Uitvoeringsprogramma jeugdzorg Inspraakversie

Transcriptie

1 Uitvoeringsprogramma jeugdzorg 2006 Inspraakversie

2 INHOUDSOPGAVE PAG. Koersverhaal jeugd Samenvatting Hoofdstuk I -9 Inleiding inhoud van het uitvoeringsprogramma tijdpad uitvoeringsprogramma Hoofdstuk II Het Bureau Jeugdzorg inleiding de taken van Bureau Jeugdzorg Hoofdstuk III Aansluiting tussen provinciaal en gemeentelijk jeugd(zorg)beleid inleiding het verbeterprogramma voor de aansluiting lopende trajecten Hoofdstuk IV Zorgaanbod op indicatie inleiding gegevensverstrekking aan Bureau Jeugdzorg intensief ambulante hulp pleegzorg daghulp 24-uurshulp zorgaanbod ernstig gedragsgestoorde jeugdigen flexbudget Hoofdstuk V Kwaliteits- en Cliëntenbeleid kwaliteitszorg clientenbeleid Hoofdstuk VI Accommodatiebeleid Bureau Jeugdzorg Zorgaanbieders Hoofdstuk VII Financiën Algemeen uitkering Bureau Jeugdzorg uitkering zorgaanbod Alfabetische lijst van afkortingen Bijlagen: Uitvoeringsprogramma jeugdzorg inspraakversie 2

3 1. Financiele paragraaf uitvoeringsprogramma Format budgetteringsdeel uitvoeringsprogramma Normprijzen hulpvarianten Overzicht zorgnetwerken in Groninger gemeenten 5. Overzicht van onderzoeken in de jeugdzorg in Groningen 6. Kwaliteitsprogramma Bureau Jeugdzorg Groningen 2006 KOERSVERHAAL JEUGD Het is misschien wat ongebruikelijk om een uitvoeringsprogramma te beginnen met een koersverhaal. Want eigenlijk is dit uitvoeringsprogramma - zoals de naam al aangeeft - een activiteitenoverzicht voor 2006 dat uit ons beleidskader jeugdzorg voortvloeit. En tevens is dit uitvoeringsprogramma de aanvraag voor de doeluitkeringen voor het Bureau Jeugdzorg en het zorgaanbod. Op het beleidsterrein jeugdzorg is echter sprake van vele en snelle ontwikkelingen, landelijk, provinciaal en gemeentelijk. Het is belangrijk hierop in te spelen en de jeugdzorg in samenhang met bijvoorbeeld preventief jeugdbeleid en onderwijs goed neer te zetten. Om die reden schetsen wij u voorafgaand aan dit uitvoeringsprogramma toch kort de richtingen die wij de komende tijd willen volgen in de jeugd Dit vooruitlopend op de brede toekomstvisie op jeugd die wij voor onze provincie in de loop van 2006 zullen presenteren. Wachtlijsten Onze doelstelling is dat jongeren met problemen zo snel mogelijk, zo licht mogelijk en zo dicht mogelijk bij huis hulp krijgen. Zo snel mogelijk, dus wachtlijsten zijn uit den boze. Ook al, omdat volgens de nieuwe wet een jeugdige recht heeft op zorg; op tijd en op maat. Wij zetten ons dan ook in om wachtlijsten binnen de jeugdzorg te voorkomen en als ze toch ontstaan weg te werken. De acties om de wachtlijsten bij het AMK en de pleegzorg te laten verdwijnen, hebben succes. Nieuwe aandachtspunten zijn wachtlijsten voor de Toegang bij Bureau Jeugdzorg en voor het aanbod van de zorgaanbieders na indicatie zoals voor intensieve ambulante hulp en met betrekking tot crisisplaatsingen. Ook de verkorting van doorlooptijden heeft onze hoogste prioriteit. Financiering Met de invoering van de nieuwe Wet op de jeugdzorg is een omslag gemaakt van aanbod- naar vraagsturing en zijn de toegangs- en zorgtaken gescheiden. Dit vraagt ook om een vraaggestuurde manier van financieren en een andere verdeling van de middelen. In 2005 wordt landelijk een besluit genomen over deze nieuwe systematiek (die de p x q systematiek wordt genoemd), zodat daar per 1 januari 2007 mee gewerkt kan worden. Ondertussen wordt onderzocht of de huidige hoogte van de uitkeringen voldoende is om volgens de nieuwe Wet te kunnen werken. Met het Rijk is afgesproken dat wanneer blijkt dat dit niet zo is, er financiële of inhoudelijke aanpassingen zullen worden doorgevoerd. Wij houden dit continu in de gaten, met name in IPO-verband, en zullen ons er sterk voor maken dat het Rijk deze afspraak nakomt als dat nodig is. Aanbod afstemmen op de vraag De nieuwe wet moet leiden tot meer cliëntgericht werken in de jeugdzorg; de werkelijke behoefte van de jongere en zijn opvoeder moet meer centraal staan. Er is in onze provincie nog een slag te maken in het afstemmen van de vraag op het aanbod. Bureau Jeugdzorg Groningen speelt hierbij de belangrijke rol in het aanleveren van gegevens over de vraag, maar ook gemeenten, zorgverzekeraars, ministerie van Justitie, zorgaanbieders en de Raad voor de Kinderbescherming moeten hieraan bijdragen. Wij willen in de nabije toekomst op basis van deze gegevens specifieke vragen om aanbod neerleggen bij de jeugdzorgaanbieders, en niet meer uitgaan van het aanbod waar de instellingen zelf mee komen. De provincie zal jeugdzorg vanuit een andere invalshoek gaan bekijken. Dit vraagt om een flexibele instelling van de zorgaanbieders, omdat de vraag steeds weer kan variëren. Uitvoeringsprogramma jeugdzorg inspraakversie 3

4 Aansluiting gemeentelijk jeugdbeleid - jeugdzorg Voor de provincie is een goede aansluiting met gemeentelijk preventief jeugdbeleid van groot belang. Het voorkomt dat kinderen onnodig terecht komen in zware jeugdzorg en dat als ze deze zorg wel nodig hebben niet tussen wal en schip vallen. Gelukkig is in Groningen de bereidheid tot samenwerken bij gemeenten op dit gebied de afgelopen jaren gegroeid. Dit komt ook door de wijzigingen die de invoering van de nieuwe Wet op de Jeugdzorg voor gemeentelijk beleid met zich heeft meegebracht en de WMO die dat straks gaat bevestigen (vijf nieuwe taken voor gemeenten). Met de 25 gemeenten in de provincie hebben we voor de komende anderhalf jaar tien verbeterpunten afgesproken over de aansluiting tussen gemeentelijk jeugdbeleid en provinciale jeugdzorg (zie hiervoor het uitvoeringsprogramma). Dit alles gaan we per gemeente op maat vastleggen in een convenant. Overigens zetten we ons ook in om de samenwerking met andere partijen binnen jeugdbeleid en jeugdzorg goed te laten verlopen, om de keten helemaal sluitend te maken. Doorlopende zorglijn In de provincie Groningen hebben we de volgende ambitie: alle jongeren in beeld van 0-23 jaar*, alle jongeren met een startkwalificatie op zak van school, en alle jongeren aan het werk. Ook de kwetsbare jongeren die onderweg hulp nodig hebben. Om dit te bereiken is een zgn. doorlopende zorglijn essentieel: jeugdigen van 0-23 jaar in beeld, dus niet alleen tijdens het basis- en voortgezet onderwijs, maar ook al op de voorschoolse voorzieningen zoals de peuterspeelzaal. Preventie staat hoog in ons vaandel, want zo kunnen problemen bij kinderen en gezinnen immers nog vroeger worden gesignaleerd en aangepakt. We zetten dus het kind centraal, en we zien het onderwijs als vindplaats van potentiële problemen. In onze provincie zijn we - ook landelijk gezien - op de goede weg met multidisciplinaire zorgadviesteams in het basisonderwijs in 14 gemeenten, en preventie-units in het voortgezet onderwijs op nagenoeg alle scholen. Bureau Jeugdzorg neemt hier een belangrijke plaats in. Wij willen de zorgadviesteams uitbreiden naar alle gemeenten en de preventie-units verder professionaliseren. Ook in het beroepsonderwijs zoeken wij wat jeugdzorg betreft aansluiting met de bestaande in- en externe zorgstructuren. Inmiddels heeft dit project een Equal subsidie toegekend gekregen en kunnen we hier volop mee verder. Uitvoeringsprogramma jeugdzorg inspraakversie 4

5 * Voor de goede orde moeten wij hier vermelden dat de Wet op de jeugdzorg alleen van toepassing is op jeugdigen tot 18 jaar. SAMENVATTING BELEIDSVOORNEMENS 2006 Jeugdzorg is taakveld van de provincie waar veel ontwikkelingen gaande zijn die onderling veel raakvlakken en verbanden kennen. Op grond van de Wet op de Jeugdzorg heeft de provincie de hoofdtaak om voldoende zorg mogelijk te maken voor jeugdigen die hiervoor een indicatie hebben ontvangen. Om deze taak waar te kunnen maken moet de provincie als een spin in het web opereren, moet zij partijen bij elkaar brengen, ontwikkelingen afstemmen, afwegingen maken, overleggen en besluiten nemen over de inzet van de rijksmiddelen. Wij willen voor zover dit binnen ons vermogen ligt- op een zo goede en verantwoord mogelijke manier uitvoering geven aan onze wettelijk taak en bijdragen aan het oplossen van knelpunten die wij hierbij tegenkomen. WACHTLIJSTEN Wij kennen de wachtlijstproblematiek binnen jeugdzorg op een aantal fronten. Het wachtlijstprobleem geldt met name voor het Bureau Jeugdzorg dat in de Toegang veel cliënten moet helpen die tot voor kort bij de ggz-instellingen terecht kwamen. Dat ze nu bij het BJZ terecht komen is op zich geen probleem. Dat hebben we ook afgesproken in het nieuwe jeugdzorgstelsel. Wel een probleem vormen de ontoereikende middelen voor het opvangen van deze nieuwe instroom. Met bijna euro moeten zo'n 1250 extra cliënten worden opgevangen. Wij zijn met het ministerie van VWS in overleg voor de oplossing van dit probleem. Met het wegwerken van de wachtlijsten bij het AMK gaat het goed. Een deel van de (autonome) provinciale middelen die daarvoor waren bedoeld, worden met instemming van Provinciale Staten in 2006 ingezet bij de Toegang. Ook met betrekking tot het zorgaanbod op indicatie is het van belang de ontwikkelingen rondom de wachtlijsten goed te blijven volgen en op tijd bij te sturen indien daar aanleiding voor is. In 2004 en 2005 is vooral geïnvesteerd in het wegwerken van de wachtlijsten voor de pleegzorg. Dat heeft resultaat gehad. Nu is het noodzakelijk om de problemen bij de intensieve ambulante hulp op te pakken. De hulpvarianten van Hulp aan Huis slaan erg aan. Dat geldt vooral voor de variant Intensief Orthopedagogische Gezinsbehandeling. De wachttijden lopen helaas weer op. Wat de crisisvariant betreft, Families First, is het noodzakelijk de capaciteit uit te breiden. Dat kan o.a. door interne verschuivingen bij de Base Groep. Wat de effecten zijn van de toename van het aantal uithuisplaatsingen valt nog niet helemaal te voorspellen. Om die toename op te vangen heeft het rijk met ingang van miljoen euro extra beschikbaar gesteld. DOORLOOPTIJDEN Tussen het moment van aanmelding van een jongere bij het Bureau Jeugdzorg en de uiteindelijke indicatiestelling zit een bepaalde periode. Voor het traject dat zich afspeelt tussen de aanmelding en de indicatie is landelijk een referentiewerkmodel ontwikkeld dat door het Bureau Jeugdzorg wordt toegepast. De doorlooptijd tussen het moment van aanmelding en het moment van indicatie kan wat ons betreft korter. Over de verkorting van de doorlooptijd willen wij afspraken maken met het Bureau Jeugdzorg. CRISISOPVANG Uitvoeringsprogramma jeugdzorg inspraakversie 5

6 In 2005 hebben zowel het Bureau Jeugdzorg als de Base Groep goed ingezet op verbetering van de crisisopvang. Echter is dit een continue proces. De crisisopvang bij het Bureau Jeugdzorg is verbeterd. Het BJZ heeft nu een helder beleid m.b.t. de bereikbaarheid binnen en buiten kantooruren. Er wordt gewerkt met een vast team van 9 maatschappelijk werkers. De inspectie Jeugdzorg heeft op eigen initiatief onderzoek gedaan naar de werkwijze van crisisopvang bij Bureau Jeugdzorg. De resultaten van dit rapport zullen wij met het Bureau Jeugdzorg, de Raad voor de Kinderbescherming en de zorgaanbieders bespreken. Het plan "Van kind naar gezin", dat door de Base Groep m.b.t. de crisishulp is opgesteld wordt door ons inhoudelijk ondersteund. Verder blijven wij het belangrijk vinden dat instellingen ook gezamenlijk in de keten afspraken gaan maken over de crisisopvang. Wij zullen dit in 2006 stimuleren door een bijeenkomst te organiseren met alle betrokken partijen waarin onze inzet zal zijn het verbeteren van de gezamenlijke aanpak van crisisopvang. KINDERMISHANDELING In 2005 is op verzoek van de provincie door het AMK van het Bureau Jeugdzorg in samenwerking met diverse hulpverlenende instanties een advies over een sluitende aanpak voor kindermishandeling opgesteld. Wij hebben het CMO Groningen nu de opdracht gegeven om samen met de hulpverlenende instellingen een convenant op te stellen voor de aanpak van kindermishandeling. We rekenen er op dat in de keten kindermishandeling in 2006 op basis van dit convenant kan worden gewerkt. In het najaar van 2005 is door de inspectie jeugdzorg het rapport Risico s uitgebracht waarin een aantal aanbevelingen worden gedaan voor de werkwijze van het AMK. Wij zullen met het Bureau Jeugdzorg in overleg treden om aan deze aanbevelingen uitvoering te geven. KINDERTELEFOON - OPVOEDTELEFOON De Kindertelefoon krijgt extra geld door een interne verschuiving bij het Bureau Jeugdzorg. Over de verdeling van de middelen voor 2006 tussen de provincie Groningen en Drenthe voeren wij nog overleg met de provincie Drenthe. Door het ministerie van VWS is bepaald dat de Opvoedtelefoon niet langer tot het takenpakket van het Bureau Jeugdzorg hoort, maar tot een van de gemeentelijke taken moet worden gerekend. De provincie heeft met BJZ afgesproken dat de werkzaamheden voor de Opvoedtelefoon eindigen. Voor vragen over opvoeden kunnen mensen echter ook in 2006 nog bij het BJZ terecht, maar dan onder de vlag van hun algemene informatie- en adviesfunctie. JEUGDBESCHERMING/JEUGDRECLASSERING Met ingang van 2005 zijn wij als provincie ook verantwoordelijk voor de jeugdbescherming (voogdij en gezinsvoogdij) en de jeugdreclassering. Wij constateren echter bij deze taakvelden financiële tekorten. Die tekorten ontstaan vooral door een groei van het aantal klanten als gevolg van rijksbeleid: Beter Beschermd en Jeugd Terecht. Inhoudelijk staan wij achter dit beleid en zullen er ook aan meewerken. Wij vinden het echter niet terecht dat wij met tekorten worden geconfronteerd die veroorzaakt worden door ingezet rijksbeleid. Wat deze tekorten bij de jeugdbescherming/jeugdreclassering betreft, hebben wij een extra claim ingediend bij het ministerie van Justitie. Op dit moment is nog geen reactie van Justitie op onze brief ontvangen. Voor 2006 heeft het rijk extra geld beschikbaar gesteld aan de provincies voor de uitvoering van het zgn. Deltaplan voor de gezinsvoogdij waarbij de gezinsvoogdij een kwaliteitsimpuls krijgt. Het is echter nog niet duidelijk welk deel van het rijksgeld naar Groningen komt. Op het terrein van de jeugdreclassering zullen wij overleg aangaan met de gemeenten, omdat wij vinden dat jeugdreclassering en gemeenten hun keten moeten sluiten. Het mag niet zo zijn dat jongeren die uit de reclassering komen verstoken zijn van hulp. Uitvoeringsprogramma jeugdzorg inspraakversie 6

7 AANSLUITING TUSSEN PROVINCIAAL EN GEMEENTELIJK JEUGD(ZORG)BELEID De aansluiting tussen jeugdzorg en gemeentelijke voorzieningen voor de jeugd is een belangrijk speerpunt van ons provinciaal beleid. Met de komst van de Wet op de Jeugdzorg zijn wel een aantal zaken in dit verband veranderd. De gemeenten hebben volgens landelijke afspraak 5 jeugdzorgtaken gekregen die als prestatieveld in de Wet Maatschappelijke Ondersteuning zullen worden vastgelegd en het Bureau Jeugdzorg mag minder lichte pedagogische hulp bieden (dit laatste moet door de gemeenten worden overgenomen). Voor dit gelijktijdige proces van opbouw enerzijds en afbouw anderzijds hebben wij een Verbeterprogramma met de gemeenten vastgesteld. Dit programma loopt tot 1 januari 2007 en wordt vanuit provinciale welzijnsmiddelen ondersteund door het CMO Groningen. Het project Samenwerking jeugdzorg met het basisonderwijs en voorschoolse voorzieningen waarin de totstandkoming van zorgstructuren rondom het basisonderwijs worden bevorderd wordt in 2006 verlengd. Wij hebben het CMO Groningen gevraagd hun werkzaamheden voor dit project te continueren. PROJECTEN Jeugdzorg is steeds in ontwikkeling en problemen van jeugdigen vragen naar een zorgaanbod op maat. Wij willen projecten steunen die zoeken naar een antwoord om de zorg aan de jeugdigen te optimaliseren. Hierbij vormt de Wet op de Jeugdzorg het kader. School-plus-opvangproject De Zwaaikom Het School-plus-opvangproject De Zwaaikom in Hoogezand-Sappemeer zal op basis van de gunstige resultaten zoals die in een evaluatie zijn vastgesteld wat ons betreft moeten worden voortgezet. Echter zullen wij samen met de gemeente Hoogezand-Sappemeer moeten zoeken naar een andere financiering omdat deze vorm van opvang niet meer binnen de kaders van de Wet op de Jeugdzorg uit rijksmiddelen gefinancierd kan worden.wij zijn hierover in overleg met de gemeente Hoogezand-Sappemeer. Nieuwe Perspectieven Het project Nieuwe Perspectieven wordt uitgevoerd in de gemeente Groningen en is in 2005 deels gefinancierd uit rijksmiddelen en deels door de gemeente Groningen. Ook voor dit project geldt dat de financiering uit de rijksmiddelen niet meer past binnen de kaders van de Wet op de Jeugdzorg. Wij zullen het project in 2006 als afbouwjaar nog financieren. In dit jaar moet echter naar andere financieringsmogelijkheden moeten worden gekeken. Doe(n) wat werkt Eind 2005 zal in noordelijk verband een intersectoraal project van start gaan waarin zal worden geëxperimenteerd met nieuwe vormen van hulpverlening, opvang en behandeling voor jongeren met ernstige gedragsstoornissen die echter geen straf hoeven ondergaan (de zgn. civielrechtelijke crisisplaatsingen). Door de krachten als gezamenlijke provincies te bundelen wordt het mogelijk gemaakt voor deze groep jongeren zorg op maat te creëren. Bij het project zijn zowel zorgaanbieders jeugdhulpverlening, geestelijke gezondheidzorg en de zorg voor licht verstandelijk gehandicapte jongeren betrokken. Het project duurt drie jaar en wordt gefinancierd door het ministerie van VWS. Vanwege de inzet van gebouwen van het ministerie van Justitie is ook dit laatste ministerie bij het project betrokken. CLIENTENBELEID In 2006 zullen wij verder gaan met het versterken van de positie van de cliënt in de jeugdzorg. Wel zal de discussie daarover meer worden gekoppeld aan de brede discussie over de positie van de zorgvragers in de toekomst. Er komt een aparte notitie over de cliënten in de jeugdzorg. Een belangrijke verbetering zien wij in de aanstelling van een parttime ondersteuner voor de cliëntenorganisaties. Uitvoeringsprogramma jeugdzorg inspraakversie 7

8 Ten aanzien van cliëntenraden bij zorgaanbieders zullen wij het komend jaar bij de jeugdzorginstellingen nagaan hoe de cliëntenraden zijn samengesteld en ons laten informeren over het functioneren ervan. KWALITEIT EN REGISTRATIE De kwaliteit van registratie en beleidsinformatie zal ook in 2006 nog veel aandacht vergen. Op dit punt blijkt dat nog steeds verbetering noodzakelijk en mogelijk is. Daarbij zal gebruik worden gemaakt van landelijk ontworpen systemen. De instellingen zullen in 2006 veel energie steken in de vormgeving en verankering van het kwaliteitsbeleid door invoering van het certificatieschema volgens de Stichting Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorg (HKZ). DOELMATIGER EN EFFECTIEVER WERKEN EN BENCHMARKING In IPO-verband zijn afspraken gemaakt om te komen tot maatregelen die de doelmatigheid en de effectiviteit van de hulpverlening bevorderen. Daarnaast wordt een systeem opgezet waar prestaties van provincies en grote steden met elkaar kunnen worden vergeleken. Beide punten zijn in ontwikkeling. Uitvoeringsprogramma jeugdzorg inspraakversie 8

9 Hoofdstuk I INLEIDING Voor u ligt het Uitvoeringsprogramma jeugdzorg 2006 van de provincie Groningen. Dit uitvoeringsprogramma is het document op basis waarvan de rijksvergoeding voor 2006 bij het ministerie van VWS wordt aangevraagd. In tegenstelling tot het Beleidskader Jeugdzorg , dat vooral de hoofdlijnen van beleid voor meerdere jaren weergeeft, bevat het uitvoeringsprogramma zo concreet mogelijk de jaarlijkse uitvoering van het provinciaal beleid. Het programma volgt de hoofdstukindeling van het beleidskader. Het voorliggende programma is het tweede in de periode van het Beleidskader jeugdzorg en wordt opgesteld op een moment dat de Wet op de jeugdzorg nog maar ruim een half jaar van kracht is. Daarmee staat ook dit programma nog in het teken van de implementatie van de wet. Een aantal onderdelen van het nieuwe jeugdzorgstelsel, zoals bijvoorbeeld het volledig functioneren van het Bureau Jeugdzorg als één organisatie, zal nog wel enige tijd in beslag nemen (zie hoofdstuk II). Het BJZ Groningen functioneert pas sinds 1 januari 2004 als onafhankelijke organisatie. Ondanks het feit dat er nog veel moet gebeuren, is met het BJZ afgesproken dat vanaf het begin alle wettelijke taken worden uitgevoerd. Dat we nog in de implementatiefase zitten, bleek ook uit het Rapport meldweek jeugdzorg van Provinciale Staten uit februari De conclusie luidt dat er nog wel het een en ander voor verbetering vatbaar is. In de zomer hebben wij al in hoofdlijnen op het rapport gereageerd. In het Uitvoeringsprogramma gaan wij nogmaals in op de belangrijkste punten uit het rapport. Gezien het feit dat de Wet op de jeugdzorg nog maar nauwelijks van kracht is, is het des te vervelender dat in de Tweede Kamer de rol van de provincies nu al ter discussie wordt gesteld. Het IPO heeft daar reeds terecht op gereageerd met de mededeling dat "een hernieuwde discussie over de bestuurlijke regie op de jeugdzorg ontijdig, ongepast en ongewenst is". Tevens gaat het IPO actie ondernemen om deze mededeling kracht bij te zetten. Er zal o.a. een notitie worden opgesteld waarin de meerwaarde van provincies nogmaals zal worden aangetoond. INHOUD VAN HET UITVOERINGSPROGRAMMA De belangrijkste onderdelen uit ons uitvoeringsprogramma zijn: de organisatie en de activiteiten van het Bureau Jeugdzorg (BJZ); de inzet van het Bureau Jeugdzorg in het gemeentelijke jeugdzorgcircuit en de afspraken met gemeenten over aansluiting; het maken van een zo concreet mogelijke inschatting van de behoefte aan jeugdzorg in 2006; het inkopen van een zodanig zorgaanbod dat aan die behoefte kan worden voldaan. Het laatste kan alleen waar worden gemaakt indien de beschikbaar gestelde middelen toereikend zijn. Het financiële akkoord dat in dit verband met het rijk is gesloten zou moeten voorkomen dat er financiële problemen gaan ontstaan. Via een monitor moet worden vastgesteld of de beschikbaar gestelde middelen inderdaad toereikend zijn. Deze monitor is echter nog in ontwikkeling. Tegelijkertijd wordt terecht van provincies verwacht dat ze meer aandacht besteden aan doelmatigheid in de uitvoering van de jeugdzorg. Ook wij zijn daar hard mee aan het werk. Uit de cijfers over 2004 bleek bijvoorbeeld dat de jeugdzorginstellingen met nagenoeg dezelfde budgetten zo'n 150 (8 %) cliënten meer hebben geholpen dan in Als blijkt dat de instroom van nieuwe cliënten aanmerkelijk is toegenomen, dan kan de provincie vervolgens bij het rijk aankloppen voor extra middelen. Omdat wij verwachten dat 2006 financieel gezien een moeilijk jaar wordt, zullen wij zeker van de geboden mogelijkheden gebruik gaan maken. Uitvoeringsprogramma jeugdzorg inspraakversie 9

10 Naar verwachting zal 2006 het laatste jaar worden met het huidige financieringssysteem. De planning is dat in 2007 zowel bij het Bureau Jeugdzorg als bij de zorgaanbieders met het nieuwe financieringssysteem p x q wordt gewerkt. Daarbij staat p voor prijs en q voor product. Vooruitlopend daarop en ook met de bedoeling de wachtlijsten versneld weg te werken voor de nieuwe financiering van kracht wordt, hebben wij voor de periode vanuit onze provinciale middelen extra geld ter beschikking gesteld ter hoogte van totaal 1,2 miljoen euro. TIJDPAD UITVOERINGSPROGRAMMA In de wet is ook de Planning & Control cyclus voor de jeugdzorg vastgelegd. Volgens deze cyclus moet het ontwerp-programma jeugdzorg jaarlijks voor 1 oktober door Gedeputeerde Staten naar de rijksoverheid worden gezonden. Het definitieve programma moet voor 1 december door GS worden vastgesteld. Ter informatie zullen zowel het ontwerp-programma als het definitieve programma ook naar Provinciale Staten worden gezonden. Uitvoeringsprogramma jeugdzorg inspraakversie 10

11 Hoofdstuk II BUREAU JEUGDZORG Inleiding Het Bureau Jeugdzorg is op 1 januari 2004 van start gegaan. In de wet en in het bijbehorende Uitvoeringsbesluit zijn veel zaken met betrekking tot het BJZ behoorlijk gedetailleerd vastgelegd. Sommige onderdelen zijn zelfs nog weer verder uitgewerkt op landelijk centraal niveau, bijvoorbeeld de te volgen procedures en de werkwijze: het referentiewerkmodel waarmee met ingang van 2005 wordt gewerkt. Van het Bureau Jeugdzorg wordt nogal wat verwacht. Dat bleek ook uit het meldweek jeugdzorgrapport van Provinciale Staten. Veel opmerkingen hadden betrekking op het BJZ. Er wordt echter hard gewerkt aan verbetering. Ook op landelijk niveau volgen de verbeteringstrajecten elkaar snel op. Het betreft onder andere de volgende trajecten: Integratie van met name de jeugdbescherming, het AMK en de inbouw van ggz-deskundigheid; Geleidelijke afbouw van taken die het BJZ niet meer mag uitvoeren en die door gemeentelijke instellingen moeten worden overgenomen; hiervoor is in overleg met de gemeenten een tweejarig overgangstraject in werking gezet; Afstemmen van de activiteiten op die van andere, overwegend gemeentelijke, instellingen zoals onderwijs en politie en participeren in zorgnetwerken; Verminderen van wachtlijsten en wachttijden; Verbeteren van de diagnostiek/indicatiestelling; Invoeren van een nieuw begrippenkader van zorgeenheden; Werken met een nieuwe financieringssystematiek; Aandacht voor meer outreachend werken en de inzet van gezinscoaches; Opbouwen van deskundigheid met betrekking tot de sector zorg voor licht verstandelijk gehandicapte jeugdigen; Afspraken maken met de jeugdbescherming van het onderdeel AJL van CWZW Noord van het Leger des Heils, gemeenten en gemeentelijke instellingen, de Raad voor de Kinderbescherming, de aanbieders van zorg (GGz Groningen/Accare/LVG-sector), het Zorgkantoor, etc.; Implementeren van de Wet op de jeugdzorg en bijbehorende uitvoeringsregelingen, alsmede het referentiewerkmodel; Opzetten en implementeren van een nieuwe beleidsinformatiesystematiek; Verbeteringstrajecten in de sfeer van de jeugdbescherming/jeugdreclassering, zoals Beter Beschermd, Jeugd Terecht en Jeugdsancties Nieuwe Stijl. Deze opsomming is nog niet eens volledig en kan gemakkelijk worden aangevuld met andere activiteiten. Ondanks dat alle bovenstaande actiepunten ter hand zijn genomen hebben de provincies meerdere malen aangegeven dat gezien de grote hoeveelheid gelijktijdig door het BJZ uit te voeren vernieuwingstrajecten het van belang is dat de gezamenlijke overheden regie voeren met betrekking tot de prioritering en fasering van deze trajecten. Tegelijkertijd is het belang benadrukt van het in samenhang voorbereiden en uitvoeren van alle activiteiten. De Jeugdzorgbrigade bevestigde in zijn eerste rapportage dat dit inderdaad van belang is. Er vindt nu op landelijk niveau overleg plaats tussen het rijk, de provincies en de MO-groep over de prioritering en fasering en de samenhang. Dit overleg is nog niet afgerond. Verder is nagegaan of het BJZ met de beschikbare middelen in staat is om de wettelijke taken goed te kunnen uitvoeren. Voor 2006 blijkt dat op een aantal onderdelen niet geheel het geval te zijn. Waar dat het geval is, komen wij daar op terug. De taken van het Bureau Jeugdzorg Het BJZ heeft overeenkomstig de wet een breed takenpakket. In het navolgende zullen de verschillende taken aan de orde komen. Het gaat daarbij met name om de wijze waarop in 2006 invulling wordt gegeven aan die taken. 1. De Toegang Uitvoeringsprogramma jeugdzorg inspraakversie 11

12 De belangrijkste taak is het verzorgen van de toeleiding naar de hulpverlening op indicatie, het indicatietraject ofwel de Toegang. Het BJZ stelt vast wat de problematiek is en geeft aan welke hulp het meest is aangewezen om de problemen op te lossen of te verminderen. Aan het eind van het traject kan het BJZ dan een indicatiebesluit afgeven of aangeven dat andere oplossingen meer geëigend zijn. Het toeleidingstraject omvat globaal de fasen aanmelding, screening, diagnostiek en indicatiestelling. Om alles goed te laten werken is het hierboven genoemde referentiewerkmodel ontwikkeld. Helaas werkt dit model in de praktijk nog niet zodanig dat de gemiddelde doorlooptijd tot een minimum kan worden terug gebracht. In het tweede kwartaal van 2005 bedroeg de doorlooptijd 165 dagen. Wij zijn van mening dat dit korter kan en zullen hierover in 2006 de dialoog met het BJZ aangaan. Overigens is het BJZ al hard bezig met het bevorderen van de doorstroming van cliënten aan de hand van het Doorbraak model. Dit model houdt in dat de werkprocessen zo worden georganiseerd dat die doorstroming veel sneller kan. De wachtlijst bij de Toegang loopt op dit moment snel op. De belangrijkste reden is natuurlijk de instroom van extra cliënten. Daarvoor zijn verschillende factoren aan te wijzen. 1) Eén factor is een andere wijze van registreren van de meldingen in het kader van huiselijk geweld. Vroeger werden die bij het AMK geregistreerd, nu bij de Toegang. Bij het AMK heeft dit een positief effect op de wachtlijst gehad (zie verder bij AMK). 2) Een andere factor is de instroom van cliënten die tot de invoering van de wet rechtstreeks bij de ggz-instellingen terecht kwamen. De bedoeling was die instroom in 2005 voor 75 % bij het Bureau Jeugdzorg zouden terechtkomen. Rechtstreekse verwijzing door met name de huisarts zou slechts mogelijk blijven wanneer een ernstige psychiatrische aandoening werd vermoed. Om de extra cliënten op te kunnen vangen, heeft de provincie in 2005 ongeveer euro ontvangen. Dat zou niet voldoende zijn indien inderdaad de 75 % zou instromen. Begin 2005 bleek dat de ggz-instellingen in de provincie met ongeveer 1,5 miljoen euro werden gekort. Dat was dus het bedrag dat het Bureau Jeugdzorg en de provincie eigenlijk, bij het uitvoeren van exact dezelfde werkwijze, hadden moeten ontvangen om de nieuwe instroom te kunnen opvangen. De instroom van ggz-cliënten bij het Bureau Jeugdzorg zou derhalve óf leiden tot financiële problemen vanwege het verschil van zo'n euro óf tot een enorme wachtlijst. De situatie in 2005 blijkt echter tot nu toe mee te vallen. In plaats van 75 % komt slechts 25 % van de ggz-aanmeldingen bij het BJZ terecht. Ten dele kan dit te maken hebben met de convenanten tussen BJZ en GGz-Groningen en BJZ en Accare en de afspraken met het Zorgkantoor, maar aan de andere kant doet deze situatie zich in alle provincies voor. Dat betekent dat de problemen voor het BJZ in 2005 minder groot zijn dan het zich aanvankelijk liet aanzien. In 2006 zal deze situatie mogelijk veranderen. Het Zorgkantoor en Bureau Jeugdzorg gaan uit van een verlegging van de instroom van 50 %, een verdubbeling dus. De kosten van de opvang van die instroom worden derhalve ook hoger. Als daar geen extra middelen voor komen dan betekent dat een enorme uitbreiding van de wachtlijst. Wij zijn op dit punt in overleg met het ministerie van VWS. In 2006 worden er in totaal zo'n 2350 indicatiebesluiten/cliënten verwacht. Daarvan zijn er ongeveer 1125 voor de ggz-jeugdzorg. In 2007 kan de situatie nogmaals veranderen, indien het nieuwe financieringssysteem p x q wordt ingevoerd. De kosten die gemoeid zijn met de indicatietrajecten voor de jeugdhulpverlening (dus exclusief indicaties ggz) zijn waarschijnlijk hoger dan de huidige tarieven. Op basis van voorlopige kostprijzen hebben we het straks benodigde bedrag geraamd op ongeveer 3 miljoen euro. Met ingang van 2007 moeten er door het BJZ ook indicatiebesluiten worden genomen voor de sector licht verstandelijk gehandicapten. Over de wijze waarop vindt nog overleg plaats. Wij rekenen er op dat met een algemene invoering ook extra middelen beschikbaar komen. 2. Aanpak crisissituaties Uitvoeringsprogramma jeugdzorg inspraakversie 12

13 Van een crisis is sprake indien de problemen acuut zijn en de situatie zodanig (levens)bedreigend dat direct ingrijpen noodzakelijk is. Het Bureau Jeugdzorg heeft de aanpak van crisissituaties verbeterd op basis van een beleidsnotitie over de bereikbaarheid en beschikbaarheid buiten kantooruren. Dit beleid is in april 2005 van kracht geworden. Kernpunt is dat men werkt met een vast team van 9 voorwachten maatschappelijk werkers en zeven achterwachten leidinggevenden voor de behandeling van crisissituaties buiten kantooruren. Zonodig kan er contact worden opgenomen met de achterwacht van GGz Groningen bij acute psychiatrische problemen of met de bereikbaarheidsdienst van de Raad voor de Kinderbescherming, wanneer er sprake is van een acute en ernstig bedreigende situatie voor de minderjarige en een gezagsmaatregel nodig is om de noodzakelijke hulp te kunnen verlenen. In een apart handboek voor de medewerkers is de werkwijze van de bereikbaarheidsdienst beschreven. In april 2006 zal het functioneren van de bereikbaarheidsdienst worden geëvalueerd. 3. Casemanagement Na het nemen van het indicatiebesluit zal de hulpverlening zo snel mogelijk moeten starten. Bij het regelen van de aangewezen hulp kan een cliënt worden ondersteund door het Bureau Jeugdzorg. Meestal zal daarvoor een casemanager worden aangezocht (bij lichte hulp niet). Dezelfde casemanager kan ook worden ingeschakeld voor de begeleiding van het hulpverleningstraject. In de praktijk zal nog moeten blijken hoeveel casemanagement er nodig is en voor welke vormen van hulpverlening. Landelijk wordt onderzocht wat de functie casemanagement nu precies moet inhouden en wat de kostprijs zou moeten zijn. Dit maakt onderdeel uit van het algehele kostprijzenonderzoek bij Bureau Jeugdzorg. Voorlopig werkt het BJZ Groningen met drie verschillende varianten: intensief, normaal en licht met naar verwachting in 2006 respectievelijk 300, 440 en 960 cliënten. Dat zijn in totaal dus 1700 clienten (excl. cliënten via de Jeugdbescherming). Zoals hiervoor reeds is beschreven zullen minder indicatiebesluiten kunnen worden genomen indien er geen extra middelen van het rijk komen. Het aantal besluiten zal teruglopen naar 1340 en het aantal casemanagementtrajecten tot respectievelijk 235, 345 en Jeugdbescherming (voogdij en gezinsvoogdij) Voogdij en gezinsvoogdij zijn maatregelen die door de kinderrechter worden uitgesproken in geval van voor jeugdigen bedreigende situaties. Bij voogdij is sprake van uitzetting uit het ouderlijk gezag en bij gezinsvoogdij gaat het om een ondertoezichtstelling van het gezin. In 2005 worden 402 cliënten voor de gezinsvoogdij verwacht en 178 voor de voogdij. In 2006 worden, op basis van de huidige instroom, 520 cliënten voor de gezinsvoogdij verwacht en onveranderd 178 voor de voogdij. Naar verwachting zullen via deze weg in indicatiebesluiten worden afgegeven. Omdat de Raad voor de Kinderbescherming nauw bij de maatregelen is betrokken zullen er heldere samenwerkingsafspraken tussen het Bureau Jeugdzorg en de Raad moeten worden gemaakt. Ook op het terrein van de jeugdbescherming staan er maatregelen op stapel om de kwaliteit van het werk te verhogen, nadat de inspectie jeugdzorg had aangetoond dat die kwaliteit niet op alle punten voldoende was. Die maatregelen zijn verwoord in het landelijke beleidsprogramma "Beter Beschermd". De gezinsvoogdij krijgt een kwaliteitsimpuls met het Deltaplan Gezinsvoogdij dat eind vorig jaar is afgerond en nu kan worden geïmplementeerd. Daarvoor worden extra middelen beschikbaar gesteld. De bedoeling is het verminderen van de werkdruk door het omlaag brengen van de caseload van een gezinsvoogd. Tevens wordt daardoor een verbeterde werkwijze van de uitvoering verwacht. De provincie en het Bureau Jeugdzorg zullen van harte meewerken aan het implementeren van de resultaten van het Deltaplan. Ook de kwaliteit van de voogdij moet worden verbeterd. Hoe dat moet, is nog niet geheel duidelijk. Eerst moet een nieuwe visie op de voogdij worden ontwikkeld. Die visie moet komen van de Bureaus Jeugdzorg zelf. Het rijk stelt randvoorwaarden. Tenslotte zal door Justitie een instrument worden ontwikkeld waarmee de effectiviteit van een Uitvoeringsprogramma jeugdzorg inspraakversie 13

14 kinderbeschermingsmaatregel kan worden gemeten. Naar verwachting kan in 2006 met dit instrument worden gewerkt. 5. Jeugdreclassering De jeugdreclassering houdt zich bezig met jongeren in de leeftijd van 12 tot 18 jaar en is gericht op het voorkomen of het afremmen van een criminele loopbaan. Ook bij de jeugdreclassering is een nauwe samenwerking met de Raad voor de Kinderbescherming vereist. Mede als gevolg van een aangescherpt rijksbeleid (onder andere het beleidsprogramma Jeugd Terecht) wordt een toename van het aantal cliënten verwacht tot 330 in 2005 en tot 358 in 2006 (inclusief samenloop van respectievelijk 36 en 38). Jeugd Terecht bevat diverse maatregelen die de aanpak van jeugdcriminaliteit moeten verbeteren. Momenteel wordt gewerkt aan de uitwerking van die maatregelen. Het gaat zowel om preventieve acties als sancties. Een deel van de maatregelen heeft betrekking op de jeugdreclassering en valt derhalve vanaf 2005 onder provinciale verantwoordelijkheid. Het betreft bijvoorbeeld de verbetering en verruiming van ITB en ITB-CRIEM trajecten (Intensieve Traject Begeleiding Criminaliteit Etnische Minderheden) en het toepassen van scholings- en trainingsprogramma's en nazorg na detentie. In Groningen krijgen deze activiteiten al langer aandacht in het kader van de gezamenlijke aanpak van jeugdcriminaliteit in onze provincie. Een knelpunt blijft dat jongeren uit Groningen niet alleen in Het Poortje zitten en dat in Het Poortje niet alleen jongeren uit Groningen verblijven, terwijl Bureaus Jeugdzorg provinciegebonden werken. Verder blijkt uit een recent landelijk onderzoek dat de jeugdreclassering in veel gevallen niet kan voorkomen dat jeugdigen recidiveren. Het recidivepercentage is nogal hoog. Tegelijk wordt geconcludeerd dat dit nog niet betekent dat de jeugdreclassering niet goed werkt. Om dat te kunnen vaststellen is nader onderzoek noodzakelijk. De provincie zal vanuit haar verantwoordelijkheid voor jeugdreclassering overleg met gemeenten aangaan om de keten te sluiten. Het mag niet mogelijk zijn dat jongeren na hun periode van reclassering van hulp en begeleiding verstoken blijven. 6. Advies- en meldpunt kindermishandeling(amk) Reeds een aantal jaren is de aanpak van kindermishandeling speerpunt van provinciaal beleid. Iedereen kan bij vermoedens van mishandeling van een jeugdige, hetzij lichamelijk, emotioneel of seksueel, contact opnemen met het AMK. Men kan vragen om advies (eenmalig contact) of om een consult (meerdere contacten) of men kan een melding doen op grond waarvan het AMK nader onderzoek uitvoert. Het AMK maakt onderdeel uit van Bureau Jeugdzorg. Met de invoering van de nieuwe Wet op de jeugdzorg is de bekendheid van het Bureau Jeugdzorg en daarmee ook het AMK toegenomen prognoses 2005 prognoses 2006 adviezen en consulten meldingen (onderzoeken) Totaal Uit bovenstaande tabel blijkt, dat de verwachtingen van het totale aantal contacten in 2005 hoger liggen dan in Met name de prognose van het aantal meldingen ligt aanzienlijk hoger. In 2006 wordt een geringe daling verwacht van het totale aantal contacten. Bij de onderzoeken wordt in 2006 een sterke daling verwacht. Dat is vooral een gevolg van het verplaatsen van de meldingen huiselijk geweld van het AMK naar de Toegang. Er is een extra structurele en incidentele impuls gegeven aan het AMK met de bedoeling de tot onaanvaardbare hoogte opgelopen wachtlijst de komende jaren tot 2007 weg te werken. De verwachting is dat dit gestelde doel, indien de instroom constant blijft, al eerder zal worden bereikt, n.l. eind De wachtlijst is gedeeltelijk verminderd door de cliënten die via het project huiselijk geweld binnenkomen nu bij de Toegang te registreren. Uitvoeringsprogramma jeugdzorg inspraakversie 14

15 In het najaar 2005 is het inspectierapport Risico s verschenen waarin de inspectie jeugdzorg een aantal aanbevelingen doet voor de werkwijze van het AMK. Wij zijn met Bureau Jeugdzorg in overleg om uitvoering te geven aan deze aanbevelingen. 7. Ketenaanpak kindermishandeling Bij het wegwerken van de wachtlijst aan de poort van het AMK/BJZ is het tevens van belang er voor te zorgen, dat als op basis van het onderzoek van het AMK blijkt dat er hulp nodig is, deze hulp ook daadwerkelijk beschikbaar komt. Voor deze hulpverlening kunnen, afhankelijk van de ernst van de zaak, verschillende instellingen in aanmerking komen, zoals instellingen voor het Algemeen Maatschappelijk Werk, de Thuiszorg (Gespecialiseerde Gezinsverzorging), de jeugdhulpverleningsinstellingen, GGz Groningen en Accare. Het AMK vraagt op basis van de aard van de bevindingen van het onderzoek een instelling hulp te leveren die nodig is. Om deze hulpverlening zo snel mogelijk tot stand te brengen en een sluitende aanpak in de hulpverlening te realiseren, hebben bovengenoemde hulpverlenende instanties op ons verzoek onder leiding van het AMK/BJZ een advies over een sluitende aanpak kindermishandeling opgesteld. Dit advies was eind december 2004 gereed. Op basis van dit advies hebben wij het Centrum voor Maatschappelijke Ontwikkeling Groningen opdracht gegeven met de hulpverlenende instanties die betrokken zijn bij de aanpak kindermishandeling een convenant op de stellen waarin samenwerkingsafspraken worden neergelegd die een sluitende aanpak mogelijk maken. Regievoering, informatieoverdracht en deskundigheidsbevordering zijn hierin belangrijke items. Het convenant zal eind 2005 gereed zijn. Wij gaan er van uit, dat de betrokken instellingen in 2006 volgens de afspraken zoals vastgelegd in het convenant te werk zullen gaan. 8. Lichte pedagogische hulp Het Bureau Jeugdzorg mag zelf in beperkte mate lichte pedagogische hulp verlenen waarop geen aanspraken bestaan. Oorspronkelijk zou deze vorm van hulp geheel moeten worden afgebouwd, maar uiteindelijk is besloten om uit oogpunt van klantvriendelijkheid de mogelijkheid van ambulante hulp met een maximum van 5 gesprekken toe te staan. Klantvriendelijkheid betekent in dit geval dat een cliënt die niet in aanmerking komt voor hulp op indicatie toch geholpen wordt met lichte hulp en niet meteen wordt doorverwezen. Met gemeenten zal overleg worden gevoerd over de afbouw van taken bij het BJZ enerzijds en de opbouw van deze taken bij de gemeenten anderzijds (zie verder hoofdstuk III). Het Bureau Jeugdzorg gaat uit van 500 cliënten in De prognose voor 2005 bedroeg 530. Een onzekere factor is de instroom van cliënten die nu nog grotendeels bij de ggz-instellingen worden aangemeld. Te verwachten valt dat bij een deel van die cliënten ook kan worden volstaan met lichte hulp van het Bureau Jeugdzorg. 9. Kindertelefoon Het verzorgen van telefonisch advies aan jeugdigen door vrijwilligers is een wettelijk vastgelegde taak van het BJZ. In 2004 zijn serieuze gesprekken gevoerd met een medewerker van de kindertelefoon Groningen en Noord-Midden Drenthe. Het aantal keren dat contact gezocht is met de Kindertelefoon is veel hoger. Stille bellers, en de niet serieuze telefoontjes verklaren het verschil. De meeste serieuze gesprekken duren niet langer dan 5 minuten. De meeste serieuze bellers (95%) zijn tussen de 8 en 15 jaar oud. Belangrijkste onderwerpen van gesprek zijn: Seksualiteit (18,4 %), relatie (12,8%) en geweld (o.a.pesten). In 2004 is 216 keer een kind op basis van het telefoongesprek doorverwezen. Dit is aanzienlijk minder dan in 2003 (274). In 2005 worden in totaal serieuze telefoontjes verwacht en in Voor 2006 zullen we voorlopig, in afwachting van de landelijk te ontwikkelen tarieven, een bedrag van ,- voor de Kindertelefoon inzetten. Tevens wordt eenmalig voor 2006 door interne verschuiving van middelen binnen Bureau Jeugdzorg nog ,- ingezet. Drenthe heeft voorlopig een bedrag van ,- toegezegd. Deze verhouding is op basis van het aantal jeugdigen in beide provincies niet correct. Deze verhouding is namelijk tweederde Groningen en eenderde in het deel van Drenthe dat onder het telefoondistrict Groningen-Drenthe valt. Wij zijn hierover met Drenthe in overleg. 10. Opvoedtelefoon Uitvoeringsprogramma jeugdzorg inspraakversie 15

16 In tegenstelling tot de Kindertelefoon is de Opvoedtelefoon geen wettelijke taak van het Bureau Jeugdzorg geworden. De voortzetting van de Opvoedtelefoon als taak van het Bureau Jeugdzorg stond dan ook ter discussie. Op verzoek van de werkgeversorganisatie in de jeugdzorg, de MO-groep hebben de provincies in IPO-verband vorig jaar besloten de financiering van de Opvoedtelefoon in 2005 te continueren. Voor 2006 ligt de situatie anders. In lijn met een brief van het ministerie van VWS waarin wordt meegedeeld dat de opvoedtelefoon een gemeentelijke taak is en moet worden overgedragen aan gemeenten heeft het de provincie in overleg met BJZ besloten hun werkzaamheden voor de Opvoedtelefoon te beeindigen. Vragen m.b.t. opvoeding zullen nog wel worden beantwoord, maar dan onder de vlag van de algemene informatie- en adviesfunctie van Bureau Jeugdzorg. Overigens weten veel ouders reeds op een andere manier aan de benodigde informatie te komen. Internet speelt daarbij een belangrijke rol. Inmiddels heeft de landelijke Opvoedtelefoon, waarbij Groningen is aangesloten, bekend gemaakt met ingang van 2006 te zullen stoppen. De vrijkomende middelen zullen worden toegevoegd aan het budget voor de Kindertelefoon. 11. Eigen kracht conferenties Bij Eigen kracht conferenties gaat het om een besluitvormingsmodel dat vooraf gaat aan de eigenlijke hulpverlening. Omdat de conferentie vooraf gaat aan de hulpverlening en het indicatiebesluit kan ondersteunen is het een instrument dat goed past binnen het Bureau Jeugdzorg. Een Eigen kracht conferentie houdt in dat een gezin zelf samen met personen uit het sociale netwerk van dat gezin de situatie bespreekt en uiteindelijk zelf een hulpverleningsplan opstelt. De conferentie wordt voorgezeten door een getrainde vrijwillige coördinator. Vaak betreft het gezinnen met meervoudige problematiek. Een tweede effect van een conferentie is dat het sociale netwerk van een gezin wordt versterkt. Gebleken is dat de Eigen kracht conferentie een bruikbaar instrument kan zijn om tot goede hulpverlening te komen met een sterke inbreng van het gezin zelf. Wij zijn enthousiast over de mogelijkheden van de conferentie en zijn met het BJZ overeengekomen om in Eigen kracht conferenties te organiseren. 12. Begeleiding Omgangsregelingen Echtscheiding heeft vaak nadelige gevolgen voor de jeugdigen die er bij betrokken zijn. Eén op de zes huwelijken waar kinderen bij betrokken zijn, eindigt in een scheiding. 25 % van de jeugdigen verliest het contact met de niet-verzorgende ouder. De situatie kan bij jeugdigen leiden tot problemen waar de jeugdzorg aan te pas moet komen. Daarom zijn allerlei samenhangende hulpvarianten ontwikkeld om de problemen die het gevolg zijn van echtscheiding op te vangen. Daarbij worden niet alleen de jeugdigen geholpen, maar ook de ouders ondersteund. Bij de hulpverlening zijn verschillende instellingen betrokken: de Raad voor de Kinderbescherming, Bureau Jeugdzorg, GGz Groningen, AJL en Humanitas. De lichte hulpverleningsvariant met vrijwilligers van Humanitas dreigde vorig jaar vanwege het ontbreken van structurele financiering te moeten stoppen. Daarom hebben wij besloten deze activiteiten structureel te financieren. Om de binding met de jeugdzorg te benadrukken loopt de financiering via Bureau Jeugdzorg. Het BJZ en Humanitas hebben daartoe een samenwerkingsovereenkomst getekend. Binnen het Bureau Jeugdzorg was een specifieke begeleidingsmethodiek binnen de lichte hulpverlening ontwikkeld. Bureau Jeugdzorg wilde deze vorm van hulp beëindigen nu de lichte hulp vergaand moet worden afgebouwd. In overleg met het Bureau Jeugdzorg hebben wij besloten om de specifieke begeleidingsvariant van BJZ voorlopig voort te zetten in het kader van de overgangsafspraken met gemeenten. Voor 2005 en 2006 wordt uitgegaan van 30 trajecten. Er bestaat ook een ggz-variant. Deze variant kan gewoon door BJZ worden geïndiceerd. Uitvoeringsprogramma jeugdzorg inspraakversie 16

17 Hoofdstuk III AANSLUITING TUSSEN PROVINCIAAL EN GEMEENTELIJK JEUGD(ZORG)BELEID Inleiding Het Bureau Jeugdzorg is een belangrijke schakel in de totale keten van het jeugdbeleid. Verder liggen er relaties met diverse andere sectoren in de samenleving. Overeenkomstig de Wet op de jeugdzorg heeft het BJZ de belangrijke functie om samen met gemeentelijke instellingen de aansluiting tussen de jeugdzorg en gemeentelijke activiteiten op het gebied van het algemene jeugdbeleid en preventieve jeugdzorg te verzorgen. De provincie zal zich inzetten om de activiteiten van het Bureau Jeugdzorg zo goed mogelijk op de gemeentelijke activiteiten te laten aansluiten en voor het inkopen van voldoende en kwalitatief goede jeugdzorg in geval van ernstige opvoed- en opgroeiproblematiek. Tegelijk mag van gemeenten worden verwacht dat zij een aantal activiteiten uitvoeren die er op zijn gericht om jeugdproblematiek vroegtijdig te signaleren en aan te pakken. Welke activiteiten dat zijn is in het voorjaar van 2004 in een bestuursakkoord tussen provincies, gemeenten, rijksoverheid en instellingen vastgelegd. Het gaat daarbij om: verstrekken van informatie over opvoeden en opgroeien het opzetten van een signaleringssysteem voor problemen het organiseren van een duidelijke toegang naar het gemeentelijke hulpverleningscircuit het aanbieden van (lichte) pedagogische hulp het coördineren van de hulpverlening op lokaal niveau. Het kabinet is voornemens de gemeentelijke jeugdzorgtaken te verankeren in de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Wij zijn van mening dat die wettelijke verankering noodzakelijk is voor het maken van goede afspraken. Wel vinden wij dat gemeenten financieel in staat moeten worden gesteld om bovengenoemde taken ook goed te kunnen uitvoeren. Het Verbeterprogramma voor de aansluiting Met de besluitvorming tot nu toe zijn we er echter nog niet. Er is weliswaar meer zicht gekomen op de verantwoordelijkheidstoedeling tussen gemeenten en provincies m.b.t. de jeugdzorg, maar het zal enige tijd kosten om de situatie daarop aan te passen. Een deel van de toekomstige gemeentelijke taken op het terrein van de jeugdzorg wordt bijvoorbeeld nu nog door het Bureau Jeugdzorg uitgevoerd met financiering van de provincie. Om geen gaten te laten vallen in de jeugdzorgketen is een overgangstermijn afgesproken van twee jaar, d.w.z. dat uiterlijk 1 januari 2007 de taken overeenkomstig de nieuwe verantwoordelijkheidstoedeling moeten zijn verdeeld, maar wel in een sluitende keten voor jeugdbeleid. Wij hebben over de (gedeeltelijke overgang) en de aansluiting met gemeenten in mei 2005 afspraken gemaakt in de vorm van een tien punten bevattend Verbeterprogramma. Dit programma is het resultaat van een tweetal samen met de Vereniging Groninger Gemeenten en Bureau Jeugdzorg georganiseerde conferenties. Wij hebben het CMO de opdracht gegeven ondersteuning te bieden bij het samenwerkingsproces in de vorm van een procesmanager. De uitvoering is inmiddels in volle gang. Het Verbeterprogramma bevat diverse uiteenlopende onderdelen. Onderstaande tabel geeft inzicht in de tien punten van het verbeterprogramma en wie zich met de verbeterpunten bezighouden. Uitvoeringsprogramma jeugdzorg inspraakversie 17