Drie voorbeelden van geïntegreerde intake

Transcriptie

1 Drie voorbeelden van geïntegreerde intake

2 Drie voorbeelden van geïntegreerde intake Amsterdam, maart 2010 Colofon RadarAdvies Bea Oomens, Ellen Radstake, Steven Lenos, Frank Kentin Veemarkt DB AMSTERDAM Telefoon Faxnummer In opdracht van het ministerie van VROM/WWI

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Inburgering als eerste stap naar participatie De geïntegreerde intake Werkwijze Leeswijzer 4 2 Drie geïntegreerde intakes: Samenvatting en analyse Samenvatting van de drie beschreven intakes Opbrengsten uit de drie voorbeelden Wat komt er bij kijken? 9 3 4D-intake in Schiedam Achtergrondinformatie: De 4D-intake Organisatie 4D-intake Inhoud van de 4D intake Organisatorische randvoorwaarden Opvallend in Schiedam 23 4 Huisbezoeken in Utrecht Achtergrondinformatie: De huisbezoeken Organisatie huisbezoeken en buurtflat De inhoud van het gesprek bij het huisbezoek Organisatorische randvoorwaarden Opvallend in Utrecht 32 5 Integraal vanaf de kop op het Werkplein in Zwolle Achtergrond Pilot inburgering op het Werkplein Integrale klantherkenning bij de servicedesk Geïntegreerde intake Zwolle Werkt Aanpak Organisatorische randvoorwaarden 41 Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart

4 5.5 Opvallend in Zwolle 42 Bijlage: Verklaringen van afkortingen 43 Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart

5 1 Inleiding 1.1 Inburgering als eerste stap naar participatie Het kabinet werkt aan een samenleving waarin iedereen actief en volwaardig meedoet. De inburgering en integratie van nieuwe Nederlanders blijft één van de belangrijkste vraagstukken voor de samenleving. De visie van het kabinet op de positie van nieuwe Nederlanders is verwoord in de Integratiebrief aan de Tweede Kamer 1. Mensen die emigreren naar Nederland moeten daadwerkelijk kiezen voor Nederland. Daarbij hoort het hebben van voldoende beheersing van de taal en kennis van de samenleving. Inburgering is een eerste stap naar meedoen. De Nederlandse overheid biedt ondersteuning door het aanbieden van voorzieningen, zoals inburgeringstrajecten. Van de migranten wordt verwacht dat zij hun verantwoordelijkheid nemen en zich inspannen om zich de nodige kennis eigen te maken. Deze visie bevestigt de lijn van de Wet inburgering (Wi) die in januari 2007 van kracht werd. De focus ligt op meer verantwoordelijkheid voor de inburgeraar, gekoppeld aan een resultaatsverplichting in de vorm van het halen van het inburgeringsexamen. In september 2007 presenteerde de minister het Deltaplan Inburgering: Vaste voet in Nederland 2. Dit is een pakket aan maatregelen om de kwaliteit en kwantiteit van inburgering in Nederland te verbeteren. Uitgangspunt van de kwaliteitsverbetering is het behalen van duurzaam rendement op inburgering. Inburgering wordt meer en meer onderdeel van breder participatiebeleid. Gemeenten en hun ketenpartners 3 organiseren een bredere, vraaggerichte dienstverlening. Dit gaat verder dan inburgering en is niet alleen gericht op inburgeraars. Participatiebeleid kan betrekking hebben op verschillende domeinen, zoals werk, opleiding, vrijwilligerswerk, deelname aan activiteiten in de buurt, et cetera. De verbinding met de domeinen Wonen, Zorg en Welzijn wordt gelegd om eventuele belemmeringen om te participeren, zoveel mogelijk weg te nemen. 1.2 De geïntegreerde intake Eén van de manieren om inburgering op een hoger plan te brengen, is het versterken van de intake. Hiertoe is in 2009 een checklist ontwikkeld waarmee de inburgeringsintake in de gemeentelijke praktijk kan worden doorgelicht. In vervolg hierop heeft het ministerie van VROM/WWI opdracht gegeven om voorbeelden van meer geïntegreerde intakes te beschrijven om zo de ervaringen die de gemeenten en Werkpleinen hiermee opdoen, toegankelijk te maken. 1 De Integratiebrief van 17 november Deltaplan Inburgering: Vaste voet in Nederland, VROM, Wonen, Wijken en Integratie, 7 september Bijvoorbeeld in Werkpleinen Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart

6 De geïntegreerde intake bestaat niet. In de praktijk zijn er verschillende combinaties mogelijk, waarbij naast inburgering ook andere domeinen aan bod komen. De participatievisie en het participatiebeleid van de gemeente bepalen de doelgroep voor de geïntegreerde intake en het vervolg op de intake. De uitkomst van de geïntegreerde intake is een integraal aanbod dat zo veel als mogelijk aansluit bij de behoefte van de klant en waarbij inzet mogelijk is vanuit verschillende domeinen zoals inburgering, re-integratie, educatie, zorg, en wijkactiviteiten. 1.3 Werkwijze Vooraf zijn criteria geformuleerd voor de in dit rapport te beschrijven intakes: In de intake komen verschillende domeinen aan bod. De mogelijke uitkomst van een intake is breder dan alleen inburgering. Inburgering is stevig verankerd in de intake. De intakes zijn onderling verschillend. In de praktijk bleek dat in 2009 nog maar in een beperkt aantal gemeenten gewerkt werd met een geïntegreerde intake. Waar dit wel het geval was, was de ontwikkeling ervan nog in een beginstadium. Op grond van de criteria en de belangstelling om mee te doen, is uiteindelijk gekozen voor de gemeenten Schiedam, Utrecht en Zwolle. De beschrijvingen in dit rapport gaan over pilots. Dit betekent dat nog niet alle vragen beantwoord konden worden en er, ten tijde van de beschrijving, nog niet altijd een uitgekristalliseerde werkwijze was. De beschrijvingen zijn tot stand gekomen op basis van schriftelijke informatie van de gemeenten en gesprekken met verschillende disciplines. Ook zijn, waar mogelijk, intakes bijgewoond. De concepten zijn vervolgens ter lezing aangeboden aan de gemeenten, voor verificatie en eventuele aanvulling. We stellen het zeer op prijs dat de gemeenten hebben willen meewerken. 1.4 Leeswijzer Hoofdstuk 2 is een overkoepelend hoofdstuk. Hierin zijn de hoofdlijnen van de drie intakes samengevat, staan de opbrengsten benoemd en wordt beschreven wat de organisatorische consequenties kunnen zijn wanneer een gemeente een meer geïntegreerde intake wil invoeren. De daarop volgende drie hoofdstukken bevatten een gedetailleerde beschrijving van de werkwijze in Schiedam, Utrecht en Zwolle. Als laatste is een lijst opgenomen met verklaringen van de gehanteerde afkortingen. De overige bijlagen zijn gebundeld in een apart document. Deze bijlagen bevatten verdiepende informatie met betrekking tot de intakes. Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart

7 2 Drie geïntegreerde intakes: Samenvatting en analyse 2.1 Samenvatting van de drie beschreven intakes De gemeenten Schiedam, Utrecht en Zwolle hanteren verschillende modellen om de geïntegreerde intake vorm te geven, zowel wat betreft de doelgroep als de mogelijke uitkomst van de intake. In deze paragraaf worden kort de keuzes weergegeven die de gemeenten gemaakt hebben en wordt iedere intake schematisch weergegeven De 4D-intake in Schiedam De gemeente Schiedam ziet inburgering als een stap in het proces naar participatie in de Schiedamse samenleving, in de vorm van bijvoorbeeld werk, vrijwilligerswerk of een actieve(re) rol als opvoeder. Bij het vaststellen van de mate van (mogelijke) participatie, maakt Schiedam gebruik van de Participatieladder 4 die begint bij maatschappelijke inactiviteit en in zes treden eindigt bij arbeid in dienstbetrekking. In het voorbereidingstraject Participatiebudget 5 heeft Schiedam een integrale intake ontwikkeld en deze als pilot uitgevoerd in de krachtwijk Nieuwland. In de intake in Schiedam zijn vier domeinen vertegenwoordigd: Inburgering, Werk, Educatie en als vierde domein vindt afstemming plaats met Wonen, Zorg en Welzijn. De doelgroep voor de intake is een optelsom van de doelgroepen van het inburgerings-, educatie en re-integratiebeleid en komt binnen via verschillende kanalen. De uitkomst van de intake is een integraal trajectplan, gericht op de hoogst haalbare vorm van participatie, waarbij inzet mogelijk is vanuit de vier genoemde domeinen. Er wordt wijkgericht gewerkt, dat wil zeggen dat de klanten uit een bepaald postcodegebied afkomstig zijn. De participatiecoaches bouwen een wijkgericht netwerk op binnen het vierde domein, dat ten behoeve van de klanten kan worden ingezet. 4 De Participatieladder is in 2009 door Regioplan ontwikkeld op initiatief van en samen met zes gemeenten en wordt momenteel met ondersteuning van de VNG geïmplementeerd. Zie ook 5 In het Participatiebudget zijn middelen inburgering (Wi) re-integratie (W-deel Wwb) en volwasseneneducatie (WEB) gebundeld. Vooruitlopend op de invoering startten in gemeenten met een voorbereidingstraject. Dit traject was bedoeld om ervaring op te doen en producten op te leveren voor de andere gemeenten, wanneer het Participatiebudget op 1 januari 2009 werd ingevoerd. Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart

8 4D- intake Schiedam Burgers, waaronder: Inburgeringsplichtigen en -behoeftigen Uitkeringsgerechtigden Educatiecursisten 4Dintake Aspecten: Werk Inburgering Educatie Wonen, Zorg, Welzijn Integraal trajectplan NUG-ers Huisbezoeken in Utrecht In Utrecht hecht men belang aan de wisselwerking tussen inburgeren en het spreken van de Nederlandse taal enerzijds en sociale cohesie anderzijds. Utrecht koppelt inburgering aan wijkgericht werken en de wijkactieplannen. De in dit rapport beschreven aanpak met huisbezoeken past binnen een bredere doelstelling om het welbevinden van de bewoners uit de betreffende wijk te verbeteren. In de visie van Utrecht moeten bepaalde problemen eerst opgelost worden, voordat men de ruimte heeft om te werken aan Nederlandse taal. Het gaat er om dat mensen vooruit komen op sociaal, economisch en fysiek niveau én prettig samenleven met elkaar. Utrecht experimenteert met de methode van huisbezoeken om de bewoners te activeren. Huisbezoekers voeren een gesprek met alle huishoudens uit een specifieke wijk. Tijdens het huisbezoek proberen ze het vertrouwen van de bewoners te winnen, te achterhalen waar mensen behoefte aan hebben en waarvoor zij te motiveren zijn. Het gesprek kent een groot aantal onderwerpen, zoals woongenot, leefbaarheid, actief zijn in de buurt, gezondheid, Nederlandse taal, arbeidsparticipatie en inkomen. Op al deze terreinen kunnen vervolgacties ondernomen worden. Als geconstateerd wordt dat er een inburgeringsvraag is, bestaat de vervolgstap uit een inburgeringsintake. Huisbezoek Utrecht Alle huishoudens PEN-dreven Aspecten: Wonen en woonomgving Actief in de buurt Gezondheid Werk en Inkomen Nederlandse taal Huisbezoek Vervolgacties Inburgerings -intake Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart

9 2.1.3 Integraal vanaf de kop op het Werkplein in Zwolle In Zwolle is het doel om burgers op een hoger niveau economisch, sociaal en cultureel mee te laten (blijven) doen. Op het Werkplein de Lure in Zwolle werken gemeente en UWV WERKbedrijf al enige tijd geïntegreerd op het gebied van werk en re-integratie. In 2009 is een pilot gestart om ook de inburgering te integreren in een specifiek re-integratieinstrument, de Zwolle Werkt Aanpak (ZWA). Later is dit verbreed naar de klantherkenning. Dit heeft er toe geleid dat al aan de kop van het proces gekeken wordt vanuit de domeinen werk én inburgering. De medewerkers van de servicedesk op het Werkplein doen de eerste screening van klanten en filteren, aan de kop van het proces, diegenen er uit die inburgeringsplichtig of behoeftig zijn. Zo kan direct een passende vervolgstap gezet worden. Inburgeraars die binnen drie maanden naar werk toegeleid kunnen worden, krijgen een geïntegreerde intake en vervolgens een gecombineerd traject van inburgering met de ZWA. De overige werkzoekende inburgeraars krijgen een inburgeringsintake en een duaal inburgeringstraject. De intake voor de laatste groep wordt afgenomen door de werkcoach samen met de klantmanager Inburgering. Inburgering maakt zo een natuurlijk onderdeel uit van de dienstverlening op het Werkplein. Integraal vanaf de kop op het Werkplein in Zwolle Personen met werk en/of inkomensvraag, waaronder potentiële inburgeraars Klantherkenning Servicedesk Inburgeringsvraag Geen inburgeringsvraag Via geïntegreerde intake naar traject ZWA + inburgering Via inburgeringsintake naar duaal inburgeringstraject 2.2 Opbrengsten uit de drie voorbeelden De gemeenten die in dit rapport zijn beschreven, werken met enthousiasme en overtuiging aan de ontwikkeling van een geïntegreerde werkwijze voor de intake. Maar waarom eigenlijk? Wat levert het op en wat is het voordeel voor de klant? Hieronder volgt een overzicht van de (voorlopige) opbrengsten van de beschreven werkwijzen. In de hoofdstukken per gemeente zijn ook meer specifieke aandachtspunten aan te wijzen. Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart

10 Klanten ondervinden van een geïntegreerde intake een aantal voordelen: De klant staat centraal Niet het aanbod of de wet staat centraal, maar de behoefte en de persoonlijke situatie van de klant. De vraaggestuurdheid is groter. De klant ervaart dat zijn vraag serieus wordt genomen en dat er concrete en passende ondersteuning wordt geboden. Dit hoeft niet beperkt te blijven tot een inburgeringsvoorziening. Het kan bijvoorbeeld ook gaan om schuldhulpverlening, woonzorg, gezinscoaching. Het aanbod kan gecombineerd, al dan niet volgtijdelijk, ingezet worden. Holistischer en versterkend perspectief Binnen de geïntegreerde intake wordt aan de klant een bredere dienstverlening aangeboden dan alleen inburgering. Het perspectief op de klant is holistischer. Het kan ook gaan ook om een opleiding of werk, ondernemerschap of actief zijn in de buurt et cetera. Dit is voor veel klanten een aanlokkelijker perspectief dan alleen een primaire oriëntatie op het inburgeringsexamen. Een belangrijk voordeel van een bredere benadering is dat er parallel verschillende voorzieningen kunnen worden ingezet die elkaar kunnen versterken en zo leiden tot een beter resultaat voor de klant. Klantvriendelijk De geïntegreerde intake scheelt de klant een gang langs meerdere loketten. Dat is klantvriendelijk, zeker voor een groep die bureaucratisch nog niet altijd even competent is en de weg naar voorzieningen niet altijd gemakkelijk vindt. Daarnaast worden gegevens eenmalig uitgevraagd voor meerdere domeinen of voorzieningen. Ook voor de organisatie zelf zijn er voordelen van een meer geïntegreerde intake: Geïntegreerde intake als instrument voor betere dienstverlening De geïntegreerde intake staat niet op zich zelf, maar past binnen een visie op het gemeentelijke dienstverleningsconcept. Gemeenten die hun organisatie beter af willen stemmen op de behoeften van de burgers vinden in de geïntegreerde intake hiervoor een sterk instrument. Effectievere inzet van middelen Middelen worden effectiever en gerichter ingezet. De geïntegreerde intake leidt tot een integraal trajectplan. Hierin is niet alleen aandacht voor het participatieperspectief van de klant, maar ook voor de benodigde randvoorwaarden om dit te realiseren. Een betere regie op het aanbod voor een klant leidt tot minder versnippering en een aanbod op maat. De verschillende activiteiten kunnen op elkaar worden afgestemd en elkaar versterken. Dit maakt het mogelijk om op gestructureerde wijze te werken aan belemmeringen en persoonlijke ontwikkeling. Hierdoor is er een grotere kans dat de gezamenlijke inspanningen leiden tot een vorm van duurzame participatie. Efficiëntere inzet van middelen De geïntegreerde intake combineert de uitvraag voor verschillende domeinen. Vaak wordt er ook gebruik gemaakt van informatie die al in diverse systemen aanwezig is. Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart

11 Door de onderlinge afstemming tussen de domeinen is een efficiëntere inzet van menskracht en instrumenten mogelijk. Extra bereik Door de keuze voor een brede doelgroep (meerdere domeinen), worden potentiële inburgeraars gevonden die anders voor de gemeente moeilijk te bereiken zijn. Andersom geldt ook dat de geïntegreerde intake leidt tot extra bereik voor de andere domeinen. 2.3 Wat komt er bij kijken? Het ontwikkelen van een geïntegreerde intake zonder beleidsmatige en organisatorische inbedding heeft weinig toegevoegde waarde. De intake heeft consequenties voor de organisatie als geheel. Werkprocessen, de benodigde ict, prioritering en mandatering moeten afgestemd zijn, zodat een adequaat aanbod geboden kan worden. Een succesvoorwaarde is dat management en bestuur handelen vanuit een heldere visie op participatie. Daaruit volgt een beeld van (de inrichting van) de organisatie en de manier om dat te bereiken. Wanneer uit de participatievisie van een gemeente volgt dat men meer vraaggericht wil werken en men kiest voor het ontwikkelen van een meer geïntegreerde intake dan dienen bestuur en management ook de organisatorische voorwaarden te creëren om de veranderingen door te voeren. Hierbij kan gedacht worden aan: - Meer afstemming tussen de verschillende afdelingen en partners. - Nieuw aanbod ontwikkelen of inkopen. - Training en allocatie van medewerkers. - Opnieuw vormgeven van procedures en werkprocessen. - Aanpassingen ict. - Aanpassen van inkoopprocedures. Meer vraaggericht werken vereist een cultuurverandering, een andere manier van denken en omgaan met burgers. De visie op vraaggericht werken moet gepaard gaan met een visie op wat er nodig is om de noodzakelijke veranderingen in de organisatie te realiseren, zoals middelen en sturing. Schiedam: Vertrouwen en open houding ten opzichte van verandering is nodig, zowel bij de medewerkers, leidinggevenden én het bestuur. Bestuur en management moeten zorgen dat er voldoende tijd, formatie en geld is om de medewerkers in staat te stellen de nieuwe werkwijze te ontwikkelen! Afstemmen en betrekken afdelingen en partners Het ontwikkelen van een geïntegreerde intake kan betekenen dat nieuwe partners betrokken moeten worden. Wanneer gekozen is voor de koppeling met werk, dan is Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart

12 de samenwerking met het Werkplein een logische stap. Is het uitgangspunt sociale cohesie in wijken en buurten, dan liggen partners voor de hand die in de wijk actief zijn, zoals de woningcorporatie, welzijnswerk, politie, GG&GD maar uiteraard ook afdelingen Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het vertrekpunt kan ook het Participatiebudget zijn, waarbij specialismen rondom werk, inkomen en inburgering gebundeld zijn. Afstemming met zorg en welzijn kan plaats vinden in de vorm van het ontwikkelen van netwerken door de individuele participatiecoaches. Om draagvlak te realiseren voor de nieuwe werkwijze, vraagt de manier waarop gecommuniceerd wordt, speciale aandacht. Dit geldt zowel voor interne communicatie naar de gemeentelijke organisatie, als externe communicatie naar werkveld en samenwerkingspartners. Een punt van aandacht is dat deze samenwerking ook vraagt om een overstijgende visie op participatie en verder kijken dan het korte termijn resultaat binnen het eigen domein. Het bieden van maatwerk en werken vanuit de behoeften van de klant kan tot gevolg hebben dat vanuit één specifiek domein bezien, er in aanvang minder trajecten starten of minder snel resultaten worden geboekt. Dit wordt echter op langere termijn gecompenseerd, doordat er condities zijn gecreëerd voor duurzame participatie en stijging op de participatieladder Vervolg op de intake: het aanbod Een geïntegreerde intake heeft alleen zin wanneer er een passend vervolgaanbod beschikbaar is. Deels kan dit gaan om bestaand aanbod binnen de verschillende domeinen. Als gevolg van de intakes kan er ook een vraag ontstaan naar nieuwe producten 6. Dit vraagt ondermeer om flexibiliteit en afstemming tussen aanbieders onderling en tussen aanbieders en gemeente. Voor de inkoop betekent dit dat er ruimte moet zijn om maatwerk te realiseren, bijvoorbeeld in het programma van eisen Training en allocatie van medewerkers Geïntegreerd of integraal werken betekent vaak dat medewerkers zich kennis over meerdere regelingen en disciplines eigen moeten maken. Een risico daarbij is dat de specialistische kennis van regelingen en doelgroepen, meer naar de achtergrond raakt. Hierdoor kan bijvoorbeeld de inburgeringsbehoefte van klanten onvoldoende onderkend worden. Om dit tegen te gaan wordt in veel gevallen slechts een beperkt aantal medewerkers in de brede benadering opgeleid en blijven daarnaast specialisten actief die deze specialistische kennis ook kunnen onderhouden. 6 Trajecten die toeleiden naar een inburgeringstraject Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart

13 Bij het starten van een pilot zijn enthousiasme en veranderbereidheid belangrijke criteria voor het personeel dat daarvoor geselecteerd wordt. Uiteindelijk moeten de nieuwe competenties vastgelegd worden in een competentieprofiel. 7 In de pilots zaten de werkwijzen vaak in het hoofd van de medewerkers en was één en ander (nog) niet geborgd door middel van (werkproces)beschrijvingen of andere instrumenten. Dat maakt de methodiek moeilijk overdraagbaar en de implementatie ervan binnen de organisatie kwetsbaar. Om willekeur te voorkomen en professionalisering te ondersteunen is het belangrijk om methodieken en instrumenten vast te stellen, zodat die ingezet kunnen worden ter ondersteuning van de intake. Hiervoor is beschreven dat de invoering van een geïntegreerde intake consequenties heeft voor de gehele organisatie. Dat betekent dat de overdracht van de nieuwe werkwijze geregeld moet zijn. Vanaf het begin moet er aandacht zijn voor het vastleggen van de ervaringen, resultaten, ontwikkelde methodieken en opgedane inzichten. Gemeenten moeten er dus rekening mee houden dat opleiding en training van het personeel de nodige aandacht vraagt, zowel in de voorbereiding op de nieuwe werkwijze als na de introductie. Elementen die aan bod kunnen komen: - Expertise over doelgroepen, de verschillende regelingen en wetten. - Gesprekstechnieken en vaardigheden. - Kennis van het aanbod (zowel gericht op participatie als op ondersteunend aanbod vanuit zorg en welzijn). - Ontwikkelen netwerken, gericht op doorverwijzen en ondersteuning klanten. - Kennismaken met de wijk. In de beschrijvingen van de drie gemeenten komt de wijze waarop zij hieraan vorm hebben gegeven uitgebreid aan de orde Anders omgaan met beslisregels Medewerkers zijn vaak vertrouwd met beslisregels vanuit één bepaald domein. Vraaggericht werken betekent soms een gezamenlijke afweging maken vanuit verschillende disciplines. Individuele medewerkers kunnen daarbij niet zonder meer terugvallen op de bekende beslisregels. Er moet een manier gevonden worden om vanuit de verschillende belangen, een integrale aanpak op te stellen. De ervaring leert dat het niet volstaat om medewerkers vanuit die verschillende disciplines bij elkaar in één team te zetten. Het maken van een integrale afweging is een leerproces op zich waarbij sturing en nieuwe instrumenten nodig zijn. 7 Soms kan geput worden uit eerdere ervaringen. Zo had Utrecht, vanwege een eerder project huisbezoeken, al een functieprofiel voor huisbezoekers en waren er al werkinstructies. Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart

14 2.3.5 ICT Via de gebruikelijke systemen kan veel (voor)informatie verkregen worden over de klanten. 8 Welke informatie gebruikt wordt, welke medewerkers toegang krijgen en of systemen gekoppeld worden, hangt uiteraard samen met de vorm van de intake. De bestaande programma s voldoen vaak niet aan de wensen van de gemeenten, zodat aanvullende applicaties of programma s ontwikkeld worden. Een belangrijke eis voor zo n programma is dat de voortgang ten aanzien van participatie inzichtelijk gemaakt wordt en dat het systeem een signaalfunctie heeft bij afwijkende ontwikkelingen. Aspecten die hierbij aan de orde komen zijn bijvoorbeeld: Welke systemen moeten tijdens de intake geraadpleegd kunnen worden (bijvoorbeeld GBA, ISI, BPI)? Wat vergt dit van de beschikbare hardware, netwerken en datacommunicatie? Welk systeem wordt gehanteerd als klantvolgsysteem? Vaak worden bijvoorbeeld voor inburgering en re-integratie verschillende systemen gebruikt. Welke formulieren en gegevensdefinities worden gehanteerd? Hoe kunnen de managementrapportages en de verantwoording worden ingeregeld? Adequate huisvesting Een nieuwe werkwijze de combinatie van meerdere loketten in één intake - brengt mogelijk consequenties met zich mee voor de huisvesting. De opzet van de intake bepaalt waar deze plaats vinden, bijvoorbeeld op een locatie in de wijk of op het Werkplein. Buurtflat in Utrecht De werkwijze in Utrecht vraagt om een locatie in de buurt. Dit is een belangrijk onderdeel van de aanpak, een plaats waar bewoners terecht kunnen voor verschillende spreekuren, waar vervolgafspraken gemaakt kunnen worden en waar ze ook zelf initiatieven kunnen ontplooien. 8 ISI, BPI, GBA, Sonor, GWS4ALL, SUWI-net Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart

15 3 4D-intake in Schiedam De 4D-intake De gemeente Schiedam heeft in het kader van het Participatiebudget een integrale intake en daaraan gekoppeld integraal klantmanagement ontwikkeld. In de integrale intake (de 4D-intake) zijn vier domeinen vertegenwoordigd: Inburgering, Werk, Educatie en als vierde domein de afstemming met Wonen, Zorg en Welzijn. Door een wijkgerichte aanpak wordt de integrale benadering nog verder versterkt. Met de 4D-intake wordt beoogd dat: - de klant slechts één keer een intake hoeft te ondergaan waar dan alle nodige gegevens worden uitgevraagd; - er een integraal doelperspectief wordt opgesteld; - er bij het traject rekening gehouden wordt met de andere levensdomeinen. Domeinen die de intake in Schiedam bestrijkt: Inburgering Werk Educatie Wonen, Zorg, Welzijn Wijkgericht Schiedam x x x x x 3.1 Achtergrondinformatie: De 4D-intake Inburgering moet leiden tot participatie in de Schiedamse samenleving. Het is daarom niet alleen belangrijk dat iemand slaagt voor het inburgeringsexamen, maar ook dat iemand werk vindt, vrijwilligerswerk gaat doen of actief betrokken is bij de opvoeding van de kinderen. Bij de vaststelling van de mate van (mogelijke) participatie wordt aansluiting gezocht bij de Participatieladder die begint bij maatschappelijke inactiviteit en eindigt met arbeid in dienstbetrekking. 9 Schiedam heeft voor het domein inburgering, in navolging van het Deltaplan Inburgering, voor de komende periode als aandachtspunten vastgesteld: - Verbetering van de kwaliteit van de inburgering. - Versterking van de organisatie van inburgering. - Verhogen van het volume inburgeringstrajecten. Schiedam voert een pilot wijkgericht inburgeren uit in de wijk Nieuwland, die ook één van 40 Krachtwijken is. 9 Visiebouwstenen voor het inrichten van het participatiebudget, beleidsnota gemeente Schiedam, cluster Maatschappelijke Ontwikkeling, afdeling Werk Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart

16 In het voorbereidingstraject Participatiebudget is gezocht naar een geïntegreerde intake. De methodiek voor de 4D-intake die hier beschreven wordt, is voor een groot deel geënt op de ervaringen binnen een eerder project 10 dat was gericht op Wwbklanten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. 3.2 Organisatie 4D-intake Disciplines in de intake en plaats binnen de organisatie De in de intake geïntegreerde disciplines (inburgering, werk, educatie en wonen, zorg & welzijn) vallen onder het cluster Maatschappelijke Ontwikkeling, één van de vijf clusters waarin de gemeentelijke organisatie is ingedeeld. De verantwoordelijke wethouder heeft onder meer Welzijn, Wmo, Onderwijs en Sociale Zaken in portefeuille. Er is een multidisciplinair wijkteam opgericht, dat als volgt is samengesteld: - 1 teamleider - 3 Participatiecoaches (waaronder één met ervaring als inburgeringsconsulent) die de intake afnemen - 1 Werkcoach van UWV WERKbedrijf - 3 Rechtmatigheidsconsulenten (toetsing aanvraag, inkomensmanagement, bijzondere bijstand) - 1 Frontoffice medewerker schuldhulpverlening - 1 Werkmakelaar (zit niet binnen het team, maar wel vaste account) - 2 Medewerkers handhaving - 1 Kwaliteitsmedewerker (recht- en doelmatigheid) - 1 Administratieve ondersteuner / projectassistent Door het samenbrengen van de participatiecoaches en de inhoudelijke specialisten (zoals rechtmatigheidsconsulenten) onder één aansturing, wordt gewaarborgd dat de focus op de participatie van de klant maximaal is. Er zijn korte lijnen binnen het team wat de kennisuitwisseling over de klant vergemakkelijkt. Om het interdisciplinair werken op teamniveau te borgen is er wekelijks een teamoverleg en één maal per twee weken een intervisiebijeenkomst. De kennis over inburgering in het team is gegarandeerd, doordat er een inburgeringsconsulent aangesteld is als één van de drie participatiecoaches. Niet alle disciplines zijn opgenomen in het multidisciplinaire team. Bijvoorbeeld Steunpunt Vrijwilligerswerk, Steunpunt Jongeren, de formulierenbrigade en het team invordering ontbreken. In de pilot moet achterhaald worden wat de optimale samenstelling is van het team. In ieder geval stemt het multidisciplinaire team nadrukkelijk met deze disciplines af wanneer dit nodig is voor het traject. Ook de manier waarop de expertise van het ROC met betrekking tot volwasseneducatie ingezet kan worden, moet zich nog verder uitkristalliseren. 10 Met Kompas Koersen Naar Eigen Kracht, De problematiek, de aanpak, de resultaten en successen. Gemeente Schiedam, afdelingen Werk en Inkomen, mei Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart

17 De pilot gaat vooraf aan een herstructurering van de afdelingen Werk en Inkomen, waarbij de wijkgerichte aanpak breed wordt doorgevoerd en er wijkteams gevormd worden Werkproces 4D-intake 12 Doelgroep Voor de pilot is gekozen voor een postcodegebied in de wijk Nieuwland. Daarbinnen bestaat de doelgroep uit een optelsom van de doelgroepen van het inburgerings-, educatie- en re-integratiebeleid. Er is gekozen om in de pilot alleen met nieuwe instroom te werken. De verwachting was dat er 350 4D-intakes gehouden zouden worden, wat zou leiden tot een totale caseload voor het team van 200 aan het eind van de pilot. 13 Aanmelding Doelgroep Inburgeringsbehoeftigen en plichtigen Hoe komt deze binnen? - oproep door de gemeente - melding bij de gemeente - werving door de gemeente of een derde Uitkeringsgerechtigden (Wwb) - melding UWV WERKbedrijf - melding bij gemeente voor uitkering - melding bij jongerenloket (blijft buiten pilot) NUG-ers (die niet inburgeren) - melding bij UWV WERKbedrijf - werving door de gemeente Educatiecursisten - doorverwijzing door de gemeente - melding bij het ROC na doorverwijzing door AMW of welzijnsinstellingen - werving door het ROC Wanneer een persoon uit het betreffende postcodegebied langs één van de kanalen binnenkomt, wordt deze doorverwezen voor een afspraak met een participatiecoach. Eerst vindt een basisinschrijving plaats, die binnen een week gevolgd wordt door de 4D-intake. De basisinschrijving kan op verschillende manieren plaatsvinden: via de servicedesk, iemand kan langskomen of het gebeurt digitaal. 11 Met ingang van 1 februari 2010 werkt de afdeling Werk en Inkomen van Schiedam in multidisciplinaire teams met een wijkgerichte en integrale aanpak. 12 Zie ook bijlage 2 voor een schema van het werkproces. 13 Uiteindelijk is men uitgekomen op een caseload van ongeveer 160. Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart

18 Vooronderzoek Voorafgaand aan de intake verzamelt de participatiecoach informatie over de klant met behulp van diverse systemen, zoals GWS4ALL, FRIS, Sonar, BPI, ISI en SUWInet. De werkcoach wint eventueel informatie in via Sonar (historie-informatie of recente informatie). Indien het gaat om een klant die inkomen nodig heeft (uitkering, bijzondere bijstand) wordt de hulp ingeschakeld van de rechtmatigheidsconsulent. Ook deze doet een vooronderzoek. Indien er nog vragen/signalen zijn vanuit de rechtmatigheidsconsulent zullen deze worden doorgegeven aan de participatiecoach. Deze vragen kunnen dan tijdens de intake beantwoord worden. Aan de klant wordt ook gevraagd om een CV mee te nemen om zo de gegevens uit SUWI-net te checken. De intake De intake vindt plaats op het werkplein. Ten behoeve van de afname van de 4Dintake is een intakeformulier ontwikkeld (zie bijlage 1). Dit formulier is via GWS4ALL digitaal beschikbaar. Als het uit het vooronderzoek nodig blijkt, kan de werkcoach ook bij de intake aanwezig zijn. Een intakegesprek duurt gemiddeld 1,5 uur. 80% van de intakes wordt in één gesprek afgehandeld. Er wordt een vervolgafspraak gemaakt voor de bespreking van het trajectplan. In de tussentijd kan er telefonisch en via contact zijn met de participatiecoach, mocht de klant dat nodig vinden. Als het gaat om inburgeraars (plichtige of behoeftige) vindt aanvullend op de 4Dintake een TIWi- of Toni-onderzoek plaats, om taalniveau en leertempo te bepalen. Deze worden door een onafhankelijk bureau afgenomen. Er kunnen ook andere aanvullende toetsen afgenomen worden, zoals een beroepskeuzetest of EVC-toets. Rapportage en overleg met multidisciplinair team Op basis van de intake stelt de participatiecoach in concept een integraal doelperspectief en trajectplan op. Als het een inburgeraar betreft, dan wordt ook het examenprofiel vastgesteld. Dit wordt vervolgens met collega s van het multidisciplinair team afgestemd. De participatiecoach bepaalt welke teamleden er bij dit overleg nodig zijn. Vragen die aan de orde kunnen komen zijn: - Welke bouwstenen (inburgering, re-integratie, educatie) moeten er in het traject; kunnen die naast elkaar staan of is er een bepaalde volgorde nodig? - Hoe intensief kan het traject zijn? - Aan welke randvoorwaarden moet worden voldaan om het traject te starten? - Wat zijn de consequenties na afstemming met het vierde domein (indien relevant)? Vaststellen integraal doelperspectief en opstellen trajectplan Het doelperspectief en trajectplan worden in principe in overleg met de klant opgesteld. In de praktijk gebeurt dit in een vervolggesprek op de 4D-intake, nadat de participatiecoach afgestemd heeft met de andere teamleden. Het trajectplan wordt na instemming van de klant door de klant en de participatiecoach ondertekend. Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart

19 Overdracht trajectaanbieder De participatiecoach maakt, met de klant, een keuze voor een trajectaanbieder. De informatie gaat niet één op één naar de trajectaanbieder. Deze ontvangt alleen de relevante informatie, zoals de toetsresultaten en wat verder van belang is voor het met goed gevolg kunnen afleggen van het traject, zoals behoefte aan kinderopvang, beschikbaarheid, informatie over belemmeringen et cetera. Klantmanagement De participatiecoach is gedurende het (inburgerings)traject (en eventueel daarna, als er nog een vervolg is) tevens de klantmanager. De klant heeft dus maar met één persoon te maken. Het werkproces klantmanagement begint op deze manier in principe bij binnenkomst van de klant en eindigt bij de uitstroom. Ook kan er nazorg geboden worden. Klanten die binnen Schiedam verhuizen uit het betreffende postcodegebied blijven bij hun klantmanager, zodat er continuïteit in het klantmanagement is Differentiatie en mogelijke uitkomsten intake Van de 130 4D-intakes die op het moment 14 van deze beschrijving gehouden waren, waren er 38 waarbij het item inburgeren centraal aan de orde was. 15 Het kan gebeuren dat iemand in eerste instantie voor inburgering binnen komt, maar niet inburgeringsplichtig of -behoeftig blijkt te zijn. Uit de intake kan wel de behoefte blijken aan een ander educatief aanbod, bijvoorbeeld van het ROC. Het kan ook zijn dat iemand die zich meldt voor een Wwb-uitkering inburgeringsplichtig of -behoeftig blijkt. In dat geval wordt gekeken hoe een traject gericht op werk gecombineerd kan worden met een inburgeringstraject. Als een werkzoekende inburgeraar tijdens het intakeproces werk vindt, zal de participatiecoach onderzoeken of een gemeentelijk aanbod voor inburgering toch mogelijk is. De gemeente Schiedam wil dat zoveel mogelijk mensen op een zo hoog mogelijk niveau participeren. Op basis van de behoefte van de klant en dat wat de gemeente noodzakelijk vindt, komt de participatiecoach, samen met de klant, tot een doelperspectief. Bij het formuleren van het gewenste participatieniveau van de klant wordt rekening gehouden met het vierde domein (wonen, zorg, welzijn). Wanneer hier problemen liggen die de participatie belemmeren, dan wordt daar eerst aan gewerkt.. Zo kan er bijvoorbeeld in het trajectplan staan dat er in overleg met een GGZ-instelling, eerst vier maanden gewerkt wordt aan persoonlijke problematiek, voordat een participatievoorziening zoals inburgering wordt aangeboden. 14 Begin oktober Deze lijn heeft zich voortgezet; over de gehele pilot genomen stond in circa 30% van de intakes staat inburgering centraal. Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart

20 3.3 Inhoud van de 4D intake Breedte en diepte van de intake Integrale benadering In de oude benadering richtte het doelperspectief zich slechts op één van de domeinen en had het een korte-termijnkarakter. Iemand moest een inburgeringsexamen halen of een educatietraject volgen. In de nieuwe werkwijze wordt het doel geformuleerd in termen van participatie en bevat het doelperspectief alle (relevante) elementen op het gebied van inburgering, re-integratie en educatie. Zoals hiervoor al aangegeven moet bij het formuleren van het inburgerings- of participatiedoel ook rekening gehouden worden met de situatie van de klant als het gaat om wonen, zorg en welzijn. Factoren in de persoonlijke levenssituatie die belemmerend of stimulerend kunnen zijn om een traject te volgen, komen ruimschoots aan de orde. Zo wordt er gevraagd of de klant prettig woont, of zorgen heeft voor zichzelf of familie. Verder wordt ook de gezondheidssituatie van de klant besproken. Gespreksonderwerpen in de intake: - Werk en werkervaring - Opleiding, kwaliteiten en vaardigheden - Inkomen, schulden - Wonen - Gezondheid - Zorg voor familie - Kinderopvang - Indien van toepassing informatie over Wi of Wwb De wijkgerichte aanpak versterkt deze integrale benadering en past logisch binnen de pilot wijkgericht inburgeren. De participatiecoaches beschikken over een grote kennis van het wijknetwerk, kennen de organisaties en bouwen persoonlijke contacten op. Ze weten hierdoor goed welke activiteiten er in de wijk plaats vinden en kunnen daardoor ook hun klanten hierin goed adviseren. Door de persoonlijke contacten is ook een snelle doorverwijzing mogelijk. De producten die ingezet kunnen worden, kunnen uit alle vier de domeinen afkomstig zijn. Het kan gaan om duale trajecten, re-integratievoorzieningen, educatie (waaronder alfabetisering), maar ook zorg, welzijnsvoorzieningen of vrijwilligerswerk die in samenhang met elkaar worden gebracht. Indien de bestaande reguliere trajecten onvoldoende aansluiten op behoefte, heeft de participatiecoach ook ruimte om zelf maatwerktrajecten in te kopen. Schiedam wil veel gebruik maken van PIBtrajecten. Ook indien een inburgeraar kiest voor een PIB blijft de werkwijze in principe hetzelfde: de participatiecoach stelt samen met de klant een doelperspectief en trajectplan op en blijft gedurende de uitvoering van het plan de klant intensief volgen Methoden Bij de 4D-intake maakt de gemeente Schiedam gebruik van verschillende methodes, zoals het intakeformulier, de participatieladder en een empowermentprofiel. Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart

21 Intakegesprek De intake wordt in het Nederlands gehouden. Als mensen het Nederlands onvoldoende machtig zijn, neemt de klant vaak zelf iemand mee die kan vertalen en er kan ook een beroep gedaan worden op anderstalige collega s. In het uiterste geval wordt gebruik gemaakt van de tolkentelefoon. Als basis voor het gesprek dient het intakeformulier (zie bijlage 1). Dit bevat de hoofdthema s Werk (inclusief kinderopvang en justitie), Opleiding, kwaliteiten en vaardigheden en Zorg, wonen, inkomen en schulden. De vragenlijst wordt beschouwd als Gesprekshouding participatiecoach tijdens de intake: - Open vragen en houding - Geïnteresseerd zijn - Respect tonen - Ruimte geven - Drempel laaghouden - Positieve feedback - Focus op wat goed gaat - Belemmeringen serieus nemen - Jezelf als persoon laten zien - WIJ gevoel creëren - Direct je meerwaarde laten zien door oplossing van essentiële problemen van de klant indicatief. Uit het vooronderzoek kan al een bepaalde richting blijken. Het is aan de participatiecoach om aan te voelen of er op bepaalde thema s door moet worden gevraagd. Het vragenformulier wordt niet altijd helemaal letterlijk afgewerkt tijdens de intake. Indien van toepassing draagt de participatiecoach zorg voor de informatie aan de klant inzake de Wi en de Wwb-uitkering (rechten, plichten, procedure, voorzieningen en informatiemap). De participatiecoach probeert in het eerste gesprek zoveel mogelijk de meest urgente zaken naar boven te krijgen, waarop direct actie ondernomen moet worden. Met de klant worden afspraken gemaakt over wat van hem in de tussentijd verwacht wordt. Participatieladder De gemeente Schiedam maakt gebruik van de Participatieladder om het huidige en gewenste niveau van participeren van de klant vast te stellen. Op basis van de inschaling op de Participatieladder wordt ook een bijpassende participatievoorziening aangeboden. Participatieladder Trede 6 Betaald werk Trede 5 Betaald werk met ondersteuning Trede 4 Onbetaald werk Trede 3 Deelname georganiseerde activiteiten Trede 2 Sociale contacten buiten de deur Trede 1 Geïsoleerd Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart

22 Empowermentprofiel In de visie van Schiedam ligt de oorzaak van niet participeren mogelijk aan een tekort aan empowerment. Onder empowerment wordt verstaan zelf regie nemen over je eigen leven 16. Vandaar dat men ter ondersteuning van de intake en de klantregie werkt met een empowermentprofiel. (zie ook bijlage 3.) Men onderscheidt zes componenten met betrekking tot empowerment, namelijk: - competentie - zelfbeschikking - impact - betekenis - positieve identiteit - groepsoriëntatie. In het contact met de klant onderzoekt men hoe deze scoort op de verschillende componenten Benadering van klanten In de benadering van de klanten, hanteert men zes uitgangpunten: 1. Werken vanuit vertrouwen door het verkleinen van de afstand tussen participatiecoach en klant en werken aan binding. 2. De aandacht richten op de mogelijkheden van de klant. 3. Pragmatisch omgaan met belemmeringen, werken aan persoonlijke problemen. 4. Coalitievorming: ondersteuning bieden aan de klant. 5. Klant krijgt steeds meer verantwoordelijkheid en daardoor groeit het zelfvertrouwen. 6. De participatiecoach helpt om angst voor verandering te overwinnen door de voordelen te laten inzien van de nieuwe situatie. In bijlage 4 wordt toegelicht hoe deze uitgangspunten in de praktijk werken Relatie klantmanagement De participatiecoach doet gedurende het gehele traject de klantregie. De participatiecoach voert uiteraard niet het hele traject zelf uit, maar besteedt dit uit aan in- en externe partijen, zoals taalaanbieders. De participatiecoach is de verbindende schakel naar eventuele specialistische inzet vanuit het multidisciplinaire team. Dus als het gaat om een inburgeraar met een Wwb-uitkering, houdt de participatiecoach de regie, maar blijft de Methodieken met betrekking tot de klantregie: - Coalitie als basis (WIJ) - Klant steeds meer zelf laten doen - Individuele coaching klant - Plan van aanpak regisseren - Gestructureerd werken aan de aanpak op de verschillende dimensies van empowerment - Inschakeling van derden 16 Zie 17 Zie bijlage 3 voor een verdere uitleg van de empowerment componenten en de manier waarop deze inzichtelijk gemaakt worden. Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart

23 medewerker handhaving verantwoordelijk voor dit onderdeel. In principe verlopen alle klantcontacten via de participatiecoach. Echter, de mate waarin de leden van het multidisciplinaire team rechtstreeks contact onderhouden met de klant, verschilt per klant en hangt af van de mate van zelfstandigheid van de klant. Naarmate de klant zelfstandiger is zal de participatiecoach hem meer in de gelegenheid stellen direct contact te onderhouden met de collega s van het multidisciplinaire team. De regie is een stuk strakker dan bij normale klantcontacten. Dit vertaalt zich vooral in een veel frequenter klantcontact. Ook bezoekt de participatiecoach de klant soms op locatie, bijvoorbeeld bij het inburgeringstraject, op zijn/haar stage of werk en ook huisbezoek behoort tot de mogelijkheden. Daarnaast onderhoudt de participatiecoach nauw, persoonlijk contact met de uitvoerende partners. Hij besteedt veel tijd aan het ontwikkelen van kennis en een persoonlijk netwerk bij de organisaties uit de sociale kaart. 3.4 Organisatorische randvoorwaarden Organisatieverandering De uitkomsten en de vertaling van deze pilot betekenen een verandering voor de gehele organisatie. De teamleiders Werk en Inkomen binnen het cluster Maatschappelijke Ontwikkeling vervullen een actieve rol in de overdracht van informatie naar hun teams en moeten draagvlak creëren voor de gekozen aanpak. Daarom nemen zij allemaal deel aan een klankbordgroep. Daarnaast zijn er specifieke Bijpraat-bijeenkomsten gepland waar de betrokkenen uit de uitvoerende teams worden geïnformeerd. Communicatie over de pilot gemeentebreed vindt plaats via een nieuwsbrief en intranet. Vanwege de impact van de pilot voor de organisatie zijn ook P&O en de OR actief bij het traject betrokken. De teamleden van het pilotteam hebben bij alle bestaande teams binnen de afdeling Werk en Inkomen presentaties gehouden. Op die manier probeert het team transparant te zijn in haar ontwikkeling en de overige medewerkers mee te nemen in de voor hen nog komende veranderingen Inkoop Een goede samenwerking met bestaande en eventuele nieuwe partners is cruciaal om de ambities ten aanzien van participatie te realiseren. Het gaat hierbij om uitvoerders op het gebied van inburgering, re-integratie en educatie, maar ook om welzijnsorganisaties. De gemeente wil meer integrale trajecten aan kunnen bieden. Dit vraagt van de contractpartners meer samenwerking. Schiedam kiest er daarom voor regionale partners zoveel mogelijk te behouden. Ook wil ze langlopende overeenkomsten aangaan met de contractpartners, in ruil waarvoor van hen gevraagd wordt om met elkaar samen te werken. Tot slot worden kwaliteit en duurzaamheid belangrijker gevonden dan de prijs. De gemeente overlegt met Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart

24 contractpartners om samen te zoeken naar nieuwe (samenstellingen van) trajecten voor specifieke doelgroepen. Een gemeentelijke werkgroep heeft voorstellen gedaan om de inkoop te verbeteren en meer eenheid aan te brengen in de wijze waarop met contractpartners wordt omgegaan. Aandachtspunten daarbij zijn: - Bundeling contractbeheer (voor contracten bekostigd uit het participatiebudget) - Eén registratiesysteem van contracten, eventueel binnen GWS4ALL - Gestructureerd structureel overleg met contractpartners - Standaardformat en vaste frequentie voor rapportages - Ontwikkelen één modelcontract - Eén evaluatieformat voor contracten Personeel: competenties en opleiding Competenties participatiecoach Van participatiecoaches wordt verwacht dat ze onbevooroordeeld zijn ten opzichte van klanten. Ze moeten breed kunnen en durven kijken. Ook dienen ze te beschikken over wetstechnische kennis van wetten als de Wi en Wwb en het aanbod aan trajecten te kennen. Er is een uitgebreid functieprofiel voor de participatiecoach opgesteld dat grotendeels geënt is op het profiel van de werkcoach van het UWV WERKbedrijf. Scholing en training De nieuwe werkwijze vraagt nieuwe competenties en vaardigheden. Een van de uitkomsten van de pilot moet een ondersteunend opleidingsplan zijn voor de nieuw te vormen geïntegreerde wijkteams. Bij de kennisoverdracht is een duidelijke rol weggelegd voor eigen medewerkers, die immers op de verschillende gebieden de nodige expertise al bezitten. Voor het pilotteam is een uitvoerig introductieprogramma opgezet van vijf dagen. Het doel was dat iedereen aan het eind van die week zicht zou hebben op wat het Participatiebudget inhoudt en de richting van integraal en wijkgericht werken begreep. Inhoud introductiemap - Presentatie door clustermanager - Plan van aanpak - Klantprofielen - Re-integratienota - BGS (WSW-voorziening) - FITh (activeringstrajecten) - Sagenn (zorgtrajecten) - Leer/werktrajecten Groene brigade/het Goed/ Formulierenbrigade - Zelfstandig ondernemerschap - Werkgeversservicepunt - Kinderopvang - Nota inburgeren - Wijkgerichte inburgering - Inburgeragenda - Contractpartners inburgering - Instrumenten UWV WERKbedrijf - Wijkactieplan Nieuwland - Gemeentelijk Overleg Sluitende Aanpak (jongeren) - Wmo loket - Centrum Jeugd en Gezin - Nazorg veelplegers - Programma dienstverlening - Steunpunt Jongeren - Instructie GWS - Werkproces participatiecoach Vervolgens hebben de participatiecoaches een verdiepingsslag gemaakt door kennis te maken met de externe contractpartners en de diverse initiatieven van het wijknetwerk. Elkaar kennen en weten te vinden werkt, Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart

25 zo is de ervaring, vele malen beter dan uitsluitend een overdracht via folderinformatie. Voorts is er eens in de twee weken een casuïstiekbespreking ICT ondersteuning van het werkproces In afstemming met het landelijke implementatietraject Participatieladder, ontwikkelt Schiedam een eigen werkproces. De eisen waarin dit werkproces moet voldoen, zijn: - De klant moet leidend zijn; niet het proces; - Het werkproces moet ondersteunend en simpel zijn, zeker wanneer straks de gehele organisatie ermee gaat werken; - Zo min mogelijk overdrachtsmomenten; - Het moet de noodzakelijke managementinformatie kunnen genereren, evenals de SRG-statistiekgegevens voor het CBS Ondersteunend voor dit werproces is GWS4ALL. Hier staat per domein steeds één werkproces open. Telkens wanneer een activiteit is afgerond, wordt het klantprofiel in relatie tot de Participatieladder opnieuw vastgesteld, tot het gewenste participatieperspectief is bereikt en de klant uitstroomt. 3.5 Opvallend in Schiedam Samenstelling team en wijze van samenwerking disciplines Het team is samengesteld door middel van een interne sollicitatieprocedure. Belangrijke criteria waren enthousiasme, ontwikkelingsbereidheid en veranderingsbereidheid. In de pilot moest uitgevonden worden wat de beste samenstelling is van het multidisciplinaire team. Zo was het de vraag hoe de specifieke deskundigheid met betrekking tot educatie in het team een plaats kon krijgen; oorspronkelijk was iemand van het ROC als intermediair toegevoegd aan het team, maar dat bleek niet zinvol te zijn aangezien er relatief weinig educatievragen binnen kwamen. Een andere vraag was of schuldhulpverlening structureel een plaats moest krijgen binnen de integrale wijkteams Flexibiliteit Het uitvoeren van een pilot betekent dat bestaande zekerheden en oplossingen moeten worden losgelaten, zonder dat tot op detailniveau al helder is wat daarvoor in de plaats komt. Dit vraagt om vertrouwen en een open houding ten opzichte van verandering, zowel bij de medewerkers, de leidinggevenden als op bestuurlijk niveau. Belangrijk is dat er ruimte is om fouten te mogen maken en dat bestuur en management zich realiseren dat die ruimte vertaald moet worden in tijd, formatie en 18 Uiteindelijk is schuldhulpverlening niet opgenomen in de integrale wijkteams. Drie voorbeelden van geïntegreerde intake, RadarAdvies, maart