Hoe veilig is Valkenswaard?

Transcriptie

1 Hoe veilig is Valkenswaard? Veiligheidsmonitor gemeente Valkenswaard 2013 Juni 2014

2 Colofon Uitgave I&O Research Zuiderval 70 Postbus 563, 7500 AN Enschede Rapportnummer 2014/038 Datum juni 2014 Opdrachtgever Gemeente Valkenswaard Auteurs Gijs Jan Visser Frank ten Doeschot Bestellingen Exemplaren zijn verkrijgbaar bij de opdrachtgever Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld.

3 Inhoudsopgave pag. Managementsamenvatting I 1. Inleiding I 2. Leefbaarheid woonbuurt II 3. Overlast in de buurt III 4. Veiligheidsbeleving IV 5. Slachtofferschap V 6. Burgers en politie VII 7. Preventie VIII 8. Footprint Leefbaarheid en Veiligheid Valkenswaard VIII 9. Aandachtspunten wijken Valkenswaard IX 1. Inleiding Over de Veiligheidsmonitor Steekproef Vragenlijst Respons Analyse Presentatie van de cijfers Leeswijzer 3 2. Leefbaarheid woonbuurt Inleiding Fysieke voorzieningen Sociale cohesie Oordeel over de woonbuurt Functioneren gemeente Overlast in de buurt Inleiding Fysieke verloedering Sociale overlast Verkeersoverlast Overige overlast Totale overlast Aanpak van buurtproblemen Veiligheidsbeleving Inleiding Veiligheidsbeleving in de buurt Veiligheidsbeleving in woonplaats Veiligheidsbeleving algemeen Verwachte kans op slachtofferschap Respectloos gedrag Slachtofferschap Inleiding Slachtofferschap geweldsdelicten Slachtofferschap vermogensdelicten Slachtofferschap vernielingen Slachtofferschap totaal Slachtofferschap cybercrime Burgers en politie Inleiding Contacten burgers met politie 54

4 6.3 Functioneren politie in de buurt Functioneren politie in het algemeen Preventie Inleiding Sociopreventieve maatregelen Technopreventieve maatregelen Conclusies Inleiding Conclusies 77

5 Managementsamenvatting

6 Hoe veilig is Valkenswaard? Managementsamenvatting Managementsamenvatting 1. Inleiding Deelname aan de Integrale Veiligheidsmonitor De Integrale Veiligheidsmonitor is een landelijk bevolkingsonderzoek naar veiligheid en leefbaarheid, dat sinds 2008 op landelijk, regionaal en lokaal niveau wordt uitgevoerd. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is verantwoordelijk voor de jaarlijkse uitvoering en rapportage van de landelijke en regionale veiligheidsmonitor. Gemeenten en politiekorpsen kunnen er zelf voor kiezen om het onderzoek ook op regionaal en lokaal niveau uit te laten voeren. 1 In 2013 heeft Valkenswaard - net als eerder in 2009 en meegedaan aan de Integrale Veiligheidsmonitor. Het rapport doet verslag van de resultaten van dit grootschalige onderzoek. Deze managementsamenvatting beschrijft de uitkomsten op hoofdlijnen. Onderwerpen in de Veiligheidsmonitor In Valkenswaard bestond de vragenlijst van de Veiligheidsmonitor 2013 uit de volgende onderwerpen: leefbaarheid woonbuurt; overlast in de buurt; veiligheidsbeleving; slachtofferschap; burgers en politie; preventie. Hieronder volgen eerst de belangrijkste algemene conclusies en vervolgens de uitkomsten per onderwerp. Daarna vermelden we per hoofdstuk de conclusies gevolgd door een opsomming van de resultaten. Tenslotte volgt een zogenaamde footprint om de resultaten van Valkenswaard ten opzichte van de referentiegemeenten (Asten, Best, Boxtel, Geldrop-Mierlo en Heeze-Leende) helder zichtbaar te maken. Conclusies algemeen De gemeente Valkenswaard maakt deel uit van de veiligheidsregio Brabant-Zuid-Oost. In vergelijking met het gemiddelde van deze veiligheidsregio zijn de resultaten van Valkenswaard veelal positiever, of gelijk aan die in de veiligheidsregio. Geheel verwonderlijk is dit niet. De gemeenten Eindhoven en Helmond - met een (veel) grotere stedelijke concentratie dan Valkenswaard - maken ook deel uit van deze veiligheidsregio. In meer stedelijke gebieden is doorgaans meer overlast, waardoor inwoners zich vaker onveilig voelen, en de resultaten op indicatoren als fysieke en sociale kwaliteit veelal negatiever zijn. De resultaten van Valkenswaard komen grofweg overeen met die van de gemeente Geldrop-Mierlo. Qua structuur een vergelijkbare gemeente, die bestaat uit een of twee hoofdkernen (Valkenswaard en Geldrop en Mierlo) en een buitengebied. Op Boxtel na zijn de overige referentiegemeenten waarmee de resultaten van Valkenswaard worden vergeleken (Asten, Best en Heeze-Leende) ook onderdeel van de veiligheidsregio Brabant-Zuid-Oost. De resultaten van de gemeente worden in de rapportage ook uitgesplitst naar negen wijken. De wijk Borkel en Schaft is het buitengebied van de gemeente Valkenswaard. Dit verklaart waarom deze wijk bijvoorbeeld positievere resultaten laat zien op sociale cohesie en overlast. De resultaten in de wijk Het Gegraaf zijn doorgaans negatiever dan het gemeentelijk gemiddelde. Dit is een recente 1 Voor meer informatie zie en I

7 Hoe veilig is Valkenswaard? Managementsamenvatting ontwikkeling, aangezien in de Veiligheidsmonitoren van 2011 en 2009 Het Gegraaf nog op veel indicatoren rond het gemiddelde van de gemeente scoorde. Tot slot valt op dat in de wijk Centrum bewoners niet negatiever oordelen over de veiligheid dan gemiddeld. Er wordt weliswaar meer overlast ervaren dan in andere wijken, maar bewoners voelen zich daardoor bijvoorbeeld niet vaker onveilig en worden ook niet vaker het slachtoffer van bepaalde delicten. Dit is opvallend, omdat in veel gemeenten en kernen bewoners van het centrum zich doorgaans onveiliger voelen en vaker het slachtoffer worden van een bepaald delict. Dit omdat de uitgaansgelegenheden zich meestal in de centrumwijk bevinden en hier veelal de meeste evenementen worden gehouden. 2. Leefbaarheid woonbuurt Conclusie De leefbaarheid van de woonomgeving wordt in Valkenswaard met een 7,5 als ruim voldoende tot goed beoordeeld. In de wijk Het Gegraaf is men minder tevreden, de wijken Hoge Akkers en Borkel en Schaft zitten boven het gemeentelijk gemiddelde. De inwoners van Het Gegraaf zijn ook minder tevreden over de sociale cohesie in hun buurt. Men geeft vaker aan zich niet thuis te voelen bij de andere bewoners in de buurt, en is ook kritisch over de manier waarop mensen in de buurt met elkaar omgaan. Deze wijk springt er in alle meetjaren (2009, 2011 en 2013) negatief 'bovenuit' als het om de sociale cohesie gaat. Wellicht kan verder onderzoek inzicht opleveren in de oorzaken, voor zover niet bekend, al dan niet in samenwerking met partijen als verhuurders/corporatie(s) en welzijnsinstellingen. Tot slot valt op dat inwoners van de wijken Borkel en Schaft en Geenhoven kritisch zijn over de fysieke kwaliteit van de woonomgeving. Voor Borkel en Schaft is dit te verklaren omdat dit het buitengebied van de gemeente Valkenswaard betreft. In buitengebieden zijn doorgaans minder voorzieningen en openbare verlichting. In de wijk Geenhoven is men zowel kritisch over het onderhoud aan 'groen' en 'grijs' als over de voorzieningen voor jongeren en de speelvoorzieningen voor kinderen. Eventuele aandacht voor de fysieke kant van de woonomgeving zou dan het beste op de wijk Geenhoven gericht kunnen worden. Oordeel over de woonbuurt Gemiddeld geven inwoners van Valkenswaard een 7,5 voor de leefbaarheid van hun woonbuurt. Alleen in Heeze-Leende is het rapportcijfer voor de leefbaarheid hoger. Alleen de wijk Het Gegraaf zit hier met een 6,8 ruim onder. In de wijken Hoge Akkers en Borkel en Schaft zijn de inwoners positiever dan het gemeentelijk gemiddelde over de leefbaarheid in de woonbuurt. Fysieke voorzieningen Inwoners van Valkenswaard zijn positiever over de fysieke kwaliteit van hun woonomgeving dan het landelijk gemiddelde. In de andere referentiegebieden is het beeld vergelijkbaar met Valkenswaard. In de wijken Geenhoven en Borkel en Schaft geven inwoners een lagere waardering voor de fysieke kwaliteit dan het gemeentelijke gemiddelde. Sociale cohesie De sociale cohesie in Valkenswaard is vergelijkbaar met het gemiddelde van de regio en van Nederland. Ten opzichte van de gemeenten Heeze-Leende en Asten is men minder positief over de sociale cohesie. De wijken Hoge Akkers en Borkel en Schaft kennen een sterkere sociale cohesie dan het gemeentelijk gemiddelde. Functioneren gemeente Twee vijfde (41%) van de inwoners is (zeer) tevreden over het functioneren van de gemeente op het gebied van leefbaarheid en veiligheid en slechts 11 procent is (zeer) ontevreden over de gemeente. De rest (48%) heeft merendeels gekozen voor de middencategorie niet tevreden en niet ontevreden en een klein deel heeft geen antwoord gegeven. II

8 Hoe veilig is Valkenswaard? Managementsamenvatting In de wijken Geenhoven en Borkel en Schaft is het percentage tevreden inwoners lager dan het gemeentelijke percentage. Inwoners van de gemeente Valkenswaard zijn minder positief over het functioneren van hun gemeente dan inwoners van Best. In Boxtel, Geldrop-Mierlo en Heeze-Leende is men kritischer dan in de gemeente Valkenswaard. Referentiegebied Oordeel leefbaarheid Fysieke voorzieningen Sociale cohesie Functioneren gemeente Rapportcijfer Schaalscore Schaalscore % tevreden % ontevreden Valkenswaard 7,5 6,5 6,3 41% 11% Asten 7,6 6,4 6,7 39% 6% Best 7,6 6,7 6,4 46% 6% Boxtel 7,5 6,5 6,4 35% 12% Geldrop-Mierlo 7,5 6,5 6,1 39% 10% Heeze-Leende 7,9 6,7 7,1 34% 13% Brabant-Zuid-Oost 7,4 6,4 6,3 37% 10% Nederland 7,4 6,2 6,2 37% 12% 3. Overlast in de buurt Conclusie De inwoners van de wijken Centrum en Het Gegraaf ervaren meer overlast dan elders in de gemeente Valkenswaard. In de wijk Centrum gaat het vooral om rommel op straat, hinder door horecagelegenheden en sociale overlast door dronken mensen op straat en drugsgebruik en drugshandel op straat. Als wijk waar de uitgaansvoorzieningen zijn geconcentreerd wekt het geen verbazing dat deze vormen van overlast vaker voorkomen. De mate van overlast door drugsgebruik en drugshandel is in de wijk Het Gegraaf nog hoger dan in Centrum. Inwoners van Het Gegraaf ervaren ook vaker dan gemiddeld overlast door rondhangende jongeren en door buurtbewoners. Dit laatste hangt vermoedelijk samen met de lage waardering van de sociale samenhang in de wijk. Het percentage dat overlast ervaart door drugsgebruik en drugshandel is aan de hoge kant. Het in kaart brengen en eventueel maatregelen nemen om deze overlast tegen te gaan zal de buurtproblematiek en daarmee ook het veiligheidsgevoel in deze wijk vermoedelijk ten goede komen. Totale overlast De totale overlast in de buurt is op gemeenteniveau groter dan in de gemeenten Asten en Heeze-Leende en kleiner dan in Nederland als geheel. De overlast in Valkenswaard is vergelijkbaar met de overige referentiegemeenten en de regio. In de wijken Centrum en Het Gegraaf is er sprake van meer overlast dan in de gemeente als geheel. De inwoners van Hoge Akkers en Borkel en Schaft ervaren minder vaak overlast dan gemiddeld. Fysieke verloedering In vergelijking met de gemeente Geldrop-Mierlo en het landelijk gemiddelde is de mate van fysieke verloedering in Valkenswaard lager. Inwoners van de wijken Centrum en Het Gegraaf ervaren meer fysieke verloedering dan gemiddeld. III

9 Hoe veilig is Valkenswaard? Managementsamenvatting Sociale overlast In Valkenswaard wordt minder sociale overlast ervaren dan in Brabant-Zuid-Oost en Nederland. In de gemeente Valkenswaard komt sociale overlast vaker voor dan in Heeze-Leende. In de wijk Centrum wordt meer sociale overlast ervaren en in Hoge Akkers wordt minder sociale overlast ervaren dan gemiddeld in de gemeente Valkenswaard. Verkeersoverlast In vergelijking met de referentiegemeenten is er in Valkenswaard meer verkeersoverlast dan in de gemeenten Asten en Heeze-Leende. De verkeersoverlast in Centrum is hoger dan het gemeentelijk gemiddelde en in Hoge Akkers is er minder verkeersoverlast dan gemiddeld. Aanpak van buurtproblemen De drie belangrijkste buurtproblemen in Valkenswaard zijn volgens de bewoners hondenpoep op straat, te hard rijden en parkeerproblemen. In Het Gegraaf staat overlast door omwonenden in de top drie in plaats van parkeerproblemen, in Borkel en Schaft vinden inwoners de aanpak van rommel op straat belangrijker dan parkeerproblemen. Referentiegebied Totale overlast Fysieke verloedering Sociale overlast Verkeersoverlast schaalscore schaalscore schaalscore schaalscore Valkenswaard 1,9 2,4 0,9 3,3 Asten 1,6 2,0 0,8 2,7 Best 1,9 2,3 1,0 3,2 Boxtel 2,0 2,4 1,0 3,3 Geldrop-Mierlo 2,0 2,7 1,0 3,2 Heeze-Leende 1,4 1,9 0,6 2,4 Brabant-Zuid-Oost 2,1 2,6 1,2 3,2 Nederland 2,2 2,8 1,3 3,4 4. Veiligheidsbeleving Conclusie De onveiligheidsgevoelens in de gemeente Valkenswaard in het algemeen zijn lager dan in de veiligheidsregio en het landelijk gemiddelde. Binnen de gemeente valt de wijk Het Gegraaf in negatieve zin op: bewoners voelen zich zowel in de eigen buurt als in het algemeen vaker onveilig, en zijn daardoor ook kritischer over de veiligheid in de woonbuurt (rapportcijfer 6,6). Daarbij is met name de negatieve ontwikkeling in Het Gegraaf vanaf 2011 opvallend. Mogelijk hangt dit samen met een of meerdere incidenten in de wijk die niet zijn opgelost of niet naar tevredenheid zijn afgehandeld, gezien ook de relatieve afname van de tevredenheid over de politie in Het Gegraaf. Inwoners van Het Gegraaf denken vaker dat zij het slachtoffer kunnen worden van woninginbraak en doen bijna twee keer zo vaak als gemiddeld in Valkenswaard de deur niet open, omdat men dit niet veilig genoeg vindt. De inwoners van Het Gegraaf hebben ook vaker dan gemiddeld het idee dat er veel criminaliteit in hun buurt voorkomt. Mogelijke verklaringen voor de tegenvallende veiligheidsbeleving zijn dat de inwoners van Het Gegraaf vaker overlast ervaren door rondhangende jongeren, drugsoverlast en vaker het slachtoffer worden van vermogensdelicten. IV

10 Hoe veilig is Valkenswaard? Managementsamenvatting Oordeel veiligheid De veiligheid in de woonbuurt wordt door de inwoners van Valkenswaard beoordeeld met een 7,2. Inwoners van Valkenswaard zijn minder positief dan inwoners van Asten en Heeze-Leende over de veiligheid in de woonbuurt. Het cijfer is vergelijkbaar met de andere gemeenten, de regio en Nederland. Het rapportcijfer is in de wijk Het Gegraaf lager dan gemiddeld in de gemeente. In de wijken Hoge Akkers en Dommelen-Zuid is men positiever dan gemiddeld over de veiligheid in de woonbuurt. Onveiligheidsgevoel Een op de zes inwoners (15%) van Valkenswaard voelt zich wel eens onveilig in hun eigen buurt. In de wijk Het Gegraaf is dit een kwart (26%). Inwoners van Valkenswaard voelen zich veiliger in hun eigen buurt dan in de veiligheidsregio en de referentiegemeenten Boxtel en Geldrop-Mierlo. Vermijdingsgedrag Inwoners van Valkenswaard doen in tien procent van de gevallen wel eens 's avonds de deur niet open, omdat men dit niet veilig vindt. In de wijk Het Gegraaf is dit vaker. Andere vormen van vermijdingsgedrag komen bijna niet voor. Criminaliteit in de buurt Het aandeel inwoners dat het idee heeft dat er veel criminaliteit in de buurt voorkomt is in Valkenswaard zes procent. Er zijn veel meer inwoners die het idee hebben dat er geen criminaliteit is in de buurt (17%). In Valkenswaard zijn er minder inwoners die denken dat er veel criminaliteit is in de buurt dan in Brabant-Zuid-Oost en Nederland, maar meer dan in Asten en Heeze-Leende. In het Gegraaf denkt 21 procent van de inwoners dat criminaliteit veel voorkomt in de buurt en slechts negen procent dat er geen criminaliteit voorkomt. In Dommelen-Zuid is het percentage inwoners dat denkt dat er veel criminaliteit voorkomt in de buurt het laagst (2%). Referentiegebied Veiligheid Onveilig in eigen buurt Vermijdingsgedrag Idee van veel criminaliteit in de buurt rapportcijfer % wel eens schaalscore % veel % geen Valkenswaard 7,2 15% 1,2 13% 17% Asten 7,5 13% 1,2 5% 25% Best 7,3 15% 1,1 7% 17% Boxtel 7,2 18% 1,2 11% 18% Geldrop-Mierlo 7,1 19% 1,4 13% 16% Heeze-Leende 7,6 12% 1 11% 25% Brabant-Zuid-Oost 7,1 19% 1,3 13% 17% Nederland 7,1 19% 1,3 16% 17% 5. Slachtofferschap Conclusie Een op de zes (17%) inwoners van Valkenswaard is het slachtoffer geworden van een voorval of delict. In de meeste gevallen gaat het om vermogensdelicten. In de wijk Turfberg is dit bijna een kwart (23%). Inwoners van deze wijk werden vaker dan gemiddeld het slachtoffer van vermogensdelicten, en dan verder gespecificeerd weer vaker het slachtoffer van woninginbraak en (pogingen tot) zakkenrollerijberoving. Dit gaat verder niet gepaard met hogere onveiligheidsgevoelens of dat men in Turfberg vaker V

11 Hoe veilig is Valkenswaard? Managementsamenvatting het idee heeft dat er veel criminaliteit in de buurt voorkomt. Wellicht dat het om een incident gaat (tijdelijke inbraakgolf). Ook inwoners van de wijk Het Gegraaf kregen vaker dan gemiddeld in Valkenswaard te maken met vermogensdelicten, waarbij vooral het hoge percentage slachtoffers van fietsendiefstal opvalt. In de wijk Geenhoven tenslotte werden de inwoners vaker het slachtoffer van vernielingen. Totaal slachtofferschap Van de inwoners van Valkenswaard is 17 procent in de afgelopen twaalf maanden slachtoffer geworden van een bepaald voorval of delict. Dit is meer dan in Asten en Heeze-Leende maar minder dan gemiddeld in Nederland. In de wijk Turfberg ligt het totale slachtofferschap hoger dan gemiddeld in de gemeente en in de wijk Kerkakkers lager. Geweldsdelicten In Valkenswaard werd in het afgelopen jaar twee procent van de inwoners slachtoffer van geweld. Dit is vergelijkbaar met de referentiegebieden. In Dommelen-Noord zijn inwoners vaker dan gemiddeld slachtoffer geworden van bedreiging. vermogensdelicten Het slachtofferschap van vermogensdelicten is in Valkenswaard lager dan het Nederlandse gemiddelde. Elf procent van de inwoners van Valkenswaard werd slachtoffer van dit type delict. Slachtofferschap van vermogensdelicten komt in de wijken Turfberg en Het Gegraaf vaker voor dan gemiddeld in Valkenswaard, en in de wijk Kerkakkers minder vaak. Vernielingen Gemiddeld werd zes procent van de inwoners van Valkenswaard slachtoffer van vernielingen. In de referentiegebieden is dit vrijwel hetzelfde. De kans op vernielingen is in Geenhoven het hoogst en in Het Gegraaf het laagst. Cybercrime Inwoners van Valkenswaard werden minder vaak slachtoffer van cybercrime dan inwoners van de gemeenten Asten en Geldrop-Mierlo en even vaak als inwoners van de overige referentiegebieden. In totaal werd elf procent van de inwoners van Valkenswaard slachtoffer van cybercrime, dit cijfer telt niet mee in het totale slachtofferschap. Inwoners van Kerkakkers werden vaker dan gemiddeld slachtoffer van hacken. Referentiegebied Totaal geweldsdelicten vermogensdelicten vernielingen cybercrime slachtofferschap % slachtoffer % slachtoffer % slachtoffer % slachtoffer % slachtoffer Valkenswaard 17% 2% 11% 6% 11% Asten 14% 3% 9% 5% 15% Best 16% 2% 10% 7% 9% Boxtel 17% 2% 11% 6% 11% Geldrop-Mierlo 19% 4% 13% 6% 15% Heeze-Leende 14% 1% 10% 6% 11% Brabant-Zuid-Oost 19% 3% 13% 6% 12% Nederland 20% 2% 14% 7% 13% VI

12 Hoe veilig is Valkenswaard? Managementsamenvatting 6. Burgers en politie Conclusie Inwoners van de wijk Turfberg hadden het vaakst contact met de politie, meer dan een kwart van de inwoners van deze wijk had het afgelopen jaar contact met de politie. Over heel Valkenswaard had een kwart van de inwoners contact. Van deze groep is twee derde (zeer) tevreden over deze contacten. In de wijk Geenhoven was dit de helft. Onder meer inwoners van deze wijk die een melding deden zijn vaak ontevreden. Wellicht dat men het gevoel had dat de politie hier niets of niet genoeg mee gedaan heeft. Uit de andere cijfers komt geen beeld naar voren dat de inwoners van Geenhoven op een bepaald ander terrein negatiever oordelen over de politie. Op gemeenteniveau zijn inwoners van Valkenswaard in de regel positiever over de politie dan in de veiligheidsregio en de vergelijkbare gemeenten als Geldrop-Mierlo en Best. Dit geldt zowel voor de algemene tevredenheid als voor indicatoren zoals het functioneren van de politie, het vertrouwen in de politie en de interactie tussen politie en burgers. Binnen Valkenswaard zijn inwoners van de wijk Het Gegraaf veelal kritischer over de politie dan in Contacten burgers met politie Een kwart van de inwoners heeft de afgelopen twaalf maanden contact gehad met de politie. De mate van politiecontact is in Valkenswaard hoger dan in Asten, Boxtel en Heeze-Leende. Twee derde (64%) van de inwoners die contact hebben gehad met de politie, zijn hier (zeer) tevreden over, slechts 16 procent is (zeer) ontevreden over het contact. In de wijk Geenhoven is de tevredenheid over het contact met de politie een stuk lager. De tevredenheid over het politiecontact is in Valkenswaard hoger dan vrijwel alle referentiegebieden, behalve Asten en Best, waar de tevredenheid vergelijkbaar is met Valkenswaard. Functioneren politie in de buurt Drie op de tien inwoners van Valkenswaard (29%) is (zeer) tevreden over het functioneren van de politie in de buurt, zes procent is (zeer) ontevreden. Inwoners van Valkenswaard zijn meer tevreden dan inwoners van de referentiegebieden. Inwoners van Kerkakkers zijn meer tevreden dan het gemeentelijke gemiddelde. Inwoners van Het Gegraaf zijn meer ontevreden dan gemiddeld. Referentiegebied Contact met politie Tevredenheid contact Oordeel functioneren politie in de buurt % contact % tevreden % ontevreden % tevreden % ontevreden Valkenswaard 27% 64% 16% 29% 6% Asten 19% 69% 11% 26% 7% Best 29% 65% 13% 21% 6% Boxtel 22% 57% 15% 22% 8% Geldrop-Mierlo 26% 55% 21% 25% 7% Heeze-Leende 23% 54% 20% 22% 5% Brabant-Zuid-Oost 26% 59% 18% 25% 8% Nederland 27% 58% 19% 25% 9% VII

13 Hoe veilig is Valkenswaard? Managementsamenvatting 7. Preventie Conclusie Inwoners van de wijk Kerkakkers nemen minder vaak sociopreventieve en technopreventieve maatregelen. Men heeft minder vaak de beschikking over buitenverlichting en laat minder vaak als er 's avonds niemand thuis is het licht branden. In de wijk Dommelen-Noord worden meer technopreventieve maatregelen genomen dan gemiddeld. Huizen zijn vaker voorzien van buitenverlichting en van extra veiligheidssloten of grendels op buitendeuren. Inwoners van de wijk Dommelen-Zuid nemen vaker sociopreventieve maatregelen dan gemiddeld in Valkenswaard. Dit uit zich in het vaker meenemen van waardevolle spullen uit de auto en vaker het licht laten branden als er in de avonduren niemand thuis is. Op gemeenteniveau zijn de verschillen in het gebruik van preventieve maatregelen tussen Valkenswaard en de referentiegebieden verder te verwaarlozen. Sociopreventieve maatregelen Inwoners van de wijk Kerkakkers namen minder vaak sociopreventieve maatregelen dan in de gemeente Valkenswaard. In de wijk Dommelen-Zuid doen inwoners dit juist vaker. Technopreventieve maatregelen Als het gaat om technopreventie zijn er vier wijken die onder het gemiddelde van de gemeente Valkenswaard zitten: Centrum, Geenhoven, Kerkakkers en Het Gegraaf. In de wijk Dommelen- Noord nemen de inwoners vaker technische preventiemaatregelen. Referentiegebied sociale preventie technische preventie somscore somscore Valkenswaard 2 1,9 Asten 1,9 2 Best 2,2 2,1 Boxtel 1,9 1,9 Geldrop-Mierlo 2,2 2 Heeze-Leende 2,1 2 Brabant-Zuid-Oost 2,1 1,9 Nederland 1,8 1,7 8. Footprint Leefbaarheid en Veiligheid Valkenswaard In onderstaande Footprint Leefbaarheid en Veiligheid zijn 16 indicatoren uit de Veiligheidsmonitor opgenomen. De footprint is een spinnenwebgrafiek met de scores van Valkenswaard ten opzichte van de referentiegemeenten Asten, Best, Boxtel, Geldrop-Mierlo en Heeze-Leende. De omvang van het paarse oppervlak en profiel ervan geven snel inzicht in de ernst en aard van de veiligheidsproblematiek in de gemeente: hoe groter het paarse oppervlak des te groter de problematiek op dat onderdeel in vergelijking met de referentiegemeenten. VIII

14 Hoe veilig is Valkenswaard? Managementsamenvatting De grafiek laat zien dat Valkenswaard het in vergelijking met de referentiegemeenten vrij goed doet op het gebied van functioneren gemeente, sociale overlast en oordeel over het functioneren van de politie. Aandachtspunten zijn de sociale cohesie in de buurt, verkeersoverlast en gebruik van preventieve maatregelen. Op de overige indicatoren doet Valkenswaard het in vergelijking met de referentiegemeenten niet goed of slecht. 9. Aandachtspunten wijken Valkenswaard Centrum Het centrum van Valkenswaard is relatief veilig te noemen. Er wordt weliswaar meer overlast ervaren dan in andere wijken, maar bewoners voelen zich daardoor bijvoorbeeld niet vaker onveilig en worden ook niet vaker het slachtoffer van bepaalde delicten. Dit is opvallend, omdat in veel gemeenten en kernen bewoners van het centrum zich doorgaans onveiliger voelen en vaker het slachtoffer worden van een bepaald delict. Dit omdat de uitgaansgelegenheden zich meestal in de centrumwijk bevinden en hier veelal de meeste evenementen worden gehouden. Geenhoven In Geenhoven zijn de inwoners relatief ontevreden over de kwaliteit van en het onderhoud aan voorzieningen. Het functioneren van de gemeente wordt hier dan ook minder goed beoordeeld. Verder heeft de wijk veel te maken met verkeersoverlast en zijn er hier meer slachtoffers van vernielingen. De tevredenheid over contact met de politie is in Geenhoven het laagst van de gemeente. Turfberg Turfberg is een wijk die qua leefbaarheid precies op het gemiddelde zit van de gemeente Valkenswaard, maar waar opvallend veel inwoners slachtoffer zijn geworden van criminaliteit. Er lijkt sprake van een inbraakgolf. Inwoners hebben dan ook veel vaker contact gehad met de politie dan IX

15 Hoe veilig is Valkenswaard? Managementsamenvatting elders in Valkenswaard. Dit lijkt verder geen invloed te hebben gehad op het oordeel over de leefbaarheid en veiligheid, of het functioneren van gemeente en politie. Hoge Akkers In Hoge Akkers zijn inwoners het meest tevreden over de leefbaarheid en veiligheid van de hele gemeente. Op vrijwel alle indicatoren scoort de wijk beter dan het gemeentelijke gemiddelde en er zijn eigenlijk geen indicatoren waarop de wijk het slechter doet dan gemiddeld. Er zijn verder dan ook geen aandachtspunten. Kerkakkers Kerkakkers is net als Turfberg een gemiddelde wijk op het gebied van leefbaarheid. Anders dan in Turfberg heeft Kerkakkers juist relatief weinig slachtoffers van vermogensdelicten. Het oordeel over het functioneren van de politie in de buurt is minder positief dan in de rest van de gemeente, maar dit kan zijn omdat de politie hier dus vrij weinig hoeft op te treden. Het gebruik van preventieve maatregelen is in Kerkakkers het laagst van Valkenswaard, dit bevestigt nog eens het beeld van een wijk met vrij weinig criminaliteit. Het Gegraaf De wijk van Valkenswaard die het meest negatief eruit springt is Het Gegraaf. Hier staan de meeste indicatoren op rood. Dit is een ontwikkeling van de afgelopen twee jaar, in 2009 en 2011 waren de resultaten van Het Gegraaf op veel indicatoren vrij gemiddeld. Illustratief hierbij zijn de indicatoren ontwikkeling buurt afgelopen 12 maanden en ontwikkeling criminaliteit afgelopen 12 maanden : over beide zijn de inwoners veel negatiever dan de rest van de gemeente. Dommelen-Noord In Dommelen-Noord is het gebruik van preventieve maatregelen om criminaliteit te voorkomen het hoogst van Valkenswaard, voornamelijk omdat inwoners hier vaker dan gemiddeld buitenverlichting en extra hang- en sluitwerk hebben geïnstalleerd. Verder verschilt de wijk op vrijwel geen enkel punt van het gemeentelijk gemiddelde. Dommelen-Zuid Het beeld van de leefbaarheid en veiligheid in Dommelen-Zuid is zeer vergelijkbaar met Dommelen- Noord. In Zuid is het oordeel van inwoners over de veiligheid in de buurt hoger dan gemiddeld in Valkenswaard en ook de waardering voor het functioneren van de politie in het algemeen is hoger. Daarnaast nemen in Dommelen Zuid relatief veel inwoners sociale preventieve maatregelen: veel inwoners halen waardevolle spullen uit de auto en laten uit voorzorg s avonds licht branden als ze niet thuis zijn. Borkel en Schaft In Borkel en Schaft is de waardering voor de leefbaarheid van de buurt het hoogst na Hoge Akker. De waardering had wellicht nog beter kunnen zijn, ware het niet dat inwoners minder tevreden zijn over de fysieke voorzieningen in de buurt dan gemiddeld in Valkenswaard. Het oordeel over het functioneren van de gemeente pakt hierdoor ook wat lager uit dan gemiddeld. Hier is dus nog enige ruimte voor verbetering. X

16 Hoofdstuk 1 Inleiding

17 Hoe veilig is Valkenswaard? Inleiding 1. Inleiding 1.1 Over de Veiligheidsmonitor De Veiligheidsmonitor is een jaarlijks terugkerend bevolkingsonderzoek naar veiligheid, leefbaarheid en slachtofferschap en wordt uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Veiligheid en Justitie, gemeenten en politie. In 2013 heeft Valkenswaard - net als in 2011 en meegedaan aan de Veiligheidsmonitor. Dit rapport doet verslag van dit grootschalige onderzoek. Achtereenvolgens bespreken we in dit inleidende hoofdstuk de steekproef (paragraaf 1.2), de vragenlijst (paragraaf 1.3), de respons (paragraaf 1.4), weging en analyse (paragraaf 1.5), presentatie van de cijfers (paragraaf 1.6) en de leeswijzer (paragraaf 1.7). Het Ministerie van Veiligheid en Justitie laat jaarlijks enquêtes onder de Nederlandse bevolking afnemen door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en I&O Research. Politiekorpsen, die verder willen inzoomen binnen de regio, en individuele gemeenten kunnen zich aansluiten bij de Veiligheidsmonitor (deelnemers). Deelnemers aan de VM kopen enquêtes in bij I&O Research, bovenop de enquêtes die vanuit het landelijke deel voor hun eigen gebied beschikbaar zijn. Daarbij kunnen deelnemers zelf kiezen met welke frequentie ze aan de VM willen deelnemen (jaarlijks, één keer in de twee jaar of anders). Ook kunnen extra vragen aan de standaard vragenlijst worden toegevoegd. Meer informatie over de Veiligheidsmonitor is na te lezen op de website van de Veiligheidsmonitor ( 1.2 Steekproef Voor dit onderzoek is door het CBS een aselecte steekproef getrokken van inwoners 2 uit de GBA van de gemeente Valkenswaard. Bij het trekken van de steekproef is rekening gehouden met het schaalniveau waarop de gemeente Valkenswaard informatie wenst te ontvangen. De gemeente wil graag inzicht in de ervaren veiligheid op wijkniveau. In het geval van Valkenswaard gaat het om de volgende negen wijken: Centrum, Geenhoven, Turfberg, Hoge Akkers, Kerkakkers, Het Gegraaf, Dommelen-Noord, Dommelen-Zuid, Borkel en Schaft. Voor dit onderzoek zijn in de periode september tot en met november 2013 de vragenlijsten uitgezet. De geselecteerde inwoners kregen een brief thuis met een persoonlijke uitnodiging voor deelname aan het onderzoek en konden vervolgens online de vragenlijst invullen. Aan non-responders is tweemaal een herinnering met papieren vragenlijst per post gestuurd. Als zij niet reageerden, werden zij nagebeld en telefonisch gemotiveerd om alsnog deel te nemen. 1.3 Vragenlijst De vragenlijst van de Veiligheidsmonitor bestaat uit 12 vragenblokken waarin verschillende onderwerpen op het gebied van leefbaarheid en veiligheid aan bod komen. Daarnaast kunnen deelnemers aan de Veiligheidsmonitor gebruik maken van de vrije ruimte van de vragenlijst om eigen vragen over leefbaarheid en/of veiligheid toe te voegen. Op deze manier kan de VM optimaal worden ingezet naar de eigen behoefte. Tabel 1.1 geeft een overzicht van de verschillende onderwerpen in de vragenlijst van Valkenswaard. De in Valkenswaard afgenomen vragenlijst van de Veiligheidsmonitor (zie bijlage 3) betreft de standaardvragenlijst. Er is geen gebruik gemaakt van de vrije ruimte. 2 Het betreft inwoners van 15 jaar en ouder in particuliere huishoudens. Dit is exclusief inwoners die verblijven in instellingen, inrichtingen en tehuizen. 1

18 Hoe veilig is Valkenswaard? Inleiding Tabel 1.1 Overzicht van vraagblokken in vragenlijst Veiligheidsmonitor. n vraagblokken 1 leefbaarheid woonbuurt 2 beleving overlast in de buurt 3 veiligheidsbeleving 4 slachtofferschap 5 tevredenheid laatste politiecontact 6 oordeel functioneren politie in de buurt 7 oordeel functioneren politie algemeen 8 oordeel functioneren gemeente 9 preventie 1 onveilige plekken 1 respectloos gedrag 1 achtergrondkenmerken 1.4 Respons In totaal hebben van de geselecteerde inwoners een volledige vragenlijst ingevuld. Dit komt neer op een respons van 48 procent. Daarnaast hebben 49 inwoners van Valkenswaard deelgenomen aan de landelijke Veiligheidsmonitor. Deze zijn toegevoegd aan het respondentenbestand. De totale respons in Valkenswaard komt daarmee uit op Daarvan heeft 48 procent de vragenlijst online ingevuld en 52 procent schriftelijk. In bijlage 1 zijn de achtergrondkenmerken van de respondenten opgenomen. 1.5 Analyse Voor steekproefonderzoek is het van groot belang dat de steekproef op grond waarvan uitspraken worden gedaan zo veel mogelijk representatief is voor de populatie waarnaar wordt gegeneraliseerd. Dit is in de meeste gevallen een ideaal dat niet geheel kan worden bereikt. Verschillende factoren kunnen ervoor zorgen dat de behaalde respons in samenstelling afwijkt van de populatie als geheel. Deze afwijking kan geminimaliseerd worden door de respons te wegen. Weging is een rekenkundige bewerking, die ervoor zorgt dat een eventuele scheefheid van de respons ten opzichte van de populatie wordt gecorrigeerd. Dit gebeurt door bevolkingsgroepen die in de respons onder- dan wel oververtegenwoordigd zijn zwaarder of juist minder zwaar in de resultaten mee te laten tellen. Aan het databestand van de Veiligheidsmonitor is door het CBS een weging toegevoegd. In deze weging zijn onder andere de volgende kenmerken meegenomen: leeftijd, geslacht, huishoudgrootte, stedelijkheidsgraad en herkomst. Voor de analyse in de hoofdstukken 2 tot en met 7 is gebruik gemaakt van het door het CBS aangeleverde databestand. De presentatie van de resultaten in dit rapport is afgestemd met de wijze waarop het CBS dit heeft gedaan in de landelijke rapportage. Bureau Veiligheidsmonitor heeft, in opdracht van de Raad voor de Veiligheidsmonitor, voor het jaar 2012 aanpassingen gedaan in het onderzoeksdesign (o.a. veldwerkmethode) en de vragenlijst van de Veiligheidsmonitor. 2

19 Hoe veilig is Valkenswaard? Inleiding Door deze methodebreuk adviseert Bureau Veiligheidsmonitor de uitkomsten van de Veiligheidsmonitor niet zonder meer te vergelijken met de uitkomsten van de Integrale Veiligheidsmonitor In dit rapport wordt daarom een vergelijking met de Integrale Veiligheidsmonitors van 2009 en 2011 gemaakt op basis van de van wijken. 1.6 Presentatie van de cijfers In dit rapport wordt een deel van de resultaten gepresenteerd in de vorm van percentages, bijvoorbeeld het percentage personen dat ergens tevreden over is. Bij de berekening van de percentages in deze rapportage is de werkwijze van het CBS gevolgd: de weigert - en weet niet - antwoorden zijn niet buiten beschouwing gelaten. In dit rapport wordt veel gebruik gemaakt van zogenoemde schaalscores. Dit zijn cijfermatige samenvattingen van meerdere met elkaar samenhangende vragen. Bij de berekening van deze scores is de werkwijze van het CBS gevolgd: de waarde van iedere schaalscore varieert op een schaal tussen 0 en 10. Let op! Deze schaalscore staat niet gelijk aan een rapportcijfer, omdat de indicatoren zijn samengesteld op basis van percentages en niet op basis van rapportcijfers. Bij de berekening van de schaalscores zijn de weigert - en weet niet -antwoorden, eveneens conform CBS-werkwijze, wel buiten beschouwing gelaten. De uitkomsten van Valkenswaard zijn in dit rapport afgezet tegen de resultaten in vijf referentiegemeenten (Asten, Best, Boxtel, Geldrop-Mierlo en Heeze-Leende), de Veiligheidsregio Brabant-Zuid-Oost (aangeduid als Brabant-Zuid-Oost) en de landelijke cijfers over 2013 (Nederland). De uitkomsten van de politie-eenheid Oost-Brabant zijn opgenomen in bijlage 2. Verschillen tussen de resultaten van de negen wijken en het gemiddelde van de gemeente Valkenswaard worden beschreven als de afwijking statistisch significant is. Verschillen tussen de resultaten van de gemeente Valkenswaard en de vergelijkingsgebieden worden beschreven als deze groter zijn dan, of gelijk aan, 3 procent (bij percentages) en 0,3 punt (bij rapportcijfers en indicatoren). Er is voor deze gradaties gekozen omdat deze het dichtst in de buurt komen van de standaard betrouwbaarheidsmarge van de resultaten. De resultaten van de wijken van Valkenswaard over 2013 worden ook vergeleken met de resultaten van 2011 en 2009 op basis van (zie bijvoorbeeld tabel 2.1). De resultaten over 2013 zijn schaalscores of percentages. De schaalscores zijn in dit rapport weergegeven met 1 cijfer achter de komma en bij de percentages zijn geen decimalen weergegeven. De s van de schaalscores én van de percentages zijn vastgesteld op basis van 1 cijfer achter de komma. De ontwikkeling in beschrijft of de wijken het tussen 2009 en 2013 relatief beter of slechter zijn gaan doen dan de andere wijken binnen de gemeente. Het betekent dus niet (per se) dat de score zelf is verbeterd of verslechterd. In dit rapport beschrijven we verschuivingen van drie of meer posities in de. 1.7 Leeswijzer In de hoofdstukken 2 tot en met 5 worden de resultaten gepresenteerd over achtereenvolgens de leefbaarheid van de woonbuurt, beleving van buurtoverlast, veiligheidsbeleving en slachtofferschap. In hoofdstuk 6 komt het functioneren van de politie aan bod en hoofdstuk 7 geeft een beeld van genomen preventiemaatregelen. De conclusies die op basis van de resultaten kunnen worden getrokken over de ervaren veiligheid in Valkenswaard staan in hoofdstuk 9. In bijlage 1 worden de achtergrondkenmerken van de respondenten weergegeven en in bijlage 2 zijn tabellen met alle uitkomsten van de Veiligheidsmonitor opgenomen. In bijlage 3 staat de vragenlijst. 3

20 Hoofdstuk 2 Leefbaarheid woonbuurt 4

21 Hoe veilig is Valkenswaard? Leefbaarheid woonbuurt 2. Leefbaarheid woonbuurt 2.1 Inleiding Dit hoofdstuk gaat over de leefbaarheid van de woonomgeving in Valkenswaard. In paragraaf 2.2 wordt de door inwoners ervaren kwaliteit van voorzieningen in de woonbuurt beschreven (onderhoud, verlichting en voorzieningen voor kinderen en jongeren). In paragraaf 2.3 staat de betrokkenheid van inwoners bij de woonbuurt, oftewel de sociale cohesie in Valkenswaard centraal. Paragraaf 2.4 beschrijft hoe de bewoners de ontwikkeling van de buurt ervaren. Paragraaf 2.5 sluit af met de tevredenheid over het functioneren van de gemeente als het gaat om leefbaarheid en veiligheid. 2.2 Fysieke voorzieningen De aanwezigheid van fysieke voorzieningen en het onderhoud hiervan, kunnen van invloed zijn op de leefbaarheid en het veiligheidsgevoel in de buurt. Inwoners hebben daarom hun oordeel gegeven over vijf aspecten van de fysieke omgeving van de eigen woonbuurt (figuur 2.1). Men is vooral tevreden over de buitenverlichting in de buurt, gevolgd door het onderhoud van perken en plantsoenen, de speelplekken voor kinderen en het onderhoud van wegen, paden en pleintjes. De inwoners van Valkenswaard zijn relatief kritisch over de voorzieningen voor jongeren. In vergelijking met de veiligheidsregio Brabant-Zuid-Oost zijn de inwoners van Valkenswaard positiever over de buitenverlichting, de speelplekken voor kinderen en de voorzieningen voor jongeren in de buurt. Figuur 2.1 Stellingen over fysieke voorzieningen (percentage (helemaal) eens). Op basis van de vijf hierboven besproken aspecten van fysieke kwaliteit is een schaalscore fysieke voorzieningen berekend (figuur 2.2). Deze score kan variëren tussen 0 en 10. Hoe hoger de score, des te hoger inwoners de kwaliteit van de aanwezige fysieke voorzieningen waarderen. De waarde op deze indicator is in de wijken Geenhoven en Borkel en Schaft lager dan het gemeentelijke gemiddelde. Inwoners van de wijk Geenhoven zijn negatiever dan gemiddeld over alle onderliggende stellingen, met uitzondering van de stelling over de verlichting buiten. In Borkel en Schaft wordt de lagere score verklaard doordat de inwoners negatiever zijn over de verlichting buiten, het onderhoud van perken, plantsoenen en parken en de speelplekken voor kinderen. 5

22 Hoe veilig is Valkenswaard? Leefbaarheid woonbuurt Figuur 2.2 Fysieke kwaliteit (schaalscore): wijken en gemeente. Figuur 2.3 toont de resultaten van deze indicator op een kaart. Inwoners van Borkel en Schaft, Geenhoven en Centrum oordelen het meest negatief (hoe donkerder de kleur, des te negatiever het oordeel). In de wijken ten westen van het centrum krijgt de fysieke kwaliteit hogere waarderingen. Figuur 2.3 Overzichtskaart: fysieke kwaliteit op wijkniveau,

23 Hoe veilig is Valkenswaard? Leefbaarheid woonbuurt Tabel 2.1 toont de resultaten op wijkniveau. De van 2013 is afgezet tegen de twee eerdere meetjaren 2011 en De tabel laat zien dat de drie laagst scorende wijken door de jaren heen hetzelfde zijn: Centrum, Geenhoven en Borkel en Schaft. De wijk Hoge Akkers is in 2013 en 2011 de nummer 1, Dommelen-Noord volgt op de tweede plaats, waar dit in 2011 nog de zesde plaats was. Tabel 2.1 Fysieke kwaliteit naar wijk (schaalscore en ) Fysieke kwaliteit wijk fysieke kwaliteit ontwikkeling Centrum 6, = Geenhoven 6, = Turfberg 6, Hoge Akkers 7, Kerkakkers 6, Het Gegraaf 6, Dommelen-Noord 6, Dommelen-Zuid 6, Borkel en Schaft 5, = Figuur 2.4 vergelijkt de resultaten van de gemeente Valkenswaard met de vijf referentiegemeenten en de veiligheidsregio. De verschillen met deze gebieden zijn klein. Inwoners van Valkenswaard zijn positiever over de fysieke kwaliteit dan het landelijk gemiddelde. Dit wordt vooral verklaard omdat men in Valkenswaard positiever oordeelt over de buitenverlichting en de speelmogelijkheden voor kinderen. Figuur 2.4 Fysieke kwaliteit (schaalscore): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk. 2.3 Sociale cohesie De leefbaarheid van een woonbuurt wordt niet alleen bepaald door de aanwezigheid en kwaliteit van fysieke voorzieningen. Ook de sociale cohesie in de woonbuurt speelt hierbij een rol. Bij sociale cohesie gaat het om de mate waarin burgers vinden dat zij zelf en anderen betrokken zijn bij hun woonbuurt. Aan de inwoners zijn zes stellingen voorgelegd over sociale cohesie (figuur 2.5). 7

24 Hoe veilig is Valkenswaard? Leefbaarheid woonbuurt Men is in Valkenswaard het meest positief over de manier waarop de mensen in de buurt met elkaar omgaan, en de bevolkingssamenstelling in de buurt. Met de negatief geformuleerde stelling dat de mensen in de buurt elkaar nauwelijks kennen is een kwart het eens. Dat is meer dan in de referentiegemeenten Asten en Heeze-Leende, en vergelijkbaar met de veiligheidsregio. Ook voor de andere stellingen geldt dat de verschillen met de veiligheidsregio Brabant-Zuid-Oost klein zijn. Figuur 2.5 Stellingen over sociale cohesie (percentage (helemaal) eens). Vier van de zes voorgelegde stellingen over sociale cohesie zijn samengenomen in een schaalscore voor sociale cohesie, namelijk de mensen gaan in deze buurt op een prettige manier met elkaar om, ik voel me thuis bij de mensen die in deze buurt wonen, ik woon in een gezellige buurt waar veel saamhorigheid is en de mensen kennen elkaar in deze buurt nauwelijks. De schaalscore kan variëren tussen 0 en 10. Hoe hoger de score, des te positiever men is zijn over de sociale cohesie in de eigen woonbuurt. Figuur 2.6 geeft een overzicht van de schaalscores voor sociale cohesie in Valkenswaard. De wijken Hoge Akkers en Borkel en Schaft kennen een sterkere sociale cohesie dan het gemeentelijk gemiddelde. In Borkel en Schaft is men positiever over drie van de vier onderliggende stellingen, met uitzondering van de stelling dat men zich thuis voelt bij de mensen die in de buurt wonen. Bij deze stelling is de instemming ongeveer net zo groot als het gemeentelijke gemiddelde. In Hoge Akkers is men over alle vier de stellingen positiever. Inwoners van de wijk Het Gegraaf zijn negatiever dan gemiddeld over de sociale cohesie in hun wijk. Dit wordt vooral verklaard omdat men minder vaak vindt dat de mensen in de buurt op een prettige manier met elkaar omgaan, en omdat de inwoners vaker van mening zijn dat de mensen in de buurt elkaar nauwelijks kennen. 8

25 Hoe veilig is Valkenswaard? Leefbaarheid woonbuurt Figuur 2.6 Sociale cohesie (schaalscore): wijken en gemeente. Ook voor de indicator sociale cohesie is een overzichtskaart op wijkniveau beschikbaar (figuur 2.7). De inwoners van de aan elkaar grenzende wijken Het Gegraaf en Geenhoven zijn het minst positief over de sociale cohesie in hun wijk, in de wijken Hoge Akkers en Borkel en Schaft is men het meest positief. Figuur 2.7 Overzichtskaart: sociale cohesie op wijkniveau,

26 Hoe veilig is Valkenswaard? Leefbaarheid woonbuurt Tabel 2.2 laat de s van de wijken in de jaren 2013, 2011 en 2009 zien. In al deze meetjaren staat de wijk Borkel en Schaft op de eerste plaats, gevolgd door de wijk Hoge Akkers. Ten opzichte van 2009 zijn inwoners van Centrum positiever geworden over de sociale cohesie in hun wijk (van 6 naar 3). De ontwikkeling van de sociale cohesie in Geenhoven sinds 2009 is negatief ten opzichte van de andere wijken. De wijk Het Gegraaf staat zowel in 2009 als 2013 op de laatste plaats. Tabel 2.2 Sociale cohesie naar wijk (schaalscore en ) sociale kwaliteit wijk sociale kwaliteit ontwikkeling Centrum 6, Geenhoven 6, Turfberg 6, Hoge Akkers 6, = Kerkakkers 6, Het Gegraaf 5, = Dommelen-Noord 6, Dommelen-Zuid 6, Borkel en Schaft 7, = Figuur 2.8 vergelijkt de resultaten van Valkenswaard met de andere vergelijkingsgebieden. Ten opzichte van de gemeenten Heeze-Leende en Asten is men in Valkenswaard minder positief over de sociale cohesie. De resultaten van Valkenswaard zijn vergelijkbaar met de veiligheidsregio en het landelijk gemiddelde. Figuur 2.8 Sociale cohesie (schaalscore): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk 2.4 Oordeel over de woonbuurt De inwoners van Valkenswaard zijn ook een aantal algemene vragen voorgelegd over de ontwikkeling van hun eigen woonbuurt. Vindt men dat de eigen buurt in het afgelopen jaar vooruit of achteruit is gegaan? Het oordeel over de ontwikkeling van de woonbuurt wordt in figuur 2.9 uitgedrukt in het aandeel inwoners dat zegt dat de buurt vooruit is gegaan en het aandeel dat vindt dat de buurt achteruit is gegaan. De meeste inwoners vinden dat de buurt gelijk is gebleven. Van de inwoners zie wel een ontwikkeling hebben gezien is het beeld per saldo negatief. Want het deel dat een achteruitgang ziet, is groter dan de groep inwoners die een vooruitgang heeft ervaren (respectievelijk 12 en 7 procent op gemeenteniveau). 10

27 Hoe veilig is Valkenswaard? Leefbaarheid woonbuurt De inwoners van de wijk Dommelen-Noord zien minder vaak dan gemiddeld een vooruitgang van hun buurt. Het percentage inwoners dat een achteruitgang waarneemt, is in de wijk Het Gegraaf hoger dan gemiddeld in de gemeente Valkenswaard. Figuur 2.9 Ontwikkeling van de buurt in het afgelopen jaar (percentage genoemd): wijken en gemeente. Figuur 2.10 is een overzichtskaart van het saldo van de ontwikkeling van de buurt, dus het percentage vooruitgang minus het percentage achteruitgang. De kaart laat zien dat de inwoners van Dommelen- Noord en Het Gegraaf het minst positief zijn, gevolgd door de wijken Centrum, Turfberg en Borkel en Schaft. De wijken Kerkakkers en Hoge Akkers zijn het meest lichtgekleurd, wat inhoudt dat men in deze wijken het meest positief oordeelt over de ontwikkeling van de buurt. 11

28 Hoe veilig is Valkenswaard? Leefbaarheid woonbuurt Figuur 2.10 Overzichtskaart: ontwikkeling buurt in 2013 (saldo toe- en afgenomen) Inwoners van de gemeente Valkenswaard zijn in vergelijking met de gemeenten Asten en Heeze-Leende vaker negatief over de ontwikkeling van hun buurt: men ziet vaker een achteruitgang (figuur 2.11). In Boxtel wordt vaker dan in Valkenswaard een vooruitgang waargenomen. Inwoners van Geldrop-Mierlo zijn het meest negatief over de ontwikkeling van hun eigen buurt: men ziet het vaakst een achteruitgang. De resultaten van Valkenswaard zijn vergelijkbaar met de veiligheidsregio en het landelijk gemiddelde. 12

29 Hoe veilig is Valkenswaard? Leefbaarheid woonbuurt Figuur 2.11 Ontwikkeling van de buurt in het afgelopen jaar (percentage genoemd): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk. Ook is aan inwoners van Valkenswaard gevraagd naar een oordeel over hoe prettig men het vindt om in de buurt te wonen. Het oordeel kon worden uitgedrukt in een rapportcijfer van 1 tot en met 10. Het gemiddelde cijfer is in de wijken Hoge Akkers en Borkel en Schaft hoger dan het gemeentelijke gemiddelde. In de wijk Het Gegraaf is men het meest negatief over de leefbaarheid in de buurt. Figuur 2.12 Oordeel over de leefbaarheid in de buurt (rapportcijfer): wijken en gemeente. De overzichtskaart in figuur 2.13 laat zien dat de wijken die het noorden van de bebouwde kom van Valkenswaard vormen het meest negatief zijn over de leefbaarheid in de buurt, met Het Gegraaf als de meest donkergekleurde wijk, omringd door Dommelen-Noord, Geenhoven en Kerkakkers. Zoals bij meer leefbaarheidsaspecten die op buurtniveau zijn beschreven is men in de wijken Hoge Akkers en Borkel en Schaft het meest positief. 13

30 Hoe veilig is Valkenswaard? Leefbaarheid woonbuurt Figuur 2.13 Overzichtskaart: oordeel over de leefbaarheid in de buurt (rapportcijfer) De verschillen tussen Valkenswaard en de referentiegebieden zijn niet noemenswaardig, met uitzondering van de gemeente Heeze-Leende. In deze gemeente oordeelt men positiever over de leefbaarheid van de buurt dan in Valkenswaard (figuur 2.14). Figuur 2.14 Oordeel over de leefbaarheid in de buurt (rapportcijfer): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk gemiddelde. 14

31 Hoe veilig is Valkenswaard? Leefbaarheid woonbuurt 2.5 Functioneren gemeente De inwoners is gevraagd om een oordeel te geven over het functioneren van de gemeente Valkenswaard op het gebied van leefbaarheid en veiligheid (figuur 2.15). Op gemeenteniveau is twee vijfde (41%) van de inwoners (zeer) tevreden over het functioneren van de gemeente op het gebied van leefbaarheid en veiligheid. Een op de tien inwoners (11%) is (zeer) ontevreden over het functioneren van de gemeente. Een groot deel van de inwoners (48%) heeft geen duidelijk oordeel gegeven en heeft gekozen voor niet tevreden en niet ontevreden of gaf geen antwoord. Inwoners van de wijken Geenhoven en Borkel en Schaft zijn het meest kritisch. De overige verschillen tussen het gemeentelijk gemiddelde en de wijken zijn niet significant. Figuur 2.15 Oordeel over het functioneren van de gemeente met betrekking tot leefbaarheid en veiligheid (percentage (zeer) tevreden): wijken en gemeente. In Valkenswaard is men positiever over het functioneren van de gemeente op het gebied van leefbaarheid en veiligheid dan in de veiligheidsregio Brabant-Zuid-Oost en de referentiegemeenten Boxtel en Heeze-Leende. Alleen inwoners van Best zijn positiever dan inwoners van Valkenswaard (figuur 2.16). Figuur 2.16 Oordeel over het functioneren van de gemeente met betrekking tot leefbaarheid en veiligheid (percentage (zeer) tevreden): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk gemiddelde. 15

32 Hoofdstuk 3 Overlast in de buurt 16

33 Hoe veilig is Valkenswaard? Overlast in de buurt 3. Overlast in de buurt 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk staat de door de inwoners van Valkenswaard ervaren overlast in hun buurt centraal. De diverse verschijningsvormen van overlast zijn geclusterd tot drie schaalscores: fysieke verloedering, sociale overlast en verkeersoverlast. Deze zijn op hun beurt samengevoegd tot de schaalscore totale overlast. Elk van deze schaalscores kan een waarde tussen 0 en 10 aannemen. Hierbij geldt dat een score van 0 wijst op het geheel ontbreken van overlast en een score van 10 maximale overlast aanduidt. Achtereenvolgens worden in dit hoofdstuk eerst de onderzoeksresultaten voor fysieke verloedering (paragraaf 3.2), sociale overlast (par. 3.3) en verkeersoverlast (par. 3.4) beschreven. In een aparte paragraaf 3.5 komt overige overlast aan de orde. Dit betreft de overlast van horecagelegenheden. Daarna volgen de resultaten voor de verzamelde schaalscore totale overlast (par. 3.5). Dit hoofdstuk sluit af met antwoord op de vraag welke buurtproblemen volgens inwoners met voorrang aangepakt moeten worden (par. 3.6). 3.2 Fysieke verloedering Een van de problemen waar een woonbuurt mee te maken kan hebben, is fysieke verloedering in de buurt. In de Veiligheidsmonitor zijn daarover vier mogelijke buurtproblemen voorgelegd aan de inwoners. Deze vier hebben betrekking op: 1. bekladde muren of gebouwen; 2. rommel op straat; 3. hondenpoep op de stoep, straat of in de perken; 4. straatmeubilair, zoals vuilnisbakken, bankjes of bushokjes, dat vernield is. Hondenpoep op straat of in de perken komt van de genoemde buurtproblemen in de gemeente Valkenswaard het vaakst voor, gevolgd door rommel op straat. Beide overlastvormen komen minder vaak voor dan in de veiligheidsregio Brabant-Zuid-Oost en het landelijk gemiddelde. Dit geldt ook voor de vernieling van straatmeubilair en bekladde muren of gebouwen: in Valkenswaard heeft men hier minder vaak mee te maken dan in de veiligheidsregio. Figuur 3.1 Vormen van fysieke verloedering (percentage komt wel eens voor ). Voor de fysieke verloedering van de woonomgeving is een schaalscore berekend op basis van de vier hierboven genoemde buurtproblemen. Deze score varieert tussen 0 en 10 en hoe hoger de score op deze schaal, des te ernstiger de inwoners de verloedering in hun buurt ervaren. Figuur 3.2 toont een overzicht van deze indicator in Valkenswaard en de referentiegebieden. Inwoners van de wijken Centrum en Het Gegraaf ervaren meer fysieke verloedering dan het gemeentelijk gemiddelde. In Centrum komt dit vooral omdat rommel op straat in deze wijk vaker voorkomt. Dit geldt ook voor de wijk Het Gegraaf, waar de inwoners ook meer overlast ervaren door hondenpoep op straat en de vernieling van straatmeubilair. Inwoners van Hoge Akkers en Borkel en Schaft hebben 17

34 Hoe veilig is Valkenswaard? Overlast in de buurt juist minder vaak te maken met fysieke verloedering. In Hoge Akkers is dit te verklaren doordat men minder overlast ervaart door rommel op straat en de vernieling van straatmeubilair. In Borkel en Schaft wordt ook minder vaak straatmeubilair vernield, en hebben de inwoners minder vaak te maken met hondenpoep op straat. Figuur 3.2 Fysieke verloedering (schaalscore): wijken en gemeente. Figuur 3.3 is een overzichtskaart van de mate van fysieke verloedering op wijkniveau. De wijken Het Gegraaf en Centrum zijn het meest 'donker', gevolgd door Dommelen-Noord en -Zuid, Turfberg en Kerkakkers. 18

35 Hoe veilig is Valkenswaard? Overlast in de buurt Figuur 3.3 Overzichtskaart: fysieke verloedering op wijkniveau, cijfers Tabel 3.1 toont de van de wijken in Valkenswaard. De tabel laat zien dat de fysieke verloedering in de wijk Het Gegraaf sinds 2011 is toegenomen ten opzichte van de andere wijken. Dit geldt ook voor de wijk Kerkakkers. De ontwikkelingen in Geenhoven en Dommelen-Zuid zijn het meest positief. Tabel 3.1 Fysieke verloedering naar wijk (schaalscore en ) Fysieke verloedering Wijk Verloedering ontwikkeling Centrum 2, Geenhoven 2, Turfberg 2, Hoge Akkers 1, = Kerkakkers 2, Het Gegraaf 2, Dommelen-Noord 2, = Dommelen-Zuid 2, Borkel en Schaft 1, = 19

36 Hoe veilig is Valkenswaard? Overlast in de buurt In vergelijking met de gemeente Geldrop-Mierlo is de mate van fysieke verloedering in Valkenswaard en het landelijke gemiddelde lager. De gemeenten Asten en Heeze-Leenden laten een lagere mate van fysieke verloedering dan Valkenswaard zien. Figuur 3.4 Fysieke verloedering (schaalscore): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk. 3.3 Sociale overlast In de Veiligheidsmonitor is gevraagd naar vijf vormen van sociale overlast in de buurt die zouden kunnen voorkomen. Deze zijn: 1. dronken mensen op straat; 2. rondhangende jongeren; 3. drugsgebruik of drugshandel, bijvoorbeeld op straat of in coffeeshops; 4. mensen die op straat worden lastiggevallen; 5. overlast door buurtbewoners. Ongeveer een kwart van de inwoners van Valkenswaard heeft wel eens te maken met rondhangende jongeren en dronken mensen op straat en/of met overlast door buurtbewoners. In vergelijking met de veiligheidsregio hebben de inwoners van Valkenswaard minder vaak te maken met rondhangende jongeren, drugsgebruik of drugshandel en overlast door buurtbewoners. Figuur 3.5 Vormen van sociale overlast (percentage komt wel eens voor ). Op basis van de antwoorden op vier van de vijf vormen van sociale overlast (dronken mensen op straat, rondhangende jongeren, drugsgebruik of drugshandel en mensen die op straat worden lastig gevallen) is een schaalscore samengesteld. Figuur 3.6 toont een overzicht van deze schaalscore voor sociale overlast in de wijken en de gemeente Valkenswaard. De sociale overlast is het hoogst in de wijken Centrum en Het Gegraaf. De verklaring 20

37 Hoe veilig is Valkenswaard? Overlast in de buurt hiervoor in de wijk Centrum is dat men vaker te maken heeft met dronken mensen op straat en met drugsgebruik en drugshandel. Dit geldt ook voor de wijk Het Gegraaf, waar de inwoners in verhouding tot de rest van de gemeente veel overlast door drugsgebruik en drugshandel en rondhangende jongeren ervaren. Figuur 3.6 Sociale overlast (schaalscore): wijken en gemeente. Figuur 3.7 toont een overzichtskaart van de sociale overlast op wijkniveau. De vier wijken waar de meeste sociale overlast wordt ervaren, liggen in het centrum of direct daar omheen. Figuur 3.7 Overzichtskaart: indicator sociale overlast op wijkniveau, cijfers De naar wijken op het gebied van sociale overlast laat zien dat Borkel en Schaft in alle meetjaren op de eerste plaats staat en dus de minste sociale overlast kent. In 2013 wordt Borkel en Schaft gevolgd door Dommelen-Zuid. In 2009 stond deze wijk nog in de 'onderste regionen'. Deze worden in 2013 gevormd door de wijken Kerkakkers, Centrum en Het Gegraaf. 21

38 Hoe veilig is Valkenswaard? Overlast in de buurt Tabel 3.2 Sociale overlast naar wijk (schaalscore en ) sociale overlast wijk sociale overlast ontwikkeling Centrum 1, Geenhoven 0, Turfberg 0, Hoge Akkers 0, Kerkakkers 1, Het Gegraaf 1, Dommelen-Noord 0, Dommelen-Zuid 0, Borkel en Schaft 0, = Gemeente Valkenswaard De sociale overlast in Valkenswaard verschilt niet noemenswaardig van de referentiegemeenten, met uitzonering van de gemeente Heeze-Leende. Alle vormen van sociale overlast komen in Heeze-Leende minder vaak voor dan in Valkenswaard. In de gemeente Valkenswaard wordt minder sociale overlast ervaren dan in de veiligheidsregio Brabant-Zuid-Oost. De voornaamste verklaring hiervoor is dat de inwoners van de veiligheidsregio vaker te maken hebben met rondhangende jongeren. Figuur 3.8 Sociale overlast (schaalscore): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk. 3.4 Verkeersoverlast Een ander probleem van een woonbuurt betreft de mate van verkeersoverlast in de buurt. In de Veiligheidsmonitor zijn daarover drie buurtproblemen voorgelegd aan de inwoners. Deze drie buurtproblemen hebben betrekking op: 1. te hard rijden; 2. parkeerproblemen, bijvoorbeeld fout geparkeerde voertuigen of drukte; 3. agressief gedrag in het verkeer. Inwoners van Valkenswaard hebben het vaakst te maken met te hard rijden, gevolgd door parkeerproblemen en agressief verkeersgedrag. In alle drie de gevallen is de mate van overlast vergelijkbaar met de veiligheidsregio Brabant-Zuid-Oost. 22

39 Hoe veilig is Valkenswaard? Overlast in de buurt Figuur 3.9 Vormen van verkeersoverlast (percentage komt wel eens voor ). Van de hierboven genoemde vormen van verkeersoverlast is een schaalscore berekend. Figuur 3.10 toont een overzicht van deze indicator in de wijken en de gemeente Valkenswaard. De ervaren verkeersoverlast is significant hoger in de wijken Centrum en Geenhoven. Dit wordt voor de wijk Centrum verklaard doordat agressief verkeersgedrag en met name parkeerproblemen hier vaker voorkomen dan in de rest van de gemeente Valkenswaard. Inwoners van Geenhoven hebben vaker dan gemiddeld in de gemeente Valkenswaard te maken met agressief verkeersgedrag. Ook ervaren de inwoners van deze wijk vaker overlast door te hard rijden en parkeerproblemen. De wijk Hoge Akkers laat de laagste waarde op deze indicator zien. De voornaamste reden hiervoor is dat agressief verkeersgedrag in deze wijk minder vaak voorkomt dan in de gemeente Valkenswaard. Figuur 3.10 Verkeersoverlast (schaalscore): wijken en gemeente. Figuur 3.11 toont de verkeersoverlast op wijkniveau in een overzichtelijke kaart. In de aan elkaar grenzende wijken Centrum en Geenhoven wordt de meeste verkeersoverlast ervaren, gevolgd door direct nabij gelegen wijken als Turfberg en Kerkakkers. De wijk Hoge Akkers, die ten zuiden van Geenhoven en Centrum is gelegen, heeft samen met Borkel en Schaft het minst te maken met verkeersoverlast. 23

40 Hoe veilig is Valkenswaard? Overlast in de buurt Figuur 3.11 Overzichtskaart: verkeersoverlast wijkniveau, cijfers Tabel 3.3 toont de s van de wijken van Valkenswaard op het gebied van verkeersoverlast. Door de jaren zijn Geenhoven en Centrum de wijken waar de meeste overlast wordt ervaren. Opvallend is de daling van de wijk Kerkakkers. In 2009 en 2011 was dit nog een wijk met relatief weinig overlast, om in 2013 behoorlijk te stijgen. De wijken Hoge Akkers en Borkel en Schaft laten juist een positieve ontwikkeling zien ten opzichte van 2009 en Tabel 3.3 Verkeersoverlast naar wijk (schaalscore en ) verkeersoverlast wijk verkeersoverlast ontwikkeling Centrum 4, = Geenhoven 3, = Turfberg 3, = Hoge Akkers 2, Kerkakkers 3, Het Gegraaf 3, Dommelen-Noord 3, Dommelen-Zuid 3, Borkel en Schaft 2,

41 Hoe veilig is Valkenswaard? Overlast in de buurt In vergelijking met de referentiegebieden is er in Valkenswaard vaker sprake van verkeersoverlast dan in de gemeenten Asten en Heeze-Leende. In deze gemeenten zijn minder vaak parkeerproblemen en agressief verkeersgedrag in vergelijking met Valkenswaard. De verschillen tussen Valkenswaard en de veiligheidsregio zijn klein. Figuur 3.12 Verkeersoverlast (schaalscore): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk gemiddelde. 3.5 Overige overlast De laatste van 13 vormen van overlast in de buurt die zijn voorgelegd, betreft hinder van horecagelegenheden zoals cafés, restaurants of snackbars. In figuur 3.13 is deze weergegeven. Deze overlast is in de wijk Centrum ruim twee keer zo hoog als het gemeentelijk gemiddelde. In de wijken Dommelen-Noord en -Zuid hebben inwoners de minste overlast door horecagelegenheden. Het percentage horecaoverlast in Valkenswaard wijkt niet noemenswaardig af van de veiligheidsregio. Figuur 3.13 Vormen van overige overlast (percentage komt wel eens voor ). 3.6 Totale overlast Op basis van de 13 hierboven beschreven vormen van overlast is een indicator voor totale overlast in de buurt voor Valkenswaard en de wijken berekend (figuur 3.14). In de wijken Centrum en Het Gegraaf is er sprake van meer overlast dan in de gemeente als geheel. De inwoners van Hoge Akkers en Borkel en Schaft ervaren minder vaak overlast dan het gemeentelijke gemiddelde. Figuur 3.14 Totale overlast (schaalscore): wijken en gemeente. 25

42 Hoe veilig is Valkenswaard? Overlast in de buurt Figuur 3.15 toont de totale overlast op een kaart. Overlast komt in Valkenswaard het meeste voor in de aangrenzende wijken Centrum en Geenhoven. Figuur 3.15 Overzichtskaart: totale overlast op wijkniveau, 2013 De mate van totale overlast is in Valkenswaard hoger dan in Asten en Heeze-Leende en lager dan in de veiligheidsregio Brabant-Zuid-Oost. 26

43 Hoe veilig is Valkenswaard? Overlast in de buurt Figuur 3.16 Totale overlast (schaalscore): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk gemiddelde. 3.7 Aanpak van buurtproblemen In de laatste paragraaf van dit hoofdstuk is er aandacht voor de aanpak van buurtproblemen. De inwoners van Valkenswaard is gevraagd welke buurtprobleem zij als eerste aangepakt zouden willen zien. Hieruit komt een top 3 van buurtproblemen die het meest genoemd zijn als belangrijkste probleem (tabel 3.4). Voor Valkenswaard wordt de top 3 gevormd door hondenpoep, te hard rijden en parkeerproblemen. Dit zijn dezelfde problemen als in de veiligheidsregio Brabant-Zuid-Oost en in heel Nederland. Enige verschil is dat hondenpoep in Valkenswaard net wat vaker wordt genoemd, en daarom het meest urgente probleem is. Deze drie problemen worden ook in de wijken genoemd, zij het dat de volgorde hier en daar verschillend is. Opvallend is met name dat in Het Gegraaf de overlast door omwonenden als derde belangrijkste probleem wordt genoemd. Tabel 3.4 Belangrijkste buurtproblemen. belangrijkste probleem wijk eerste tweede derde Centrum Geenhoven Turfberg Hoge Akkers Kerkakkers Het Gegraaf Dommelen-Noord Dommelen-Zuid Borkel en Schaft Gemeente Valkenswaard Gemeente Asten Best Boxtel Geldrop-Mierlo Heeze-Leende Te hard rijden (16%) Parkeerproblemen (14%) Hondenpoep (11%) Te hard rijden (27%) Hondenpoep (19%) Parkeerproblemen (15%) Hondenpoep (23%) Parkeerproblemen (15%) Te hard rijden (14%) Te hard rijden (22%) Hondenpoep (20%) Parkeerproblemen (11%) Te hard rijden (25%) Hondenpoep (20%) Parkeerproblemen (13%) Hondenpoep (27%) Te hard rijden (11%) Overlast omwonenden (7%) Hondenpoep (23%) Te hard rijden (17%) Parkeerproblemen (17%) Hondenpoep (28%) Te hard rijden (22%) Parkeerproblemen (11%) Te hard rijden (34%) Hondenpoep (11%) Rommel op straat (11%) Hondenpoep (21%) Te hard rijden (20%) Parkeerproblemen (12%) Te hard rijden (27%) Hondenpoep (12%) Parkeerproblemen (9%) Te hard rijden (27%) Hondenpoep (17%) Parkeerproblemen (9%) Te hard rijden (24%) Hondenpoep (14%) Parkeerproblemen (12%) Hondenpoep (21%) Te hard rijden (18%) Parkeerproblemen (10%) Te hard rijden (23%) Hondenpoep (22%) Parkeerproblemen (7%) VR Brabant-Zuid-Oost Te hard rijden (18%) Hondenpoep (17%) Parkeerproblemen (9%) Nederland Te hard rijden (19%) Hondenpoep (14%) Parkeerproblemen (10%) 27

44 Hoofdstuk 4 Veiligheid eiligheidsbeleving 28

45 Hoe veilig is Valkenswaard? Veiligheidsbeleving 4. Veiligheidsbeleving 4.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt de veiligheidsbeleving van inwoners van Valkenswaard beschreven. Paragraaf 4.2 zoomt in op de veiligheidsbeleving in de eigen woonbuurt, in paragraaf 4.3 komt de veiligheidsbeleving in de woonplaats aan de orde en paragraaf 4.4 behandelt de veiligheidsbeleving in het algemeen. Afgesloten wordt met paragrafen over de verwachte slachtofferkans (par. 4.5) en respectloos gedrag (par. 4.6). 4.2 Veiligheidsbeleving in de buurt Gevoelens van onveiligheid In figuur 4.1 worden de onveiligheidsgevoelens in de eigen woonbuurt weergegeven, alsmede de frequentie ervan. Minder dan een op de zes inwoners van Valkenswaard voelt zich wel eens onveilig in hun eigen buurt. Maar in de wijk Het Gegraaf is dit meer dan een kwart. Ook voelen inwoners van Het Gegraaf zich relatief gezien vaak onveilig in hun eigen buurt (6%, tegenover 1% in de gemeente als geheel). De andere verschillen tussen de gemeente en de wijken zijn niet significant. Figuur 4.1 Voelt zich wel eens onveilig in de eigen woonbuurt / voelt zich vaak onveilig in de eigen buurt (percentage genoemd): wijken en gemeente. In figuur 4.2 worden de onveiligheidsgevoelens in de Valkenswaardse wijken getoond. Het Gegraaf en Borkel en Schaft kleuren het meest donker - wat betekent dat men zich hier het vaakst onveilig voelt. De onveiligheidsgevoelens zijn het laagst in Dommelen-Zuid. 29

46 Hoe veilig is Valkenswaard? Veiligheidsbeleving Figuur 4.2 Overzichtskaart: onveiligheidsgevoelens op wijkniveau, cijfers Tabel 4.1 toont de van de onveiligheidsgevoelens in de buurt. Deze laat opvallend grote schommelingen zien. In 2013 staat de wijk Dommelen-Zuid op de eerste plaats in de ranglijst van wijken. In 2011 was dit nog de zesde plaats. In de wijken Hoge Akkers en Geenhoven is de ontwikkeling in 2013 ook positief ten opzichte van De wijk Het Gegraaf daalt van de eerste plek in 2011 naar de laatste in Turfberg is in verhouding een stabiele wijk: door de jaren heen voelen relatief weinig inwoners van deze wijk zich vaak onveilig. Tabel 4.1 Voelt zich in het algemeen wel eens onveilig naar wijk (percentage en ) onveiligheidsgevoelens naar wijk wijk onveilig ontwikkeling Centrum 16% Geenhoven 15% Turfberg 11% Hoge Akkers 15% Kerkakkers 15% Het Gegraaf 26% Dommelen-Noord 12% Dommelen-Zuid 11% Borkel en Schaft 18%

47 Hoe veilig is Valkenswaard? Veiligheidsbeleving Inwoners van Valkenswaard voelen zich minder vaak onveilig in hun eigen buurt dan in de veiligheidsregio en de referentiegemeenten Boxtel en Geldrop-Mierlo (figuur 4.3). Figuur 4.3 Voelt zich wel eens onveilig in de eigen woonbuurt / voelt zich vaak onveilig in de eigen buurt (percentage genoemd): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk Vermijdingsgedrag In deze paragraaf wordt ingegaan op vermijdingsgedrag. Dit wordt uitgedrukt door het vaak voorkomen van de volgende situaties: 1. doet s avonds niet open omdat u het niet veilig vindt; 2. loopt of rijdt om in eigen buurt om onveilige plekken te vermijden; 3. voelt zich onveilig s avonds in de buurt op straat; 4. voelt zich onveilig s avonds alleen thuis; 5. is bang zelf slachtoffer te worden van criminaliteit. Een op de tien inwoners van Valkenswaard doet wel eens 's avonds de deur niet open omdat men dit niet veilig vindt. De andere vormen van vermijdingsgedrag komen nauwelijks voor. De verschillen met de veiligheidsregio zijn klein. Figuur 4.4 Vormen van vermijdingsgedrag (percentage komt vaak voor ). Op basis van de bovengenoemde vormen van vermijdingsgedrag is een schaalscore berekend. Zoals figuur 4.5 laat zien, is de mate van vermijding in Het Gegraaf hoger dan gemiddeld in de gemeente Valkenswaard. Alle vormen van vermijdingsgedrag komen in deze wijk vaker voor, met uitzondering van het 's avonds omrijden of -lopen in de eigen buurt omdat men dit niet veilig genoeg vindt. Bijna 31

48 Hoe veilig is Valkenswaard? Veiligheidsbeleving twee keer zoveel inwoners van Het Gegraaf doen wel eens 's avonds de deur niet open omdat men dit niet veilig vindt. Figuur 4.5 Vermijdingsgedrag (schaalscore): wijken en gemeente. In 2013 is Het Gegraaf de wijk waar vermijdingsgedrag het vaakst voorkomt. In 2011 was dit nog de wijk waar inwoners het minst vaak onveilige situaties vermijden. In 2013 is dit de wijk Hoge Akkers, die in 2011 nog op de zevende plaats stond. Ook de wijk Borkel en Schaft laat in 2013 een positieve ontwikkeling zien: in 2011 stond de wijk nog op de laatste plaats in de, en in 2013 als vierde. Tabel 4.2 Vermijdingsgedrag naar wijk (schaalscore en ) vermijdingsgedrag wijk vermijding ontwikkeling Centrum 1, Geenhoven 1, Turfberg 1, Hoge Akkers 0, Kerkakkers 1, Het Gegraaf 1, Dommelen-Noord 1, Dommelen-Zuid 1, Borkel en Schaft 1, = Zoals figuur 4.6 laat zien zijn de verschillen tussen Valkenswaard en de referentiegebieden op het gebied van vermijdingsgedrag klein. 32

49 Hoe veilig is Valkenswaard? Veiligheidsbeleving Figuur 4.6 Vermijdingsgedrag (schaalscore): wijken en gemeente. Valkenswaard Asten Best Boxtel Geldrop-Mierlo Heeze-Leende Brabant-Zuid-Oost Nederland 1,2 1,2 1,1 1,2 1,4 1,0 1,3 1, Voorkomen en ontwikkeling criminaliteit in de buurt Figuur 4.7 toont het percentage inwoners dat het idee heeft dat criminaliteit in de buurt veel voorkomt. Op gemeenteniveau is dit zes procent. Wat meteen opvalt is dat inwoners van Het Gegraaf veel vaker het idee hebben dat er veel criminaliteit in hun buurt voorkomt (21%). In Dommelen-Zuid is het percentage lager dan het gemeentelijk gemiddelde. Figuur 4.7 Aandeel inwoners dat het idee heeft dat er veel criminaliteit in de buurt voorkomt in de afgelopen twaalf maanden (percentage ja ): wijken en gemeente. In vergelijking met de referentiegebieden hebben inwoners van Valkenswaard minder vaak het idee dan gemiddeld in de veiligheidsregio Brabant-Zuid-Oost dat er veel criminaliteit in hun buurt voorkomt (figuur 4.8). In de gemeenten Asten en Heeze-Leende is dit minder dan in Valkenswaard. 33

50 Hoe veilig is Valkenswaard? Veiligheidsbeleving Figuur 4.8 Aandeel inwoners dat het idee heeft dat er veel criminaliteit in de buurt voorkomt in de afgelopen twaalf maanden (percentage ja ): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk. Zoals figuur 4.9 laat zien, vinden inwoners van de wijk Het Gegraaf vaker dan gemiddeld in Valkenswaard dat de criminaliteit in hun wijk is toegenomen. Ook inwoners van Borkel en Schaft denken dit vaker dan gemiddeld. De inwoners van Centrum en Geenhoven zijn juist positiever dan in de gemeente als geheel over de ontwikkeling van de criminaliteit in hun buurt. Men denkt in deze wijken veel minder vaak dat er sprake is van een toename van de criminaliteit in de buurt. Tot slot zijn de inwoners van Dommelen-Zuid vaker dan gemiddeld in Valkenswaard ervan overtuigd dat de criminaliteit in hun wijk is afgenomen. Figuur 4.9 Ontwikkeling toe- en afname van de criminaliteit (percentage genoemd): wijken en gemeente. Inwoners van de veiligheidsregio Brabant-Zuid-Oost vinden vaker dat de criminaliteit in hun buurt is toegenomen dan inwoners van Valkenswaard. In de gemeenten Asten en Best zijn de inwoners positiever over de ontwikkeling van de criminaliteit, vooral omdat men minder vaak denkt dat er sprake is van een toename (figuur 4.10). 34

51 Hoe veilig is Valkenswaard? Veiligheidsbeleving Figuur 4.10 Ontwikkeling toe- en afname van de criminaliteit (percentage genoemd): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk Rapportcijfer veiligheid in de woonbuurt De inwoners is gevraagd om een algemeen rapportcijfer te geven voor de veiligheid in de eigen buurt. Het gemiddelde voor Valkenswaard is een 7,2 (figuur 4.11). De wijk Het Gegraaf is de enige wijk waar het cijfer niet boven de 7,0 uitkomt, en is hiermee eveneens de enige wijk waar het cijfer significant lager is dan gemiddeld. De waarderingen in de wijken Hoge Akkers en Dommelen-Zuid zijn hoger dan het gemeentelijke gemiddelde. Figuur 4.11 Oordeel veiligheid woonomgeving (rapportcijfer): wijken en gemeente. Figuur 4.12 toont de waarderingen van de veiligheid van de woonomgeving op een kaart. In de aan elkaar grenzende wijken Het Gegraaf en Kerkakkers is deze het laagst. Dommelen-Zuid, Hoge Akkers en Turfberg zijn de wijken waar men het meest positief is over de veiligheid van de woonomgeving. 35

52 Hoe veilig is Valkenswaard? Veiligheidsbeleving Figuur 4.12 Overzichtskaart: rapportcijfers veiligheid woonbuurt op wijkniveau, cijfers Tabel 4.3 toont de vergelijking op wijkniveau. Hoge Akkers is door de jaren heen een wijk die hoog staat in de, en waar inwoners dus positief zijn over de veiligheid in de woonbuurt. In 2013 voert deze wijk de ranglijst aan, gevolgd door Dommelen-Zuid, een wijk die in 2011 en 2009 nog op de zesde plaats stond. Dommelen-Noord staat in 2013 op de vijfde plaats, waar dit in de voorgaande meetjaren nog de nummer 1 was. Het Gegraaf daalt van de derde naar de laatste plaats in Tabel 4.3 Oordeel veiligheid woonomgeving naar wijk (rapportcijfer en ) veiligheid woonomgeving wijk cijfer ontwikkeling Centrum 7, Geenhoven 7, Turfberg 7, Hoge Akkers 7, Kerkakkers 7, Het Gegraaf 6, Dommelen-Noord 7, Dommelen-Zuid 7, Borkel en Schaft 7,

53 Hoe veilig is Valkenswaard? Veiligheidsbeleving De waardering voor de veiligheid van de woonomgeving is in Valkenswaard vergelijkbaar met het cijfer van de veiligheidsregio als geheel en het landelijk gemiddelde. Inwoners van de wijken Asten en Heeze-Leende zijn positiever dan inwoners van Valkenswaard (figuur 4.13). Figuur 4.13 Oordeel veiligheid woonomgeving (rapportcijfer): wijken en gemeente. 4.3 Veiligheidsbeleving in woonplaats In deze paragraaf wordt ingegaan op onveilige plekken: 1. uitgaansgelegenheden; 2. plekken waar groepen jongeren rondhangen; 3. het centrum van de gemeente; 4. het winkelgebied of centrum in de eigen buurt; 5. het openbaar vervoer; 6. bij het treinstation; 7. in het eigen huis. Figuur 4.14 geeft per plek het percentage inwoners in Valkenswaard dat zich hier wel eens onveilig voelt. Hierbij is er in de berekening van het percentage geen rekening mee gehouden of een bepaalde plek niet voorkomt in de woonplaats of niet wordt bezocht. Inwoners van Valkenswaard voelen zich vooral onveilig op plekken waar groepen jongeren rondhangen, gevolgd door uitgaansgelegenheden en in het centrum van de gemeente. In vergelijking met de veiligheidsregio valt op dat men zich in Valkenswaard vaker onveilig voelt rondom uitgaansgelegenheden, en minder vaak bij het treinstation. Inwoners van Het Gegraaf voelen zich vaker onveilig op plekken waar groepen jongeren rondhangen (door 56% genoemd), en ook vaker in een winkelgebied of -centrum in de eigen buurt (15%). 37

54 Hoe veilig is Valkenswaard? Veiligheidsbeleving Figuur 4.14 Onveilige plekken (percentage dat zich vaak/soms onveilig voelt). 4.4 Veiligheidsbeleving algemeen Naast de veiligheidsbeleving in de eigen buurt is de inwoners gevraagd of men zich wel eens in het algemeen onveilig voelt. Een op de drie inwoners van Valkenswaard antwoordt bevestigend. De verschillen in het algemene onveiligheidsgevoel tussen de wijken en het gemeentelijke gemiddelde zijn niet significant, met uitzondering van het percentage inwoners van de wijk Het Gegraaf dat zich vaak onveilig voelt (6%). Figuur 4.15 Voelt zich in het algemeen wel eens onveilig / voelt zich in het algemeen vaak onveilig (percentage genoemd): wijken en gemeente. Inwoners van Valkenswaard voelen zich in het algemeen minder vaak onveilig dan inwoners van de veiligheidsregio Brabant-Zuid-Oost als geheel en van de gemeenten Best en Geldrop-Mierlo (figuur 4.16). 38

55 Hoe veilig is Valkenswaard? Veiligheidsbeleving Figuur 4.16 Voelt zich in het algemeen wel eens onveilig / voelt zich in het algemeen vaak onveilig (percentage genoemd): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk. 4.5 Verwachte kans op slachtofferschap In deze paragraaf gaan we in op de verwachte kans van inwoners om slachtoffer te worden van een delict of voorval (figuur 4.9). De kans op inbraak in de eigen woning wordt in Valkenswaard het grootst geacht van de vier voorgelegde delicten. In de wijken Borkel en Schaft (21%) en Het Gegraaf (14%) vrezen inwoners vaker dan gemiddeld een inbraak in hun woning. De inwoners van Het Gegraaf achten de kans op zakkenrollerij en beroving op straat met geweld groter dan gemiddeld in de gemeente Valkenswaard. Figuur 4.17 Percentage inwoners dat de verwachte kans op deze delicten (heel) groot acht. 4.6 Respectloos gedrag Nieuw in de Veiligheidsmonitor zijn vragen over het voorkomen van respectloos gedrag. Figuur 4.10 geeft de resultaten voor de gemeente Valkenswaard. Het gaat om respectloos gedrag door: 1. onbekenden op straat; 2. onbekenden in het openbaar vervoer; 3. personeel van winkels of bedrijven; 4. personeel van overheidsinstanties; 5. bekenden zoals partner, familie of vrienden. Inwoners van Valkenswaard krijgen het vaakst te maken met respectloos gedrag door onbekenden op straat en personeel van winkels of bedrijven. In de veiligheidsregio Brabant-Zuid-Oost is het percentage inwoners dat wel eens te maken kreeg met respectloos gedrag door onbekenden op straat 39

56 Hoe veilig is Valkenswaard? Veiligheidsbeleving hoger dan in Valkenswaard (19%). In de wijk Het Gegraaf is dit met 21 procent wat groter dan in de andere wijken. Figuur 4.18 Percentage inwoners dat van mening is dat respectloos gedrag door. vaak/soms voorkomt. 40

57 Hoofdstuk 5 Slachtofferschap 41

58 Hoe veilig is Valkenswaard? Slachtofferschap 5. Slachtofferschap 5.1 Inleiding Dit hoofdstuk gaat over slachtofferschap van veel voorkomende delicten en voorvallen. Dat is afgemeten aan het percentage inwoners van Valkenswaard dat in de twaalf maanden voorafgaand aan dit onderzoek slachtoffer is geworden van een delict. Achtereenvolgens komen aan de orde slachtofferschap van geweldsdelicten (paragraaf 5.2), vermogensdelicten (par. 5.3), vernielingen (par. 5.4) slachtofferschap totaal (par. 5.5) en cybercrime (par. 5.6). 5.2 Slachtofferschap geweldsdelicten Voor het slachtofferschap van geweldsdelicten is berekend hoeveel inwoners één keer of vaker slachtoffer zijn geweest van mishandeling, bedreiging of geweld met seksuele bedoelingen. Slachtofferschap van deze delicten komt in Valkenswaard niet of nauwelijks voor. Figuur 5.1 Slachtofferschap geweldsdelicten in de afgelopen twaalf maanden (percentage genoemd). Figuur 5.2 geeft het totale percentage inwoners van Valkenswaard dat in de twaalf maanden voorafgaand aan dit onderzoek slachtoffer is geworden van een geweldsdelict. De verschillen tussen de gemeente en de wijken zijn klein. Wat in Dommelen-Noord opvalt, is dat de inwoners vaker dan gemiddeld het slachtoffer zijn geworden van bedreiging. Figuur 5.2 Totaal slachtofferschap geweldsdelicten in de afgelopen twaalf maanden (percentage genoemd): wijken en gemeente. Figuur 5.3 toont de spreiding van geweldsdelicten in de wijken op kaart. Dommelen-Noord is het meest donker gekleurd, gevolgd door Het Gegraaf, Kerkakkers, Centrum en Hoge Akkers. 42

59 Hoe veilig is Valkenswaard? Slachtofferschap Figuur 5.3 Overzichtskaart: slachtofferschap geweldsdelicten op wijkniveau, cijfers De ontwikkelingen op wijkniveau zijn weergegeven in tabel 5.1. Er is sprake van enkele verschuivingen. Dommelen-Noord is bijvoorbeeld gedaald van de derde naar de laatste plaats, Turfberg stond in 2011 op een (minste geweldsdelicten), en in 2013 op de vierde plek. Borkel en Schaft is gestegen van de vijfde naar de eerste plaats, en de wijk Geenhoven van de achtste naar de tweede plaats. Tabel 5.1 Totaal slachtofferschap geweldsdelicten in de afgelopen twaalf maanden naar wijk (percentage en ) wijk geweld slachtofferschap geweldsdelicten ontwikkeling Centrum 2% Geenhoven 1% Turfberg 2% Hoge Akkers 2% Kerkakkers 2% Het Gegraaf 2% Dommelen-Noord 4% Dommelen-Zuid 1% Borkel en Schaft 0%

60 Hoe veilig is Valkenswaard? Slachtofferschap De verschillen tussen de gemeente Valkenswaard en de referentiegebieden zijn niet noemenswaardig (figuur 5.4). Figuur 5.4 Totaal slachtofferschap geweldsdelicten in de afgelopen twaalf maanden (percentage genoemd): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk. 5.3 Slachtofferschap vermogensdelicten Voor het slachtofferschap van vermogensdelicten is berekend hoeveel inwoners één keer of vaker slachtoffer zijn geweest van poging tot woninginbraak, fietsendiefstal, diefstal uit/vanaf auto s, autodiefstal, diefstal ander motorvoertuig, (poging tot) zakkenrollerij/beroving of overige diefstal (figuur 5.5). In het algemeen is van elk van de vermogensdelicten minder dan vijf procent het slachtoffer geweest. Woninginbraak komt nog het vaakst voor. Figuur 5.5 Slachtofferschap vermogensdelicten in de afgelopen twaalf maanden(percentage genoemd). Figuur 5.6 geeft het totale percentage inwoners van de wijken en de gemeente Valkenswaard dat in de twaalf maanden voorafgaand aan dit onderzoek slachtoffer is geworden van een vermogensdelict. Gemeentelijk gezien gaat het om een op de tien inwoners. Het slachtofferschap van vermogensdelicten is in Turfberg en Het Gegraaf hoger dan het gemeentelijke gemiddelde. De verklaring hiervoor in de wijk Turfberg is dat slachtofferschap van woninginbraken en (pogingen tot) zakkenrollerij-beroving in deze wijk vaker voorkomen dan in de gemeente. De hogere waarde voor de wijk Het Gegraaf komt vooral door het hogere slachtofferschap van fietsendiefstallen in deze wijk. Ook de diefstallen van andere motorvoertuigen komen in deze wijk vaker voor dan gemiddeld. Inwoners van de wijk Kerkakkers werden minder vaak dan gemiddeld in Valkenswaard het slachtoffer van een vermogensdelict. 44

61 Hoe veilig is Valkenswaard? Slachtofferschap Figuur 5.6 Totaal slachtofferschap vermogensdelicten in de afgelopen twaalf maanden (percentage genoemd): wijken en gemeente. Zoals de overzichtskaart laat zien is het slachtofferschap van vermogensdelicten het hoogst in de aangrenzende wijken Het Gegraaf, Geenhoven en Turfberg. Kerkakkers is het meest lichte gebied, wat wil zeggen dat hier de minste vermogensdelicten zijn voorgevallen, gevolgd door Hoge Akkers en Centrum (figuur 5.7). Figuur 5.7 Overzichtskaart: slachtofferschap vermogensdelicten op wijkniveau, cijfers

62 Hoe veilig is Valkenswaard? Slachtofferschap Tabel 5.2 toont de van de wijken. Kerkakkers voert in 2013 de lijst aan, in 2009 stond deze wijk nog op de zesde plaats. Hoge Akkers was toen de nummer 1 en is nu tweede. Centrum was in 2011 nog de hekkensluiter, om in 2013 op de derde plaats te staan. Tabel 5.2 Totaal slachtofferschap vermogensdelicten in de afgelopen twaalf maanden naar wijk (percentage en ) wijk cijfer slachtofferschap vermogensdelicten ontwikkeling Centrum 9% = Geenhoven 12% Turfberg 15% Hoge Akkers 8% Kerkakkers 5% Het Gegraaf 16% Dommelen-Noord 9% Dommelen-Zuid 9% Borkel en Schaft 10% Het slachtofferschap van vermogensdelicten is in Valkenswaard lager dan het Nederlandse gemiddelde. De verschillen met de andere referentiegebieden zijn niet noemenswaardig. Figuur 5.8 Totaal slachtofferschap vermogensdelicten in de afgelopen twaalf maanden (percentage genoemd): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk. 5.4 Slachtofferschap vernielingen Voor het slachtofferschap van vernielingen is berekend hoeveel inwoners één keer of vaker slachtoffer zijn geweest van vernielingen aan voertuigen, zoals auto en fiets, en overige vernielingen (figuur 5.9). Beide vormen van vernielingen komen in Valkenswaard relatief weinig voor. Er zijn geen noemenswaardige verschillen met de veiligheidsregio Brabant-Zuid-Oost. 46

63 Hoe veilig is Valkenswaard? Slachtofferschap Figuur 5.9 Slachtofferschap vernielingen in de afgelopen twaalf maanden (percentage genoemd). Figuur 5.10 geeft het totale percentage inwoners van de wijken in Valkenswaard dat in de twaalf maanden voorafgaand aan dit onderzoek slachtoffer is geworden van vernielingen. Gemeentebreed is 6 procent van de inwoners het slachtoffer geworden van vernielingen. In de wijk Geenhoven is dit met 10 procent significant hoger dan gemiddeld in de gemeente Valkenswaard. De kans op vernielingen is in de wijk Het Gegraaf juist het laagst. Opvallend, omdat deze wijk regelmatig hoog 'scoort' op andere voorvallen en delicten, en leefbaarheids- en veiligheidsissues in het algemeen. Figuur 5.10 Totaal slachtofferschap vernielingen in de afgelopen twaalf maanden (percentage genoemd): wijken en gemeente. De kaart op wijkniveau laat zien dat de drie dicht bij elkaar gelegen wijken Turfberg, Centrum en Geenhoven het donkerst kleuren op de kaart, en dus het hoogste slachtofferschap van vernielingen hebben. Verder valt de relatief donkere kleur van Dommelen-Noord en -Zuid op, en de lage waarde voor de wijk Het Gegraaf (figuur 5.11). 47

64 Hoe veilig is Valkenswaard? Slachtofferschap Figuur 5.11 Overzichtskaart slachtofferschap vernielingen op wijkniveau, cijfers De naar wijken laat zien dat Het Gegraaf van de achtste naar de eerste plaats is gestegen op de ranglijst. Hier staat tegenover dat de wijk Turfberg in 2013 van de tweede naar de achtste plaats daalt. Centrum is onderin een relatief stabiele wijk, in 2009 en 2011 sloot deze wijk de ranglijst af, in 2013 staat Centrum op een zevende plaats. Tabel 5.3 Totaal slachtofferschap vernielingen in de afgelopen twaalf maanden naar wijk (percentage en ) wijk cijfer slachtofferschap vernielingen ontwikkeling Centrum 7% Geenhoven 10% Turfberg 9% Hoge Akkers 4% = Kerkakkers 3% Het Gegraaf 2% Dommelen-Noord 7% Dommelen-Zuid 6% Borkel en Schaft 3%

65 Hoe veilig is Valkenswaard? Slachtofferschap De verschillen tussen Valkenswaard en de referentiegebieden zijn klein. In alle gevallen is rond de zes procent van de inwoners het slachtoffer geworden van een vermogensdelict. Figuur 5.12 Totaal slachtofferschap vernielingen in de afgelopen twaalf maanden (percentage genoemd): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk. 5.5 Slachtofferschap totaal Voor het totale slachtofferschap is berekend hoeveel inwoners slachtoffer zijn geweest van bovengenoemde delicten. Figuur 5.7 geeft het percentage inwoners van Valkenswaard dat in de twaalf maanden voorafgaand aan dit onderzoek slachtoffer is geworden van een geweldsdelict, vermogensdelict en/of vernielingen. Het totale slachtofferschap is in Valkenswaard 17 procent. Met een slachtofferschapspercentage van bijna een kwart werd men in Turfberg significant vaker het slachtoffer van een delict, en in de wijk Kerkakkers het minst vaak. In deze wijk is ook het aantal delicten per 100 inwoners lager dan het gemeentelijke gemiddelde. Gemeentebreed wordt circa de helft van de delicten ook daadwerkelijk gemeld. In de wijken Turfberg, Hoge Akkers en Borkel en Schaft is dit hoger dan het gemeentelijk gemiddelde, en in de wijken Centrum, Kerkakkers, Het Gegraaf en Dommelen-Noord juist lager. In al deze gevallen gaat het voor wel om minder dan 50 waarnemingen. Figuur 5.13 Slachtofferschap totaal in de afgelopen twaalf maanden (percentage genoemd): wijken en gemeente. Figuur 5.14 is een overzichtskaart van het slachtofferschap op wijkniveau. De wijken Geenhoven, Turfberg en Het Gegraaf zijn het meest donker, hier is het percentage slachtofferschap het hoogst. De wijk Kerkakkers valt op als een relatief lichte vlek tussen de omringende wijken. 49

66 Hoe veilig is Valkenswaard? Slachtofferschap Figuur 5.14 Overzichtskaart totaal slachtofferschap delicten op wijkniveau, cijfers De onderstaande tabel geeft de van de wijken weer. De laatste meetjaren staat de wijk Kerkakkers het hoogst in de, sinds 2011 gevolgd door Borkel en Schaft. De wijk Turfberg stond de eerste twee meetjaren nog in de middenmoot en neemt nu de laatste plek in. De wijk Centrum laat de meest positieve ontwikkeling zien: van de onderste regionen in 2011 en 2009, naar de vierde plaats in Tabel 5.4 Totaal slachtofferschap in de afgelopen twaalf maanden naar wijk (percentage en ) Slachtofferschap delicten totaal wijk Cijfer ontwikkeling Centrum 15% Geenhoven 20% Turfberg 23% Hoge Akkers 13% Kerkakkers 10% Het Gegraaf 18% Dommelen-Noord 16% Dommelen-Zuid 16% Borkel en Schaft 12%

67 Hoe veilig is Valkenswaard? Slachtofferschap Het totale slachtofferschap van delicten is in Valkenswaard hoger dan in de referentiegemeenten Asten en Heeze-Leende, en lager dan het Nederlands gemiddelde. Figuur 5.15 Slachtofferschap totaal in de afgelopen twaalf maanden (percentage genoemd): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk. 5.6 Slachtofferschap cybercrime Nieuw in de Veiligheidsmonitor zijn vragen over cybercrime. Voor het slachtofferschap van cybercrime is berekend hoeveel inwoners één keer of vaker slachtoffer zijn geweest van identiteitsfraude, koop- of verkoopfraude en pesten via internet en hacken (figuur 5.16). Hacken komt nog het vaakst voor, gevolgd door koop- of verkoopfraude via internet. Figuur 5.16 Slachtofferschap cybercrime in de afgelopen twaalf maanden (percentage genoemd). Figuur 5.17 toont het totale slachtofferschap van deze vormen van cybercrime in Valkenswaard als geheel en de negen wijken. Een op de tien inwoners van de gemeente werd in de afgelopen twaalf maanden het slachtoffer van cybercrime. De verschillen tussen de wijken en het gemiddelde van de gemeente zijn niet significant. Wat wel opvalt is dat inwoners van de wijk Kerkakkers vaker dan gemiddeld het slachtoffer werden van hacken. 51

68 Hoe veilig is Valkenswaard? Slachtofferschap Figuur 5.17 Totaal slachtofferschap cybercrime in de afgelopen twaalf maanden (percentage genoemd): wijken en gemeente. In vergelijking met de gemeenten Asten en Geldrop-Mierlo is het slachtofferschap van cybercrime in Valkenswaard lager. In Geldrop-Mierlo kregen de inwoners vooral vaker te maken met hacken. De verschillen met de veiligheidsregio en het landelijke gemiddelde zijn niet noemenswaardig. Figuur 5.18 Totaal slachtofferschap cybercrime in de afgelopen twaalf maanden (percentage genoemd): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk. 52

69 Hoofdstuk 6 Burgers en politie 53

70 Hoe veilig is Valkenswaard? Burgers en politie 6. Burgers en politie 6.1 Inleiding In dit hoofdstuk staat de tevredenheid over het functioneren van de politie centraal. Allereerst wordt de tevredenheid over contacten tussen burgers en de politie beschreven (paragraaf 6.2). Daarna beschrijft dit hoofdstuk het functioneren van de politie in de buurt (par. 6.3) en het functioneren van de politie in het algemeen (par. 6.4). 6.2 Contacten burgers met politie Deze paragraaf beschrijft de contacten van de inwoners van Valkenswaard met de politie. Achtereenvolgens gaan we in op het percentage dat contact heeft gehad, de reden(en) hiervoor en de tevredenheid over dit contact. Figuur 6.1 laat het percentage inwoners zien dat contact heeft gehad met de politie in de afgelopen twaalf maanden in de gemeente en de wijken. Gemeentebreed heeft een kwart van de inwoners een of meerdere contact gehad met de politie. In de wijk Turfberg is dit met een derde van de inwoners, significant vaker het geval. De verschillen tussen de overige wijken en het gemeentelijke gemiddelde zijn niet noemenswaardig. Figuur 6.1 Contacten met politie in de gemeente in de afgelopen twaalf maanden (percentage genoemd ): wijken en gemeente. De van politiecontact naar wijk is weergegeven in tabel 6.1. De wijk Centrum staat in 2013 op de eerste plaats, wat wil zeggen dat de inwoners het minst vaak contact hebben met de politie. In de jaren hiervoor stond de wijk lager. De wijk Turfberg sluit in 2013 de rij, terwijl deze wijk in de twee eerdere meetjaren op de derde plaats stond. Het Gegraaf en Kerkakkers zijn relatief stabiele wijken. Verder valt nog op dat Dommelen-Noord in 2011 nog op de eerste plek stond, terwijl dit in 2013 de zevende plaats is. 54

71 Hoe veilig is Valkenswaard? Burgers en politie Tabel 6.1 Contact met de politie in de gemeente naar wijk (percentage en ) Contact met de politie wijk cijfer ontwikkeling Centrum 22% Geenhoven 29% Turfberg 34% Hoge Akkers 25% Kerkakkers 23% Het Gegraaf 31% Dommelen-Noord 30% Dommelen-Zuid 23% Borkel en Schaft 27% Gemeente Valkenswaard De mate van politiecontact is in Valkenswaard vergelijkbaar met de veiligheidsregio Brabant-Zuid-Oost, de gemeente Geldrop-Mierlo en het landelijk gemiddelde. Inwoners van Valkenswaard hebben vaker contact met de politie dan inwoners van de gemeente Asten, Boxtel en Heeze-Leende. Figuur 6.2 Contacten met politie in de gemeente in de afgelopen twaalf maanden (percentage genoemd ): gemeente. Tabel 6.2 gaat verder in op het contact dat inwoners hebben gehad met de politie. Waarom hebben zij contact gehad, op wiens initiatief en op welke manier(en)? De contacten gingen vooral over aangiftes of meldingen, en andere contacten, en waren vooral op initiatief van de burgers (in ruim vier vijfde van de gevallen). Zeven op de tien politiecontacten was persoonlijk, een kwart telefonisch. Contacten met de politie zijn in Valkenswaard vaker persoonlijk dan in de veiligheidsregio Brabant-Zuid-Oost. 55

72 Hoe veilig is Valkenswaard? Burgers en politie Tabel 6.2 Reden contact, initiatief, wijze van contact (percentage genoemd van inwoners met contact). reden contact % initiatief contact % wijze contact % bekeuring/waarschuwing 14% politie 17% persoonlijk 70% aangifte/melding 35% burger 83% telefonisch 24% andere contacten 51% via sociale media op internet, bijv. Twitter 1% geen reden bekend 6% anders via internet, bijv. via de website van de politie 2% anders niet via internet (bijv. schriftelijk) of niet bekend 3% anders onbekend 3% De volgende figuur toont hoe tevreden de burgers - die contact hebben gehad met de politie - waren over dit laatste politiecontact. Op gemeenteniveau is twee derde van de inwoners die contact hadden met de politie tevreden hierover. In de wijk Geenhoven is dit met de helft een stuk lager. De andere verschillen zijn niet significant, mede omdat er in alle wijken behalve Geenhoven en Turfberg minder dan 50 waarnemingen zijn. Figuur 6.3 Hoe tevreden is men over het contact? (percentage (zeer) tevreden): wijken en gemeente. Tabel 6.3 toont de ranglijst van de wijken als het gaat om de tevredenheid over het laatste politiecontact. Door de jaren heen zijn er enkele verschuivingen zichtbaar, die echter voorzichtig geïnterpreteerd moeten worden. In 2013 hebben in zeven van de negen wijken minder dan 50 inwoners deze vraag beantwoord. Het is aannemelijk dat dit in 2011 en 2009 ook in meerdere wijken het geval is geweest. In 2013 valt op dat de wijk Hoge Akkers op de tweede plaats staat, en in 2011 en 2009 nog in de onderste regionen. De wijk Geenhoven staat in alle meetjaren tamelijk laag, en Kerkakkers hoog. In 2013 en 2009 voert deze wijk de ranglijst aan. 56

73 Hoe veilig is Valkenswaard? Burgers en politie Tabel 6.3 Tevredenheid over het contact met de politie naar wijk (percentage en ) wijk tevredenheid over politiecontact ontwikkeling Centrum 62%* Geenhoven 51% = Turfberg 64% Hoge Akkers 71%* Kerkakkers 74%* = Het Gegraaf 61%* Dommelen-Noord 66%* Dommelen-Zuid 62%* Borkel en Schaft 64%* Gemeente Valkenswaard * minder dan 50 waarnemingen De tevredenheid over het politiecontact is in Valkenswaard hoger dan vrijwel alle referentiegebieden, met uitzondering van de gemeenten Asten (hogere tevredenheid) en Best, waar de tevredenheid over de politie vergelijkbaar is met Valkenswaard. Figuur 6.4 Hoe tevreden is men over het contact? (percentage (zeer) tevreden): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk. Tabel 6.4 diept de tevredenheid over het contact met de politie verder uit. Het gaat hier alleen om inwoners van Valkenswaard. Men is vaker tevreden over contacten met de politie die over aangiften of meldingen gaan, dan over contacten met betrekking tot bekeuringen/waarschuwingen. Dit beeld is ook in de veiligheidsregio Brabant-Zuid-Oost te zien. Verder zijn de inwoners vaker tevreden over contacten met de politie die zij zelf hebben geïnitieerd, ten opzichte van contacten op initiatief van de politie. Dit is ook in de veiligheidsregio het geval. Inwoners van Valkenswaard zijn in beide gevallen, contact op initiatief van henzelf en van de politie, vaker tevreden dan inwoners van de veiligheidsregio als geheel. 57

74 Hoe veilig is Valkenswaard? Burgers en politie Tabel 6.4 Tevredenheid naar reden en naar initiatief contact politie (percentage (zeer) tevreden). reden contact % (zeer) tevreden bekeuring-waarschuwing 40% aangifte-melding 69% andere contacten 66% initiatief contact % (zeer) tevreden contact op initiatief politie 48% contact op initiatief burger 67% Tot slot is nog gekeken naar de reden(en) waarom burgers niet tevreden waren over het contact dat ze hadden met de politie (tabel 6.5). Ook deze cijfers hebben alleen betrekking op de gemeente Valkenswaard. De voornaamste reden voor eventuele ontevredenheid is dat de politie de problemen waarvoor inwoners contact zochten, niet of onvoldoende hebben opgelost, gevolgd door een onverschillige houding en het feit dat men te lang moest wachten. Inwoners van de veiligheidsregio zijn vaker ontevreden omdat de politie hun problemen niet of onvoldoende opgelost heeft, en omdat de politie onverschillig zou zijn. Tabel 6.5 Redenen ontevredenheid contact politie (percentage genoemd ). redenen % problemen niet opgelost 40% te lang wachten 19% politie was onverschillig 22% politie gaf onvoldoende informatie 9% andere reden 34% 6.3 Functioneren politie in de buurt Allereerst is inwoners gevraagd een algemeen oordeel te geven over het functioneren van de politie in de buurt. Vervolgens is aan de inwoners een aantal stellingen voorgelegd op basis waarvan twee indicatoren voor het functioneren van de politie in de buurt zijn gemaakt: de beschikbaarheid van de politie (par ) en het functioneren van de politie (par ) Tevredenheid Aan de inwoners van Valkenswaard is gevraagd een oordeel te geven over het functioneren van de politie in de woonbuurt. Figuur 6.5 toont de verschillen op wijkniveau. Per saldo is men vaker tevreden dan ontevreden over de politie in de buurt. Op gemeenteniveau is 29 procent (zeer) tevreden, en zes procent (zeer) ontevreden. Inwoners van de wijk Kerkakkers zijn minder vaak tevreden dan het gemeentelijk gemiddelde, en inwoners van de wijk Het Gegraaf zijn twee keer zo vaak ontevreden over het functioneren van de politie in de buurt. 58

75 Hoe veilig is Valkenswaard? Burgers en politie Figuur 6.5 Tevredenheid over functioneren politie in de woonbuurt (percentage (zeer) ontevreden/(zeer) tevreden): wijken en gemeente. In vergelijking met de referentiegebieden zijn de inwoners van Valkenswaard vaker tevreden over het functioneren van de politie in de woonbuurt dan in de referentiegebieden. Zowel in de veiligheidsregio als landelijk is een kwart van de inwoners tevreden, in Valkenswaard is dit bijna drie op de tien. Figuur 6.6 Tevredenheid over functioneren politie in de woonbuurt (percentage (zeer) ontevreden/(zeer) tevreden): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk Beschikbaarheid van de politie Inwoners is ook gevraagd te reageren op een aantal stellingen over beschikbaarheid van de politie in de buurt om specifieker inzicht te krijgen welke aspecten van het functioneren meer en minder worden gewaardeerd (figuur 6.4). Bijna de helft van de inwoners is van mening dat de politie te weinig zichtbaar is in de buurt, twee vijfde vindt dat de politie te weinig uit de auto komt. Een derde van de inwoners vindt dat de politie te weinig aanspreekbaar is. De verschillen met de veiligheidsregio zijn klein, op de stelling 'de politie komt niet snel als je ze roept' na: inwoners van de veiligheidsregio zijn het vaker met deze stelling eens. 59

76 Hoe veilig is Valkenswaard? Burgers en politie Figuur 6.7 Stellingen over beschikbaarheid van de politie in de buurt (percentage (helemaal) eens). je ziet de politie in de buurt te weinig de politie komt hier te weinig uit de auto 41% 46% de politie is hier te weinig aanspreekbaar 32% de politie heeft hier te weinig tijd voor allerlei zaken 26% de politie komt niet snel als je ze roept 16% 0% 10% 20% 30% 40% 50% Op basis van de vijf stellingen is een indicator samengesteld voor de beschikbaarheid van de politie. Figuur 6.8 toont de verschillen op wijkniveau. Inwoners van de wijk Hoge Akkers zijn vaker positief over de beschikbaarheid van de politie dan in de gemeente Valkenswaard. Men vindt in deze wijk minder vaak dat de politie te weinig uit de auto komt, te weinig aanspreekbaar is en te weinig tijd heeft voor allerlei zaken. Met deze laatste stelling zijn de inwoners van Kerkakkers het vaker eens dan het gemeentelijk gemiddelde. Inwoners van de wijk Borkel en Schaft zijn vaker dan gemiddeld positief over de zichtbaarheid van de politie in de buurt. Figuur 6.8 Beschikbaarheid politie in de buurt (schaalscore): wijken en gemeente. Uit tabel 6.6 blijkt dat de van de wijken in de gemeente Valkenswaard voor de beschikbaarheid van de politie in de buurt fluctueert. De wijk Hoge Akkers voert de lijst in 2013 aan, terwijl deze wijk in de twee eerdere meetjaren op de achtste plek stond. Het Gegraaf stond in 2011 en 2009 op de eerste plaats, en komt in 2013 in de middenmoot uit. 60

77 Hoe veilig is Valkenswaard? Burgers en politie Tabel 6.6 Beschikbaarheid politie in de buurt, naar wijk (schaalscore en ) wijk cijfer beschikbaarheid politie in de buurt ontwikkeling Centrum 4, Geenhoven 4, Turfberg 4, Hoge Akkers 5, Kerkakkers 4,3* Het Gegraaf 4, Dommelen-Noord 4, Dommelen-Zuid 4, Borkel en Schaft 5, Gemeente Valkenswaard * minder dan 50 waarnemingen In vergelijking met de gemeente Best is de waarde op deze indicator in Valkenswaard hoger. De andere verschillen tussen de gemeente en de vergelijkingsgebieden zijn klein. Figuur 6.9 Beschikbaarheid politie in de buurt (schaalscore): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk Functioneren van de politie Vervolgens is aan de inwoners een aantal stellingen voorgelegd over het functioneren van de politie in de buurt. Figuur 6.10 geeft het percentage inwoners weer dat het (helemaal) eens is met de stellingen. Bijna de helft vindt dat de politie inwoners in het algemeen serieus neemt. Twee vijfde is positief over de bescherming die de politie de inwoners van de buurt biedt, de mate waarin de politie reageert op problemen in de buurt en de stelling dat de politie haar best doet. Men is het meest kritisch over de mate waarin de politie de zaken in de buurt efficiënt aanpakt. 61

78 Hoe veilig is Valkenswaard? Burgers en politie Figuur 6.10 Stellingen over functioneren van de politie in de buurt (percentage (helemaal) eens). Op basis van vijf van de zeven stellingen is een indicator samengesteld voor het functioneren van de politie (figuur 6.11). In de wijk Hoge Akkers is men positiever dan gemiddeld hierover. De waarde op de indicator is significant hoger. De inwoners zijn het vaker dan gemiddeld in Valkenswaard eens over vier van de vijf onderliggende stellingen, met uitzondering van de stelling dat de politie de zaken in de buurt efficiënt aanpakt. De wijk Het Gegraaf heeft een significant lagere score op deze indicator. Verder valt nog op dat inwoners van de wijken Geenhoven en Kerkakkers het minder vaak dan gemiddeld eens zijn met de stelling dat de politie reageert op de problemen in de buurt. In Dommelen-Zuid is men het juist het vaakst eens met deze stelling. De inwoners van Borkel en Schaft zijn positiever dan gemiddeld over het contact tussen de politie en de bewoners van de buurt. Figuur 6.11 Functioneren van de politie in de buurt (schaalscore): wijken en gemeente. Tabel 6.7 toont de van de Valkenswaardse wijken op deze indicator. De wijk Hoge Akkers stond in 2011 en 2009 laag in de, en voert de lijst in 2009 aan. Ook Dommelen-Zuid is in 2013 in verhouding ver gestegen in de. De wijk Het Gegraaf is het meest gedaald: van de eerste plek in 2009 en 2011 tot de op een na laatste in

79 Hoe veilig is Valkenswaard? Burgers en politie Tabel 6.7 Functioneren van de politie in de buurt, naar wijk (schaalscore en ) wijk cijfer functioneren politie in de buurt ontwikkeling Centrum 5, Geenhoven 5, Turfberg 5, Hoge Akkers 6, Kerkakkers 5,1* Het Gegraaf 5, Dommelen-Noord 5, = Dommelen-Zuid 5, Borkel en Schaft 5, Gemeente Valkenswaard * minder dan 50 waarnemingen In Valkenswaard is men positiever over het functioneren van de politie dan in de veiligheidsregio Brabant-Zuid-Oost en de gemeenten Best, Boxtel en Geldrop-Mierlo. Dit wordt onder meer verklaard omdat men in Valkenswaard positiever is over de mate van bescherming die de politie de bewoners van de buurt biedt en het contact dat de politie met de buurtbewoners heeft. Figuur 6.12 Functioneren van de politie in de buurt (schaalscore): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk. 6.4 Functioneren politie in het algemeen In deze laatste paragraaf van dit hoofdstuk staat het functioneren van de politie in het algemeen centraal. We beginnen met het algemene tevredenheidpercentage, gevolgd door enkele schaalscores met betrekking tot het algemene functioneren van de politie Tevredenheid Per saldo zijn meer inwoners van Valkenswaard (zeer) tevreden over het functioneren van de politie dan dat er inwoners ontevreden zijn (figuur 6.13). Drie op de tien inwoners van Valkenswaard zijn in het algemeen (zeer) tevreden, tegen 8 procent ontevreden. 63

80 Hoe veilig is Valkenswaard? Burgers en politie De verschillen tussen de gemeente en de wijken zijn niet significant, op een na: in de wijk Hoge Akkers is men minder vaak (zeer) ontevreden over het algemene functioneren van de politie. Figuur 6.13 Tevredenheid over het functioneren van de politie in het algemeen (percentage (zeer) ontevreden/(zeer) tevreden): wijken en gemeente. De verschillen tussen Valkenswaard en de referentiegebieden zijn klein, met uitzondering van de gemeente Geldrop-Mierlo: hier is men zowel vaker ontevreden, als minder vaak tevreden over het functioneren van de politie in het algemeen dan in Valkenswaard. Figuur 6.14 Tevredenheid over het functioneren van de politie in het algemeen (percentage (zeer) ontevreden/(zeer) tevreden): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk gemiddelde Schaalscores De schaalscore voor het vertrouwen van de politie is opgebouwd uit de volgende stellingen: 1. Als het er echt om gaat dan is de politie er voor je. 2. Als het er echt om gaat zal de politie het uiterste doen om je te helpen. De schaalscore voor het vertrouwen in de politie is in Valkenswaard 6,3. In de wijk Dommelen-Zuid is deze significant hoger. Dit komt vooral omdat inwoners van deze wijk het vaker eens zijn met de stelling dat de politie het uiterste zal doen om je te helpen, als het er echt om gaat. 64

81 Hoe veilig is Valkenswaard? Burgers en politie Inwoners van Dommelen-Noord zijn het vaker dan gemiddeld eens met de stelling dat de politie er voor je is als het er echt om gaat, in Borkel en Schaft zijn de inwoners het minder vaak dan gemiddeld in de gemeente Valkenswaard eens met deze stelling. Figuur 6.15 Vertrouwen in de politie (schaalscore): wijken en gemeente. Tabel 6.8 toont de van de wijken van Valkenswaard op het onderwerp vertrouwen in de politie in de buurt. Dommelen-Zuid staat bovenaan de in 2013, waar dit in 2011 nog een zevende plek was. Voor de wijk Kerkakkers is het precies andersom: in 2011 nog bovenaan, in 2013 op de zevende plaats. In 2013 laat de voor de wijken Hoge Akkers, Dommelen-Noord en Centrum ook een positieve ontwikkeling zien. Tabel 6.8 Vertrouwen in de politie in de buurt, naar wijk (schaalscore en ) vertrouwen in de politie wijk cijfer ontwikkeling Centrum 6, Geenhoven 6, Turfberg 5, Hoge Akkers 6, Kerkakkers 6, Het Gegraaf 6, Dommelen-Noord 6, Dommelen-Zuid 6, Borkel en Schaft 5, = De waarde op de indicator voor vertrouwen in de politie is in Valkenswaard hoger dan in de veiligheidsregio en het landelijke gemiddelde (figuur 6.16). In vergelijking met de veiligheidsregio zijn inwoners van Valkenswaard het vaker eens over beide onderliggende stellingen. 65

82 Hoe veilig is Valkenswaard? Burgers en politie Figuur 6.16 Vertrouwen in de politie (schaalscore): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk. Figuur 6.17 toont de schaalscore van de indicator de politie als crimefighter. Deze is opgebouwd uit de volgende onderliggende stellingen: 1. De politie weet hoe ze boeven moet vangen. 2. De politie bestrijdt succesvol de criminaliteit. Het gemiddelde voor Valkenswaard is 5,0. De wijk Het Gegraaf zit hier significant onder met 4,5. Inwoners van Dommelen-Zuid zijn het meest positief over de politie als crimefighter, mede omdat inwoners van deze wijk het vaker eens zijn met de stelling dat de politie weet hoe ze boeven moet vangen. In Borkel en Schaft is men het juist minder vaak eens met deze stelling. Inwoners van Kerkakkers zijn het minder vaak dan gemiddeld eens met de stelling dat de politie de criminaliteit succesvol bestrijdt. Figuur 6.17 De politie als crimefighter (schaalscore): wijken en gemeente. Tabel 6.9 toont de voor de wijken op de indicator 'de politie als crimefighter'. Ten opzichte van 2011 is de ontwikkeling in Dommelen-Noord het meest positief. Ook in Geenhoven is een positieve ontwikkeling te zien. De wijk Het Gegraaf daalt het sterkst in de, gevolgd door Borkel en Schaft en Kerkakkers. 66

83 Hoe veilig is Valkenswaard? Burgers en politie Tabel 6.9 De politie als crimefighter, naar wijk (schaalscore en ) politie als crimefighter wijk cijfer ontwikkeling Centrum 4, Geenhoven 5, Turfberg 5, Hoge Akkers 5, Kerkakkers 4, Het Gegraaf 4, Dommelen-Noord 5, Dommelen-Zuid 5, Borkel en Schaft 4, De verschillen tussen Valkenswaard en de referentiegemeenten zijn in de regel klein, met uitzondering van het verschil met de gemeente Heeze-Leende: men is in Valkenswaard positiever over de politie als crimefighter. De verklaring hiervoor is dat inwoners van Valkenswaard positiever zijn over beide onderliggende stellingen. Figuur 6.18 De politie als crimefighter (schaalscore): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk. De schaalscore voor interactie (wederkerigheid) tussen burgers en politie is opgebouwd uit de volgende stellingen: 1. De politie houdt rekening met de wensen van de samenleving. 2. De politie werkt goed samen met de bewoners. De inwoners van de wijken Centrum en Kerkakkers zijn het minst positief over de interactie tussen burgers en politie: de waarde op de indicator is in deze wijk significant lager dan het gemeentelijk gemiddelde. In Kerkakkers en Borkel en Schaft is er sprake van minder dan 50 waarnemingen. De inwoners van Dommelen-Zuid zijn het vaker dan gemiddeld eens met de stelling dat de politie goed samenwerkt met de bewoners. 67

84 Hoe veilig is Valkenswaard? Burgers en politie Figuur 6.19 Interactie (wederkerigheid) tussen burgers en politie (schaalscore): wijken en gemeente. Tabel 6.10 toont de op de indicator voor interactie tussen burgers en politie. De ontwikkeling is in Dommelen-Zuid het meest positief. In 2013 staat deze wijk bovenaan de. Ook in Turfberg en Hoge Akkers is het oordeel over de interactie tussen burgers en politie positiever geworden in De grootste dalingen zijn te zien in de wijken Kerkakkers en Het Gegraaf. Tabel 6.10 Interactie (wederkerigheid) tussen burgers en politie, naar wijk (schaalscore en ) Interactie burgers en politie wijk cijfers ontwikkeling Centrum 4, Geenhoven 5, = Turfberg 5, Hoge Akkers 5, Kerkakkers 4,8* Het Gegraaf 5, Dommelen-Noord 5, Dommelen-Zuid 5, Borkel en Schaft 5,7* *minder dan 50 waarnemingen De verschillen tussen de gemeente Valkenswaard, de veiligheidsregio Brabant-Zuid-Oost en het landelijk gemiddelde zijn klein als het gaat om de indicator voor de interactie tussen burgers en politie (figuur 6.20). De waarde voor Valkenswaard is wel hoger dan in de gemeenten Boxtel en Geldrop- Mierlo. In vergelijking met deze twee gemeenten vinden inwoners van Valkenswaard vaker dat de politie rekening houdt met de wensen van de samenleving. 68

85 Hoe veilig is Valkenswaard? Burgers en politie Figuur 6.20 Interactie (wederkerigheid) tussen burgers en politie (schaalscore): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk. De laatste schaalscore over de politie betreft de mate van communicatie tussen politie en burgers. Deze bestaat uit de onderstaande stellingen: 1. De politie wil contact hebben met burgers. 2. De politie is benaderbaar. 3. De politie informeert de burgers. De waarde op deze indicator is in de wijk Centrum lager dan het gemiddelde voor de gemeente Valkenswaard. Men is het in Centrum minder vaak eens met de stellingen over het contact tussen politie en burgers en over de benaderbaarheid van de politie. De waarde voor de indicator voor communicatie tussen burgers en politie is in de wijk Dommelen-Zuid juist hoger dan het gemeentelijke gemiddelde. De inwoners van deze wijk zijn het vaker eens met de eerste twee stellingen. Figuur 6.21 Communicatie tussen burgers en politie (schaalscore): wijken en gemeente. Tabel 6.11 toont de ontwikkeling van de verschillen tussen de wijken. In Centrum blijft het oordeel over de communicatie tussen burgers en politie stabiel, deze wijk staat in alle meetjaren onderin in de. De wijk Dommelen-Zuid voert in 2013 de aan, en stond in 2011 nog op de laatste plaats. Ook Dommelen-Noord stijgt ten opzichte van De wijk Het Gegraaf voerde in 2011 nog de aan, en staat in 2013 op de zevende plaats. 69

86 Hoe veilig is Valkenswaard? Burgers en politie Tabel 6.11 Communicatie tussen burgers en politie, naar wijk (schaalscore en ) communicatie burgers en politie wijk cijfers ontwikkeling Centrum 4, = Geenhoven 5, Turfberg 5, Hoge Akkers 5, Kerkakkers 5, Het Gegraaf 5, Dommelen-Noord 5, = Dommelen-Zuid 5, Borkel en Schaft 5, Gemeente Valkenswaard In vergelijking met de gemeente Geldrop-Mierlo zijn inwoners van Valkenswaard positiever over de communicatie tussen burgers en politie. Valkenswaarders zijn het vaker met de drie onderliggende stellingen eens dan de inwoners van Geldrop-Mierlo. Er zijn geen noemenswaardige verschillen tussen Valkenswaard en de veiligheidsregio. Figuur 6.22 Communicatie tussen burgers en politie (schaalscore): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk. 70

87 Hoofdstuk 7 Preventie 71

88 Hoe veilig is Valkenswaard? Preventie 7. Preventie 7.1 Inleiding In dit laatste hoofdstuk wordt ingegaan op het preventiegedrag tegen criminaliteit, voornamelijk in de woonomgeving. Burgers hebben immers ook een eigen verantwoordelijkheid om te voorkomen dat zij slachtoffer worden van criminaliteit. Als het gaat om specifieke maatregelen is criminaliteitspreventie onder te verdelen in sociopreventie (par. 7.2; zoals geen waardevolle spullen achterlaten, licht laten branden s avonds en fiets in bewaakte fietsenstalling plaatsen) en technopreventie (par. 7.3; zoals veiligheidssloten, buitenverlichting en alarminstallaties). 7.2 Sociopreventieve maatregelen Aan de inwoners is een lijst met vier voorzorgsmaatregelen voorgelegd die betrekking hebben op sociopreventie. Hierbij is gevraagd of zij wilden aangeven welke maatregelen zij hebben genomen. Dit zijn: 1. ik neem waardevolle spullen mee uit de auto 2. ik laat s avonds wanneer er niemand thuis is, het licht branden 3. ik zet, indien mogelijk, mijn fiets in een bewaakte fietsenstalling 4. ik laat als ik ergens naartoe ga waardevolle spullen thuis om diefstal of beroving op straat te voorkomen. Op basis van het gebruik van deze vier maatregelen is een somscore voor sociopreventie berekend (figuur 7.1). Deze somscore geeft een totaalbeeld van het gebruik van de vier beschreven maatregelen. Daarmee verschilt de score van de eerder toegepaste schaalscores. Voor de somscore geldt: hoe hoger de somscore, des te hoger het gebruik van sociopreventieve maatregelen. De minimale waarde van de somscore is 0. De maximale waarde is 4. De wijk Kerkakkers laat een lagere waarde op deze indicator zien. Dit is te verklaren omdat de inwoners uit deze wijk waardevolle spullen minder vaak uit de auto meenemen en ook minder vaak in de avonduren als er niemand thuis is, het licht laten branden. Dommelen-Zuid heeft in vergelijking met de gemeente een hogere waarde. In deze wijk neemt juist wel vaker waardevolle spullen uit de auto mee, en blijven de lampen vaker branden als er niemand thuis is. Figuur 7.1 Sociopreventieve maatregelen (somscore): wijken en gemeente. Tabel 7.1 toont de verschillen op wijkniveau door de jaren heen. Centrum staat vrij stabiel in de onderste regionen, en Dommelen-Zuid voert sinds 2011 de ranglijst aan. Dommelen-Noord stijgt in 2013 van de achtste naar de tweede plaats, ook in de wijk Het Gegraaf stijgt in 2013 op de ranglijst. 72

89 Hoe veilig is Valkenswaard? Preventie Tabel 7.1 Sociopreventieve maatregelen naar wijk (somscore en ) sociopreventie wijk cijfers ontwikkeling Centrum 1, Geenhoven 1, Turfberg 1, Hoge Akkers 1, Kerkakkers 1, Het Gegraaf 1, Dommelen-Noord 2, Dommelen-Zuid 2, Borkel en Schaft 1, = Gemeente Valkenswaard De verschillen tussen de gemeente Valkenswaard en de vergelijkingsgebieden zijn niet noemenswaardig. In vergelijking met de veiligheidsregio Brabant-Zuid-Oost zetten inwoners van Valkenwaard hun fietsen minder vaak in een bewaakte fietsenstalling. Figuur 7.2 Sociopreventieve maatregelen (somscore): gemeente, referentiegemeenten, veiligheidsregio en landelijk. 7.3 Technopreventieve maatregelen Vervolgens is aan de inwoners een lijst met vier maatregelen voorgelegd die betrekking hebben op technopreventie. Hierbij is gevraagd of zij wilden aangeven welke voorzieningen bij hen thuis aanwezig zijn. Het gaat om de volgende vier voorzieningen: 1. buitenverlichting 2. extra veiligheidssloten of grendels op buitendeuren 3. alarminstallatie in huis 4. (rol)luiken voor ramen of deuren. Op basis van de aanwezigheid van deze vier voorzieningen zijn somscores voor technopreventie berekend (figuur 7.2). De somscore voor technopreventie geeft het gemiddelde aantal aanwezige techno-preventieve maatregelen per huishouden weer. De waarde van de somscore is minimaal 0 en maximaal 4. Vier wijken zitten onder het gemeentelijke gemiddelde: Centrum, Geenhoven, Kerkakkers en Het Gegraaf. In drie van deze vier wijken (met uitzondering van Centrum) is een van de redenen dat men minder vaak gebruik maakt van buitenverlichting. In Centrum is de voornaamste reden voor de lagere waarde het feit dat men minder vaak gebruik maakt van (rol)luiken voor ramen of deuren. 73

90 Hoe veilig is Valkenswaard? Preventie Inwoners van Geenhoven hebben - naast de buitenverlichting - ook minder vaak gebruik gemaakt van extra veiligheidssloten of grendels op buitendeuren. De wijk Dommelen-Noord heeft een hogere waarde dan het gemeentelijke gemiddelde op deze indicator. De redenen hiervoor zijn dat de inwoners vaker gebruik maken van buitenverlichting, en vaker extra veiligheidssloten of grendels op buitendeuren hebben aangebracht. Figuur 7.3 Technopreventieve maatregelen (somscore): wijken en gemeente. Dommelen-Noord voert in 2013 de ranglijst aan. De jaren daarvoor was dit Borkel en Schaft, een wijk die in 2013 in de middenmoot staat. Kerkakkers sluit de rij. Geenhoven is de eigen wijk die door de jaren stabiel is gebleven. Naast Dommelen-Noord zijn er positieve ontwikkelingen te zien in de wijken Centrum, Hoge Akkers en Turfberg. Tabel 7.2 Technopreventieve maatregelen naar wijk (somscore en ) technopreventie wijk cijfer ontwikkeling Centrum 1, Geenhoven 1, = Turfberg 2, Hoge Akkers 2, Kerkakkers 1, Het Gegraaf 1, Dommelen-Noord 2, Dommelen-Zuid 2, Borkel en Schaft 2, Gemeente Valkenswaard De verschillen tussen Valkenswaard en de referentiegebieden zijn klein. Dit geldt ook voor de onderliggende maatregelen. 74

91 Hoe veilig is Valkenswaard? Preventie Figuur 7.4 Technopreventieve maatregelen (somscore): wijken en gemeente. 75