIFIEK ONDERZOEK Naast regulier onderzoek op grond van artikel 11 van de Wet op het onderwijstoezicht (WOT), kan de inspectie uit eigen beweging dan wel op aanwijzing van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap specifiek onderzoek verrichten op grond van artikel 15 van de WOT. Hieronder worden alle niet-reguliere vormen van onderzoek verstaan. De inspectie kan op grond van artikel 3 van de WOT een onderzoek instellen naar, onder meer, de financiële rechtmatigheid en de naleving van, bij of krachtens onderwijswetten gegeven voorschriften. Voor een specifiek onderzoek wordt steeds per onderzoek een onderzoeksvraag of meerdere onderzoeksvragen geformuleerd afhankelijk van de aard en onderwerp van het onderzoek. Ook de onderzoeksopzet en uitvoering volgen geen vast stramien, maar worden per geval bepaald. De bevindingen naar aanleiding van een specifiek onderzoek worden vastgelegd in een openbaar rapport, tenzij de aard van het onderzoek of de omvang daarvan zich daartegen verzet.

4

5 INHOUD Voorwoord 3 Samenvatting 7 1 Opdracht en werkwijze Aanleiding Onderzoeksvragen en werkwijze Wet- en regelgeving 9 2 Bevindingen en conclusies Bevindingen Huisvestingsuitgaven in Huisvestingsuitgaven in Conclusies 11

6

7 Samenvatting De instellingsaccountant van de Stichting KBA Nw West heeft in het rapport van bevindingen bij de jaarrekening 2013 gemeld dat het bestuur bij de verbouwing van de Eloutschool in Amsterdam onrechtmatig heeft geïnvesteerd in huisvesting. Bij de jaarrekening 2014 meldt de accountant dat onrechtmatig voor aan huisvestingsvoorzieningen is besteed. De inspectie heeft naar deze meldingen een onderzoek ingesteld. De inspectie komt op grond van het onderzoek tot de conclusie dat de uitgaven in 2013 van van KBA Nw West voor de Eloutschool inderdaad onrechtmatig waren. Met de vergoeding van deze uitgaven door de gemeente in 2016 is van een onrechtmatige besteding van bekostigingsgelden per saldo geen sprake meer. De inspectie heeft vastgesteld dat de melding van de accountant in 2014 een nagekomen factuur van betreft die betrekking heeft op het nieuwbouwproject van de Fiep Westendorpschool en dat KBA Nw West als bouwheer namens de gemeente fungeerde. Het nieuwbouwproject is met een voordelig saldo van circa gerealiseerd, waarvan onzeker. Ook als rekening wordt gehouden met deze onzekerheid, resteert een positief saldo. Van een onrechtmatige besteding van bekostigingsgelden is derhalve geen sprake.

8

9 1 Opdracht en werkwijze 1.1 Aanleiding De instellingsaccountant heeft in het rapport van bevindingen bij de jaarrekening 2013 gemeld dat het bestuur van de stichting KBA Nw West in strijd met de wettelijke bepalingen heeft geïnvesteerd in de huisvesting. Dit betrof een investering in de Eloutschool in Amsterdam. In het rapport meldt de accountant dat sprake is van overtreding van artikel 148 wet op het Primair Onderwijs (WPO). In het rapport van bevindingen bij de jaarrekening 2014 meldde de accountant dat middelen aan huisvestingsvoorzieningen zijn besteed. Het gaat om die verantwoord is onder de huisvestingslasten. Ook hierbij is volgens de accountant sprake van overtreding van artikel 148 WPO. 1.2 Onderzoeksvragen en werkwijze De inspectie heeft naar aanleiding van de meldingen door de accountant een onderzoek ingesteld of sprake is van onrechtmatige uitgaven. De onderzoeksvragen zijn als volgt: Is in onrechtmatig besteed aan huisvesting? Is in onrechtmatig aan huisvestingsvoorzieningen besteed 1? Er heeft een overleg met het bestuur van KBA Nw West plaatsgevonden. Ook zijn documenten bij het bestuur opgevraagd. Deze zijn geanalyseerd, samen met de beschikbare informatie uit de jaarverslagen 2013 en 2014 van het bestuur. 1.3 Wet- en regelgeving Het relevante normenkader voor deze casus is artikel 148 WPO, dat stelt dat middelen die bestemd zijn voor materiële instandhouding van scholen en voor personeel, alleen daaraan besteed mogen worden. Ook van belang zijn de artikelen 91 en 92 WPO, die aangeven dat de gemeente verantwoordelijk is voor de huisvestingsvoorzieningen van scholen en om welke voorzieningen het gaat. Uitzondering op artikel 148 is dat een bestuur mag investeren in huisvesting, mits dit bedrag aanvullend is op de investering van de gemeente (te denken valt aan uitgaven voor een fraaiere of meer milieubewuste uitvoering van de huisvesting) en de bijdrage van het bestuur betaald kan worden uit de reserves van het bestuur waarover het beschikte in augustus 2006 (bij de overgang naar het lumpsumstelsel). Volgens een uitspraak van de rechter in 2014 zijn uitgaven voor nieuwbouw geen aanvullende voorziening (uitspraak Rb. Noord-Holland van 27 januari 2014, ECLI:NL:RBNHO:2014:1486). Uitbreidingsinvesteringen zijn eveneens niet toegestaan (zie de brief aan de instellingsaccountants van 18 februari 2011 met als kenmerk ). 1 In het onderzoek is naar voren gekomen dat het gaat om Dit bedrag wordt verder aangehouden. Pagina 9 van 11

10 2 Bevindingen en conclusies 2.1 Bevindingen Bij het onderzoek naar de rechtmatigheid van de huisvestingsuitgaven in 2013 en 2014 zijn de volgende bevindingen naar voren gekomen Huisvestingsuitgaven in 2013 De inspectie heeft vastgesteld dat het bestuur in heeft geïnvesteerd ten behoeve van de uitbreiding van de Eloutschool. Het bestuur heeft aangegeven dat het behoefte had aan uitbreiding voor 2 groepen (12 e en 13 e groep). De gemeente was bereid uitbreiding te bekostigen voor 1 groep; al in 2010 had zij de bereidheid hiertoe aangegeven. Zij vond de leerlingengroei voor een tweede groep onvoldoende en niet duurzaam genoeg. De gemeente heeft voor de 13 e groep een aanbod gedaan voor een ruimte in een leegstaande school. Het bestuur had de overtuiging dat op grond van de groei in het leerlingaantal te zijner tijd voldaan zou worden aan de norm voor uitbreiding van de huisvesting en dat de gemeente deze alsnog zou bekostigen. Tevens vond zij de ruimte in de leegstaande school niet aantrekkelijk. Het bestuur heeft er derhalve voor gekozen zelf huisvesting te realiseren, en vanwege efficiencyoverwegingen is ervoor gekozen om de huisvesting van 2 lokalen in één keer te realiseren op het dak van de school. In 2014 en 2015 heeft het bestuur opnieuw een aanvraag bij de gemeente ingediend voor een vergoeding van de investering uit Omdat ook toen niet werd voldaan aan de norm voor het leerlingaantal, heeft de gemeente de aanvraag niet gehonoreerd. In 2016 is wederom een aanvraag bij de gemeente ingediend. Omdat toen wel werd voldaan aan de leerlingnorm (in 2016: 267 leerlingen), is de aanvraag door de gemeente gehonoreerd en opgenomen in het Integraal Huisvestingsplan (IHP) Op 19 januari 2016 heeft het bestuur de definitieve versie van het IHP 2016 naar de inspectie toegestuurd. Op grond van de brief van 18 februari 2011 mag een uitbreiding van een school niet voor rekening komen van het bestuur. De investering door het bestuur betrof een uitbreiding van de school en valt daarmee niet onder het begrip aanvullend; de investering in 2013 is daardoor niet rechtmatig. Nu de gemeente alsnog de investering voor haar rekening heeft genomen, is van een onrechtmatige besteding van bekostigingsgelden per saldo geen sprake meer Huisvestingsuitgaven in 2014 De inspectie heeft in het onderzoek vastgesteld dat de huisvestingsuitgave in 2014 betrekking had op de betalingen door het bestuur ten behoeve van de nieuwbouw van de Fiep Westendorpschool. De bouw van de Fiep Westendorpschool maakte deel uit van een groter bouwproject. Het project omvatte een school, een voorziening voor kinderopvang en een naschoolse opvang, een buurtcentrum en enkele tientallen appartementen. Het betrof een samenwerkingsproject van het stadsdeel Slotervaart, het bestuur KBA Nw Pagina 10 van 11

11 West en de woningbouwvereniging Far West (later veranderd in de Key). KBA Nw West was bouwheer en ontving van de gemeente de middelen voor de bouw. De aanneemovereenkomst is gesloten op 19 maart In 2007 was reeds een voorovereenkomst gesloten. De bouw heeft in 2011 en 2012 plaatsgevonden. Het bestuur heeft aan de inspectie een overzicht verstrekt van de uitgaven en ontvangsten van het nieuwbouwproject, een overzicht van relevante kasstromen, de voorovereenkomst en de aannemingsovereenkomst. De uitgave had betrekking op een nagekomen factuur voor een termijnbetaling van de woningbouwvereniging Far West ter grootte van die nog voldaan moest worden. Het bestuur ontving de rekening in zijn rol als bouwheer voor het project. De factuur is in 2014 als huisvestingslast verantwoord; een deel (ca ) is in 2015 betaald, een ander deel (ca ) moet nog betaald worden. De inspectie heeft geconstateerd dat de factuur betrekking had op het nieuwbouwproject. Voor de beoordeling van de rechtmatigheid heeft de inspectie derhalve gekeken naar het overzicht van de ontvangsten en uitgaven gedaan door KBA Nw West in de rol van bouwheer. Uit het overzicht van de (begrote) uitgaven en ontvangsten is gebleken dat KBA Nw West als bouwheer van het stadsdeel een budget van ter beschikking heeft gekregen. Het gerealiseerde saldo van uitgaven en ontvangsten (tot nu toe) bedraagt ruim De inspectie heeft vastgesteld dat het betaalde deel van de factuur is meegenomen in dit overzicht. Daarnaast geeft het bestuur aan dat het inzake de bouw nog een vordering heeft op de gemeente van ruim KBA Nw West is nog in gesprek met de gemeente over de vordering; de vordering heeft derhalve nog een onzeker karakter. Het saldo van de vordering en het onbetaalde deel van de factuur zou nog een netto bate voor het bouwproject opleveren van (afgerond) In totaal ontstaat dan een voordelig saldo van het nieuwbouwproject van , waarvan onzeker is. Ook indien de vordering niet gerealiseerd wordt, resulteert voor het bestuur een positief saldo van het bouwproject. Derhalve kan geconcludeerd worden dat per saldo geen bekostigingsgelden zijn geïnvesteerd in het nieuwbouwproject. Van een onrechtmatige betaling is geen sprake. 2.2 Conclusies De inspectie komt tot de conclusie dat de uitgaven in 2013 van van KBA Nw West voor de Eloutschool onrechtmatig waren. Met de vergoeding van deze uitgaven door de gemeente in 2016 is van een onrechtmatige besteding van bekostigingsgelden per saldo geen sprake meer. Verder concludeert de inspectie dat de nagekomen factuur van betrekking heeft op het nieuwbouwproject van de Fiep Westendorpschool en dat KBA Nw West als bouwheer namens de gemeente fungeerde. Het nieuwbouwproject is met een voordelig saldo van circa gerealiseerd, waarvan onzeker. Ook als rekening wordt gehouden met deze onzekerheid, resteert een positief saldo. Van een onrechtmatige besteding van bekostigingsgelden is derhalve geen sprake. Pagina 11 van 11