G R A M M A R O V E R V I E W

Transcriptie

1 G R A M M A R O V E R V I E W 1. THE DUTCH ALPHABET AND ITS SPELLING 1.1 The Dutch alphabet 1.2 Spelling 2. PARTS OF SPEECH 2.1. The Article (het lidwoord) The definite article The indefinite article 2.2. The Verb (het werkwoord) Regular and Irregular verbs Regular verbs Irregular verbs Completely irregular verbs Tenses in Dutch A. The simple present tense B. The continuous Action taking place right now C. The present perfect D. The imperative E. The future tense Use of modal auxiliaries Separable and inseparable compound verbs 2.3. The Noun (het zelfstandig naamwoord) Gender Plurals 2.4 The Adjective (het adjectief) Declined and undeclined adjectives Degrees of comparison 2.5. The Pronoun (het voornaamwoord) Personal pronouns Demonstrative pronouns Possessive pronouns Interrogative pronouns Indefinite pronouns Reflexive pronouns 2.6. The Adverb (het bijwoord) Adverbs of time Adverbs of place 1

2 2.7. The Numerals (de telwoorden) Cardinal numbers Ordinal numbers 2.8. The Conjunctions (de voegwoorden) Coordinating and subordinating conjuctions 2.9. The Prepositions 3. SYNTAX 3.1. AFFIRMATIVE SENTENCES 3.2. NEGATION IN A SENTENCE 3.3. INTERROGATIVE SENTENCES 3.4. THE IMPERATIVE 3.5. WORD ORDER: INVERSION 3.6. SIMPLE CONSTRUCTIONS USING ER 2

3 1. THE DUTCH ALPHABET AND ITS SPELLING 1.1. THE ALPHABET The Dutch alphabet contains the same 26 letters as the English alphabet. In unit XXX you can rehearse the letters of the Dutch alphabet. a b c d e aa bay cay day ay f g h i j ef khay haa ee yay k l m n o kaa el em en o p q r s t pay kuu er es tay u v w x y uu vay way iks aye z zet See also unit: Wat doe je met je vrije tijd? You can also surf to to hear each letter pronounced seperately. 3

4 VOWELS With the exception of y, each vowel has a short and a long form: Short a e i o u Long aa ee ie oo uu Long vowels: Long vowel can be formed in four ways: Double vowels aa ee oo uu staan (to stand) straat (street) geel (yellow) meer (more) rood (red) groot (big) duur (expensive) uur (hour) Diphthongs au ei eu ie ij oe ou ui gauw (soon) trein (trein) leuk (nice) hier (here) tijd (time) goed (good) vrouw (wife, woman) buiten (outside) Single open vowel If a syllabe ends in a vowel, the vowel is always a long one in pronunciation. a e i o u ma-ken (maken: to make) we-ten (weten: to know) po-li-tie (politie: police) ko-men (komen: to come) bu-ren (buren: neighbours) 4

5 ! A syllable never ends in a double vowel! Triphthongs There are a few vowel combinations that take three vowels, but are pronounced as one. ooi aai oei mooi (pretty) gooien (to throw) draaien (to turn) groeien (to grow) ieuw eeuw vernieuwen (to renew) leeuwen (lions) 1.2. SPELLING Open and closed syllables If a double vowel occurs in the final syllable of a word, it will become a single vowel as a result of the closed syllable becoming open: boom (tree) bomen (trees) The sound itself is still the same: because the syllable becomes open, it is no longer necessary to write the vowel double. Final consonants are often duplicated to preserve the short vowel sound bed bedden Final s and f sounds are generally changed into z and v huis huizen hoef hoeven For a minority of nouns, the plural is formed by addition of s of s. tafel tafels pizza pizza s Words ending on -heid get a plural on -heden. schoonheid (beauty) schoonheden (beauties) Some nouns, such as stad steden and schip schepen, have irregular plurals. 5

6 2. PARTS OF SPEECH 2.1. THE ARTICLE (het lidwoord) The definite article When referring to one particular person or item, the definite article is used, being de and het. For many words there is no clear-cut rule for determining which nouns get het, and which get de. A shortened, informal form for het is 't. de man (the man) de vrouw (the woman) het huis (the house) In plural forms the article de is used for all words. de mannen (the men) de vrouwen (the women) de huizen (the houses) The indefinite article The indefinite article is een for all genders, which has a shortened informal 'n. In plural, like in English, there is no indefinite article and the indefinite forms consist of nouns unaccompanied by any article. Except in a few frozen combinations the indefinite article is unchangeable for case. een huis (a house) huizen (houses) 6

7 2.2. THE VERB (het werkwoord) Regular and Irregular verbs Regular verbs Regular verbs all follow the same conjugation. To conjugate a regular verb, we need to know the stem of the verb. You can derive the stem from the infinitive. stem = infinitive minus '-en' Regular verbs can have long or short vowels. Take, for example, maken (to make). Following the rule for deriving the crude stem from the infinitive (stem = infinitive minus -en ), we would get mak, which has a short vowel (it is a single, closed vowel). To keep the vowel long, we need to add an extra a. The stem then becomes maak. STEM RULE 1: Long vowel infinitives require long vowel stems Examples of similar verbs are: Infinitive crude stem stem nemen (to take) nem neem lopen (to walk) lop loop leren (to learn) ler leer koken (to cook) kok kook breken (to break) brek breek vuren (to shoot) vur vuur horen (to hear) hor hoor weten (to know) wet weet If a crude stem ends in two identical consonants, we substract one consonant. STEM RULE 2: A stem never ends in two identical consonants Infinitive crude stem stem pakken (to get) pakk pak missen (to miss) miss mis lukken (to succeed) lukk luk stoppen (to stop) stopp stop vallen (to fall) vall val 7

8 When, after subtraction of -en from the infinitive (and possibly the correction for length of the vowel), the stem ends in v or z, these letters turn into f and s respectively. STEM RULE 3: A stem never ends in v or z infinitive crude stem stem correction leven (to live) lev leef + long vowel correction wuiven (to wave) wuiv wuif --- beven (to tremble) bev beef + long vowel correction durven (to dare) durv durf --- For more detailed information and specific rules, you can always surf to Irregular verbs The list of irregular verbs usually have a regular present tense, but an irregular simple past and past participle. The conjugations in the present tense and all its rules (mentioned above), can be applied for the irregular verbs as well. Take a look at the conjugations for the simple past (singular and plural), and the past participle in the list below. INFINITIVE SIMPLE PAST SINGULAR SIMPLE PAST PLURAL PAST PARTICIPLE ENGLISH bakken bakte bakten gebakken to fry beginnen begon begonnen begonnen* to begin blijven bleef bleven gebleven to stay, to remain, to keep breken brak braken gebroken to break brengen bracht brachten gebracht to bring buigen boog bogen gebogen to bend denken dacht dachten gedacht to think dragen droeg droegen gedragen to carry, to bear drinken dronk dronken gedronken to drink eten at aten gegeten to eat genezen genas genazen genezen to heal, to cure geven gaf gaven gegeven to give hangen hing hingen gehangen to hang helpen hielp hielpen geholpen to help heten heette heetten geheten to be called, to be named hoeven hoefde hoefden gehoeven to be necessary houden hield hielden gehouden to hold jagen joeg joegen gejaagd to hunt kiezen koos kozen gekozen to choose, to elect kijken keek keken gekeken to look kopen kocht kochten gekocht to buy krijgen kreeg kregen gekregen to get lachen lachte lachten gelachen to laugh, to smile 8

9 laten liet lieten gelaten to let, to allow lezen las lazen gelezen to read liggen lag lagen gelegen to lie (on a bed) lijken leek leken geleken to resemble, to seem lopen liep liepen gelopen to walk meten mat maten gemeten to measure moeten moest moesten gemoeten to must, have to nemen nam namen genomen to take onthouden rijden reed reden gereden to drive, to ride ruiken rook roken geroken to smell, to scent schrijven schreef schreven geschreven to write slapen sliep sliepen geslapen to sleep sluiten sloot sloten gesloten to close, to shut snijden sneed sneden gesneden to cut spijten speet speten gespeten to regret spreken sprak spraken gesproken to speak springen sprong sprongen gesprongen to jump, to spring steken stak staken gestoken stelen stal stalen gestolen to steal to stab, to prick, to sting trekken trok trokken getrokken to pull, to draw, to travel vallen viel vielen gevallen to fall vangen ving vingen gevangen to catch vergeten vergat vergaten vergeten to forget verliezen verloor verloren verloren to lose vinden vond vonden gevonden to find vliegen vloog vlogen gevlogen to fly vragen vroeg vroegen gevraagd to ask wassen waste wasten gewassen to wash wegen woog wogen gewogen to weigh weten wist wisten geweten to know winnen won wonnen gewonnen to win worden werd werden geworden to become zeggen zei zeiden gezegd to say zenden zond zonden gezonden to send zingen zong zongen gezongen to sing zitten zat zaten gezeten to sit zoeken zocht zochten gezocht to seek, to search zwemmen zwom zwommen gezwommen to swim See also units : Waar woonde je vroeger? Heb je het nieuws al gehoord? Hoe komt dat? Completely irregular In Dutch, we have 11 completely irregular verbs. zijn hebben komen mogen kunnen / zullen zien / staan / slaan / doen / gaan 9

10 ZIJN Simple present Simple past Past Participle ik ben ik was ik geweest je/jij bent je/jij was je/jij geweest hij/zij is hij/zij was hij/zij geweest we zijn we waren we geweest jullie zijn jullie waren jullie geweest ze zijn ze waren ze geweest HEBBEN Simple present Simple past Past Participle ik heb ik had ik gehad je/jij hebt je/jij had je/jij gehad hij/zij heeft hij/zij had hij/zij gehad we hebben we hadden we gehad jullie hebben jullie hadden jullie gehad ze hebben ze hadden ze gehad KOMEN Simple present Simple past Past Participle ik kom ik kwam ik gekomen je/jij komt je/jij kwam je/jij gekomen hij/zij komt hij/zij kwam hij/zij gekomen we komen we kwamen we gekomen jullie komen jullie kwamen jullie gekomen ze komen ze kwamen ze gekomen MOGEN Simple present Simple past Past Participle ik mag ik mocht ik gemogen je/jij mag je/jij mocht je/jij gemogen hij/zij mag hij/zij mocht hij/zij gemogen we mogen we mochten we gemogen jullie mogen jullie mochten jullie gemogen ze mogen ze mochten ze gemogen ZULLEN Simple present Simple past ik zal ik zou je/jij zal/zult je/jij zou hij/zij zal hij/zij zou we zullen we zouden jullie zullen jullie zouden ze zullen ze zouden KUNNEN Simple present Simple past Past Participle ik kan ik kon ik? je/jij kan/kunt je/jij kon je/jij? hij/zij kan hij/zij kon hij/zij we kunnen we konden we jullie kunnen jullie konden jullie ze kunnen ze konden ze 10

11 ZIEN Simple present Simple past Past Participle ik zie ik zag ik gezien je/jij ziet je/jij zag je/jij gezien hij/zij ziet hij/zij zag hij/zij gezien we zien we zagen we gezien jullie zien jullie zagen jullie gezien ze zien ze zagen ze gezien STAAN Simple present Simple past Past Participle ik sta ik stond ik gestaan je/jij staat je/jij stond je/jij gestaan hij/zij staat hij/zij stond hij/zij gestaan we staan we stonden we gestaan jullie staan jullie stonden jullie gestaan ze staan ze stonden ze gestaan SLAAN Simple present Simple past Past Participle ik sla ik sloeg ik? je/jij slaat je/jij sloeg je/jij? hij/zij slaat hij/zij sloeg hij/zij we slaan we sloegen we jullie slaan jullie sloegen jullie ze slaan ze sloegen ze DOEN Simple present Simple past Past Participle ik doe ik deed ik gedaan je/jij doet je/jij deed je/jij gedaan hij/zij doet hij/zij deed hij/zij gedaan we doen we deden we gedaan jullie doen jullie deden jullie gedaan ze doen ze deden ze gedaan GAAN Simple present Simple past Past Participle ik ga ik ging ik gegaan je/jij gaat je/jij ging je/jij gegaan hij/zij gaat hij/zij ging hij/zij gegaan we gaan we gingen we gegaan jullie gaan jullie gingen jullie gegaan ze gaan ze gingen ze gegaan See units: Waar woonde je vroeger? Heb je het nieuws al gehoord? 11

12 2.2.2 Tenses in Dutch In Dutch, we use eight basic tenses. We will not discuss them all in detail here. For more information, you can surf to A. The Simple Present Tense The conjugation of a regular verb is as follows: ik (I) stem je (you) stem + t hij/zij (he/she) stem + t we (we) jullie (you) ze (they) infinitive infinitive infinitive The verbs maken, leren en koken, for instance, are all subject to the 1st stem rule: a long vowel infinitive requires a long vowel stem. inf.: maken (to make) inf.: koken (to cook) stem: maak stem: kook ik maak ik kook je maakt je kookt hij maakt hij kookt we maken we koken jullie maken jullie koken ze maken ze koken inf.: leren (to learn) stem: leer ik leer je leert hij leert we leren jullie leren ze leren inf.: rusten (to rest) stem: rust ik rust je rust hij rust we rusten jullie rusten ze rusten inf.: bloeden (to bleed) inf.: leiden (to lead) stem: bloed stem: leid ik bloed ik leid je bloedt je leidt hij bloedt hij leidt we bloeden we leiden jullie bloeden jullie leiden ze bloeden ze leiden See unit: Max volgt een cursus EHBO. 12

13 B. The Continous Action taking place right now To describe an action taking place at that very moment the following construction is used: (SUBJECT +) AAN HET + INFINITIVE Following the question What are you doing? ( Wat ben je aan het doen? ), this construction is used. Examples: - Ik ben aan het zwemmen. - I am swimming. - Hij is aan het eten. - He is eating. - Wij zijn aan het schilderen. - We are painting. See unit: Bond, James Bond. Wat heb je gedaan? Wat heb je gedaan? C. The Present Perfect using the past participle How to form the past participle with regular verbs? ge + stem + d or t maken stem: maak gemaakt wonen stem: woon gewoond The stem of the verb maken ends on k. Verb stems ending on k, s, t, p, f, h, c 1 take a t at the end when forming the past participle. All other verb stem endings take d in the past participle. The present perfect in Dutch is constructed in Dutch by combining the present tense of to be (zijn), or to have (hebben), with the past participle of the verb. The verb zijn is commonly used when an action is expressed, when referring to how an action has been completed. In English this is best translated as have + been + past participle. The verb hebben is usually used when the focus is put on the action itself and/or its result(s). In English this is best translated as have + past participle. Eg. Ik ben opgepakt. I have been arrested. 1 An English word that might help you remember all these consonants is pocket fish. Courtesy of Bieke Berendsen, 13

14 Ik heb de telefoon opgepakt. Ik heb het ontbijt klaargemaakt. I have picked up the phone. I have prepared breakfast.! For the formation of the irregular verbs ( Lopen loop gelopen): see the list under See unit: Druk, druk, druk! Post voor Tom. D. The imperative See also 3.4. The syntax of the imperative. The imperative is a type of sentence which is used in order to tell someone what to do (orders, commands, polite requests). In forming imperative sentences, you use the stem of the verb. Imperative = the stem of the verb Kom binnen! Come in! Neem een koekje! Have a cookie! Adem diep in en uit. Breathe deeply in and out. Neem de eerste straat links. Take the first street on your left. See unit: De school van Liza. Wat moet ik doen? E. The Future Tense The future tense is used to denote an action taking place in the future. There are 3 ways of forming the future tense. 1. (SUBJECT +) GAAN + INFINITIVE Ik ga morgen werken. I will go working tomorrow. Zij gaat straks zwemmen. She s going for a swim later on. GAAN Ik ga Jij gaat Hij/zij gaat Wij gaan Jullie gaan Zij gaan 2. SIMPLE PRESENT + DENOTATIONS OF TIME IN THE FUTURE Ik maak vanavond een taart. I m baking a cake this evening. Hij reist volgende week naar Canada. He will be travelling to Canada next week. 14

15 3. SUBJECT + ZULLEN + INFINITIVE Ik zal vanavond mijn kamer verven. I will paint my room this evening. Hij zal morgen bellen. He will call tomorrow. Wij zullen volgende maand vertrekken. We will leave next month. ZULLEN Ik zal Jij zal Hij/zij zal Wij zullen Jullie zullen Zij zullen See unit: Druk, druk, druk! Afscheidsfeestje Use of modal auxiliaries The auxiliary verbs (hulpwerkwoorden) These are literally helping verbs. Auxiliary verbs are used when forming the perfect tense (and also in the passive). All modal verbs are also auxiliary verbs. Auxiliary verbs: Zijn, willen, moeten, kunnen, mogen, gaan, zullen, + infinitive See chapter Completely irregular verbs for the conjugation of these verbs. Except for moeten, which is a regular verb. See unit: Rookverbod Excuseer, is deze tafel vrij? De school van Liza. Een beestje voor de Nielsens Separable and inseparable compound verbs Separable verbs can be split into a verb and a prefix (a preposition or adverb), inseparable verbs cannot. Separable verbs The first part is a preposition or adverb: opstaan, aankomen, meegaan, invullen (resp. to get up, to arrive, to go with, to fill in) The second part is a verb: opstaan, aankomen, meegaan, invullen The stress always lies on the adverbial prefix, not on the verb. separable verbs are conjugated as follows in the present tense 15

16 De Coopers staan elke dag vroeg op. The Coopers get up early every morning. Marie vult het formulier in. Marie fills out the form. 1. The verbial part is situated next to the subject. 2. The adverbial prefix, which is part of the separable verb, is situated at the end of the sentence. INFINITIVE Aandoen (to put on) Afspreken (to agree, to make an appointment) Binnenkomen (to enter) Meegaan (to go with) Opendoen (to open) Oversteken (to cross( the road)) Uitdoen (to take/put out) PRESENT TENSE Ik doe mijn kleren aan. Waar spreken we af? Kom binnen! Ga je mee? Ik doe de deur open. Zij steken de straat over. Doe je hemd uit. See unit: Verhuizen, een rompslomp. Inseparable verbs You will have to consult a good dictionary to establish whether the verb is separable or inseparable. There are a few specific hints that can help you distinguish between the two types of compound verbs. Inseparable verbs can only take certain prefixes. Common prefixes for inseparable verbs: mis (miss, wrong) om (around, over) onder (under) over (over) vol (full) A few (but only a few!) inseparable verbs take: aan (on, to) achter (behind, after) door (through, on) voor (for, before) weer (again, re-) 16

17 F. The Simple Past The past tense of the regular verbs is constructed by adding one of the four endings -te -ten -de -den of the verb -te is added to all stems ending in t, k, f, s, c, h, or p in the singular -ten is added in plural to all stems ending in t, k, f, s, c, h, or p in the plural -de is added in singular in all other cases. -den is added in plural in all other cases. Eg. maken (to make) Ik maakte Wij maakten zetten (to put) Ik zette Wij zetten. openen (to open) Hij opende Wij openden See unit: Straffe verhalen. 17

18 2.3. THE NOUN (het zelfstandig naamwoord) Gender See also: the chapter on the definite article. For more detailed information: The Dutch language has nouns that come in three genders: masculine, feminine and neuter. Sometimes masculine and feminine nouns are collectively called de-words, whereas neuter nouns are called het-words, in accordance with their definite articles. In Dutch, the awareness between masculine and feminine nouns is disappearing. For a large number of words no clear division is determined, and dictionaries just indicate them as de-words. You can look up the gender of a word in the dictionary Plurals Also: see chapter Open and closed syllables 1. Most nouns take en in the plural NOUN + -EN Spelling rules for this formula: 1. Short vowels should stay short. rok rokken skirt-skirts 2. Long vowels should stay long (in their pronunciation don t double the consonants!). kraal kralen bead-beads 3. If a singular nound ends in f or s, we generally write v and z in the plural neus neuzen nose-noses brief brieven letter-letters 2. Some nouns take s in the plural NOUN + -S de tafel de tafels de computer de computers de lepel de lepels! When a singular noun ends in a single vowel, we add an apostrophe: de auto de auto s het programma de programma s Except: When the single e at the end of a word is a mute e. In that case an apostrophe is not needed. de gewoonte de gewoontes (the habit the habits) 2 2 For more information on which nouns get en and which get s in their plural, surf to 18

19 3. Other plural endings - A few nouns take eren in their plural NOUN + -EREN kind kinderen ei eieren volk volkeren - Latin nouns ending on um CAN take an a at the end, OR an s. LATIN NOUNS take -A museum musea/ museums stadium stadia/ stadiums 19

20 2.4 THE ADJECTIVE (het adjectief) Adjectives usually tell us something about the noun and its characteristics. It tells us HOW something is (small, big, beautiful, red, tall, healthy, good, ) de mooie bloem (de bloem is mooi) the beautiful flower een rode appel (de appel is rood) a red apple een grote hond a big dog een leuke buurt a nice neighbourhood een klein meisje a little girl het kleine huis the small house Declined and undeclined adjectives Het huis is oud. Sofie is jong. De Tuinstraat is rustig. undeclined adjectives following (a conjugation of ) the verb TO BE de rustige straat het rustige appartement een rustige straat (de straat) een rustig appartement (het appartement) de grote hond het grote huis een grote hond (de hond) een groot huis (het huis) Following the definite articles DE and HET the adjective always gets an extra e When the indefinite article EEN refers to a DE-word the adjective, again, gets an extra e. Only when the indefinite article EEN refers to a HET-word, the adjective does not get and extra e. See unit: Hoe ziet meneer Maurice eruit? Ik ben mijn tas kwijt. 20

21 2.4.2 Degrees of comparison Liza Oscar Magda 9 jaar 42 jaar 42 jaar oud = old jong = young Oscar is even oud als Magda. Oscar is ouder dan Liza. Liza is jonger dan Oscar. Liza is het jongste meisje. Liza is het jongst. busticket treinticket vliegtuigticket 1 euro 7 euro 450 euro goedkoop = cheap duur = expensive Een busticket is goedkoper dan een treinticket. Een treinticket is duurder dan een busticket. Een busticket is het goedkoopst. Een vliegtuigticket is het duurst. ADJECTIVE equal comparative superlative jong even jong als jonger dan het jongst de jongste student het jongste meisje Adjectives ending on r duur even duur als duurder dan het duurst het duurste fruit zwaar even zwaar als zwaarder dan het zwaarst (heavy) de zwaarste steen 21

22 IRREGULAR COMPARISONS ADJECTIVE equal comparative superlative graag even graag als liever dan het liefst goed even goed als beter dan het best veel evenveel als meer dan het meest weinig even weinig als minder dan het minst See unit: Een winter met sneeuw? De hobby van Liza. In de kledingwinkel. De rugzak van Tobias. 22

23 2.5. THE PRONOUN (het voornaamwoord) Personal pronouns IK JE/JIJ U HIJ ZE/ZIJ WE JULLIE ZE/ZIJ (I) (you) (you formal) (he) (she) (we) (you plural) (they) Ik woon in dit huis. Hij heet Oscar. Jij woont naast de Coopers. Waar wonen jullie? as the SUBJECT ME/MIJ JE/JOU HEM HAAR ONS JULLIE HEN/HUN (me) (you) (him) (her) (us) (you plural) (them) Geef me een kus. Sofie komt bij ons op bezoek. as the OBJECT See unit: Verhuizen, een rompslomp Demonstrative pronouns HET-words take DIT (this) and DAT (that) -nearby- -far off- DE-words take DEZE (this / these) and DIE (that / those) -nearby- -far off- Het huis Ik woon in dit huis. (nearby) Ik woon in dat huis. (far off) De hond Deze hond is groot. (nearby) Die hond is klein. (far off) De huizen (pl.) Deze huizen zijn duur. (nearby) Die huizen zijn goedkoop. (far off) 23

24 2.5.3 Possessive pronouns MIJN JE/JOUW UW ZIJN HAAR ONS/ONZE JULLIE HUN my your your (formal) his her our your (plural) their Dit is mijn dochter. Haar naam is Liza. Hij belt naar zijn collega. See unit: Wie is het? Interrogative pronouns WIE WAT WAAR WANNEER HOE (who) (what) (where) (when) (how) Wie woont in de Tuinstraat 16? Hoe gaat het met je? Wat verkoopt Fayzal? Waar is mijn gsm? Wanneer kom je op bezoek? Indefinite pronouns IEMAND (someone) NIEMAND (no one) MEN IETS NIETS (one) (something) (nothing) Iemand heeft ingebroken bij de familie De Wit. Er zit iets in mijn oog. Ik heb nog niets gegeten Reflexive pronouns ME(ZELF) myself JE(ZELF) yourself U(ZELF) yourself (formal) ZICH(ZELF) himself, herself oneself ONS(ZELF) ourselves JEZELF (pl) yourselves ZICHZELF (pl) themselves Hij herinnert zich de naam van de hond. Ik scheer mezelf elke dag. 24

25 2.6. THE ADVERB (het bijwoord) ADVERBS OF TIME Adverbs of time tell us when (wanneer) something happens. Vandaag ga ik zwemmen. Morgen gaan we met de trein naar Antwerpen. Overmorgen komt Sofie op bezoek. s Morgens sta ik op om 8uur. s Avonds kijk ik naar het nieuws. Straks ga ik naar de bibliotheek. Gisteren heb ik boodschappen gedaan. Telling the time - De klok lezen If you would like to ask for the time, you might say: Hoe laat is het? (What time is it?) Het is twee uur Het is zes uur Het is tien uur Het is twaalf uur It s two o clock It s six o clock It s ten o clock It s twelve o clock s ochtends (6u s ochtends) in the morning (6 o clock in the morning) s middags (2u s middags) in the afternoon (2 o clock in the afternoon) s avonds (6u s avonds) in the evening (6 o clock in the evening) s nachts (2u s nachts) at night (2 o clock at night) kwart voor zes kwart over zes (kwart na zes half zeven tien voor zes tien over zes vijf voor half zeven vijf over half zeven a quarter to six a quarter past six a quarter past six -common in colloquial Dutch) six thirty (6h30) ten (minutes) to six ten (minutes) past six twenty five past six (6h25) twenty five to six (6h35) Telling the date Welke dag is het vandaag? De hoeveelste is het vandaag? Het is veertien maart. Het is tien april. Het is zesentwintig november. It s the 14 th of March. It s the 10 th of April. It s the 26 th of November. See units: Hoe laat is het? Wij nodigen u graag uit Rookverbod De trein naar Gent heeft vertraging. Wat heb je gedaan? Appartement gezocht 25

26 ADVERBS OF PLACE Adverbs of place tell us where (waar) something happens. Liza blijft thuis, want ze is ziek. De honden spelen in de tuin. Hier wonen de Coopers. Daar is het hotel van Sofie THE NUMERALS (de telwoorden) Cardinal numbers 0 nul 1 een 11 elf 21 eenentwintig 30 dertig 2 twee 12 twaalf 22 tweeëntwintig 40 veertig 3 drie 13 dertien 23 drieëntwintig 50 vijftig 4 vier 14 veertien 24 vierentwintig 60 zestig 5 vijf 15 vijftien 25 vijfentwintig 70 zeventig 6 zes 16 zestien 26 zesentwintig 80 tachtig 7 zeven 17 zeventien 27 zevenentwintig 90 negentig 8 acht 18 achtien 28 achtentwintig 100 honderd 9 negen 19 negentien 29 negenenetwintig 10 tien 20 twintig Sofie heeft zeven honden in het hotel. Liza is negen jaar. De Coopers wonen in de Tuinstraat 16. Een treinticket kost 9 euro en 40 cent. 101 honderd (en) één 113 honderd dertien 102 honderd (en) twee 114 honderd veertien 103 honderd (en) drie honderd (en) vier 834 achthonderd vierendertig honderd (en) twaalf duizend duizend driehonderd (en) twaalf drieduizend negenhonderd achtendertig één miljoen From 13 (dertien) onwards, we first name the last digit, and then the decimal(???juist woord?) 15 vijftien 27 zevenentwintig 38 achtendertig Starting from 20 (twintig), up to a hundred (hundred), the two components are tied by -en-. 21 eenentwintig 75 vijfenzeventig 83 drieëntachtig From 100 onwards this -en- is optional. It is used regularly up to 112 (honderd en twaalf), but starting from 113 (honderd dertien) it is usually left out. 26

27 See units: Maak kennis met de familie Cooper. Hoe schrijf je dat? Met de trein naar zee. Rookverbod Plots in het ziekenhuis Een winter met sneeuw? Wat hebben we nog nodig? THE USE OF PLURALS FOLLOWING NUMBERS Er zitten 3 katten in de tuin. Marie Cooper heeft 2 kinderen. Ik heb 2 mooie tafels gezien. NO PLURAL FOLLOWING A NUMBER + YEAR, HOUR, EURO, KILO, LITER Oscar is 42 jaar. Het is 8 uur. Dit boek kost 10 euro. Hij koopt 5 kilogram aardappelen. Ik koop 2 liter limonade. 27

28 2.7.2 Ordinal numbers Januari is de eerste maand van het jaar. Dinsdag is de tweede dag van de week. Hij woont op de derde verdieping. Hij verjaart de eenentwintigste juli. Numbers up to, and including 19: number + de 1 ste eerste 2 de tweede 3 de derde 4 de vierde 5 de vijfde 6 de zesde 7 de zevende 8 ste achtste 9 de negende 10 de tiende 11 de elfde 12 de twaalfde 13 de dertiende 14 de veertiende 15 de vijftiende 16 de zestiende 17 de zeventiende 18 de achttiende 19 de negentiende Exceptions: 1 ste, 3 de, 8 ste Numbers from 20 and up: number + ste 20 ste twintigste 28 ste achtentwintigste 40 ste veertigste 100 ste honderdste 1000 ste duizendste See unit: De Grootste Belg 28

29 2.8. THE CONJUCTIONS (de voegwoorden) Conjunctions link two clauses together. There are two types of conjunctions: Co-ordinating conjunctions: dus en maar of want so and but or for Oscar is 42. Liza is 9. Oscar is 42 en Liza is 9. Ik kom niet. Ik ben ziek. Ik kom niet, want ik ben ziek. Tom kan vandaag niet komen. Tom kan wel morgen komen. Tom kan vandaag niet komen, maar tom kan wel morgen komen. Subordinationg conjuctions: When you use a subordinating conjuction to connect two clauses, make sure to make an inversion in the second, subordinated clause! als dat hoewel omdat wanneer toen terwijl nadat of if/when that although because when when (in the past) while after whether Tom kan niet babysitten. Tom gaat met zijn vrienden naar een feest. Tom kan niet babysitten, omdat hij met zijn vrienden naar een feest gaat. Want, omdat See units: Een boodschap voor meester Stijn Proficiat, u hebt de job! Als See units: Niet tevreden, geld terug. Max zoekt een baantje. Also see units Waar is het postpakketje? Hoe komt dat? 29

30 2.9. THE PREPOSITIONS (de voorzetsels) Preposition can be found in front of a noun or a group of nouns. They denote a position or relation. in in op on naar to door through tussen between van of / from onder under met tegen uit voor achter naast with against out before after/behind next to Ik woon in de Tuinstraat. Ik ga naar school. Marie praat met Johannes. De hond staat achter Sofie. See also units: Plezier in de keuken Mona wil een nieuwe woonkamer. 30

31 3. SYNTAX Dutch is an SVO language the unmarked word order is Subject Verb Object. Hij koopt een appel. S V O 3.1. AFFIRMATIVE SENTENCES In affirmative sentences we follow the SVO-structure. Hij koopt een appel. When using auxiliary verbs the subject still comes first, followed by the auxiliary verb, and the inflected verb is raised to the second position in the clause. Hij heeft een appel gekocht. S V1 O V NEGATION IN A SENTENCE GEEN en NIET are used to denote negations * The article een becomes geen in a negation. Hij heeft geen appel gekocht. A noun which is not preceded by an article also takes geen in a negation. Hij koopt appels. Hij drinkt koffie. Ik heb kinderen. Hij koopt geen appels. Hij drinkt geen koffie. Ik heb geen kinderen. geen in a sentence is always situated after the (first) verb. Niet is used for the negation of all other word groups. BEFORE AFTER A preposition: Ik woon niet in Gent. A verb: Hij rookt niet. An adjective: Nederlands is niet moeilijk. Graag, dikwijls, elke dag: Ik kook niet elke dag. Ik drink niet graag wijn. Hij komt niet dikwijls op bezoek. de het + noun: mijn jouw haar, + noun: deze die dit dat + noun: Ik heb de film niet gezien. Dat is mijn hond niet. Ik heb die brief niet geschreven. Vandaag, s morgens, : Ik werk vandaag niet. Ik moet s morgens niet vroeg opstaan. See unit: Wat hebben we nog nodig? Een leuk afscheid. 31

32 3.3. INTERROGATIVE SENTENCES Inversion of the verb and subject takes place in interrogative sentences. Hij koopt een appel. Koopt hij een appel? S V O V S O When an auxilary verb is used, the inflected verb keeps it position at the end of the clause. Inversion takes place between the subject and the auxiliary verb. Hij heeft een appel gekocht. Heeft hij een appel gekocht? S V1 O V2 V1 S O V2 In yes-no questions the (auxiliary) verb comes first, the subject second. Zij heeft gekookt. Heeft zij gekookt? Hij rookt. Rookt hij? See units: Rijdt deze bus naar het station? De ideale school voor Tobias. Nieuws uit de Tuinstraat THE IMPERATIVE In a command, the verb comes first. Ga zitten! Kom binnen! Neem een koekje! Ga niet zitten! Kom niet binnen! Neem geen koekje! See unit: Wat staat er op de verpakking? Benny heeft rugklachten WORD ORDER: INVERSION Next to interrogative sentences, the inversion is used in the following case: when we want to stress certain elements in an affirmative sentence, for instance the time, we can put the adverb of time at the beginning of the sentence. The result is an inversion of the subject and the verb, following the adverb. Oscar gaat morgen naar Antwerpen. S V Adverb Morgen gaat Oscar naar Antwerpen. Adverb V S 32

33 3.6. SIMPLE CONSTRUCTIONS USING ER ER is an adverb which can be used for different purposes. er as the unstressed form of daar, expressing location Ken je Canada goed? Neen, ik ben er nog maar 1 keer geweest. (er = Canada) er at the beginning of a sentence eg Er werd veel gedanst op het feest. There was a lot of dancing at the party. 33