Immunologische verschijnselen als eerste uiting van het myelodysplastisch syndroom
|
|
- Marleen Wouters
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Klinische lessen Immunologische verschijnselen als eerste uiting van het myelodysplastisch syndroom r.s.van rijn, s.wittebol, a.d.graafland en m.h.h.kramer Dames en Heren, Het myelodysplastisch syndroom (MDS) is een veelvoorkomende hematologische aandoening, die wordt gekenmerkt door een cytopenie van 1 of meer cellijnen in het perifere bloed, een normo- of hypercellulair beenmerg met dysplastische veranderingen van tenminste 2 cellijnen en risico op transformatie naar een acute myeloïde leukemie. In 1995 werd in dit tijdschrift een overzicht gegeven van inzichten in de pathogenese en de behandeling van deze aandoening. 1 Volgens de Frans- Amerikaans-Britse (FAB)-classificatie (onlangs is door de WHO een nieuwe classificatie voorgesteld, 2 die MDS-subtypen beter in verband brengt met de prognose (tabel); in dit artikel gaan wij echter nog uit van de huidige classificatie) kan een MDS worden onderverdeeld in 5 subtypen, gebaseerd op morfologische kenmerken van het beenmerg (zie de tabel). 3 Patiënten presenteren zich meestal met een afwijkend bloedbeeld of met symptomen van anemie, bloedingen of recidiverende infecties, maar niet altijd. Wij beschrijven in deze les 2 patiënten die zich presenteerden met een vasculitis. Bij het optreden van dergelijke immunologische verschijnselen denkt men in de praktijk meestal niet aan een onderliggend MDS. Het tijdig onderkennen is echter van belang voor de verdere behandeling en prognose. Patiënt A, een 77-jarige man, presenteerde zich op de polikliniek Dermatologie met rood-blauwe, vast aanvoelende afwijkingen aan de vingertoppen van beide handen. Zijn voorgeschiedenis vermeldde, behoudens hypertensie, geen bijzonderheden. Bij lichamelijk onderzoek werden geen verdere afwijkingen gevonden. Laboratoriumonderzoek toonde een geringe normocytaire anemie (Hb: 7,4 mmol/l), een trombocytopenie ( /l) en een normaal leukocytengetal (5, /l) met een opvallende monocytose (2, /l) bij de differentiatie. Naar aanleiding van dit afwijkende bloedbeeld werd patiënt verwezen naar de internist, die nader onderzoek verrichtte. De uitslagen van lever- en nierfunctievariabelen, lactaatdehydrogenase (LDH), urinesediment, vitamine B 12 en foliumzuur waren niet afwijkend. Ziekenhuis Eemland, locatie De Lichtenberg, afd. Interne Geneeskunde, Amersfoort. Mw.R.S.van Rijn, assistent-geneeskundige (thans: Universitair Medisch Centrum, afd. Interne Geneeskunde, Postbus , 3508 GA Utrecht); S.Wittebol en dr.m.h.h.kramer, internisten-hematologen; A.D.Graafland, internist-intensivist. Correspondentieadres: mw.r.s.van Rijn (rsvanrijn@hotmail.com). Het eiwitspectrum liet een hypergammaglobulinemie zien (28%; normaal: 11-22). Bij immuunelektroforese werd een polyklonale toename van IgG gezien van 27,6 g/l (normaal: 8,1-16,9). In het serum werden circulerende immuuncomplexen aangetoond. De titers van antinucleaire antilichamen (ANA), anti-dubbelstrengs-dna- (anti-dsdna)-antilichamen, reumafactoren (RF-IgA en -IgM) en cryoglobulinen waren niet verhoogd. De uitslag van perinucleaire antineutrofiele cytoplasmatische antilichamen (p-anca) was dubieus positief. Cytologisch onderzoek van beenmerg (figuur 1) en onderzoek van een botbiopt toonden een hypercellulair beeld met een lichte megakaryocytose, gekenmerkt door een sterke polymorfie en opvallend dysplastische micro-megakaryocyten, een toegenomen erytropoëse met lichte dysplasie, ontkorrelde myelo- en granulocyten, sommige met een Pelger-Huet-anomalie (myeloblasten: 7,5%; monocyten: 14%) en een diffuse toename van reticulinevezels. Histologisch onderzoek van de huidafwijkingen toonde een sterk versmalde en oedemateus veranderde epidermis, waaronder een vrijwel verdwenen basale laag en in de dermis een dicht infiltraat van histiocyten, plasmacellen en uitgebreide erytrocytaire extravasaten. Immuunfluorescentie van de huid liet een granulaire afzetting van complement langs de epidermale basaalmembraan zien, negatief voor IgA. De diagnose luidde MDS van het type chronische myelomonocytenleukemie (CMMoL) in combinatie met een leukocytoclastische vasculitis van de huid. Na deze diagnose werd gestart met prednison 60 mg per dag per os. Binnen enkele weken verdwenen de afwijkingen aan de vingertoppen geheel. Bij verminderen van de prednison vlamde het beeld echter weer op, zodat een onderhoudsbehandeling van 15 mg prednison per dag noodzakelijk was. Vijf jaar later ontwikkelden zich bij patiënt talrijke livide, rode, geïndureerde afwijkingen aan de benen, waarvan het biopt een erythema elevatum diutinum liet zien (dit is een leukocytoclastische vasculitis die langzaam fibrotisch geneest). Hierop werd dapson mg per dag aan de medicatie toegevoegd, met goed resultaat. Complicaties van de behandeling waren: een pneumonie, waarbij geen verwekker werd vastgesteld (1 jaar na de eerste presentatie), een herpes-zosterinfectie (na 5 jaar) en een ernstige osteoporose. Vanaf vier maanden na het begin van de behandeling met dapson had patiënt een progressieve anemie, waarvoor hij bloedtransfusies ontving. Patiënt B, een 66-jarige man, werd door de huisarts verwezen naar de Spoedeisende Hulp in verband met sinds Ned Tijdschr Geneeskd augustus;145(32) 1529
2 Classificatie van subtypen van het myelodysplastisch syndroom Frans-Amerikaans-Britse (FAB)-classificatie 1 1. refractaire anemie (RA) 2. refractaire anemie met ringsideroblasten (RARS) 3. refractaire anemie met te veel ( excess ) blasten (RAEB) 4. refractaire anemie met te veel blasten in transformatie (RAEB-t) 5. chronische myelomonocytenleukemie (CMMoL) volgens nieuw WHO-voorstel 1. refractaire anemie met of zonder ringsideroblasten (RA/ RARS) 2. refractaire cytopenie met dysplasie in meerdere cellijnen ( multilineage dysplasia ) (RCMD) 3. refractaire anemie met te veel blasten (RAEB) 4. 5q -syndroom 1 dag ontstane niet-jeukende, petechiale afwijkingen op beide onderbenen, gegeneraliseerde spierpijn en koorts. Patiënt had al enkele maanden klachten van moeheid en algehele malaise. Zijn voorgeschiedenis vermeldde geen bijzonderheden. Hij gebruikte geen medicatie. Bij lichamelijk onderzoek zagen wij een matig zieke man met een temperatuur van 38,2 C. Er waren geen verdere afwijkingen. Laboratoriumonderzoek toonde een normocytaire anemie (Hb: 4,7 mmol/l) met een normaal aantal trombocyten en leukocyten. Het perifere bloedbeeld liet een sterk dysplastische erytro- en granulopoëse zien met vele fragmentocyten (10 per gezichtsveld met een 40 objectief) en 12% blasten. De concentratie C-reactief proteïne (CRP) was sterk verhoogd (200 mg/l). De nierfunctie was gestoord (plasmacreatinine: 147 µmol/l). Het urinesediment bevatte 1-5 leukocyten en 5-15 erytrocyten, geen cilinders. Er was een proteïnurie van 0,9 g/ 24 h. Leverfunctievariabelen, LDH en eiwitspectrum waren niet afwijkend. Op de thoraxfoto waren geen afwijkingen te zien (figuur 2a). Beenmergaspiraat (figuur 3) en botbiopt waren uiterst celrijk met een opvallende hyperplasie van de myeloïde reeks, een sterke dysplasie in zowel erytro- als granulopoëse, 7,5% blasten en een opvallende eosinofilie. Een biopt van de huidafwijkingen met aanvullende immuunfluorescentieonderzoek liet het beeld zien van purpura met fijn-granulaire deposities van IgM en complement ter hoogte van de basaalmembraan en ook subepidermaal met verdikte vaatjes en perivasculaire extravasatie van fibrinogeen. De diagnose luidde MDS-type refractaire anemie met te veel blasten (RAEB) in combinatie met vasculitis van de huid, waarvoor een expectatief beleid werd gehanteerd. In de dagen na opname kreeg patiënt progressieve hoestklachten met hemoptoë, koorts tot 39,5 C en dyspnoe. De thoraxfoto, 3 dagen na de foto bij opname (zie figuur 2b), liet nu een diffuus, verdicht interstitieel beeld zien promyelocyt monocyt plasmacel blast figuur 1. Beenmergcytologiepreparaat van patiënt A met het beeld van een chronische myelomonocytenleukemie (May- Grünwald-Giemsa-kleuring, 1600 maal vergroot) Ned Tijdschr Geneeskd augustus;145(32)
3 a b c figuur 2. Thoraxröntgenfoto s van patiënt B: (a) foto bij opname zonder afwijkingen; (b) foto 3 dagen later met diffuus, verdicht interstitieel beeld in beide longen; (c) foto gemaakt op de afdeling Intensive Care, 3 dagen na het begin van methylprednisolonbehandeling intraveneus: zeer sterke vermindering van de afwijkingen. van beide longen. Bronchoalveolaire lavage (BAL) leverde Candida albicans op (1+) en was negatief voor andere micro-organismen. Pragmatisch werd gestart met erytromycine en fluconazol, beide intraveneus. Directe antigeentests op cytomegalovirus (CMV) en Legionella waren negatief. Pneumocystis carinii werd in de BALvloeistof niet gezien. Aanvullend immunologisch onderzoek gaf echter afwijkende uitslagen: ANA: positief; complement: verlaagd (C3: 0,55 g/l (normaal: 1,24-2,25); C4: 0,05 g/l (normaal: 0,13-0,32); Clq: 27% (normaal: ); CH 50 : 26% (normaal: )); p-anca: positief, waarbij de ELISA negatief was voor antiproteïnase 3 en positief was voor myeloperoxidase. Antiglomerulairebasaalmembraanantistoffen, anti-dsdna-antistoffen, c- ANCA, circulerende immuuncomplexen en cryoglobulinen waren niet aantoonbaar. monocyt erytroblast mogelijk fragmentocyten erytroblast met kerninsluitsels figuur 3. Beenmergcytologiepreparaat van patiënt B met het beeld van een myelodysplastisch syndroom, type refractaire anemie, met te veel blasten (May-Grünwald-Giemsa-kleuring, 1600 maal vergroot). Ned Tijdschr Geneeskd augustus;145(32) 1531
4 Diezelfde dag verslechterde de toestand van patiënt zeer snel en werd hij overgeplaatst naar de afdeling Intensive Care voor beademing. Gezien het sterke vermoeden van een microscopische polyangiitis met longbloedingen werd gestart met methylprednisolon 1 g per dag intraveneus. Twaalf uur later was patiënt koortsvrij. Drie dagen later waren de afwijkingen op de thoraxfoto zeer sterk verminderd (zie figuur 2c) en werd overgegaan op prednison 60 mg per dag. Na 1 week kon patiënt worden teruggeplaatst naar de afdeling. Tijdens een vlot herstel werd de prednison vervolgens in enkele weken verminderd tot 20 mg per dag per os. De huidafwijkingen waren geheel verdwenen en de nierfunctie was volledig genormaliseerd. Virusserologische uitslagen waren negatief voor CMV, Epstein-Barr-virus, hepatitis B en C en Mycoplasma pneumoniae. Wij concludeerden dat patiënt leed aan een MDS-RAEB in combinatie met een microscopische polyangiitis van longen, nieren en huid. Hij ging in redelijke conditie naar huis. Na volledig lichamelijk herstel zou hij in aanmerking zijn gekomen voor intensieve chemotherapeutische behandeling van de myelodysplasie. Voordat deze kon plaatsvinden, ontwikkelde zich echter een secundaire acute myeloïde leukemie, waarvoor patiënt palliatieve behandeling kreeg. Immunologische verschijnselen bij hematologische maligniteiten zijn vooral bekend van (non-)hodgkin-lymfomen en harige-cellenleukemie. Minder bekend is de relatie met MDS. In 1981 werd voor het eerst een ziektegeschiedenis beschreven van een patiënt met MDS en een vasculitis. 4 In de afgelopen jaren zijn diverse onderzoeken gepubliceerd waarin deze relatie werd aangetoond. 5-8 Het grootste onderzoek werd in 1995 uitgevoerd. 8 Hierin werden retrospectief bij 30 van 221 MDSpatiënten (14%) immunologische verschijnselen vastgesteld. Deze verschijnselen konden worden verdeeld in 3 groepen: acute systemische vasculitis (18/30 = 60%), chronische of geïsoleerde auto-immuunaandoeningen (11/30 = 37%) en klassieke bindweefselziekten (5/30 = 17%). Meest voorkomende verschijnsel is een geïsoleerde vasculitis van de huid (circa 48%) Een systemische vasculitis met als onderdeel van het beeld interstitiële longafwijkingen, zoals bij patiënt B, heeft meestal een ernstig beloop met respiratoire insufficiëntie en multiorgaanfalen en gaat gepaard met een hoge sterfte. 8 Immunologische markers worden bij circa 30% van de MDS-patiënten in het serum aangetoond. 8 9 Dit is echter niet significant verhoogd ten opzichte van de normale populatie. Wel worden in de literatuur bij CMMoLpatiënten ten opzichte van de normale populatie significant verhoogde percentages polyklonaal serum-igg (66%) en autoantilichamen (53%) beschreven. 910 Hoewel immunologische verschijnselen niet meer lijken voor te komen bij een CMMoL, is er wel een additionele activatie van het humorale immuunsysteem bij dit MDSsubtype, waarschijnlijk uitgaande van dysplastische monocyten. 6 Het is onbekend hoe de relatie van MDS en immunologische aandoeningen totstandkomt. Diverse stoornissen in de cellulaire regulatie van het immuunsysteem zijn bij MDS aangetoond, onder andere een verlaagd absoluut aantal T-helpercellen, een verminderde functie van natural killer -cellen met een verminderde productie van interferon-α en een abnormaal monocyt-macrofaagsysteem Deze immuundysregulatie zou vooraf kunnen gaan of zelfs kunnen predisponeren voor het ontstaan van een klonale hematologische aandoening. 8 De recentste inzichten in de pathogenese van MDS geven vooral aanwijzingen voor een accumulatie van genetische defecten in de pluripotente stamcellen als uitgangspunt voor stromale veranderingen, een verhoogde apoptose in het beenmerg en een disfunctionele T-celactivatie (M.Delforge, schriftelijke mededeling, 2000). De prognostische consequentie van de combinatie van immunologische verschijnselen en MDS hangen af van de ernst van de immunologische aandoening. In een retrospectief onderzoek was de mediane overleving van de groep met immunologische verschijnselen ten opzichte van de totale groep MDS-patiënten minder: 9 maanden (uitersten: 1-143) versus 25 maanden (3,5-142). 12 Hierbij was er geen verschil in de verdeling van MDS-subtypen tussen beide groepen. Soms bleek het optreden van immunologische verschijnselen bovendien samen te gaan met een snelle progressie naar acute leukemie (< 4 maanden) De behandeling van MDS hangt af van de aanwezige biologische risicofactoren, de conditie en de leeftijd van de patiënt. Patiënten met een MDS met laag risico op transformatie naar acute leukemie worden over het algemeen palliatief behandeld, bijvoorbeeld met bloedtransfusie. Patiënten met een MDS met hoog risico op transformatie worden in toenemende mate met intensieve chemotherapie behandeld, eventueel in combinatie met autologe of allogene stamceltransplantatie. Het verdient aanbeveling om deze vorm van therapie in protocollair verband uit te voeren (bijvoorbeeld volgens de Stichting Hematologie-Oncologie voor Volwassenen Nederland of European Organization for Research and Treatment of Cancer). Immuunsuppressiva vormen in geval van met MDS samengaande immunologische aandoeningen de behandeling van eerste keuze. De respons op corticosteroïden is meestal goed, waarbij doseringen variëren van prednison 1-2 mg/kg/dag oraal tot hoge doses methylprednisolon intraveneus Onderhoudsbehandeling is vaak noodzakelijk (meestal met prednison oraal) en voorzichtigheid is dan geboden ten aanzien van het verhoogde infectierisico. Een opvallende observatie binnen de groepen met corticosteroïden behandelde patiënten is dat naast het effect op de immunologische verschijnselen ook een effect werd gezien op de myelodysplasie zelf. Bij gemiddeld 20% van de MDS-patiënten werd een hematologische respons gezien met bij 4 patiënten een normalisatie van het perifere bloedbeeld en bij 1 patiënt zelfs een complete cytogenetische remissie In het laatste onderzoek hadden de patiënten met een hematologische respons daarbij een significant langere overleving dan de patiënten die deze respons niet vertoonden: 59 maanden (uitersten:1-143) versus 9 maanden (1-102). 12 De door ons besproken patiënten hadden geen 1532 Ned Tijdschr Geneeskd augustus;145(32)
5 hematologische respons op de behandeling met corticosteroïden. Dames en Heren, de beschreven patiënten hadden een vasculitis als eerste klinische uiting van een MDS. MDS gaat in 10-14% van de gevallen samen met immunologische verschijnselen Dit beeld lijkt gepaard te gaan met een slechtere prognose. 12 Immuunsuppressiva vormen de behandeling van eerste keuze. Hierbij kan tevens een hematologische respons optreden, en deze gaat samen met een langere overleving Het is voor de arts van belang om bij een patiënt met een immunologische aandoening bedacht te zijn op de mogelijkheid van een onderliggende MDS. Aan dit artikel werd een bijdrage geleverd door mw.dr.c.d. Kooijman, patholoog, mw.r.reuvekamp, analist, en A.Jutte, medisch fotograaf. abstract Immunological phenomena as an initial expression of myelodysplastic syndrome. Two patients, men aged 77 and 66 years, presented with a vasculitis. Due to an abnormal blood smear they were referred to the internist, who subsequently diagnosed a myelodysplastic syndrome (MDS). They were initially treated with a high dose of corticosteroids and this dosage later became a maintenance dose. Immunological phenomena occur in 10-14% of MDS patients and seem to have a poor prognosis. Most patients respond well to treatment with corticosteroids. Occasionally, favourable haematological responses to corticosteroid therapy are seen, although this was not the case in the two patients described. When patients present with an immunological disorder, such as a vasculitis or an autoimmune disease, it is important to be aware of the possibility of an underlying MDS. literatuur 1 Soepenberg O, Weimar IS, Oei LT, Von dem Borne AEGKr, Huijgens PC, Gerritsen WR. Het myelodysplastisch syndroom; nieuwe inzichten in pathogenese en behandeling. Ned Tijdschr Geneeskd 1995;139: Harris NL, Jaffe ES, Diebold J, Flandrin G, Muller-Hermelink HK, Vardiman J, et al. World Health Organization classification of neoplastic diseases of the hematopoietic and lymphoid tissues: report of the Clinical Advisory Committee meeting Airlie House, Virginia, November J Clin Oncol 1999;17: Bennett JM, Catovsky D, Daniel MT, Flandrin G, Galton DAG, Gralnick HR, et al. Proposals for the classification of the myelodysplastic syndromes. Br J Haematol 1982;51: Dreyfus B, Vernant JP, Wechsler J, Imbert M, De Prost Y, Reyes F, et al. Anémie réfractaire avec excès de myéloblastes et vascularité cutanée. Nouv Ref Fr Hematol 1981;23: Castro M, Conn DL, Su WPD, Garton JP. Rheumatic manifestations in myelodysplastic syndromes. J Rheumatol 1991;18: George SW, Newman ED. Seronegative inflammatory arthritis in the myelodysplastic syndromes. Semin Arthritis Rheum 1992;21: Billström R, Johansson H, Johansson B, Mitelman F. Immune-mediated complications in patients with myelodysplastic syndromes clinical and cytogenetic features. Eur J Haematol 1995;55: Enright H, Jacob HS, Vercellotti G, Howe R, Belzer M, Miller W. Paraneoplastic autoimmune phenomena in patients with myelodysplastic syndromes: response to immunosuppressive therapy. Br J Haematol 1995;91: Mufti GJ, Figes A, Hamblin TJ, Oscier DG, Copplestone JA. Immunological abnormalities in myelodysplastic syndromes. I. Serum immunoglobulins and autoantibodies. Br J Haematol 1986; 63: Solal-Celigny P, Desaint B, Herrera A, Chastang C, Amar M, Vroclans M, et al. Chronic myelomonocytic leukemia according to the FAB classification: analysis of 35 cases. Blood 1984;63: Symeonidis A, Kourakli A, Katevas P, Perraki M, Tiniakou M, Matsouka P, et al. Immune function parameters at diagnosis in patients with myelodysplastic syndromes: correlation with the FAB classification and prognosis. Eur J Haematol 1991;47: Enright H, Miller W. Autoimmune phenomena in patients with myelodysplastic syndromes. Leuk Lymphoma 1997;24: Aanvaard op 14 maart 2001 Commentaren De aterme stuitligging: keus voor keizersnede f.j.m.e.roumen en j.g.nijhuis Onlangs werden de resultaten gepubliceerd van de zogenaamde Term breech trial (TBT), een grootschalig gerandomiseerd onderzoek naar de veiligste wijze van geboorte van een geselecteerde groep aterme kinderen in stuitligging. 1 Aan dit onderzoek namen 121 centra uit 26 landen deel, waaronder het Atrium Medisch Centrum te Heerlen. De ene helft van de deelnemende Atrium Medisch Centrum, afd. Verloskunde en Gynaecologie, Henri Dunantstraat 5, 6419 PC Heerlen. Dr.F.J.M.E.Roumen, gynaecoloog. Academisch Ziekenhuis, afd. Verloskunde en Gynaecologie, Maastricht. Prof.dr.J.G.Nijhuis, gynaecoloog. Correspondentieadres: dr.f.j.m.e.roumen (roumenfj@knmg.nl). Zie ook de artikelen op bl en landen had een hoog perinataal sterftecijfer (PMR > 20:1000), de andere helft een laag (PMR 20:1000). In het onderzoek konden alle aterme zwangeren met één levend kind in stuitligging geïncludeerd worden bij wie geen contra-indicaties voor een vaginale baring aanwezig werden geacht. Via een telefonische computerdienst werden de vrouwen gerandomiseerd in een groep die een geplande keizersnede zou ondergaan (geplande- SC-groep) en een groep die een vaginale baring mocht proberen (geplande-vb-groep). Ned Tijdschr Geneeskd augustus;145(32) 1533
Myelodysplastisch syndroom
Inwendige geneeskunde Myelodysplastisch syndroom www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl INW022 / Myelodysplastisch syndroom / 20-07-2013 2 Myelodysplastisch
Nadere informatieMyelodysplastisch syndroom
Myelodysplastisch syndroom Dr. A.H.E. Herbers Hematoloog-Oncoloog 7 februari 2018 Myelodysplastisch syndroom Masterclass 7/2/18 Myelodysplastisch syndroom= MDS Opbouw presentatie: Meeste informatie is
Nadere informatieMaligne hematologie. Asia Ropela, internist-oncoloog St.Jansdal ziekenhuis 22 maart 2014
Maligne hematologie Asia Ropela, internist-oncoloog St.Jansdal ziekenhuis 22 maart 2014 Indeling Leukemie acuut AML (acute myeloïde leukemie) ALL (acute lymfoïde leukemie) chronisch CML (chronische myeloïde
Nadere informatieMYELODYSPLASTISCH SYNDROOM. Wat is Myelodysplastisch Syndroom (MDS)?
MYELODYSPLASTISCH SYNDROOM Wat is Myelodysplastisch Syndroom (MDS)? De benaming Myelodysplastisch Syndroom (MDS), ook wel myelodysplasie genoemd, staat voor een groep van beenmergstoornissen waarbij de
Nadere informatiePresentatie Een 24-jarige vrouw presenteert zich met hypermenorrhoea, veel hematomen en bloedneuzen. Haar vorige menstruatie verliep normaal.
CASUS 2 Presentatie Een 24-jarige vrouw presenteert zich met hypermenorrhoea, veel hematomen en bloedneuzen. Haar vorige menstruatie verliep normaal. Lichamelijk onderzoek Bleek, veel hematomen, veel bloed
Nadere informatieMyelodysplasie. Ellen Kramer, Isala Zwolle 7 maart 2013
Myelodysplasie Ellen Kramer, Isala Zwolle 7 maart 2013 WHO, afgrenzing met andere beelden Kenmerken van MDS, algemeen Beenmerg cellulariteit doorgaans toegenomen, soms normocellulair, soms hypocellulair
Nadere informatieKlinische Dag NVvH 2 oktober 2014 Disclosure belangen M. Roeven
Klinische Dag NVvH 2 oktober 2014 Disclosure belangen M. Roeven Geen (potentiële) belangenverstrengeling Azacitidine, een gekke oorzaak van crazy paving M. Roeven; M. Cruijsen; W. van der Velden, Casus
Nadere informatieMyelodysplastisch syndroom
Myelodysplastisch syndroom Regionale richtlijn IKW, Versie: 1.1 Laatst gewijzigd: 11-02-2002 Methodiek: Consensus based Verantwoording: Regionale tumorwerkgroep haemato-oncologie Inhoudsopgave Algemeen...1
Nadere informatiePrognostische toepassing van flowcytometrie bij het myelodysplastisch syndroom
Workshop Flowcytometrie in MDS 5 september 2012 Prognostische toepassing van flowcytometrie bij het myelodysplastisch syndroom Canan Alhan VU Medisch Centrum Cancer Center Amsterdam Klinische prognostische
Nadere informatieEpoëtine +/- hematopoëtische groeifactoren bij myelodysplastische syndromen
Epoëtine +/- hematopoëtische groeifactoren bij myelodysplastische syndromen Toelichting Mede op grond van internationale richtlijnen (Bowen et al., 2003) worden erytropoëse stimulerende groeifactoren (epoëtine-α,
Nadere informatieAcute myeloïde leukemie. Dimitri A. Breems, MD, PhD Internist-Hematoloog Ziekenhuis Netwerk Antwerpen
Acute myeloïde leukemie Dimitri A. Breems, MD, PhD Internist-Hematoloog Ziekenhuis Netwerk Antwerpen Normale bloedcelvorming Acute myeloïde leukemie (AML) Klonale proliferatie van immature hematopoëtische
Nadere informatieIs er een rol voor het gebruik van Immunoglobulinen bij CML? M. Roeven Canisius Wilhemina Ziekenhuis Nijmegen
Is er een rol voor het gebruik van Immunoglobulinen bij CML? M. Roeven Canisius Wilhemina Ziekenhuis Nijmegen Opbouw Casus Bespreking literatuur Hypothesen met betrekking tot casus Voorgeschiedenis: 1957
Nadere informatieVan sepsis tot orgaanfalen
Van sepsis tot orgaanfalen Hoe een infectie uit de hand kan lopen in neutropene patiënten 21 januari 2015 J.C. Regelink, internist hematoloog 4 th Nursing Symposoim Inhoud Historie Begrippen Sepis en orgaanfalen
Nadere informatieMyelo-Dysplastisch Syndroom
Myelo-Dysplastisch Syndroom 1938 Refractory anemia, Rhoades 1949 Chronic erythremic myelosis, Dameshek 1963 Smoldering acute leukemia, Rheingold 1973 Pre-leukemic syndrome, Saarni 1982 Myelodysplastic
Nadere informatieJuveniele myelomonocytaire leukemie. Andrica de Vries
Juveniele myelomonocytaire leukemie Andrica de Vries CMMol bij kinderen, anders dan bij volwassenen? Andrica de Vries Casus 2 jaar oud meisje Symptomen: moeheid, recidiverende infecties, bleek, hepatosplenomegalie
Nadere informatieINFOBLAD MYELODYSPLASTISCH SYNDROOM (MDS)
INFOBLAD MYELODYSPLASTISCH SYNDROOM (MDS) Stichting Contactgroep Leukemie, najaar 2008 De Stichting Contactgroep Leukemie brengt (ex) leukemiepatiënten en hun naasten met lotgenoten in contact, informeert
Nadere informatieSynergie: cytologie+immunologie+histologie
Synergie: cytologie+immunologie+histologie Grieks: synergia,samenwerking De meeropbrengst die ontstaat bij het samengaan van delen ten opzichte van de som van die delen. Wikepedia Wat is de meeropbrengst
Nadere informatieKlinische Dag. 3 oktober 2013 Disclosure belangen spreker. (potentiële) belangenverstrengeling
Klinische Dag 3 oktober 2013 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Papiloedeem als eerste presentatie van het POEMS syndroom Dieneke Breukink, ANIOS Interne Geneeskunde R.
Nadere informatieWHO classificatie AML RBM 15-januari 2009
WHO classificatie AML 2008 RBM 15-januari 2009 AML > 20% blasten in beenmerg of bloed uitzondering AML met t(8;21), inv(16),t(16;16) of t(15;17) Promonocyten worden bij de blasten gerekend AML with recurrent
Nadere informatieKlinische Dag NVvH 2 oktober 2014 Claudia Ootjers
Dhr O., 60 jaar Klinische Dag NVvH 2 oktober 2014 Claudia Ootjers Klinische Dag NVvH 2 oktober 2014 Disclosure belangen Claudia Ootjers Geen (potentiële) belangenverstrengeling Klinische Dag NVvH 2 Relevante
Nadere informatieDiagnose en classificatie van myelodysplastische syndromen volgens FAB- en WHO-classificatie in het UZ Leuven. Jan Rega 24/05/2011
Diagnose en classificatie van myelodysplastische syndromen volgens FAB- en WHO-classificatie in het UZ Leuven Jan Rega 24/05/2011 Inhoud 1. Definitie 2. Epidemiologie en etiologie 3. Kliniek 4. Diagnostiek
Nadere informatieModule n : workshop BC 202. Title : Dysplasia in MDS. Molecular Biology and Cytometry Course, May , Mol
Module n : workshop BC 202 Title : Dysplasia in MDS Lecturer : Jan Philippé Molecular Biology and Cytometry Course, May 7-8 2009, Mol Myelodysplasie (MDS) Heterogene groep verworven aandoeningen van de
Nadere informatieHet myelodysplastische syndroom: diagnostiek en risicoanalyse
O V E R Z I C H T S A R T I K E L E N Het myelodysplastische syndroom: diagnostiek en risicoanalyse Auteur Trefwoorden P.W. Wijermans Myelodysplastisch syndroom, WHO-classificatie, IPPS-risicoscore. Samenvatting
Nadere informatieEen patiente met acute leukemie Bloed en beenmerg Acute leukemie Chronische leukemie
Thema: Leukemie Een patiente met acute leukemie Bloed en beenmerg Acute leukemie Chronische leukemie Prof.dr. Hanneke C. Kluin-Nelemans Afdeling Hematologie Samenstelling van onstolbaar gemaakt bloed Bloedcellen
Nadere informatieNeoplastische proliferatie van mestcellen
Mastocytose 4580403 Mastocytose Neoplastische proliferatie van mestcellen Symptomen : Constitutioneel: moe gewichtsverlies koorts, zweten Huid (pruritus, urticaria, dermatografie) Buikpijn, GI-problemen,
Nadere informatiePneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden. Teske Schoffelen, arts-assistent IC
Pneumocystis jirovecii pneumonie Behandeling met corticosteroïden Teske Schoffelen, arts-assistent IC 28-02-2019 Casus Vrouw, 67 jaar Presentatie Koorts, niet-productieve hoest, dyspnoe Acuut hypoxisch
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING 146 Klinische en immunologische aspecten van pretransplantatie bloedtransfusies Inleiding Bloedtransfusies worden in de meeste gevallen gegeven aan patiënten die een tekort hebben
Nadere informatieWORKSHOP ANEMIE. een Maastrichtse aanpak. Michel van Gelder internist-hematoloog
WORKSHOP ANEMIE een Maastrichtse aanpak Michel van Gelder internist-hematoloog met dan aan: Sacha Zeerleder(hematoloog, AMC) & Arno Gingele(1 e jaarsaios, MUMC) Na deze Workshop ben je ONGETWIJFELD in
Nadere informatieGLOBAAL RAPPORT EXTERNE KWALITEITSEVALUATIE VOOR ANALYSEN KLINISCHE BIOLOGIE BEENMERGONDERZOEK
ISSN 0778-8363 FEDERALE OVERHEIDSDIENST, VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU COMMISSIE VOOR KLINISCHE BIOLOGIE DIENST VOOR LABORATORIA VAN KLINISCHE BIOLOGIE COMITE VAN DESKUNDIGEN
Nadere informatieBloedwaarden. Wat zeggen ze en wat kunnen we er mee? Landelijke contactdag Stichting Hematon 11 oktober 2014. door Joost Lips
Bloedwaarden Wat zeggen ze en wat kunnen we er mee? Landelijke contactdag Stichting Hematon 11 oktober 2014 door Joost Lips Aanvraag bloedonderzoek Bloedafname Bewerking afgenomen bloed (1) Kleuren van
Nadere informatieTrombocytose. Dr. Dimitri Breems, internist-hematoloog ZNA Stuivenberg ZNA Medisch Centrum Regatta 3 juni 2014
Trombocytose Dr. Dimitri Breems, internist-hematoloog ZNA Stuivenberg ZNA Medisch Centrum Regatta 3 juni 2014 Casus 1 Vrouw, 25 jaar Laboratoriumonderzoek hemoglobine 11,2 g/dl 11,0-14,4 hematocriet 0,341
Nadere informatieMyelofibrose, PV en ET. Harry C Schouten Department of Hematology Maastricht University Medical Center Maastricht, Netherlands
Myelofibrose, PV en ET Harry C Schouten Department of Hematology Maastricht University Medical Center Maastricht, Netherlands plt ery MSC PSC mono neutro eo baso Blympho LSC T lympho MyeloProliferatieve
Nadere informatieIntensivering deel IIA en IIB (duur circa 50 dagen)
HOVON 70 Samenvatting + Checklist Geheugensteun HOVON 70 studie opbergen in polistatus, kopie klinische status Naam patiënt.. AZG nummer.. Geboortedatum.. -.. 19.. Datum Dag 0: Pre-fase (duur 1 week) Dag
Nadere informatieInterpretatie labo-resultaten
Interpretatie labo-resultaten hematologie Sylvia Snauwaert, MD PhD Overzicht A. Trombocytopenie B. Leucocytose Bespreking casussen A. Trombocytopenie Man, 63 jaar, routinebloedafname, asymptomatisch Help
Nadere informatieAcute myeloïde leukemie in het tweede en derde trimester van de zwangerschap
Acute myeloïde leukemie in het tweede en derde trimester van de zwangerschap Moderator Judith van Deursen 1st author / speaker Leonie van der Burg, fellow hematologie VUmc Co-authors Dr. M. van Marwijk
Nadere informatieIn het algemeen duidt een RPI < 2 op onvoldoende tijd of vermogen van het beenmerg om te reageren op de anemie.
Mededelingen MDC-Amstelland voor (huis)artsen en verloskundigen. november 2011 MDC-Amstelland is sinds 1 juli j.l. een feit, maar hiermee zijn nog niet alle bepalingen met de daarbij behorende referentiewaarden
Nadere informatieZeldzame juveniele primaire systemische vasculitis
https://www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Zeldzame juveniele primaire systemische vasculitis Versie 2016 2. DIAGNOSE EN THERAPIE 2.1 Wat voor types vasculitis zijn er? Hoe wordt vasculitis
Nadere informatieTuberculose Hyperinflammatie. Elgin Gülpinar
Tuberculose Hyperinflammatie Elgin Gülpinar 05-05-2017 Casus, 20 jarige vrouw Voorgeschiedenis Afkomstig uit Somalië 2016 (okt) obstipatie en verminderde eetlust 2016 (nov) opname elders 2017 (jan) gestart
Nadere informatieMULTIPLE MYELOOM Doneer voor genezing
MULTIPLE MYELOOM Doneer voor genezing Luister en leer Marlies Van Hoef, MD, PhD, MBA Multiple Myeloom Ziekte van Kahler werd aanvankelijk gediagnostiseerd in 1848 Kwaardaardige abnormaliteit van plasmacellen;
Nadere informatieLADA en MODY: hoe moeten we LADA en MODY opsporen. Welke kan in de eerste lijn worden behandeld en welke juist niet? Disclosure belangen
LADA en MODY: hoe moeten we LADA en MODY opsporen. Welke kan in de eerste lijn worden behandeld en welke juist niet? Disclosure belangen Geen conflicterende belangen voor deze presentatie Eelco de Koning
Nadere informatiePacman eats everything... Marie-José Claessen UMCU
Pacman eats everything... Marie-José Claessen UMCU Casus - presentatie I Casus presentatie I 58- jarige man Voorgeschiedenis o.a.: Oktober - november 2011 Sint Elsewhere : kortademigheid, lymfadenopathie,
Nadere informatieOntwikkelingen voor de behandeling van AL amyloïdose
Ontwikkelingen voor de behandeling van AL amyloïdose Reinier Raymakers, internist-hematoloog Patientendag 17 feb 2018 Plasmacellen in Multipel Myeloom, MGUS en AL amyloidose (voorloper) kwaadaardige plasmacellen
Nadere informatieHoofdstuk1 : Wat is myelodysplastisch syndroom? Hoofdstuk2 : Incidentie van MDS? Hoofdstuk3: Oorzaken van MDS?
inhoud Hoofdstuk1 : Wat is myelodysplastisch syndroom? Hoofdstuk2 : Incidentie van MDS? Hoofdstuk3: Oorzaken van MDS? Hoofdstuk 4 : Wat zijn de symptomen van MDS? - anemie - trombopenie - neutropenie Hoofdstuk
Nadere informatieHOVON 93 (Leukemie, AML) / acute myeloïde leukemie
HOVON 93 (Leukemie, AML) / acute myeloïde leukemie Onderzoek naar een nieuwe behandeling voor patiënten met acute leukemie (acute myeloïde leukemie (AML) of myelodysplasie (MDS) type RAEB of RAEB-t) die
Nadere informatieDisease morbidities 1; Polyneuropathy, Bing Neel, Amyloid
International Waldentrom s Patient Meeting 9 oct 2016, Amsterdam Disease morbidities 1; Polyneuropathy, Bing Neel, Amyloid Monique Minnema, internist-hematoloog Morbus Waldenström Kankercellen : Waldenström
Nadere informatieZeldzame Juveniele Primaire Systemische Vasculitis
www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Zeldzame Juveniele Primaire Systemische Vasculitis Versie 2016 2. DIAGNOSE EN THERAPIE 2.1 Wat voor types vasculitis zijn er? Hoe wordt vasculitis geclassificeerd?
Nadere informatieCasus 4: Perifeer bloed: erytroblasten: 600/100 leukocyten
22.06.2011 RBM 2011 Casus 4: Perifeer bloed: erytroblasten: 600/100 leukocyten Casus 4: Nederlands tijdschrift voor hematologie Casus 4 Hoeveel blasten in het NEC heb je nodig voor de diagnose erytroleukemie/aml-
Nadere informatieBlasten in perifeer bloed
Man 50 jaar Chronische lymfatische leukemie, RAI stadium 0, zonder criteria van actieve ziekte waarvoor wait and see beleid diep veneuze trombose. 2 dagen later: presentatie op SEH in verband met veel
Nadere informatieEen doodgewone schimmelinfectie? Géke Kamphof Senior verpleegkundige Hematologie Beenmergtransplantatie LUMC
Een doodgewone schimmelinfectie? Géke Kamphof Senior verpleegkundige Hematologie Beenmergtransplantatie LUMC Casus Man 37 jaar (Mark) Voorgeschiedenis 2013 aug : AML (1 e inductie HOVON 102) Sweet syndroom
Nadere informatieEen zuigeling met een infectie
Een zuigeling met een infectie Katja Heitink-Pollé, kinderarts, hematoloog-oncoloog WKZ en Flevoziekenhuis Masja de Haas Sanquin Casus Meisje van 6 maanden oud 3e kind van Surinaamse ouders Reden van komst:
Nadere informatiehet anemieprotocol in de eerstelijn
Interpreteren en becommentariëren van uitslagen: het anemieprotocol in de eerstelijn Dr. ing. M.P.G. Leers, klinisch chemicus PAOKC Consultverlening NVKC 2013 Anemie Hb concentratie < ondergrens ref.waarde
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/19745 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19745 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Faaij, Claudia Margaretha Johanna Maria Title: Cellular trafficking in haematological
Nadere informatieMaligne pleura exsudaat
Maligne pleura exsudaat Regionale richtlijn IKL, Versie: 1.1 Laatst gewijzigd : 25-10-2005 Methodiek: Consensus based Verantwoording: IKL werkgroep bronchuscarcinomen Inhoudsopgave Algemeen...1 Diagnostiek...2
Nadere informatieDosisgids bestemd voor de arts voor de behandeling van Reumatoïde Artritis (RA) met RoACTEMRA
De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel RoACTEMRA. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie
Nadere informatieGroepsspreekuur Urticaria & Angiooedeem. Urticaria = galbulten = netelroos
Groepsspreekuur Urticaria & Angiooedeem Urticaria = galbulten = netelroos Urticaria Urticaria komen veel voor: ¼ volwassenen heeft het wel eens gehad Kenmerkend zijn snel wisselende kwaddels (bleek) daaromheen
Nadere informatieHoofdstuk 2 Hoofdstuk 3
Samenvatting 11 Samenvatting Bloedarmoede, vaak aangeduid als anemie, is een veelbesproken onderwerp in de medische literatuur. Clinici en onderzoekers buigen zich al vele jaren over de oorzaken en gevolgen
Nadere informatieRBM terugkommiddag Huishoudelijke mededelingen. 22 juni 2011
RBM terugkommiddag Huishoudelijke mededelingen 22 juni 2011 Huishoudelijke mededelingen Volgende terugkommiddag januari 2012, datum volgt Algemeen mailadres: RBM@erasmusmc.nl Adreswijzigingen of contactpersonen
Nadere informatieFlowcytometrie in MDS Marisa Westers
Flowcytometrie in MDS Marisa Westers Amsterdam Standaardisatie van flowcytometrie in MDS 2005 start werkgroep Flow in MDS binnen de Nederlandse Vereniging voor Cytometrie 8 deelnemende laboratoria VU Medisch
Nadere informatieanemie 1.1 Overzicht van de anemieën 1.2 Congenitale anemieën 1.3 Verworven anemieën
I N H O U D hoofdstuk 1 anemie 13 1.1 Overzicht van de anemieën 13 1.2 Congenitale anemieën 16 1.2.1 De thalassemieën 16 1.2.2 Sikkelcelanemie 19 1.2.3 Andere hemoglobinopathieën 22 1.2.4 Aangeboren membraanafwijkingen
Nadere informatieAllemaal Beestjes. Eline van der Hagen Kcio 15 juni 2017
Allemaal Beestjes Eline van der Hagen Kcio 15 juni 2017 Voorgeschiedenis Vrouw, 68 jaar Diabetes type 2 (1995), hypertensie (2010), chronische nierinsuffiëntie (2012) Presentatie op de SEH In de nacht
Nadere informatieOntstekingsparameters in de huisartspraktijk. Warffum 2012
Ontstekingsparameters in de huisartspraktijk Warffum 2012 Onderwerpen CRP, bezinking of beide CRP bij acuut hoesten CRP sneltest voor andere indicaties? CRP, bezinking of beide? Indicaties - infectie/ontsteking
Nadere informatieDe hematologie patiënt op de IC. Mirelle Koeman, internist-intensivist
De hematologie patiënt op de IC. Mirelle Koeman, internist-intensivist 3 juli 2013 Inhoud. Hoe het was. En nu? Complicaties Klinisch vraagstuk Wat gebeurt er? Rol van vroege NIV Hoe doen wij het? Conclusie
Nadere informatieDHC morfologie Wendy Stevens, Mariëlle Wondergem en Ellen Kramer
DHC morfologie 2016 Wendy Stevens, Mariëlle Wondergem en Ellen Kramer Belangenverklaring In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) Naam: Organisatie: M.J. Wondergem
Nadere informatieFEDERALE OVERHEIDSDIENST, VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU COMMISSIE VOOR KLINISCHE BIOLOGIE
FEDERALE OVERHEIDSDIENST, VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU COMMISSIE VOOR KLINISCHE BIOLOGIE DIENST VOOR LABORATORIA VAN KLINISCHE BIOLOGIE COMITE VAN DESKUNDIGEN GLOBAAL RAPPORT
Nadere informatieNRLP-12 Gerelateerde Terugkerende Koorts
www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro NRLP-12 Gerelateerde Terugkerende Koorts Versie 2016 1. WAT IS NRLP-12 GERELATEERDE TERUGKERENDE KOORTS 1.1 Wat is het? NRLP-12 gerelateerde terugkerende
Nadere informatieCMV, EBV, Toxoplasma. Diagnostiek. Inge Gyssens Dienst infectieziekten Internist infectioloog
CMV, EBV, Toxoplasma Diagnostiek Inge Gyssens Dienst infectieziekten Internist infectioloog Man, 50 jaar Sinds 8d uit Thailand, 1 maand verblijf (nieuwe partner aldaar) Branderig gevoel ter hoogte van
Nadere informatieK.B In werking B.S
K.B. 18.3.2011 In werking 1.5.2011 B.S. 30.3.2011 Artikel 33bis GENETISCHE ONDERZOEKEN Wijzigen Invoegen Verwijderen 1. Moleculaire Biologische testen op menselijk genetisch materiaal bij verworven aandoeningen.
Nadere informatieLeukemie/Lymfoom Immunofenotypering. bespreking najaar 2018 Sectie IMCD 22 November 2018 Zwolle
Leukemie/Lymfoom Immunofenotypering bespreking najaar 2018 Sectie IMCD 22 November 2018 Zwolle Woord vooraf: 1. De minimale panels zijn leidend in de beoordeling. 2. Pre-analytische fase wordt in MUSE-rapport
Nadere informatieHLH. Marnix Kuindersma
HLH Marnix Kuindersma 23-9-2016 HLH? Casus Hemophagocytic lymphohistiocytosis, wat is het,? Diagnose Classificatie Behandeling prognose Man VG 2000: CVA, 2009: hypofarynxcarcinoom, 2011: rectum Carcinoom,
Nadere informatieHEPATITIS B. J.W. den Ouden-Muller internist Rotterdam
HEPATITIS B J.W. den Ouden-Muller internist Rotterdam Wat is Hepatitis B? Hepatitis B is een ontsteking van de lever veroorzaakt door het hepatitis B virus (HBV) en is een van de meest voorkomende infectieziekten
Nadere informatieHypereosinofiel syndroom
Hypereosinofiel syndroom R. Fijnheer Meander Medisch Centrum/UMCUtrecht HES Incidentie: 2-4 per 1.000.000 per jaar Man> vrouw Leeftijd: 30-70 erg in belangstelling: glivec, mepolizumab etc. Lastig voor
Nadere informatieMedicatie geïnduceerde hemolyse
Yvonne Henskens Diagnostic tools/conventional Lab tests Medicatie geïnduceerde hemolyse Yvonne Henskens, MCs, phd Head of units for hematology, hemostasis and transfusion Central Diagnostic Laboratory,
Nadere informatieChapter 10. Samenvatting
Chapter 10 Samenvatting 123 Samenvatting Samenvatting De term atopische dermatitis (AD) is voor de kat in 1982 geïntroduceerd door Reedy, die bij een groep katten met recidiverende jeuk en huidproblemen
Nadere informatieAL amyloïdose oorzaak, behandeling en nieuwe ontwikkelingen
AL amyloïdose oorzaak, behandeling en nieuwe ontwikkelingen Monique Minnema, internist-hematoloog Patientendag 9 jan 2016 AL (en AH) amyloidose AL = Amyloid Light chain AH = Amyloid Heay chain + serum
Nadere informatieDermatitis herpetiformis
88 08 Samenvatting Richtlijnen Dermatologie 2015 Dermatitis herpetiformis Dr. A.C. de Groot, dr. T.J. Stoof De richtlijn dateert uit 2008. De tekst van de samenvatting is niet gewijzigd. Inleiding De richtlijn
Nadere informatieChronische Nierschade
Chronische Nierschade Uitingen nieraandoeningen: Verlies van eiwit via de urine, albuminurie Specifieke sedimentsafwijkingen Afname van de glomerulaire filtratiesnelheid Micro-albuminurie: In een willekeurige
Nadere informatieReeks 13 Vergeten Organen Avond 5: Het bloed Prof.dr. Schouten
Reeks 13 Vergeten Organen Avond 5: Het bloed Prof.dr. Schouten Hematologie voor de Dummies Gezondheidsuniversiteit PSC MSC plt ery mono neutro eo baso LSC Blympho T lympho PSC SCF MSC IL3 LSC GM-CSF MPL
Nadere informatiechapter 10 Inleiding
chapter 10 Samenvatting 134 chapter 10 Inleiding Multipel myeloom, in Nederland ook wel de ziekte van Kahler genoemd, is een kwaadaardige hematologische tumor, veroorzaakt door een ongeremde groei en deling
Nadere informatieDEFINITIEF GLOBAAL RAPPORT BEENMERGONDERZOEK ENQUETE 2016/1
scope EXPERTISE, DIENSTVERLENING EN KLANTENRELATIES KWALITEIT VAN MEDISCHE LABORATORIA COMMISSIE VOOR KLINISCHE BIOLOGIE COMITE VAN EXPERTEN EXTERNE KWALITEITSEVALUATIE VOOR ANALYSEN KLINISCHE BIOLOGIE
Nadere informatieGENETISCHE ONDERZOEKEN Art. 33bis pag. 1 officieuze coördinatie
GENETISCHE ONDERZOEKEN Art. 33bis pag. 1 "Artikel 33bis. 1. Moleculaire Biologische testen op menselijk genetisch materiaal bij verworven aandoeningen." "K.B. 31.8.2009" (in werking 1.11.2009) "A." " 588431
Nadere informatieAchtergrond Gerandomiseerde studie om de waarde van autologe stamceltransplantatie aan te tonen bij nieuw gediagnosteerde multipel myeloom.
Samenvatting Hovon 95 Achtergrond Gerandomiseerde studie om de waarde van autologe stamceltransplantatie aan te tonen bij nieuw gediagnosteerde multipel myeloom. Populatie Eerstelijns behandeling bij multipel
Nadere informatieT-cel lymfoom en beenmergcytologie. Jeanette Doorduijn Hematoloog Erasmus MC Rotterdam
T-cel lymfoom en beenmergcytologie Jeanette Doorduijn Hematoloog Erasmus MC Rotterdam Patient 22 jarige man Zwelling in hals links 15 kg afgevallen, periode met nachtzweten, maar gestopt, geen koorts Periode
Nadere informatieDosisgids bestemd voor de arts voor de behandeling van Reumatoïde Artritis (RA) met RoACTEMRA
De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel RoACTEMRA. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie
Nadere informatieHistoplasmose bij een immuungecompromitteerde patiënt
Casuïstiek Histoplasmose bij een immuungecompromitteerde patiënt De verzwegen tropenreis van een verzwakte man Martin H. de Borst, Jan H. van Zeijl, Joris Grond en Mels Hoogendoorn Gerelateerd artikel:
Nadere informatieSplenomegaliebij een Eritrese vluchteling. Isaie Reuling 17 Januari 2017
Splenomegaliebij een Eritrese vluchteling Isaie Reuling 17 Januari 2017 Introductie Toename vluchtelingen in NL Toename acute tropische infectieziekten 1 Ook toename chronische tropische infectieziekten!
Nadere informatieSamenvatting, conclusies en toekomstperspectieven
Samenvatting, conclusies en toekomstperspectieven In het huidige proefschrift zijn de klinische en immunologische effecten beschreven van therapieën gericht op het humorale immuunsysteem van patiënten
Nadere informatieFolliculair lymfoom Diagnostiek en Behandeling. Rondzending beenmerg morfologie Marie Jose Claessen
Folliculair lymfoom Diagnostiek en Behandeling Rondzending beenmerg morfologie 07 01 2014 Marie Jose Claessen Casus I 45 jarige vrouw (1968). Verwijsbrief: Palpabele zwelling hals. Uitslag punctie: Cytologie:
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting In dit proefschrift worden diagnostische en therapeutische aspecten van acute leukemie bij kinderen beschreven, o.a. cyto-immunologische en farmacologische aspecten en allogene
Nadere informatieTTP. Anke te Stroet Hemovigilantiemedewerker
TTP Anke te Stroet Hemovigilantiemedewerker Disclosure belangen spreker bijeenkomst Onderwijsbijeenkomst Kennisplatform Transfusiegeneeskunde ZO Geen (potentiële) belangenverstrengeling Naam: Anke te Stroet
Nadere informatieHairy cell leukemie (HCL)
Interne geneeskunde Patiënteninformatie Hairy cell leukemie (HCL) U ontvangt deze informatie, omdat bij u hairy cell leukemie (HCL) is geconstateerd. Hairy cell leukemie (HCL) is een zeldzame aandoening,
Nadere informatieChronische lymfoproliferatieve aandoeningen
Lessenreeks Hematologie Chronische lymfoproliferatieve aandoeningen Caroline Brusselmans & Mieke Develter LAG chronische lymfoproliferatieve aandoeningen chronische lymfoproliferatieve aandoeningen chronische
Nadere informatiewww.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro De Ziekte van Behçet Versie 2016 2. DIAGNOSE EN THERAPIE 2.1 Hoe wordt het gediagnosticeerd? De diagnose is voornamelijk klinisch. Het kan een tot vijf
Nadere informatieCase report: syndroom van Sweet in het verpleeghuis
Home no. 3 Juni 2018 Eerdere edities Verenso.nl Case report: syndroom van Sweet in het verpleeghuis Martijn van der Meulen, Berber Oldenbeuving martijn.vandermeulen@radboudumc.nl Samenvatting Een 74-jarige
Nadere informatieIcterus na tropenbezoek. Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum
Icterus na tropenbezoek Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Casus 1 Man, 51 jaar Voorgeschiedenis Niertransplantatie prednison, cellcept en tacrolimus M. Bechterew etanercept
Nadere informatieChronische Lymfatische Leukemie. anno 2015
Chronische Lymfatische Leukemie anno 2015 Marten R. Nijziel, internist-hematoloog Máxima Medisch Centrum Eindhoven/Veldhoven Hematon Leukemiedag Soesterberg, 3 oktober 2015 Wat is CLL? Wat is nodig voor
Nadere informatieNon Hodgkin lymfoom. Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2014 pavo 1113
Non Hodgkin lymfoom Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2014 pavo 1113 Uw hoofdbehandelaar is: hematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen 08.30 17.00 uur bereikbaar via de polikliniek Interne
Nadere informatieNIERFUNCTIE STOORNISSEN juni 2015
INTERLINE NIERFUNCTIE STOORNISSEN juni 2015 Inleiding Leden werkgroep: Mevrouw H.P.E. (Hilde) Peters, internist-nefroloog De heer J. (Joan) Doornebal, internist-nefroloog Mevrouw M.P.E. (Ria) Couwenberg,
Nadere informatieDr. Leo Jacobs Klinisch chemicus in opleiding
Dr. Leo Jacobs Klinisch chemicus in opleiding April 2012 71 jarige man Hoge koorts en frequent braken en dyspnoe Geen bloed of slijm bij ontlasting, geen hematurie. CRP = 63 mg/l en HB = 6.1 mmol/l Relevante
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Het multipel myeloom of de ziekte van Kahler is een kwaadaardige celwoekering van plasmacellen in het beenmerg die een monoklonale zware of lichte keten immunoglobuline produceren.
Nadere informatie9 e Post-O.N.S. Meeting
9 e Post-O.N.S. Meeting Neutropenie & Antibiotica resistentie Heleen Klein Wolterink Research verpleegkundige Medische Oncologie UMC Utrecht Schiphol introductie Neutropenie: Definitie Symptomen MASSC
Nadere informatie