Betreft Vaststelling voorjaarsnota (bestuursrapportage ) Wij bieden u de voorjaarsnota/eerste bestuursrapportage 2005 aan.

Transcriptie

1 Stein 14 juni 2005 Gemeenteblad Afdeling A 2005, no. 81 Agendapunt 22 Bijlagen div. Aan De Raad Betreft Vaststelling voorjaarsnota (bestuursrapportage ) 1. Inleiding Wij bieden u de voorjaarsnota/eerste bestuursrapportage 2005 aan. In de commissie middelen is de inhoud en de vorm van de bestuursrapportage aan de orde geweest. Op basis hiervan is deze bestuursrapportage opgesteld. De inrichting van de tussentijdse rapportages sluit aan bij de programma-indeling van de begroting. Evenals voor de begroting geldt voor de bestuursrapportages het groeimodel. 2. Algemeen In de door de raad vastgestelde financiële verordening ex artikel 212 Gemeentewet is met betrekking tot de tussentijdse rapportage aan de raad opgenomen dat het college de raad informeert door middel van tussentijdse rapportages over de realisatie van de begroting van de gemeente over de eerste vier maanden en de eerste negen maanden van het lopende boekjaar. De tussenrapportages worden aan de raad aangeboden op de volgende tijdstippen: a. De viermaands rapportage vóór 1 juli van het lopende begrotingsjaar. b. De achtmaandse rapportage vóór 1 november van het lopende begrotingsjaar. Bij deze bestuursrapportage zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 1. De rapportage is opgemaakt naar de toestand per 1 mei Vanwege het vroege tijdstip (in het lopende jaar) van samenstelling, ligt het accent in de Voorjaarsnota voor wat betreft het jaar 2005 op de programma-informatie terwijl in de tweede bestuursrapportage het accent ligt op de budgetinformatie door een zo betrouwbaar mogelijke prognose te geven van het rekeningsresultaat over Over- en onderschrijdingen van de budgetten boven een bedrag van per programma, per gestelde prioriteit en investering worden toegelicht. 4. De jaarschijf 2006 in de meerjarenbegroting is het uitgangspunt voor de begroting Gezien het vroege tijdstip (1 mei 2005) zullen er zich nog ontwikkelingen voordoen die van invloed zijn op het jaar 2006 e.v. In deze voorjaarsnota worden al voorstellen gedaan die van invloed zijn op de begroting in meerjarenperspectief. 1

2 3. Exploitatieresultaat jaarrekening 2004 Het exploitatieresultaat van de jaarrekening 2004 bedraagt nadelig. De jaarrekening 2004 wordt in de raadsvergadering van juli door de raad vastgesteld. Voor de volledige opbouw en analyse van dit jaarrekeningresultaat verwijzen wij naar de desbetreffende onderliggende stukken. Het negatieve resultaat wordt veroorzaakt door een verscheidenheid van factoren, deels met een structureel karakter. De structurele posten werken door naar de begroting Voor zover daarmee in de primaire begroting 2005 nog geen rekening is gehouden, zijn deze alsnog in de begroting 2005 verwerkt via deze voorjaarsnota. De structurele effecten worden bovendien meegenomen bij de samenstelling van de begroting 2006 en de meerjarenraming In het raadsbesluit bij de jaarrekening 2004 is de raad voorgesteld het nadelige exploitatieresultaat van de jaarrekening 2004 ten laste van de algemene reserve te brengen. 4. Ontwikkeling verwachte exploitatiesaldi De resultaten van deze bestuursrapportage en de gevolgen hiervan voor het exploitatiesaldo 2005 tot en met 2008 zijn als volgt: V = voordelig, N = nadelig Exploitatiesaldo volgens 2

3 De goedgekeurde basisbegroting 2005 t/m 2008 Bijstelling conform afzonderlijke begrotingswijzigingen: Nr. 1 Aanpassing busroute Hermes Nr. 2 A + B lijsten primaire begroting Nr. 3 Beleidsplan Brandweer Nr. 4 Wijziging gereserveerd voor eerste Berap Nr. 5 Ondergrondse glas- en textielbakken Nr. 6 Overlast hondenpoep Nr. 7 Ontwikkeling Urdal Nr. 8 Doorgeschoven posten Nr. 9 Bestuursopdrachten RK scholen Nr. 10 Renovatie kleedaccommodatie sportzaal Urmond Nr. 11 Bergingsbassin Elsloo/Meers Nr. 12 Duurzaam veilig Nr. 13 Planschade bierbrouwerij Nr. 14 Revitalisering Kerensheide Noord Nr. 15 Voorbereiding ontwerp Bramert Noord Nr. 16 Voorbereiding gebiedsgewijze aanpak Nieuwdorp Nr. 17 Interne zaken archief Nr. 18 Watervoorziening Meers, Maasband en Veldschuur (voorstel in voorbereiding) Nr. 19 Radiostudio Lokale Omroep Stein Nr. 20 Beheer en exploitatie sporthal Nr. 21 Opzet raadsprogramma V V V V 900 N N N N N V N N N N N N N N N N V N N N N N N N N N N N N N N N Totaal wijzigingen N N N N Verwacht exploitatiesaldo vóór Bestuursrapportage N N V V Bijstelling conform onderhavige Bestuursrapportage Meer algemene uitkering Minder OZB door afschaffing gebruikersdeel woningen Minder OZB door maximering tarieven N V N V N N N V N N N V N N Totaal Bestuursrapportage N N N N Taakstelling bezuiniging V V V Verwacht exploitatiesaldo N N V V Het verwachte nadelig exploitatiesaldo 2005 wordt voornamelijk veroorzaakt door gewijzigde verantwoordingswijze van dividenden. Verwezen wordt naar het gestelde onder punt 9. 3

4 Bij de wijzigingen 17, 19 en 21 heeft de Raad besloten om de financiële consequenties van deze besluiten vooralsnog ten laste te brengen van de algemene reserve. Bij behandeling van Berap I zal worden bezien of een andere financiering mogelijk is. Conform deze besluiten zijn in bovenstaand overzicht de lasten ten laste gebracht van de algemene reserve en dus niet van de exploitatie. NB. In de verwachte exploitatiesaldi is een raming voor onvoorziene uitgaven begrepen van circa Indien deze post niet aangewend hoeft te worden, leidt dit tot een verhoging van het exploitatiesaldo. 5. Algemene uitkering uit het gemeentefonds In deze bestuursrapportage zijn de gegevens verwerkt zoals die zijn opgenomen in de zogenaamde Meicirculaire Hierin staan de meest actuele gegevens met betrekking tot de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Op basis van de Meicirculaire ontvangt de gemeente voor het jaar 2005 circa meer aan algemene uitkering. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt doordat de gemeente Stein in verhouding tot landelijke gegevens, als gevolg van de algehele hertaxaties in het kader van de Wet WOZ lage stijgingspercentages van het onroerend goed heeft. Te weten voor woningen in Stein 31% tegen landelijk 50% en voor niet-woningen in Stein 11% tegen landelijk 20%. Het voordeel voor de gemeente bedraagt ruim Uiteraard heeft dit ook een structurele doorwerking naar latere jaren. Voor de ontwikkeling van het gemeentefonds zijn vooral de volgende punten van belang: Het wetsvoorstel met betrekking tot de afschaffing van het gebruikersdeel van de OZB op woningen en de maximering van de overige tarieven. De nieuwe ijkverdeling voor de voormalige clusters Bijstand en Zorg die worden vervangen door de drie nieuwe clusters Werk en Inkomen, Educatie en Maatschappelijke Zorg. De aanpassing van het cluster Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Standsvernieuwing i.v.m. het nieuwe investeringstijdvak van het investeringsbudget stedelijke vernieuwing (ISV). De provincie acht het acceptabel om, evenals in vorige jaren, voor de komende jaren rekening te houden met het tot uitkering komen van de behoedzaamheidsreserve van 50% (= ). In deze bestuurrapportage is hier dan ook rekening mee gehouden. In het overzicht onder punt 4 is aangegeven wat er meer wordt ontvangen aan algemene uitkering. Tegenover de meeropbrengst staat voor de jaren vanaf 2006 voor een belangrijk gedeelte de afschaffing van de OZB voor gebruikers van woningen. Verwezen wordt hiervoor naar punt 8. Nadere berichtgeving van het Rijk over de (financiële) uitwerking van de WMO volgt in de septembercirculaire. 6. Investeringen Het actuele overzicht van financiële stand van zaken van de geraamde investeringen in de jaren 2005 tot en met 2008 is als bijlage bijgevoegd. 4

5 In de diverse programma s wordt ingegaan op de voortgang van de investeringen voor het jaar Gedurende het jaar zult u afzonderlijk informatie ontvangen over de verdere realisering van de verschillende investeringen. 7. Beleidsontwikkelingen/ -uitvoering Voor beleidsontwikkelingen en beleidsuitvoering wordt verwezen naar de toelichting per programma. 8. OZB Hoewel de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel over de aanpassingen in de OZB nog moet plaatsvinden, is conform advies van de provincie, in de begroting 2006 en latere jaren hiermee al rekening gehouden. Afschaffen gebruikersdeel woningen De OZB bestaat uit een eigenarendeel en een gebruikersdeel. Het eigenarendeel wordt geheven van de eigenaar van het onroerend goed. Het gebruikersdeel wordt geheven van de gebruiker. Dit kan zijn de eigenaar of de huurder. De OZB wordt geheven voor woningen en niet-woningen (b.v. bedrijfspanden). Het kabinet is voornemens om de OZB voor gebruikers van woningen af te schaffen. Door deze gedeeltelijke afschaffing van de OZB derven gemeenten inkomsten. De gemeenten zullen voor de afschaffing worden gecompenseerd via het gemeentefonds. De compensatie zal plaatsvinden via de inkomstenmaatstaf en het bedrag per woonruimte. Concreet betekent dit een bijstelling van het rekentarief en van het bedrag per woonruimte. Om in een structurele situatie te komen is een overgangstraject ingevoerd. Het uitgangspunt is namelijk dat geen enkele gemeente er op achteruit mag gaan. Omdat de afschaffing voor de gemeente Stein een nadeel oplevert wordt dit nadeel verevend door middel van een suppletieregeling. In het jaar 2006 is deze suppletie volledig, daarna wordt deze stapsgewijze afgebouwd. De suppletie voor de gemeente Stein bedraagt voor de jaren 2006 t/m 2009 achtereenvolgens , , en Om de suppletie te bepalen is het Rijk uitgegaan van de tarieven Hieraan ligt de overweging ten grondslag dat de gemeenten vanaf 2002 bekend waren met de kabinetsvoornemens met betrekking tot de afschaffing van de OZB. Vanaf dat jaar kon dus bekend worden verondersteld dat eventuele tariefstijgingen tot een nadeel zouden kunnen leiden. Stein heeft de tarieven in 2003, 2004 en 2005 verhoogd met respectievelijk 15%, 10% en 5%. Voor het jaar 2006 was in de primaire begroting uitgegaan van een stijging met 4%. Voor de jaren daarna met 2,5%. Voor de gemeente Stein bedraagt het nadeel van de afschaffing in 2006 ruim Maximering tarieven Na de afschaffing van de OZB voor gebruikers van woningen resteren nog drie OZB-tarieven, te weten de OZB voor eigenaren van woningen, de OZB voor eigenaren van niet-woningen en de OZB voor gebruikers van niet-woningen. Het kabinet wil de ontwikkeling van de lokale lasten beheersen en stelt daarom een maximum aan de tarieven. De maximale tarieven zijn als volgt: OZB woningen eigenaren 6,62. Tarief 2005 Stein 2,06. 5

6 OZB niet-woningen gebruikers 6,68. Tarief 2005 Stein 3,88. OZB niet-woningen eigenaren 8,29. Tarief 2005 Stein 4,84. De gemeente Stein ondervindt dus geen hinder van de maximering van de tarieven. Naast de maximering wordt ook een grens gesteld aan het tempo waarin de werkelijke tarieven naar het maximum toe mogen groeien. Voor de inkomstenderving die hier het gevolg van is, is geen compensatie in het vooruitzicht gesteld. Hiervoor zijn zogenaamde drempeltarieven in het leven geroepen. Deze bedragen per waarde-eenheid 2,43 voor OZB woningen eigenaren, 2,45 OZB niet-woningen gebruikers en 3,04 OZB niet-woningen eigenaren. Voor gemeenten met tarieven die liggen boven de drempeltarieven geldt een maximaal toegestane tariefstijging van 1,5% per jaar. De tarieven van de gemeente Stein zijn hoger dan de drempeltarieven. Daarom mag de gemeente de tarieven maar verhogen met 1,5%. In de (meerjaren)begroting 2005 t/m 2008 was rekening gehouden met een stijging van de tarieven voor de jaren 2006 t/m 2008 van respectievelijk 4%, 2,5% en 2,5%. In deze bestuursrapportage is rekening gehouden met de maximaal toegestane tariefstijging van 1,5% per jaar. De OZB-voorstellen beperken de omvang van het belastinggebied van de gemeenten. Gemeenten hebben voldoende eigen belastingruimte nodig om zelfstandig uitvoering te geven aan hun taken. De VNG heeft een commissie van deskundigen ingesteld die moet aangeven hoe het gemeentelijk belastinggebied er uit behoort te zien. De VNG zet in op een volwaardige alternatieve belasting, opdat gemeenten in staat blijven zelfstandig afwegingen te kunnen maken over de hoogte van het gemeentelijk inkomen. 9. Dividenden In een recente uitspraak heeft de commissie die gaat over de toepassing van het Besluit begroting en verantwoording (BBV) bepaald dat dividend moet worden verantwoord in het jaar waarin het recht op het ontvangen van dividend ontstaat. Omdat de algemene vergadering van aandeelhouders pas in jaar t+1 beslist over het dividend over jaar t, moet het dividend over jaar t worden verantwoord in de jaarrekening van jaar t+1. In de begroting van jaar t+1 wordt een zo goed mogelijke raming opgenomen van het dividend over jaar t. Zelfs als ten tijde van het opstellen van de jaarrekening de algemene vergadering van aandeelhouders het dividend al heeft vastgesteld, wat het geval is met het dividend 2004, geldt de bovengenoemde uitspraak van de commissie. Deze uitspraak is in strijd met bedrijfseconomische principes maar toch bindend. Of deze nog aangevochten zal worden is nog niet bekend. De consequentie van de uitspraak is dat dividend over het jaar 2005 verantwoord moet worden in het jaar Aangezien er momenteel op basis van bedrijfseconomische principes in de begroting 2005 een bedrag van circa 0,5 miljoen aan dividend is opgenomen, betekent dit dat er voor 0,5,miljoen baten uit de begroting wegvallen. Het probleem is boekhoudkundig van aard. In werkelijkheid wordt er natuurlijk net zo veel dividend ontvangen als voorheen. 10. Risicoparagraaf 6

7 Voor de risicoparagraaf wordt verwezen naar de begroting 2005 tot en met Hierin zijn de actuele risico s opgenomen. In de jaarrekening 2004 zijn de per balansdatum bestaande risico s aangegeven. De risico s zullen worden geactualiseerd bij de begroting BTW-Compensatiefonds (BCF) Er bestaat nog onduidelijkheid over de definitieve afwikkeling van het BCF. In 2005 zal er door het Rijk een eerste evaluatie van het BCF plaatsvinden. Deze evaluatie is vooral gericht op de definitieve vaststelling van de uitlichting uit het gemeentefonds. Ook wordt bezien of de verdeling van de uitlichting in de afgelopen jaren nog aansluit bij de kosten die de gemeenten maken. Ook worden de administratieve lasten voor de gemeenten in kaart gebracht. Vreemd genoeg gaat de evaluatie niet over de vraag of het BCF voldoet aan de verwachtingen. In de berekeningen die ten grondslag liggen aan de in de (meer)jarenbegrotingen opgenomen ramingen is er vanuit gegaan dat de gemeente Stein zowel fiscaal als budgettair een nadeelgemeente is. Hierop zijn ook de onttrekkingen aan de reserve BCF gebaseerd. Recente ramingen laten zien dat de gemeente waarschijnlijk geen nadeelgemeente meer is. Dit is voornamelijk een gevolg van het ambitieniveau, o.a. hoge investeringen. Gezien de grote onduidelijkheden die verbonden zijn aan het BCF zijn, in afwachting van de uitkomsten van de evaluatie van het BCF, de mutaties in de reserve BCF niet aangepast. Zodra de evaluatie meer duidelijkheid oplevert zal e.e.a. worden bezien. 12. Aandachtspunten Inwonerszaken Sociale zaken 1. Afronden terugkoopproblematiek tot WVG Medio 2005 zullen de rechten en verplichtingen duidelijk in kaart zijn gebracht. Daarna wordt gestart met het invorderen van de per saldo nog openstaande bedragen. Eventuele correcties worden via berap in de begroting 2005 verwerkt. 2. Verlagen rijksuitkering WWB vanaf Zoals tot dusverre gebruikelijk deelt het ministerie van SZW pas omstreeks september van het lopend jaar de definitieve budgetten van het inkomensdeel aan de gemeenten mee. Aangekondigd is al een verlaging van het indicatieve budget 2005 met circa 6,5%. Voor Stein betekent dit een lagere rijksbijdrage van ruim Hiermee is in de begroting 2005 nog geen rekening gehouden. Ook is nog geen rekening gehouden met het actualiseren van de budgetten voor het verstrekken van uitkeringen volgens de WWB. Bij de actualisatie van deze budgetten gaan wij er vanuit dat de lasten op de lagere rijksbijdrage afgestemd kunnen worden. Dit heeft ook gevolgen voor de berekening van het eigen risico voor de gemeente. Indien het (rijks)budget niet toereikend is, kan bij het rijk een verzoek worden ingediend voor een aanvullend budget als de overschrijding meer is dan 10% van het 7

8 budget Inkomensdeel. Met andere woorden, de gemeente draagt bij een eventuele overschrijding een maximaal financieel risico van 10% van het Inkomensdeel. Voor Stein is dit jaarlijks circa Verder worden er vanaf 2006 nieuwe verdeelmodellen vastgesteld voor zowel het Inkomensdeel als het Werkdeel WWB. Welke gevolgen dit heeft voor de budgetten van Stein is nog niet duidelijk. 3. Overhead van de Stichting Toezicht. Vanaf 2007 moet bij de Stichting Toezicht rekening gehouden worden met het feit dat uit het Werkdeel WWB alleen nog een bijdrage in de salarislasten van het personeel van deze stichting wettelijk zijn toegestaan. Voor begroting 2007 e.v. jaren betekent dit dat niet een bedrag van ten laste van het werkdeel kan worden opgenomen maar slechts maximaal als loonkostensubsidie. Voor het verschil op basis van de huidige cijfers circa moeten dus andere dekkingsmiddelen worden aangewezen. 4. Bijdragen aan Vixia voor het op peil brengen van het weerstandsvermogen. In samenspraak met VIXIA is afgesproken het weerstandsvermogen van VIXIA op een bepaald percentage van het balanstotaal te brengen. Vanaf 2003 hebben de deelnemende gemeenten echter besloten vooralsnog geen bijdragen hiervoor te ramen en te betalen. Het risico bestaat dat de gemeenten op enig moment wel deze bijdrage dienen te betalen. Deze bijdrage zal dan significant hoger zijn dan in het geval de gemeenten jaarlijks een bijdrage betaald zouden hebben. 5. Afwikkelen herhuisvesting Vixia Bij de besprekingen over de (her)huisvesting van VIXIA heeft de gemeente Stein besloten om bij verkoop van een aantal panden - haar aandeel in de boekwinst te claimen. Het aandeel van de gemeente Stein in deze boekwinst is berekend op een bedrag van Na de afronding van de herhuisvesting van Vixia in 2006 zal gestart worden met verkoop panden. 6. Samenwerking Sociale Zaken Stein met Beek en Schinnen. Vóór maart 2006 vindt een berekening plaats van de lasten en baten van een samenwerking op het gebied van sociale zaken tussen de gemeente Stein, Beek, en Schinnen. Zodra hierover besluitvorming door de gemeenteraden heeft plaats gevonden zal dit verwerkt worden in de begroting. Specifiek zal gekeken worden naar frictiekosten, desintegratiekosten en structurele kosten. 7. Invoeren algemene wet inkomensafhankelijke regelingen Deze wet introduceert met ingang van 1 januari 2006 de zorgtoeslag en de huurtoeslag. De kinderopvangtoeslag valt ook onder deze wet. Deze is niet nieuw en leidt enkel tot een technische aanpassing van de verordening Kinderopvang. Met de komst van de huurtoeslag verdwijnt vanaf 1 januari 2006 wel de Vangnetregeling Huursubsidie. Met dit laatste is in deze berap al rekening gehouden. Het is echter niet 8

9 Steinerbos ondenkbaar dat hierdoor binnen een kalenderjaar het inkomen ver terugvalt en de inkomensproblemen worden afgewenteld op de bijzondere bijstand. Hoewel dit naar verwachting niet groot zal zijn wordt door de VNG gecontroleerd of een verhoging van het budget bijzondere bijstand noodzakelijk is en de gemeenten mogelijk ook met dit neveneffect rekening moeten houden. Privatisering Steinerbos etc. De raad heeft op 17 maart 2005 besloten tot volledige privatisering onder randvoorwaarden. Verder heeft de raad gevraagd om een aantal aanpassingen in de tariefstructuur, de inroostering van verenigingen en het schoolzwemmen te onderzoeken. Hopman Andres heeft opdracht gekregen om de consequenties van de randvoorwaarden uit te werken en een aanbestedingsplan te formuleren. De projectgroep werkt de door de raad vast te stellen randvoorwaarden nader uit. Met de beoogde privatisering wordt een forse structurele vermindering van het tekort nagestreefd. Welzijn en beheer welzijnsaccommodaties. 1. Gemeentelijk onderwijsachterstandsbeleid (GOA) In 2006 zal de afrekening met het ministerie plaatsvinden van de gemeentelijke onderwijskansenprojecten, die in 2003 en later zijn gestart. Aangetoond zal moeten worden, dat de verkregen rijksmiddelen zijn aangewend voor de doelstellingen, die zijn geformuleerd, namelijk het daadwerkelijk wegwerken van achterstanden bij leerlingen. Deze toets zal plaatsvinden via monitoring. Het onvoldoende beantwoorden aan de doelstellingen zal ongetwijfeld terugbetalen van een deel van de rijksmiddelen betekenen. 2. Beheer en exploitatie van MFC Berg aan de Maas Het overleg met de gebruikers over het beheer zal binnenkort worden afgerond en krijgt u binnenkort op de vergadertafel. 3. Subsidiëren peuterspeelzaalbeleid 2006 e.v. jaren Een nota peuterspeelzaalbeleid is in voorbereiding en zal in september in de gemeenteraad worden behandeld. Aan drie partijen is inmiddels gevraagd een kostenraming te overleggen. Hoewel nog niet alle ramingen zijn ontvangen, is wel duidelijk dat in 2006 en volgende jaren extra geld nodig is als wordt vastgehouden aan het huidige ambitieniveau. 4. Algemeen maatschappelijk werk In 2005 moet inhoudelijk verantwoording plaatsvinden van de inzet van de extra toegekende formatie cliënthulpverlening op basis van de Tijdelijke Stimuleringsregeling Maatschappelijke Dienstverlening. Dit zal samen met welzijnsinstelling Partners in Welzijn gebeuren. Wanneer dit niet waargemaakt kan worden zal de rijksbijdrage of een gedeelte hiervan moeten worden terugbetaald. 9

10 5. Maatschappelijke opvangvoorzieningen. De cijfers voor de maatschappelijke opvang voor 2006 zijn nog niet bekend. Op dit moment lopen de onderhandelingen met de Mondriaan zorggroep en MOV. Dit traject zal niet voor september 2005 zijn afgerond. Voor 2005 wordt van de regiogemeenten geen bijdrage gevraagd. Dit zal waarschijnlijk ook voor 2006 zo zijn. Hierbij speelt ook of de gemeente Sittard-Geleen hiervoor rechtstreeks gelden gaat ontvangen in het kader van het Grote Steden Beleid. 6. Invoeren/uitvoeren WMO Vanaf 2006 is er met de invoering van de WMO een nieuw stelsel voor langdurige zorg en maatschappelijke ondersteuning. De WMO zal de lichtere vormen van hulp en ondersteuning laten organiseren door de gemeenten. Dat geldt voor begeleiding en huishoudelijke verzorging, maar ook voor welzijnsactiviteiten, woningaanpassingen en informatie. De AWBZ komt straks pas in beeld als "zware zorg" is vereist: professionele zorg en verpleging. De WMO heeft ingrijpende gevolgen voor de financiële verhouding tussen Rijk en gemeenten. Op dit moment bestaat nog onvoldoende inzicht in de omvang van de financiële gevolgen die samenhangen met de te decentraliseren taken. Als alles volgens planning doorgaat wordt per 1 januari 2006 (of per medio 2006) gestart met de gefaseerde invoering. Hierbij zullen een aantal rijkstaken worden overgedragen aan de gemeenten. Deze overdracht gaat gepaard met een grote bezuiniging. Van het landelijk AWBZ-budget van 1,6 mld euro gaat slechts 1 mld euro over naar de WMO. 7. Actualiseren van meerjarige onderhoudsplanningen BOP, SOP en MOP Dit leidt tot bijstellingen van de budgetten van de begroting. Deze bijstellingen worden via de beraps of via aparte voorstellen in de begroting verwerkt. Overigens wordt kwartaalsgewijs gerapporteerd over de ontwikkelingen. 8. Vormen van voorzieningen voor groot onderhoud BOP/SOP In het najaar 2005 zal u gelijktijdig met de presentatie van de vernieuwde meerjarige onderhoudsplannen een voorstel bereiken over een meerjarige dekking van de geplande bouwkundige en sporttechnische onderhoudslasten. Het treffen van voorzieningen voor groot onderhoud is mogelijk een optie. 9. Vroegtijdige schoolverlaters 2006 ev. Jaren We hebben voor het jaar leerwerktrajecten voor vroegtijdige schoolverlaters ingekocht. Voorgesteld wordt vanaf 2006 hiervoor in het kader van het onderwijskansenbeleid structureel een bedrag op te nemen. 10. Upgraden sportaccommodaties De raad heeft op 2 juni 2005 besloten tot een renovatie van de sportzaal Urmond. Hiermee is het startsein gegeven om te komen tot functieverbeterende maatregelen in en aan de diverse 10

11 accommodaties. De gymzaal in Meers zou een facelift kunnen krijgen, als aanvulling op de pleinvernieuwing in Meers. 13. Uitgangspunten bij de begroting 2006 tot en met Bij de samenstelling van de begroting 2006 tot en met 2009 worden onder meer de volgende uitgangspunten gehanteerd: Financiële positie/provinciaal toezicht De gemeente is zelf verantwoordelijk voor een gezond financieel beleid. De begroting moet een gezonde financiële positie van de gemeente in stand houden. De begroting moet leiden tot repressief (terughoudend) toezicht van de provincie. In dit geval volstaat de provincie ermee de gemeente op afstand te volgen via de begroting, de jaarrekening en de overige ter kennisneming ingezonden financiële bescheiden en het voeren van overleg. Een voorwaarde hiervoor is onder meer dat de begroting materieel in evenwicht is dan wel binnen de termijn van de meerjarenraming een reëel perspectief biedt op het herstel van het materiele evenwicht. De algemene reserve bedraagt volgens de jaarrekening 2004 per 31 december , het weerstandsvermogen circa 6 miljoen. In het weerstandsvermogen zijn de grondreserves begrepen ad 2,8 miljoen. Hierbij moet nog rekening worden gehouden met het nadelige exploitatiesaldo 2004 ad Tevens is er als gevolg van de gewijzigde verslaggevingsvoorschriften op het gebied van de verantwoording van dividenden een nadelig exploitatiesaldo over het jaar 2005 te verwachten. De voorziening reorganisatie ad is gevormd voor 50% t.l.v. de grondreserves en voor 50% t.l.v. de algemene reserve. Ook zijn er een aantal raadsbesluiten met nadelige financiële consequenties ten laste van de algemene reserve gebracht, o.a. m.b.t. het archief. Het gevolg hiervan is dat de algemene reserve zakt beneden de door de provincie gestelde norm van 1,7 miljoen. De gemeente zal aan moeten geven op welke termijn en op welke manier de algemene reserve weer op peil wordt gebracht. In het raadsvoorstel betreffende de reorganisatie is een plan opgenomen voor het op peil brengen van de algemene reserve. Dit ziet er als volgt uit: 2006 :Toevoeging aan algemene reserve : Idem : Idem Vanaf 2009 : Elk jaar De hoogte van de algemene reserve baart zorgen en zal kritisch moeten worden gevolgd. Zo mogelijk zal deze door het realiseren van stille reserves verhoogd moeten worden. Basisbegroting In het kader van de begrotingen in het recente verleden is het begrip basisbegroting geïntroduceerd. Hieronder wordt verstaan een begroting waarin geen nieuw autonoom beleid is opgenomen waarover nog geen besluitvorming heeft plaatsgevonden. 11

12 De vervangingsinvesteringen en de wettelijk verplichte investeringen voor alle jaren en de daaruit vloeiende kapitaallasten zijn evenals het wettelijk verplichte nieuw beleid dat geen betrekking heeft op investeringen, in de basisbegroting opgenomen. De overige (autonome) investeringen (nieuw beleid) en het nieuwe beleid niet betrekking hebbende op investeringen waarvoor al besluitvorming heeft plaatsgevonden (coalitieakkoord) zijn eveneens in de basisbegroting opgenomen. De autonome investeringen en het autonome nieuwe beleid niet betrekking hebbende op investeringen, waarover nog geen besluitvorming heeft plaatsgevonden, worden in eerste instantie niet opgenomen in de begroting. Deze worden opgenomen in een apart overzicht (overzicht voorgenomen autonoom beleid) bij de (basis)begroting (De zogenaamde A- en B- lijsten). Uit de basisbegroting blijkt of de diverse jaren structureel sluitend zijn en of er ruimte voor nieuw (autonoom) beleid is. De in het overzicht voorgenomen autonoom beleid (A- en B- lijsten) opgenomen investeringsvoornemens voor de diverse jaren kunnen geconfronteerd worden met deze ruimte. Aan de hand van deze confrontatie kan de raad aangegeven welk autonoom beleid er in de diverse jaren uitgevoerd gaat worden. Indien gewenst worden er extra middelen gegenereerd, elders bezuinigd of via efficiencymaatregelen getroffen om de ruimte voor autonoom beleid te vergroten. Bestemming nadelig exploitatiesaldo jaarrekening 2004 Hiervoor wordt verwezen naar het gestelde in punt 3 van deze nota. De bestemming van het nadelige saldo van de jaarrekening 2004 heeft invloed op de begrotingspositie. Omdat het nadelig saldo ten laste van de algemene reserve wordt gebracht kan er in de komende jaren voor 1/30 deel van het nadelig saldo minder worden beschikt over de algemene reserve ten gunste van de exploitatie. Belastingen De afvalstoffenheffing en het rioolrecht zijn gebaseerd op 100% kostendekkende tarieven. De tariefstijging van de OZB is conform het coalitieakkoord en rekening houdende met de afschaffing van het de OZB voor gebruikers van woningen en maximering van de resterende tarieven als volgt in de begroting verwerkt: 2006 OZB gebruikers van woningen: stijging 4 % Overige tarieven: stijging 1,5% (maximaal toegestane stijging) Stijging alle tarieven met 1,5% (maximaal toegestane stijging) 2008 Stijging alle tarieven met 1,5% (maximaal toegestane stijging) Verwezen wordt hiervoor naar het elders gestelde hierover in deze nota. Afschaffing zalmsnip Zoals bekend verstrekte de gemeente aan ieder huishouden een vermindering op de aanslag gemeentelijke belastingen van 45,38 (f 100), de zogenaamde Zalmsnip. Voor het bedrag dat hiermee voor de gemeente gepaard gaat wordt een tegemoetkoming van het Rijk 12

13 ontvangen via een toevoeging aan de algemene uitkering. Per saldo kost het de gemeente dus niets. Met ingang van 2005 is de tegemoetkoming van het Rijk vervallen. De raad heeft besloten om aan de huishoudens voor het jaar 2005 een lastenverlichting te verlenen van de helft van de Zalmsnip, zijnde 22,69. In de cijfers van deze bestuursrapportage is er vanuit gegaan dar er voor de jaren 2006 en verder geen tegemoetkoming in de lasten meer wordt verstrekt aan de huishoudens. Als gevolg van de (voorgenomen) afschaffing van de OZB van het gebruikersdeel van woningen zullen de burgers met ingang van het jaar 2006 geen (gebruikers/huurders) of minder (eigenaren) OZB hoeven te betalen. Rentepercentage De rente is sinds vorig jaar nog verder gedaald en bevindt zich nu op een niveau dat al enkele decennia niet meer is voorgekomen. Daarom adviseert de provincie de gemeenten om voor de rente van het financieringstekort een percentage van 3,5 (was 4,0) aan te houden. Voor het financieringstekort dat onder de kasgeldlimiet valt, d.w.z. met kort geld wordt gefinancierd, kan een rentepercentage worden gehanteerd dat op de geldmarkt geldt. In deze bestuursrapportage is voor de jaren 2005 en 2006 conform het advies van de provincie rekening gehouden met een rentepercentage van 3,5 voor het financieringstekort boven de kasgeldlimiet en met 2,5% onder de kasgeldlimiet. Vanaf het jaar 2007 zijn deze percentages respectievelijk 4,0 en 2,5. Voorspellingen over de ontwikkeling van het rentepeil blijven moeilijk. Daarom worden de ontwikkelingen constant gevolgd en zonodig worden de rentepercentages aangepast. Dividend Essent Op dit moment hebben nog alle Limburgse gemeenten aandelen van Essent in hun bezit. Het is nog onzeker wanneer gemeenten die dat willen, hun aandelen kunnen verkopen. In dit verband is de door het kabinet voorgestelde splitsing van de energiebedrijven in een netwerkbedrijf en een productie- en leveringsbedrijf van belang. Het netwerkbedrijf blijft in deze voorstellen voor minimaal 51% in overheidshanden, terwijl het productie- en leveringsbedrijf volledig zou kunnen worden geprivatiseerd. Het parlement zal zich hier nog over moeten uitspreken. Pas daarna zal er zicht zijn op de mogelijkheden om (een deel van) het aandelenbezit te verkopen. Opgemerkt moet hierbij worden dat de aandelen voor de gemeente een zeer hoog rendement (dividend) opleveren. Bij een eventuele verkoop van de aandelen vervalt natuurlijk ook het dividend. Hiervoor zullen dan aanvullende dekkingsmiddelen moeten worden verworven. De raming van het dividend vanaf 2006 is, conform het advies van de provincie, gebaseerd op het uitgekeerde dividend over Het uitkeringspercentage zal naar verwachting niet verder worden verhoogd en de liberalisering van de energiemarkten kan een drukkend effect op de winstontwikkeling hebben. Hierdoor is het niet realistisch om te verwachten dat het dividend de sterke groei van de afgelopen jaren zal blijven volhouden. Ruimte voor Limburg 13

14 Ten behoeve van de uitvoering van het thema Ruimte voor Limburg (Reconstructie Noord- en Midden-Limburg en Plan van Aanpak Vitaal Platteland Zuid-Limburg) verzoekt de provincie de gemeenten om in hun begroting tijdig financiële ruimte te reserveren voor het opzetten van een adequate uitvoeringsstructuur in hun gebied en voor de uitvoering van projecten die bijdragen aan de doelen waarvoor (co-)financiering van gemeenten noodzakelijk is. In het kader van het Nationaal Bestuursakkoord Water voor gemeenten, dient de gemeente Stein de wateroverlastknelpunten in 2006 in beeld te brengen. Het oplossen van deze knelpunten kan de nodige investeringen vergen. Deze investeringen dienen de komende jaren in beeld te worden gebracht. Onderuitputting kapitaallasten Omdat de praktijk uitwijst dat het bij de begroting voorgenomen investeringsniveau vaak door onvoorziene omstandigheden, niet wordt gehaald, is er, om te voorkomen dat er onnodige druk in de begroting wordt gelegd, een stelpost opgenomen wegens onderuitputting van kapitaallasten (rente en afschrijving). In gewoon Nederlands betekent dit dat er al rekening mee wordt gehouden dat het voorgenomen investeringsniveau niet wordt gehaald en er in werkelijkheid dus minder kapitaallasten zullen zijn dan begroot. De post onderuitputting kapitaallasten is jaarlijks voor een bedrag van opgenomen. Voor het jaar 2005 is deze post voor gerealiseerd. Dit vooral als gevolg van het doorschuiven van (delen van) investeringen van 2004 naar latere jaren. Bij de begroting 2006 tot en met 2009 dient op basis van het voorgenomen investeringsniveau, te worden nagegaan of de opgenomen post wegens onderuitputting van kapitaallasten moet worden aangepast. Mogelijkheid van het brengen in de BTW-sfeer van sportfaciliteiten In de loop van 2004 ontstond de mogelijkheid een BTW voordeel te realiseren bij de bouw en exploitatie van sportaccommodaties. Aanleiding hiervoor was het gegeven dat in bepaalde gevallen de verhuur van sportaccommodaties niet werd aangemerkt als verhuur van onroerend goed maar als het geven van gelegenheid tot sportbeoefening. Verhuur van onroerend goed valt niet onder de BTW, het geven van gelegenheid tot sportbeoefening valt wel onder de BTW (het verlaagde BTW -tarief van 6%). Veel belastinginspecteurs wensen nog geen toezeggingen te doen over de praktische invulling van de "nieuwe regelgeving". Vooral de afbakening tussen het begrip verhuur (vrijgesteld van BTW), het geven van gelegenheid tot sportbeoefening (belast met 6% BTW) en het recht op een BTW teruggave gaf aanleiding tot discussie. Het wezenlijke verschil tussen verhuur van onroerend goed en het gelegenheid geven tot sportbeoefening ligt in het feit dat méér dan alleen een ruimte wordt verhuurd. De verhuurder stelt in het geval van sportaccommodaties meerdere faciliteiten ter beschikking (ballen, klimrek, doelen, netten, douchegelegenheid, kleedkamers enz). Het bieden van gelegenheid tot sporten valt zoals gezegd wél onder het BTW regime, en wel voor 6%. Dit wil zeggen dat over de ontvangen huurpenningen 6% BTW moet worden afgedragen. Daar staat tegenover dat de betaalde BTW verrekend kan worden. De betaalde 14

15 BTW valt veelal onder het 19% tarief. Denk bijvoorbeeld aan energie en onderhoud. Ook de BTW over de investeringen is terugvorderbaar. Dit is vooral van belang bij de nog te bouwen accommodaties. Bovendien bestaat de mogelijkheid om BTW terug te vragen over de in het verleden gedane investeringen, op grond van de zogenaamde herzieningsbepalingen BTW. Binnensport Naar aanleiding van het oorspronkelijke besluit van 19 december 2003 van de staatssecretaris van financiën werd in overleg met de belastinginspectie Maastricht vanaf 2004 de exploitatie van onze binnensportaccommodaties onder het BTW regime gebracht. Per saldo leverde dat ongeveer op. Tot aan het moment van aanvulling van het eerste besluit weigerde de fiscus toestemming te verlenen om met terugwerkende kracht vanaf 2002 belast te mogen exploiteren. Dit ondanks herhaalde pogingen onzerzijds. Uit de recente aanvullingen over de daadwerkelijke toepassing van de regelgeving wordt echter duidelijk dat vanaf 2002 alsnog BTW verrekening en afdracht mogelijk is. Dientengevolge wordt in 2005 over de jaren 2002 en 2003 alsnog formeel bezwaar aangetekend tegen gedane aangifte. Buitensport Naast de binnensportaccommodaties behoort, onder voorwaarden, belaste exploitatie van de buitensportaccommodaties tot de mogelijkheden, eveneens vanaf Vanwege het feit dat op dit punt inventarisatie maar ook overeenstemming met de belastinginspectie noodzakelijk is zal in 2005 duidelijk worden of BTW voordeel realiseerbaar is ten aanzien van deze complexen. Verwacht wordt dat aanzienlijke BTW voordelen mogelijk zijn, mits de fiscus met het een en ander instemt. Tijdens de beoordeling en inventarisatie wordt zijdelings gebruik gemaakt van onze externe adviseur. Verwerking in de financiële administratie en dus in de begroting vindt plaats zodra overeenstemming met de belastingdienst is bereikt en de bedragen bekend zijn. Bezuinigingstaakstelling In de begroting is vanaf 2006 voor elk jaar een taakstelling voor te realiseren bezuinigingen/ efficiencymaatregelen van opgenomen. Deze zullen met name behaald moeten worden in de externe kosten (de zogenaamde 4.3 posten). Via de bestuursrapportages zal over de voortgang worden gerapporteerd. Aanbestedingsvoordelen Onder meer in verband met de slechtere economische toestand worden voordelen behaald bij diverse aan te besteden werken. Voor wat betreft de investeringen hebben deze niet zo n grote invloed op de exploitatie. Immers hierover wordt afgeschreven en wordt het voordeel uitgestreken over meerdere jaren (de afschrijvingsduur). Aanbestedingen waarvan de kosten rechtstreeks op de exploitatie drukken, vooral onderhoud van kapitaalgoederen, hebben een grote invloed op de exploitatie. Hierbij te behalen aanbestedingsvoordelen leveren voordelen op die ten gunste komen van het resultaat. Daarom dienen deze aanbestedingen tegen het licht te worden gehouden. Op basis van een inschatting, onder meer gebaseerd op eerder gerealiseerde aanbestedingsvoordelen, dienen de in de begroting opgenomen budgetten zonodig te worden aangepast. 15

16 Uitkering Bouwfonds Limburgse Gemeenten (BLG) Het BLG is omstreeks het jaar 1992 door de Limburgse gemeenten overgedragen aan BLG Hypotheekbank Holding NV. De overnamesom wordt in 20 jaarlijkse termijnen Aan de gemeenten uitgekeerd. De laatste termijn wordt in 2012 ontvangen. Voor Stein gaat het hier om een bedrag van circa 0,5 miljoen. Dit bedrag is momenteel als structureel dekkingsmiddel in de begroting opgenomen. Om te voorkomen dat er in 2013 grote dekkingsproblemen ontstaan is het raadzaam om tijdig maatregelen te treffen om dit verlies aan structurele middelen op te vangen. Bijvoorbeeld kan met ingang van het jaar 2006 of 2007 in de begroting worden begonnen met een geleidelijke afbouw van de BLG-middelen. Het verschil tussen de in de begroting opgenomen ( afgebouwde ) BLG-uitkering en de werkelijke uitkering kan worden ingezet voor incidentele lasten of worden toegevoegd aan de algemene reserve. Loon- en prijsstijging Aan de baten- en lastenkant is uitgegaan van hetzelfde loon- en prijsniveau. In de Meicirculaire geeft het Rijk onder meer aan met welke loon- en prijsstijging is rekening gehouden. Deze zijn verwerkt in de algemene uitkering uit het gemeentefonds. De gemeente hanteert in de begroting dezelfde loon- en prijsstijgingpercentages voor de gemeentelijke lasten. Conform de Meicirculaire is voor 2006 uitgegaan van een prijsstijging van 1,25% en van een loonkostendaling van 0,5%. Onvoorzien Betreffende onvoorziene lasten wordt evenals in voorgaande jaren de provinciale richtlijn gevolgd. Dit betekent dat de post voor onvoorziene uitgaven wordt berekend aan de hand van een percentage (te weten 0,6%) van de algemene uitkering, inclusief verfijningen en de genormeerde OZB-capaciteit. Onttrekking uit reserves Conform de richtlijnen wordt elk jaar rekening gehouden met een onttrekking van 1/30 deel uit de algemene reserve ten gunste van de exploitatie. EMU-saldo (Europese Monetaire Unie) Ingevolge afspraken op Europees niveau mag het overheidstekort niet meer bedragen dan 3% van het bruto binnenlands product. Dit percentage geldt voor de gehele overheid. In Nederland richtte de discussie zich tot voor kort vooral op het financieringstekort van de rijksoverheid omdat de andere overheden, waaronder de gemeenten, altijd een overschot lieten zien. Dit beeld is echter veranderd. Daarom moeten de gemeenten vanaf de begroting 2006 in hun begroting ook het EMU-saldo opnemen. Op dit moment zijn er geen sancties verbonden aan een overschrijding van de referentiewaarden. 16

17 Reorganisatie Het zal waarschijnlijk in de tijd niet haalbaar zijn om de begroting te baseren op de nieuwe organisatiestructuur. Dit betreft vooral de nieuwe kostenplaatsen (afdelingen) die ontstaan. Het streven is om de eerste bestuursrapportage 2006 te baseren op de nieuwe structuur. 14. Voorstel Voorgesteld wordt te besluiten tot: 1. Wijziging van de begroting 2005 tot en met 2008 overeenkomstig bijgaande bestuursrapportage. 2. Hanteren van de in deze voorjaarsnota onder punt 13 opgenomen uitgangspunten voor de (meerjaren) begroting 2006 (t/m 2009). Burgemeester en Wethouders van Stein, De Secretaris, De Burgemeester, drs. S.G.F. Heijing drs. A.C. Barske 17

18 Dict.: HR 18