AVANS HOGESCHOOL TILBURG. Extra Bijlage 2. Vooronderzoeken. Wim Vissers Uitgebreide samenvatting van de vooronderzoeken

Transcriptie

1 AVANS HOGESCHOOL TILBURG Extra Bijlage 2 Vooronderzoeken Wim Vissers Uitgebreide samenvatting van de vooronderzoeken

2 Inhoudsopgave INLEIDING... 3 GEBIEDEN... 4 WONEN (ORANJE)... 4 BEDRIJVEN (BRUIN/GRIJS)... 4 VOORZIENINGEN (ROZE)... 4 GEMENGDE FUNCTIES (ROOD/BRUIN)... 4 GROEN/NATUUR (DONKER GROEN)... 4 WATER (BLAUW)... 4 SPOOREMPLACEMENT (DONKER GRIJS)... 5 SNELWEGEN... 5 LANDBOUWGRONDEN (LICHT GROEN)... 5 BELEMMERINGEN... 6 BARRIÈRES... 6 HINDER (SPOOR)... 8 HINDER (BEDRIJVEN) BEBOUWBAAR GEBIED INFRASTRUCTUUR INFRASTRUCTUUR (ROOD) PLEINEN (ORANJE) OPENBAAR VERVOER (ZWART) HERKENNINGSPUNTEN TOEKOMSTIGE VOORZIENINGEN (ROZE) BEDRIJVEN (PAARS) TORENS (GEEL) WONEN (ORANJE) BRANDPUNTEN STATION (GEEL) KADEPLEIN (ROZE) STADION (GROEN) CENTRUM (ORANJE) GROEN EN WATER HISTORISCH ONDERZOEK BIJLAGEN BIJLAGE 1. AANVULLING HINDER BEDRIJVEN BIJLAGE 2. AANVULLING HINDER SPOOR BIJLAGE 3. STANKOVERLAST SPOOR SNELWEGEN OVERIGE WEGEN FIETSROUTES OPENBAAR VERVOER ONTSLUITING EN BEREIKBAARHEID KNOOPPUNTEN

3 Inleiding Tijdens de eerste fase van het afstuderen zijn er verschillende vooronderzoeken verricht. Als uitgangspunt voor deze vooronderzoeken zijn de kaarten van de Kevin Lynch analyse gebruikt. Deze kaarten zijn echter aangevuld en aangepast tot eigen vooronderzoekkaarten. De Kevin Lynch analyse kent een vijftal analysepunten: routes, grenzen, gebieden, knooppunten en herkenningstekens. Uit deze kaarten kunnen drie belangrijke onderwerpen gehaald worden door één of meerdere kaarten te gebruiken en aan te vullen met extra gegevens. Deze belangrijke onderwerpen zijn infrastructuur, bebouwbaar gebied en brandpunten. Daarnaast speelt het onderwerp 'groen en water' nog een belangrijk punt. Doordat er voor het hele plan slechts zes maanden staan is gewerkt met een aantal aannames. Deze aannames zijn besproken met een aantal personen en zijn het gebaseerd op hetgeen het meest logisch lijkt (voorbeeld: om alle hinder op het spoor te begrijpen zijn uitgebreide onderzoeken nodig. De student en de begeleiders van de Avans Hogeschool hebben te weinig kennis om deze onderzoeken volledig uit te voeren. Er is hier gewerkt met aannames die voortkomen uit gesprekken met mensen van de gemeente Roosendaal). 3

4 Gebieden Om de omgeving van het gebied in kaart te brengen is als eerst gekeken naar de verschillende gebieden. In de Kevin Lynch analyse worden gebieden als volgt omschreven: " Gedeelten van een stad die op basis van bepaalde eigenschappen een onscheidbare eenheid vormen, b.v. de binnenstad, een kantorengebied of buitenwijk." Er kan een onderscheid gemaakt worden in een zevental thema's. Wonen (oranje) Op deze schaal zijn de woonvelden de gebieden waar overwegend woningbouw is. In de woonvelden kunnen kleinschalige bedrijvigheid of wijkvoorzieningen voorkomen, maar dit wordt volledig opgenomen in de bebouwing. Bedrijven (bruin/grijs) Deze gebieden kennen enkel een invulling met bedrijven. In het oosten van Roosendaal ligt bedrijventerrein Majoppeveld en in het noorden Borchwerf I en het toekomstige Borchwerf II. Het deelgebied Spoorhaven kent in de huidige situatie een bedrijfsfunctie. Voorzieningen (roze) De voorzieningen zijn grootschalige voorzieningen zoals een sportcomplex, ziekenhuis, commandobaan of recreatiecomplex. Gemengde functies (rood/bruin) Deze gebieden kennen een gemengde functie van wonen, werken en voorzieningen. Het beste voorbeeld is het centrum waar een grote diversiteit aan bebouwing aanwezig is. Groen/Natuur (donker groen) De groene structuren op deze schaal zijn veelal bosgebieden of zones met een hoge natuurwaarde. Deze hoogwaardige natuurlijke zones zijn vaak gekoppeld aan waterstromen zoals de Watermolenbeek.. Water (blauw) Roosendaal heeft in tegenstelling tot de meeste Brabantse steden weinig water. De Nieuwe Roosendaalse Vliet zorgt ervoor dat bedrijventerrein Borchwerf toch een haven heeft. Vanuit het zuiden komt de Watermolenbeek aanstromen die via een aantal aftakkingen door Roosendaal richting de Nieuwe Roosendaalse Vliet stroomt. Afbeelding 1. Gebieden in Roosendaal en omgeving. 4

5 Spooremplacement (donker grijs) Het spooremplacement valt onder de categorie bedrijvigheid, maar heeft door de speciale functie toch een eigen kleuraanduiding gekregen. Het spooremplacement is een grote zone in Roosendaal die na het herstructureren van de spoorzone bijna volledig weg zal vallen op deze schaal. Snelwegen De rode lijnen die door de regio lopen zijn de snelwegen A58 (van oost naar west) en de A17 (van noord tot aan knooppunt "de Stok"). De snelwegen hebben soms een scheidingsfunctie, bijvoorbeeld bij het centrum en enkele voorzieningen. Landbouwgronden (licht groen) De overige gebieden die over blijven zijn ten noorden van de A58 overwegend akkers en ten zuiden van de A58 overwegend weilanden. Deze functies zijn samengevat in de noemer landbouwgronden. Afbeelding 2. Luchtfoto Borchwerf, bron: 5

6 Belemmeringen De vele infrastructuur rondom en in de stad zorgen voor vele barrières. De Kevin Lynch analyse gaat ook uit van grenzen of barrières: Barrières Wanneer wordt ingezoomd op het plangebied, dan komt daar onderstaande kaart uit: "Overgang tussen twee gebieden, b.v. een verkeersweg tussen twee wijken, of een gracht rondom een stadscentrum. Soms is een rand of grens tevens barrière, b.v. een drukke stadsautoweg of spoorbaan." Afbeelding 4: Herkenningspunten Roosendaal en omgeving. Afbeelding 3: Belemmeringen Roosendaal en omgeving. Het spooremplacement is samen met de Houtbank en grindoverslag de grootste barrière in de directe omgeving van het plangebied. Door de Houtbank en de grindoverslag bij het plangebied te trekken wordt de fysieke barrière ongeveer gehalveerd. Door een aantal langzaam verkeersverbindingen onder of over het spoor aan te leggen wordtt het gebied ook beter toegankelijk waardoor de barrière voor het gevoel minder sterk zal zijn. 6

7 De infrastructuur zorgt ook voor twee barrières, namelijk de straat Borchwerf zorgt voor een scheiding tussen de nieuwe Stadionomgeving en het terrein van de Suikerunie. Deze barrière is niet echter niet hinderlijk. De barrière die ontstaat aan de Bosstraat is wel hinderlijk. De barrièrewerking wordt nog eens vergroot doordat aan de Bosstraat enkel achterkanten van bedrijven gelegen zijn. In het ontwerp zal hier rekening mee gehouden moeten worden. Het plaatsen van een nieuwe gevel kan al voldoende zijn om het gebied Stationsomgeving aansluiting te laten vinden bij de bebouwing op bedrijventerrein Borchwerf. De Nieuwe Roosendaalse Vliet vormt een barrière tussen Stadsoevers en Spoorhaven. De huidige kade nodigt niet uit om gebruik te maken van het water. brug over het water, dat is de brug bij de Borchwerf. In de plannen van Stadsoevers is er sprake van een extra langzaam verkeersbrug en een inkorting van de Nieuwe Roosendaalse Vliet (op de kop komt het nieuwe ROC gebouw). Naast het spoor is ook nog een groene barrière gelegen. Afbeelding 6: Groene zone Industriestraat Deze groene barrière is op sommige plaatsen echter niet meer dan een paar struiken. Rondom het RBC stadion is deze zone echter een stuk breder en sterker. Afbeelding 5: Oostelijke Havendijk, referentie kade Nieuwe Roosendaalse Vliet. Indien het water toegankelijk gemaakt kan worden doormiddel van een verlaagde kade of steigers, dan zal het water een veel kleinere barrière vormen. Daarnaast speelt het aantal bruggen over het water ook mee. Nu is er slechts één 7

8 Hinder (spoor) De hinder die door het spoor wordt veroorzaakt valt onder te verdelen in geluidshinder en gevaar. Geluid De geluidshinder van het spoor is bij het station in Roosendaal vrij beperkt. Het doorgaande treinverkeer rijdt maar met een snelheid van maximaal 40km/uur en deze doorgaande baanvakken zijn gelegen bij het station zelf. Ter hoogte van deelgebied Spoorhaven liggen de doorgaande baanvakken al wat dichter bij het plangebied. Het remmen van (goederen)treinen zorgt voor een grotere bron van geluidshinder. ProRail is bezig met een onderzoek naar andere manieren om treinen af te laten remmen (bijvoorbeeld volledig hydraulisch remmen), maar dit onderzoek kan nog enkele jaren duren en zal voor 2020 nog niet dusdanig worden toegepast, waardoor met deze overlast nog wel rekening moet worden gehouden. In het deelgebied Spoorhaven zullen daarom in de gevels geluidswerende maatregelen getroffen worden of zal er een geluidsscherm naast het spoor worden geplaatst. Gevaar (externe veiligheid) Externe veiligheid speelt een zeer grote rol in het plangebied. Standaard wordt in heel Nederland een zone van 30m vanaf het spoor niet bebouwd. Bij ontsporingen van treinen en kleine explosies op het spoor is de kans dat in deze zone gewonden of zelfs doden vallen groter dan wettelijk is toegestaan. Er zijn voorbeelden gevonden waar bebouwing dichter op het spoor staat, maar dit is overwegend op sporen waar enkel passagierstreinen rijden en geen wissels aanwezig zijn. De spooranalyse met spoorreferenties is in de bijlagen te vinden. In Roosendaal is het externe veiligheidsrisico echter groter dan op een standaard spoor om de volgende redenen: - het grote aantal treinen met gevaarlijke stoffen (vooral de aanwezigheid van treinen uit de categorieën B3, C3 en D4). Er wordt een verdriedubbeling van het aantal treinen verwacht tot het jaar Dit houdt in dat gemiddeld elke 3 minuten een trein over het spoor bij het gebied Spoorhaven zal rijden. - een tweede oorzaak zijn de wisselcomplexen. Naast Spoorhaven is een wisselcomplex waar over een afstand van 200m het aantal sporen van vier naar twintig sporen gaat! Dit zorgt er mede voor dat dit wisselcomplex als zeer-zeer complex wordt beoordeeld. De kans op een ontsporing of botsing is hier vrij groot, mede door de vele treinen die hier van het wisselcomplex gebruik moeten maken. Afbeelding 7: Wisselcomplex spooremplacement Zuid. - een derde oorzaak is het links rijden van treinen in België. Dit houdt in dat zowel passagierstreinen als goederentreinen op het zuidelijk wisselcomplex elkaar kruisen. De gemeente Roosendaal erkent dit probleem en is nu samen met de gemeente Essen aan het kijken waar op het baanvak Roosendaal Essen het links rijden wordt opgelost. Het beste, maar ook duurste, alternatief is een fly-over net buiten de bebouwde kom van Roosendaal. Een ander alternatief is het gelijkvloers laten kruisen doormiddel van een normale wissel net buiten Roosendaal. Het laatste alternatief is het wisselen bij Essen. Bij dit laatste alternatief wordt het probleem echter alleen verplaatst. 8

9 Afbeelding 9: Zelfredzaamheid, bron: Spoorhaven_1e_fase_bijlagen_versie_7_november Afbeelding 8: Voorbeeld links rijden richting Essen. Er zal worden aangenomen dat het links rijden niet meer in Roosendaal plaats zal vinden, maar net buiten de stad. - de laatste oorzaak is dat het spooremplacement gebruikt wordt om goederentreinen (tijdelijk) op te stellen. Hoe langer een trein met gevaarlijke stoffen stilstaat hoe groter de kans is dat er iets mis kan gaan. Door het beter inrichten van het emplacement kan het veiligheidsrisico omlaag brengen. Doordat er geen andere locomotieven meer nodig zijn in België is wel een trend zichtbaar dat steeds minder treinen worden opgesteld bij Roosendaal. Er zal worden aangenomen dat de (mogelijke) aanpassingen die gedaan worden aan het spoor ervoor zullen zorgen dat het externe veiligheidsrisico dusdanig zal worden verkleind dat enkel de zone van 30m bebouwingsvrij zal moeten blijven. Voor de zone tot 300m vanaf het spoor geldt dat rekening gehouden moet worden met zelfredzaamheid. Dit levert dat bepaalde typen bebouwing 'aanvaardbaar', 'niet wenselijk' of 'onaanvaardbaar' zijn. De externe veiligheid zorgt wel ervoor dat de ontsluiting van het gebied goed moet verlopen. Dit zal bij het thema infrastructuur nader toegelicht worden. Afbeelding 10: Veiligheidszones Spoorzone. 9

10 Hinder (Bedrijven) De bedrijven veroorzaken drie vormen van hinder: - geluid (blauwe cirkels) - gevaar (rode cirkels) - geur (groene cirkels) Deze vormen van hinder komen voort uit een schema dat is opgesteld door het ministerie van VROM. In dit schema is per bedrijfscategorie de afstand aangegeven waarbinnen het bedrijf hinder kan produceren en is te vinden in de bijlagen. Aan de hand van de wettelijk vastgestelde hindercirkels is een kaart opgesteld met daarin de hinder vanuit de omliggende bedrijven. Afbeelding 11: Hinder door bedrijven plangebied en omgeving. Hieruit blijken drie grote bronnen van hinder in het plangebied aanwezig te zijn en nog een reeks bedrijven aan die hinder veroorzaken aan de Bosstraat: 1. Van Gilse suikerfabriek De meest zuidelijke cirkels zijn afkomstig van de Van Gilse fabriek. In deze fabriek worden suikerproducten gemaakt. Deze fabriek heeft nog niet officieel bekend gemaakt de vestiging te willen sluiten (in tegenstelling tot de overige bedrijven die nu in het gebied Spoorhaven gelegen zijn). Gezien de ontwikkelingen die in Stadsoevers in gang zijn gezet en de ontwikkelpotenties van Spoorhaven is het zeer wenselijk alsnog een oplossing te zoeken voor het verplaatsen van de Van Gilse fabriek. Er zal een aanname worden gedaan waarin de fabriek volledig zal worden opgekocht. Een eventuele nieuwe vestiging van de fabriek zal niet in de kosten worden opgenomen. 2. Stadion Het RBC stadion produceert eens per week enige vorm van geluidshinder en is er een licht (brand)gevaar. Bij bebouwing die binnen de blauwe geluidscirkel valt zal rekening gehouden moeten worden met deze hinder. Geluidsgevoelige functies zoals wonen of scholen zijn in deze zone niet wenselijk. 3. Suikerunie Op het bedrijventerrein Borchwerf zit de Suikerunie. In deze fabriek worden suikerbieten omgezet naar suikerproducten. Hierbij komt enige vorm van geluid vrij, maar het plangebied valt buiten de wettelijk vastgestelde geluidscontour. Bij het productieproces komt echter ook stank vrij. Een deel van het plangebied valt binnen de wettelijk vastgestelde stankcirkel en hier zal de bebouwing op aangepast dienen te worden. Deze stankcirkel is echter geen zekerheid dat in de rest van het plangebied geen geurhinder is van de Suikerunie. Het is daarom raadzaam om voor het gehele gebied als randvoorwaarde te stellen dat er extra maatregelen aan de bebouwing moeten worden gedaan om stank tegen te gaan. 4. Bosstraat Aan de Borchwerf zijn enkele bouwmarkten en een verffabriek. Deze laatste levert bij calamiteiten mogelijk de grootste overlast. De zone aan de Bosstraat waar mogelijk hinder is door de bedrijven aan de Borchwerf dient rekening gehouden te worden met deze mogelijke hinder. Daarnaast vormen de achtergevels gericht naar de Bosstraat een grotere bron van hinder. De bebouwing gelegen aan de Bosstraat zal opnieuw vormgegeven worden om de stationsomgeving goed aan te kunnen sluiten op het bedrijventerrein. 10

11 Bebouwbaar gebied Wanneer de hinderkaart en de externe veiligheidskaart over elkaar worden gelegd ontstaat een kaart waaruit blijkt welke zones welke type bebouwing toestaan. Afbeelding 12: Bosstraat ter hoogte van de kruising Bosstraat/Braak. Bron: Google Streetview. De braakliggende terreinen kunnen mogelijk met nieuwe kantoorpanden of kleinschalige bedrijvigheid worden ingevuld zodat de straat een betere uitstraling krijgt. Afbeelding 13: Bebouwbaar gebied Spoorzone. Hierin is onderscheid gemaakt tussen drie verschillende zones: Niet bebouwbaar (rood) In deze zone is geen nieuwe bebouwing toegestaan. Deze zones zijn de 30m zone naast het spoor en het huidige RBC stadion. In de 30m zone naast het spoor zijn wel functies mogelijk zoals bijvoorbeeld infrastructuur of groen. 11

12 Volledig bebouwbaar (groen) In deze zone zijn alle mogelijke functies van nieuwe bebouwing toegestaan. Deze functies zijn: - wonen - scholen (in Spoorhaven) - kantoren of kleinschalige bedrijvigheid (categorie 1 of 2.1) - detailhandel - leisure - kleinschalige horeca - overige voorzieningen (bijvoorbeeld een supermarkt of bioscoop) Beperkt bebouwbaar (oranje) In deze zone is een beperkt aantal functies van nieuwe bebouwing toegestaan. Deze functies zijn: - kantoren of kleinschalige bedrijvigheid (categorie 1 of 2.1) - detailhandel - leisure - sportgerelateerde functies - horeca - overige voorzieningen (bijvoorbeeld een supermarkt of bioscoop) De gevoelige functies zoals wonen en scholen zijn toegestaan. Er moeten echter extra maatregelen worden getroffen om stankoverlast tegen te gaan en het daarom wenselijk zo min mogelijk gevoelige functies in de oranje zone te plaatsen. Infrastructuur Voor het opstellen van de infrastructuurkaarten is de basis gevormd door de Kevin Lynch analyse. Daarin worden routes als volgt omschreven: "Lineaire elementen waarlangs mensen zich verplaatsen, b.v. wegen, straten, kanalen, tram- of spoorbanen." De infrastructuur bevat echter meer dan enkel de routes en is daarom onderverdeeld in een vijftal onderwerpen: - spoor - snelwegen - overige wegen - fietsroutes - openbaar vervoer Spoor Zoals al eerder vermeld is speelt het spoor een zeer belangrijke rol voor Roosendaal. Roosendaal vormt voor een eindstation voor de volgende verbindingen: - Roosendaal Zwolle - Roosendaal Randstad - Roosendaal Vlissingen - Roosendaal Antwerpen Daarnaast is het een stopplaats voor de internationale trein tussen Amsterdam en Brussel. Roosendaal is ook een belangrijk knooppunt voor goederenroutes: - Rotterdam Antwerpen - Rotterdam Sloegebied - Ruhrgebied Antwerpen - Ruhrgebied Sloegebied - Antwerpen Sloegebied Dit goederenvervoer levert de meeste overlast voor de stad Roosendaal. Sinds enkele jaren is het niet meer nodig om in Roosendaal van locomotief te wisselen voor goederentreinen van en naar België. Hierdoor staan de treinen al minder lang op het emplacement, maar nog steeds levert het goederenvervoer van en naar België de meeste overlast. Een van de aspecten die meespelen is het links rijden van de treinen in België dat ergens op het baanvak Roosendaal - Essen 12

13 plaats moet vinden. Momenteel gebeurd dit bij het station Roosendaal wat allerlei veiligheidsrisico's met zich meebrengt. Een ander probleem is het goederenvervoer tussen Antwerpen en het Sloegebied. Deze treinen dienen in Roosendaal van rijrichting te wisselen. Dit levert vele onnodige wisselbewegingen op het emplacement. Roosendaal is niet de enige gemeente die overlast ondervindt door het goederenvervoer over de routes Rotterdam Antwerpen en Rotterdam Sloegebied. Bijna alle gemeenten langs deze routes zijn voor een losse goederenverbinding tussen Rotterdam en Antwerpen met een aansluiting naar het Ruhrgebied. Deze route zou langs de snelweg A4 kunnen lopen waarmee de routes uit de gemeentekernen verdwijnen. Dit kan naar verwachting enkele honderden hectare grond opleveren die een andere functie kunnen krijgen door het verlaagde veiligheidsrisico. Om het veiligheidsrisico de komende jaren nog verder omlaag te brengen is ProRail van plan extra ATBvv's (Automatische Trein Beveiliging, verbeterde versie) te plaatsen. De aanname die gedaan is houdt in dat het externe veiligheidsniveau dusdanig omlaag kan dat enkel de zone tot 30m vanaf het spoor bebouwingsvrij moet blijven. Snelwegen de ontsluiting van de stad. Het spoor vormt echter voor de ontsluiting een zeer grote barrière en verdeeld de stad nog steeds in twee delen: het noordwesten en de rest van Roosendaal. Dit komt doordat het spoor op slechts een aantal plaatsen wordt gekruist, en deze spoorkruisingen vooral gelijkvloers zijn. Zoals al bij de toekomstige plannen beschreven staat zal de A58 om de stad heen geleid worden richting de A17. De A58 is één van de belangrijkste snelwegen die Oost en West Brabant met elkaar verbindt. De A17 bij Roosendaal is het verlengde van de A59, de andere snelweg die de provincie Noord-Brabant doorsnijdt. In Roosendaal komen deze twee snelwegen samen en gaan verder in de richting van Bergen op Zoom als de A58. Ook op het gebied van infrastructuur is Roosendaal dus een belangrijk knooppunt tussen de Brabantstad, Zeeland en de route Rotterdam - Antwerpen. Dit is goed merkbaar door de uitgebreide industrieterreinen die vooral op de transportsector gericht zijn. Het plangebied is op slechts 5 minuten gelegen van de A17 en op 10 minuten van knooppunt de Stok (aansluiting A58 op A17). Na de verlegging van de A58 men ook binnen 10 minuten op de A58 kan zitten. Overige wegen Zoals al eerder is vermeld zijn de snelwegen van groot belang voor Roosendaal. Daarnaast zijn er drie grote toegangswegen die aansluiten op de Ring van Roosendaal. Deze ring is gevormd om het centrum van Roosendaal en heeft ook een ontsluiting naar het noorden, maar deze route is veel minder belangrijk voor Afbeelding 14: Infrastructuur Roosendaal en omgeving. Tussen de spoorovergang bij de Kade en de spoorovergangen op de Gastelseweg is verder geen verbinding tussen de Borchwerf en het centrum. De twee plaatsen 13

14 waar de wegen het spoor ongelijkvloers kruisen zijn de A58, deze gaat over het spoor en de Burgermeester Freijterslaan (de westelijke hoofdroute) gaat onder het spoor door. Fietsroutes Wat de Brabantstad zoveel anders maakt dan de Randstad is het vele grootschalige groen tussen de verschillende steden. Door deze groengebieden liggen vele fietsroutes. Voor Roosendaal geldt ook nog eens dat het aan de fietsroutes tussen Rotterdam en Antwerpen ligt, beter bekend als stedenroute LF 2a (Amsterdam-Brussel). Daarnaast loopt de route tussen Middelburg en Duitsland, ook wel bekend als Schelde-Rheinroute LF13 (Middelburg-Duisburg) via de zuidkant van de stad. De stedenroute LF 2a volgt grotendeels de vele beekjes en rivieren door West- Brabant. Bij Roosendaal wordt deze relatie met het water echter onderbroken en is de fietsroute ten westen van de stad opgeleid. De fietsroute kan de Nieuwe Roosendaalse Vliet volgen tot aan het Kadeplein. Na het Kadeplein zal de fietsroute afbuigen richting het centrum of de route zal worden vervolgt via de Laan van Brabant en de Willem Dreesweg naar het zuiden via het verlengde van de Watermolenbeek. Door het aansluiten op één of meer landelijke fietsroutes op het centrum van Roosendaal kan dit leiden tot extra toerisme. Het zal dan echter gaan om maximaal enkele duizenden mensen per jaar. Er zal worden aangenomen dat de stedenroute LF 2a langs de Nieuwe Roosendaalse Vliet geleid zal worden. Dit houdt in dat in het gebied Spoorhaven rekening zal moeten worden gehouden met deze route. De komst van de passerelle over het spoor bij het station kan mogelijk ook een rol spelen in de belangrijke fietsroutes binnen Roosendaal. De gebieden Spoorhaven en Stadionomgeving zullen rekening moeten houden met de komst van de passerelle en de aansluiting van deze route. Afbeelding 15: Fietsroutes Roosendaal en omgeving. Donkergroen is route LF13; licht groen is route LF 2a. 14

15 Openbaar vervoer Roosendaal kent als stad een goede ontsluiting met interne stadslijnen. Daarnaast lopen nog vele regionale busroutes naar het centrum van Roosendaal. Op de kaart zijn alle zwarte lijnen regionale buslijnen. De gekleurde routes zijn de stadslijnen. Roosendaal kent de volgende regionale buslijnen: van Roosendaal Borchwerf via centrum en NS naar Willemstad via Oud Gastel en Fijnaart van Roosendaal naar Woensdrecht via Wouwse Plantage, Huijbergen en Hoogerheide van Roosendaal Borchwerf via centrum en NS naar Bergen op Zoom via Oud Gastel, Dinteloord, Steenbergen en Halsteren van Roosendaal naar Bergen op Zoom via Wouw en Heerle van Roosendaal NS naar Bergen op Zoom via Wouwse Plantage van Nispen naar Oudenbosch via Roosendaal van Roosendaal naar Klein Zundert via Achtmaal en Schijf van Roosendaal naar Breda via Rucphen, Sprundel, Sint Willebrord en Etten-Leur Daarnaast zijn er nog de volgende stadslijnen: - 0 van Roosendaal NS naar Rosada Outlet - 1 van Tolberg West naar Kortendijk via centrum en NS - 2 van Tolberg Oost naar Langdonk via centrum en NS - 3 van Kroeven naar Kortendijk via centrum en NS - 5 gesloten route via centrum, NS, Borchwerf en Majoppeveld Het plangebied heeft met de ligging naar het station dus een zeer goede aansluiting op (bijna) alle buslijnen. Daarnaast raakt stadslijn 5 het plangebied bij het RBC stadion. Door de komst van het stadskantoor naar het RBC stadion is het goed denkbaar dat de regionale buslijnen 103 en 111 doorgetrokken worden tot aan de Stadionomgeving. Afbeelding 16: Busroutes Roosendaal en omgeving. 15

16 Ontsluiting en bereikbaarheid De ontsluiting en bereikbaarheid van het plangebied is vaak een belangrijk aanknopingspunt voor toekomstige ontwikkelingen. veel extra aansluitingen te maken, mogelijk één voor het nieuwe station. Indien de Bosstraat gebruikt wordt voor het ontsluiten van het station, dan is een rotonde op de kruising Bosstraat/Borchwerf misschien wenselijk. De Bosstraat zal zeker gebruikt gaan worden voor de ontsluiting van de stationsomgeving. De ontsluiting binnen de stationsomgeving is nog vrij in te vullen, met een voorkeur voor lussen vanaf de Bosstraat het plangebied in. Door het aanleggen van lussen heeft elke woonstraat minimaal 2 aansluitingen op de Bosstraat waardoor bij een calamiteit op het spoor de stationsomgeving snel ontruimd kan worden. De stadionomgeving zal de huidige aansluiting bij het RBC stadion gebruiken om ontsloten te worden. Een verbinding richting de Bosstraat is ook een goede optie. Afbeelding 17: Infrastructuur plangebied en omgeving. De omgeving van het plangebied kent vele vormen van ontsluitingswegen waarbij als conclusie kan worden vastgesteld dat de bereikbaarheid van het plangebied als zeer goed kan worden gezien. Snel verkeer Door de verlegging van de A58 zal de straat Borchwerf mogelijk intensiever gebruikt gaan worden voor de ontsluiting van zowel het bedrijventerrein, maar ook als nieuwe toegangsroute naar de binnenstad. Met het oog op de externe veiligheid houdt dit in dat bij voorkeur geen nieuwe aansluitingen op deze weg worden gemaakt om de doorstroming op de Borchwerf te kunnen garanderen. Gezien de huidige aansluitingspunten op deze route is het ook niet noodzakelijk Afbeelding 18: Straat de Borchwerf ter hoogte van RBC stadion, bron: Google Streetview Spoorhaven zal ontsloten worden door de route langs het stadskantoor of de route richting Stadsoevers. De aansluiting naar de Kade zal een veel kleinere rol gaan spelen aangezien deze route veel intensiever gebruikt zal worden door langzaam verkeer (voetgangers) door de versterkte relatie tussen het Kadeplein en het centrum. Spoor Het spoor biedt naast de hinder ook kansen voor het plangebied. Het ontwikkelen van een nieuwe stationskant met aansluiting op het huidige station biedt allerlei kansen op het gebied van kantoren en wonen. In het hele plangebied is het station op loopafstand met een goede treinverbinding richting 16

17 Zeeland, België, Rotterdam en Breda. De spoorzone kan door deze gunstige ligging een voorbeeld nemen aan spoorzones zoals Zwolle, Amersfoort en s- Hertogenbosch. Deze referenties zijn te vinden in de Spooranalyse in de bijlage. Langzaam verkeer Dit zijn overwegend de groene lijnen. Zoals eerder al in aangegeven zal er een versterkte route komen tussen het centrum en het Kadeplein. Hierover zal verderop in dit document meer uitgelegd worden. Dit geldt ook voor enkele andere belangrijke routes voor voetgangers. Op het gebied van langzaam verkeer zullen er twee belangrijke routes aangelegd worden in voornamelijk Spoorhaven. Dit is een passerelle over het spoor met aansluitingen op de perrons. Dit zal de relatie tussen het station en beide stationskanten versterken. Daarnaast is het mogelijk een nieuwe fietsroute aan te leggen langs de Nieuwe Roosendaalse Vliet. Momenteel loopt er een fietsroute tussen Rotterdam en Antwerpen die via Roosendaal loopt. Deze route volgt overwegend waterstromen, behalve het gedeelte bij Roosendaal. Daar is de route ten westen van de stad omgeleid. Door deze route ook in Roosendaal het water te laten volgen zal een ontbrekende schakel worden ingevuld. Het Kadeplein en het nieuwe ROC gebouw zullen belangrijke schakels aan deze route vormen. Daarnaast is het wenselijk dat er een langzaam verkeersverbinding gemaakt wordt tussen de stationsomgeving en het stadion om ervoor te zorgen dat de stationsomgeving niet geïsoleerd raakt door de komst van het nieuwe station. Afbeelding 19. Locatie waar de Stedenroute LF2a richting Essen het landelijk gebied in gaat. Afbeelding 20: Voorbeeld passerelle met aansluitingen op sporen, bron: Google Streetview Parkeren Het parkeren in het plangebied gebeurd per bedrijf op eigen terrein. Het RBC stadion heeft twee parkeerterreinen. De zuidelijke parkeerterrein is eigendom van de gemeente Roosendaal, de overige parkeerplaatsen zijn eigendom van RBC. Vanuit de gemeente zijn er ideeën om het parkeerterrein dat in eigendom is van de gemeente te bebouwen. In een parkeerkelder of op een andere locatie zullen alsnog de benodigde parkeerplaatsen voor het station en stadion worden gerealiseerd. Ook is vanuit de externe veiligheid de wens om zo min mogelijk parkeren op straat toe te passen. In het scenario waarbij een explosie op het spoor voorkomt is de veiligste plek voor een auto inpandig. Bij een gaswolk is een auto wel de snelste manier om het plangebied te ontvluchten. Bij een gaswolk is het dus het beste wanneer de auto's op straat staan. Wanneer beide scenario's gecombineerd worden, dan is een inpandige parkeergarage een goed alternatief. Deze garages tellen echter vaak deels mee in de parkeerberekening voor het plangebied. Door een aantal kleinschalige parkeergarages aan te leggen wordt de parkeernorm wel haalbaar. De parkeergarages zullen uitgevoerd worden als overdekte parkeerkoffers met eventueel een 'groene' bekleding van het dak en muren. De garages kunnen worden afgesloten waardoor er het een veiliger gevoel geeft voor de bewoners. 17

18 Knooppunten In de Kevin Lynch analyse worden de knooppunten als volgt omschreven: "Brandpunten van activiteit, vaak strategische plekken in een stad die voor de waarnemer toegankelijk zijn, b.v. een kruispunt van een aantal wegen, een marktplein, een busstation e.d. " De meeste knooppunten zijn echter enkel gericht op autoverkeer, behalve de drie belangrijkste knooppunten: het station, het Kadeplein en het centrum. Het Kadeplein is hierin een toekomstig knooppunt door alle ontwikkelingen die door de komst van Stadsoevers rondom dit plein worden gerealiseerd. Verder zijn de afritten op de snelwegen belangrijke knooppunten aangezien hier gekozen moet worden om de hoofdroute te blijven volgen of om via een toegangsroute naar Roosendaal te gaan. Het plangebied grenst dus aan twee belangrijke knooppunten: het Kadeplein en het station. Verder zijn er geen belangrijke kruispunten waardoor ervan uitgegaan mag worden dat op alle infrastructuur in de omgeving van het plangebied zonder problemen ontsloten kan worden. Afbeelding 22: Station Roosendaal, bron: Google Streetview Afbeelding 21: Knooppunten Roosendaal en omgeving. 18

19 Wanneer de knooppunten in de directe omgeving van het plangebied worden bekeken, dan ontstaat onderstaande kaart. Pleinen (oranje) Op deze pleinen komen dagelijks veel mensen samen waarmee ze een levendigheid aan het gebied geven. Het centrum kent twee belangrijke pleinen waarbij het bovenste plein, de Markt, hoofdzakelijk gebruikt wordt voor horeca. Het tweede plein, de Nieuwe Markt, wordt hoofdzakelijk gebruikt voor grootschalige detailhandel. Het Kadeplein, de oranje ronde net ten westen van het plangebied gelegen, is nu nog geen belangrijk plein, maar met de toekomstplannen voor dit plein zal een belangrijk plein worden waar detailhandel en horeca samen met de Molenbeek voor levendigheid op straat moeten zorgen. Afbeelding 23: Knooppunten in en rondom het plangebied. Er valt een onderscheidt te maken in drie categorieën: Infrastructuur (Rood) Dit zijn kruispunten van belangrijke wegen. Hoe groter de ronde hoe belangrijker het kruispunt is en dus ook hoe meer mensen dagelijks deze kruispunten passeren. Als voorwaarde voor de externe veiligheid is een goede doorstroming op de hoofdwegen noodzakelijk. Uit deze kaart blijkt dat er in de directe omgeving van het plangebied geen drukke kruispunten zijn waardoor aangenomen kan worden dat de doorstroming op de bestaande wegen voldoende is. Afbeelding 24: Markt Roosendaal, bron: Google Streetview Openbaar vervoer (Zwart) Dit zijn belangrijke OV-punten. Het station zorgt dagelijks voor een grote reizigersstroom. Het busstation bij het centrum heeft een minder belangrijke functie dan het station, maar toch komen dagelijks vele duizenden mensen via dit busstation naar Roosendaal. 19

20 Herkenningspunten De herkenningspunten in een stad zijn van groot belang voor de identiteit van een stad. De Kevin Lynch omschrijft de herkenningspunten als volgt: "Referentie- of oriëntatie-punten, welke direct in het oog springen. Sommige landmarks oefenen hun fysieke werking vooral op afstand uit, als richtpunt waar men naartoe, of juist vanaf moet bewegen, zoals kerktorens en hoge gebouwen. Andere landmarks werken vooral van nabij bij het passeren zoals fonteinen en standbeelden." In Roosendaal zijn geen kantorenpanden die als herkenningspunt werken. Wel zijn er een aantal torens die als herkenningspunt werken, zoals de kerken bij het centrum en het Kadeplein en de TV- en radiotoren. De lichtmasten van het RBC stadion zijn in mindere mate herkenbaar in heel de stad, maar dat komt ook deels door het grote herkenningspunt van de Suikerunie dat op enkele honderden meters is gelegen. Verder zijn er nog een aantal andere fabrieken waarvan de al vele decennia oude schoorstenen nog enige herkenningswaarde hebben. Hierbij is de Phillips fabriek een goed voorbeeld. Op het gebied van woontorens zijn er een aantal in Stadsoevers gepland die mogelijk als herkenningspunt kunnen werken. Daarnaast is er aan de Laan van Brabant nog een woontoren gebouwd die enige herkenningswaarde heeft. Het plangebied wordt op stedelijk niveau dus door een aantal herkenningspunten omgeven. Plangebied Stationsomgeving heeft echter geen herkenningspunten in de directe omgeving. Afbeelding 25: Herkenningspunten Roosendaal en omgeving. 20

21 Wanneer de directe omgeving nader wordt geanalyseerd, dan komt daar onderstaande kaart uit: Afbeelding 27: Suikerunie en RBC stadion op de achtergrond als herkenningspunt. Afbeelding 26: Herkenningspunten in en rondom het plangebied. Toekomstige voorzieningen (roze) Dit zijn toekomstige herkenningspunten van voorzieningen. Hierbij zal het Kadeplein wat hogere bebouwing krijgen waardoor het goed herkenbaar is. Het station zal ook hogere bebouwing krijgen net als in bijvoorbeeld Amersfoort en 's-hertogenbosch waardoor het goed herkenbaar is. Bedrijven (paars) Dit zijn bedrijven met een duidelijk herkenningspunt. Zo hebben de Suikerunie en het Philipscomplex meerdere hoge gebouwen waardoor ze vanuit bijna heel de stad zichtbaar zijn. Het RBC stadion is door de lichtmasten een herkenningspunt. Torens (geel) Dit zijn grotere torens die in de hele stad zichtbaar zijn. Hierbij valt te denken aan bijvoorbeeld kerktorens. Wonen (oranje) Dit zijn wooncomplexen die een herkenningspunt vormen. Hierbij valt te denken aan een woontoren of een groot hoger appartementencomplex in een wijk met overwegend lage bebouwing. 21

22 De Kevin Lynch analyse heeft de benadering dat binnen, of in de directe omgeving van, een nieuw ontwerp herkenningspunten aanwezig dienen te zijn. Vooral rondom Spoorhaven zijn herkenningspunten gelegen. Hierbij zal het toekomstige ROC gebouw ook als herkenningspunt dienen. Het RBC stadion heeft een zwakke herkenningswaarde. Door het versterken van de herkenningswaarde vormt de stadionomgeving een toplocatie voor bedrijven. De stationsomgeving heeft naast het station verder geen herkenningspunt. Dit gebied zal daarom zorgvuldig vormgegeven moeten worden zodat het gebied niet een identiteitloze ontwikkeling wordt die opgaat in het identiteitloze bedrijventerrein Borchwerf I. Brandpunten Wanneer de knooppunten en de herkenningspunten bij elkaar worden gevoegd ontstaan locaties met een herkenningswaarde en waar dagelijks veel mensen samen komen. Deze punten zullen worden gezien als brandpunten en deze locaties zullen in het ontwerp een belangrijke rol spelen. Afbeelding 28: Bedrijventerrein Borchwerf van een afstand. Bron: Google Streetview. Afbeelding 29: Infrastructuur plangebied en omgeving. Hierin is onderscheid gemaakt tussen vier verschillende brandpunten met elk hun eigen eigenschappen: Station (geel) Het station is dagelijks de toegang tot de stad voor vele duizenden reizigers. Naast deze OV-functie zal het station ook een impuls krijgen op het gebied van kantoren en overige voorzieningen. Het slagen of falen van dit brandpunt bepaald voor een groot deel het succes (of niet) van de overige ontwikkelingen in de Spoorzone. 22

23 Kadeplein (roze) Het Kadeplein zal op het gebied van horeca en detailhandel een belangrijkere rol gaan spelen dan het nu doet. Er zal vooral gezocht worden naar een relatie met het centrum. De nieuwe ROC locatie zal ook bijdragen aan de extra levendigheid rondom het Kadeplein. Het ROC zal daarnaast ook een sterke route vragen naar het station. Stadion (groen) Het stadion zal veel intensiever gebruikt worden en zal een op het gebied van sport en leisure een zeer belangrijke rol gaan spelen voor niet alleen de stad Roosendaal, maar voor de hele regio. De zeer goede bereikbaarheid van deze locatie zal zorgen dat de grote geplande functies ook goed bereikbaar blijven en de menging van nieuwe functies zal zorgen voor extra levendigheid op straat. De ontwikkelingen van de stadionomgeving zullen meehelpen bij het slagen van het station en de ontwikkelingen maken het mogelijk een relatie te realiseren tussen het Kadeplein en het station. Afbeelding 31: Impressie Euroborg, referentie nieuwe stadionomgeving. Bron: Google Streetview. Centrum (oranje) Afbeelding 30: Nieuwe Kadeplein volgens plannen Stadsoevers. Zoals op de illustratie van het nieuwe Kadeplein zichtbaar is zal er sterk gezocht worden naar de relatie met de nieuw aangelegde Molenbeek. Het plein zal een autovrije inrichting kennen en dus vooral op langzaam verkeer ingericht worden. Het centrum heeft een grote aantrekkingskracht op regionale schaal. Vanuit OV is het centrum wel goed bereikbaar per bus, maar met de trein is het centrum lastig te bereiken. De zone tussen het Kadeplein en het centrum kan in deze looproute vanaf het station naar het centrum een belangrijke rol spelen. Deze verbindingszone tussen het Kadeplein en het centrum zal dus een impuls krijgen waarbij een herkenningspunt bij de spoorovergang 'de schuiven' goed denkbaar is (nu is het herkenningspunt het voormalige PTT gebouw). 23

24 Groen en water Het groen en water voor Roosendaal en omgeving is bekeken. Het groen komt slechts op twee plaatsen de stad echt binnen. Vooral het gebied dat aan de Watermolenbeek is gelegen kent een hoge natuurwaarde. Samen met de Nieuwe Roosendaalse Vliet is dit opgenomen in de Ecologisch Hoofdstructuur (EHS). Door deze zone loopt ook de fietsroute Rotterdam - Antwerpen. Rondom het Rosada terrein is ook een concentratie van groen. Wanneer het plangebied en omgeving nader wordt geanalyseerd, dan volgt de volgende kaart: Afbeelding 33: Groen en water in en rondom het plangebied. Afbeelding 32: Groen en water Roosendaal en omgeving. Het groen in en rondom Roosendaal is voornamelijk ten zuiden van de stad gelegen. Dit komt doordat Roosendaal op de scheidingslijn tussen zand- en kleigrond ligt. De zandgronden worden gekenmerkt door een afwisseling van bosgebieden, weilanden en heidegronden. Er zijn drie groen- en waterelementen die een belangrijke rol spelen voor de Spoorzone. De belangrijkste, maar ook zwakste is de Nieuwe Roosendaalse Vliet. Zoals de Nieuwe Roosendaalse Vliet er nu bij ligt is het een vervallen kanaal met een zeer harde en slordige kade. In de plannen van Stadsoevers is bij het nieuwe stadskantoor een groene zone naast de Nieuwe Roosendaalse Vliet getekend. Deze groene zone zal ervoor moeten zorgen dat het water weer meer 24

25 toegankelijk wordt en dus ook makkelijker gebruikt zal worden. Voor de plannen van Spoorhaven zal deze groene aanzet doorgezet worden langs de Nieuwe Roosendaalse Vliet tot aan het Kadeplein. hoogste is zijn juist de plaatsen waar belangrijke nieuwe functies zullen komen zoals bijvoorbeeld het nieuwe station. In de toekomstplannen voor de stationsomgeving zal daarom een 'groen' ontwerp opgesteld worden. In dit groene ontwerp zullen de Bosstraat en de 30m zone naast het spoor een belangrijk onderdeel zijn. Deze 30m zone naast het spoor is in Spoorhaven ook al licht aangezet, maar kwalitatief niet sterk. Deze 30m zone zal versterkt worden en zal zo de verbinding vormen tussen het Kadeplein en de stationsomgeving waardoor de Spoorzone toch één ontwikkeling zal zijn. De groene barrière tussen bijvoorbeeld Spoorhaven en het spooremplacement zal tevens dienen als geluidsbarrière. Afbeelding 34: Impressie groene toegankelijke oever, referentie Hoofddorp. Het tweede groene element zijn de bomenlanen. De straat de Borchwerf wordt gekenmerkt door een sterk aangezette bomenlaan. Op enkele plaatsen is de bomenlaan echter onderbroken of zeer dun aangezet. Op deze plaatsen zal de bomenlaan alsnog versterkt worden zodat het één continu element vormt. De Bosstraat is ook een groene laan. Deze groene laan kan gebruikt worden als combinerende factor tussen het bedrijventerrein en de nieuwe ontwikkelingen in de stationsomgeving. Deze laan zal echter minder groots gemaakt worden dan de Borchwerf. De derde bomenlaan is de Wethouder Lanenstraat. Deze straat vormt de verbinding tussen Spoorhaven en Stadsoevers. Deze laan zal verder versterkt worden en hetzelfde karakter hebben als de Bosstraat. Het laatste groen- en waterelement is de huidige groene zone rondom de grindoverslag. Het grootste deel van deze groene zone bestaat echter uit braakliggend terrein waar in de afgelopen jaren zich een aantrekkelijk ogend groene zone is gevormd. Daarnaast is de afwateringssloot voor het spoor in deze zone wat breder. De plaatsen waar de kwaliteit van het groen in deze zone het Afbeelding 35: Zwakke groene zone tussen Industriestraat en spooremplacement. 25

26 Historisch onderzoek Uit het historisch onderzoek blijken er een aantal interessante aspecten in het plangebied aanwezig te zijn. Zo kent het spooremplacement al sinds het aanleggen van de sporen bij Roosendaal dezelfde vorm. Roosendaal is ontstaan als een langgerekt lint met een splitsing bij de Markt. De Markt vormt nu nog steeds het centrum van Roosendaal. Daarnaast is te zien dat in 1914 de grond is vrijgemaakt voor het huidige spooremplacement. Tussen dit spoor en de Nieuwe Roosendaalse Vliet zijn een aantal bedrijfjes gevestigd. Een van deze bedrijven is de Van Gilse suikerfabriek. Afbeelding 37: Roosendaal omstreeks Bron: Gemeentearchief Roosendaal Tot 1941 zijn er vooral ontwikkelingen rondom het centrum. Roosendaal breidt zich duidelijk in oostelijke richting uit en het spoor speelt zelfs in 1941 al een belangrijke scheiding. De Nieuwe Roosendaalse Vliet heeft tegen 1941 de vorm gekregen die vandaag de dag nog steeds aanwezig is. Ook is de A58 al als snelweg aangelegd en zijn er plannen voor het aanleggen van de A17. Afbeelding 36: Roosendaal omstreeks Bron: Gemeentearchief Roosendaal 26

27 Afbeelding 38: Roosendaal omstreeks Bron: Gemeentearchief Roosendaal. Tegen 1968 zijn de A58 en de A17 zo aangelegd zoals ze momenteel aanwezig zijn. Daarnaast is het gehele gebied tussen het centrum, de Phillips fabriek en de A58 dichtgebouwd. Ook is er een uitbreiding ten westen van het spoor, tussen de snelwegen en de straat Borchwerf. Tot aan 1990 worden de woongebieden in Roosendaal nog steeds in oostelijke richting uitgebreid en de bedrijven komen op de bedrijventerreinen Majoppeveld of Borchwerf. Sinds 1990 zijn er slechts een aantal kleine stadsuitbreidingen geweest voor woningen. Afbeelding 39: Roosendaal omstreeks Bron: Gemeentearchief Roosendaal. Roosendaal is dus vooral in de na-oorlogse jaren gegroeid en vanaf 1990 is de stad niet meer veel groter geworden. In de toekomst zal dus ingespeeld worden op uitbreiding van de bedrijventerreinen, maar op het gebied van woningbouw is er weinig vraag naar grote nieuwe uitbreidingen. Doordat het spooremplacement al sinds het aanleggen van het spoor bij Roosendaal de huidige vorm kent heeft het enige historische waarde. De enige fabriek die echter ook enige monumentale waarde kent is de Van Gilse suikerfabriek. In de vervolgfases zal bekeken worden of deze fabriek ingepast kan worden. 27

28 Bijlagen Er zijn een drietal bijlagen bijgevoegd: - Bijlage 1. Aanvulling hinder bedrijven. Tabel met richtafstanden. - Bijlage 2. Aanvulling hinder spoor. Samenvatting hinderproblematiek die ontstaat door de ligging naast een druk spooremplacement. - Bijlage 3. Stankoverlast. Richtlijnen aanpakken stankoverlast. 28

29 Bijlage 1. Aanvulling hinder bedrijven AFSTANDEN IN METERS INDICES GEUR STOF GELUID GEVAAR VERKEER GROOTSTE AFSTAND CAT CATEGORIE VERKEER VISUEEL BODEM LUCHT Suikerfabrieken: #N/B - v.c. < t/j C 100 R 2 G G 2 B - v.c. >= t/j C Z 200 R 3 G G 3 B - Suikerw erkfabrieken met suiker branden R 2 G G 2 - Suikerw erkfabrieken zonder suiker branden: p.o. > 200 m² R 2 G G 2 - suikerw erkfabrieken zonder suiker branden: p.o. <= 200 m² G G 1 Kleur- en verfstoffenfabrieken C 200 R 3 G D G 3 B Verf, lak en vernisfabrieken C 300 R 3 G D G 2 B Handel in auto's en motorfietsen, reparatie- en servicebedrijven P P 1 B Grth in hout en bouw materialen - algemeen: b.o. <= 2000 m² G G 1 Zand en grind - algemeen: b.o. <= 200 m² G G 1 - machines voor de bouw nijverheid G G 2 Postorderbedrijven G G 1 Stadions en open-lucht-ijsbanen C 50 R 3 P P 2 Afbeelding 40: Referenties hinder, bron: Overlast cirkels richtafstandenlijst.xls Deze hindertabel heeft geleid tot het opstellen van de hindercirkels met bijhorende hinderkaarten. Hierin spelen de kolommen geur, geluid en gevaar de grootste rol. De hindercirkels hebben juridisch gezien (bijna) geen waarde meer. Het zijn meer richtafstanden waarbinnen extra maatregelen aan bebouwing noodzakelijk zijn om een bouwvergunning te verkrijgen. 29

30 Bijlage 2. Aanvulling hinder spoor Roosendaal is door de ligging tussen Rotterdam en Antwerpen vele decennia een belangrijke grenspost geweest. Roosendaal heeft zichzelf ook op de kaart proberen te zetten als de Spoorstad van Nederland. Roosendaal vormt voor een aantal passagierstreinen het eindstation: - Roosendaal Zwolle; - Roosendaal Den Haag CS (stoptrein) - Roosendaal Vlissingen (stoptrein) - Roosendaal Antwerpen CS (stoptrein) Daarnaast is Roosendaal ook een stopplaats voor twee intercity's: - Amsterdam CS Vlissingen (intercity) - Amsterdam CS Brussel Zuid (internationale trein) Tot de komst van de HSL lijn reed ook één keer per uur de Thalys door Roosendaal. Roosendaal is echter nog steeds de omleidingroute voor de HSL indien er tussen Rotterdam en Antwerpen problemen zijn. Roosendaal is ook een belangrijk knooppunt voor goederenroutes: - Rotterdam Antwerpen - Rotterdam Sloegebied - Ruhrgebied Antwerpen - Ruhrgebied Sloegebied - Antwerpen Sloegebied De afgelopen decennia heeft de aansluiting op deze belangrijke routes voor veel werkgelegenheid gezorgd. De afgelopen decennia zijn er steeds minder spoorgerelateerde bedrijven actief in Roosendaal waardoor het goederenvervoer steeds meer als probleem wordt gezien. Het grootste probleem is het goederenvervoer tussen Antwerpen en het Sloegebied. Naast het punt dat de treinen in België links rijden moeten de treinen in Roosendaal van rijrichting wisselen. Dit wisselen gebeurd allemaal op het zuidelijke wisselcomplex van het spooremplacement. Voor de route Antwerpen Sloegebied zijn dus veel wisselbewegingen nodig. In de volgende tabel staat het aantal treinen per stofcategorie uitgesplitst. A (brandbaar gas) B2 (toxisch gas) Doorgaand spoor Realisatiecijfers Basisnetcijfers Bont Blok Totaal Emplacement Afbeelding 41: Aantal treinen per stofcategorie spoor Roosendaal De cijfers die gebruikt zijn komen uit 2006 en Doordat deze cijfers redelijk verouderd zijn is de betrouwbaarheid niet perfect, maar wel kan aangenomen worden dat de meest recente cijfers overeenkomen met de cijfers over In prognoses voor het aantal goederentreinen in 2020 varieert sterk. Wel kan aangenomen worden dat het aantal goederentreinen zal groeien met als 'doemscenario' een forse stijging waardoor elke 3 minuten een trein over een spoor rijdt ter hoogte van station Roosendaal. Een stijging in het aantal passagierstreinen is (bijna) niet merkbaar in het externe veiligheidsrisico. Vooral de stijging van goederentreinen met stoffen uit categorie C3, D3 en D4 zorgt voor extra gevaar. Dit komt doordat de wisselcomplexen in Roosendaal zeer-zeer complex zijn. Naast de vele goederenroutes waar op deze wisselcomplexen voor gekozen moet worden zijn de wisselcomplexen ook over een zeer korte afstand gelegen. Zo gaat op het zuidelijke wisselcomplex het aantal sporen van 4 naar 20 over een afstand van 200m. De kans dat een trein hier ontspoort of in botsing komt met een andere trein is hier vrij hoog. B3 (zeer toxisch gas) C3 (zeer brandbare vloeistof) D3 (toxische vloeistof) D4 (zeer toxische vloeistof) 30

31 Er zijn verschillende scenario's bij verschillende calamiteiten. Ongelukken met brandbaar gas (cat. A) Het belangrijkste effect, dat optreedt bij een ongeval met een wagon gevuld met een brandbaar gas, is een BLEVE. De indicatieve waarde voor een effectafstand bij een grote calamiteit waarbij de gehele wageninhoud vrijkomt is circa 300 meter. De BLEVE geeft zowel een drukgolf als een intense warmtestraling. Binnen een straal van 40 meter (koude BLEVE, zonder ontsteking) dan wel 200 meter (warme BLEVE, met ontsteking) van de bron geldt voor onbeschermde personen een letaliteit van 100% door warmtestraling. Een gevel (niet achter glas) is in principe voldoende bescherming. Dit scenario kan ook ontstaan bij stilstaande treinen die door een hoge buitentemperatuur 'spontaan' exploderen! Ongelukken en giftige gassen Bij giftige gassen is het scenario dat tengevolge van een ongeval de tankwagen lek raakt en er een gaswolk ontsnapt. De indicatieve waarde voor een effectafstand bij een grote calamiteit waarbij de gehele wageninhoud vrijkomt is circa meter. Hierbij is uitgegaan van een ammoniakwolk. Bij een scenario van toxisch gas zijn de volgende parameters van belang voor het schadebeeld: o de afstand van personen tot de plaats van de lekkage; o de windrichting en windsnelheid; o de plek waar men zich bevindt (binnen/buiten); o de blootstellingduur; o de dynamiek van het incident zelf. In algemene zin geldt, dat snel reageren, naar binnen vluchten en ramen/deuren sluiten en ventilatie afschakelen van groot belang is. Ongelukken met giftige vloeistoffen Bij giftige vloeistoffen is het scenario dat er tengevolge van een ongeval een tankwagen lek raakt en bij uitstroming een vloeistofplas ontstaat. Vervolgens verdampen deze giftige vloeistoffen waardoor een gaswolk ontstaat (met dezelfde gevolgen als een gaswolk van giftig gas). De dynamiek van dit scenario is dus wat minder groot dan van toxisch gas, waarbij in het laatste geval de verdampingssnelheid veel groter is. De indicatieve waarde voor een effectafstand bij een grote calamiteit waarbij de gehele wageninhoud vrijkomt is ca. 250 meter voor wat betreft stofcategorie D3. Daarnaast is sprake van de aanwezigheid van stofcategorie D4 bij toxische vloeistoffen, hiervan is de effectafstand op meter gesteld. Ongelukken met brandbare vloeistoffen Er ontstaat bij een grote uitstroming volgens de scenario's in de QRA een plas met een maximaal oppervlak van 600 m² (diameter ca. 14 m). De effectafstanden van zo'n plas zijn 10 kw / m² (stralingsintensiteit) op ca. 30 m van de rand en 3 kw / m² op ca. 70 m. De waarde van 10 kw / m² is van belang in verband met ernstige extra vervolgschade, 3 kw / m² wordt doorgaans gebruikt als waarde waarbinnen de brandweer slechts zeer kortstondig met bescherming mag opereren. Bij deze effectafstanden is nog geen rekening gehouden met de wind. Bovenwinds is het mogelijk dichterbij te komen. Het plangebied is op dit vlak niet extreem gunstig of ongunstig gelegen. Ter hoogte van het zuidelijke wisselcomplex ligt het gebeid Spoorhaven direct naast het wisselcomplex. Vanuit de gemeente is een wettelijke norm van 30 meter vanaf het spoor vastgesteld die bebouwingsvrij moet blijven. In deze zones is voor ongeveer elk scenario een letaliteit van 100%. De nieuwe ROC locatie ligt echter ook op een zeer geringe afstand van het spoor waardoor het wenselijk is bebouwing aan het spoor zo min mogelijk glas of explosiebestendig glas richting het spoor te hebben. Ook kan overwogen worden om een explosiebestendige wal naast het spoor te plaatsen om zo toch gevelopeningen naar het spoor te richten. De zelfredzaamheid speelt een belangrijke rol voor de overlevingskans van een persoon in het rampgebied. Het RBC stadion zorgt echter voor een groot probleem binnen de externe veiligheid bij een gaswolk. Tijdens een voetbalwedstrijd zitten er maximaal mensen in het stadion met open dak. In de directe omgeving van het stadion zal daarom een luchtdicht bouwwerk moeten komen waar deze mensen kunnen verblijven. De geplande kantorentoren op het RBC terrein kan hierbij een rol spelen. 31