Werkgroep 2: Opbrengstgericht werken

Transcriptie

1 Werkgroep 2: Opbrengstgericht werken Deelnemers van groep 2 is gevraagd een beleidsstrategie te ontwikkelen waardoor het percentage scholen dat opbrengstgericht werkt op het gebied van taal groeit tot 50 % binnen één kabinetsperiode. Opbrengstgericht werken kan een belangrijk middel zijn om op scholen bijvoorbeeld de vaardigheden op het gebied van taal te verbeteren. Het vergt een cultuuromslag en een investering in professionalisering, om te bereiken dat basisscholen de aanwezige toetsgegevens over taal gebruiken om hun opbrengsten te verhogen. De werkgroep stelt zichzelf drie vragen: 1. Waar moet de innovatie zich op richten? 2. Hoe ga je de innovatie organiseren? (Sturen en loslaten) 3. Welke nieuwe doelstellingen op het gebied van taal geven we het nieuwe kabinet mee? Enkele discussiepunten Iemand vraagt voor welk probleem opbrengstgericht werken de oplossing is. Of gaan we een systeem maken? De vooronderstelling is dat opbrengstgericht werken betere onderwijsresultaten levert; betere cijfers, minder uitval, etc. Volgens de Onderwijsinspectie werkt 25% van de scholen opbrengstgericht en halen deze scholen betere resultaten. Dan heb je dus indicatoren nodig om de resultaten te kunnen toetsen. Deelnemers zijn het erover eens dat de betere resultaten moeten gelden voor: De leerling, de leraar, de organisatie / het management Er is discussie of opbrengstgericht werken wel een innovatie is. En deelnemers vragen zich af of het ministerie van OCW wel de werkwijze van scholen moet bepalen. Het gaat meer om het versterken van eigenaarschap van leraren en scholen. Op veel scholen is weinig leerhouding en reflectie. We moeten deze leerhouding versterken. Dat betekent een cultuuromslag en dat is een innovatieonderwerp. We moeten het onderwijs aantrekkelijker maken. Iemand vraagt of scholen nu al opbrengstgericht werken en of er eigenlijk iemand tegen is. Volgens sommige deelnemers is opbrengstgericht werken heel vanzelfsprekend, maar volgens anderen is het nog lang geen common practice. Veel instellingen denken dat ze opbrengstgericht werken, maar gebruiken de instrumenten als vinksysteem. Iemand stelt dat iedereen z n best doet vanuit zijn eigen invalshoek, maar dat er op veel scholen nog niet met gezamenlijke einddoelen en tussendoelen wordt gewerkt. Samengevat: Innovatie heeft tot doel het onderwijs aantrekkelijker, beter, succesvoller, resultaatgerichter te maken, zowel voor de leerling als voor de leraar en het management. Opbrengstgericht werken is één van de instrumenten om vernieuwingen te bereiken. We moeten werken met een einddoel met subdoelen en indicatoren om de resultaten te meten. Uit de score / het resultaat van een instelling ontstaat een innovatievraag. Niet iedereen is het daarmee eens. Innovatie is een middel om doelen te bereiken, maar geen noodzakelijk gegeven.

2 Wat verstaan we onder opbrengstgericht werken? De deelnemers schrijven op geeltjes hun eigen ideeën. Enkele discussiepunten die naar voren komen: Het onderwijs moet planmatiger werken en de referentieniveaus behalen. Maar de referentieniveaus moeten geen plafond worden. We moeten ook meer uit de betere leerlingen halen. We moeten meten, maar ook iets doen met de resultaten. Prestaties moeten moet leiden tot veranderend beleid. Dit zijn de stappen hierbij: 1. Opbrengst definiëren en meten (niet iedereen is het hiermee eens, volgens sommigen begint het met je missie, niet met opbrengst) 2. Reflectie 3. Vernieuwen, aanpassen 4. Opnieuw meten of het resultaat verbeterd is. Zo nee, terug naar 2. Zo ja, door naar Kunnen anderen er wat mee? Resultaten en ervaringen delen. Innovatie in de middelen en niet in het doel. Maar: hoe strak ben je dan in je doelen? Wat moeten leerlingen kennen en kunnen? Deze doelen / eisen moeten permanent bijgesteld worden, want de samenleving verandert. Leraren moeten professionaliseren en scholen moeten meer contact hebben met andere scholen en het vervolgonderwijs. Ga uit van het soort leerling en kijk wat die nodig heeft. Leg verbinding met het werk of de vervolgopleiding van de leerling. En zorg dat de leraar ook die verbinding legt, bijvoorbeeld door meelopen in het bedrijf of de vervolgopleiding. Leraren moeten ook meer over leerlingen praten Opbrengstgericht werken bestaat op macro- en microniveau. Niet alleen op instellingsniveau moet opbrengstgericht gewerkt worden, maar ook op OCW-niveau. Ook het management en bestuur van een instelling hebben hierin een rol. Er is een cultuuromslag nodig (organisatievraagstuk). Het gaat om de cultuuromslag van het volgen van methoden tot uitgaan van wat je wilt bereiken en van daaruit handelen. Dit is de sleutel tot eigenaarschap op de werkvloer. Het onderwijs sluit niet aan bij de Y-generatie. Dit moet beter aansluiten. De leerling moet centraal staan. OCW moet sturen op resultaten en instellingen vrijlaten in de methode die ze daarbij kiezen. (in de bijlage zijn de bijdragen van alle geeltjes weergegeven) Samengevat: Opbrengstbericht werken is een containerbegrip, met aspecten van vernieuwing in werken aan en denken over wat het onderwijs aanbiedt, zowel aan de leerling als aan de organisatie. Hierbij zijn hulpmiddelen nodig, zoals vergelijkingsmateriaal en subsidie. Daar ligt een rol voor de centrale overheid. Hoe krijg je beweging op gang? Waar ligt eigenaarschap? Enkele discussiepunten: Opbrengstgericht werken is een methode en staat los van de resultaten. Als de centrale overheid de methode aanwijst, maak je de professional weer afhankelijk. We moeten dus

3 onderscheid maken tussen wat-doelen op macroniveau en hoe-doelen op microniveau. De wat-doelen moeten simpel zijn en gaan over kwaliteit en rendement. De centrale overheid moet de wat-doelen bepalen en het hoe overlaten aan instellingen. Daarbij kan de centrale overheid kennisdelen organiseren, dus zorgen dat mensen bij elkaar komen en kunnen ervaren wat werkt. Departement moet afstand houden en de instellingen maximaal faciliteren. Als OCW-departement moet je dus niet blauwdrukdenken. Wat lastig is hierbij, is dat mensen toch vragen om wetten ( doe mij een wet ) als ze niet weten hoe ze iets moeten doen. Governance is belangrijk. Het hoeft niet allemaal vanuit de overheid te komen. Verbeteringen moeten duurzaam geborgd worden in de staande organisaties. OCW moet wel zicht houden op de resultaten en de tussenresultaten, om aan de Kamer te laten zien hoe het gaat. Het departement houdt dus afstand, maar moet wel weten hoe het ervoor staat. Dit kan lastig zijn bij ontwikkelingen die pas op langere termijn resultaat laten zien. De centrale overheid moet niet teveel petten op hebben (kwaliteit, bekostiging, etc). En er mogen niet teveel eigenaren zijn. OCW moet zoeken naar een instrumentarium dat instellingen kunnen gebruiken. En instellingen moeten uitgenodigd worden hun eigen resultaten te benoemen. Maar wie bepaalt dan het ambitieniveau? En is gewoon opnemen in de prestatiebox dan niet voldoende? Nee! Er is organisatiekracht nodig om te bereiken dat instellingen hun eigen doelen durven stellen en om ze te faciliteren bij het bereiken daarvan. Om de doelen van ons te maken. Daarbij moet je hard zijn op de resultaten en zacht op de relatie. Kennis is hierbij wel belangrijk. Die was bijvoorbeeld mede bepalend voor het succes van de projectdirectie vroegtijdige schoolverlaters.

4 Bijlage 1 Uitwerking geeltjes: wat versta je onder opbrengstgericht werken? Meten van de voortgang Ruimte voor alternatieve aanpakken Sturen op resultaat / output ipv proces Innoveren op wijze om resultaat te behalen maatwerk Verbeterde onderwijsprestaties docenten Verbeterde leerprestaties leerlingen. Gebruik bestaande indicatoren. Integrale aanpak Besef en reflectie van schoolleiders en docenten Organisatievraagstuk cultuur = Andere werkhouding fundamenteel tegengesteld aan autonoomgedachte? Opbrengstgericht vanuit leerling contact contract. e+i generation NYT.com education. Ray Kurzwel Innoveren vanuit leefwereld kids: e+i-generation Verbeterdoelen stellen op alle niveaus. Leraar / team management bestuur landelijk keten Strategie kan / moet verschillen per probleem Doelen overheid passen bij die van organisaties Betrekken leerling (en ouders), mentor Inhoudelijk proces organisatie gericht op leren en verbeteren Borging en cyclus. Maatwerk Planmatiger werken. Hanteren referentieniveaus (niet alleen basisv.) Handelingsplicht nav leerlingvolgsysteem + toetsen. Toetsen (meten is weten). Van elkaar weten Praten over de leerling. Kijken naar professionalisering. Contact met andere scholen in regio + vervolgonderwijs Leerlingen talenten ontdekken + stimuleren Tussenfasen in einddoel: leerlingen competenties + kennis bijbrengen, nodig in maatschappij. Benchmark intervisie van docenten tussen scholen. Zelfevaluatie goede / nuttig voorbeeld geven Benchmark op resultaten. Meten = weten OGW = sleutelcomponent voor eigenaarschap onderwijsresultaat op werkvloer. Eigenaarschap is voorwaarde voor duurzame kwaliteitsverbetering OGW = cultuuromslag van aanbieden van volgens methode naar reflectie op wat je bereikt en zou willen bereiken. = veroorzaken van handelingsverlegenheid. = veroorzaken van leerhouding en nieuwsgierigheid. = open voor anders werken. Nodig: professionaliseren docenten. Landen van referentieniveaus leidend tot systematische verandering in termen van beleid / schoolbeleid. Cultuuromslag in soorten van gesprek. Niet drukkend wel richtinggevend referentieniveaus. Doelgericht /systematisch werken aan vooraf beoogde prestaties benoemd in termen van behaalde referentieniveaus inclusief tussenmetingen. Borgen

5 Opbrengstgericht is: van te voren kwantitatieve resultaten afspreken Opbrengstgericht is bewust afpellen van eigen handelen (zelfreflectie) 1) meten definitie + meting + transparant 2) feedback + reflectie 3) vernieuwen / aanpassen 4) meten 5) opschalen Opbrengstgericht microniveau instellingen / scholen. Macroniveau overheid Kern opbrengstgericht werken gaat om duidelijke doelen en tussendoelen. Deze meten en vervolgens reflecteren en daarna ernaar handelen sluiten vd keten Bezie bewust wat werkt en wat niet werkt Meten / weten analyseren op individueel maar ook op schoolniveau Evalueren reflecteren Teamaanpak Heldere doelen tussendoelen Opbrengstgericht werken aan taal o Basis: eindtermen / referentiekaders centraal vastgelegd o Praktijkonderwijs Leerling: taalredzaamheid in dagelijks leven Middel: werkplekken buiten de school tijdens stage etc. Leraar: o VMBO Leerling: taalredzaamheid in beroep en vervolgopleiding Middel: via werkplekken bij voorkeur op de externe werkplek / mbo Leraar: via bedrijfsstages zelf leren en werken combineren als voorbeeld o Havo / VWO Leerling: taalredzaamheid in hbo / wo Middel: via werkplekken voor klein deel op hbo / wo Leraar: via hbo/wo-stages zelf leren en werken combineren als voorbeeld