INTEGRALE VISIE OP DE STEDELIJKE VERNIEUWING IN DE WIJK

Transcriptie

1 WIJKVISIE DE BOUWEN INTEGRALE VISIE OP DE STEDELIJKE VERNIEUWING IN DE WIJK ontwerp december 2006 GEMEENTE SMALLINGERLAND WONINGBOUWVERENIGING SMALLINGERLAND CORPORATIEHOLDING FRIESLAND wijkvisie De Bouwen 1

2 WIJKVISIE DE BOUWEN 1. Inleiding Het plangebied Het projectdoel De werkwijze De status van dit rapport 6 2. Beschrijving van de wijk Ruimtelijk Bevolking Voorzieningen Beleidskader Rijk en provincie Gemeente Smallingerland Problematiek en oplossingsrichtingen De sociaal maatschappelijke structuur De stedenbouwkundige structuur Groenstructuur Verkeer Water Technische infrastructuur (wegen en riolering) Bebouwing Integrale visie in hoofdlijnen De groen- en waterstructuur De ontwikkellocaties De herstructureringslocaties Samenhang versus verschil Uitwerking in deelprojecten Het deelproject vml. Ambachtschool e.o Het deelproject Klaverweide / Bouwakker e.o Het deelproject de Bouwen noordoost De omgeving begraafplaats Reidingpark e.o De woonzorgzone onderdeel Rispinge e.o De woonzorgzone zuid De kosten en opbrengsten Fasering en prioriteitstelling 74 wijkvisie De Bouwen 2

3 1. Inleiding 1.1 Het plangebied De Bouwen is een van de wat oudere woonwijken van Drachten. De wijk ligt aan de zuidoostkant van het centrum en wordt begrensd door de Burgemeester Wuiteweg aan de westzijde en de Zuiderdwarsvaart in het oosten. De noordelijke grens wordt gevormd door de Kaden, de zuidelijke door de Martin Luther King winkelboulevard. luchtfoto de Bouwen met plangrens De west-, oost- en noordrand van de wijk bestaat uit oorspronkelijke lintbebouwing en ook tussen de Berglaan en de Fabriekslaan staat overwegend vooroorlogse woonbebouwing. Het grootste deel van de wijk is gebouwd in de jaren vijftig, zestig en zeventig en juist in deze delen zijn problemen met de woningvoorraad en de woonomgeving geconstateerd. wijkvisie De Bouwen 3

4 Veel van de recentere delen van de wijk bestaan uit bebouwing van seniorencomplexen of traditionele verzorgings- en verpleeginstellingen. Een deel van deze woningvoorraad voldoet niet meer aan de eisen die daaraan in de toekomst worden gesteld en voor een ander deel zal ook het beleid dat in toenemende mate gericht is op extramuralisering (langer zelfstandig wonen) vragen om een aanpassing van de bebouwingsstructuur. 1.2 Het projectdoel In de Intentieovereenkomst Stedelijke Vernieuwing in de gemeente Smallingerland (2005) staat: De gemeente Smallingerland, de Woningbouwvereniging Smallingerland en de Corporatieholding Friesland spreken de intentie uit om in de wijken Noord Oost en de Bouwen gezamenlijk en integraal, onder de noemer van stedelijke vernieuwing, ingrijpend te gaan verbeteren. Voor de wijk de Bouwen geldt: Dat de partijen in deze wijk streven naar een integrale aanpak van woningvoorraad en woonomgeving. Dat de plannen voor ingrepen in de woningvoorraad en de openbare ruimte uitgewerkt worden die vervolgens getoetst zullen worden aan het stedenbouwkundig kader (vaststelling 2005). Dat corporaties en gemeente er naar streven om voor 2010 (nieuwe afspraak 2015) de stedelijke vernieuwing in de Bouwen af te ronden, in verband met de beschikbare ISVsubsidie. Dat het convenant woningvoorraadbeleid tussen de gemeente en corporaties d.d. 12 mei 2003 geldt als uitgangspunt voor de samenwerking en financiering (mogelijk aangevuld met uitgangspunten woonaccoord 2007) Het voorgaande leidt tot de volgende projectopdracht: Voorbereiden van een integrale wijkvisie voor de Bouwen met een bijbehorende raming en toedeling van kosten en opbrengsten. Het organiseren van voldoende maatschappelijk draagvlak voor deze wijkvisie. Het voorbereiden van deelprojecten, het vastleggen van afspraken daarover en het begeleiden van de realisatie binnen de daarvoor gestelde termijnen en budgetten. Het bewaken en rapporteren van de voortgang, de inhoud en de budgettaire afspraken van het project. De uitvoeringsperiode voor de projecten in het kader van de wijkvernieuwing is wijkvisie De Bouwen 4

5 1.3 De werkwijze De wijkvisie is opgesteld door de gemeente Smallingerland in samenwerking met de Woningbouwvereniging Smallingerland en de Corporatieholding Friesland. Deze drie instanties zijn daarvoor een bestuurlijke overeenkomst aangegaan. Bij de voorbereiding van de Wijkvisie zijn de volgende planfasen onderscheiden: 1. de formatiefase: In de formatiefase zijn de bestuurlijke afspraken gemaakt en vastgelegd in een Startdocument. 2. de verkenningsfase In de verkenningsfase zijn alle voorstudies en relevante informatie bij elkaar gebracht. Daarnaast is het overleg met de Wijkraad geopend. Daarbij waren twee vragen aan de orde: Welke zaken dienen naar het oordeel van de wijkraad in de wijkvisie in ieder geval aan de orde te komen? Op welke wijze dienen de bewoners van De Bouwen betrokken te worden bij de planvorming en uitvoering? Met de wijkraad is afgesproken dat de voorontwerp-wijkvisie in het kader van de inspraak breed zal worden besproken met de hele wijk. Daarnaast zal op buurtniveau (afhankelijk van het project) intensiever met de bewoners over de toekomst van hun buurt worden gesproken. Dit kunnen zowel buurten met huurwoningen zijn als buurten met particuliere woningen. De wijkraad zal actief participeren in dit buurtoverleg. 3. de visie en planfase In de visie- en planfase is het voorontwerp voor de wijkvisie opgesteld. In de wijkvisie dient een integratie van alle sectorale plannen vorm te krijgen. In de wijkvisie hoort ook een financiële doorrekening van alle beleidsvoornemens en een prioritering daarvan. Tenslotte bevat de wijkvisie de uitgangspunten en randvoorwaarden voor deelprojecten die in de periode 2007 tot 2015 in uitvoering zullen komen. 4. de uitvoeringsfase In de uitvoeringsfase vindt de uitvoering van de deelprojecten plaats. De formele procedure De wijkvisie zoals in planfase 3 is voorbereid, moet door de gemeenteraad worden vastgesteld. De daarvoor geëigende procedure met de daarbij behorende inspraak zal onder regie van burgemeester en wethouders plaatsvinden. Vervolgens wordt de wijkvisie uitgewerkt in een nieuw bestemmingsplan (aansluitend op het actualisatieproject) en een beeldkwaliteitplan (herziening welstandsnota). wijkvisie De Bouwen 5

6 De communicatie De gemeente en de beide betrokken corporaties hebben met elkaar afgesproken dat ze uitsluitend gezamenlijk over de wijkvernieuwing in De Bouwen met bewoners, belangengroepen, politiek en media communiceren. In de communicatie naar de wijk speelt de wijkraad een belangrijke rol waar het gaat over de visie als totaal. Op deelprojectniveau zal de communicatie allereerst gericht zijn op de rechtstreeks betrokkenen. Voor zover het huurders en bewoners betreft van corporatiewoningen zullen de corporaties daarvoor uiteraard hun eigen communicatieorganen (bewonersorganisatie) inzetten. Maar ook andere direct betrokkenen zullen geïnformeerd worden over de plannen in hun buurt en ruimte krijgen om daarover van gedachten te wisselen. De wijkraad zal middels een afgevaardigde daarbij betrokken zijn. 1.4 De status van dit rapport Het voorliggende rapport is een ambtelijk concept. Dit rapport wordt besproken met: De ambtelijke werkgroep De bestuurlijke portefeuillehouders De projectgroep waarin de gemeente en beide corporaties samenwerken. Daarna wordt het rapport aangepast en voorgelegd aan de stuurgroep. Na vaststelling door de stuurgroep zal de wijkvisie de gebruikelijke inspraakprocedure doorlopen om daarna door de gemeenteraad te worden vastgesteld. wijkvisie De Bouwen 6

7 2. Beschrijving van de wijk 2.1 Ruimtelijk De wijk de Bouwen is een overwegend naoorlogse wijk, die gefaseerd en geleidelijk achter de lintbebouwing aan de randen van de wijk tot stand is gekomen. Door deze geleidelijke en gefaseerde ontwikkeling is de Bouwen ook een afwisselende wijk met een gevarieerde bebouwing en een aantal kenmerkende groenelementen. Door bureau SVP is in 2004 een ruimtelijke analyse opgesteld met een beschrijving van de karakteristiek van de te onderscheiden onderdelen. a. De oude randen Hoewel de verkavelingstypologie van de linten overeenkomt, zijn er ook verschillen merkbaar. Het lint langs de Burgemeester Wuiteweg bestaat voor een groot deel nog uit de historische bebouwing. In het lint zijn diverse voorzieningen opgenomen die een functie voor heel Drachten hebben (school, kerk). De lintbebouwing aan de Zuidkade kent een minder losse structuur. De bebouwing heeft een wat grotere massa, niet zozeer in de hoogte als wel in de breedte. Ook in functioneel opzicht wijkt dit lint met veel horecaondernemingen sterk af. De Zuiderdwarsvaart heeft overwegend een woonfunctie. Veel nieuwere bebouwing is ingepast in de lintbebouwingstructuur waardoor het historische beeld minder aanwezig is dan bij de Burgemeester Wuiteweg. De losse bebouwingsstructuur is met de nieuwe invullingen in stand gebleven. wijkvisie De Bouwen 7

8 b. de nieuwe randen De nieuwe randen maken evenals de historische linten ook onderdeel uit van de hoofdstructuur van Drachten, maar zijn later ontstaan. Ze zijn geen onderdeel van de historische structuur. De nieuwe randen vallen uiteen in twee typologieën: enerzijds de Berglaan en anderzijds de dr. Martin Luther King Singel. De eerste typologie kenmerkt zich door differentiatie, de tweede door een grote eenheid in beeld. De verschillende bebouwingstypologieën in verschillende massa s van de Berglaan kennen ook een verschillende functionele invulling. Het is een toegangsweg naar het centrum van Drachten. De functionele variatie kondigt de nabijheid van het centrum aan, hier past ook een schaalvergroting bij. De bebouwing bestaat uit grotere ensembles die op hun beurt weer uiteen kunnen vallen in een verzameling individuele gebouwen met één karakteristiek, zoals bijvoorbeeld de historische bebouwing aan de Berglaan. De eenheid binnen deze ensembles is karakteristiek voor dit onderdeel van de nieuwe randen. Ook de rand aan de zuidzijde van De Bouwen heeft een eigen bebouwingstypologie die de rand verzelfstandigt ten opzichte van de woonwijk. De zuidrand van de wijk is een typische naoorlogse stadsrand waarbij bebouwing in een losse structuur in het groen is gelegen. De functies variëren ook in deze rand, maar er is hier minder duidelijk sprake van ensembles. Alleen de schakering van galerijflats vormen een stedenbouwkundig ensemble. De overige bebouwing staat meer op zichzelf. De bouwhoogte varieert van 6 tot 14 lagen, de gebouwen staan deels haaks dan weer parallel aan de weg en zijn voorzien van een platte afdekking. Het parkeren vindt geclusterd tussen de gebouwen plaats. Deels in het openbaar gebied, deels op eigen terreinen die zijn afgesloten met een hek. wijkvisie De Bouwen 8

9 c. De laagbouwbuurtjes De laagbouwbuurtjes behoren tot de vulling van de wijk. De grondgebonden woningen zijn over het algemeen in een open bouwblokstructuur geplaatst. Blokken staan parallel aan de straat, waarbij de koppen ook bebouwd zijn. De woningen liggen binnen het bouwblok op één rooilijn. Uitzondering hierop zijn de vrijstaande woningen, de rooilijn verspringt hier licht. In de Bouwen zijn bouwblokken met rijenwoningen, twee-onder-één kapwoningen en vrijstaande woningen Zowel in de openbare ruimte als op het kavel vindt het parkeren plaats. Binnen de laagbouwbuurtjes zijn ensembles te onderscheiden die verschillend van formaat zijn. De ensembles kenmerken zich door eenzelfde bebouwingstypologie en architectuur. De ene keer heeft het ensemble de omvang van een open bouwblok de andere keer vormen meerdere bouwblokken één ensemble. Op de kaart hiernaast zijn de verschillende ensembles met een eigen kleur aangegeven. De opbouw van de bouwblokken is grotendeels identiek, op een lager schaalniveau zijn de verschillen zichtbaar. Juist deze verschillen maken de wijk kleurrijk en zijn bepalend voor de karakteristiek van de wijk. wijkvisie De Bouwen 9

10 d. gemengde bebouwing in het groen Het andere deel van de vulling van de wijk bestaat uit gemengde bebouwing. Hieronder verstaan we bebouwing, over het algemeen gestapeld, die in een losse structuur in het groen ligt. Er zijn geen of nauwelijks rooilijnen. Ook van ensembles is geen sprake. De gebouwen staan op zichzelf en hebben ook allemaal een eigen architectuurbeeld. Parkeren is vaak geclusterd tussen de gebouwen. De mooiste oplossing laat een inpassing van het parkeren in het groen zien. Het groen loopt dan door tot aan de voorzijde van de gebouwen, waardoor deze in het groen komen te staan. Dit groen zorgt voor de samenhang in de wijk, mits het openbaar toegankelijk is. Met name in het zuiden van de wijk is de status van het groen af en toe onduidelijk, hier zouden dan ook in de toekomst duidelijkere keuzes gemaakt moeten worden. De bouwhoogte varieert van 3 tot 9 lagen, bij de gestapelde bebouwing en 1 tot 2 bouwlagen bij de grondgebonden woningen. Dit gevarieerde beeld bepaalt de veelkleurigheid van de wijk en is één van de karakteristieken van de wijk. Teveel variatie binnen het gezichtsveld kan onrustig gaan werken. Belangrijk is dat de bebouwingsdichtheid niet te hoog is. In de huidige situatie is ongeveer 30% van het kavel bebouwd. wijkvisie De Bouwen 10

11 Samenvatting en conclusie De Bouwen is een gevarieerde Drachtster wijk. De onderdelen van de wijk hebben hun geheel eigen karakteristiek en met elkaar samen vormen ze een woonwijk die door veel bewoners, zo blijkt uit de wijkatlas, als plezierig wordt ervaren. Bij een verdere ontwikkeling van de wijk dient de karakteristiek behouden te blijven. De ruimtelijke randvoorwaarden voor projecten zullen aan deze karakteristiek ontleend worden. wijkvisie De Bouwen 11

12 2.2 Bevolking De Bouwen is niet alleen ruimtelijk gevarieerde buurt, maar ook in bevolkingssamenstelling. Uit de gemeentelijke wijkatlas blijkt dat er in de wijk ruim inwoners zijn, verdeeld over ruim 2000 huishoudens. Uit de leeftijdsstatistiek valt onmiddellijk het relatief grote aantal mensen ouder dan 65 jaar op. Voor het belangrijkste deel wordt dit percentage verklaard door instellingen in de wijk en de daarbij behorende wooneenheden en aanleunwoningen. Een aanvullende verklaring is de korte afstand tot het centrum en de nabijheid van goede voorzieningen. De relatief oude bevolking heeft uiteraard invloed op de samenstelling van de huishoudens. Het aantal alleenstaanden en samenwonenden zonder kinderen is veel groter dan gemiddeld in Drachten of de gemeente als totaal. Voor zover het gezinnen met kinderen betreft valt op dat het gemiddelde aantal kinderen per gezin laag en het aandeel van de eenoudergezinnen groot is. Met name het oostelijke deel van de wijk scoort hier opmerkelijk. Dit cijfer, samen met een aantal sociaal-economische indicatoren uit de wijkatlas, wijst op een risico van een buurt waar problemen zich kunnen gaan opstapelen. wijkvisie De Bouwen 12

13 Bron: wijkatlas Smallingerland 2006 Samenvatting en conclusie De Bouwen is een gevarieerd samengestelde wijk, met een groot percentage ouderen als gevolg van de instellingen in de wijk en de specifieke woongebouwen voor ouderen. De gevarieerde bevolkingssamenstelling is een kwaliteit maar met name in het noordelijke en oostelijke deel van de wijk dreigt in sommige buurten een sociaal-economisch eenzijdige bevolkingssamenstelling. Dit mag er niet toe leiden dat dit deel van de wijk een probleembuurt gaat worden. Bij de uitwerking van plannen zal expliciet aandacht moeten worden besteed aan de wijze waarop enerzijds betaalbare woningen voor de wijk behouden blijven en anderzijds hoe voorkomen wordt dat sommige buurten wegzakken tot probleembuurten. Een tweede aandachtpunt is de huisvesting van ouderen en senioren. Het beleid is niet gericht op een structurele toename van deze bevolkingscategorie in de wijk. Maar een andere spreiding waardoor minder oudere mensen wonen in specifieke complexen en meer ouderen (met de beschikbaarheid van de noodzakelijke zorg- en welzijnsdiensten) een zelfstandige woning hebben tussen de andere wijkbewoners, is wel een belangrijke inzet voor de wijkvernieuwing. wijkvisie De Bouwen 13

14 2.3 Voorzieningen Onderwijsvoorzieningen Centraal in de wijk ligt de Protestant Christelijke Basisschool De Spreng. Deze tienklassige basisschool fungeert als wijkschool. De huidige gebouwen staan op de nominatie om tussen vijf en tien jaar vervangen te worden door nieuwbouw. Deze nieuwbouw dient niet alleen te voorzien in een nieuwe school met bijbehorende buitenschoolse opvang maar ook in een peuterspeelzaal en een wijksteunpunt met een voorziening voor jeugd en jongeren. De nieuwe wijkschool neemt daarmee ook de functie over van de voorzieningen in het wijkgebouw "De Zonnestraal. In het zuiden van de wijk staat de Protestant Christelijke school voor speciaal onderwijs: Sjalom. Deze school heeft een functie voor het hele zuidelijke deel van Drachten e.o. Maatschappelijke voorzieningen In de wijk is momenteel een aanloophuis voor dak- en thuislozen gevestigd: t Anker. Daarnaast zijn er in de wijk een aantal kerken met bijbehorende voorzieningen, een begraafplaats en een kleine standplaats voor woonwagens. Medische voorzieningen In de wijk zijn twee huisartsenpraktijken en een praktijk voor fysiotherapie gevestigd. Het gemeentelijk beleid is er op gericht om gedurende een aantal jaren de eerste lijn medische zorg te concentreren in vier wijkgezondheidscentra. Eén daarvan dient in het zuidoostelijke deel van Drachten te komen, bij voorkeur in de Bouwen. Hierdoor is een goede medische voorziening in een wijk met veel oudere mensen gewaarborgd. Daarnaast zijn er in de wijk een drietal verzorgingsinstellingen: Rispinge, Servotel en Warrenhove met bijbehorende aanleunappartementen. Het landelijke en ook gemeentelijke beleid is er op gericht om in de toekomst wonen en zorg meer te scheiden. Middels goede huisvesting en een sterke zorg-infrastructuur worden mensen in de gelegenheid gesteld om langer thuis, in hun eigen sociale omgeving te blijven wonen. De capaciteit en vooral de schaal van zorginstellingen zal verkleinen in ruil voor hoogwaardige woonvoorzieningen waar rekening gehouden wordt met (waar nodig) intensieve zorg thuis. Grenzend aan de wijk ligt het verpleeghuis Bertilla. Deze instelling maakt op dit moment al de slag naar schaalverkleining. Onderdelen van de capaciteit worden verplaatst naar verschillende wijken, waardoor de schaal verkleind wordt en de integratie met de buurt wordt vergroot. wijkvisie De Bouwen 14

15 Sport- en spelvoorzieningen In de wijk zijn geen formele sportvoorzieningen. Het groene plein bij de Klaverweide / Bouwakker is een plek die geschikt is voor sport en spel. Recent is daarvoor een basketbalveld ingericht en zijn er maatregelen ingevoerd ter verbetering van de sociale veiligheid. Tussen de Hooiweg en de Burefen is in overleg met wijkbewoners een speelterrein voor jonge kinderen gerealiseerd. De overige kleinschalige speelvoorzieningen in de wijk functioneren niet en zullen worden verwijderd. Het Reidingpark, de belangrijkste groenvoorziening in het noordelijke deel van de wijk functioneert nauwelijks voor sport en spel. In het verleden gerealiseerde voorzieningen zoals de jeux-de-boulesbaan worden nauwelijks gebruikt. wijkvisie De Bouwen 15

16 3. Beleidskader 3.1 Rijk en provincie In de Wet Stedelijke Vernieuwing staat: De gemeenteraad draagt zorg voor stedelijke vernieuwing. Hiertoe stelt hij een ontwikkelingsprogramma vast of treft anderszins maatregelen in het belang van de stedelijke vernieuwing. De gemeente Smallingerland krijgt zijn budget voor de stedelijke vernieuwing niet rechtstreeks van het rijk maar via de provincie. Bij de provincie dienen de programma s te worden ingeleverd en aan de provincie moet de gemeente verantwoording afleggen voor de bestede middelen. In het eerste ISV programma Smallingerland is de gemeente uitvoerig ingegaan op de beleidscontext van de stedelijke vernieuwing in Smallingerland. Relevant waren de wettelijke kaders evenals de ruimtelijke en economische visie voor het noorden van het land vastgelegd in de nota: Kompas van het Noorden. Een direct vervolg op deze integrale visie was de samenwerking van de vijf gemeenten in de Friese A7-zone, uitmondend in een gemeenschappelijke ruimtelijke visie en samenwerking op een aantal ruimtelijke en economische terreinen. Het recente Streekplan Fryslân sluit eveneens aan op de gemeenschappelijk ruimtelijke visie. In de afgelopen periode was voor de stedelijke vernieuwing met name de provinciale beleidsnota Wenjen in Fryslân relevant. In deze beleidsnota legde de provincie de nadruk op vernieuwing van de bestaande woningvoorraad. Voor de noodzakelijke uitbreiding van de voorraad werden contingenten per gemeente vastgesteld. De gemeenten moesten dit beleid uitwerken in een gemeentelijk woonplan. Naar de toekomst legt de provincie in zijn nieuwe Streekplan nog steeds de nadruk op de kwaliteit van de bestaande voorraad. Eigenlijk zegt de provincie dat zonder goed voorraadbeheer er geen sprake kan zijn van uitbreiding. Samenwerking met de woningcorporaties is daarbij van het grootste belang. Tevens constateert de provincie een gestage afname van de groei. Deze trend en de wens om het landelijk gebied van de provincie zijn landschappelijke kwaliteiten te laten behouden zijn de aanleiding om de groeitaakstelling voorzover daarvan sprake is meer dan in het verleden neer te leggen bij de stedelijke regio s. Dit overigens zonder de leefbaarheid van de plattelandsdorpen uit het oog te verliezen. Ook aan een andere trend besteed de provincie veel aandacht, namelijk de sterk toenemende vergrijzing van de bevolking en de gelijktijdige omslag die gemaakt wordt met betrekking tot wonen, zorg en welzijn. In het onderzoek wonen-welzijn-zorg in Fryslân (herziene versie, 23 december 2004) geeft de provincie niet alleen een uitgebreide prognose voor de behoeften aan specifieke woon-, zorg- en welzijnsvoorzieningen voor ouderen (en andere afhankelijke groepen) maar ook een visie op de extramuralisering van de zorg: mensen in staat stellen om langer zelfstandig te blijven wonen in combinatie met een optimale keuzevrijheid voor zorg en diensten. Ook nieuwe landelijke wetgeving zoals de WMO die op 1 januari 2007 in werking treedt, speelt in op deze trend. wijkvisie De Bouwen 16

17 3.2 Gemeente Smallingerland ISV programma Zoals in de vorige paragraaf genoemd vormt het ISV programma Smallingerland nog steeds de basis voor de stedelijke vernieuwing in de gemeente. In dit programma worden de wijken genoemd waar herstructurering en vernieuwing aan de orde zal zijn: De Swetten Noordoost De Bouwen De vernieuwing in de Swetten diende in 2005 afgerond te zijn, de vernieuwing in de beide andere wijken zou doorlopen tot Dit komt is grote mate overeen met de huidige stand van zaken. Ook in de prestatievelden zoals ze in 2000 werden geformuleerd is veel gerealiseerd. Integratie en betrokkenheid: Op lokaal niveau wordt structureel overleg gevoerd met relevante maatschappelijke groeperingen. De wijken hebben hun wijkraden, de dorpen hun verengingen voor Plaatselijk Belang. Op basis van het woonplan wordt er met de corporaties een woonaccoord gesloten. De gemeente zet actief zijn communicatiemiddelen in om met zijn inwoners van gedachten te wisselen over alle relevante beleidszaken. De kansen en ontwikkelpotenties De ruimtelijke visie voor de A7 zone geeft op regionale schaal inzage in de wijze waarop Smallingerland als onderdeel van de regio inzet op ontwikkeling in combinatie met ruimtelijke kwaliteit. In vervolg daarop zijn in goede samenwerking met Opsterland bedrijventerreinen ontwikkeld. Daarnaast heeft de gemeente het bestaande bedrijventerrein samen met het bedrijfsleven ingrijpend verbeterd en locatie ontwikkeld voor kantoren en kleinschalige bedrijven. De Stadsrandvisie uit het einde van de jaren negentig was het ontwikkelingskader voor de nieuwe woonwijken. Een duurzame ontwikkeling werd voor Smallingerland een centraal thema. Wijken als Himsterhout, Burmania en Drachtstervaart bewijzen dat duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit en diversiteit goed samengaan. Voor het project Drachtstervaart is additionele ondersteuning in het kader van het ISV verkregen evenals voor de revitalisering van het winkelcentrum de Drait. De totale subsidiebijdrage bedroeg ca. 2,5 miljoen. Daarnaast kreeg Smallingerland nog eens ruim 1,8 miljoen als bijdrage in de kosten van bodemsanering. wijkvisie De Bouwen 17

18 ISV programma Ook voor de tweede ISV-periode (ISV2) heeft de gemeente Smallingerland de status van programmagemeente verkregen. De gemeente Smallingerland wilde het beleid van de eerste ISV-periode continueren in de tweede ISV-periode. De ambities zijn nog steeds hoog. Het motto hierbij is: in ISV2 oogsten, wat in ISV1 is geïnitieerd. Om in aanmerking te komen voor ISV-subsidie, moest de gemeente Smallingerland een nieuw Meerjarenontwikkelingsprogramma Stedelijke Vernieuwing (MOP2) opstellen. In dit MOP2 heeft de gemeente aangeven in welke gebieden zij in ISV2 door een integrale aanpak een kwaliteitsverbetering in de leefbaarheid wil realiseren. In de tweede ISV nota: Aan de slag met stedelijke vernieuwing heeft de gemeente Smallingerland, ingegeven door een analyse van de sterke en zwakke kanten van de gemeente en de kansen en bedreigingen die zich in de nabije toekomst gaan voordoen, de volgende uitgangspunten voor stedelijke vernieuwing geformuleerd: Versterking van de regionale centrumpositie; door het centrum van Drachten herkenbaar te maken Versterking en diversificatie van de economische structuur en aanbodvergroting Streven naar een evenwichtige bevolkingssamenstelling Een verbeterde afstemming tussen vraag en aanbod op de (huur)woningmarkt met name op het vlak van ouderenhuisvesting mede in relatie tot zorgvoorzieningen Verbeteren van de bereikbaarheid Behoud leefbaarheid in de dorpen Het promoten van duurzaam (ruimte)gebruik Qua projecten ligt in het kader van het ISV de nadruk op de wijkvernieuwing in Noordoost en De Bouwen, op de integrale verbetering van het centrum en op de dorpsvernieuwing in Rottevalle. Kwaliteitsimpuls openbare ruimte (ISV2) Gebied Noordoost De Bouwen Drachten Centrum Rottevalle Oppervlak (ha) 4,16 1,00 2,73 1,75 Totaal 9,64 Met betrekking tot de uitwerking van de wijkvernieuwing in De Bouwen staat in ISV2 het volgende: Aan de herstructurering van de wijk de Bouwen liggen drie opgaven ten grondslag. De eerste opgave is stedenbouwkundig van aard met als doel om de wijk een aantrekkelijke structuur te geven. In de stedenbouwkundige visie, die momenteel wordt opgesteld, wordt aangegeven waar het karakter van de wijk (structuren en bouwmassa) worden versterkt. De tweede wijkvisie De Bouwen 18

19 opgave betreft de samenstelling van de woningvoorraad. De wijk dreigt steeds sterker te vergrijzen. De vier verzorgingstehuizen en de geplande appartementen in de nabijheid van het centrum versterken deze tendens. Om De Bouwen vitaal en levendig te houden wil de gemeente woonmilieus voor gezinnen met jongere kinderen in de wijk beschermen. De derde opgave is om het traditioneel gemengde rioolstelsel te vervangen door een gescheiden systeem. Bij de herstructurering van de wijk worden deze drie opgaven vertaald in de volgende maatregelen in de openbare ruimte: Versterking van de stedenbouwkundige structuur en daarmee de samenhang in de wijk Versterking en kwaliteitsverbetering van de groenstructuur Maatregelen ter voorkoming van parkeeroverlast van buiten de buurt en versterking van het verblijfskarakter van de buurt (o.a. 30 km zone) Opstellen en uitvoeren van een waterstructuurplan voor de wijk Bij de integrale aanpak van de wijk komen een aantal locaties voor herontwikkeling in aanmerking. Aanleiding daarvoor vormen bijvoorbeeld het verplaatsen en/of vrijkomen van een aantal grootschalige functies, de herstructurering van een deel van de woningvoorraad en de aanpak van het Reidingpark, het woonwagenterrein. In het wijkontwikkelingsplan zijn voor deze locaties indicatieve schetsen opgesteld. In de woningbouwprogrammering zijn 116 woningen voor herstructurering opgenomen en 70 woningen op inbreidingslocaties. Ook zullen 25 woningen worden gerenoveerd. Beoogde ontwikkelingsprojecten zijn: Herinvulling locatie OSG Singelland met behoud van de karakteristieke jaren 30 gebouwen aan de Burgemeester Wuiteweg Herinvulling van het centrale deel van de wijk, met verplaatsing van het garagebedrijf, het vrijkomen van een school/peuterspeelzaal en in samenhang de herstructurering van een deel van de oude woningvoorraad. Herstructurering van het noordoostelijk deel van de wijk, samen met de omgeving van het Reidingpark Herstructurering van het zuidelijk deel van de wijk, in samenhang met de positionering van zorgcomplexen, het woonwagenkamp en de groen- en waterstructuur Een toekomstvisie op het Reidingpark in samenhang met het Masterplan voor het centrum en de omliggende buurten en functies en vervolgens de uitvoering van deze visie. In ISV2 zijn de plannen in het verlengde van ISV1 op geld gezet. Daarbij zijn in overleg met de corporaties inschattingen gemaakt van de transformatie-opgave voor de woningvoorraad, de te verwachten investeringen in nieuwbouw en de kosten van de verbetering van de openbare ruimte en infrastructuur. wijkvisie De Bouwen 19

20 Financiële verantwoording ISV2 Prioritair gebied/maatregelen Totale Dekking Investering Marktpartijen /corporaties gemeente ISV1 De Bouwen Renovatie 25 woningen Herstructurering woningvoorraad (sloop/vervangende nieuwbouw 116 woningen; 70 woningen op inbreidingslocaties) Herinrichting openbare ruimte (o.a. groen, water, parkeren, inrichten als verblijfsgebied, herinrichten Reidingpark) ISV2 Voor de kostenraming voor de openbare ruimte is gebaseerd op: Herinrichting van ca strekkende meter wegen en straten. Aanvullend herinrichting van ca m2 openbaar gebied. Opwaardering van m2 groen. Afgekoppeld oppervlak door uitvoering van het waterplan: ca m2. Realisatie en herinrichting van parkeerplaatsen: 105 parkeerplaatsen. Woonplan Nieuwe Stijl 2005 In het Woonplan Nieuwe Stijl kiest de gemeente voor een meer flexibele aanpak voor het woonbeleid. De gemeente doet dit vanuit het besef dat de woningmarkt in korte tijd ingrijpend kan wijzigen. De overheid en zijn partners moeten daarop adequaat kunnen reageren zonder de primaire doelen uit het oog te verliezen. De primaire of strategische doelen zijn: Zorgen voor voldoende aanbod in alle sectoren van de markt Werven van nieuwe inwoners Vergroten van de kwaliteit van het wonen. De uitwerking van deze strategische keuze is terug te vinden in een serie operationele doelen die bij een ingrijpende wijziging van de woningmarkt kunnen worden aangepast. Voor de wijkvisie De Bouwen is van belang dat de gemeente grote waarde blijft hechten aan een goede samenwerking met de woningcorporaties en dat de vernieuwingsopgave in Noordoost en De Bouwen nog meer dan in het verleden prioriteit krijgt. wijkvisie De Bouwen 20

21 Voor de uitwerking van de specifieke bouwprojecten zijn een aantal operationele doelen relevant: Wat de samenstelling van de woningbouw betreft: o maximaal 30% appartementen/gestapeld. o minimaal 50% woningen in de goedkope en middenmarktsegmenten. Woningbouwprojecten actief stimuleren, initiëren en prioriteren: o met MGE (maatschappelijk gebonden eigendom) constructies. o die eigendomsneutraal (zowel in de huur als de koopsector) zijn weg te zetten. o die levensloopbestendig zijn. Wat betreft woningen, geschikt voor ouderen of seniorwoningen, vooral In het centrum of elders dicht bij voorzieningen. Inzetten op ruime appartementen (min. 3 kamers) van goede kwaliteit in het middensegment met combinaties met zorg. Voor de lagere inkomens dient voldoende aanbod in de sociale huursector te zijn. Daarbij wordt ingezet op de volgende uitgangspunten: o verkoop sociale huurwoningen onder voorwaarden. o bij verkoop van sociale huurwoningen bij voorkeur MGE. o zo hoog mogelijke slaagkans voor de primaire doelgroep. In het Woonplan worden aan de woningbouwprojecten in de gemeente contingenten toegewezen. Zoals nu kan worden beoordeeld is het beschikbaar gestelde contingent voldoende voor de voorliggende plannen. Uitgesproken is dat de verdeling van de contingenten geen beletsel mag vormen voor de uitvoering van de Wijkvisie en de daarin opgenomen deelprojecten. Wijkveiligheidsplan De Bouwen 2003 Eind 2003 is er een wijkveiligheidsplan voor de Bouwen tot stand gekomen. De voortgang van dit plan wordt sindsdien eenmaal per jaar met de wijkraad besproken. Van de afgesproken acties is ondertussen 95% in uitvoering gekomen. Voorbeelden hiervan zijn: Aanpak overlast door geparkeerde caravans en vrachtauto s Aanpak fietsendiefstal. Project senioren en veiligheid. Toezicht op uitgaansroutes. Handhaving op opruimplicht hondenpoep. Daarnaast is samen met de wijkraad intensief aandacht besteed aan problemen met jongeren. Een van de activiteiten is de jongerensoos in de Zonnestraal. Sindsdien zijn de problemen met jongeren in de wijk redelijk onder controle. Het succes van de getroffen maatsregelen vraagt om een voortzetting van dit beleid. In het kader van de wijkvernieuwing zijn daarom aandachtpunten: Het Keurmerk Veilig Wonen voor nieuwe en ingrijpend te verbeteren woningen en voor de woonomgeving. Een nieuwe voorziening voor jeugd en jongeren, centraal in de wijk (als opvolger voor de te sluiten Zonnestraal). Aanpak onveilige plekken in het Reidingpark. wijkvisie De Bouwen 21

22 Opstarten van het protocol leegstaande panden. Afspraken met de beide corporaties over leegstand of toewijzing van tijdelijke bewoning. Deelname van de scholen in de wijk aan het anti-vandalismeproject Buurt Ons Huis. Individuele begeleiding van probleemgezinnen. Snelherstel bij vernieling en graffiti. wijkvisie De Bouwen 22

23 4. Problematiek en oplossingsrichtingen 4.1 De sociaal maatschappelijke structuur De Bouwen is een vrijwel geheel naoorlogse wijk met circa inwoners. In tegenstelling tot veel naoorlogse wijken bestaat De Bouwen uit een bonte verzameling van plekken en buurtjes, ieder met een eigen programma en ruimtelijke invulling. Bijna de helft van de bewoners (zo blijkt uit hoofdstuk 2.2) is 65 jaar of ouder. De vier verzorgings- en verpleegtehuizen en het grote aantal (voor ouderen heel geschikte) appartementen geven de wijk een bijzondere positie in de Drachtster woningmarkt. De hoogbouw aan de zuidrand staat in sterk contrast tot de groene tuindorpachtige straten in het hart van de buurt. De buurt tussen de Kaden en de Berglaan heeft een geheel eigen karakteristiek en problematiek. Wegens al deze verschillen worden in de Wijkatlas binnen de wijk vier buurten onderscheiden; - de buurt noord: het gebied tussen de Kaden en de Berglaan. - de buurt west: het gebied ten westen van de Burefen. - de buurt oost: ten oosten van de Burefen. - de buurt zuid: ten zuiden van het Blauwgras. a. Leeftijdsopbouw Uit de onderstaande tabel blijkt dat in de westelijke en zuidelijke buurt de hoogste concentratie oudere mensen woont. Maar in vergelijking tot het gemeentelijke gemiddelde blijkt dat ook de bevolkingssamenstelling in beide andere buurten relatief oud is. Inwoners naar leeftijd (in %) per buurt op 1oktober 2005 (bron: Wijkatlas Smallingerland) buurtindeling Bevolking naar leeftijd (%) 0 24 jaar jaar 65+ jaar aantal inwoners aantal huishoudens De Bouwen noord De Bouwen west De Bouwen oost De Bouwen zuid 24% 9% 24% 4% 50% 23% 46% 22% 26% 68% 30% 77% gemeente totaal 31% 54% 16% Probleemstelling Hoewel het gemeentelijke beleid in zijn algemeenheid gericht is op een gevarieerde buurtopbouw, is het relatief groot aandeel ouderen in De Bouwen op zich geen probleem. De wijk ligt dicht bij het centrum met alle voorzieningen, het ziekenhuis en andere zorginstellingen liggen dichtbij en de ontsluiting met het openbaar vervoer is goed. Naar de toekomst is de wijze van wonen wel een probleem omdat een aanmerkelijk deel van de ouderen in de wijk opgenomen is in een instelling of woont in een service-appartement dat gebaseerd is op eisen uit de jaren zeventig van de vorige eeuw. De toenemende extramuralisering van de zorg (mensen blijven veel langer zelfstandig wonen en krijgen de wijkvisie De Bouwen 23

24 noodzakelijke zorg en begeleiding thuis geleverd) en de steeds groter wordende keuzevrijheid voor woonlocatie, -vorm en de formele scheiding van wonen en zorg in het vergoedingenbeleid, zal er op uit komen dat een substantieel deel van de bestaande complexen in de komende jaren leeg raakt. De eerste signalen in deze richting zijn in De Bouwen al nadrukkelijk aanwezig. Oplossingsrichting In samenwerking met de woningcorporaties en de zorg leverende instanties, werkt de gemeente momenteel een toekomstvisie op wonen en zorg uit. Uitgangspunt daarvoor is het concept van de woonzorg- of woonservicezones waarvan er in Drachten vier zouden moeten komen. De woonzorgzone is uitgewerkt in het STAGG-model (de Stichting Architectenonderzoek Gebouwen Gezondheidszorg). Het volgende figuurtje geeft schematisch weer op welke wijze vanuit een centraal multifunctioneel dienstencentrum de zorg en diensten in een grote stadswijk (van ca inwoners) georganiseerd kan worden. Het STAGG - model Door Aedes-Acares wordt een woonzorgzone als volgt gedefinieerd: Een woonzorgzone is een (deel van een) wijk of dorp waarin optimale condities zijn geschapen voor wonen met zorg en welzijn, tot en met niet-planbare 24 uurs zorg. Kenmerken zijn: gewoon woongebied waarin de zorg beslist niet domineert; integrale zorg- en dienstverlening, georganiseerd in multifunctionele wijkcentra; levensloopbestendige woningen en woonomgeving met een goed voorzieningenniveau. wijkvisie De Bouwen 24

25 Hoewel de uitwerking van de toekomstvisie nog plaats vindt, kunnen voor de Bouwen wel bij voorbaat een aantal conclusies worden getrokken: - Een deel van de intramurale (verpleeghuis) voorzieningen zal in de huidige of vernieuwde vorm blijven bestaan. Rondom deze aanwezigheid kan een multifunctioneel centrum voor het zuidoostelijke deel van Drachten worden georganiseerd. - Het aantal verzorgingstehuiskamers en service-appartementen zal in de komende jaren flink gaan terug lopen. Voor een deel door samenvoeging van kleine kamers en appartementen tot volwaardige zelfstandige wooneenheden, voor een deel ook door sloop. - Door het verdwijnen van bestaande woongelegenheid voor senioren, in combinatie met de vergrijzing van de samenleving, zal ook de in De Bouwen nieuwbouw in de vorm van levensloop bestendige woningen (zo nodig geschikt voor 24 uurs zorg) moeten worden gerealiseerd. - Gelijktijdig zullen gemeente, corporaties en zorgverlenende instellingen een zorg- en diensteninfrastructuur moeten organiseren waardoor zorgbehoevende mensen daadwerkelijk in staat zijn om langer zelfstandig te blijven wonen. Deze ontwikkelingen mogen niet leiden tot een eenzijdige wijk waar vooral ouderen wonen. Juist de integratie in de samenleving is een van de belangrijkste beleidsdoelen. Daarom dient de beleidsinzet tegelijkertijd gericht te zijn op het behoud van gezinnen (al dan niet met kinderen) in de wijk. Dit laat zich vertalen in de woningbouwprogrammering en in de plannen voor de openbare ruimte. b. Sociaal economische kenmerken Uit de wijkatlas kan worden opgemaakt dat de Bouwen als wijk zich niet sterk onderscheidt van Drachten en de rest van de gemeente. Maar binnen de wijk blijken er toch wel redelijke verschillen en valt op dat in het oostelijke deel van de wijk relatief veel mensen wonen met een laag inkomen, een uitkering en éénouder gezinnen en dergelijke. Deze constatering valt samen met de constatering dat ook in dit deel van de wijk de woningvoorraad verouderd is en tamelijk eenzijdig is samengesteld. Probleemstelling De Bouwen is een gemêleerde wijk die zeker niet kan worden neergezet als een sociaal economische probleemwijk. De differentiatie binnen de wijk is voor dit aspect een goede afspiegeling van de Drachtster samenleving. Maar in sommige buurten binnen de wijk is er sprake van een verouderende woningvoorraad. Uit bouwtechnisch en woontechnisch oogpunt is het gewenst en misschien wel noodzakelijk om deze woningen te vervangen door nieuwbouw. Maar als dit er toe leidt dat de nieuwe woningen financieel niet meer bereikbaar zijn voor de huidige bewonersgroepen dan is dit zowel voor de bewoners als voor de wijk een slechte ontwikkeling. wijkvisie De Bouwen 25

26 Oplossingsrichting Het ontkennen van de slechte kwaliteit van een aantal blokken huurwoningen is geen oplossing. Uiteindelijk leidt dit tot verpaupering en tot serieuze problemen met de buurt en de buurtbewoners. De nu nog overwegend positieve sfeer glijdt dan snel af. Ingrijpende vernieuwing of volledige vervanging van deze woningen zal binnen de komende tien jaar nodig zijn. De vernieuwde of vervangende woningen zullen echter weer in de categorie sociale huurwoningen moeten vallen. Dat betekent in ieder geval een maandhuur beneden de maximale huursubsidiegrens en liever nog wat lager. De corporaties zullen zich samen met de gemeente moeten inspannen om dit doel te realiseren. c. Sociaal cohesie Ten behoeve van de wijkatlas is er in de gemeente tamelijk uitvoering onderzoek gedaan naar de sociale cohesie in de wijk. Evenals de meeste wijken in Drachten scoort De Bouwen een ruime voldoende. Uit de cijfers en de achterliggende onderzoeken (zie wijkatlas) blijkt dat de mensen in de Bouwen gemiddeld genomen op een plezierige manier met elkaar omgaan, zich betrokken voelen bij de buurt en voor een groot deel ook blij zijn om in dit deel van Drachten te wonen. Binnen de wijk zijn er ook op dit onderdeel accentverschillen, waarbij met name de wat lagere score in het noordelijke deel van de wijk opvalt. De wijk telt ook relatief weinig mensen van buitenlandse afkomst (minder dan 10%) en dat geldt voor alle buurten binnen De Bouwen. Specifieke vraagstukken op het gebied van integratie zijn hier op wijkniveau niet actueel. wijkvisie De Bouwen 26

27 Probleemstelling Het thema sociale cohesie leidt in het kader van de wijkvernieuwing niet tot een specifieke probleemstelling. Evenals voor andere wijken geldt dat het van belang is dat voorzieningen op wijkniveau ook in de Bouwen zoveel mogelijk behouden blijven. Wij denken dan hierbij aan bijvoorbeeld een school of een wijkvoorziening waar mensen elkaar ontmoeten en waar de contacten kunnen ontstaan die nodig zijn voor de hier bedoelde sociale cohesie. d. Leegstand Momenteel is er nauwelijks leegstand in de wijk en dus is er op dit onderdeel geen probleem. Problemen als gevolg van leegstand mogen niet ontstaan. De afspraak tussen de gemeente en de corporaties is daarom dat een gebouw dat zijn functie verliest zo snel mogelijk wordt afgebroken, behalve als er voor de tussenliggende periode een geschikte tijdelijke functie wordt gevonden. wijkvisie De Bouwen 27

28 4.2 De Stedenbouwkundige structuur Beschrijving a. Het mozaïek De Bouwen is een naoorlogse wijk gebouwd binnen historische linten welke de oorsprong van Drachten vormen. De wijk is niet gerealiseerd volgens een totaal-ontwerp maar is gefaseerd tot stand gekomen. Dit is vandaag de dag goed afleesbaar, de wijk bestaat uit een verzameling van buurtjes binnen een rastervormig stratenpatroon die ieder hun eigen karakteristiek hebben. Sommige ontwikkelingen zijn klein, andere groter, soms betreft het invullingen van een later tijdstip. De wijk laat zich hierdoor het beste typeren als een veelkleurig mozaïek. Deze veelkleurigheid is op zich een kwaliteit, maar het kan ook als een gevaar van de wijk gezien worden. Te veel kleuren leidt op den duur weer tot chaos en fragmentatie. Bij toekomstige ontwikkelingen dient goed overwogen te worden of men wil voortborduren op het mozaïek of dat het wenselijk is meer structuur aan te brengen in de wijk en de veelkleurigheid te sturen. Het mozaïek Bron: SVP, 2004 b. Het stratenpatroon Het voegsel van het mozaïek wordt gevormd door de straten. Deze kennen een sterk rastervormig patroon. Ook de omliggende wegen, Noord- en Zuidkade, de Zuiderdwarsvaart en de Burgemeester Wuiteweg maken deel uit van dit raster. De Berglaan deelt De Bouwen in twee delen, noord en zuid. Deze wegen maken onderdeel uit van de hoofdstructuur van Drachten en zorgen ervoor dat de wijk zelf geen last heeft van doorgaand verkeer. wijkvisie De Bouwen 28

29 Vanaf de randen geeft een fijnmazig systeem van straten toegang tot de wijk voor het bestemmingsverkeer. In de wijk leidt het fijnmazige systeem soms tot onduidelijke routes. De weg vanuit de wijk naar buiten is niet altijd even duidelijk doordat in het rasterpatroon van straten geen duidelijke hiërarchie of verschillen zijn aangebracht. De routes die aantakken op de hoofdaders van Drachten zijn niet herkenbaar genoeg binnen het fijnmazig systeem. Structurerende elementen als groen en het profiel zouden bij kunnen dragen aan de herkenbaarheid. Binnen dit fijnmazige systeem zijn ook langzaamverkeersroutes opgenomen die een bovenwijkse betekenis hebben. Een belangrijke langzaam verkeersroute van het ziekenhuis naar het centrum doorkruist de wijk. Ter hoogte van de Burgemeester Wuiteweg ontbreekt een schakel in deze route. Een andere belangrijke schakel ligt bij de Klaverweide, deze lijkt nu ondergeschikt, maar maakt wezenlijk onderdeel uit van het langzaamverkeerssysteem binnen de wijk. Sleutelwoorden naar de toekomst zijn het aanbrengen van meer visuele structuur en leggen van relaties tussen de groenstructuur en de wegenstructuur. Het stratenpatroon Bron: SVP, 2004 c. De groenstructuur De groenstructuur bestaat uit twee elementen: lijnvormige elementen en vlakken. De lijnvormige elementen bestaan uit bomenlanen die in de profielen zijn opgenomen, soms staan de bomen in verharding, soms in beplanting en soms in het groen. Dit groen maakt onderdeel uit van het voegsel tussen de mozaïekstukken. De groene lijnen zijn in aanzet op veel plaatsen aanwezig. Er zit echter weinig structuur in. De lijnen kennen veel onderbrekingen en de laanbeplanting in één straat bestaat soms uit verschillende soorten bomen. De structuur kan het best als fragmentarisch omschreven worden. De bomenlanen hebben in potentie veel kwaliteit maar hebben te weinig continuïteit en massa om de hoofdstructuur van de wijk te ondersteunen/duidelijk te maken. wijkvisie De Bouwen 29

30 De groenstructuur Bron: SVP, 2006 Probleemstelling Hoewel het ruimtelijke mozaïek van De Bouwen de onderlegger is van een afwisselende daarmee aantrekkelijke wijk, ontbreekt ook de samenhang die een gebied tot een wijk maken. Die ontbrekende samenhang manifesteert zich in zekere mate in de bebouwing maar meer nog in de groenstructuur. Deze constatering, samenvoegend met de wens om ook een waterstructuur te introduceren waardoor een aantal problemen in de waterhuishouding kunnen worden opgelost, leidt tot de wens om de wijk op een aantal onderdelen duidelijker vorm te geven. Oplossingsrichting De voorstudies van Royal Haskoning en SVP geven voor deze stedenbouwkundige problematiek een aantal duidelijke oplossingsrichtingen: - Versterking van de randen met hun eigen karakteristiek en hun historische context. - Handhaven van het ruimtelijke mozaïek en dus de kenmerkende verschillen in bebouwing tussen de deelgebieden in de wijk. wijkvisie De Bouwen 30

31 - Het introduceren van een centrale hoofdstructuur die de drie grote groene elementen in de wijk met elkaar verbindt en waarin de hoofdwaterstructuur is opgenomen. Deze centrale as gaat als het ware het verbindende hart van De Bouwen vormen. Daaraan en daarbinnen liggen de voorzieningen, de speel- en ontmoetingsplekken en daaraan ontleent de wijk in de toekomst ook een deel van zijn identiteit. De stedenbouwkundige visie met: - De historische randen - De nieuwe randen - De centrale as tussen het Reidingpark en de begraafplaats met daaraan en daarin de wijkvoorzieningen. In rood zijn de herontwikkelingslocaties aangegeven Bron: SVP, 2004 wijkvisie De Bouwen 31

32 4.3 Groenstructuur De bomen en groen in de straten De groenstructuur wordt allereerst bepaald door de bomen en het openbare groen in de straten. De kwaliteit hiervan is zeer wisselend. Op sommige plaatsen staan prachtige volwassen bomen, elders is de beplanting gefragmenteerd en van matige kwaliteit. Probleemstelling Lijnvormig groen Bron: SVP, 2004 Door de sterk wisselende kwaliteit en het gebrek aan een samenhangende structuur en continuïteit is het groen in de wijk geen drager voor ruimtelijke kwaliteit. Oplossingsrichting Er dient een beplantingsplan te komen waarin weer een eenheid per straat wordt aangegeven, aansluitend bij de karakteristiek van het mozaïek. Dit wil zeggen dat de straten die als grens tussen de mozaïekonderdelen fungeren, in principe een wat zwaardere bomenstructuur krijgen dan de binnenstraten. Bermen en groenstroken zullen behalve uit oogpunt van continuïteit ook worden beoordeeld uit oogpunt van beheer. Waar mogelijk worden kleine snipperstrookjes samengevoegd. wijkvisie De Bouwen 32

33 Het stratenpatroon waarop met de bomenstructuur kan worden aangesloten Bron: SVP, Sport- en speelvoorzieningen De speelvoorzieningen in de wijk zijn te veel versnipperd om een goede speelwaarde en een ontmoetingsplek te kunnen waarborgen. Één of een beperkt aantal stevige voorzieningen kunnen voor de jeugd een grotere betekenis hebben en kunnen (zoals nu het geval is) uit oogpunt van beheer beter onderhouden worden. Probleemstelling De Klaverweide is van ouds de centrale groenplek in de wijk. Het is de speelplek voor de kleine kinderen en tevens het trapveldje van de oudere jeugd. Recent is er een basketbalvoorziening gerealiseerd. De plek sluit goed aan bij het onlangs gerenoveerde speelgebied tussen de Burefen en de Hooiweg. wijkvisie De Bouwen 33

34 Voor het noordelijke deel van de wijk zou het Reidingpark als centrale speelplek kunnen dienen, zeker als een combinatie kan worden gemaakt met de groene plekken in de zogenoemde Philipsbuurt. Alleen is het park in zijn huidige inrichting daarvoor ongeschikt omdat de toegankelijkheid onvoldoende is en er regelmatig problemen zijn met de sociale veiligheid. Oplossingsrichting Het meer openen van het Reidingpark naar de aanliggende buurten, het vergroten van de toegankelijkheid en het wijzigen van de inrichting waardoor drugsoverlast en andere sociale veiligheidsproblemen kunnen worden opgelost, dient een belangrijk uitgangspunt voor het voorliggende plan te zijn. Bij de herinrichting van het park kunnen voorzieningen die in het verleden zijn gerealiseerd (jeu de boules) weer meer betekenis krijgen en dient op een wat ruimere plek een speel- en picknickveld te worden aangelegd. Daarnaast dient de huidige functie van de groenvoorziening aan de Klaverweide gewaarborgd te worden, ondersteund door andere wijkgerelateerde voorzieningen grenzend daaraan. De huidige laagwaardige ingang van het park aan de Berglaan wijkvisie De Bouwen 34

35 4.4 Verkeer autoverkeer Het gemeentelijk verkeersbeleid is vastgelegd in het GVVP Het GVVP geeft een hiërarchie van wegen in Drachten aan met een hoofdraster van ontsluitingswegen waar de inrichting en doorstroming is afgestemd op 50 km/uur en daarbinnen een fijnmazige structuur met woonstraten en verblijfsgebieden waar de nadruk ligt op woon- en verblijfskwaliteit en de inrichting van het gebied is afgestemd op 30 km/uur. De Burgemeester Wuiteweg, de Berglaan, de Noorder- en Zuiderdwarsvaart en de Martin Luther Kingsingel zijn aangemerkt als ontsluitingswegen, de rest van de wijk is aangewezen als 30 km/uur gebied. Probleemstelling plankaart GVVP In beginsel is de wijk geschikt om deze met relatief eenvoudige middelen in te richten als een 30 km/uur zone. De straten zijn redelijk gelijkwaardig ten opzichte van elkaar en er is nauwelijks sprake van sluipverkeer. Ook is vanuit elk punt in de wijk binnen 5 minuten een hoofdroute te bereiken. Het belangrijkste probleem is de afleesbaarheid van de verkeersruimte. De inrichting van de straten dateert vrijwel overal nog van voor de tijd dat de nadruk ligt op de verblijfsfunctie. Door de inrichting van de straat wordt daarom te weinig een beroep gedaan op verkeersgedrag dat in een 30 km/uur zone op zijn plaats is. wijkvisie De Bouwen 35

36 Oplossingsrichting De meeste woonstraten in de wijk hebben een goede sfeer. Een ingrijpende herinrichting is daarom niet nodig en zelf niet gewenst. In een beperkt aantal straten laat de kwaliteit te wensen over. Daar zal in samenhang met ingrijpende woningverbetering een herinrichting uitgevoerd dienen te worden. Een sterkere hiërarchie tussen de wegen is zeker niet gewenst omdat daardoor verkeerd gedrag wordt aangemoedigd. Het is wel gewenst om als ondersteuning van de 30 km/uur zone de inrichting van kruispunten aan te passen door toepassing van een plateau of een vergelijkbare vorm. Bij de breedste straten is bij een herstrating een visuele versmalling een optie. Schematisch weergegeven herinrichtinggebieden en straten waar een visuele versmalling gewenst is: Geel: herinrichtinggebieden Rood: straten waarvan het profiel moet worden aangepakt fietsroutes en oversteken In het GVVP staan twee belangrijke fietsroutes ingetekend: Een noord-zuidroute via de Drift; Een oost-westroute tussen het ziekenhuis en het Kyriat Onoplein. Ter plaatse van de voormalige ambachtschool ontbreekt de ruimte om deze laatste route te realiseren. Bij een herstructureringsplan voor dat gebied dient daarmee rekening te worden gehouden. Wegens de interne relaties dient er ook aandacht besteed te worden aan de oversteekbaarheid van de Berglaan. Deze 50 km/uur straat snijdt de wijk in twee delen. Op het moment dat het Reidingpark meer als een buurtvoorziening gaat fungeren zal de oversteek naar de Burefen aandacht moeten krijgen. En ook de oversteek van de Singel naar de Greide v.v. vraagt om een vergelijkbare aandacht. wijkvisie De Bouwen 36

37 Probleemstelling Door het integraal inrichten als 30 km/uur zone en door de hiervoor genoemde ruimtelijke reservering op het terrein van de voormalige ambachtschool zijn er binnen de wijk geen structurele problemen met betrekking tot het fietsverkeer. Er dient wel aandacht besteed te worden aan veilige fietsoversteken in de hoofdstructuur. De kaart bij het GVVP geeft daarvoor 3 locaties aan. Oplossingsrichting Op de plaats waar de loop- en fietsroutes de Burgemeester Wuiteweg, de Berglaan en de Zuiderdwarsvaart oversteken zullen ten behoeve van de verkeersveiligheid daar maatregelen worden getroffen. Daarbij kan gebruik gemaakt worden van oplossingen die in vergelijkbare situaties elders in Drachten zijn getroffen Parkeren Uit de wijkvisie (2003) blijkt dat de bewoners van De Bouwen redelijk tevreden zijn over de parkeersituatie in de wijk, ook al zijn er in zekere mate verschillen tussen de buurten. Een belangrijk deel van deze verschillen kan verklaard worden door de druk vanuit het centrumgebied, waardoor de randen van de wijk steeds meer gebruikt worden als (lang- )parkeergelegenheid voor mensen die in het centrum werken (op drukke dagen ook mensen die in het centrum boodschappen doen). In samenhang met het centrumplan dat door het gemeentebestuur is vastgesteld wordt momenteel gewerkt aan een parkeerbeleidsplan. In het nieuwe beleid wordt het centrumparkeren meer dan nu het geval is geconcentreerd in parkeergarages en een beperkt aantal parkeerpleinen die voor bezoekers makkelijk te vinden zijn. Gelijktijdig zullen de kwetsbare woonbuurten rondom het centrum beschermd worden met een parkeerzone waarbinnen uitsluitend bewoners (vergunninghouders) mogen parkeren. Buiten deze zone wordt het parkeren vrijgelaten. Voor nieuwbouw of ingrijpende vernieuwing- of verbouwprojecten hanteert de gemeente een parkeernorm. Het onderstaande schema geeft deze norm voor de belangrijkste functies die in De Bouwen voorkomen: wijkvisie De Bouwen 37

38 functie eenheid centrum schil/overloopgebied centrum rest bebouwde kom min max min max min max woning duur woning 1,5 1,7 1,7 1,9 1,9 2,1 woning midden woning 1,3 1,5 1,5 1,7 1,7 1,9 woning goedkoop woning 1,2 1,3 1,3 1,5 1,4 1,7 serviceflat/aanleunwoning eenheid 0,3 0,6 0,3 0,6 0,3 0,6 kamer verhuur kamer 0,2 0,6 0,2 0,6 0,2 0,6 (commerciële) dienstverlening (kantoren met baliefunctie) 100 m2 bvo 1,7 2,3 2,3 2,8 2,8 3,3 kantoren zonder baliefunctie 100 m2 bvo 1,0 1,7 1,2 1,9 1,5 2,0 Dit schema is ontleend aan landelijke cijfers en zijn van toepassing op kleinstedelijke situaties als Drachten. Voor De Bouwen zullen de normen uit de middelste groep: schil/overloopgebied centrum worden gehanteerd. Op het hiernaast weergegeven kaartje is indicatief de toekomstige parkeerzone rondom het centrum aangegeven. In deze zone aan zal het (lang)parkeren tijdens kantoor- en winkelopeningstijden beperkingen worden opgelegd. Bewoners kunnen uiteraard een vergunning krijgen. De uitwerking van deze maatregel vindt plaats in het kader van het nieuwe parkeerbeleid. wijkvisie De Bouwen 38

39 4.5 Water Beschrijving De Bouwen heeft nauwelijks oppervlaktewater: in het noordelijke deel van de wijk in het Reidingpark en in het zuidelijke deel rondom de begraafplaats en in een enkele berm Een waterpartij in het zuidelijke deel van de wijk De zeer beperkte oppervlakte, de ligging en de vormgeving van de waterpartijen maken dit water niet of nauwelijks geschikt als berging in het watersysteem. De wijk heeft een traditioneel gemengd rioolstelsel. Al het overtollige regenwater verdwijnt in het riool, inclusief het overtollige water uit het Reidingpark. En bij watertekort in het park wordt er grondwater opgepompt zodat er water in de vijvers blijft staan. Probleemstelling De waterhuishouding van de wijk heeft een aantal stevige problemen. Allereerst is er het probleem van het gemengde stelsel waardoor bij stevige regenval het stelsel zwaar wordt belast. Afkoppeling van bebouwing en andere verharde oppervlakken is niet mogelijk omdat de mogelijkheid voor afvoer via oppervlaktewater ontbreekt (door de bodemsamenstelling is infiltratie onmogelijk). Als tweede probleem gelden water en vochtproblemen onder woningen en in sommige plantsoenen. Oplossing van deze problemen via drainage is pas mogelijk na realisatie van een goede regenwaterafvoer. Het derde probleem is de waterkwaliteit. Dit probleem speelt voornamelijk in het Reidingpark en wordt veroorzaakt door bladafval en ontlasting van watervogels enerzijds en het gebrek aan circulatie en doorspoelmogelijkheden anderzijds. Voor een planmatige oplossing van de hier geschetste problematiek is in nauw overleg met het Wetterskip Fryslân een Watervisie (gemeente Smallingerland, 2006) en een Waterstructuurplan (Tauw, 2006) opgesteld. wijkvisie De Bouwen 39

40 Oplossingsrichting In het Waterstructuurplan is de Watervisie en de stedenbouwkundige visie uit paragraaf 4.2 uitgangspunt geweest. De daar aangegeven visie met de centrale noord - zuid as waardoor het noordelijke deel van de wijk aan het zuidelijke deel gekoppeld wordt en de realisatie van bergingsvijvers langs de dr. Martin Luther Kingsingel is op de hydrologische consequenties doorgerekend. De voorgestelde structuur blijkt een uitstekende basis te vormen voor een verbetering van de waterhuishouding en voor oplossingen van de geschetste problemen. In de navolgende tekening is een samenvatting gegeven van de maatregelen in het Waterstructuurplan. De belangrijkste maatregelen zijn: De noord zuid as De vijvers aan de zuidzijde van de wijk De koppeling van het Reidingpark aan het systeem met een gemaal voor de circulatie en het peil Het ondergrondse afvoersysteem voor regenwater naar het nieuwe oppervlaktewater waaraan regenwaterafvoeren en drainage gekoppeld kunnen worden. De nieuwe afvoer van de wijk in zuidelijke richting, direct op de boezem Het opschonen en herprofileren van geïsoleerde watergangen Uit Waterstructuurplan De Bouwen 2006 wijkvisie De Bouwen 40

41 4.6 Technische infrastructuur (wegen en riolering) De kwaliteit van de wegen en overige verhardingen is gemiddeld genomen goed en ook zijn er met betrekking tot de riolering in technische zin binnen de komende vijf tot tien jaar geen grote problemen te verwachten. Ingrijpende verbeteringen van deze technische infrastructuur hebben daarom binnen de afweging die de gemeente moet maken ten opzichte van andere wijken en dorpen geen prioriteit. De enige uitzondering hierop vormen de Groene Zoom en de Bouwakker. De straten zijn niet opgenomen in verbeteringsprogamma s voor de komende jaren. twee voorbeelden van een vrij goede en goede infrastructuur wijkvisie De Bouwen 41

42 4.7 Bebouwing In het rapport van Royal Haskoning (2002) is een inventarisatie van de bebouwing opgenomen: De ruimtelijke kwaliteit: Bron: Royal Haskoning wijkvisie De Bouwen 42

43 De woontechnische kwaliteit: Met matig wordt bedoeld dat de keuze moet worden gemaakt om deze woningen ingrijpend op te knappen dan wel te vervangen. Deze keuze is mede afhankelijk van de toekomstige doelgroep van bewoners en is in ieder geval nog onderwerp van overleg met de bewonersorganisaties. Slecht dient gesloopt te worden en te worden vervangen door passende nieuwbouw. Bron: Royal Haskoning (bewerkt) Op de laatste kaart met de woontechnische kwaliteit valt op dat kwalitatief matige woningen, in het algemeen rijenwoningen van de woningcorporaties zijn die voor een deel een lage beeldkwaliteit hebben en waar ook het sociaal-economisch zwakkere deel van de wijkbevolking woont. wijkvisie De Bouwen 43

44 Het in 2002 woontechnisch als matig aangemerkte complex seniorenwoningen Sûderhiem is ondertussen voor een deel ingrijpend opgeknapt. Voor Servotel en in mindere mate Rispinge geldt dat er op korte termijn keuzes gemaakt dienen te worden op welke wijze deze complexen worden aangepast aan hedendaagse normen voor wonen en zorg. Probleemstelling De huurwoningcomplexen met een matige of slechte kwaliteit dienen verbeterd te worden of op termijn te worden vervangen door nieuwe woningen. Het laatste is wenselijk als ook de beeldkwaliteit laag is. Alvorens tot verbetering of vervanging over te gaan dient eerst wel te kunnen worden voldaan aan de volgende randvoorwaarden: De wijk dient zijn gevarieerde karakter te behouden. Dit betekent dat de verbeterde woningen of de vervangende nieuwbouw overwegend dient te bestaan uit sociale huurwoningen (en voor een beperkt deel sociale koopwoningen). De vervangende nieuwbouw kan ter plaatse of in een ander deel van de wijk. De huidige bewoners hebben het recht op goede tijdelijke huisvesting of op een gelijkwaardige alternatieve woning als zij dat wensen. Zij zullen zeer tijdig worden geïnformeerd over plannen en hebben het recht om daarover mee te praten. De kosten als gevolg van een eventuele verhuizing worden vergoed. De betrokken corporaties hebben daarvoor vastgestelde regels. Alle betrokken bewoners zullen daarover worden geïnformeerd. In het noordoostelijke deel van de wijk is de probleemstelling complexer omdat de corporatie daar in het verleden een deel van het bezit heeft verkocht. De particuliere huiseigenaren zullen op een zelfde intensieve wijze bij de planvorming voor de openbare ruimte moeten worden betrokken als de huurders. Ook voor de seniorencomplexen is nader onderzoek nodig. Enerzijds zal daarbij als uitgangspunt worden gehanteerd dat waar mogelijk bestaande gebouwen worden aangepast aan hedendaagse en toekomstige eisen, maar anderzijds is het uit oogpunt van het nieuwe beleid met betrekking tot wonen, zorg en welzijn in zekere zin gewenst om grote concentraties van senioren te vermijden en een zekere normale spreiding over de wijk, in combinatie met zorgarrangementen, te stimuleren. Oplossingsrichting Geen enkele straat en geen enkel buurtje is gelijk. Per staat en per buurtje dient daarom een plan te worden voorbereid. Een plan is ook telkens maatwerk, afhankelijk van een nauwkeurige beoordeling van de woningen, overleg met de betrokken bewoners en een doorrekening van de kosten en de te behalen resultaten. Maar welke keuze er ook wordt gemaakt, bij afsluiting van het wijkvernieuwingsproject zullen alle corporatiewoningen tenminste een zodanige kwaliteit moeten hebben dat ingrijpende verbetering of vervanging voor 2025 niet aan de orde is. wijkvisie De Bouwen 44

45 verouderde rijen huurwoningen Indien nader onderzoek uitwijst dat sloop en nieuwbouw de beste oplossing voor een of meer seniorencomplexen is, dan is het gewenst om de nieuwbouw te realiseren op een van de aangewezen nieuwbouwlocaties in de wijk, waarna op de vrijkomende locatie voor (jonge) gezinnen of jongeren kan worden gebouwd. Hiermee wordt de grotere menging van oudere en jongere mensen in de wijk gerealiseerd. Servotel met te kleine appartementen De gemeente en de beide corporaties maken om het proces van vernieuwing in de wijk goed te laten verlopen een aantal heldere prestatie-afspraken: Nieuwbouw op ontwikkelingslocaties in De Bouwen is in beginsel bedoeld voor senioren ter vervanging van te slopen of samen te voegen appartementen in verouderde instellingen of woonservice-gebouwen. Tussen deze nieuwbouw en de sloop/samenvoeging bestaat tekens een getalsmatige relatie. De vrijkomende locaties (voormalige senioren-appartementengebouwen en omgeving) worden bebouwd met gezinswoningen of (jongeren)appartementen. Vrijkomende locaties als gevolg van sloop of ingrijpende verbetering van goedkope huurwoningen worden herbouwd met sociale huur- of sociale koopwoningen, tenzij de verloren woningen op een andere plaats in de wijk kunnen worden gecompenseerd. De nieuwbouw dient in alle gevallen te blijven voldoen aan de karakteristiek van het betreffende mozaïekstuk van de wijk. wijkvisie De Bouwen 45

46 5. Integrale visie in hoofdlijnen Door bureau SVP is een ruimtelijke visie opgesteld voor de Bouwen. Deze visie is grotendeels overgenomen en is de belangrijkste bouwsteen voor de voorliggende wijkvisie. 5.1 De groen en waterstructuur De drager voor de stedenbouwkundige structuur wordt de groen- en waterstructuur. De drie bestaande grotere groene elementen in de wijk: het Reidingpark, de Klaverweide en de begraafplaats worden met elkaar verbonden door een wateras in het groen. Deze wateras is allereerst functioneel en maakt het mogelijk om de waterhuishouding in de wijk te verbeteren: Een verbetering van de bestaande waterkwaliteit door betere doorstroming. Een verbeterde en samenhangende afvoer waardoor actuele waterproblemen kunnen worden opgelost en waardoor een gescheiden rioolstelsel kan worden ingevoerd. Door deze wateras aan de zuidzijde te laten uitkomen in nieuw aan te leggen vijvers aan de Martin Luther King Singel kan ook de bergingscapaciteit van het stelsel aanmerkelijk worden vergroot waardoor overlast tijdens en direct na zware stortbuien wordt voorkomen en in periode van droogte water met een hoge kwaliteit beschikbaar is. wijkvisie De Bouwen 46

47 5.2 De ontwikkellocaties De locatie 1: Reidingpark Dit is een locatie waar o.a. nu nog een kerk, een wijkgebouw met peuterspeelzaal een woning en garageboxen staan. Het wijkgebouw wordt toegevoegd aan het kerkelijk complex en op de plaats van de garageboxen en woning kan nieuwbouw plaatsvinden. Een nieuw ontwikkelingsplan voor deze locatie zal samen moeten gaan met een structureel verbeteringsplan voor het park met: Verbeteren van de toegankelijkheid en de samenhang met de buurt. Verbeteren van de samenhang met het centrum. Verbeteren van de sociale veiligheid. Verbeteren van de waterkwaliteit. De locaties 2 en 3 vml. garage en school 1 De twee locaties op bijgaande kaart ontstaan door sloop. Woningbouw op deze locaties dient afgestemd te zijn op de naast gelegen herstructureringswijken. Oriëntatie, situering en afmetingen dienen de centrale groene functie van de Klaverweide te ondersteunen. 11 Locatie 4: nieuwe school Op de locatie 4 wordt de nieuwbouw van de school gerealiseerd. Het groene gebied van de Klaverweide krijgt een logische samenhang met de school en het daarbinnen te realiseren wijksteunpunt Locatie 5: de centrale as Nieuwbouw op de centrale as dient de herkenbaarheid van de wijk te versterken. Groen, water en bebouwing dienen met elkaar in evenwicht te zijn. wijkvisie De Bouwen 47

48 De locatie 6: bij de begraafplaats Op deze locatie is nu nog een garagebedrijf gevestigd. Verplaatsing is wenselijk. De nieuwbouw op deze plek (in samenhang met eventuele vervanging van de panden aan de Burgemeester Wuiteweg) dient te voldoen aan de eisen uit de Ruimtelijke Visie voor de Burgemeester Wuiteweg. De nieuwbouw aan het Blauwgras dient zich qua situering, hoogte en bouwmassa te voegen in de bestaande bebouwingsstructuur. Locatie 7: Sûderhiem Het bestaande appartementengebouw is verouderd en zal worden gesloopt. Op deze locatie zullen grondgebonden woningen worden gerealiseerd. Locatie 8: tuincentrum Deze particuliere locatie komt in aanmerking voor grondgebonden woningenbouw. Afstemming met locatie 7 is gewenst. Locatie 9 Op de plaats van dit verouderd woongebouw kan een nieuw woongebouw worden gerealiseerd. Gelet op de locatie en omgeving wordt gedacht aan een woongebouw voor een speciale doelgroep. Locatie 10: de voormalige ambachtschool Dit gebied heeft een sterke samenhang met de toekomstige ontwikkelingen rondom het noordelijke deel van de Burgemeester Wuiteweg. De randvoorwaarden voor de herontwikkeling zullen allereerst daarop gebaseerd dienen te zijn. Locatie 11: het voormalig belastingkantoor In dit gebied is een particuliere herontwikkeling mogelijk. De randvoorwaarden komen voort uit de visie voor de Burgemeester Wuiteweg. wijkvisie De Bouwen 48

49 5.3 De herstructureringslocaties a c a a c b b In donker geel (a) zijn de herstructureringslocaties van de woningcorporaties aangegeven. Onder herstructurering wordt verstaan ingrijpende verbetering van zowel de binnen- als buitenzijde van de woningen, in samenhang met een integrale verbetering van de openbare ruimte. Een alternatief is het geheel of gedeeltelijk slopen van woningen en vervangende nieuwbouw. De woningen van de Woningbouwvereniging Smallingerland aan de Klaverweide zijn nog niet lang geleden gerenoveerd. De Corporatieholding friesland zal deze woningen aankopen en betrekken bij het nieuwbouwproject van de naast gelegen voormalige garage. In met lichter geel (b) aangegeven gebieden is ook woningverbetering nodig. Het betreft vooral het inwendige van de woningen en incidenteel de buitenzijde. Ook kan het bij de verdere planontwikkeling blijken dat incidentele sloop, bijvoorbeeld om de lengte van de rijen te verkorten, gewenst is. De oranje gebieden (c) zijn gebieden met particuliere woningen. Sommige woningen verkeren in uitstekende staat, andere vertonen ingrijpende problemen. Samen met de bewoners zal een plan voor woningverbetering en verbetering van de woonomgeving worden opgesteld. wijkvisie De Bouwen 49

50 5.4 Samenhang versus verschil In hoofdstuk 2.1 is de stedenbouwkundige opbouw van de wijk beschreven. Belangrijke en kenmerkende onderdelen zijn: De historische randen. De nieuwe randen. Het mozaïek van laagbouwbuurtjes. De bebouwing in het groen. De grote groene ruimten. Op de hierbij gaande kaart zijn deze onderdelen in herkenbare kleuren weergegeven. Het beleid is erop gericht om deze verscheidenheid en de daarbij behorende identiteiten te behouden. Als stedenbouwkundige ingreep zijn te herkennen: De centrale as. De rode ontwikkellocaties. Tevens is aangegeven: De oost-west lopende fietsroute door de wijk. Integrale visie De Bouwen wijkvisie De Bouwen 50

51 6. Uitwerking in deelprojecten 6.1 het deelproject vml. ambachtschool en omgeving Het deelproject bestaat uit het gebied van de voormalige ambachtschool en de aan de noordzijde daarvan gelegen gebouwen en terreinen van De Opgang. Op de bijgaande kaart is de begrenzing ingetekend. Het hoofddoel van het project is de realisatie van nieuwbouw op het terrein van de voormalige ambachtschool, nadat deze ook zijn functie als tijdelijke accommodatie heeft verloren. In samenhang daarmee kan het gebied De Opgang worden herontwikkeld. W1 W2 O As1 De hoofdfunctie voor de nieuwbouw op het voormalige schoolterrein is wonen, met dien verstande dat in het voormalige hoofdgebouw (als dat behouden wordt) ook maatschappelijke of commerciële functies gevestigd mogen worden. W3 As2 Het aantal woningen is afhankelijk van: De doelgroep De woningtypologie De organisatie van de ontsluiting en het parkeren Initiatiefnemer voor het project is de gemeente waarbij samenwerking gezocht zal worden met een commerciële marktpartij De doelgroep In hoofdstuk 4.1 zijn een aantal oplossingsrichtingen voor de bevolkingssamenstelling in de buurt beschreven. Omdat de locatie op korte afstand van het centrum is gelegen, dichtbij voorzieningen en goed bereikbaar met het openbaar vervoer, is deze locatie geschikt voor woningen voor senioren. In hoofdstuk 4.1 is tevens vermeld dat uitsluitend nieuwbouw voor senioren in De Bouwen al gauw leidt tot een steeds meer eenzijdige wijk. wijkvisie De Bouwen 51

52 Nieuwbouw voor senioren zal daarom moeten samengaan met verdunning of woningonttrekking van ouderenwoningen elders in de wijk. Indien het aantal woningen groter wordt dan 50, is het zelfs gewenst om binnen het project variatie te realiseren. In dat geval dienen de woningen (met het oog op de toekomst) wel te worden gerealiseerd als levensloop bestendige woningen. De bebouwing aan de Opgang (deelgebied O) heeft momenteel een volledig commerciële functie. Handhaving van deze functie is een mogelijkheid, alsmede een gehele of gedeeltelijke wijziging naar wonen. Bij wijziging en nieuwbouw dient zowel met ontwikkelingen aan de Burgemeester Wuiteweg rekening gehouden te worden als met de herontwikkeling van de voormalige schoollocatie. Uitgangspunt is een nieuwe bebouwingswand aan de zuidzijde van het gebied. De woningtypologie Op deze locatie zijn zowel grondgebonden woningen als appartementen aanvaardbaar. In de (ontwerp) ruimtelijke visie voor de Burgemeester Wuiteweg staan de randvoorwaarden voor de huidige en toekomstige bebouwing aan deze straat. Aan de zuidzijde van de voormalige ambachtschool (w3) is het beleid gericht op het behoud van de daar historische gegroeide structuur van individuele woningen in een herkenbare en samenhangende structuur. Om recht te doen aan dit beleid en tegelijkertijd de ruimtelijke hiërarchie te respecteren dient de nieuwbouw daarachter (As2) een vergelijkbare bouwhoogte te respecteren. Daarmee is ook een goede overgang naar de woningen aan de overzijde van de Drift gegarandeerd en behoudt de kerk ten zuiden van de bouwlocatie zijn bijzondere positie. Woningen in de bestaande karakteristieke bebouwingswand aan de Burgemeester Wuiteweg Ten noorden van de voormalige ambachtschool (w1+w2) mag de bebouwingswand van de Burgemeester Wuiteweg vernieuwd worden. Situering, oriëntatie, hoogte en ritmiek zijn belangrijke voorwaarden. In samenhang met deze transformatie is ook achter deze bebouwing nieuwbouw in de vorm van meer stevige bouwmassa s denkbaar (As1) In deze visie zijn voor de twee deelgebieden achterop het schoolterrein beeldrichtlijnen uitgewerkt. Voor de overige locaties is de (ontwerp) beleidsvisie voor de Burgemeester Wuiteweg bindend. wijkvisie De Bouwen 52

53 Schematische bebouwingswand Burgemeester Wuiteweg aan de noordzijde van de vml ambachtschool ( ruimtelijke visie Burgemeester Wuiteweg) Uit het voorgaande bebouwingsschema blijkt dat de bouwhoogte van 4 lagen aan de Burgemeester Wuiteweg niet overschreden mag worden. Dat zelfde geldt voor de nieuwbouw op het achterterrein, maar daar spelen ook andere factoren een rol. Ontsluiting en parkeren Hiervoor gelden de volgende randvoorwaarden: Door het gebied dient de in het vorige hoofdstuk vastgelegde fietsroute te worden gerealiseerd. De bereikbaarheid voor auto s is vanaf de oostzijde (De Drift). Ten behoeve van het parkeren dient de norm uit hoofdstuk te worden gehanteerd. In geval van 50 woningen of meer in deelgebied As1+As2 gaat de voorkeur uit naar geheel of deels ondergronds parkeren. Het parkeren dient altijd op een afsluitbaar eigen terrein plaats te vinden met het oog op de druk en de zonering van het parkeren rondom het stadscentrum. Overige randvoorwaarden Op het voorterrein van de vml. Ambachtschool staan monumentale bomen. Deze dienen behouden te blijven. Het oude hoofdgebouw zelf heeft een emotioneel historische waarde en is een karakteristiek gebouw in het lint. Het gebouw is geen monument maar behoud of nieuwbouw die sterk refereert aan het oude gebouw is vereist. De voormalige ambachtschool met monumentale bomen wijkvisie De Bouwen 53

54 Richtlijnen: As1: noordelijke deel van het schoolterrein Plaatsing situering type oriëntatie bijgebouwen Hoofdvorm bouwlagen noordzijde: 2 oostzijde: 4 zuidzijde:3 kapvorm bijgebouwen schaal vormkarakteristiek Aanzichten gevelexpressie geleding verhoudingen Opmaak Materiaal en kleurtoon Detaillering Diversen Ambitieniveau parkeren Aantallen ca. 50 Afstemming op (potentiële) bebouwing aan alle overzijden appartementengebouwen gericht op de buitenzijden, binnenterrein voor gemeenschappelijk gebruik. indien gebouwd, dan op binnenterrein (overwegend) plat indien gebouwd dan een bouwlaag en plat hedendaags meer dan gemiddeld: ontwikkelcompetitie op eigen erf of in kelder Categorie huur en/of koop overwegend middencategorieën wijkvisie De Bouwen 54

55 Richtlijnen: As2: zuidelijke deel van het schoolterrein Plaatsing situering type oriëntatie bijgebouwen Hoofdvorm bouwlagen kapvorm bijgebouwen schaal vormkarakteristiek Aanzichten gevelexpressie geleding verhoudingen Opmaak Materiaal en kleurtoon Detaillering Diversen Ambitieniveau parkeren in een nieuwe rooilijn aan noord- en oostzijde wandvorming appartementengebouw (noord) en grondgebonden woningen aan oostzijde gericht op noord- en oostzijde aangebouwd of op achterterrein twee met kap (noordzijde eventueel plat) stevig schild- of zadeldak Indien gebouwd dan een bouwlaag en plat baksteenarchitectuur in samenhang met Burgemeester Wuiteweg onderdeel van de vormkarakteristiek geen aangehangen balkons of galerijen aan de voorzijde baksteen, rood - bruin passend bij vormkarakteristiek meer dan gemiddeld: ontwikkelcompetitie op eigen erf Aantallen ca Categorie huur en/of koop overwegend middencategorie wijkvisie De Bouwen 55

56 6.2 Het deelproject Klaverweide/Bouwakker en omgeving In het centrale deel van de wijk zijn een aantal projecten voorgenomen die een grote relatie met elkaar hebben. D A B 3 C De centrale noord-zuid wateras. De oost west fietsroute en de verbetering van de Klaverweide. De drie nieuwbouwlocaties (1, 3 en 4) De drie ingrijpende woningverbetering- of herstructureringlocaties (A, B en C) wijkvisie De Bouwen 56

57 Voor de drie nieuwbouwlocaties gelden de volgende uitgangspunten en randvoorwaarden: Locatie 1 Nieuwbouw op de locatie van de voormalige garage aan de zuidzijde van de Bouwakker dient samen met de verbetering van de naastliggende woonbuurt ontwikkeld te worden. De noordelijke bebouwing dient georiënteerd te zijn op het groene gebied van de Bouwakker / Klaverweide en door een bebouwingswand met een duidelijke rooilijn dit gebied te begrenzen. De oriëntatie is niet alleen stedenbouwkundig van belang maar ook uit oogpunt van sociale veiligheid. Richtlijnen: Wand aan Bouwaker vml. garagebedrijf Plaatsing situering type oriëntatie bijgebouwen Hoofdvorm bouwlagen kapvorm bijgebouwen schaal vormkarakteristiek Aanzichten gevelexpressie geleding verhoudingen Opmaak Materiaal en kleurtoon Detaillering Diversen Ambitieniveau parkeren (locatie1) in de rooilijn van de naastliggende bebouwing wandvorming appartementengebouw gericht op de Bouwakker, eventueel de hoek om indien gebouwd, dan op achterterrein drie aan de Bouwakker, twee waar de hoek wordt omgegaan plat indien gebouwd dan een bouwlaag en plat samenhang met overige wandvormende bebouwing aansluiting zoeken bij de karakteristiek van het buurtmozaïek geen aangehangen balkons of galerijen aan de voorzijde baksteen of gepleisterd meer dan gemiddeld, deze bebouwing vormt het hart van de wijk op eigen erf aan de achterzijde Aantallen ca. +21 Categorie sociaal huur en betaalbaar koop wijkvisie De Bouwen 57

58 Locatie 2 Locatie 2 is de locatie van de voormalige school aan de oostzijde van de groene ruimte. Op deze vierzijdige ruimte is de oriëntatie op de groene ruimte belangrijk. Maar ook aan de begrenzing aan de noord- en zuidzijde dient aandacht te worden besteed. Deze locatie wordt benut voor de nieuwbouw van de huidige basisschool de Spreng in combinatie met buitenschoolse opvang en een aantal buurtvoorzieningen zoals een peuterspeelzaal en een voorziening voor jeugd en jongeren. De buitenvoorzieningen kunnen waar mogelijk gecombineerd worden met de buurtvoorzieningen in de groene ruimte. Richtlijnen Nieuwbouw school (locatie 2) Plaatsing situering type oriëntatie bijgebouwen Hoofdvorm bouwlagen kapvorm bijgebouwen schaal vormkarakteristiek Aanzichten gevelexpressie geleding verhoudingen Opmaak Materiaal en kleurtoon Detaillering Diversen Ambitieniveau parkeren Aantallen Categorie binnen de rooilijn van de naastliggende bebouwing een samengesteld gebouw voor onderwijs en buurtvoorzieningen driezijdige oriëntatie ondergeschikt maximaal twee (incidenteel drie) bouwlagen één bouwlaag en plat samengesteld gebouw herkenbare functie / functieonderdelen meer dan gemiddeld, deze bebouwing vormt het hart van de wijk voldoende fietsenstalling, parkeervoorziening voor personeel op eigen terrein n.v.t. n.v.t. wijkvisie De Bouwen 58

59 Locatie 3 De locatie van de huidige basisschool de Spreng kan na nieuwbouw op locatie 2 benut worden voor woningbouw. De woningen dienen stedenbouwkundig en architectonisch aan te sluiten op hun omgeving en de daarmee aan de kenmerken van het mozaïek. Het grootste deel van de woningen zal bestaan uit sociale huurwoningen, een beperkt deel uit betaalbare koopwoningen. Richtlijnen: Locatie de Spreng (locatie 3) Plaatsing situering type oriëntatie bijgebouwen Hoofdvorm bouwlagen kapvorm bijgebouwen schaal vormkarakteristiek Aanzichten gevelexpressie geleding verhoudingen Opmaak Materiaal en kleurtoon Detaillering Diversen Ambitieniveau parkeren in de rooilijnen overeenkomstig de naastliggende bebouwing wandvormende grondgebonden gezinswoningen, korte rijen of twee onder een kap evenwijdig aan de aanliggende straat tenminste drie meter achter de voorgevellijn twee met kap overwegend zadeldak vrijstaand: een bouwlaag en plat, aangebouwd eventueel met zadeldak. traditioneel, aansluitend bij het karakteristiek van het mozaïek baksteen gemiddeld bij twee onder een kap: parkeren op eigen erf Aantallen ca. 18 Categorie sociaal huur, incidenteel betaalbaar koop wijkvisie De Bouwen 59

60 Locatie 4 Locatie 4 ligt in de centrale as. Daardoor verdraagt deze locatie een grotere bouwhoogte tot vijf bouwlagen (15 meter). Na sloop van de bestaande bebouwing zijn er in de strook tussen de Hooiweg en de Burefen maximaal vijf slanke gebouwen mogelijk. Omwille van de slankheid mogen er niet meer dan twee appartementen per verdieping Centrale as (locatie 4) Plaatsing situering type oriëntatie bijgebouwen Hoofdvorm bouwlagen kapvorm bijgebouwen schaal vormkarakteristiek Aanzichten gevelexpressie geleding verhoudingen Opmaak Materiaal en kleurtoon Detaillering Diversen Ambitieniveau parkeren vrij in de groene ruimte appartementengebouw alzijdig geen vijf plat n.v.t. slank afgeleide van de locatie modern licht meer dan gemiddeld op eigen erf Aantallen 50 (voor de contingenten) verminderd met het bestaande aantal Categorie deels sociale/betaalbare huur deels betaalbaar koop levensloop bestendig, geschikt voor intensieve zorg aan huis wijkvisie De Bouwen 60

61 De vernieuwingsbuurten zijn buurten waar een keuze gemaakt moet worden tussen sloop van bestaande woningen en nieuwbouw of renovatie van de bestaande woningen. Buurt A en buurt B De vernieuwingsbuurten ten noorden van de Klaverweide en ten zuiden van de Bouwakker bestaan uit woontechnisch matige woningen met een lage beeldkwaliteit. Nader onderzoek dient uit te wijzen of gehele of gedeeltelijke sloop en nieuwbouw de meest wenselijke optie is of dat de woningen ingrijpend gerenoveerd zullen worden. De toekomstige doelgroep en intensief overleg met de huurderorganisatie zal deze keuze bepalen. Ter voorbereiding van deze keuze zijn alle woningen in 2006 opnieuw geïnventariseerd. Hieruit is in ieder geval de conclusie getrokken dat bij renovatie, alle woningen ook aan de buitenzijde ingrijpend worden aangepast. Aansluitend op de op de woningvernieuwing zal ook de volledige openbare ruimte vernieuwd worden. Voor de bebouwingsstroken aansluitend aan de Klaverweide en de Bouwakker gelden dezelfde richtlijnen als voor de ontwikkellocatie 1: daar zal een drie laags hoge pleinwand met appartementen worden gebouwd. Het daarachter liggende deel van de buurt zal overwegend blijven bestaan uit rijenwoningen, met als doel de rijen korter te maken dan nu het geval is. Incidentele nieuwbouw met twee onder een kap woningen wordt niet uitgesloten. Voor deze buurten geldt dat de richtlijnen van ontwikkellocatie 3 kunnen worden toegepast. Aantallen saldo naar verwachting ca + 25 Categorie grotendeels sociale huur deels sociaal en betaalbaar koop voor appartementen geldt: levensloop bestendig, geschikt voor intensieve zorg aan huis Buurt C De meest zuidoostelijke buurt heeft een hogere beeldkwaliteit. Verbetering van de woningen, mogelijk met incidentele sloop, is de meest gewenste optie. Woningbouwvereniging Smallingerland gaat deze optie uitwerken. Aantallen saldo naar verwachting ca -5 Categorie grotendeels sociale huur, incidenteel sociaal koop wijkvisie De Bouwen 61

62 Buurt D Buurt D grenst aan de gebieden met huurwoningen van de Corporatieholding Friesland. Het is een buurt met individuele particuliere woningen, meestal vrijstaand, soms geschakeld. De kwaliteit van de woningen is overwegend redelijk tot goed, maar soms ook minder. De kwaliteit van de woonomgeving is matig. De Corporatieholding Friesland zal met de gemeente en de particuliere bewoners onderzoeken of een integraal verbeteringsplan mogelijk en wenselijk is. Slechte of matige woningen kunnen dan verbeterd worden en de woonomgeving kan worden aangepast aan de huidige eisen. Aantal woningen De Corporatieholding Friesland heeft in dit gebied de volgende aantallen woningen: De buurt ten zuiden van de Bouwakker: Burefen 7 De Schoven 12 Vlasakkers 7 Het Blauwgras 13 De Vore totaal 53 vervanging of ingrijpende verbetering De buurt ten noorden van de Klaverweide: Burefen 15 Fabriekslaan 25 Het Schar 19 Klaverweide 28 (deels te slopen ten behoeve van appartementen) De Greide totaal 96 vervanging of ingrijpende verbetering De Woningbouwvereniging Smallingerland heeft in dit gebied de volgende aantallen woningen: Bouwakker 17 (te slopen ten behoeve van appartementen) Boekweitkamp 22 Roggepad 22 Haverstuk 11 Het Blauwgras totaal 90 verbetering, incidentele sloop wijkvisie De Bouwen 62

63 6.3 Het deelproject De Bouwen noordoost Het noordoostelijke deel van de wijk is een buurt met overwegend huurwoningen en een beperkt deel particuliere woningen die in de afgelopen periode door de Corporatieholding Friesland aan de bewoners en beleggers zijn verkocht. De gemiddelde kwaliteit (technisch en visueel) van de huur- en particuliere woningen laat te wensen over en ook de woonomgeving vertoont slijtage. A B Vernieuwingsgebied A De woningen aan de Singel, het Vallaatsterend en aan het Ureterperend in vernieuwingsgebied A zijn van de Corporatieholding Friesland. Deze blokken hebben een slechte ruimtelijke en woontechnische kwaliteit. Op grond daarvan wordt overwegend gekozen voor sloop en herbouw. Ook een integrale verbetering van de woonomgeving is dringend gewenst wijkvisie De Bouwen 63

64 Richtlijn: Vernieuwingsgebied noordoost Plaatsing situering type oriëntatie bijgebouwen Hoofdvorm bouwlagen kapvorm bijgebouwen schaal vormkarakteristiek Aanzichten gevelexpressie geleding verhoudingen Opmaak Materiaal en kleurtoon Detaillering Diversen Ambitieniveau parkeren in de bestaande rooilijnen, maximale afwijking 2 meter naar achteren. wandvormende grondgebonden gezinswoningen, korte rijen of twee onder een kap evenwijdig aan de aanliggende straat tenminste drie meter achter de voorgevellijn twee met kap overwegend zadeldak vrijstaand: een bouwlaag en plat, aangebouwd eventueel met zadeldak. traditioneel, aansluitend bij het karakteristiek van het mozaïek baksteen gemiddeld bij twee onder een kap: parkeren op eigen erf Aantallen 0 Categorie sociaal huur, eventueel deels betaalbaar koop Vernieuwingsgebied B De overige woningen zijn in het recente verleden verkocht aan de bewoners of een particuliere belegger. Samen met de betrokken bewoners zullen bouwkundige problemen worden geïnventariseerd en zullen voorstellen worden opgesteld voor particuliere woningverbetering. En ook de woonomgeving zal onder de loep worden genomen. wijkvisie De Bouwen 64

65 De Corporatieholding Friesland is voortrekker van dit project, de gemeente sluit aan in verband met de waterhuishouding en de woonomgeving. Aantal woningen De Corporatieholding Friesland heeft in dit gebied de volgende aantallen woningen: De Singel 22 Vallaatsterend 20 Ureterperend nz totaal 48 vervanging De particuliere woningen in dit gebied zijn: Ureterperend zz 14 Wilpsterend 26 De Singel totaal 47 wijkvisie De Bouwen 65

66 6.4 De omgeving begraafplaats De begraafplaats is een groene plek van formaat in de wijk. Het is ook een plek van rust en dient dat te blijven. In het kader van het waterplan zal het water rondom de begraafplaats gekoppeld worden aan de wateras in de wijk. Het garagebedrijf aan Het Blauwgras dient vervangen te worden door passende woonbebouwing. In samenhang daarmee kunnen ook de kleine bestaande woningen aan de Burgemeester Wuiteweg vervangen worden. De nieuwbouw dient georiënteerd te worden op de beide straten. Aan de Burgemeester Wuiteweg dient deze nieuwbouw te bestaan uit vrijstaande woningen, aansluitend bij de woningen in de gevelwand ten noorden van het Blauwgras. De ruimtelijke visie voor de Burgemeester Wuiteweg geeft daarvoor concrete aanwijzingen. De woningen aan het Blauwgras dienen projectmatig (dat wil zeggen in onderlinge samenhang) te worden ontwikkeld. De categorie is grondgebonden, middeldure koopwoningen met een zodanige plattegrond dat desgewenst ook beneden een slaapvertrek en sanitair kan worden ingericht (levensloop bestendig). In stedenbouwkundige zin dient de groene strook aan de noordzijde van de begraafplaats geïntegreerd te worden met de nieuwe woningen. Een zekere vrije plaatsing, vrijstaand of deel geschakeld is daarvoor het uitgangspunt. wijkvisie De Bouwen 66

67 Richtlijn: Ontwikkelgebied Blauwgras Plaatsing situering type oriëntatie bijgebouwen Hoofdvorm bouwlagen kapvorm bijgebouwen schaal vormkarakteristiek Aanzichten gevelexpressie geleding verhoudingen Opmaak Materiaal en kleurtoon Detaillering Diversen Ambitieniveau parkeren vrije plaatsing in de groene ruimte. grondgebonden, vrijstaand of geschakeld geen vrijstaande bijgebouwen één of twee bouwlagen plat of flauwe kap (minder dan 30 graden) uitsluitend aangebouwd, onderdeel uitmakend van de architectuur van het hoofdgebouw voldoende ruimte latend voor de beleving van de groene ruimte hedendaags overwegend lichte tinten gemiddeld tot bovengemiddeld parkeren op eigen erf of gemeenschappelijk parkeren buiten de rijweg Aantallen 10 tot 14 Categorie middelduur koop Het project is in handen van particulier initiatief. De tijdsplanning wordt vastgesteld nadat over het initiatief overeenstemming met de gemeente is bereikt. wijkvisie De Bouwen 67

68 6.5 Reidingpark en omgeving Het Reidingpark is zowel voor het centrum van Drachten als voor De Bouwen een belangrijk park. Er zijn echter een aantal problemen die opgelost moeten worden: De toegankelijkheid van het park en de samenhang met de buurt. De samenhang met het centrum. Het verbeteren van de sociale veiligheid. Het verbeteren van de waterkwaliteit. Groot onderhoud van het groen. In samenhang met een oplossing voor deze problematiek kan op de percelen aan de oostzijde van het park nieuwbouw worden gerealiseerd. De bovenstaande kaart geeft schematisch richting aan de oplossingen die voor de ruimtelijke problematiek gekozen moeten worden: Versterking van de relaties met de omgeving, niet alleen fysiek maar ook visueel. Groot onderhoud in het westelijke deel van het park, rekening houdend met de samenhang die gerealiseerd dient te worden met het centrumplan en de herinrichting van de Drift en rekening houdend met de aanbevelingen uit het waterstructuurplan voor De Bouwen. wijkvisie De Bouwen 68

69 Het verwijderen van de bult, inclusief de daarop aanwezige beplanting (slechte kwaliteit) en herinrichting van dit gebied met royale grasvelden en kleine boomgroepen geschikt voor spel en picknick geven het park een nieuwe functie voor de omliggende buurten. Het oostelijke deel van het plangebied kan een nieuwe invulling krijgen. Met de woningbouwvereniging Smallingerland is onderzocht of het gehele gebied een nieuwe invulling kon krijgen, maar dat bleek financieel onhaalbaar. Daarom is er voor gekozen om het gebouw Zonnestraal te koop aan te bieden aan de kerk waardoor voor deze functie ruimte- en parkeerproblemen kunnen worden opgelost. Het gebied, grenzend aan het park wordt door Woningbouwvereniging Smallingerland herontwikkeld, met stevige, op het park georiënteerde grondgebonden koopwoningen. Richtlijn: Ontwikkellocatie Reidingpark Plaatsing situering type oriëntatie bijgebouwen Hoofdvorm bouwlagen kapvorm bijgebouwen schaal vormkarakteristiek Aanzichten gevelexpressie geleding verhoudingen Opmaak Materiaal en kleurtoon Detaillering Diversen Ambitieniveau parkeren in een gezamenlijke rooilijn. twee onder een kap met op beide hoeken een vrijstaande woning voorzijde georiënteerd op het park, op hoeken tweezijdige oriëntatie tenminste drie meter achter de voorgevellijn twee met kap overwegend zadeldak met stevig dakoverstek en geprononceerde gootlijsten. één bouwlaag en plat robuuste woningen traditionele baksteenarchitectuur enkelvoudige hoofdmassa donkerrode of roodbruine baksteen, sprekende kozijnen, goot- en daklijsten, terughoudendheid bij garagedeuren duidelijke dakoverstekken, traditionele detaillering van gevelopeningen, erkers en dergelijke bovengemiddeld parkeren op eigen erf Aantallen 6 Categorie middelduur duur koop wijkvisie De Bouwen 69

70 6.6 De woonzorgzone, onderdeel Rispinge e.o. De bouw- en woontechnische kwaliteit van het grootste deel van het Rispingecomplex is goed. Alleen in het centrale gebouw kan binnen de komende tien jaar een interne herinrichting, gericht op het vergroten van de appartementen gewenst zijn. Voor 2025 zullen in ieder geval geen ingrijpende externe aanpassingen aan de gebouwen plaatsvinden. wijkvisie De Bouwen 70

71 6.7 De woonzorgzone zuid Voor Servotel (1) wordt in de komende jaren een plan voorbereid voor een ingrijpende interne verbouwing en een zekere nieuwe rangschikking van functies. Hoofddoel hiervan is een aanmerkelijke vergroting van de appartementen ter verbetering van de woonkwaliteit. Daarnaast zal de service- en zorgfunctie aanwezig blijven maar meer dan nu het geval is op basis van arrangementen die bewoners zelf kunnen samenstellen. De twee onderdelen van Suderhiem in eigendom van de Corporatieholding Friesland worden gesloopt. Het oostelijke gebouw (2) maakt plaats voor grondgebonden woningen, het westelijke gebouw voor nieuwbouw voor een nader in te vullen bijzondere woonfunctie Op de locatie van het huidige tuincentrum (3) kunnen grondgebonden woningen worden gebouwd in dezelfde vormkarakteristiek als op de oostelijke locatie van Sûderhiem. Deze ontwikkeling is een gevolg van particulier initiatief. wijkvisie De Bouwen 71