Doel van de Wet inburgering is ervoor te zorgen dat vreemdelingen die zich in Nederland vestigen:

Transcriptie

1 Bijlage 1 Wat is inburgeren? Doel van de Wet inburgering is ervoor te zorgen dat vreemdelingen die zich in Nederland vestigen: * Nederlands kunnen spreken, verstaan, lezen en schrijven * leren hoe de Nederlandse samenleving in elkaar zit Dat is belangrijk om beter te kunnen deelnemen aan onze samenleving. Kennis van Nederland en de Nederlandse taal maakt het gemakkelijker om bijvoorbeeld werk te vinden, een gesprek met de dokter te voeren of kinderen te helpen bij hun huiswerk. Daarom is een centraal element in het inburgeringsbeleid de combinatie van leren en toepassen van het geleerde in de praktijk. Dat kan tijdens vrijwilligerswerk, maar natuurlijk ook gedurende betaald werk of een stage. Ook zijn er voorzieningen waarbij het leren van de taal gecombineerd wordt met opvoedingsondersteuning of met maatschappelijke activering. Eigenlijk alles waarvan de gemeente vindt dat leren en toepassing van het geleerde gelijktijdig en in samenhang met elkaar plaatsvinden. We spreken in zulke gevallen over duale inburgeringstrajecten. Voor de meeste vreemdelingen (personen met een andere dan de Nederlandse nationaliteit) is het verplicht om aan de inburgeringsplicht te voldoen. Ze hebben aan de inburgeringsplicht voldaan als ze het inburgeringsexamen hebben gehaald of een ander diploma hebben (gehaald) dat vrijstellend is voor de inburgeringsplicht. Als het inburgeringsexamen niet wordt gehaald krijgt de inburgeraar geen verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd. Daarom is voor het overgrote deel van de inburgeraars het verkrijgen van een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd het doel van inburgeren en niet zozeer het duurzaam participeren aan de Nederlandse samenleving. Gemeenten bieden inburgeraars een zogenaamde inburgeringsvoorziening aan. Zo n voorziening houdt in dat de gemeente voor een inburgeraar een opleiding en de kosten van het inburgeringsexamen betaalt. Gemeenten ontvangen hiervoor van het Rijk financiële middelen (geïntegreerd in het Participatiebudget). De afdeling Sociale Zaken van de gemeente Hilversum voert al geruime tijd de Wet Inburgering uit. In de praktijk betekent dit dat vreemdelingen zich kunnen melden bij Sociale Zaken of door Sociale Zaken worden uitgenodigd voor een intakegesprek met een klantmanager. De klantmanager beoordeelt vervolgens of de vreemdeling onder de werking van de Wet inburgering valt: de vreemdeling is of een verplichte of vrijwillige inburgeraar (onderdanen van de EU en personen die zijn genaturaliseerd). De inburgeraar wordt vervolgens geïnformeerd over zijn mogelijkheden om in te burgeren en krijgt in principe een inburgeringstraject aangeboden. Deze voorzieningen zijn in de regel duaal en kunnen gecombineerd worden met re-integratie. Er wordt geen voorziening vastgesteld als de inburgeringsplichtige geen voorziening nodig heeft of op andere wijze invulling wil geven aan zijn inburgeringsplicht. Deze inburgeringsplichtigen ontvangen een handhavingsbeschikking. Behaalt de inburgeringsplichtige niet binnen de vastgestelde termijn zijn inburgeringsexamen, dan legt de gemeente een boete op en stelt in de boetebeschikking een nieuwe termijn vast waarbinnen de inburgeringsplichtige alsnog het inburgeringsexamen moet hebben behaald. 1

2 Bijlage 2 Terugblik op het Deltaplan en de Hilversumse Inburgeringsagenda Het kabinet presenteerde in september 2007 het zogenaamde Deltaplan Inburgering (looptijd tot en met 2010) en stelde extra financiële middelen beschikbaar aan de gemeenten voor de uitvoering. Het doel van het Deltaplan was om: - het aantal inburgeraars te vergroten; - de kwaliteit van de inburgeringsvoorzieningen te verbeteren. Met het Deltaplan begon het kabinet aan een enorme inhaalslag op het gebied van inburgering en werd inburgering onlosmakelijk aan participatie verbonden. Het kabinet spoorde de gemeenten aan om actief diverse groepen inburgeraars (oudkomers, nieuwkomers en vrijwillige inburgeraars) te werven. In 2010 stelde het kabinet zelfs een extra financiële bijdrage in het vooruitzicht als de gemeenten meer inburgeraars op traject zetten dan op basis van de standaard norm werd verwacht. De gemeente Hilversum was één van de 300 gemeenten die de extra financiële bijdrage ontving en meer inburgeringstrajecten realiseerde dan vooraf was afgesproken. Landelijk zijn de ambities van het Deltaplan nagenoeg gerealiseerd: eind 2009 is met gemeenten afgesproken dat zij in inburgeringsvoorzieningen zouden aanbieden. In 2010 hebben gemeenten landelijk ruim voorzieningen aangeboden Hilversumse Inburgeringsagenda Ook de gemeente Hilversum heeft haar steentje bijgedragen aan het Deltaplan. Het is de gemeente Hilversum namelijk gelukt om het aantal inburgeraars tussen 2007 en 2010 te vergroten: er werden in totaal 768 inburgeringsvoorzieningen gerealiseerd Daarmee werd de ambitie van de Hilversumse Inburgeringsagenda bijna gehaald. De ambitie was om 491 inburgeringsvoorzieningen tussen 2007 en 2009 en 286 in 2010 te realiseren, in totaal 777 inburgeringstrajecten Volumevergroting: project BPI De vergroting van het aantal inburgeraars kwam pas goed op gang in 2009 toen de afdeling Sociale Zaken besloot om ongeveer 1200 personen (oudkomers) waarvan de gegevens zijn opgenomen in het Bestand Potentiële Inburgeraars (BPI) versneld uit te nodigen voor een intake en een inburgeringsvoorziening aan te bieden. Het BPI is een landelijke, door de Dienst Uitvoering Onderwijs (de voormalige IB-Groep) beschikbaar gestelde database waarin alle oudkomers staan die mogelijk inburgeringsplichtig zijn. Om de versnelling te bereiken is extra personeel ingehuurd (6 inhuurkrachten) bovenop de vaste formatie. Het project startte op 1 juli 2009 en wordt eind 2011 afgerond. Eind 2010 had de afdeling Sociale Zaken ongeveer 1100 oudkomers opgeroepen, waarvan er ongeveer 30% in 2009 of 2010 zijn gestart met een inburgeringstraject. Daarnaast heeft een groot aantal oudkomers die in het kader van het project BPI werden uitgenodigd voor een intake een handhavingsbeschikking zonder voorziening ontvangen: 236 in 2009 en 153 in 2010 (tegenover 44 in 2007 en 41 in 2008). Het aantal inhuurkrachten wordt nu geleidelijk afgebouwd tot augustus

3 2.2. Kwaliteitsverbetering Een verbetering van de kwaliteit van de inburgeringsvoorzieningen werd met name bereikt door de inkoop en aanbesteding van diverse duale programma s bij twee taalaanbieders (ROC en Intop (inmiddels overgenomen door IVIO). De inkoop van duale programma s biedt de gemeente Hilversum de mogelijkheid om meer maatwerk te bieden aan inburgeraars. Was in 2007 nog maar 10% van de inburgeringsvoorzieningen duaal, anno 2010 is dat 94% (landelijk 68%). Het effect van het inburgeringtraject is groot. Het slagingspercentage ligt met 68% net iets onder het landelijk gemiddelde van 72%. 3

4 Bijlage 3 Effecten van inburgering op participatie Er is weinig bekend over de uiteindelijke effecten van inburgeringsvoorzieningen op de maatschappelijke positie van inburgeraars en hun mate van participatie in het maatschappelijk leven. In de Hilversumse Inburgeringsagenda lag de nadruk immers op een volumevergroting en een kwaliteitsverbetering en niet op een effectmeting. Evenwel zal een dergelijk onderzoek dit jaar worden uitgevoerd. Om u toch een beeld te geven van de effecten van inburgering op participatie, zijn hieronder de resultaten van 2 landelijke onderzoeken samengevat. De B&A Groep voerde in opdracht van de algemene commissie voor Wonen, Wijken en Integratie van de Tweede Kamer een kwalitatief onderzoek uit naar het effect van verschillende inburgeringstrajecten op participatie van inburgeraars in de Nederlandse samenleving. Het rapport Inburgeren en participeren werd in september 2010 aangeboden aan de Tweede Kamer. Dit onderzoek is complementair aan de evaluatie van de Wet inburgering, dat in opdracht van het toenmalige ministerie van VROM is uitgevoerd door Significant (rapport Volgsysteem inburgering, effect van inburgering op participatie, oktober 2010). Waar het evaluatieonderzoek zich met name richt op de werking en het doel van de Wet inburgering (de behaalde examens), richt het onderzoek van de B&A Groep zich expliciet op het beoogde effect van inburgering op participatie in de Nederlandse samenleving. Algemeen stelt het rapport van de B&A Groep dat iedere inburgeraar door het volgen van een inburgeringstraject een stapje zet op de ladder van meer participatie in de Nederlandse samenleving. Door het leren van de taal en het beter leren begrijpen hoe de Nederlandse samenleving in elkaar zit, wordt het voor inburgeraars eenvoudiger om contacten te leggen en zelfstandig handelingen te verrichten in het maatschappelijke verkeer. Inburgering neemt twee cruciale belemmeringen voor participatie weg, namelijk het beheersen van de Nederlandse taal en het (in meer of minder mate) begrijpen van de Nederlandse samenleving. Tijdens het traject trekt de inburgeraar meestal intensief op met medecursisten uit verschillende landen en een Nederlandse taaldocent. Ter voorbereiding op zijn inburgeringsexamen is hij genoodzaakt om bepaalde contactsituaties in de praktijk te oefenen en om daarvan bewijzen te verzamelen. Het inburgeringstraject heeft daarmee op zich al een participatie-element. Door lessen in de Nederlandse taal en samenleving aan te bieden in combinatie met werk, vrijwilligerswerk, opleiding, opvoeding en onderwijs, of maatschappelijke activering en door de lessen ook duidelijk op deze profielen in te richten, worden inburgeraars gefaciliteerd om te participeren op een wijze die bij hun eigen mogelijkheden en behoeften aansluit. Inburgering leidt tot: verhoging van de taalkennis: inburgeraars leren de Nederlandse taal te verstaan en te lezen en leren zich mondeling en schriftelijk uit te drukken in de Nederlandse taal; zelfstandigheid: inburgeraars verruilen een geïsoleerde positie waarin zij afhankelijk zijn van hun partner, kinderen en mensen in hun omgeving voor zelfstandigheid. Zij verrichten zelfstandig activiteiten (boodschappen, school, officiële instanties), kunnen zelf hun weg vinden (soms letterlijk: reizen met het openbaar vervoer) en hebben geen of minder ondersteuning nodig; emancipatie: inburgeraars -en zeker vrouwelijke inburgeraars- leren op te komen voor eigen belangen, leggen contacten buitenshuis en nemen deel aan georganiseerde activiteiten; zelfverzekerdheid: inburgeraars bouwen zelfvertrouwen op. Met één kanttekening: eerder verworven competenties lijken in de beleving van onze gesprekspartners in Nederland van weinig waarde; begrip van de Nederlandse samenleving: inburgeraars ervaren Nederland als een ingewikkeld land, met omgangsvormen die zij niet kennen, regels en procedures. Het inburgeringstraject helpt ze om deze omgangsvormen, regels en procedures toe te passen - en te begrijpen. 4

5 Voor veel inburgeraars stopt de stijging op de participatieladder niet met het voldoen aan de inburgeringseisen. Voor velen is het slechts een opmaat naar een vervolgopleiding of een zoektocht naar (passend) werk. De mogelijke stijging op de participatieladder hangt sterk samen met de leerbaarheid van de inburgeraar, de vooropleiding die hij of zij al in het land van herkomst heeft genoten en zijn of haar werkervaring in Nederland. De keuze voor het inburgeringstraject wordt hier dan ook mede op gebaseerd. 5