VERPLEEGKUNDIGE OPVOLGING VAN LTX PATIËNTEN. BVPV 03/12/2011 Veronique Schaevers, verpleegkundig specialist longtransplantatie

Transcriptie

1 VERPLEEGKUNDIGE OPVOLGING VAN LTX PATIËNTEN BVPV 03/12/2011 Veronique Schaevers, verpleegkundig specialist longtransplantatie

2 Inhoud Verpleegkundige opvolging op lange termijn Lange termijncomplicaties Implicaties voor de verpleegkunde

3 Verpleegkundige opvolging op lange termijn Dagzaal: Levenslange follow-up Frequentie: 2x/week tot 1x/3mdn Jaarlijkse ZH opname gedurende 3 dagen

4 (1) Cardiovasculair: Hypertensie Oorzaken: Calcineurine inhibitoren Corticosteroïden % 77% 90% 76% 84% 53% < 1j post Tx < 5j post Tx Gevolgen: Cardiale artimieën/hartinfarct Nierfalen Atherosclerose Cerebrovasculair accident 0 Nier Lever Hart Longen ISHLT, 2010

5 (2) Behandeling: Medicamenteuze therapie (antihypertensiva) Niet-medicamenteuze therapie Gezonde voeding Zoutinname < 1,5g/dag Fysieke activiteit Limiteren van alcohol rookverbod

6 (3) Hyperlipidemie % Oorzaken Calcineurine inhibitoren % 66% 58% 57% Corticosteroïden Vetrijke voeding % < 1j post Tx < 5j post Tx Gevolgen: Atherosclerose Trombose/embolie Cerebrovasculair accident Cardiaal arrest 0 Nier Lever Hart Longen ISHLT, 2010

7 (4) Behandeling: Medicamenteuze therapie (hypolipemiërende middelen) Nevenwerking: spierkrampen, myopathie, gestoorde levertesten Niet-medicamenteuze therapie Cholesterol- en vetarme voeding Plantaardige vetten ipv dierlijke vetten Fysieke activiteit Rookverbod Limiteren van alcohol Gecontroleerde hypertensie en diabetes

8 (5) Renaal Nierinsufficiëntie Oorzaken: Nefrotoxiciteit van calcineurine inhibitoren Behandeling: Aanpassing CNI EPO substitutie Dialyse nierinsufficiëntie 27% Hart 30% 35% 24% Longen rejectie < 1j post Tx < 5j post Tx ISHLT, 2010

9 (6) Endocrinologisch Diabetes Mellitus Gevolgen Retinopathie Atherosclerose Chronische nierinsufficiëntie Slechte wondheling (cfr diabetische voet) Cognitieve stoornissen Neuropathie Limited joint mobility % 38% 27% 26% Hart Longen Dermatologisch: huidverkleuringen, dikkere huid, schimmelinfecties, Moeilijker bedwingen van infecties < 1j post Tx < 5j post Tx ISHLT, 2010

10 (7) Behandeling Medicamenteuze behandeling Veranderingen immuunsuppressie en corticosteroïden Insuline Orale medicatie (metformine, gliniden, etc) Niet-medicamenteuze behandeling: Aangepast dieet Beweging Gewichtsverlies rookstop

11 (8) Maligniteiten Huidtumoren Soorten: Maligne melanomen Basocellulaire ca Spinocellulaire ca (meest voorkomend na Tx) Behandeling: Chirurgie Radiotherapie ,5% 7,8% 1,3% 0,9% Hart Longen < 1j post Tx < 5j post Tx ISHLT, 2010

12 (9) Post Transplant Lymfoom Disease (PTLD) Prevalentie: +/- 5% Risicofactoren EBV infectie of reactivatie Immuunsuppressie Behandeling Reductie immuunsuppressie Profylaxe/ behandeling EBV infectie Immunotherapie (bv. Mabthera ) Chemotherapie

13 (10) Bronchiolitis Obliterans Definitie: Verlittekening van de bronchioli ~ chronische rejectie Gradaties in ernst 10% 37% Longen 54% < 1j post Tx < 5j post Tx <10j post Tx

14 (11) Risicofactoren Acute rejectie! Therapieontrouw Gastro-oesofagale reflux Virale infecties HLA mismatch Luchtwegkolonisaties

15 (12) BOS 1 BOS 2 BOS 3

16 (13) Behandeling: Herstel niet mogelijk behandeling gericht op stabilisatie Azithromycine bij BOS-patiënten met neutrofilaire luchtweginflammatie Aanpassingen immuunsuppressiva Medicatie bv. Singulair /Montelukast

17 Survival (%) Overleving LTx: ISHLT vs UZ Leuven (N=4,392) (N=6,726) /2005 (N=9,419) Survival comparisons by era vs : p = : vs /05: p < vs /05: p < Years J Heart Lung Transplant 2007;26: Verleden et al; Clinical Transplants 2007.

18 Veranderingen in zorg LTx populatie LTx aanzien als een chronische aandoening Shift van acute zorg naar chronische zorg (cfr. chronic care model) Tx wordt gekenmerkt door een complex en levenslang medicatiebeleid Therapietrouwheid belangrijk binnen Tx Consequenties van therapieontrouwheid: Acute en chronische rejectie Morbiditeit en comorbiditeit Stijging van de gezondheidskosten

19 Hoe therapietrouwheid meten? BAASIS vragenlijst 6 vragen Visueel Analoge Schaal (VAS) Bloedresultaten Elektronische monitoring Helping hand Micro Electronic Monitoring System (MEMS)

20 Hoe zit het met onze LTx populatie???

21 Therapietrouwheid binnen LTx populatie (1) De Bleser et al toonde aan dat LTx patiënten minder therapietrouw zijn dan hart- en lever-tx patiënten Voor zowel immuunsuppressieve medicatie als nietimmuunsuppressieve medicatie LTx patiënten significant jonger, nemen meer medicatie, hebben meerdere dosissen per dag dan andere Tx populaties

22 Therapietrouwheid binnen LTx populatie (2) Educatie alleen leidt niet tot een effectieve verbetering van therapietrouwheid! Conn et al. Gerontologist, 2009

23 Therapietrouwheid binnen LTx populatie (3) Shift van educatie naar self management Self-management relates to the tasks that an individual must undertake to live well with one or more chronic conditions. These tasks include gaining confidence to deal with - medical management - role management - emotional management. Vraagt gedragsverandering Verschillende fasen in gedragsverandering Adams, Greiner and Corrigan, 2004

24 Conclusie Uitdaging om het behouden van Gezonde levenswijze Goede kwaliteit van leven Voel je goed in je vel Educatie geven niet voldoende om therapietrouwheid bij patiënten te vergroten/behouden Meer richten op self management van patiënt