DIE SENWES GROEP ( die groep ) en die raad van direkteure ( die raad )

Transcriptie

1 KORPORATIEWE beheer Nakoming van King Kode met betrekking tot Korporatiewe Beheer ( King III ) DIE SENWES GROEP ( die groep ) en die raad van direkteure ( die raad ) van Senwes en sy verwante partye bedryf besigheid volgens die hoogste standaarde van korporatiewe beheer en in die belang van alle belanghebben des. Die groep se korporatiewe beste praktyke soos vervat in die handves, beleide en bedryfsprosedures en die toepassing daarvan word gereeld gemeet teenoor praktiese realiteite en uitvoering. Die beginsels en praktiese toepassing van King III is in plek regdeur die groep en werk goed. Die direksie is tevrede dat die groep in wese voldoen aan die bepalings en aanbevelings van King III en die aanvaarde beheerraamwerk. Die groep het die keuse uitgeoefen om nie aan die volgende King III beginsels te voldoen nie, weens die huidige aandeelhouerstruktuur: Die nie-uitvoerende voorsitter van die direksie is nie n onafhanklike direkteur nie maar word ondersteun deur n onafhanklike nie-uitvoerende ondervoorsitter; Die direksie bestaan nie uit n meerderheid onafhanklike direkteure nie; hoogste standaarde van korporatiewe beheer in die belang van alle belanghebbendes korporatiewe beste praktyke praktiese realititeite en uitvoering beginsels en praktiese toepassing van King III Die voorsitter van die direksie is die voorsitter van die Nominasiekomitee; Die voorsitter van die Vergoedingskomitee is nie onafhanklik nie maar is n nie-uitvoerende direkteur. Aandeelhouerstruktuur voldoen aan bepalings en aanbevelings van King III Soos hierbo aangedui, bepaal die aandeelhouerstruktuur die samestelling van die direksie en is dit soos volg: SENWESBEL BPK GRINDROD TRADING HOLDINGS (EDMS) BPK ( GRINDROD ) SENWES CAPITAL (EDMS) BPK SENWES SHARE INCENTIVE TRUST PRODUSENTE PUBLIEK 51,97% 20,42% 4,57% 2,01% 13,17% 7,86% Aantal aandele Die twee grootste aandeelhouers het n langtermyn strategiese siening van die goep en het derhalwe die meerderheid verteenwoordiging op die direksie. 36

2 Die direksie benadering DIE RAAD VAN DIREKTEURE Die nastrewing van die bestuur van die groep en die maatskappy ooreenkomstig goeie korporatiewe beheerbeginsels is steeds van toepassing en die direksie bestaan uit 13 lede, soos hieronder aangedui: Aandeelhouer Senwesbel Bpk 6 Grindrod Sowel as: Onafhanklike nie-uitvoerende direkteure Uitvoerende direkteure 3 Raadslede 1 (1 alternatiewe direkteur) Geen direksieveranderinge het gedurende die jaar onder oorsig plaasgevind nie. Direkteure word genomineer en verkies deur aandeelhouers en voorsiening is gemaak vir rotasie in die vorm van 'n rotasieprogram in terme waarvan geen direksielid se dienstermyn drie jaar mag oorskry nie. Direkteure word aangestel deur die aandeelhouers, onderworpe aan herverkiesing, ingevolge die Maatskappywet en die Akte van Oprigting ( AVO ). 3 Die samestelling en prestasie van die direksie, individuele direkteure en komitees word deeglik deur die Nominasiekomitee gemonitor. Aandeelhouers ontvang inligting oor direkteure ten einde hulle in staat te stel om ingeligte besluite te neem met betrekking tot die verkiesing van sodanige direkteure. Die heraanstelling van nie-uitvoerende direkteure is nie 'n outomatiese proses nie. Die direksiekomitees lewer 'n belangrike bydrae tot die effektiwiteit van die direksie deur te verseker dat volledige oorsig en verslagdoening wel plaasvind. Die voorsitters van die direksiekomitees doen volledig verslag aan die direksie ten einde te verseker dat die funksies van die komitees uitgevoer word ooreenkomstig die geskrewe mandate. Geskrewe mandate en magtigings vir die direksie is in plek gestel in die handves van die direksie, in terme waarvan sekere magte vir die direksie, as die hoogste besluitnemingsliggaam, gereserveer is. Daar word op dié wyse verseker dat die direksie al sy verantwoordelikhede nakom. oorsig verslae die besigheid DIREKSIEVERGADERINGS EN BYWONING VAN DIREKSIEVERGADERINGS Die direksie het ses keer gedurende die jaar onder oorsig vergader en twee addisionele vergaderings is gehou, met spesifieke fokus op strategie en die strategiese finansiële planne van die groep. Die direksie is ernstig oor die maatskappy se sake en vergaderings word goed bygewoon, soos dit duidelik blyk uit die volgende tabel: Naam van direkteur Raad Ouditkomitee Risikokomitee Vergoedingskomitee Nominasiekomitee Beleggingskomitee Sosiale & Etiese Komitee Aantal vergaderings 8** Nie-uitvoerend: JDM Minnaar (Voorsitter) 7/8 3/3 2/2 1/2 2/2 2/2 - ZBM Bassa 7/8 3/3-2/ SF Booysen (Ondervoorsitter) 8/8 3/3-2/2 2/2 2/2 - JBH Botha 8/8 3/ /1 AJ Kruger 8/8 3/ /2 2/2 - NDP Liebenberg 8/8 3/3 2/2 2/ JJ Minnaar 8/8-2/2 2/ TF van Rooyen 8/8-2/ /1 WH van Zyl 8/8-2/ /1 AG Waller 7/ /2 - Uitvoerend: F Strydom 8/8-1/ CF Kruger 8/8-2/ JMB Maswanganyi 8/ /1 (** Sluit strategiese beplanningsessies in) korporatiewe beheer volhoubaarheid finansiële state 37

3 Agter: Jaco Minnaar, Nico Liebenberg, Andrew Waller, Tom van Rooyen en Zarina Bassa. Voor: Francois Strydom en Danie Minnaar. Senwes Raad van Direkteure JDM (Danie) Minnaar VOORSITTER Direkteur sedert September 1999 B.Com Danie boer sedert 1988 in die Kroonstad distrik en is vir baie jare reeds deel van die landbousektor. Hy is n voormalige voorsitter van die Vrystaat Landbou-unie Jongboerkomitee en was betrokke in die implementering en bevordering van graanbemarking op Safex. Lidmaatskap van direksiekomitees: Nominasie (Voorsitter), Belegging en ex officio-lid van alle direksiekomitees Ander belangrike direkteurskappe: Senwesbel Bpk F (Francois) Strydom GROEP HOOF UITVOERENDE BEAMPTE Direkteur sedert Junie 2002 B.Sc Landbou (Hons) (Veekunde) Francois het waargeneem as hoof uitvoerende beampte van af 1 Junie 2010 en is in die pos aangestel op 6 Augustus Voor sy aanstelling was hy die direkteur: bedryf, welke posisie hy beklee het vanaf Hy het in 2001 by Senwes aangesluit en is na die voormalige Kolosus Beherend gesekondeer as besturende direkteur. Sy loopbaan het by AFGRI afgeskop as veekundige en hy is bevorder tot direkteur: graan by AFGRI oor n periode van 13 jaar. Lidmaatskap van direksiekomitees: Risiko Ander belangrike direkteurskappe: Direkteur van verskeie maatskappye in die Senwes groep. Hy is ook n raadslid by die Noordwes Universiteit en Agbiz ZBM (Zarina) Bassa NIE-UITVOERENDE DIREKTEUR Onafhanklike direkteur sedert Junie 2011 B.Com (Rek), Hoër Diploma (Rekeningkunde), GR (SA) Zarina is n voormalige uitvoerende direkteur van Absa en n lid van die Absa groep uitvoerende komitee, met aanspreeklikheid vir Privaat Bankdienste. Sy het in 2002 by Absa aangesluit as uitvoerende bestuurder van Kleinhandel Bankdienste. Voor dit was sy n vennoot by Ernst & Young, waar sy 17 jaar tussen die Durban, Britse en Johannesburg kantore beweeg het. Sy was voorheen ook die voorsitter van die Publieke Rekenmeesters- en Ouditeursraad en die Oudit standaarderaad, die JSE se GAAP Moniteringspaneel, het gedien op die direksie van die SA Intituut vir Geoktrooieerde Rekenmeesters en was vise-president van ABASA. Lidmaatskap van direksiekomitees: Oudit en Vergoeding Ander belangrike direkteurskappe: Finansiële Diensteraad, Investec Bank, Investec Bpk en Investec Plc; Vodacom Bpk, Yebo Yethu Bpk, Kumba Iron Ore Bpk, Sun International Bpk, Woolworths Holdings Bpk, Oceana Bpk 38

4 die besigheid verslae oorsig benadering Agter: Dries Kruger, James Botha, Corné Kruger, Thabo van Zyl en Joe Maswanganyi. Voor: Elmarie Joynt en Steve Booysen. SF (Steve) Booysen ONDERVOORSITTER Onafhanklike direkteur sedert Oktober 2010 B.Compt (Hons) (Rek), D.Com, GR (SA) Steve is die ondervoorsitter van die raad van direkteure sedert 2010 en het uitgebreide besigheids- en korpora tiewe ervaring. Sy loopbaan strek vanaf die akademiese omgewing, deur die range by Trust Bank waarna hy die posisie van hoof uitvoerende beampte van Absa Bpk beklee het. Hy is ook die direkteur van verskeie besigheids entiteite asook n raadslid van die Universiteit van Pretoria. Lidmaatskap van direksiekomitees: Oudit (Voorsitter), Belegging (Voorsitter), Nominasie en Vergoeding Ander belangrike direkteurskappe: Efficient Groep Bpk, Steinhoff Bpk, Clover Bpk, Vukile Properties Bpk JBH (James) Botha NIE-UITVOERENDE DIREKTEUR Onafhanklike direkteur sedert Oktober 2009 B.LC.LLB en HDip (Belasting) James het as kommersiële en korporatiewe prokureur gepraktiseer vir 15 jaar voordat hy die korporatiewe wêreld betree het. Hy is tans n senior regsadviseur by die Institusionele Kantoor van die Noordwes Universiteit. Lidmaatskap van direksiekomitees: Oudit en Sosiale & Etiese (Voorsitter) AJ (Dries) Kruger NIE-UITVOERENDE DIREKTEUR Direkteur sedert Oktober 2007 B.Compt (Hons) (Rek), GR (SA) Dries is n geregistreerde ouditeur en rekenmeester wat in Kroonstad gepraktiseer het vir die grootste deel van sy loopbaan. Hy is direkteur van verskeie maatskappye, n finansiële konsultant en het as n openbare rekeningkundige en ouditeur tot 2015 gepraktiseer. Hy is ook n bestuurskomiteelid van die Gereformeerde Kerke van SA Administrasieburo en n trustee van die Gereformeerde Kerk Pensioenfonds. Lidmaatskap van direksiekomitees: Oudit, Belegging en Nominasie Ander belangrike direkteurskappe: Voorsitter van Senwesbel Bpk korporatiewe beheer volhoubaarheid finansiële state 39

5 Senwes Raad van Direkteure (vervolg) CF (Corné) Kruger GROEP HOOF FINANSIËLE BEAMPTE Direkteur sedert Augustus 2010 B.Com (Hons) (Rek), GR (SA) Corné is aangestel as hoof finansiële beampte op 26 Augustus Hy het in 1999 by Senwes aangesluit en het verskeie posisies beklee voordat hy aangestel is as hoof finansiële beampte. Hy het sy loopbaan by PWC begin as ouditeur. Corné het ondervinding in IT, Oudit, Korporatiewe Finansies, Tesourie en Groepfinansies. Lidmaatskap van direksiekomitees: Risiko Ander belangrike direkteurskappe: Direkteur van verskeie maatskappye in die Senwes groep NDP (Nico) Liebenberg NIE-UITVOERENDE DIREKTEUR Direkteur sedert Augustus 2008 B.Com (Hons) M. Volhoubare Landbou Nico boer sedert 1991 in die Bothaville distrik. Hy het n ge diversifiseerde boerderyeenheid gevestig en is, onder andere, een van die verskaffers van groente aan n bekende kleinhandelsgroep. Lidmaatskap van direksiekomitees: Vergoeding (Voorsitter), Risiko (Voorsitter) en Oudit Ander belangrike direkteurskappe: Senwesbel Bpk J (Joe) Maswanganyi GROEP UITVOERENDE DIREKTEUR Direkteur sedert 2014 B.Com, Nagraadse Diploma in Besigheidsadministrasie en Uitvoerende Bestuursontwikkelingsprogram (EDP) Joe is aangestel as groep uitvoerende direkteur in Oktober Hy het in 2004 by Senwes aangesluit as hoofbestuurder Korporatiewe Dienste voordat hy as uitvoerende direkteur aangestel is. Lidmaatskap van direksiekomitees: Sosiale & Etiese Ander belangrike direkteurskappe: Direkteur van verskeie maatskappye in die Senwes groep JJ (Jaco) Minnaar NIE-UITVOERENDE DIREKTEUR Direkteur sedert Augustus 2011 B.Ing. (Landbou) Jaco is betrokke by verskeie georganiseerde landboubestuurstrukture sedert Hy was ook n lid van die uitvoeren de komitee van Vrystaat Landbou vanaf 2004 tot 2011 en vorm deel van Graan SA se bestuurspan sedert Jaco is tans die voorsitter van Graan SA. Hy is ook deel van die algemene raad van Agri SA en dien op verskeie beleidskomitees. Lidmaatskap van direksiekomitees: Risiko en Vergoeding Ander belangrike direkteurskappe: Senwesbel Bpk, Uitvoerende Komitee en topbestuur van Graan SA 40

6 TF (Tom) van Rooyen NIE-UITVOERENDE DIREKTEUR Direkteur sedert November 2013 B.Sc Landbou (Hons) (Landbouekonomie) Tom het vir die afgelope 22 jaar al uitgebreide boerderybedrywighede op verskeie plase in die Potchefstroom/Ventersdorp gebied. Hy het sy belange uitgebrei na kommersiële en residensiële eiendom. Sy boerderybedrywighede sluit n uitgebreide veekomponent in (Bonsmara en Boran stoeterye). Tom was n finalis in die Graanprodusent van die Jaar-kompetisie in Lidmaatskap van direksiekomitees: Sosiale & Etiese en Risiko Ander belangrike direkteurskappe: Lid van Graan SA, Agri Potchefstroom en Noordwes. Direkteur van twee van sy eie maatskappye en Senwesbel Bpk WH (Thabo) van Zyl NIE-UITVOERENDE DIREKTEUR Direkteur sedert Augustus 2012 B.Sc Landbou (Landbouekonomie) Thabo het sy B.Sc Landbou-graad by die Universiteit van Pretoria (TUKS) in 1997 behaal. Hy dien op die raad van Botha ville Meule sedert 2001, wat sedertdien verander het na Thuso Meule. Thabo het uitgebreide boerdery en sakebedry wighede in die Wesselsbron en Bothaville gebiede en naas n suksesvolle produsent, is hy deel van Thuso Graan, Voer en Meule. Hy was ook instrumenteel in die stigting van Telwiedre Voere in Bothaville en is ook n direkteur op die direksie van voorgenoemde. Lidmaatskap van direksiekomitees: Risiko en Sosiale & Etiese Ander belangrike direkteurskappe: Senwesbel Bpk AG (Andrew) Waller NIE-UITVOERENDE DIREKTEUR Direkteur sedert Desember 2014 B.Com (Hons) (Rek), GR (SA) Andrew is sedert Maart 2011 die finansiële direkteur van Grindrod. Hy was voorheen n vennoot van Deloitte vir 15 jaar en was gedurende die periode verantwoordelik vir n aantal Suid-Afrikaanse genoteerde maatskappye. Lidmaatskap van direksiekomitees: Belegging Ander belangrike direkteurskappe: Grindrod Bpk EM (Elmarie) Joynt GROEP MAATSKAPPYSEKRETARIS EN HOOF REGSADVISEUR Aangestel in Februarie 2002 B.Com (Regte), LLB, FCIS, FCIBM, Prokureur en Notaris van die Hoër Hof Elmarie het haar loopbaan by die Registrateur van Maatskappye begin, waarna sy as kommersiële prokureur gepraktiseer het. Sy was ook groep maatskappysekretaris en regsadviseur by verskeie organisasies in die landbou- en finansiële sektor voordat sy in 2002 by Senwes aange sluit het. Sy was betrokke in die kommersiële-, landbou- en regsektor vir 25 jaar. Lidmaatskap van direksiekomitees: Nakoming (Voorsitter) Ander belangrike direkteurskappe: Trustee van Thobo Trust (Senwes SEB Trust) volhoubaarheid korporatiewe beheer die besigheid verslae oorsig benadering finansiële state 41

7 KONFLIK VAN BELANGE Die persoonlike belange van direkteure word gerap porteer en gemonitor. Formele verklaring van belange is n staande item op die agenda van die direksie, sowel as op die agendas van die direksies van gesamentlike ondernemings. Daar word van direksielede en senior bestuur verwag om hul persoonlike belange en ander direkteurskappe te verklaar. Direkteure het onbeperkte toegang tot die maat skappysekretaris, wat leiding en advies sal verskaf onder toepaslike omstandighede. Direkteure mag ook onafhanklike advies bekom met betrekking tot die besigheid van die groep, op die onkoste van die maatskappy. Aandeelverhandeling vir direkteure en bestuur vind plaas ooreenkomstig n formele Kode vir die Verhandeling van Aandele in die groep. Gedurende die jaar onder oorsig het verhandeling tydens die volgende oop periodes plaasgevind, terwyl verhandeling tydens geslote periodes nie toegelaat word nie: Datum Verhandelingstatus Rede 31 Maart 2015 Gesluit Voorbereiding van 2015 finansiële jaarstate 2 Julie 2015 Oop Aankondiging van finansiële resultate 30 September 2015 Gesluit Voorbereiding van interim finansiële state 4 Desember 2015 Gesluit Oorweging van 'n potensiële transaksie 15 Maart 2016 Oop Potensiële transaksie gaan nie voort 31 Maart 2016 Gesluit Voorbereiding van 2016 finansiële jaarstate Die persoonlike belange, direk en indirek, van huidige direksielede in die groep word in die tabel hieronder aangedui Direk Indirek* Direk Indirek* Naam AANDELE % AANDELE % AANDELE % AANDELE % Nie-uitvoerend: AJ Kruger ,08% ,42% ,08% ,38% NDP Liebenberg ,45% ,43% JDM Minnaar ,63% ,87% JJ Minnaar ,85% ,79% TF van Rooyen ,02% ,10% ,01% ,08% WH van Zyl ,02% ,53% ,02% ,34% Uitvoerend: F Strydom ,92% ,81% CF Kruger ,10% ,32% ,10% ,24% Subtotaal van direkteure ,22% ,22% ,21% ,94% Ander aandeelhouers ,78% ,79% TOTAAL ,00% ,00% * Indirekte belang is gebaseer op die ondernemings se aandeelhouding in Senwes, vermenigvuldig met die % belang wat gehou word deur die natuurlike persoon. 42

8 DIE ROL EN FUNKSIE VAN DIE VOORSITTER Die voorsitter is n nie-uitvoerende direkteur wat deur die direksie aangestel word op n jaarlikse basis. Die amp van voorsitter en groep hoof uitvoerende beampte is geskei en die nodige skeiding van pligte word toegepas. benadering Alhoewel die voorsitter nie onafhanklik is soos gedefinieer in King III nie, is die direksie van mening dat, gegewe die aandeelhouerstruktuur en sy uitgebreide kennis van die kommersiële landbousektor, dit gepas is vir hom om as voorsitter van die direksie te funksioneer. Die voorsitter word ondersteun deur die ondervoorsitter, wat ook die voorsitter van die Oudit- en Beleggingskomitee is. oorsig DIE ROL EN FUNKSIE VAN DIE HOOF UITVOERENDE BEAMPTE EN UITVOERENDE KOMITEE Die maatskappy se daaglikse korporatiewe en bestuursfunksies word deur die hoof uitvoerende beampte hanteer. Dit is die plig van die hoof uitvoerende beampte om strategieë en beleide, soos goedgekeur deur die direksie, uit te voer, om die besigheid te bestuur en om alle opdragte van die direksie uit te voer. Die hoof uitvoerende beampte word ondersteun deur n bestuurspan, soos aangedui in die onderstaande struktuur. verslae GROEP UITVOERENDE LEIERSKAPSPAN SENWES BEDRYFSAFDELINGS UITVOERENDE BESTUURDER: GRAINLINK Pieter Malan UITVOERENDE BESTUURDER: CREDIT Pieter Swart UITVOERENDE BESTUURDER: EQUIPMENT Ferdie Pieterse DIVISIONELE FINANSIËLE BESTUURDERS GRAINLINK: Jenny Harmzen CREDIT: Herman Harmzen EQUIPMENT: Almero Butler UITVOERENDE SPANNE: FILIALE & GESAMENTLIKE ONDERNEMINGS BESTURENDE DIREKTEUR: HINTERLAND: Daan Bronkhorst GROEP HOOF FINANSIËLE BEAMPTE Corné Kruger GROEPBESTUURDER: FINANSIES & TESOURIE Wikus Grobler GROEPBESTUURDER: KORPORATIEWE FINANSIES Johan le Grange GROEPBESTUURDER: INLIGTINGSTEGNOLOGIE Alf White FINANSIËLE DIREKTEUR: HINTERLAND: Marlo Kotze GROEP HOOF UITVOERENDE BEAMPTE Francois Strydom GROEP UITVOERENDE DIREKTEUR: KORPORATIEF Joe Maswanganyi HOOF: GROEP MENSLIKE HULPBRONNE Henco de Jager HOOF: GROEP KORPORATIEWE BEMARKING & KOMMUNIKASIE Johan Grobler EIENDOMSBESTUURDER Johan le Roux VLOOTBESTUURDER Charl Venter GROEP MAATSKAPPYSEKRETARIS & HOOF REGSADVISEUR Elmarie Joynt GROEPBESTUURDER: INTERNE OUDIT & GERUSSTELLING Dirk Opperman GROEPBESTUURDER: INNOVASIE EN GEÏNTEGREERDE OPLOSSINGS Martin van Zyl die besigheid korporatiewe beheer volhoubaarheid BESTURENDE DIREKTEUR: TRADEVANTAGE: Christo Booyens BESTURENDE DIREKTEUR: CERTISURE: Daan Hugo BESTURENDE DIREKTEUR: GRASLAND: Etienne Schoeman FINANSIËLE DIREKTEUR: TRADEVANTAGE: Chris Jonker FINANSIËLE DIREKTEUR: CERTISURE: Hugo Calitz FINANSIËLE DIREKTEUR: GRASLAND: Gerrit Maritz finansiële state BESTURENDE DIREKTEUR: PRODIST: Brand Theunissen FINANSIËLE DIREKTEUR: PRODIST: Kobus Meintjes BESTURENDE DIREKTEUR: GRAINOVATION: Pieter Olivier 43

9 Van links na regs: Dirk Opperman, Alf White, Joe Maswanganyi, Johan le Grange, Christo Booyens, Wikus Grobler, Francois Strydom, Martin van Zyl, Elmarie Joynt, Corné Kruger, Ferdie Pieterse, Pieter Swart en Pieter Malan. Senwes Uitvoerende Komitee F (Francois) Strydom GROEP HOOF UITVOERENDE BEAMPTE Kwalifikasies: B.Sc Landbou (Hons) (Veekunde) Ondervinding: Francois is die afgelope vyf jaar al in dié posisie. Hy het 25 jaar korporatiewe besigheidsondervinding gehad voor hierdie aanstelling. Sy hoof verantwoordelikhede is om besigheidsprestasie, groei en finansiële lewensvatbaarheid te verseker. Hy is ook getaak met die korporatiewe beheer en die korporatiewe kultuur van die maatskappy, sowel as om verhoudings met belanghebbendes te handhaaf, om n oorhoofse strategie vir die groep te ontwikkel en te definieer en die Senwes handelsmerk te bevorder. CF (Corné) Kruger GROEP HOOF FINANSIËLE BEAMPTE Kwalifikasies: B.Com (Hons), GR (SA) Ondervinding: Corné het 17 jaar ondervinding in verskeie segmente van die besigheid. Hy is die afgelope vyf jaar al in die pos van hoof finansiële beampte van die maatskappy en verseker dat besigheidsbesluite gebaseer word op gesonde finansiële kriteria en verskaf insig en analise om die hoof uitvoerende beampte en ander senior bestuurders te ondersteun. Hy lei ook belangrike finansiële inisiatiewe wat die oorhoofse strategiese doelwitte en uitvoerende strategieë wat deur die HUB gestel word, ondersteun. J (Joe) Maswanganyi GROEP UITVOERENDE DIREKTEUR Kwalifikasies: B.Com, Nagraadse Diploma in Besigheidsadministrasie en Ontwikkelingsprogram vir Uitvoerende Direkteure Ondervinding: Joe het 12 jaar ondervinding in die landboubedryf, ondersteun deur n dekade se ondervinding in die bankbedryf en n verdere dekade uitvoerende bestuursondervinding. Hy is oorhoofs verantwoordelik vir groep strategiese volhoubaarheidsbestuursprosesse en korporatiewe dienste. Hy het oorsig oor strategiese menslike hulpbronbestuur, volhoubaarheidsbestuur, etiek-, handelsmerken korporatiewe bemarkingsbestuur, verhoudings met belanghebbendes, korporatiewe kommunikasie, transformasieprosesse en fasiliteitsbestuur. FC (Christo) Booyens BESTURENDE DIREKTEUR: TRADEVANTAGE (EDMS) BPK Kwalifikasies: B.Sc (Hons) M.Sc. Ondervinding: Christo is die besturende direkteur van Tradevantage sedert die stigting van die maatskappy in November Hy het ook meer as 22 jaar se bestuursondervinding, wat 20 jaar se ondervinding in die graanverhandelingsomgewing insluit. Sy verantwoordelikhede by Tradevantage sluit in die ontwerp en implementering van 'n strategie wat die behaling van Tradevantage se doelwitte sal verseker, die stel van finansiële doelwitte en die bestuur van die vordering daarmee. Hy moet ook n omgewing skep waarin graanverhandelaars genoeg beweegruimte het om hul vaardighede te optimaliseer binne 'n aanvaarbare risiko-omgewing. LA (Wikus) Grobler GROEPBESTUURDER: FINANSIES & TESOURIE Kwalifikasies: B.Com (Hons), GR (SA) Ondervinding: Wikus kombineer sewe jaar se ouditondervinding met 13 jaar se ondervinding in graanbestuur, risikobestuur en finansiële en tesouriebestuur. Sy verantwoordelikhede by Senwes Finansies en Tesourie sluit in oorsig oor die 44

10 benadering voorbereiding van die interim en jaarlikse finansiële state, die groepbegroting en alle aspekte wat verband hou met belasting en die bestuur van die tesouriefunksie. EM (Elmarie) Joynt GROEP MAATSKAPPYSEKRETARIS & HOOF REGSADVISEUR Kwalifikasies: B.Com (Regte), LLB, FCIS, FCIBM (Prokureur en Notaris van die Hoër Hof Ondervinding: Elmarie het 25 jaar ondervinding in die kommersiële-, landbou- en regs-kommersiële praktyk en besigheid sektore. Sy is die spanleier van die interne regspan en het oorsig oor alle regs- en korporatiewe beheersake van die Senwes groep sowel as die groepsekretariaat, wat insluit beleggersdienste, korporatiewe beheer beste praktyke, groepnakoming, korporatiewe besigheidsadministrasie en groep korporatiewe aksies. JJ (Johan) le Grange GROEPBESTUURDER: KORPORATIEWE FINANSIES Kwalifikasies: M.Com. Ph.D Ondervinding: Johan bring 12 jaar se ouditondervinding en 26 jaar se ondervinding in ekonomiese uitvoerbaarheidstudies en navorsing na die tafel. Hy is verantwoordelik vir Senwes Korporatiewe Finansies en sy verantwoordelikhede behels analises van die uitvoerbaarheid van maatskappystrategie, aanbevelings oor potensiële lewensvatbare projekte, die verskaffing van besigheidsintelligensie en analises van klantebesigheid met die maatskappy, sowel as analises van die finansiële en ander prestasieareas van mededingers. PJ (Pieter) Malan UITVOERENDE BESTUURDER: SENWES GRAINLINK Kwalifikasies: Nasionale Diploma: Algemene Bestuur, Senior Bestuursontwikkelingsprogram, Harvard Bestuursontwikkelingsprogram Ondervinding: Pieter het 25 jaar se landbouondervinding wat verband hou met graanverkryging en -verhandeling en die hantering en opberging van sagtekommoditeite - wat tien jaar se binnelandse en internasionale logistieke ondervinding en agt jaar se ondervinding in die saadbedryf insluit. Sy verantwoordelikhede sluit in strategiese rigtinggewing aan Grainlink Silobedryf ten einde groei en volhoubaarheid vir die lang termyn, sowel as die bestuur daarvan te verseker. Hy moet ook verseker dat begrotings en doelwitte behaal word deur die optimale gebruik van alle hulpbronne en die vestiging en bestuur van verhoudings met relevante belanghebbendes, rolspelers en instansies. DJ (Dirk) Opperman GROEPBESTUURDER: INTERNE OUDIT EN GERUSSTELLING Kwalifikasies: B.Com; Dip. Strafregpleging en Oudit Ondervinding: Dirk het 27 jaar se interne ouditondervinding, waarvan 15 jaar in forensiese ondersoeke was. Sy verantwoordelikhede by Senwes Interne Oudit en Gerusstelling sluit in die bestuur van die interne oudit- en forensiese ondersoekfunksies, beplanning en koördinering van die gekombineerde gerusstellingsfunksie en gekombineerde gerusstellingsrapportering aan die direksie. F (Ferdie) Pieterse UITVOERENDE BESTUURDER: SENWES EQUIPMENT Kwalifikasies: Middelbestuursprogram, John Deere, Kuhn en Krone produkopleiding en ander bemarkingsverwante kursusse Ondervinding: Ferdie het 24 jaar meganisasie-ondervinding wat insluit verkope, onderdele, administrasie, voorraad be - heer en -bestuur. Hy is verantwoordelik vir Senwes Equipment en sy verantwoordelikhede is die ontwikkeling van n strategie om die afdeling te laat groei en om winsgewendheid te verhoog, oorsig oor die uitvoering van alle strategiese planne en aksies, die optimalisering van alle bedryfsaktiwiteite, die meting en beheer van alle aktiwi teite, skakeling met relevante verskaffers en die optimalisering van die verskaffing van produkte. P (Pieter) Swart UITVOERENDE BESTUURDER: SENWES CREDIT Kwalifikasies: B.Com (Hons), AMP Ondervinding: Pieter se twee jaar as uitvoerende bestuurder by Senwes Credit word gerugsteun deur 28 jaar se korporatiewe ondervinding in die bankbedryf. Sy verantwoorde likhede sluit in dat hy moet verseker dat die afdeling strate gies en op 'n bedryfsvlak sodanig geposisioneer is om volhoubare groei binne aanvaarbare risikotoleransievlakke te behaal, die handhawing van gesonde verhoudings met nasionale en eksterne belanghebbendes en die versekering dat sleutelrisiko's proaktief bestuur word. JH (Martin) van Zyl GROEPBESTUURDER: INNOVASIE EN GEÏNTEGREERDE OPLOSSINGS Kwalifikasies: B-Tech, Masters of Business Leadership (MBL) Ondervinding: Martin het die Senwes IT-afdeling vir agt jaar lank bestuur. Hy het 15 jaar ondervinding in verskeie dissiplines binne die IT-stelselomgewing en is vir die afgelope dekade reeds n gesertifiseerde SAP finansiële konsultant. Hy is nou verantwoordelik vir Senwes Innovasie en Geïntegreerde Oplossings en die doel van hierdie afdeling is om toe te sien dat innoverende besigheidsoplossings ontwerp en ontwikkel word wat die totale klanteondervinding sal verbeter en uiteindelik inkomste sal verhoog. AJ (Alf) White GROEPBESTUURDER: INLIGTINGSTEGNOLOGIE Kwalifikasies: B.Com (Hons), GR (SA) Ondervinding: Alf kombineer agt jaar se bestuursondervinding in die mediese en landbou-omgewings met vyf jaar se ondervinding in stelselontwerp, -ontwikkeling en -implementering. Hy is verantwoordelik vir die Senwes groep inligtingstegnologiestelsels en moet verseker dat toepaslike tegnologie regdeur die groep gebruik word en dat dit belyn is met huidige besigheidsvereistes en die strategie vir die toekoms. finansiële state volhoubaarheid korporatiewe beheer die besigheid verslae oorsig 45

11 Direksiekomitees FUNKSIES EN MANDATE Die direksie het n aantal komitees gestig wat effektiewe besluitneming fasiliteer en die direksie bystaan in die uitvoering van sy magte en pligte. Die direksie reserveer egter steeds die wesenlikste besluitnemingsmagte vir homself in terme van die Reservering van Magte -dokument. Die magte en uitvoering van die ver antwoordelikhede van elke komitee word gereël deur middel van formele, geskrewe mandate wat jaarliks hersien en goedgekeur word deur die direksie. Die huidige direksiekomitees is soos volg: Ouditkomitee; Beleggingskomitee; Nominasiekomitee (Nomco); Vergoedingskomitee (Remco); Risikokomitee; en Sosiale en Etiese Komitee (SOC) Die voorsitters van gemelde komitees rapporteer formeel aan die direksie aan die hand van hul mandate. Die direksie het tevredenheid uitgespreek oor die aktiewe rol wat elke komitee speel ten einde te verseker dat die verantwoordelikhede van die direksie behoorlik uitgevoer en aangespreek word. DIE OUDITKOMITEE Die direksie is tevrede dat n onafhanklike Ouditkomitee in plek is. Die komitee bestaan uit 'n meerderheid onafhanlike nie-uitvoerende direkteure en die voorsitter is Steve Booysen. Die hoof uitvoerende beampte, hoof finansiële beampte en belangrikste finansiële en korporatiewe dissiplines regdeur die Senwes groep woon komiteevergaderings by. Die Ouditkomitee het drie keer gedurende die jaar onder oorsig vergader. Ooreenkomstig die bepalings van die Maatskappywet en sy mandaat, skenk die komitee aandag aan die volgende: Jaarlikse interne en eksterne ouditbeplanning en begrotings; Interne en eksterne ouditverslagdoening; Geïntegreerde verslagdoening; Integriteit van kontroles en finansiële blootlegging; Aanstelling van eksterne ouditeure en verifikasie van onafhanklikheid; Goedkeuring en aanbeveling van finansiële jaarverslae, verspreiding aan aandeelhouers, likiditeits- en solvensietoetse en nakomingsgerusstelling in terme van die Maatskappywet, IFRS en rekeningkundige beleide; Beheerraamwerke; en Oorhoofse gerusstelling in terme van risiko, oudit en nakoming. Die komitee verseker toepaslike rapportering van die lopende saak-aanbevelings en verleen aktiewe ondersteuning aan die direksie deur te verseker dat toepaslike korporatiewe beheer- en inligtingstegnologieraamwerke in plek is en in stand gehou word. DIE BELEGGINGSKOMITEE Die Beleggingskomitee is saamgestel uit nie-uitvoerende direkteure alleen. Die uitvoerende direkteure woon ook komiteevergaderings by. Die komitee het twee maal gedurende die jaar vergader onder leiding van sy voorsitter, Steve Booysen. Die komitee is verantwoordelik vir verskeie sake en sy mandaat is uitgebrei om die bestuur van lenings en verpligtinge ook in te sluit. Die komitee skenk aandag aan die volgende: Beleggingsfilosofie en beleggingsbestuur; Groeitransaksies en gesamentlike ondernemings met vennote; Beleggingsprestasie; Befondsingsvereistes en ekwiteitstrukturering; Bestuur van lenings en verpligtinge; en Oorsig oor post-implementeringsouditverslae met be trekking tot bestaande beleggings. DIE NOMINASIEKOMITEE ( NOMCO ) Die komitee het twee maal gedurende die jaar vergader en die voorsitter is Danie Minnaar, die voorsitter van die direksie. Die komitee is saamgestel uit slegs nie-uitvoerende direkteure en vergaderings word bygewoon deur die hoof uitvoerende beampte en die maatskappysekretaris. Nomco hanteer alle direksie- en beheeraspekte, wat die volgende insluit: Direksieopvolgbeplanning; Samestelling van die direksie en komitees; Direksie- en komiteeprestasie en die aktiewe evaluering daarvan; en Direksieopleiding en verbetering van vaardighede. DIE VERGOEDINGSKOMITEE ( REMCO ) Die komitee het twee keer gedurende die jaar onder voorsitterskap van Nico Liebenberg vergader en bestaan slegs uit nie-uitvoerende direkteure. Die korporatiewe afdelings woon vergaderings op uitnodiging by en hoofsaaklik Menslike Hulpbronne is betrokke. 46

12 verslae oorsig benadering Remco skenk aandag aan die volgende: Aanbevelings aan die direksie met betrekking tot die vergoeding van nie-uitvoerende en uitvoerende direkteure; Hersiening en toepassing van die vergoedingsfilosofie; Verseker goeie bestuur van gesonde aansporingskemas en regverdige en toepaslike salarisse/lone; Verseker toepaslike opvolgbeplanning vir uitvoerende direkteure en bestuur; en Regstellende aksie. Die vergoedingsfilosofie en -beleid word in detail hanteer in die vergoedingsverslag (verwys na bladsy 51). SENWES AANDEELAANSPORING- SKEMATRUST Deelnemers aan die LTI-aandeelaansporingskema is uitvoerende bestuurslede en senior bestuurders wat n invloed op die prestasie van die groep kan hê en wat die belange van die groep met dié van die aandeelhouers kan belyn. Dit is gebaseer op die tweeledige beginsels van retensie, naamlik om kontinuïteit te verseker, sowel as die behaling van voorafbepaalde prestasiedoelwitte. Indien hierdie doelwitte nie behaal word nie, word die toegekende aandele verbeur. Die vestiging van die toekennings in terme van die aandeelskema geskied elke drie jaar, met die eerste potensiële vestiging in Die Vergoedingskomitee hou toesig oor die skema en voldoen aan afdeling 97 van die Maatskappywet. DIE RISIKOKOMITEE Hierdie komitee bestaan uit nie-uitvoerende en uitvoerende direkteure en die voorsitter is Nico Liebenberg. Risikobestuur en alle ander afdelings het blootstelling aan hierdie komitee deur middel van n gestruktureerde werksplan. Die komitee het twee keer gedurende die jaar vergader. Die komitee speel n strategiese rol in die uitvoering van die direksie se strategiese planne. Die komitee analiseer strategiese en bedryfsrisiko s op alle vlakke. Gedurende die jaar onder oorsig het die komitee sy risikobestuursplan en risikoaptyt hersien. Risikobestuur word regdeur die Senwes groep toegepas. Daar is begrip vir die feit dat risikobestuur sal bydra tot die versekering van die langtermynstabiliteit van Senwes. Die huidige risikokultuur binne die maatskappy dra by tot die skep van aandeelhouerswaarde op n volhoubare basis, in lyn met aandeelhouersverwagtinge. Die verslagdoeningstruktuur is soos volg: Hoof risikobestuurder en risikobeamptes; Uitvoerende bestuur; Nakomingskomitee; Interne Sosiale & Etiese Komitee; en Risikokomitee. Die risikobestuursfunksies rapporteer deurlopend oor die groep se wesenlike risiko s, sowel as dié van elke bedryfseenheid of gesamentlike onderneming. Die rap - porteringsprosesse word deurlopend verbeter en gedurende die jaar onder oorsig is n groep Risiko komiteeverslagdoe nings raamwerk aanvaar en geïmplementeer. finansiële state volhoubaarheid korporatiewe beheer die besigheid 47

13 DIE SOSIALE EN ETIESE KOMITEE ( SOC ) Dié komitee is verantwoordelik vir die oorsig van sekere direksiekomitees, soos bepaal in die Maatskappywet. James Botha is die voorsitter en die komitee het een maal gedurende die jaar vergader. Dit bestaan slegs uit nie-uitvoerende direkteure en is verantwoordelik vir, inter alia: Arbeidsaspekte; SEB-aspekte; Verbruikersbeskerming en gesonde besigheidspraktyke; Etiese kode en gedragskode; Volhoubare kultuur en waardes; Bestuur van belanghebbendes; en Volhoubaarheid en gepaardgaande geïntegreerde volhoubaarheidsverslagdoening. n Formele etiese program is aanvaar en geïmplementeer en deurlopende monitering van etiek in die maatskappy word gedoen. Die program sluit in die verklaring van persoonlike belange en botsende belange, opleiding en bewusmaking van waardes en dit demonstreer toewyding tot die Senwes etiese kode en gedragskode op alle vlakke. Die Sosiale en Etiese Komitee het sy statutêre verpligtinge in terme van sy mandaat nagekom en die komitee bevestig dat die groep sy sake met deeglikheid uitgevoer het, soos vereis word in terme van goeie korporatiewe burgerskap. Die komitee het oorsig gehad oor die geïntegreerde verslag, soos aan die aandeelhouers voorgelê. Maatskappysekretaris Die direksie gesamentlik, sowel as die individuele direksielede, word gelei deur die maatskappysekretaris in die uitvoering van hulle verantwoordelikhede en pligte. Nuut aangestelde direkteure ondergaan n toepaslike induksieproses, aangebied deur die maatskappysekretaris, waartydens verskeie elemente hanteer word. Na aanleiding van n evaluasie gedurende die jaar onder oorsig het die direksie besluit dat, gebaseer op die kwa lifikasies, ondervinding en prestasie van die maatskappysekretaris, sy beskou kan word as n individu wat bekwaam genoeg is om voort te gaan in hierdie kritiese rol en wat n armlengteverhouding met die direksie en sy direkteure gehandhaaf het. Soos vereis in terme van die Maatskappywet, hou die maatskappysekretaris toesig oor voldoening aan wetgewing regdeur die groep. Die toepaslike strukture in die verband is gevestig, soos verduidelik onder die opskrif nakoming van wetgewing. Toegang tot inligting DIe maatskappy voldoen aan die Wet op Toegang tot Inligting, 2000 en n handleiding in die verband is beskikbaar op die maatskappy se webtuiste. Aandeelhouers het ook toegang tot die aandeleregister, notules van aandeelhouersvergaderings en inligting met betrekking tot n aantal maatskappysake. Enige navrae kan gerig word aan die maatskappysekretaris as hoof inligtingsbeampte. 48

14 benadering Volhoubaarheidsaspekte op direksievlak Die volhoubaarheid van die maatskappy oor die lang termyn is een van die mees belangrike aspekte en die direksie het dus n langtermynsiening daaroor. Die strategie rus op ses pilare en word deurlopend gedaag. Die direksie het ook afgeskop met 'n proses om die strategie tot na 2025 uit te brei. In die nastrewing van hierdie doelwitte werk die direksie en bestuur nou saam binne die grense van n gedissiplinerde en spesifieke interne beheeromgewing, n IT-beheerraamwerk en n oorhoofse gerusstellingsraamwerk, wat die toekomstige voortbestaan van die maatskappy as 'n lopende saak sal verseker, is in plek. Nakoming van wetgewing Die direksie aanvaar volle verantwoordelikheid vir die nakoming van alle toepaslike wetgewing en regulatoriese vereistes. Dit word gerapporteer via die interne Nakomingskomitee, waarvan die maatskappysekretaris die voorsitter is, en daarna word dit aan die Risikokomitee en die Ouditkomitee gerapporteer. Gefokusde aandag word aan alle nakomingsaspekte regdeur die maatskappy geskenk. Gedurende die jaar onder oorsig is geen wesenlike nie-nakomingsaspekte gerapporteer nie. Die Finansiële Intelligensiesentrum (FIC) het vir die tweede keer sedert die vestiging daarvan, n roetine-oudit by Senwes hoofkantoor uitgevoer gedurende Februarie n Skoon verslag is uitgereik deur FIC, wat bevestig dat geldwasserywetgewing, bekend as FICA, stiptelik deur die groep nagekom word. Die direksie het amptelik die groepnakomingsplan goedgekeur, wat verband hou met n groepwye benadering tot nakoming. Die plan word tans geïmplementeer en fokus op die volgende: Identifisering van toepaslike en wesenlike wetgewing per besigheidseenheid; Evaluering van nakoming by wyse van selfouditvraelyste, wat tans ontwerp word; Deurlopende opvolging en rapportering teen die toepaslike wetgewing; en Saamgestelde paneelbordrapportering aan die relevante direksie en bestuurskomitees. Nakomingsaspekte word stelselmatig ingevoer in n oorhoofse gerusstellingsraamwerk en daar sal begin word met rapportering via hierdie raamwerk gedurende die tweede helfte van die 2016 kalenderjaar. IT-beheer Die direksie verseker die aktiewe bestuur van die IT-beheerraamwerk deur n span IT-bestuurslede as n integrale deel van die risikobestuursraamwerk en daar word, onder andere, aan die IT-Stuurkomitee gerapporteer. Die strategie en prestasie van Senwes is belyn met en afhanklik van hierdie volledig geïntegreerde strukture en stelsels. Omvattende besigheidsen IT-rampherstelprosesse is reeds gevestig. Die eksterne ouditeure fokus jaarliks op die IT-omgewing as deel van hul jaareindoudit. Lopende saak Na aanbeveling van die Ouditkomitee, en gebaseer op die feite en aannames wat gebruik word om te bepaal of die maatskappy sal voortgaan as n lopende saak vir die nuwe finansiële jaar, keur die direksie die lopendesaakbeginsel goed. Beleggerverhoudings Senwes verskaf en hou 'n aktiewe oor-die-toonbank aandeelverhandelingsmeganisme ( OTC-meganisme ) in stand. Die verhandeling van aandele word elektronies gedoen, ooreenkomstig toepaslike wetgewing. Die markprys van die Senwes aandeel word derhalwe bepaal deur middel van die OTC-meganisme en verskaf 'n gesonde prysbepalingsmeganisme. Aandeelhouers het elektroniese toegang tot inligting met betrekking tot hul aandele en kan steeds hul stemreg elektronies, via die internetplatform, uitoefen. Die Wet op Finansiële Markte, 2012, is gedurende 2012 uitgevaardig en die Finansiële Diensteraad het n nuwe voorskrif uitgereik met betrekking tot OTC-markte. In terme van dié voorskrif moet die OTC-meganisme via n gelisensieerde beurs aandele verhandel of verhandeling moet opgeskort word. Senwes is tydelik van hierdie bepalings vrygestel en oorweeg tans die mees gepaste opsies vir die verhandeling van aandeelhouers se aandele in die groep. Aandeelhouers sal gedurende die jaar in kennis gestel word van die finale besluit in die verband by wyse van n aparte kennisgewing. finansiële state volhoubaarheid korporatiewe beheer die besigheid verslae oorsig 49

15 Aandeelhouersinligting en -sake Aandeelhouersinligting in terme van portefeuljegrootte: Portefeuljegrootte Aandeelhouers % Aantal aandele % , , , , , , , , en hoër 53 2, , , ,00 Aandeelhouersdagboek 2016 Finansiële jaareinde 30 April Aankondiging van resultate in media 1 Julie Indiening van volmagte 24 Augustus voor 9:00 Algemene jaarvergadering 26 Augustus om 9:00 50

16 VERGOE DINGSverslag benadering VERGOEDINGSFILOSOFIE DIE DOEL VAN vergoeding is om hoë presterende personeel te werf, te behou, te motiveer en te vergoed ten einde die strategiese doelwitte van die maatskappy te behaal, die verwagte aandeelhouersopbrengste te lewer en volhoubare prestasie en waardeskepping vir aandeelhouers oor die lang termyn te verseker. Die maatskappy se filosofie is om volhoubare, langtermynprestasie aan te moedig wat deurlopend belyn is met die belange van die aandeelhouers. ondervinding, skaarsheid van vaardighede, individuele bydrae, prestasievlak en talentpotensiaal. Vergoeding van werknemers sal gebaseer word op relevante en toepaslike markvergelykings in ons strewe na mededingendheid van die totale vergoedingsaanbod, binne die parameters van bekostigbaarheid. Totale vergoeding is belyn met die prestasie van individue, besigheidseenhede en korporatiewe prestasie. oorsig Senwes het n holistiese en totale vergoedingsfilosofiebenadering aanvaar, wat die finansiële en nie-finansiële, direkte en indirekte sowel as intrinsieke en ekstrinsieke vergoeding, gebaseer op en ter ondersteuning van die werknemerwaardeproposisie, in ag neem. SENWES TOTALE VERGOEDINGSRAAMWERK VERGOEDINGSBELEID BESTEK Die beleid beskryf in breë trekke die beheerraamwerk waardeur vergoeding bestuur word regdeur die groep en oor alle vlakke van die organisasie. verslae Loopbaanontwikkelingsgeleenthede Opleiding en ontwikkelingsgeleenthede Langtermyninsentiewe Gewaarborgde vergoeding Korttermyninsentiewe Prestasieerkenning Die beleid is deur die direksie goedgekeur en dit is die ver antwoordelikheid van bestuur om dit te implementeer. Die beleid is belyn met die Senwes strategie en is deel van Senwes se bedryfsfilosofie, -beleide en -standaarde. die besigheid Die volgende aspekte word in ag geneem wanneer n vergoedingsfilosofie en -beleid in Senwes gevestig word: Vergoeding wat voldoen aan die regulasies en belyn is met die beste praktykkodes. Regverdige, billike en markverwante vergoeding. korporatiewe beheer Beleide en praktyke wat interne gelykheid ten doel het. Vergoeding wat ekonomies bekostigbaar is en belyn is met die etiese kode van die maatskappy. Die belyning van langtermynwelvaartbelange met die langtermynbelange van aandeelhouers. RIGLYNE Die vergoedingsbeleid word deur die bestuurstrukture beheer om belyning met die visie, toewyding, waardes, strategiese rigting en doelwitte van die maatskappy te verseker. Die vergoedingsbeleid en -praktyk moet voldoen aan toepaslike regulasies, moet ekonomies sinvol wees, belyn wees met die etiese kode en moet markkompeterend wees. Die groep gebruik n totale vergoedingsbenadering en pas n toepaslike vergoedingsamestelling vir die verskillende werknemers toe, gebaseer op en ter ondersteuning van die werknemerwaardeproposisie. volhoubaarheid finansiële state Die groep se vergoedingsbeleid moet deursigtig wees en regverdig en konsekwent toegepas word, gebaseer op faktore soos kwalifikasies, 51

17 STRATEGIESE DOELWITTE Die strategiese doelwitte van die vergoedingsbeleid is: Om te verseker dat die besigheid oor die regte vaardigheidsamestelling beskik. Om die regte talent te werf en te behou. Om n hoëprestasiekultuur te ontwikkel, wat individuele, span- en korporatiewe prestasie beloon. Om resultaatgeoriënteerde gedrag en die nastre wing van uitmuntendheid te motiveer. Om langtermynfokus aan te moedig wat volhoubare prestasie en effektiewe risikobelyning en -bestuur sal verseker. Die aanmoediging van gedrag wat belyn is met die kultuur en doelwitte van die maatskappy. Om werknemers se belange te belyn met die belange van die aandeelhouers. VERGOEDINGSBESTUUR Raad van Direkteure Die direksie het die finale gesag vir die goedkeuring van die vergoedingsfilosofie en -beleid. Die direksie delegeer verantwoordelikheid vir hierdie beleid na die Vergoedingskomitee. Die direksie verskaf oorsig oor die uitvoering van die beleid. Vergoedingskomitee Die Vergoedingskomitee is verantwoordelik vir die volgende ooreenkomstig die Vergoedingskomiteemandaat: Aanspreeklikheid vir alle vergoedingsake in die maatskappy, insluitend oorsig oor die implementering van die vergoedingsbeleid. Bepaal die vergoeding van uitvoerende en nie-uitvoerende direkteure, wat eerstens na die direksie aanbeveel word vir goedkeuring en daarna na die aandeelhouers by die algemene jaarvergadering. Goedkeuring van die vergoedingstruktuur van die maatskappy. Verseker dat daar n toepaslike, voldoende en effektiewe vergoedingstelsel in plek is. Verseker dat die vergoedingstrategie ekonomies en eties is en dat die beleid konsekwent en regverdig toegepas word regdeur die organisasie. Vergelyk en evalueer inkomstedifferensiale tussen uitvoerende direkteure en die werknemers. Samewerking met ander direksiekomitees en relevante interne funksies ten einde n vergoedingsbeleid te ontwerp, te beplan, uit te voer en besluite daaromtrent te neem. Goedkeuring van die vergelykingsmetodologie, wat insluit die groep van maatskappye wat gebruik word om eksterne markmededinging met betrekking tot die groep se vergoeding te vergelyk. Mag enige onafhanklike eksterne adviseurs en relevante belanghebbendes nader, soos hulle nodig mag ag, om te verseker dat die vergoedingsbeleid en -praktyke belyn is met die groep se doelwitte. Rapporteer vergoedingsake aan die aandeelhouers namens die direksie. Uitvoerende Komitee Die groep uitvoerende bestuur, onder leiding van die hoof uitvoerende beampte, is verantwoordelik vir die aanbeveling en implementering van die vergoedingsbeleid en -strategieë, soos bepaal deur die Vergoedingskomitee namens die direksie. Menslike Hulpbronne (Vergoedingsbestuur) Ontwikkel beleidsvoorstelle, verskaf riglyne, hulpbronne en ondersteuning aan bestuur ten opsigte van die vergoedingsbeleid. Onderneem jaarlikse vergelykings om markmededingendheid te verseker. Formuleer loononderhandelingstrategieë en neem deel aan kollektiewe onderhandelingsprosesse in terme van die mandaat soos goedgekeur deur die Vergoedingskomitee. 52

18 benadering SAMESTELLING VAN VERGOEDINGSKOMITEE Naam Direkteurstatus Nico Liebenberg Nie-uitvoerende direkteur Komiteevoorsitter Steve Booysen Onafhanklike nie-uitvoerende direkteur Lid Zarina Bassa Onafhanklike nie-uitvoerende direkteur Lid oorsig Jaco Minnaar Nie-uitvoerende direkteur Lid Vergaderings word ook bygewoon deur die Menslike Hulpbronbestuurder verantwoordelik vir vergoeding sowel as eksterne adviseurs van tyd tot tyd, soos nodig geag deur die Vergoedingskomitee. VERGOEDINGSTRATEGIE Senwes se vergoedingstrategie is gebaseer op n totale vergoedingsbenadering, wat insluit finansiële, nie-finansiële, direkte en indirekte, intrinsieke en ekstrinsieke beloning, gebaseer op en ter ondersteuning van die werknemerwaardeproposisie. WERKNEMERWAARDEPROPOSISIE Senwes strewe daarna om n voorkeur werkverskaffer te wees. In dié verband het Senwes n werknemerwaardeproposisie ontwikkel, wat die maatskappy se werkverskaffings- en talentstrategie rig, ter bereiking van die gemelde visie. Die doel van ons werknemerwaardeproposisie is om die organisasie in staat te stel om voornemende talent te werf, werknemeraanstellings en prestasie te verbeter, gedrag te bevorder wat konsekwent is met ons waardes, n bemagtigende en ondersteunende werksomgewing te skep en talent te behou. Die werknemerwaardeproposisie is gebaseer op die volgende vier beginsels: verslae die besigheid Die daarstel van n uitstekende maatskappy om voor te werk. Verskaf n bemagtigende, veilige, gesonde en ondersteunende werksomgewing. VERGOEDINGSTRUKTUUR Die vergoedingstruktuur bestaan uit gewaarborgde vergoeding (totale koste vir maatskappy), spesiale bonusse (in uitsonderlike gevalle, volgens die diskresie van die uitvoerende bestuur en/of Vergoedingskomitee), korttermyn- en langtermyninsentiewe. Bied uitdagende poste met groeigeleenthede. Verskaf werknemererkenning en markkompeterende vergoeding. n Toepaslike vergoedingsamestelling word gehandhaaf tussen vaste en veranderlike prestasiegebaseerde vergoeding, sowel as tussen korttermyn en langtermyn prestasiegebaseerde vergoeding: VERGOEDINGSFILOSOFIE EN INSENTIEWE DIAGRAM korporatiewe beheer volhoubaarheid PRESTASIE TEENOOR GESTREKTE DOELWITTE STRATEGIESE PRESTEERDERS SLEUTELPRESTEERDERS GEWAARBORGDE VERGOEDING (GV) TEIKENBONUS (KTI) WINSDELING (KTI) LANGTERMYN- INSENTIEF (LTI) finansiële state PRESTEERDERS GEMIDDELDE PRESTEERDERS % SKAAL

19 DIREKTEURSVERGOEDING Die Vergoedingskomitee hersien die vergoeding van uitvoerende en nie-uitvoerende direkteure op n jaarlikse basis, gebaseer op eksterne opnames en vergelykings met n groep maatskappye, sowel as ander relevante vergelykings. Die komitee neem ook die vaardigheidsvlakke, prestasie en retensie van direkteure in ag. Vergoeding is gewoonlik op die mediaan van die toepaslike vergelyking. NIE-UITVOERENDE DIREKTEURSVERGOEDING Nie-uitvoerende direkteursvergoeding word jaarliks hersien en aan die aandeelhouers voorgelê by die algemene jaarvergadering vir n nie-bindende besluit. Nie-uitvoerende direkteursvergoeding word vergelyk met verskeie opnames en n vergelykbare groep maatskappye, goedgekeur deur die Vergoedingskomitee, ten einde markvergelykbaarheid te verseker. Die vergelykbare groep bestaan uit maatskappye met n soortgelyke profiel as dié van die groep uit n beleggersperspektief. Nie-uitvoerende direkteursfooie bestaan uit n vaste fooi vir direksielidmaatskap en bywoning van direksievergaderings, sowel as n addisionele fooi vir deelname aan direksiekomitees. Nie-uitvoerende direkteure neem nie deel aan die kort- of langtermynaansporingskemas nie. Uitgawes soos reis- en verblyfuitgawes van nie-uitvoerende direkteure word op versoek aan hulle terugbetaal. UITVOERENDE DIREKTEURSVERGOEDING Die hoofdoel is om te verseker dat uitvoerende direkteure vergoeding ontvang wat toepaslik is tot hulle skaal en omvang van verantwoordelikheid en prestasie en wat die werwing, motivering en behoud van individue van uitstaande kaliber sal verseker en hulle sal aanspoor om in die kort- en langtermynbelang van die groep en aandeelhouers te werk. Die vergoedingsamestelling van die uitvoerende direkteure bestaan uit gewaarborgde vergoeding, korttermyninsentiewe en langtermyninsentiewe. Totale vergoeding word tot n groter mate opgemaak deur prestasiegebaseerde veranderlike vergoeding. Toepaslike vergelykings word gedoen teenoor relevante en geselekteerde portuurgroepe. Uitvoerende direkteure kan vir n vaste termyn of voltydse basis aangestel word, met verlengde kennisperiodes, soos bepaal deur Remco van tyd tot tyd. Vastetermynkontrakte moet ses maande voor die verstrykingsdatum hersien word, ten einde te besluit oor die verlenging of opskorting daarvan. GEWAARBORGDE VERGOEDING Die Vergoedingskomitee bepaal die totale vergoeding van uitvoerende direkteure en ander senior bestuurders en hersien dit minstens op n jaarlikse basis deur gebruik te maak van vergelykings gebaseer op eksterne opnames en n vergelykbare groep maatskappye. Die vergelykings word geverifieer deur onafhanklike menslike hulpbronspesialiste volgens die diskresie van die Vergoedingskomitee. Gewaarborgde vergoeding word op die mediaan van die toepaslike vergelyking geposisioneer. Afwykings sal rondom die mediaan voorkom wat deur verskeie faktore beïnvloed sal word, soos die strategiese belangrikheid van die rol en vlak van ondervinding van die betrokke persoon, prestasierekord en enige ander oorwegings wat die Vergoedings komitee as toepaslik mag beskou. n Afwyking rondom die vlak van die 40 ste en die 60 ste persentiel word geag as redelik mededingend en aanvaarbaar. AANSTELLINGS- EN/OF RETENSIEBONUS n Aanstellingsbonus is n eenmalige monetêre bonus wat betaal word aan n voornemende werknemer as deel van n groter vergoedingspakket as insentief om by die maatskappy aan te sluit. Die betaling daarvan kan ook aangewend word om finansiële verpligtinge van die voornemende werknemer teenoor sy huidige werkgewer, wat betaalbaar sal word as gevolg van die persoon se bedanking, af te los. Sodanige verpligting kan moontlik dien as n ontmoediging vir die voornemende werknemer om uit die diens van sy huidige werkgewer te bedank. n Retensiebonus is n finansiële insentief wat van tyd tot tyd aan n sleutelwerknemer betaal word om hom te motiveer om in diens van die maatskappy te bly. Dit is n strategie om die bedankingsrisiko van sleutelwerknemers, potensiële opvolgers en skaars vaardighede te bestuur. Die Vergoedingskomitee bepaal en keur n spesiale bonus goed of beveel dit aan na die direksie, sowel as die voorwaardes daaraan verbonde en die kwantum daarvan. KORTTERMYNINSENTIEWE Korttermyninsentiewe word in kontant betaal en is gebaseer op die behaling van jaarlikse doelwitte. Die KTI bestaan uit n doelwitbonus en winsdeling wanneer doelwitte oorskry word. Die kwalifikasiekriteria vir korttermyninsentiewe is gebaseer op groep korporatiewe finansiële prestasie, gebaseer op wins- en opbrengsdoelwitte, sowel as individuele finansiële en nie-finansiële strategiese en bedryfsprestasiedoelwitte. Die besonderhede van die KTI-skema is vervat in die KTI-dokument. LANGTERMYNINSENTIEWE Uitvoerende direkteure en ander senior bestuurslede, sowel as geselekteerde bestuurslede, neem deel aan n ekwiteitsgebaseerde aansporingskema wat gebruik word vir doeleindes van retensie sowel as langtermynprestasieaansporing. Die Vergoedingskomitee ken aandele toe aan deelnemers op n jaarlikse basis, volgens die diskresie van die komitee en gebaseer op aanbevelings van die groep hoof uitvoerende beampte. Die aandele kan verbeur word en is onderworpe aan n vestigingsperiode van drie jaar, sowel as retensie- en prestasievoorwaardes. Prestasiekriteria is gebaseer op opbrengs op ekwiteit en groei in genormaliseerde wesensverdienste (HEPS). Die aandele is toegeken aan n Senwes Aandeelaansporingstrust wat beheer word deur n raad van trustees, bestaande uit drie trustees benoem deur die Vergoedingskomitee en een trustee benoem deur die deelnemers. Die totale aantal aandele wat toegeken mag word in terme van die skema mag nie 5% (vyf persent) van die totale aantal uitgereikte gewone aandele van die maatskappy oor die leeftyd van die skema, oorskry nie. Die maksimum aantal aandele wat aan enige individuele deelnemer toegeken word, ten opsigte van enige toekennings wat nog nie gevestig het nie, mag in terme van die skema nie 1% van die uitgereikte gewone aandele van die maatskappy, wat tans beloop, oor die leeftyd van die skema oorskry nie. DISKRESIE EN OORDEEL Die vergoedingsbeleid erken dat, alhoewel meganistiese en formulegebaseerde vergoedingspraktyke sekerheid en voorspelbaarheid verskaf, dit nie altyd in alle omstandighede toepaslik is nie. Die diskresie van die Vergoedingskomitee en direksie is belangrik om te verseker dat vergoedingspraktyke en -uitkomste te alle tye toepaslik bly, insluitend onder omstandighede wat nie voorsien word deur die vergoedingsbeleid nie. Diskresie moet wetlik, regverdig en eties uitgeoefen word. 54

20 benadering STAAT VAN DIREKTEURSVERGOEDING NIE-UITVOERENDE DIREKTEURSVERGOEDING 2016 oorsig Nie-uitvoerend Totale direkteursvergoeding Vergoeding Reis- en verblyfuitgawe ZBM Bassa SF Booysen JB Botha AJ Kruger NDP Liebenberg verslae KI Mampeule JDM Minnaar JJ Minnaar WH v Zyl TF van Rooyen AG Waller Totaal Nie-uitvoerende direkteure ontvang direkteursfooie, komiteefooie sowel as reis- en verblyfuitgawes. Hulle ontvang nie enige korttermyn- of langtermyninsentiewe of retensiebonusse nie. Mnr Waller ontvang nie vergoeding as individu nie, aangesien dit aan Grindrod betaal word, wat verantwoordelik is vir die vergoeding van mnr Waller. die besigheid korporatiewe beheer volhoubaarheid UITVOERENDE DIREKTEURSVERGOEDING Uitvoerend Totale direkteursvergoeding 2016 Vergoeding Prestasieinsentiewe en bonusse Statutêre koste F Strydom finansiële state CF Kruger JMB Maswanganyi Total Die direkteursvergoeding sluit nie die ekwiteitsvereffende aandeelgebaseerde betalingsuitgawe in nie aangesien die eerste aandele eers op 30 April 2017 kan vestig. 55

21 LANGTERMYNAANDEELAANSPORINGSKEMA Aandele toegeken in terme van die langtermyn aan spo ringskema sal oor n drie-jaar periode vestig vanaf die datum van toekenning, onderworpe aan die diens- en prestasievoorwaardes hieronder aangedui. Die eerste toekenning sal in Mei 2017 begin vestig. 30% van die aandele toegeken is onderworpe aan retensie- en individuele prestasievoorwaardes. 70% van die aandele toegeken is onderworpe aan spesifieke maatskappyprestasievoorwaardes, naamlik soos volg: Prestasiemeting en indikator Proporsie van toekenning Prestasiedoelwit Prestasiedrempel ROE (opbrengs op ekwiteit) gemeet teen n 3-jaar gemiddeld 49% Risikovry plus markpremie 60% van markpremie Groei in genormaliseerde wesensverdienste per aandeel (HEPS) gemeet teen n bewegende 5-jaar gemiddeld 21% VPI plus 3% 100% BELEID MET BETREKKING TOT EKSTERNE NIE-UITVOERENDE DIREKTEURSAANSTELLINGS Uitvoerende direkteure mag, volgens die diskresie en met die goedkeuring van die direksie, aanstellings as nie-uitvoerende direkteure van eksterne maatskappye aanvaar. DIENSKONTRAKTE Uitvoerende direkteure word aangestel op n hernubare vastetermynkontrakbasis vir n periode van drie jaar. Die kontrak is hernubaar volgens ooreenkoms, met effek vanaf die beëindigingsdatum, op die terme en voorwaardes soos ooreengekom deur die partye. Pos Groep hoof uitvoerende beampte Groep hoof finansiële beampte Uitvoerende direkteur Senior bestuur Kontrak n Nuwe 3-jaar vaste kontrak wat op 31/07/2019 verstryk Vaste 3-jaar kontrak wat op 31/01/2017 verstryk* Vaste 3-jaar kontrak wat op 30/09/2017 verstryk Standaard dienskontrak * Onderhandeling het reeds plaasgevind 56

22 oorsig benadering OPSOMMING VAN AKTIWITEITE VAN DIE VERGOEDINGSKOMITEE INLEIDING Die onderwerp van vergoeding is hoog op die korporatiewe bestuursagenda, tussen ander belangrike aspekte soos strategie, risiko- en nakomingsbestuur, finansiële prestasie, bedryfseffektiwiteit en talent en opvolgbeplanning. Belangrike aspekte wat verband hou met vergoeding is die belyning van beloning en prestasie, loongaping en inkomstedifferensiale. Die Vergoedingskomitee monitor hierdie aspekte deeglik en evalueer dit op n deurlopende basis. verslae die besigheid Die Vergoedingskomitee het die volgende oorweeg en dit goedgekeur of na die direksie aanbeveel vir goedkeuring: Die komitee het die vergoedingsbeleid, -filosofie, -strategie en -praktyke hersien en goedgekeur en is tevrede dat die vergoedingsraamwerk toepaslik is vir die behaling van organisasiedoelwitte soos die werwing en retensie van die beste talent en die motivering van prestasie en gewenste gedrag. Geen veranderinge is ten opsigte van die korttermyn- en langtermyninsentiewe gemaak nie. Die komitee het die salarisse van uitvoerende direkteure en alle personeel hersien en breë mandate vir salarisverhogings na die direksie aanbeveel vir goedkeuring. Die komitee het die betaling van korttermyninsentiewe, gebaseer op die reëls van die skema, oorweeg, sowel as die behaling van gestelde doelwitte, en was tevrede met die nakoming van die reëls, die akkuraatheid van die prestasiemeting en die bonusbedrae wat betaal moet word. Goedgekeurde langtermyninsentiewe, sowel as die betaling van vestigende insentiewe ooreenkomstig die retensie- en prestasievoorwaardes soos uiteengesit in die reëls van die LTI-skema. Goedgekeurde deelnemers aan die ekwiteitgebaseerde langtermyninsentiefskema sowel as die aantal aandele toegeken aan elke deelnemer. Hersiening en goedkeuring van die opvolgbeplanning vir senior bestuur, insluitend nooddekking, kontinuïteitsplanne en ontwikkelingsplanne vir huidige sowel as potensiële opvolgers, en kennisname van die oorhoofse organisatoriese opvolgplanne. Hersiening van die groep se prestasie met betrekking tot gelyke indiensneming, belyn met die goedgekeurde talentdiversifikasie- en gelyke indiensnemingstrategie en -plan en nakoming van die Wet op Gelyke Indiensneming. Die komitee het die kontrak van die groep hoof uitvoerende beampte, wat in Julie 2016 verval het, hersien en aanbeveel dat dit verleng word tot Julie 2019, wat ook so deur die direksie goedgekeur is. SAKE VIR OORWEGING IN 2016 Eksterne hersiening van die vergoeding van uitvoerende direkteure, insluitend die toepaslikheid van die vergelykingsgroep en die basis wat toegepas word vir vergelykingsdoeleindes. Hersiening van insentiewe vir belyning met die geïntegreerde diensmodel vir individue, spanne en besigheidsafdelings, sowel as erkenning vir uitstaande prestasie. Hersiening van benadering en insentiewe met betrekking tot vergoeding van werknemers in beheerfunksies, soos risiko, nakoming, beheer, interne oudit en gekombineerde gerusstelling en finansies. korporatiewe beheer volhoubaarheid finansiële state 57