Provinciaal Beleidskader Jeugdzorg Ontwerp Uitvoeringsprogramma 2004

Transcriptie

1 Provinciaal Beleidskader Jeugdzorg Ontwerp Uitvoeringsprogramma 2004

2 INHOUDSOPGAVE Uitvoeringsprogramma beleidskader jeugdzorg 2004 Hoofdstuk I Hoofdstuk II Hoofdstuk III Hoofdstuk IV Hoofdstuk V Hoofdstuk VI Inleiding Het Bureau Jeugdzorg Het Bureau Jeugdzorg en zijn omgeving De hulpverlening op indicatie Kwaliteits- en Cliëntenbeleid Accommodatiebeleid Hoofdstuk VII Financiën Hoofdstuk VIII Samenvatting beleidsvoornemens voor 2004 Alfabetische lijst van afkortingen Bijlagen: 1. Gedetailleerd overzicht bestedingen doeluitkeringen Normprijzen hulpvarianten

3 Hoofdstuk I INLEIDING Voor u ligt het eerste uitvoeringsprogramma van het Beleidskader Jeugdzorg In tegenstelling tot het beleidskader, dat vooral de hoofdlijnen van beleid weergeeft, bevat het programma zo concreet mogelijk de beleidsvoornemens, in dit geval voor het jaar Daarin verschilt het programma qua opzet niet zoveel van de jaarplannen die wij de afgelopen jaren presenteerden. Wel is indeling enigszins anders. Het uitvoeringsprogramma volgt de hoofdstukindeling van het meerjarige beleidskader. De belangrijkste onderdelen van het programma zijn: de organisatie van het Bureau Jeugdzorg; de inzet van het Bureau Jeugdzorg in het gemeentelijke jeugdzorgcircuit; het maken van een zo concreet mogelijke inschatting van de behoefte aan jeugdzorg; het inkopen van een zodanig zorgaanbod dat aan die behoefte kan worden voldaan. Het laatste voornemen kan alleen waar worden gemaakt indien de beschikbaar gestelde middelen toereikend zijn. Op dat punt maken wij ons samen met de andere provincies enige zorgen. Omdat de nieuwe Wet op de Jeugdzorg nog definitief door de Eerste Kamer moet worden vastgesteld, staat het programma nog duidelijk in het kader van de implementatie van die wet. Voor een aantal onderdelen van het nieuwe jeugdzorgstelsel, zoals bijvoorbeeld het volledig functioneren van het Bureau Jeugdzorg, zal de overgangsperiode nog wel een aantal jaren in beslag nemen. De Planning & Control cyclus is in de wet vastgelegd. Volgens deze cyclus moet het ontwerpprogramma jaarlijks voor 1 oktober door Gedeputeerde Staten naar de rijksoverheid worden gezonden. Het uiteindelijke programma moet voor 1 december door GS worden vastgesteld. Het eerste jaar, d.w.z. voor 2004, zal in overleg met het rijk, de procedure enigszins afwijken. Dat heeft o.a. te maken met het feit dat de Wet op de jeugdzorg pas in de loop van 2004 in werking treedt. Het programma kan daardoor in formele zin nog niet op de nieuwe wet worden gebaseerd. De oude Wet op de jeugdhulpverlening blijft echter wel van kracht. Tenslotte is nog niet exact bekend hoeveel middelen er in 2004 beschikbaar komen. 3

4 Hoofdstuk II BUREAU JEUGDZORG Algemeen De cliëntinformatie is gebaseerd op de informatie zoals deze is verstrekt door de instellingen. Als gevolg van recente ontwikkelingen hebben we om aangepaste informatie verzocht. We zullen op basis van deze informatie de ingediende begrotingen aan een nadere beoordeling onderwerpen. Dit betekent dat er verschuivingen kunnen optreden in de nu opgenomen subsidies. We willen met deze aanpassingen bereiken dat bestaande en verwachte knelpunten (wachtlijsten en opnamestops) zoveel mogelijk zullen worden voorkomen. Het Bureau Jeugdzorg in Groningen, de stand van zaken Na een aanloop van ruim 8 jaar is ook in Groningen uiteindelijk in het najaar van 2003 een onafhankelijke organisatie voor het Bureau Jeugdzorg opgericht. Reeds vanaf 1995 zijn in projectvorm diverse pogingen gedaan om tot een BJZ te komen. De tijd was er echter nog niet helemaal rijp voor en veel zaken waren lange tijd niet duidelijk. Er was bijvoorbeeld voortdurend discussie over de taken, de financiering en de positie van het BJZ ten opzichte van het gemeentelijke jeugdbeleid. Op een aantal punten, bijvoorbeeld de taken, is inmiddels meer duidelijkheid gekomen. In de wet en een aantal Algemene Maatregelen van Bestuur zijn veel dingen behoorlijk gedetailleerd vastgelegd over het BJZ. Sommige punten zijn zelfs nog weer verder uitgewerkt, bijvoorbeeld als de procedures en werkwijze. Door een extern adviesbureau is in dit verband een referentiemodel ontwikkeld dat op een breed draagvlak kan rekenen. Overigens is het niet zo dat al die jaren achter ons helemaal niets is bereikt en we nu nog moeten beginnen. Veel activiteiten in de primaire werkprocessen werden reeds op een tamelijk uniforme wijze uitgevoerd, zij het bij verschillende organisaties en op veel verschillende locaties. De komende jaren, te beginnen in 2004, zullen hard nodig zijn om het BJZ te laten functioneren zoals in de wet wordt bedoeld. Iedere keer blijkt dat het enige tijd duurt om van samengevoegde onderdelen een eenheid te smeden. De integratie van met name de jeugdbescherming, het AMK en de onderdelen van de jeugd-ggz zal specifieke aandacht moeten krijgen. Daarentegen moet de lichte hulp juist worden afgebouwd, hetgeen voor veel hulpverleners bij het BJZ een ingrijpende wijziging is vergeleken bij hun huidige werkzaamheden. Verder zal deskundigheid moeten worden opgebouwd over de sector zorg voor licht verstandelijk gehandicapte jeugdigen, mogelijk een relatie met de jeugdbescherming van het Leger des Heils moeten worden aangegaan en afspraken moeten worden gemaakt met de gemeenten, de Raad voor de Kinderbescherming en het Zorgkantoor. Wij zullen het BJZ daarbij zoveel mogelijk ondersteuning bieden. De oprichting van het BJZ is bijvoorbeeld gepaard gegaan met de ontvlechting van Jeugdzorg Groningen in een BJZ en een zorgaanbieder. De provincie zal een deel van de frictiekosten financieren die het gevolg zijn van de ontvlechting. Ook in het overleg tussen het BJZ en de andere partijen in de jeugdzorg kan ondersteuning van de provincie bijdragen aan het maken van goede afspraken. De taken van het Bureau Jeugdzorg Het BJZ heeft overeenkomstig de wet een breed takenpakket. In het navolgende zullen de taken kort aan de orde komen. De toeleiding De belangrijkste taak is eigenlijk het verzorgen van de toeleiding naar de hulpverlening op indicatie. Het BJZ stelt vast wat de problematiek is en geeft aan welke hulp het meest is aangewezen op de problemen op te lossen of te verminderen. Aan het eind van het traject kan het BJZ dan een indicatiebesluit afgeven of aangeven dat andere oplossingen meer geëigend zijn. Het toeleidingstraject omvat globaal de fasen aanmelding, screening, diagnostiek en indicatiestelling. Met betrekking tot de werkwijze en procedure in al deze fasen is landelijk een referentiemodel ontwikkeld dat op een groot draakvlak kan rekenen en vermoedelijk wel zal worden ingevoerd. Wij gaan er vanuit dat dit in 2004 ook in Groningen zal gebeuren. 4

5 Een groot probleem zal worden gevormd door de extra instroom van cliënten die nu nog rechtstreeks bij de ggz binnenkomen. De ggz-jeugdzorg (GGz Groningen en Accare) verwacht in 2004 een instroom van ongeveer nieuwe cliënten. Een groot deel daarvan (driekwart, ofwel bijna 1900 cliënten) zal vanaf de invoering van de nieuwe wet (2005) via het BJZ een indicatiebesluit moeten krijgen. Daarvan zijn ruim 1200 cliënten met een indicatiebesluit voor de ggz-jeugdzorg. Om die extra cliënten op te kunnen vangen zal na invoering van de wet ongeveer naar de provincie overgeheveld. Dat bedrag is een schatting op basis van de overheveling van 25 miljoen uit de AWBZ middelen (ggz-jeugd sector). De kosten die gemoeid zijn met de indicatietrajecten voor de ggz hebben we geraamd op een bedrag dat vier keer zo hoog is, n.l. 3,5 miljoen euro. De toeleiding van ggz-cliënten naar het Bureau Jeugdzorg leidt zonder de inzet van extra middelen tot grote financiële problemen. In ieder geval zullen de middelen die tot nu toe rechtstreeks aan GGz Groningen werden toegekend nu aan het budget voor het BJZ worden toegevoegd. Wij zullen met GGz Groningen in overleg treden over de mogelijkheden om meer medewerkers van GGz Groningen te detacheren naar het BJZ. Naar schatting zal ongeveer een kwart van de cliënten rechtstreeks worden verwezen naar de ggz. Dat zijn gevallen waarin het vermoeden aanwezig is van ernstige psychiatrische problematiek. Meestal is de huisarts de verwijzer. De huisarts moet het BJZ achteraf op de hoogte stellen van een rechtstreekse verwijzing. Het indicatiebesluit kan immers alleen door het BJZ worden genomen. Het totale aantal indicatiebesluiten in 2004 voor jeugdhulp wordt geschat op ongeveer Daarbij zijn ongeveer 1200 cliënten betrokken. Het aantal indicatiebesluiten voor ggz-jeugdzorg is lastiger in te schatten. Een deel van de cliënten gaat rechtstreeks naar de ggz (indicatiebesluit van BJZ wordt achteraf genomen) en het grootste deel gaat via het BJZ naar de ggz, namelijk ruim 1200). Het aantal indicatiebesluiten voor Justitiële Jeugdinrichtingen valt helemaal niet goed te voorspellen. Er is in Nederland een stijging van het aantal plaatsingen merkbaar, maar aan de andere kant is er weerstand tegen het plaatsen van jeugdigen in jeugdgevangenissen die geen strafbare feiten hebben gepleegd. Ook wij stellen ons terughoudend op als het gaat om deze plaatsingen. Of en wanneer er indicatiebesluiten worden genomen voor de sector licht verstandelijk gehandicapten is nog afhankelijk van de experimenten die op dit moment nog worden uitgevoerd. De pilots zijn gestart in september 2002 en hebben een looptijd van 2 jaar. Casemanagement Na het nemen van het indicatiebesluit zal de hulpverlening zo snel mogelijk moeten starten. Bij het regelen van de aangewezen hulp kan een cliënt worden ondersteund door het Bureau Jeugdzorg. Vaak zal daarvoor een casemanager worden aangezocht. Dezelfde casemanager kan ook worden ingeschakeld voor de begeleiding van het hulpverleningstraject. In de praktijk zal nog moeten blijken hoeveel casemanagement er nodig is en voor welke vormen van hulpverlening. Leidt bijvoorbeeld de uitbreiding van het klantenbestand met de cliënten die een indicatiebesluit krijgen voor ggz-jeugdzorg tot een evenredige groei van het aantal casemanagers of is die gevallen niet altijd casemanagement nodig? Als het wel nodig is dan zijn er nogal wat casemanagers nodig en vooralsnog is daar geen financiering voor. Voorlopig zijn we er in de berekeningen voor 2004 vanuit gegaan dat hiervoor geen casemanager nodig is. Verder zal in 2004 een discussie moeten worden gevoerd over de invulling van de functie casemanagement. Jeugdbescherming (Voogdij, gezinsvoogdij en jeugdreclassering) De Jeugdbescherming is een nieuwe taak van het Bureau Jeugdzorg in Groningen. Voorlopig valt dit onderdeel nog onder de rechtstreekse verantwoordelijkheid van het Ministerie van Justitie. Met de inwerkingtreding van de Wet op de jeugdzorg zal ook dit onderdeel onder verantwoordelijkheid van de provincie gaan vallen. Voogdij en gezinsvoogdij 5

6 Voogdij en gezinsvoogdij zijn maatregelen die door de kinderrechter worden uitgesproken in geval van voor jeugdigen bedreigende situaties. Bij voogdij is sprake van uitzetting uit het ouderlijk gezag, bij gezinsvoogdij gaat het om een ondertoezichtstelling van het gezin. In 2004 worden 387 cliënten voor de gezinsvoogdij verwacht en 192 voor de voogdij. Omdat de Raad voor de Kinderbescherming nauw bij de maatregelen is betrokken zullen er heldere samenwerkingsafspraken tussen het Bureau Jeugdzorg en de Raad moeten worden gemaakt. Jeugdreclassering De jeugdreclassering houdt zich bezig met jongeren in de leeftijd van 12 tot 18 jaar en is gericht op het voorkomen of het afremmen van een criminele loopbaan. Ook bij de jeugdreclassering is een nauwe samenwerking met de Raad voor de Kinderbescherming vereist. Mede als gevolg van een aangescherpt rijksbeleid (onder andere de beleidsnota Jeugd terecht) wordt een toename van het aantal cliënten verwacht. In 2004 wordt gerekend op 180 cliënten tegenover 146 in 2002 en 165 in 2003 (prognose). Advies- en meldpunt kindermishandeling Iedereen kan bij vermoedens van mishandeling van een jeugdige, hetzij lichamelijk, emotioneel of seksueel, contact opnemen met het AMK. Men kan vragen om advies (eenmalig contact) of om een consult (meerdere contacten) of men kan een melding doen op grond waarvan het AMK nader onderzoek uitvoert. Publiekscampagne en aantal te verwachten cliënten Jeugdzorg Groningen is op 23 oktober 2003 in onze provincie gestart met een publiekscampagne rond het AMK. Verwacht wordt, dat het aantal aanmeldingen naar aanleiding van deze campagne (tijdelijk) verder zal toenemen. Het BJZ gaat in haar begroting uit van een toename van 10 %. Op basis van deze schatting en de verwachting van het aantal contacten (adviezen, consulten en meldingen) in 2003 baseren wij onze subsidieberekening voorlopig op contacten voor 2004 (Advies en consult en meldingen 490). Subsidie Wij hebben van het BJZ en de Base Groep, naar aanleiding van hun ingediende begrotingen nadere gegevens (waaronder aangepaste cliëntgegevens) gevraagd. Op dit moment zijn nog niet alle gegevens bekend. Het is onze bedoeling om op basis van deze gegevens de ingediende begroting nogmaals aan een beoordeling te onderwerpen. Hierbij is onze doelstelling om de problemen die zich bij het AMK voordoen, zoals een sterk oplopende wachtlijst, bij deze herbeoordeling te betrekken. Voorlopig is de subsidie berekend op basis van de tot dusver bekende informatie. Registratie In 2003 heeft Jeugdzorg Groningen voor het AMK het nieuwe informatie- en registratiesysteem KitS ingevoerd. De provincie heeft aan de financiering van dit systeem bijgedragen met ,-. Wij vertrouwen er op dat wij met de invoering van dit registratiesysteem in het vervolg over de voor ons beleid noodzakelijke beleidsinformatie kunnen beschikken. Ketenaanpak Wachtlijsten dienen bij het AMK zoveel mogelijk vermeden te worden. Dat geldt ook voor de hulpverlening die eventueel na het AMK is aangewezen. Een samenhangende aanpak van kindermishandeling vanaf de eerste melding tot en met de afsluiting van de hulpverlening achten wij van groot belang. Om beter inzicht te krijgen in deze materie hebben wij begin 2003 gesprekken gevoerd met alle partijen die zich bezig houden met de aanpak van kindermishandeling. De resultaten hiervan hebben we vastgelegd in de brochure Kindermishandeling feiten en aanpak. Naar aanleiding van deze brochure hebben wij in het voorjaar van 2003 een expertmeeting gehouden. Uit deze bijeenkomst werden een aantal knelpunten in de bestrijding van kindermishandeling duidelijk: de rol en functie van het AMK dient te worden verduidelijkt; 6

7 de voorlichting en deskundigheidsbevordering in de signalering en de aanpak van vermoedens van kindermishandeling m.n. in het primair onderwijs dient te worden verbeterd; de samenwerking in de bestrijding van kindermishandeling tussen de hulpverlenende instanties moet beter op elkaar worden afgestemd ; de regie in de bestrijding van kindermishandeling wordt gemist. Wij zijn bezig om met de betrokken partijen naar oplossingen te zoeken voor de hierboven gesignaleerde knelpunten. Het AMK is tenslotte ook betrokken bij de uitvoering van een speerpunt uit het beleidsprogramma Sociale Duurzaamheid , n.l. de bestrijding van huiselijk geweld. Diagnostisch Centrum seksuele kindermishandeling Een instelling die duidelijk in het verlengde van de AMK-activiteiten en het Bureau Jeugdzorg opereert is het Diagnostisch Centrum seksuele kindermishandeling (DC). Dit centrum, dat in 1988 is opgericht, is in 1996 ondergebracht bij het Universitair Centrum voor Kinder- en Jeugdpsychiatrie (UCKJP), het huidige Accare. Het voert o.a. specialistisch multidisciplinair onderzoek uit inzake vermoedens van seksueel misbruik bij kinderen. Naar aanleiding van de invoering van de Wet op de jeugdzorg en de oprichting van een Bureau Jeugdzorg in onze provincie is met VWS en Justitie en de drie noordelijke provincies overleg gevoerd over de toekomstige positionering van het Diagnostisch Centrum. Op verzoek van VWS en Justitie heeft Accare medio 2003 een ondernemingsplan voor 2004 opgesteld, waarin de doelen, het aanbod en de werkwijze, inclusief de kosten van het DC worden beschreven. In dit plan spreekt Accare haar nadrukkelijke voorkeur uit voor het onderbrengen van het DC binnen de kinder- en jeugdpsychiatrie, als gespecialiseerde poliklinische voorziening met AWBZfinanciering. Over het ingediende ondernemingsplan is nader overleg noodzakelijk tussen Accare, VWS en Justitie. Dit overleg is in het najaar van 2003 gevoerd. De betrokken partijen zijn overeengekomen dat het DC een poklinische functie van Accare wordt en vanaf 2004 via de AWBZ zal worden gefinancierd. Het DC gaat volledig op in Accare en zal ook op de lokatie van Accare worden ondergerbracht. Het definitieve besluit van VWS hietrover is inmiddels ontvangen. Wij stemmen in met deze ontwikkeling op voorwaarde dat de functie van het Diagnostisch Centrum gehandhaafd blijft en dat het Bureau Jeugdzorg een beroep kan blijven doen op de daar aanwezige deskundigheid. Kindertelefoon Het verzorgen van telefonisch advies aan jeugdigen door vrijwilligers is eveneens een wettelijk vastgelegde taak van het BJZ. In 2002 hebben jeugdigen de kindertelefoon gebeld, in 2003 en in 2004 worden tussen de en telefoontjes verwacht. Lichte hulp Het Bureau Jeugdzorg mag zelf ook lichte hulp verlenen waarop geen aanspraken bestaan. Oorspronkelijk zou deze vorm van hulp geheel moeten worden afgebouwd, maar uiteindelijk is besloten om uit oogpunt van klantvriendelijkheid de mogelijkheid van ambulante hulp met een maximum van 5 gesprekken toe te staan. Klantvriendelijkheid betekent in dit geval dat een cliënt die niet in aanmerking komt voor hulp op indicatie toch geholpen wordt en niet meteen doorverwezen. In hoeveel gevallen lichte hulp wordt ingezet in 2004 laat zich moeilijk voorspellen. De praktijk zal dat moeten uitwijzen. Op dit moment wordt in tweederde van gevallen lichte hulp ingezet, terwijl eenderde een indicatie voor zwaardere hulp krijgt. Er zal in ieder geval minder lichte hulp worden verleend omdat maximaal maar vijf gesprekken mogen worden gevoerd. Er komt daarmee waarschijnlijk capaciteit vrij voor andere activiteiten binnen het BJZ of bij de zorgaanbieders. We zullen de ontwikkelingen in 2004 moeten afwachten. Een onzekere factor is daarnaast de instroom van cliënten die nu nog bij de ggz worden aangemeld. Te verwachten valt dat bij een deel van die cliënten ook kan worden volstaan met lichte hulp van het Bureau Jeugdzorg. 7

8 Totaal aantal te verwachten cliënten in 2004 Alles bij elkaar opgeteld, dus inclusief AMK, de jeugdbescherming en de huidige ggz-instroom, had het Bureau Jeugdzorg Groningen in 2004 ruim 6000 cliënten kunnen verwachten. Nu de ggz nog niet meedoet een stuk minder, n.l. ongeveer Familieraad/Eigen kracht conferenties In 2001 is op projectbasis begonnen met het organiseren van familieberaden c.q. Eigen kracht conferenties. Het betreft hier een besluitvormingsmodel dat vooraf gaat aan de eigenlijke hulpverlening. Een Eigen kracht conferentie kan er toe leiden dat er hulpverleningsplannen worden opgesteld door het gezin zelf samen met personen uit het sociale netwerk van dat gezin. Tegelijk wordt daarmee het sociale netwerk weer versterkt. Het betreft gezinnen met meervoudige problematiek. In de projectperiode is gebleken dat Eigen kracht conferentie een bruikbaar instrument kan zijn om tot goede hulpverlening te komen met een sterke inbreng van het gezin zelf. Omdat de conferentie vooraf gaat aan de hulpverlening en het indicatiebesluit kan ondersteunen is het een instrument dat goed past binnen het Bureau Jeugdzorg. Het BJZ zal in 2004 op nog bescheiden wijze een begin maken met het structureel inzetten van Eigen kracht conferenties. We zullen hiervoor incidenteel ,- inzetten (vorig jaar ,-). Het Groninger Toewijzingsorgaan Jeugdzorg Met de komst van de nieuwe wet verdwijnt de functie zorgtoewijzing. De wet kent in plaats daarvan het indicatiebesluit. Het indicatiebesluit wordt afgegeven door het Bureau Jeugdzorg. Daarmee wordt het GTJ als apart orgaan overbodig. Het GTJ voerde echter een tweetal taken uit die wij graag binnen het BJZ terug willen zien. Het betreft het multidisciplinair toetsen van de indicatiestellingen en het regelmatig leveren van beleidsinformatie over het gebruik van de hulpverlening. Onder dat laatste valt ook de informatie over wachtlijsten en wachttijden. Wat de indicatiestellingen betreft, zijn wij van mening dat een multidisciplinaire toetsing door een indicatiecommissie binnen het BJZ zowel de kwaliteit als het draagvlak van indicatiebesluiten kan vergroten. Wat de beleidsinformatie betreft, verwachten wij van het BJZ dezelfde kwaliteit en frequentie die wij nu van het GTJ gewend zijn. De bij het GTJ behorende middelen zullen in dit verband in 2004 worden verdeeld over het budget BJZ en het Zorgaanbod. Het gaat om een bedrag van ,-. Begeleiding Omgangsregelingen Echtscheiding heeft vaak nadelige gevolgen voor de jeugdigen die er bij betrokken zijn. Eén op de zes huwelijken waar kinderen bij betrokken zijn, eindigt in een scheiding. 25 % van de jeugdigen verliest het contact met de niet-verzorgende ouder. De situatie kan bij jeugdigen leiden tot problemen waar de jeugdzorg aan te pas moet komen. Daarom zijn allerlei samenhangende hulpvarianten ontwikkeld om de problemen die het gevolg zijn van echtscheiding op te vangen. Daarbij worden niet alleen de jeugdigen geholpen, maar ook de ouders ondersteund. Bij de hulpverlening zijn vijf verschillende instellingen betrokken: de Raad voor de Kinderbescherming, Bureau Jeugdzorg Groningen, GGz Groningen, AJL en Humanitas. De lichte hulpverleningsvariant met vrijwilligers van Humanitas dreigde vorig jaar vanwege het ontbreken van structurele financiering te moeten stoppen. Daarom hebben wij besloten deze activiteiten structureel te financieren. In 2004 is daar een bedrag van mee gemoeid. Om de binding met de jeugdzorg te benadrukken loopt de financiering via Bureau Jeugdzorg Groningen. Het BJZ en Humanitas hebben daartoe een samenwerkingsovereenkomst getekend. Binnen het Bureau Jeugdzorg was een specifieke begeleidingsmethodiek binnen de lichte hulpverlening ontwikkeld. Er moet worden bekeken in hoeverre deze methodiek kan worden gehandhaafd nu de lichte hulp bij het BJZ vergaand wordt afgebouwd. Hoofdstuk III HET BUREAU JEUGDZORG EN ZIJN OMGEVING Het Bureau Jeugdzorg is geen geïsoleerd opererende organisatie, maar een belangrijke schakel vormen in de totale keten van het jeugdbeleid en zelfs daarbuiten. De interne functies van het BJZ, waaronder de belangrijke functie als toeleider naar de zorg op indicatie, zijn reeds aan de orde geweest. 8

9 Overeenkomstig de Wet op de jeugdzorg heeft het BJZ ook de belangrijke functie om de aansluiting tussen de jeugdzorg en het gemeentelijke circuit van activiteiten op het gebied van het algemene en preventieve jeugdbeleid c.q. preventieve jeugdzorg te verzorgen. Tegelijk mag van gemeenten worden verwacht dat zij een aantal activiteiten uitvoeren die er op zijn gericht om jeugdproblematiek vroegtijdig te signaleren en aan te pakken. Welke activiteiten dat zijn is in het voorjaar in een bestuurlijk overleg tussen provincies, gemeenten, rijksoverheid en instellingen overeengekomen en vastgelegd. Het gaat vooral om verstrekken van informatie over opvoeden en opgroeien, het opzetten van een signaleringssysteem voor problemen, het organiseren van een duidelijke toegang naar het gemeentelijke hulpverleningscircuit, het aanbieden van (lichte) pedagogische hulp en het coördineren van de hulpverlening op lokaal niveau. De provincie zal zich inzetten om de jeugdzorg zo goed mogelijk op de gemeentelijke activiteiten te laten aansluiten en voor het inkopen van voldoende en kwalitatief goede jeugdzorg in geval van ernstige opvoed- en opgroeiproblematiek. De manier waarop met de gemeenten over de aansluiting overleg wordt gevoerd, wordt momenteel geëvalueerd. De wens is aanwezig om allerlei vormen van overleg op het terrein van welzijn en zorg meer te integreren. Wij zijn voornemens in 2004 een voorstel te presenteren dat met de gemeenten zal worden besproken. In afwachting daarvan zal in de maanden december 2003 en januari 2004 op de oude manier een ronde langs de gemeenten worden gehouden. Ondertussen gaan wij door met het zo concreet mogelijk organiseren van de feitelijke aansluiting, bij voorkeur op plekken waar veel jeugdigen (langdurig) verblijven. Dat zijn natuurlijk vooral de scholen. Daarom is de samenwerking tussen het onderwijs en de jeugdzorg een belangrijk speerpunt van beleid. In het navolgende wordt beschreven wat op dit terrein in 2004 zal worden uitgevoerd. Samenwerking tussen de jeugdzorg en het primair onderwijs Het Provinciaal centrum voor Maatschappelijke Ontwikkeling (CMO Groningen) voert in opdracht van de provincie het project 'Samenwerking jeugdzorg met het basisonderwijs en voorschoolse voorzieningen' uit waarin wordt gewerkt aan een structurele samenwerking tussen de jeugdzorg en het primair onderwijs. In het kader van dit project is het model van een consultatieteam ontwikkeld waar in de stad Groningen en in Winschoten mee wordt geëxperimenteerd. In deze gemeenten worden leerlingen met ernstige problemen vanuit een multidisciplinaire invalshoek begeleid en wordt de interne zorgstructuur van de school ondersteund. Vanwege de intensieve werkwijze is het niet mogelijk voor alle basisscholen een dergelijk team op te zetten. Wij hebben in 2001 in overleg met de gemeenten, sleutelfiguren uit het onderwijsveld en instellingen voor jeugd(gezondheids)zorg besloten dat per regio, rekening houdend met de behoefte van de regio, een plan wordt ontwikkeld waarin een structurele samenwerking tussen de jeugdzorg en het primair onderwijs met de voorschoolse voorzieningen wordt geregeld. Op basis van een dergelijk plan zullen wij extra middelen beschikbaar stellen voor het Bureau Jeugdzorg om aan deze samenwerkingsstructuur deel te kunnen nemen. Voorwaarde daarbij is, dat alle basisscholen in de regio en zo mogelijk ook de voorschoolse voorzieningen aan deze structuur deelnemen. Onder leiding van het CMO Groningen zijn de meeste regio's in onze provincie druk doende een plan te ontwikkelen voor dergelijk samenwerkingsstructuur. Een belangrijke onderdeel van de plannen vormt de bereidheid van de gemeenten een aantal uren schoolmaatschappelijk werk aan de scholen beschikbaar te stellen. Omdat wij de aansluiting van de jeugdzorg bij het basisonderwijs en de voorschoolse voorzieningen van groot belang vinden zal de provincie ook voor 2004 aan het CMO Groningen financiële middelen ter beschikking stellen voor de verdere begeleiding van dit project ten bedrage van ,- Het project is door het landelijk Centrum Onderwijs en Jeugdzorg aangemerkt als voorhoedeproject en heeft daarmee landelijk een voorbeeldfunctie. Samenwerking tussen jeugdzorg en het voortgezet onderwijs In het voortgezet onderwijs heeft de samenwerking met de jeugdzorg al een lange voorgeschiedenis. Kern van de samenwerking tussen de jeugdzorg en het voortgezet onderwijs is de preventie-unit. De preventie-unit is een structureel overleg tussen de interne leerlingenzorg van de school met de jeugdzorg (jeugdhulpverlening en de jeugd-ggz) en de jeugdgezondheidszorg over probleemleerlingen. Dit overleg vindt eens in de zes weken op de school plaats. 9

10 Het doel van deze werkwijze is het tijdig signaleren van sociaal-emotionele problemen bij scholieren om tijdig effectieve begeleiding en hulp te kunnen bieden. De preventie-unit speelt hierin een ondersteunende rol. Daarnaast is een coachingscommissie aangesteld die het functioneren van de preventie-units evalueert en begeleidt. Recentelijk is een handleiding 'Implementatie preventie-units voortgezet onderwijs en jeugdzorg' ontwikkeld ten behoeve de implementatie van de nieuwe preventie-units in de scholen. In nagenoeg alle scholen van voortgezet onderwijs in onze provincie is de preventie-unit ingevoerd en werken de scholen ermee of met een vergelijkbare structuur, waarin de samenwerking tussen de jeugdzorg en het onderwijs is gewaarborgd. De implementatiefase is daarmee nagenoeg voltooid. Het accent komt geleidelijk aan meer te liggen op het 'onderhoud' en behoud van de kwaliteit van de preventie-units. De coachingscommissie speelt hierin een belangrijke rol. Ook dit project fungeert als voorhoedeproject van het Landelijk Centrum Onderwijs en Jeugdzorg (LCOJ). Onder leiding van het LCOJ is onderzoek gaande naar de verankering van de methodiek en de resultaten van het werken met de preventie-unit in een viertal scholen in onze provincie. Naar verwachting is dit onderzoek eind 2003 afgerond. Beide onderwijsprojecten hebben op 12 februari 2003 een extra stimulans gekregen met de Provinciale Conferentie "Leerling en Zorg' in Martini Plaza, georganiseerd door het LCOJ in samenwerking met de provincie. De conferentie is door 300 belangstellenden vanuit de verschillende sectoren van de jeugdzorg en het onderwijs bezocht. Naast de presentatie van de landelijke ontwikkelingen hebben de samenwerkingsprojecten onderwijs-jeugdzorg in het primair en het voortgezet onderwijs in onze provincie zich op deze conferentie gepresenteerd. Met een brede vertegenwoordiging uit de jeugdzorg en het onderwijs kunnen we terug zien op een geslaagde conferentie. Naast de samenwerking tussen de jeugdzorg en het onderwijs hebben wij in het Beleidskader Jeugdzorg nog een aantal andere specifieke aandachtspunten benoemd in het kader van de aansluiting. Kleine groepen, grote problemen In een aantal wat grotere gemeenten vertonen jongeren soms gedrag dat als overlast wordt ervaren. Vaak gebeurt dat in groepsverband. Van deze jongeren wordt aangenomen dat ze problemen hebben waarmee ze zich niet bij de hulpverlening melden. Van het Bureau Jeugdzorg mag op basis van de nieuwe wet worden verwacht dat het actief en outreachend ernstige opvoed- en opgroeiproblemen opspoort en aanpakt. Het Bureau Jeugdzorg kan dat echter niet alleen. Een goede samenwerking met het randgroepjongerenwerk, het (school)maatschappelijk werk en de politie is noodzakelijk. Het Bureau Jeugdzorg is in de gemeenten die het betreft in overleg over de aanpak van de problematiek en de rol die het BJZ daarin kan spelen. Wij zullen de voortgang regelmatig met de gemeenten bespreken. Jeugd en veiligheid De aanpak van jeugdcriminaliteit in onze provincie vindt vooral plaats op basis van het Actieplan van het provinciale Beleidsplatform Jeugdcriminaliteit. Er worden concrete projecten uitgevoerd langs de lijnen preventie, hulpverlening en repressie. Daarnaast is er een breed regulier pakket aan maatregelen om de jeugdcriminaliteit aan te pakken. In dit kader vormen de zogenoemde "first offenders" nog een punt van zorg. Met name een deel van deze groep, zo'n 20 % vervalt in herhaling en loopt het risico een criminele carrière te ontwikkelen. Vanuit onze verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg willen wij een bijdrage leveren aan een oplossing. Zo hebben wij in 2003 een ontmoeting georganiseerd tussen de jeugdzorg en de politie. Er werd al samengewerkt op basis van een convenant, maar de conclusie was dat er nog meer kan worden gedaan. Jeugdzorg Groningen en de politie zijn verder in overleg getreden om tot een concrete aanpak te komen. Daarbij zijn twee lijnen in het geding. In de eerste plaats een rechtstreekse plaatsing in de crisisopvang van de 24-uurshulp en in de tweede plaats de inzet van het Bureau Jeugdzorg indien er hulp nodig is, maar er geen sprake is van een crisis. Gezinnen met meervoudige problematiek 10

11 In de provincie Groningen heeft de hulpverlening aan gezinnen met meervoudige problematiek al geruime tijd de aandacht. Zo zijn er de Hulp aan Huis varianten, het project Basiszorg in de Buurt in de gemeente Groningen, het project "Tien voor Toekomst". Daarnaast zijn sinds kort in de regio's Stadskanaal, Vlagtwedde en Veendam e.o. activiteiten gestart die beogen de hulpverlening aan multiproblem gezinnen beter te coördineren. Wij zullen dit soort activiteiten met belangstelling volgen en waar mogelijk financieren. Een knelpunt kan ontstaan als er in een gezin ernstige problemen worden geconstateerd, maar er bij het desbetreffende gezin geen bereidheid is om hulp te aanvaarden. Wij zijn van mening dat de betrokken instellingen, waaronder het Bureau Jeugdzorg, een actieve houding moeten tonen om toch tot het oplossen van de problemen te komen. Het betreft dan vormen van bemoei- of beschermzorg. Die vormen van min of meer opgedrongen hulp moeten zeker worden ingezet indien de veiligheid van kinderen in het gedrang komt. Project 'Tien voor Toekomst'. Een vorm van hulp aan gezinnen die te maken hebben met ernstige meervoudige problemen is door het Leger des Heils ontwikkeld: Het project "Tien voor Toekomst". Het project richt zich op integrale begeleiding van gezinnen met kinderen tot 12 jaar die hun zelfstandigheid dreigen te verliezen.'tien voor Toekomst' heeft zich tot nu toe geconcentreerd op de regio Zuidoost Groningen.Vanaf 2001 leveren wij een bijdrage aan de financiering van dit project. Omdat het project veel meer omvat dan alleen jeugdzorg gaan wij er vanuit, dat ook de lokale overheden en eventueel het zorgkantoor aan de financiering bijdragen. Uit het jaarverslag van de Centra voor Wonen, Zorg en Welzijn Noord van het Leger des Heils van 2002 blijkt, dat er eind 2002 in Oost Groningen aan 32 gezinnen in het kader van 'Tien voor Toekomst' hulp werd verleend, waarvan 7 gezinnen in de nazorg zitten. In 2002 zijn drie hulpverleningstrajecten beëindigd en in acht gezinnen is de hulp gestart. Aan het eind van 2002 staan negen gezinnen op de wachtlijst. De drie gezinnen bij wie de hulp is beëindigd kunnen zelfstandig verder. Op basis van deze gegevens moeten we concluderen, dat er vraag is naar deze vorm van hulpverlening, dat de hulpverleningstrajecten langdurig zijn, maar wel het gewenste resultaat opleveren. Na financiering van een experimentele periode van drie jaar zijn wij in afwachting van een evaluatie van 'Tien voor Toekomst'. Op basis van deze evaluatie zullen wij een besluit nemen over mogelijk structurele financiering van 'Tien voor Toekomst'. Wij zullen de subsidiering van het project onder eerder genoemde voorwaarden van medefinanciering ook in 2004 voortzetten met een bedrag van ,-. 11

12 Hoofdstuk IV DE HULPVERLENING OP INDICATIE Geïndiceerde hulpverlening omvat de jeugdhulp, de ggz-jeugdzorg en de zorg voor licht verstandelijk gehandicapte jeugdigen. Om voor deze hulp in aanmerking te komen, is een indicatiebesluit nodig van het Bureau Jeugdzorg. De provincie is verantwoordelijk voor de jeugdhulp, het zorgkantoor voor de twee andere vormen van hulpverlening De jeugdhulp omvat globaal de intensieve ambulante hulpvarianten (hulp aan huis), de pleegzorg, de daghulp en de 24-uurshulp. Het aanbod jeugdhulp is door de aanbieders beschreven in modules. Voor de financiering van de hulp zal t.z.t. een pxq systeem worden ingevoerd, waarbij p staat voor prijs en q voor het aantal producten. Voor 2004 houden wij voor de beschrijving van het zorgaanbod de gangbare indeling in hulpvarianten aan, te weten intensief ambulante hulp, pleegzorg, daghulp en 24-uurshulp en de ontwikkelingen die zich daarbinnen voordoen. In onze provincie kennen wij drie aanbieders voor de geïndiceerde jeugdhulpverlening n.l. de nieuwe zorgaanbiederorganisatie van Jeugdzorg Groningen, het Centrum voor Welzijn, Zorg en Wonen Noord van het Leger des Heils en de Pleeg-Maat-Zorgboerderij. Wat de hieronder genoemde cliëntaantallen betreft merken wij op dat bij de schatting van de te behandelen cliënten door de instellingen slechts rekening is gehouden met de beschikbare middelen. Er is geen rekening gehouden met de verwachte toename van de instroom bij het Bureau Jeugdzorg. Tevens heeft Jeugdzorg Groningen het aantal te behandelen cliënten met 4% verlaagd omdat zij anders niet in staat was een sluitende begroting te presenteren. Er komen nog gegevens van Jeugdzorg over de te verwachten aantallen cliënten. Intensieve ambulante hulp(hulp aan Huis) Hulp aan Huis is intensief ambulante hulpverlening in de thuissituatie en daarmee een vorm van gezinsbehandeling. Hulp aan Huis is een intersectoraal aanbod voor gezinnen met kinderen tot 18 jaar en kent drie varianten: Intensieve Orthopedagogische Gezinsbehandeling wordt ingezet bij zgn. 'multi-problem' gezinnen. Deze hulpvariant is uitgebreid met hulp aan gezinnen met licht verstandelijke gehandicapte kinderen (lvg-doelgroep). Dit laatste wordt gefinancierd via de AWBZ. Orthopedagogische Video Gezinsbehandeling wordt geïndiceerd, wanneer het gezin te maken heeft met een kind met ernstige ontwikkelingsstoornissen en daarmee samenhangende opvoedingsproblemen. Dit wordt via de ggz gefinancierd door de AWBZ. Bij Families First is sprake van een crisissituatie in het gezin waarbij uithuisplaatsing van een of meerdere kinderen dreigt. Binnen 24 uur na de aanmelding start de hulp. Vanaf 1998 heeft een opvallende verschuiving plaats gevonden van de 24-uurshulp naar Hulp aan Huis. Alle drie varianten voorzien in een behoefte. De vraag naar IOG is in vergelijking met de overige hulpvarianten het grootst maar lijkt zich te stabiliseren. Door extra financiering is de wachtlijst en de wachttijd voor de IOG nagenoeg verdwenen.wij zullen de financiering handhaven op het niveau van Voor de AWBZ-gefinancierde OVG bestaat eveneens veel vraag, die resulteert in te lange wachtlijsten. De capaciteit voor deze hulpvariant zal door de GGz worden uitgebreid. Jeugdzorg Groningen verwacht in kinderen te kunnen helpen met Hulp aan Huis varianten (Families First en IOG). Tevens 130 cliënten binnen het aanbod Ouderbegeleiding en 43 binnen het aanbod Seksueel misbruik. Pleegzorg 12

13 De pleegzorg wordt uitgevoerd door Jeugdzorg Groningen. In de reguliere pleegzorg worden momenteel de volgende modules onderscheiden: de crisispleegzorg, deeltijdpleegzorg, perspectiefzoekende pleegzorg (kortdurend) en perspectief biedende pleegzorg (langdurend). De vraag naar pleegzorg neemt toe. Het bezettingspercentage bedroeg in ,7%. In 2001 was dit 92,7%. De Voorziening van Pleegzorg heeft een toenemende vraag naar netwerkplaatsingen, waarbij de kinderen worden opgevangen binnen familieverband. In 2003 is gestart met een wervingscampagne voor nieuwe pleeggezinnen. Deze verloopt voorspoedig en heeft ertoe geleid, dat er in onze provincie voldoende pleeggezinnen zijn om de vraag naar pleegzorg op te kunnen vangen. Door de stijgende de kosten voor de begeleiding van de gezinnen heeft Jeugdzorg Groningen echter in mei 2003 besloten tot een opnamestop voor de pleegzorg, met uitzondering van de crisisopvang. Deze maatregel baart ons zorgen.wij zijn met Jeugdzorg Groningen in overleg om na te gaan hoe deze maatregel zo spoedig mogelijk kan worden opgeheven. In haar beleidsvoornemens voor 2004 heeft Jeugdzorg Groningen in verband met de kostenbeheersing een productieverlaging aangekondigd naar een bezettingsgraad van 90 % met handhaving van de capaciteit. Hiermee kunnen minder pleegzorgplaatsingen worden gerealiseerd. Wij zullen de ontwikkeling van de vraag naar pleegzorg in relatie tot het aanbod nauwlettend volgen. Er blijft een onverminderde vraag naar deeltijd pleegzorg waaraan in onvoldoende mate kan worden voldaan. In de eerste helft van 2003 schommelt het aantal wachtenden rond de 25 terwijl er capaciteit beschikbaar is voor 25 plaatsen. Dit lijdt tot wachttijden die de toegestane norm ver overschrijden. De deeltijdpleegzorg heeft een preventieve functie door gezinnen tijdelijk te ontlasten en zo mogelijk uithuisplaatsing te voorkomen. Wij zijn derhalve voorstander voor uitbreiding van het aantal deeltijd pleegzorgplaatsen zodat beter aan de vraag kan worden tegemoet gekomen. Wij blijven met Jeugdzorg Groningen overleg over de mogelijkheden om de capaciteit deeltijdpleegzorg uit te breiden. Tengevolge van de volumebeperking verwacht Jeugdzorg Groningen in cliënten in pleegzorg te kunnen helpen. In 2002 heeft men 487 cliënten geholpen. CWZW Noord, Leger des Heils heeft een gezinsopvang voor kinderen van 0 tot 12 jaar die kan worden vergeleken met een vorm van intensieve pleegzorg. De capaciteit is 16 plaatsen (ongenormeerd). De bezettingsgraad in 2002 was 100% ( %). De gemiddelde duur van de plaatsing in 2002 was 12 maanden. De bestaande capaciteit zal in 2004 worden gehandhaafd. CWZW Noord verwacht in kinderen te kunnen plaatsen in de gezinsopvang De Nederlandse Vereniging voor Pleeggezinnen Groningen/Drenthe (NVP) De NVP is een belangenbehartigingsorganisatie voor en door pleegouders. Doel van de NVP is de kwaliteit van de pleegzorg te verbeteren. Zij doet dit door contacten tussen pleegouders onderling tot stand te brengen en door individuele pleegouders advies en ondersteuning te bieden. Minimaal twee keer per jaar voeren wij gezamenlijk overleg met de NVP en de Voorziening van Pleegzorg van Jeugdzorg Groningen. Het doel van dit overleg is informatie uit te wisselen over ontwikkelingen in de pleegzorg vanuit het perspectief van de pleegouders en de Voorziening van de pleegzorg om op deze wijze bij te dragen aan de verbetering van de kwaliteit van de pleegzorg. De bijdrage ten behoeve van de NVP regio Groningen zal in 2004 maximaal ,- bedragen. Daghulp De daghulp wordt onderscheiden in: daghulp voor 0-6 jaar daghulp voor jongeren van 6-12 jaar met neuropsychiatrische problemen daghulp van 6 tot 18 jaar (voormalig Boddaert) dagopvang in relatie tot onderwijs en arbeid leerwerkschip "de Herma" 13

14 Daghulp van 0-6 jaar Groningen heeft voor deze vorm van hulp een capaciteit van 94 plaatsen verdeeld over drie locaties te weten Haren (60), Veendam (24) en Appingedam (10). Deze daghulp wordt aangeboden in de Medische Kleuter Dagverblijven (MKD's). Alleen in Haren wordt een zorgprogramma aangeboden voor ouders en zeer jonge kinderen (0-2 jaar). Deze groep heeft een capaciteit van 4 plaatsen. Voor de hulpverlening aan de kinderen van 4-6 jaar wordt nauw samengewerkt met het Speciaal Basisonderwijs. Het zorgaanbod in de MKD's is gemodulariseerd. Hierdoor kan beter hulp op maat worden geboden. Daghulp voor jeugdigen van 6-12 jaar met neuropsychiatrische problemen Capaciteit: 8 plaatsen De jeugdigen in de daghulp volgen hetzelfde dagprogramma als de jeugdigen met deze problematiek die 24-uurshulp ontvangen. Ouderbegeleiding is bij het hulpprogramma inbegrepen. Daghulp voor jeugdigen van 6-16 jaar (voormalig Boddaert) Capaciteit: 34 plaatsen De vraag naar daghulp voor jongeren tussen 6 en 16 jaar blijft aanwezig. In onze provincie wordt op twee plaatsen daghulp aangeboden te weten in Groningen (22 plaatsen) en Hoogezand (12 plaatsen). De duur van de hulp is maximaal 1 jaar. De jeugdigen verblijven minimaal drie en maximaal vier dagen per week op het centrum voor daghulp. Daarnaast wordt er de ouderbegeleiding aangeboden. In 2002 is ook in Delfzijl en omgeving is behoefte geconstateerd aan dagopvang. Jeugdzorg Groningen heeft onderzoek gedaan naar de haalbaarheid van een daghulpaanbod in regio Noordoost Groningen Plannen van Jeugdzorg Groningen in deze blijken echter financieel onhaalbaar. Voor het vervoer van de jongeren naar de daghulp van 6-12 jaar in onze provincie hebben wij aanvullende middelen beschikbaar gesteld in afwachting van een rijksregeling. Met deze tegemoetkoming in de vervoerskosten kunnen kinderen vanuit de regio Noordoost Groningen die voor daghulp zijn geïndiceerd gebruik maken van het daghulpaanbod in Hoogezand. Wij stemmen in met het verzoek van Jeugdzorg Groningen de gereserveerde middelen voor de daghulp te benutten voor de kwaliteitshandhaving van de totale daghulp in onze provincie. De bezettingsgraad van de daghulp (MKD en voormalig Boddaert) bedroeg in ,6% (2001: 85,0%). In 2002 heeft men 215 cliënten geholpen. (2001: 184) Jeugdzorg Groningen verwacht in 2003 ongeveer 209 cliënten te kunnen helpen in de daghulpvarianten. Projecten daghulp in samenwerking met kinderopvang en het voortgezet onderwijs 1. School-plus-opvangproject de Zwaaikom (2000 t/m 2004) Het 'School-plus-opvangproject de Zwaaikom' is een samenwerkingsproject tussen Jeugdzorg Groningen, de school voor Speciaal Basisonderwijs 'De Zwaaikom' en de Stichting Kinderopvang en Peuterspeelzaalwerk in Hoogezand-Sappemeer. In het project wordt aan acht kinderen van het speciaal basisonderwijs die afkomstig zijn uit gezinnen met complexe problematiek buitenschoolse opvang aangeboden met aanvullende daghulp vanuit de jeugdhulp. Het gaat om een experiment van drie jaar. Het project wordt uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van de gemeente Hoogezand- Sappemeer. De evaluatie van het project wordt uitgevoerd door de Rijks Universiteit Groningen. De voorlopige resultaten lijken gunstig. De gemeente Hoogezand-Sappemeer heeft het project als speerpunt opgenomen in het onderwijsjeugdbeleid van Time-out project: "Schakelopvang De Doorstart Delfzijl - Appingedam"( ) Op initiatief van het samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs-Voortgezet Speciaal Onderwijs (VO-VSO) en het Fivelcollege is men in regio Noordoost Groningen gestart met de ontwikkeling van een opvangvoorziening voor vroegtijdige schoolverlaters. De opvangvoorziening heeft tot doel leerlingen van jaar bij disfunctioneren tijdelijk op te vangen en terug te leiden naar het onderwijs of naar een werk-leertraject. Jeugdzorg Groningen participeert in het project door parttime deelname aan de begeleiding van deze jongeren. Het project gaat er vanuit 15 jongeren op jaarbasis te 14

15 kunnen begeleiden. In december 2003 ontvangen wij een tweede tussenrapportage over de resultaten van het project. Wij zullen in verband met de invoering van de nieuwe Wet op de jeugdzorg en op basis van de kwantitatieve en kwalitatieve resultaten van het project overleggen met de projectleiding en Jeugdzorg Groningen over de samenwerkingsmogelijkheden tussen de jeugdzorg en het voortgezet onderwijs inzake de opvang van vroegtijdige schoolverlaters. De kosten voor de projecten 'School-plus-opvang de Zwaaikom' en de ' Schakelopvang de Doorstart' Delfzijl-Appingedam bedragen in totaal ,-. Deze kosten zijn opgenomen onder de genormeerde variant daghulp basisvariant ad 6 plaatsen. De eventuele uitloop van 2 plaatsen is als reservering opgenomen onder ongenormeerd voor een bedrag van ,- (2 plaatsen). 3. Leerwerkschip 'de Herma' Jongeren met gedragsproblemen van 16 tot 21 jaar, die niet meer in staat zijn regulier onderwijs te volgen en nog niet klaar zijn voor de arbeidsmarkt wordt op de Herma een leerwerkplaats aangeboden, waarin zij in een dagprogramma een combinatie van hulpverlening en werktraining krijgen aangeboden. Op 1 april 2001 heeft Jeugdzorg Groningen de 'Herma' overgedragen aan Werkprojecten Groningen. Het leerwerktraject van de 'Herma' is samengevoegd met een gelijksoortig project van Werkprojecten Groningen. Jeugdzorg Groningen heeft voor drie jaar, tot 1 april 2004 de inkoop van acht 'klantplaatsen' op de Herma gegarandeerd. De toewijzing voor dit project verloopt nu nog via het Groninger Toewijzingsorgaan Jeugdzorg en het jongerenloket van de gemeente Groningen. In 2002 hebben 23 jongeren gebruik gemaakt van het leerwerktraject van 'de Herma'. Veelal worden jongeren op 'de Herma' geplaatst die ook in de 24-uurshulp verblijven bij Jeugdzorg Groningen. Het hebben van dagbesteding is voorwaarde voor een plaatsing binnen de 24-uurshulp. De bezettingsgraad van 'de Herma' in 2002 was 62 %. Jeugdzorg Groningen heeft te kennen gegeven het contract met werkprojecten Groningen waarin de acht 'klantplaatsen' worden gegarandeerd met ingang van 1 april 2004 niet te willen verlengen. Wij zullen op basis van een evaluatie van dit samenwerkingsexperiment die door de beide organisaties wordt uitgevoerd een besluit nemen over het al dan niet continueren van de financiering van het samenwerkingsproject. 24-uurshulp De 24-uurshulp wordt uitgevoerd door Jeugdzorg Groningen en CWZW Noord van het Leger des Heils. De 24-uurs hulp van Jeugdzorg is bedoeld voor jeugdigen boven de zes jaar met ernstige problemen. Er is een reguliere variant, een variant die is gericht op specifieke groepen en een variant wonen met begeleiding: - 24-uurshulp voor kinderen van 6-12 jaar - 24-uurshulp voor jongeren van jaar - crisisopvang voor jongeren van jaar - gezinshuis voor jeugdigen tot 18 jaar 6-12 jarigen De 24-uurshulp van 6-12 jarigen betreft opvang van jeugdigen met neuropsychiatrische problematiek. Voor deze hulpverlening wordt intensief samengewerkt met de kinder- en jeugdpsychiatrie in Groningen. De vraag naar deze vorm van hulp is redelijk stabiel en voorziet in een behoefte. Wij zullen deze capaciteit handhaven jarigen De jeugdzorginstellingen constateren een toenemende (gedrags)problematiek bij de jongeren van jaar die voor de 24-uurshulp worden geïndiceerd. JZG heeft het hulpaanbod voor deze jongeren hierop aangepast. De totale capaciteit is van 147 teruggebracht naar 135 plaatsen. In deze capaciteit zijn ook de lichte varianten opgenomen: Ambulante Kamerbegeleiding (27), Begeleid Kamerbewoning (24) en Vertrektraining (4). 15

16 Het vernieuwde 24-uurshulpaanbod is met ingang van 2001 door Jeugdzorg Groningen in uitvoering genomen. De Inspectie Jeugdhulpverlening en Jeugdbescherming is nauw betrokken geweest bij de herziening van het aanbod en heeft de invoering van het nieuwe aanbod geëvalueerd. De evaluatie is gefaseerd verlopen. De tweede fase is met enige vertraging afgerond. Het eindrapport wordt in het najaar van 2003 verwacht. Op grond van de uitkomsten van dit evaluatieonderzoek van de inspectie zullen we nagaan of het totale 24-uurs aanbod van jeugdzorg Groningen kwalitatief toereikend is. Crisisopvang De crisisopvang van Jeugdzorg Groningen, bedoeld voor jongeren van jaar maakt deel uit van de specialistische variant van de 24-uurshulp. De opvang vindt plaats in twee leeftijdsgroepen en is bedoeld om jongeren een time-out te bieden. Het observeren van het functioneren van de jongeren in de groep is een belangrijk instrument om te komen tot besluitvorming voor een vervolg op de crisisopvang. De opvangcapaciteit blijkt toereikend. Het aantal cliënten voor de crisisopvang bedroeg 127 in Gezinshuis Het gezinshuis van Jeugdzorg Groningen is bedoeld voor jeugdigen voor wie thuisplaatsing geen perspectief meer is. Het gezinshuis in Scheemda heeft besloten het contract met Jeugdzorg Groningen te beëindigen. Om in de toekomst in een dergelijk aanbod te kunnen blijven voorzien heeft Jeugdzorg Groningen besloten een gezinshuis op te zetten in Ter Apel. In totaal verwacht Jeugdzorg in cliënten te kunnen helpen. Het aanbod voor 24-uurshulp van CWZW Noord omvat hulp voor kinderen van 6-12 jaar en hulp voor jongeren van jaar. CWZW Noord verwacht in 2004 ongeveer 45 cliënten te kunnen helpen in de 24-uurshulp. Daarnaast worden 28 crisisplaatsingen verwacht. Wijzigingsvoorstellen 24-uurshulp voor 2004 Jeugdzorg Groningen NieuwePerspectieven Vanwege de afnemende vraag naar Ambulante Kamerbegeleiding (AKB) de laatste jaren, stelt Jeugdzorg Groningen een ombouw van 12 capaciteitsplaatsen voor naar een vorm van intensieve ambulante hulpverlening genaamd "Nieuwe Perspectieven''. "Nieuwe Perspectieven" beweegt zich op het snijvlak van jeugdhulpverlening, veiligheid en criminaliteitspreventie. De doelgroep bestaat uit jongeren van circa jaar die contacten hebben met politie, justitie of leerplicht. Het is een zeer intensieve vorm van begeleiding die gericht is op toeleiding naar school en werk en op herstel van sociale contacten in gezin en omgeving. Het is een methodiek die reeds enkele jaren in o.a. Amsterdam, Rotterdam en Den Haag wordt toegepast. Voorwaarde is, dat er in de aanpak van de problemen een samenwerkingsverband wordt aangegaan met lokale overheden, onderwijs, politie en justitie. Het initiatief van de vorming van een dergelijk samenwerkingsverband zou bij de jeugdzorg kunnen liggen. Jeugdzorg Groningen is momenteel bezig met een verkenning of er draagvlak is voor een dergelijke aanpak in Groningen. Ook dient te worden nagegaan wordt hoe groot de groep is waar Nieuwe Perspectieven zich op zou moeten richten. In principe staan wij positief tegenover het initiatief. Wij wachten de resultaten van de verkenning in deze af en zullen de uitkomsten meewegen in het besluit over het verzoek tot gedeeltelijke ombouw van de Ambulante Kamerbegeleiding naar een bijdrage van de jeugdhulpverlening aan een project 'Nieuwe Perspectieven'. Wij stellen aan de uitwerking van deze plannen de voorwaarde dat wordt samengewerkt met bovengenoemde partijen, en dat in de financiële dekking sprake is van co-financiering. Project crisisopvang-plus 16