Workshop Lage rugpijn
|
|
- Maria van Dam
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Workshop Lage rugpijn
2 Schema workshop: Definitie Epidemiologie. Etiologie. Diagnostiek. Behandeling. Pijnkliniek: opties. MIN T studie :
3 Definitie en Epidemiologie lage rugpijn. Definitie lastig:- verschillende classificatie systemen, nomenclatuur.(degeneratief/niet degeneratief) Epidemiologie: - verzamelnaam : pijn en bewegingsbeperking in het lumbale gebied. - pijn en ongemak uitgaande v.d. wervelkolom met/zonder uitstraling naar de benen. -lokalisatie: iha onder de ribbenboog en boven de bilplooi. >70% ervaart tenminste 1 x periode met lage rugpijn in het leven (in geïndustrialiseerde landen). ca 59% rugpijnpatiënten gezien in 1 e lijn, < 4 jaar 46% verwezen naar de 2 e lijn en 15% geopereerd. Complexiteit tgv multipele risicofactoren.: individueel, psychosociaal, arbeidsgerelateerd. Klinisch verloop: 75%-90% herstelt spontaan <3 maanden, chronisch verloop: > 3 maanden, na 2 jaar werkverzuim vrijwel geen kans meer op werkhervatting en dus ao. Hoge kosten maatschappij.: de laatste jaren dramatische stijging aanvragen aov uitkeringen.( 2007: 3,5 miljard, waarvan medische kosten 12% en rest kosten aan sociale verzekeringen Enorm sociaal en economisch probleem.
4 Etiologie : indeling oorzaken: degeneratief/ niet degeneratief, specifiek/aspecifiek. Specifieke( pathofysiologisch mechanisme):5-10% 4 %fractuur(osteoprose) spondylodiscitis 0,01%, spondylitis ankylopoetica 0,3%, tumor/metastase 0,7%, spondylolisthesis 3 %, Lumbo-sacraal radiculair syndroom. :meest voorkomende specifieke oorzaak. - HNP: 90-98% op L4/5 of L5/S1 niveau. -wervelkanaalstenose: degeneratief, discogeen. Failed back surgery syndroom.; na operatieve behandeling HNP of kanaal stenose. Aspecifieke (mechanisch/discogeen): 80-95%. Wel degelijk anatomische oorzaken aan te wijzen: structuren die betrokken zijn bij pijn zijn met name spieren, ligamenten, facetgewrichten, het sacroiliacale gewricht, de dura mater en de annulus fibrosus van de tussenwervelschijven (Bogduk, 2009). Eigen klinisch beeld. Facetgewrichten 10-30%, degeneratieve afw., spondylolisthesis. S.I.G.: 16-30% Discogeen: 28-43%. multidimensionele karakter van pijn: naast de oorzaak (nociceptie), moet het symptoom, de beleving en het gedrag, werksituatie, gezinssituatie in ogenschouw worden genomen
5 Diagnostiek: triage in de 1 e lijn via indeling specifief /aspecifiek. Anamnese: Lage rugpijn met/zonder uitstralende pijn in het been? uistralende pijn: unilat./bilat.lokalisatie, vlgs dermatoom?, referred pain? Staat de beenpijn op de voorgrond? Neurogene stoornissen:sens./motorische stoornissen, mictiestoornissen: incontinentie? maligniteit./trauma in de voorgeschiedenis? Gewichtsverlies/alg. malaise? Rode vlaggen. Psychosociale factoren(gele vlaggen): arbeidsfactoren etc. Nachtelijke pijn:alarmsymptoom spinale tumor? Lichamelijk onderzoek: LWK: inspektie, palpatie, functieonderzoek( flexie, extensie, lat. flexie, lat. rotatie), oriënterend neurologisch onderzoek: Lasègue testen, Reflexen, sensibiliteits/ motorisch onderzoek, hakken/tenenloop.
6 Differentiaal diagnose aspecifieke lage rugpijn: voor een precieze diagnose en betere gerichte therapie. Facetpijnsyndroom: Discogene pijn: SIG pijn: Unilaterale lage rugpijn. mediale centrale lage rugpijn regio glutea(94%) unilateraal. referred pain beperkt tot boven de knie. referred pain beperkt tot bovenbeen, lies(l2) referred pain: been( 28%): dorsaal,lateraal geen radiculaire symptomen. Os pub. vlgs dermatoom. voet(12%). pijn bij extensie,lateroflexie,rotatie Pijn bij deflexie. Statische axiale belasting, opstaan vanuit zithouding. naar de ipsilat. zijde. zoals zitten, staan, slenteren. provocatie pijn door unilaterale druk provocatie pijn door druk op de proc. Spin. provocatie testen: Patrick sign of Faber, test, op het facetgewricht/proc. transv. (federung). Stemvorkproef. Gaenslen s test(pelvic torsion test) opstaan uit bed/stoel, in de loop vd dag Gillettest, compressietest(approximatie) unilat. spierhypertonie thv het betrokken. Distractie test. Fortin Finger test(sips). facetgewricht. Functieonderzoek: toont beperkte beweeglijk- Functie onderzoek: bifasisch omhoog scheefstand bekken, beenlengteverschil, scoliose heid of stijfheid aan de zijde van de facetpijn. Komen flexie.( kurketrekker ),antalgische stand. Artrodese L5/S1. Pijnverlichting door flexie. pijnverlichting door liggen, normaal lopen. toenemende leeftijd jaar. jongere en oudere volwassene. ontstaan: repeterende belasting. repeterende belasting,statische duurbelasting. Vaak acuut begin met een rare beweging of houding, verstappen, val op stuit, zw.schap,. X-LWK: facetartrose aantoonbaar. X-LWK, MRI LWK. rheumatologische aandoening. Diagn. Blokkade r. dorsalis v/d facetgewr. Provocatieve discografie. SIG infiltratie onder doorlichting.
7
8 Rode/gele vlaggen Rode vlaggen:alarmsignalen voor mogelijke aanwezige specifieke aandoeningen bij lage rugpijn. 1 e episode lage rugklachten vóór 20 e of na 50 e jaar. Blijvende forse lumbale flexiebeperking. ( Fors) trauma. Constante progressieve niet-mechanische pijn. Maligniteit in de voorgeschiedenis. Verhoogd risico osteoporose( prednison, laag gewicht, hoge leeftijd, vrouw, sterke langd. immobilisatie. Algehele malaise en onverklaard gewichtsverlies. Pijn en /of paresth. in het been onder de knie. Pijn in de rug, hoger dan L4 niveau.(thoracale pijn). Neurologische uitval( sens.,mot.st., mictiest.) Tekenen van infectie. Recente incontinentie. Nachtelijke pijn: spinale tumor. Gele vlaggen: factoren, die risico verhogen op ontwikkelen langdurig dysfunctioneren en werkverzuim agv lage rugpijn. Dus overgang chronische LRP. Idee, dat rugpijn schadelijk of potentieel ernstig beperkend is. Fixatie op ernstige somatische afwijkingen. Angstvermijdingsgedrag en verminderd dagelijks functioneren. Neiging tot sombere stemming en verminderd sociaal leven. Verwachting, dat passieve handelingen beter helpen dan actieve participatie. Diagnostiek: steeds vragen om meer en specialistisch onderzoek. Therapie: geen effect, wel bijwerkingen.
9 Aanvullende beeldvormende diagnostiek. Bij ontbreken van rode vlaggen is aanvullend beeldvormende onderzoek niet zinvol Bij aanwezigheid van gele vlaggen is aanvullend beeldvormende diagnostiek ook niet zinvol. CT en MRI zijn meestal accuraat voor diagnostiek van HNP en stenose. MRI is waarschijnlijk accurater bij diagnostiek van infecties en maligniteiten. Maar: anatomische afwijkingen van de LWK komen frequent voor bij mensen zonder lage rugklachten.
10 Behandelings opties. Invasief: Facetblokkaden: progn.,rf lesies vd med.tak vd dorsale tak, SIG lokale infiltraties, RF lesies lat. takken sacrale foramina. Niet meer aan de orde omdat niet evidenced based via de MIN T studie: en geen vergoeding meer. Sleeve injecties bij radiculaire pijnklachten evt. PRF v/h dors. ganglion: nog wel vergoed. non-invasief: - TENS.: wordt nog vergoed. - Medicamenteus: Temgesic pleister : Butrans 5-20 μg / week, fentanylpleister: 1 / 3 dagen. NSAID s: Arcoxia 30-90mg / dag etc., Opioïden. Tapentadol (vlgs titreerschema)bij gecombineerde rug-en beenpijn tgv degeneratieve veranderingen LWK. - Fysiotherapie: core stability oefentherapie., beweegprogramma. - Cognitieve gedragstherapie: multidisciplinaire biopsychosociale revalidatie gericht op functioneel herstel (gele vlaggen). - MIN T studie: - vergelijkende studie minimale interventionele therapie + FT vs. FT( core stability) alleen ( controlegroep) - 3 RCT s : Facet, SIG, Combi. - kosten baten analyse. - 3 maanden, 6 maanden, 9 maanden, 12 maanden. - 3 maanden: niet statistisch sign. beter effect interventioneel, dat na 12 maanden weg is. - overall effect: niet statistisch significant en vrijwel nihil.
11 Conclusies : Triage in de 1 e lijn is belangrijk : anamnese, lichamelijk onderzoek. Diagnostiek : -onderscheid specifieke/ aspecifieke oorzaken lage rugpijn. - aspecifieke hebben wel degelijk aanwijsbare oorzaken. - alertheid op rode/ gele vlaggen. Verwachtingen pijnpolikliniek bijstellen: - invasieve behandelingen zijn niet meer mogelijk - alleen non-invasieve behandelingen nog aan te bieden. Bij verwijzingen zich realiseren of niet in de 1 e lijn non-invasieve behandelingen mogelijk zijn: - medicamenteus: Butrans pleisters, Fentanylpleisters etc. -TENS. -F.T.: core stability.
12 Casuïstiek: Casus 1 : man 77 jaar, al 20 jaar rugklachten zonder uitstraling naar de benen. Provocatie klachten: lang staan, zitten, soms bij lopen met moe gevoel in de benen. Geen nachtelijke pijn. Thuishulp 2 x /week, echtgenote met MS, gepensioneerd timmerman. Diagnose,? Aanvullend onderzoek, Behandelingsopties? Casus 2: vrouw 87 jaar, al jaren rugklachten wisselend optredend. 4 maanden geleden door de rug gegaan. Sindsdien acute toename van de rugklachten. Medicatie: Naproxen. De pijn is sochtends het minst aanwezig. s Avonds is de pijn echter het heftigst en de hele avond aanhoudend. Zij is fors geïnvalideerd door de pijn. Diagnostiek? Differentiaal diagnose? Aanvullend onderzoek? Behandeling.? Casus 3: man 89 jaar, sinds 3 maanden progressief verlopende pijn in de rug op lumbaal niveau, geen uitstraling naar de benen. Provocatie door: lopen, lang staan, zitten is het minst provocerend.geen nachtelijke pijn. Sinds 2000 bekend met prostaat ca, waarvoor RT ondergaan.bij O/ : LWK fixatie, verstreken lordose, drukpijn en kloppijn laag lumbo-sacraal, staat voorover gebogen van de pijn. Diagnostiek, Aanvullend onderzoek, behandeling?
13 . Literatuur referenties. Evidenced based handelen bij lage rugpijn, Dr. M.W.van Tulder, prof. Dr. B.W. Kroes. SWOMM cursus Apeldoorn. Richtlijnen wervelkolom gerelateerde pijnklachten NVA sectie pijnbestrijding. MIN-T( minimal invasive therapy) studie. Handboek pijngeneeskunde, prof.dr. F. Huygen, prof. M. van Kleef, prof. K.C.P. Vissers, prof. Dr. W.W.A. Zuurmond.
Rugpoli in Enschede. Lucille Dorresteijn, Neuroloog Marleen Wijnstra, Physician assistant
Rugpoli in Enschede Lucille Dorresteijn, Neuroloog Marleen Wijnstra, Physician assistant Stellingen Bij een langer bestaand LRS is een MRI van de LWK aangewezen Ik (huisarts) verwijs nu zelf voor een MRI
Nadere informatieRugklachten bij turnen. Esther Schoots, sportarts 13 oktober 2010
Rugklachten bij turnen Esther Schoots, sportarts 13 oktober 2010 www.smautrecht.nl www.estherschoots.nl Wat gaan we doen: Rugbelasting bij turnen Turnen en rugklachten: epidemiologie Aandoeningen van de
Nadere informatieChronische progressieve lagerugpijn met uitstraling in twee dermatomen bij een 44-jarige havenarbeider
17 2 Chronische progressieve lagerugpijn met uitstraling in twee dermatomen bij een 44-jarige havenarbeider Jef Michielsen Introductie Deze casus toont het kenmerkende verhaal van een patiënt die al jaren
Nadere informatieLage rugpijn naar snellere en effectieve therapie. Pijnbehandeling door pijnspecialist. 24-4-2015 Aart Jan Teunissen, Anesthesioloog-pijnspecialist
Lage rugpijn naar snellere en effectieve therapie. Pijnbehandeling door pijnspecialist 24-4-2015 Aart Jan Teunissen, Anesthesioloog-pijnspecialist 2 Probleem: 3 Probleem: 4 De Uitdaging Dermatologie COPD
Nadere informatieVictor Niemeijer Sportarts SMA Elkerliek
Victor Niemeijer Sportarts SMA Elkerliek Onderzoek lage rug en heup core stability The Fifa 11 + Epidemiologie - 60-90% van alle mensen maakt een keer een episode van aspecifieke lage rugpijn door - Incidentie
Nadere informatieAlgemene benadering van lumbalgie. Dr. Wim Vlassenbroeck Sport- en Fysische geneeskunde & Revalidatie AZ Damiaan
Algemene benadering van lumbalgie Dr. Wim Vlassenbroeck Sport- en Fysische geneeskunde & Revalidatie AZ Damiaan Een nieuwe wind in AZ Damiaan Pensioen Dr. Johan Dekeyzer (mei 2017) 2 en weldra 3 artsen
Nadere informatieSpine Unit 2.0 Management van lumboischialgie op spoedgevallen
Spine Unit 2.0 Management van lumboischialgie op spoedgevallen Dr. Pascal Vanelderen, MD, PhD Kritieke Diensten Multidisciplinair Pijn Centrum Ziekenhuis Oost-Limburg 600 500 Aantal spoedbezoeken 1023
Nadere informatieFase 1: Verwijzing, aanmelding en initiële hypothese. Screening. Hypothese: Er is mogelijk sprake van liespijn als gevolg van rode vlaggen.
Stroomdiagram Liespijn Onderstaand stroomdiagram kan worden gebruikt voor het diagnostisch proces, bij patiënten met liespijn. Hierbij wordt de nadruk gelegd op artrogene problematiek. Niet atrogene aandoeningen
Nadere informatieLage rugklachten achtergronden casusschetsen voor begeleider/presentator
Lage rugklachten achtergronden casusschetsen voor begeleider/presentator Voorstel wijzigingen bij herziening werkafspraak kunnen op de laatste pagina worden genoteerd Hoogeveen september 2009 1 Casusschets
Nadere informatieInterventionele pijntherapie, een nuttige tussenstap?
Interventionele pijntherapie, een nuttige tussenstap? Dr. Veerle Dirckx mariaziekenhuis.be Mensen zorgen voor mensen Interventionele pijntherapie, een nuttige tussenstap? Radiculair pijnsyndroom Symptomen
Nadere informatieMultidisciplinaire behandeling van lagerug pijn
Multidisciplinaire behandeling van lagerug pijn Jens François Groep Orthopedie @ OLV Multidisciplinaire behandeling van lagerug pijn Zaterdag 23 maart 2013 LAGERUG PIJN Lagerug pijn is frequent in de Westerse
Nadere informatieMultidisciplinaire richtlijn Wervelkolomgerelateerde pijnklachten van de lage rug
Richtlijnen Multidisciplinaire richtlijn Wervelkolomgerelateerde pijnklachten van de lage rug Coen J. Itz, Paul. C. Willems, Dick. J. Zeilstra en Frank J.P.M. Huygen + Gerelateerd artikel Ned Tijdschr
Nadere informatieDr. Hilde Van Kerckhoven
Dr. Hilde Van Kerckhoven S 1. Inleiding Bandvormige pijn ter hoogte van de onderrug met uitstraling naar 1 of 2 benen kan te wijten zijn aan facetartrose. 1. Inleiding 15-45% van de patiënten met lage
Nadere informatieInvasieve pijnbestrijding
Zo wordt je een (nog) betere pijnbestrijder Mark Two Academy 26 maart 2015 Utrecht Invasieve pijnbestrijding Hans Aukes MD Anesthesioloog / pijnspecialist Albert Schweitzer Ziekenhuis Sliedrecht Technieken
Nadere informatieLAGE RUGKLACHTEN / HERNIA Oorzaak en behandeling, wel of niet opereren?
LAGE RUGKLACHTEN / HERNIA Oorzaak en behandeling, wel of niet opereren? Dokter op dinsdag, 28 februari 2012 Marcel Garssen Neuroloog Jeroen Bosch Ziekenhuis Inleiding Er is nog een boel recht te zetten.
Nadere informatieWelkom op de implementatie cursus KNGF-richtlijn Manuele Therapie bij Lage-rugpijn
Welkom op de implementatie cursus KNGF-richtlijn Manuele Therapie bij Lage-rugpijn Samengesteld door: Marcel Heijmans, MSc Leo Hagenaars Dr. Erik Hendriks Prof.dr. Rob Oostendorp 2 Opzet van de cursus
Nadere informatieToegang interactieve tool (web-applicatie)
Casus 1 Toegang interactieve tool (web-applicatie) - WIFI code : Zol19 - Google : KCE lage rugpijn - Kies : Lage rugpijn en radiculaire pijn: kernelementen van een zorgpad - KCE - Kies : Interactieve tool,
Nadere informatieC. Wervelkolom. Inhoudsopgave 01 C 02 C 03 C 04 C 05 C 06 C 07 C 08 C 09 C
C. Wervelkolom nhoudsopgave 1 C 2 C 3 C 4 C 5 C 6 C 7 C 8 C 9 C Congenitale aandoeningen... 1 Myelopathie (excl. trauma s van de wervelkolom)... 1 Mogelijke atlanto-axiale subluxatie... 1 Nekpijn... 1
Nadere informatieProtocol voor niet aan MINTH studie deelnemende kliniek
Facetpijn Protocol voor niet aan MINTH studie deelnemende kliniek Facetpijn is gedefinieerd als pijn die ontstaat uit iedere structuur die een onderdeel uitmaakt van de facetgewrichten, inclusief het fibreuze
Nadere informatieRCT - Facetpijn. Figuur: Lumbale wervelkolom
1 RCT - Facetpijn 1.1 Doel Kosten effectiviteit en effectiviteit van facetdenervatie bij facetpijn met een multidisciplinair pijnmanagement programma versus een multidisciplinair pijnmanagement programma.
Nadere informatieRichtlijnen voor spinale beeldvorming en interpretatie "
Richtlijnen voor spinale beeldvorming en interpretatie " acuut, chronisch, postoperatief A. Rappaport Spinale beeldvorming RX CT MRI Guidelines spinale beeldvorming Focus on medical imaging: acute lage
Nadere informatieHoe specifiek zijn aspecifieke lage rugklachten?
Hoe specifiek zijn aspecifieke lage rugklachten? Over diagnoses en behandelingen bij wervelkolom gerelateerde pijnklachten NVVG/WVV congres No pain, no gain 18 mei 2014 Michel Terheggen Anesthesioloog/Pijnspecialist
Nadere informatieInternationale week van de pijn : Rugpijn : wat werkt er? Oefenen of prikjes? Dr. K. Van Boxem, pijncentrum (SJK) Opereren?
Internationale week van de pijn : Rugpijn : wat werkt er? Oefenen of prikjes? Dr. K. Van Boxem, pijncentrum (SJK) Opereren? Dr. R. Rasschaert, neurochirurgie (UZA) of er mee leven? Mevr Batens, pijncentrum
Nadere informatieRichtlijn Nekpijn. Jasper Bier
Richtlijn Nekpijn Jasper Bier Inhoud Doelstellingen en uitgangspunten richtlijn De richtlijn Indeling van patiënten, subgroepen en diagnostiek Een casus Interventies en behandelprofielen Waarom deze richtlijn
Nadere informatieDatum 6 oktober 2016 Betreft Definitief Advies als bedoeld in artikel 114 Zorgverzekeringswet
7 OKT 2016 Zo^OtJÏJ > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de Geschillencommissie van Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen (SKGZ) T.a.v. mevrouw Postbus 291 3700 AG ZEIST Eekholt 4
Nadere informatieSomatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Uw spreekuur Moeheid Pijnklachten Buikpijn Hoofdpijn
Nadere informatieEvidence based behandeling van cervicobrachialgie
Evidence based behandeling van cervicobrachialgie Dr. Niels-Jan Hendrickx 7de Herfstsymposium Fysische Geneeskunde en Revalidatie CERVICOBRACHIALGIE: diagnose en behandeling 20/10/2018 Evidence-based medicine?
Nadere informatieProf. Dr. P.F. de Vries Robbé arts, Klinisch Redeneren, Medische Informatiekunde UMCN Dr. J.H.M. van der Straaten arts, UMCN
Casus 23N Fase A Titel Door de rug gegaan. Onderwerp Lage rugpijn Inhoudsdeskundige Prof. Dr. P.F. de Vries Robbé arts, Klinisch Redeneren, Medische Informatiekunde UMCN Dr. J.H.M. van der Straaten arts,
Nadere informatieRichtlijnen voor de diagnose en behandeling van lage rugpijn vanuit het SIgewricht
Richtlijnen voor de diagnose en behandeling van lage rugpijn vanuit het SIgewricht AUW Prof. Dr. G. Stassijns Fysische Geneeskunde en revalidatie Voorkomen Klachten Uitstralingsgebied Out Conservatieve
Nadere informatieC. Wervelkolom. Inhoudsopgave 01 C 02 C 03 C 04 C 05 C 06 C 07 C 08 C 09 C 10 C
C. Wervelkolom nhoudsopgave 1 C 2 C 3 C 4 C 5 C 6 C 7 C 8 C 9 C 1 C Congenitale aandoeningen... 1 Myelopathie (excl. trauma s van de wervelkolom)... 1 Mogelijke atlanto-axiale subluxatie... 1 Nekpijn...
Nadere informatieDe Spit Gids. 20 januari. De Gids naar een snel herstel van Spit!
De Spit Gids 20 januari 2015 Spit is de meest voorkomende klacht in het bewegend functioneren. Dit boek over spit geeft je alle basis informatie met betrekking tot wat het inhoud, hoe lang het normaal
Nadere informatieRode Gele Bla l u a w w r a te Oran a j n e Onde d r e z r oe o k e fo f r o m uli l er Lag a e g e ru r gk g la l c a hte t n
Spreekuur Wervelkolomgerelateerde klachten Jan Onstenk MPA Physician assistant Revalidatiegeneeskunde Martini Ziekenhuis, Groningen www.martiniziekenhuis.nl Het beroep Physician assistant o Medisch ondersteunend
Nadere informatieNederlandse standaarden voor de verzekeringsarts
Nederlandse standaarden voor de verzekeringsarts Drs. A.E. DE WIND Leuven, 27-04-2007 WIA: wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen: Hervorming en verbetering claimbeoordelingsproces Gebruik wetenschappelijk
Nadere informatierichtlijn Handelen van de bedrijfsarts bij werknemers met rugklachten
richtlijn Handelen van de bedrijfsarts bij werknemers met rugklachten Colofon NVAB 2006 Uitgave NVAB Kwaliteitsbureau NVAB Postbus 2113 3500 GC Utrecht t 030 2845750 e kwaliteitsbureau@nvab-online.nl w
Nadere informatieTRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM
TRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM WERKAFSPRAKEN Anamnese en onderzoek: Radiculair syndroom (1) Stop Kracht < graad 4: Mictiestoornissen (2) Binnen 1 dag verwijzen naar neuroloog Uitvalsverschijnselen
Nadere informatieRichtlijn Nekpijn. Jasper Bier. Inhoud. Waarom deze richtlijn. Diagnosecodes. Doelstellingen. Alle interventies
Inhoud Richtlijn Nekpijn Jasper Bier Doelstellingen en uitgangspunten richtlijn De richtlijn Indeling van patiënten, subgroepen en diagnostiek Interventies en behandelprofielen Klinimetrie Stand van zaken
Nadere informatiePrincipes. Wetenschap. Consensus. Patient empowerment. Bio-psycho-social model
Principes Wetenschap Patient empowerment Consensus Bio-psycho-social model Geen resultaatverbintenis Enkel informatie, geen rechten Geen surrogaat voor het oordeel van een geaccrediteerd adviserend geneesheer
Nadere informatieLUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM
INTERLINE LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM maart 2017 Inleiding Zie de werkafspraak Lumbaal radiculair syndroom De huidige werkgroep bestaat uit: Huisartsen: Annemiek Meutstege Martin Olieman Bonne Rik Wesseler
Nadere informatieMAS PLIF POSTERIEURE LUMBALE INTERCORPORELE FUSIE
EEN INTRODUCTIE MAS PLIF POSTERIEURE LUMBALE INTERCORPORELE FUSIE Deze brochure is louter informatief. Deze vervangt geenszins het gesprek met uw arts. Niet alle informatie, hierin beschreven, is van toepassing
Nadere informatieEen prik in de roos. invasieve pijnbehandelingen in vogelvlucht. M. van Doorn, anesthesioloog pijnspecialist. W.E.N. Theunissen, huisarts
Een prik in de roos invasieve pijnbehandelingen in vogelvlucht M. van Doorn, anesthesioloog pijnspecialist W.E.N. Theunissen, huisarts A. van der Flier, huisarts inhoud Overzicht mogelijkheden via pijnpoli
Nadere informatieLumbaal radiculair syndroom ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN
INTERLINE Lumbaal radiculair syndroom Inleiding maart 2017 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Zie de werkafspraak Lumbaal radiculair syndroom De huidige werkgroep bestaat
Nadere informatieSoms ontstaan er tijdens het actief bewegen acuut klachten in het
VERSUS, Tijdschrift voor Fysiotherapie, 26e jaargang 2008, no.5. Was het wel de hernia? zien, benoemen en handelen J.H.C. Vuurmans, manueel therapeut (Utrecht) J.H.C. Vuurmans Soms ontstaan er tijdens
Nadere informatieRichtlijn Rugklachten
Volandis Ceintuurbaan 2 3847 LG Harderwijk Postbus 85 3840 AB Harderwijk 0341 499 299 info@volandis.nl Uitgebracht door stichting Arbouw Richtlijn Rugklachten 2 van 18 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 1.
Nadere informatieCervicale wervelkolom vs. schouderklachten. Dr. T. De Vroey Fysische geneeskunde en revalidatie 20 oktober 2018
Cervicale wervelkolom vs. schouderklachten Dr. T. De Vroey Fysische geneeskunde en revalidatie 20 oktober 2018 Stafleden dienst Fysische Geneeskunde UZA WE HAVE A DREAM That today U op 3 minuten een klinisch
Nadere informatieInterventionele pijnbehandelingen: wanneer zinvol? Koen Van Boxem, MD, PhD, FIPP, Ziekenhuis Oost-Limburg
Interventionele pijnbehandelingen: wanneer zinvol? Koen Van Boxem, MD, PhD, FIPP, Ziekenhuis Oost-Limburg Interventioneel: zinvol? I. Cervicobrachialgie 1. Subacuut: epidurale corticosteroiden 2. Chronisch:
Nadere informatieLage rugklachten. www.gzcdiemenzuid.nl
Lage rugklachten Introductie De lage rug is het gebied ter hoogte van de onderste 5 lendenwervels (lumbale wervels) en de overgang met het heiligbeen (lumbo-sacrale overgang). De lendenwervelkolom bestaat
Nadere informatieAanpak van acute knieletsels in de eerste lijn. Dr. Bex Steven Huisarts/sportarts KSTVV Lotto-Belisol
Aanpak van acute knieletsels in de eerste lijn Dr. Bex Steven Huisarts/sportarts KSTVV Lotto-Belisol Anatomie Anatomie Anatomie Anatomie Algemeen Goede anamnese! ontstaansmechanisme van het letsel begrijpen
Nadere informatieEpiduroscopie: van high-tech diagnostiek naar oorzakelijke behandeling. Dr. Liesbeth Teugels
van high-tech diagnostiek naar oorzakelijke behandeling Dr. Liesbeth Teugels van high-tech diagnostiek naar oorzakelijke behandeling 1. Principes van epiduroscopie en adhesiolyse 2. Epiduroscopie materiaal
Nadere informatieADDENDUM 1: HAND-OUTS I
ADDENDUM 1: HAND-OUTS I Functionele syndromen Biomedisch en biopsychosociaal model Begrippenkaders ICF Patroonherkenning / patiëntprofiel Vlaggenparade Functionele syndromen Geen goede (medische) verklaring
Nadere informatieTRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM
TRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM WERKAFSPRAKEN Anamnese + onderzoek: Radiculair syndroom (1) Stop Kracht < graad 4 (2), Mictiestoornissen binnen 1 dag verwijzen naar neuroloog Uitvalsverschijnselen
Nadere informatieRugklachten. www.fysiotherapie4all.nl info@fysiotherapie4all 076-5657133
Rugklachten De wervelkolom bestaat uit de nekwervels, borstwervels, lendenwervels, heiligbeenwervels en het staartbeen. Op deze site staat een specifiek artikel over nekklachten geschreven en daarom worden
Nadere informatieBeleid na een whiplashletsel. Informatie voor hulpverleners
Beleid na een whiplashletsel Informatie voor hulpverleners Inleiding Hierbij treft u een samenvatting aan van de regionale richtlijn met betrekking tot de diagnostiek en behandeling van patiënten met een
Nadere informatiechronische pijn en de pijnpolikliniek Dr. D.H.Vrinten Anesthesioloog-pijnbehandelaar
chronische pijn en de pijnpolikliniek Dr. D.H.Vrinten Anesthesioloog-pijnbehandelaar De pijnpolikliniek Indeling van pijn; acuut of chronisch Acute pijn ontstaat plotseling is (meestal) goed te behandelen;
Nadere informatieSubtotaal - Ondersteuners Subtotaal - Honorarium. Subtotaal - Poorter. Subtotaal - Kosten. Declaratiecode Zorgproduct.
14C010 990029011 Reguliere ongecompliceerde zorg (1 of 2 contacten door Consultatieve Psychiatrie) bij Een psychische 76,13 stoornis 116,64 5,96 122,60 198,73 14C021 990030011 Multidisciplinaire behandeling
Nadere informatieradiologie achtergronden casusschetsen voor begeleider/presentator
radiologie achtergronden casusschetsen voor begeleider/presentator Voorstel wijzigingen bij herziening werkafspraak kunnen op de laatste pagina worden genoteerd 1 CASUSSCHETSEN RADIOLOGIE Casus 1: 40 jr
Nadere informatieRode vlaggen. in neurochirurgie. Klinische navormingsavond 4 april 2019 Dr. Joris Van Oostveldt
Rode vlaggen in neurochirurgie Klinische navormingsavond 4 april 2019 Dr. Joris Van Oostveldt Spinaal: 3 casussen Craniaal: 3 casussen Spinaal casus 1 Man, 70 jaar, wandelt sinds enkele maanden met stok,
Nadere informatieDe wervelkolom en rugklachten (Willem J.van der Ham, Orthopedisch chirurg, Gemini ziekenhuis, Den Helder)
De wervelkolom en rugklachten (Willem J.van der Ham, Orthopedisch chirurg, Gemini ziekenhuis, Den Helder) Problemen en ziekten van de rug komen zeer frequent voor, maar zijn beter te begrijpen als je weet
Nadere informatieZin en onzin van manueel onderzoek en behandeling bij cervicobrachialgie. Dr. G. VYNCKE
Zin en onzin van manueel onderzoek en behandeling bij cervicobrachialgie Dr. G. VYNCKE Differentiële diagnostiek Indicatie manueel geneeskundige behandeling GEWRICHTSBLOKKERING = ARTICULAIRE DYSFUNCTIE
Nadere informatieHeup- en kniepathologie: 1ste lijnsaanpak. Dr Mike Tengrootenhuysen
Heup- en kniepathologie: 1ste lijnsaanpak Dr Mike Tengrootenhuysen Inleiding Heup Knie FAI Coxartrose Meniscusscheur Voorste kruisband Bursitis ruptuur Patellofemorale klachten Gonartose trochanterica
Nadere informatieCWK-Letsel. Huisartsensymposium 6 juni 2018 Dr. S.P. Knops
CWK-Letsel Huisartsensymposium 6 juni 2018 Dr. S.P. Knops Disclosures spreker (potentiële) belangenverstrengeling - Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven - Sponsoring of onderzoeksgeld
Nadere informatieCHRONISCHE LAGE RUGPIJN (met dank aan Peter de Jong, anesthesioloog, Laurentius Ziekenhuis te Roermond)
Deze informatie is bestemd voor patiënten, die lijden aan CHRONISCHE LAGE RUGPIJN (met dank aan Peter de Jong, anesthesioloog, Laurentius Ziekenhuis te Roermond) Inleiding Vrijwel alle volwassenen (60-90%)
Nadere informatieMultidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Zuyderland Revalidatie
Multidisciplinair Aspecifiek Rugpijn Spreekuur (MARS) Inleiding U bent doorverwezen naar het Multidisciplinair aspecifiek lage rugpijn screeningsteam (MARS) bij. Binnen dit team wordt samen met u bekeken
Nadere informatieRotator cuff scheur. De meeste scheuren treden op in de supraspinatus maar andere delen van de pees kunnen ook zijn aangedaan.
Rotator Cuff Scheur Rotator cuff scheur Inleiding Een rotator cuff scheur is een vaak voorkomende oorzaak van pijn en ongemak in de schouder bij een volwassene. De rotator cuff bestaat uit 4 spieren en
Nadere informatiePijn. Wat is pijn 1,2,3? Hoe ontstaat pijn 1,3?
Pijn Wat is pijn 1,2,3? Pijn is een natuurlijk beschermingsmechanisme. Pijn geeft aan dat er een mogelijke beschadiging is van een deel van het lichaam. Denk maar eens aan het vastpakken van een te hete
Nadere informatieFactsheet Indicatoren Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving Indicator
Factsheet en Lage Rug Hernia (DSSR) A. Beschrijving DSSR 2014 [2.5; 14-11- 2014] Registratie gestart: 01-01- 2014 Gestart met Spinaalchirurgie Lumbaal geïnstrumenteerd; Januari 2015 start met Lumbale hernia
Nadere informatieHypermobiliteitssyndroom. Lentesymposium, 24 maart 2012 Dr. Katrien Van Rie Fysische geneeskunde & revalidatie
Hypermobiliteitssyndroom Lentesymposium, 24 maart 2012 Dr. Katrien Van Rie Fysische geneeskunde & revalidatie Veralgemeende pijnklachten? Recidiverende gewrichtsblokkages? Recidiverende gewrichts(sub)luxaties?
Nadere informatiePreventie van langdurige arbeidsongeschiktheid in de 1 ste lijn
PIJN Samen maken we er een punt van. Preventie van langdurige arbeidsongeschiktheid in de 1 ste lijn Dr. J. Bernagie Huisarts/zorgcoördinator wijkgezondheidscentrum t Spoor Opvolging langdurige werkonbekwaamheid
Nadere informatieProf. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes. Evidence-based handelen bij lage rugpijn
Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes Evidence-based handelen bij lage rugpijn Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes Evidence-based handelen bij lage rugpijn Epidemiologie, preventie, diagnostiek,
Nadere informatieKNGF-richtlijnen bij Lage-rugpijn: Fysiotherapie of Manuele therapie? Dr. Erik J.M. Hendriks Prof. Dr. Rob A.B. Oostendorp
KNGF-richtlijnen bij Lage-rugpijn: Fysiotherapie of Manuele therapie? Dr. Erik J.M. Hendriks Prof. Dr. Rob A.B. Oostendorp 1 2 Met dank aan de auteurs KNGF-richtlijn Manuele therapie (2003) Heijmans M,
Nadere informatieMevrouw B., 72 jaar, komt bij u omdat ze in de Libelle iets heeft gelezen over botontkalking.
Casusschets 1 Mevrouw B., 72 jaar, komt bij u omdat ze in de Libelle iets heeft gelezen over botontkalking. Vraag 1: welke anamnestische punten zijn van belang om al dan niet tot een DEXA over te gaan?
Nadere informatieScreening van rugen nekklachten
Screening van rugen nekklachten Wervelkolom Centrum Informatie voor patiënten F1035-3111 december 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus
Nadere informatieConservatieve behandeling van lage rugklachten
6074p ORT.039/1209.CV Zorgcommunicatie www.amphia.nl Conservatieve behandeling van lage rugklachten Wervelkolom Orthopedie Inleiding Deze folder geeft u meer informatie over uw lage rugklachten, welke
Nadere informatieDe Lage Rugpijn. 20 januari. De Gids naar een snel herstel van lage rugpijn!
De Lage Rugpijn 20 januari 2015 Lage rugpijn is de meest voorkomende klacht in het bewegend functioneren. Dit beknopte boek over lage rugpijn geeft je alle basis informatie met betrekking tot wat het inhoud,
Nadere informatieConservatieve behandeling van lage rugklachten
Conservatieve behandeling van lage rugklachten Wervelkolom Orthopedie Inleiding Deze folder geeft u meer informatie over uw lage rugklachten, welke u met uw behandelend orthopeed besproken heeft. Anatomie
Nadere informatieAuteur(s): J.H.C. Vuurmans Titel: Was het wel de hernia? Jaargang: 26 Jaartal: 2008 Nummer: 5 Oorspronkelijke paginanummers:
Auteur(s): J.H.C. Vuurmans Titel: Was het wel de hernia? Jaargang: 26 Jaartal: 2008 Nummer: 5 Oorspronkelijke paginanummers: 192-197 Deze online uitgave mag, onder duidelijke bronvermelding, vrij gebruikt
Nadere informatieDia 1. Dia 2. Dia 3. De kinderrug: meer dan zomaar een wervelbrug. Wat is krom, wat is recht? Wat doet pijn? Wat is krom en pijnlijk
Dia 1 De kinderrug: meer dan zomaar een wervelbrug Dr Kristof Fabry UZA- ZNA paola kinderziekenhuis Antwerpen Dia 2 Wat is krom, wat is recht? Wat doet pijn? Wat is krom en pijnlijk Dia 3 Posturale problemen
Nadere informatieLagerugklachten met pijn in het linkerbeen en de linkervoet bij een 70-jarige man
15 2 Lagerugklachten met pijn in het linkerbeen en de linkervoet bij een 70-jarige man Koos van Nugteren Introductie Pijn in een been kan allerlei oorzaken hebben. Hij kan veroorzaakt worden door een aandoening
Nadere informatieInhoud. Koos van Nugteren. Koos van Nugteren. Koos van Nugteren. Jef Michielsen. Jef Michielsen VII. 1 Inleiding... 1
VII Inhoud 1 Inleiding............................................................................. 1 1.1 Anatomie............................................................................. 2 1.2 Thoracale
Nadere informatieDe hand en pols Sport en peesletsels Gertjan Schmitz
De hand en pols Sport en peesletsels 02.06.2018 Gertjan Schmitz Inhoud Voetbal Volleybal/korfbal/basketbal Wielrennen en mountainbiken Tennis en badminton Golf Skiën Boxen 2 Voetbal Letsels ontstaan door
Nadere informatieMultidisciplinaire samenwerking rugklachten
Multidisciplinaire samenwerking rugklachten Mark Havinga Spinaalchirurg Doel voordracht Betere integratie eerste en tweede lijn Multidisciplinair met name ook in 1 e lijn Voorstel voor handvaten screening
Nadere informatieMevrouw B., 72 jaar, komt bij u omdat ze in de Libelle iets heeft gelezen over botontkalking.
Casusschets 1 Mevrouw B., 72 jaar, komt bij u omdat ze in de Libelle iets heeft gelezen over botontkalking. Vraag 1: welke anamnestische punten zijn van belang om al dan niet tot een DEXA over te gaan?
Nadere informatieINLEIDING TOT DE INTERVENTIONELE PIJNTHERAPIE DOELSTELLING WAT IS INTERVENTIONELE PIJNBESTRIJDING? IPM ONDER RADIOSCOPIE BART MORLION
LES 2: INLEIDING TOT DE INTERVENTIONELE PIJNTHERAPIE DOELST ELLING Kennis van de basisprincipes van interventionele pijntherapie Inzicht in de rol, vaardigheden en competenties van de anesthesioloog in
Nadere informatieInspectie, anatomische structuren en palpatie liggend
Inleiding tot het orthopedisch onderzoek 1 2.3. ENKEL EN VOET 2.3.1. Inspectie in staande houding m. gastrocnemius Calcaneum Valgushoek achillespees met hiel Malleolus medialis en lateralis Lengtegewelf
Nadere informatiePak die rugklachten aan bij de basis!
Pak die rugklachten aan bij de basis! Zorg voor een goed fundament! Ingrid Janssen Sportpodotherapeut Manueel therapeut Praktijk Profysic te Einhoven SMA Mediweert te Weert Bottom up of top down!?!? Wat
Nadere informatieFysische geneeskunde en revalidatie
Fysische geneeskunde en revalidatie Musculoskeletale aandoeningen Roeland Lysens, Koen Peers Acco Leuven / Den Haag Inhoud Inleiding. De plaats van de discipline fysische geneeskunde en revalidatie in
Nadere informatieLAGE RUGPIJN JUISTE PATIENT OP DE JUISTE PLEK STIJN SCHRETLEN MANAGING CONSULTANT MEDTRONIC INTEGRATED HEALTH SOLUTIONS
LAGE RUGPIJN JUISTE PATIENT OP DE JUISTE PLEK STIJN SCHRETLEN MANAGING CONSULTANT MEDTRONIC INTEGRATED HEALTH SOLUTIONS RUGPIJN HEEFT GROTE IMPACT IN NEDERLAND ~2 MILJOEN NEDERLANDERS HEBBEN LAST VAN RUG/NEKPIJN
Nadere informatieFYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN.
FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met LAGE RUGPIJN. RugNetwerk Twente Januari 2016, blok 5, Gerard Koel. Klachten (LRP) Disfuncties / stoornissen Beperkte activiteiten - WAT ZIJN DE RELATIES?
Nadere informatieScreening van rug- en nekklachten Wervelkolom Centrum
Screening van rug- en nekklachten Wervelkolom Centrum Bij het Wervelkolom Centrum van HMC (Haaglanden Medisch Centrum) kunt u terecht voor rug- en nekklachten. Bij de behandeling van rug- en nekklachten
Nadere informatieFrequent optredende nek- en rugklachten bij een 23-jarige hockeyster
13 Frequent optredende nek- en rugklachten bij een 3-jarige hockeyster Koos van Nugteren K. van Nugteren, D. Winkel (Red.), Onderzoek en behandeling van de thorax, DOI 10.1007/978-90-368-0489-9_, 013 Bohn
Nadere informatieNeurologie en Neurochirurgie. Rughernia.
Neurologie en Neurochirurgie Rughernia www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl NEU030 / Rughernia / 17-09-2018 2 Rughernia U bent doorverwezen naar
Nadere informatieAspecifieke lage rugklachten
Aspecifieke lage rugklachten Orthopedie alle aandacht Chronisch aspecifieke lage rugpijn Veel mensen hebben pijn onderin de rug. Van de westerse bevolking krijgt 60 tot 90% ten minste een keer in het leven
Nadere informatiePIJNDAGEN. programma. een nieuwe praktijk. nieuw richtlijnen boek. 25 en 26 november Den Bosch
PIJNDAGEN 25 en 26 november 2016 - Den Bosch nieuw richtlijnen boek een nieuwe praktijk programma congrescommissie Michiel Bijkerk Koen van Boxem Lars Elzinga Jan Willem Kallewaard Kenneth van Tilburg
Nadere informatieWat u dient te weten over lage rugpijn
Wat u dient te weten over lage rugpijn Peter Goossens MSc, master na master manuele therapie Vrije Universiteit Brussel Skillsdocent SOMT master opleiding manuele therapie te Amersfoort NL Praktijk te
Nadere informatieITDD intake. Algemeen Patientcode. Patientgegevens Patiëntnummer kliniek (bijv. ZIS-code) Behandelaars Naam anesthesiolo(o)g(en)
ITDD intake Patientcode Patientgegevens Patiëntnummer kliniek (bijv. ZIS-code) Geslacht (1) man (2) vrouw Geboortedatum Behandelaars Naam anesthesiolo(o)g(en) Naam revalidatiearts(en) ziekenhuis Naam revalidatiearts(en)
Nadere informatieSlaapproblemen en vermoeidheid bij een neurologische aandoening
Slaapproblemen en vermoeidheid bij een neurologische aandoening Annelies Dalman, neuroloog Jaarvergadering CVA, MS en Parkinson 4 april 2016 Slaap en vermoeidheid Inleiding Slaap Vermoeidheid MS en slaap
Nadere informatieFactsheet Indicatoren Lage Rug Hernia of Stenose Chirurgie (DSSR 2) 2016
Factsheet en Lage Rug Hernia of Stenose Chirurgie (DSSR 2) 2016 Registratie gestart: 2014 Inclusie en Exclusie criteria - Lage Rug Hernia of Stenose Chirurgie Inclusie: Alle patiënten met een lumbale wervelkolomaandoening
Nadere informatieHoogenergetisch trauma Wervelletsels kunnen ook voorkomen na val van een paard of van een huishoudtrapje
Gerian Huitema orthopedisch chirurg Komen minder vaak voor dan letsels van het perifere skelet Leiden tot aanzienlijke invaliditeit en de slechtste functionele uitkomsten (Hu et al 1996, Fisher et al 2006).
Nadere informatieInhoud. Patty Joldersma. Koos van Nugteren. Patty Joldersma. 1 Inleiding: de knieprothese... 1
Inhoud 1 Inleiding: de knieprothese.... 1 1.1 Ontwikkeling van de totale knieprothese... 2 1.2 Moderne typen knieprothesen.... 2 1.2.1 Gecementeerde versus ongecementeerde knieprothese.... 4 1.2.2 Cruciate
Nadere informatieDutch Spine Surgery Registry DSSR
pagina 1 Dutch Spine Surgery Registry DSSR Vetgedrukte items zijn verplicht Lumbale wervelkolom - Ongeïnstrumenteerd, versie: 2015-6-1 - v3.0.0 Identificatie Het BSN-nummer bestaat uit 9 cijfers, inclusief
Nadere informatie