PRACTICUM HET SCHOOLTEAM

Transcriptie

1 PRACTICUM HET SCHOOLTEAM Communiceren. Kritisch denken. Problemen oplossen. Samenwerken. Creatief Denken. Zelfregulering VERTEL HET ME EN IK ZAL HET VERGETEN LAAT HET ME ZIEN EN IK ZAL HET ONTHOUDEN BETREK ME EN IK ZAL GEÏNSPIREERD RAKEN LAAT HET ME BELEVEN EN IK ZAL EEN STAP MAKEN CONFUCIUS

2 Inleiding. De SLO heeft in 2014 een onderzoek uitgevoerd naar de mate van aandacht voor en integratie van de 21e eeuwse vaardigheden in het basisonderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Uit dat onderzoek blijkt dat deze vaardigheden nog weinig doelgericht en structureel aan de orde komen. Er is beperkte aandacht voor deze vaardigheden in landelijke leerplankaders, en in reguliere methodes komen ze weinig substantieel en systematisch voor. Opvallend, omdat de door de Stichting Beroepskwaliteit Leraren en ander onderwijspersoneel (SBL) vastgestelde competenties, zoals de Interpersoonlijke competent, de organisatorisch competent, competent in het samenwerken in een team, competent in het samenwerken met de omgeving en competent in reflectie en ontwikkeling doen vermoeden dat deze nieuwe vaardigheden automatisch en onbewust worden omarmd en toegepast. Zo ontstond het idee om mijn ruime trainingservaringen in het werken met teams om te zetten in een praktisch aanbod voor schoolteams. Wat mij elke keer opvalt is dat het denken van teams en teamleden vast zit in bepaalde patronen met als gevolg te weinig innovatie en vernieuwing en dus te weinig ontwikkeling en collegiale samenwerking. Het denkscript moet worden doorbroken en ontwikkeld, het handelen moet scherper en attenter worden en het persoonlijk leiderschap krachtiger en kwetsbaarder. In het PRACTICUM HET SCHOOLTEAM beleven de deelnemers in 6 dagen een aantal van de 21 e eeuwse vaardigheden, namelijk: Communicatie, Samenwerking, Probleemoplossend denken, Kritisch denken, Creatief denken en Zelfregulering, Het resultaat van dit aanbod is dat het schoolteam: 1. Een open domein wordt, waarin iedereen bij elkaar welkom is; 2. Problemen worden opgelost vanuit een gezamenlijk focus; 3. Samenwerken plaats vindt vanuit een wederzijdse meerwaarde; 4. Feedback wordt gegeven vanuit een positieve reflectie en ontwikkeling; 5. Een omgeving is met een stimulans in het out of the box denken; 6. Eigenaarschap kan realiseren; 7. Een betere afstemming tussen onderbouw, middenbouw en bovenbouw ontstaat. Methodiek In onze practica werken we altijd op de snijvlakken van:

3 Een schoolteam heeft net als een organisatie of individu een aantal vaste patronen in haar gedrag; het teamscript. De vraag die een organisatie bij ons neerlegt komt vanuit dit script. Het is dus essentieel dat dit scriptmatig gedrag van het schoolteam boven tafel komt. Het belangrijkste nadeel van dit gedrag is immers het vastzitten in een denkbeeldig korset van denkpatronen en daardoor geen alternatieven kunnen ontdekken om tot een nieuwe ontwikkeling en innovatie te komen. Het kost energie om iets tegen te houden, het geeft energie om vanuit eigen kracht(en) te werken! In het practicum is het zaak als trainer de deelnemer te dienen door een scriptvrije ontwikkeling aan te bieden. Ons streven is dat de deelnemers hun eigen kwaliteiten en krachten kunnen benoemen, en dat minder krachtige eigenschappen kwetsbaar getoond kunnen worden; met wederzijds inlevingsvermogen, begrip en respect. Dit gebeurt door de groepsdynamiek en, waar nodig, de persoonlijke thema s in het trainingstraject in te sluiten. Hierdoor komt potentieel vrij om meer keuzes te maken, meer alternatieven in te zien en meer initiatief te tonen vanuit een eigen vrije wil en ambitie. Als deelnemers tijd nemen en interesse tonen om elkaar écht te ontmoeten, zal veel meer energie vrijkomen om de gezamenlijke doelen te bereiken. Er ontstaat een atmosfeer waarin de teamleden op deze vernieuwende wijze kunnen samenwerken en zo ontstaan er vanzelf bewegingen om elkaar aan te vullen. Een lege trainingsmap en een volle rugzak met actieve werkvormen Learning by doing is ons motto! Actieve werkvormen zijn uitermate geschikt om te beleven hoe het is om samen te werken. Door achteraf het proces te evalueren en de spiegel respectvol voor te houden, maakt ieder individu zelf de transfer naar het persoonlijke en professionele leven. Dit gebeurt eisend aan elkaar, echter wel met de juiste verantwoordelijkheden bij de juiste persoon. Schematisch ziet het ontwikkelingstraject er als volgt uit:

4 De Ontdekking. Een situatie waarin men voor het eerst iets ziet, bespeurt of te weten komt. Het is nodig veiligheid te ervaren zodat een wil ontstaat zichzelf te ontwikkelen. Ieder mens heeft behoefte te ervaren dat de ander ons geen schade zal berokkenen. Vandaar dat wij een aantal werkvormen hebben ontwikkeld, waarin deze ervaring gerealiseerd wordt. Het symbool Ieder teamlid heeft zijn eigen verhaal. Verhalen maken een verbinding tussen verteller en luisteraar. Ook als iemand een verhaal aan zichzelf vertelt, is er een verteller en een luisteraar nodig. Zo leg je de verbinding tussen binnen en buiten, tussen bewust en onbewust, tussen delen van het geheel en de onderlinge verbinding tussen de delen. Door zo n omgeving te creëren zijn de teamleden in staat om de beweging te maken. Drijfveren Iedere deelnemer heeft drijfveren. Een drijfveer heeft te maken met het Zijn, is onvoorwaardelijk en komt uit het hart. Hobby's hebben te maken met het Doen en zijn voorwaardelijk. Ook met een drijfveer wordt de verbinding gelegd tussen binnen en buiten, tussen bewust en onbewust. Door ieders drijfveren te benoemen zijn de teamleden in staat om de beweging te maken vanuit het juiste beginpunt. De Ontmoeting. Wie goed doet, goed ontmoet. Men wordt bejegend naar de wijze waarop men zelf optreedt. Het is nodig veiligheid en onveiligheid te ervaren zodat men zich kan ontwikkelen. Naast de wil die iedereen heeft om zichzelf te ontwikkelen, bestaat ook het (vaak verborgen) verlangen om zich te ontwikkelen. De ontmoeting zorgt dat aan dat verlangen invulling wordt gegeven. Actieve werkvormen zorgen dat bewust een onveilige situatie ontstaat. Door deze te ervaren, te reflecteren en te conceptualiseren nodigen we iedereen uit om met nieuw gedrag te experimenteren in het contact met zichzelf of met andere groepsleden. Hieraan liggen 12 thema s ten grondslag en dient de transfer naar het dagelijks functioneren van een ieder als uitgangspunt. De Ontplooiing. Doelgericht werken heeft een onderlinge samenhang Gelijkwaardigheid onder ongelijken is een belangrijk principe bij de ontplooiing. Of het nu gaat om slecht teamwerk glad te strijken of om het echt ontwikkelen van het individu en/of het schoolteam; in deze fase wordt ervaren wat het is om succesvol te zijn als iedereen vanuit zijn krachten werkt. Vanuit kwaliteit, persoonlijk leiderschap gaan de deelnemers voor de titel vanuit de door ons aangereikte 6 teamregels. Omdat in de actieve werkvormen wordt ervaren dat het geleerde en de ervaringen van de Ontdekking en de Ontmoeting worden omgezet in nieuw gedrag, ontstaat er geloof en

5 toewijding om door te zetten. Tegelijk ontstaan er teleurstellingen vanuit het besef dat gedrag niet zomaar te veranderen is. Hierdoor ontstaat een nieuw relationeel contract tussen de teamleden, waarin begrip, acceptatie en correctie vanzelfsprekend zijn en het schoolteam op weg is. De Ontknoping. Juist in de verscheidenheid van de mensen, ligt de grote mogelijkheid. Op het moment dat een doel bereikt is, is het belangrijk dat te delen en hiervan te genieten. Als dit een onderdeel van een bredere bestemming is, blijft binnen de deelnemers en het schoolteam de energie vanzelf stromen. Want doelgericht werken maakt een ieder bewust van zijn taak binnen het schoolteam, de organisatie en zelfs de samenleving. Strokes Een rondje evaluatie, liefst onder het genot van een borrel, is leuk; de essentie is wat er in de combinatie van het hart en het hoofd leeft. De deelnemers worden letterlijk uitgenodigd om voorwaardelijke feedback naar elkaar uit te spreken; Wat gaat goed en wat kan er beter. Kritiek wordt vaak gezien en gevoeld als straf i.p.v. gezien als kwaliteit en een kado. Schonen Niemand kan voor een ander denken, laat staan weten wat de ander denkt en voelt. Het is belangrijk om de techniek te ervaren van het ontstane relationele contract. Het schonen van contracten is vieren, een punt zetten, zodat een ieder met nieuwe energie verder gaat. Face-to-face geeft de deelnemer aan wat hij of zij in het schoolteam als collega en mens komt brengen en komt halen. De uitkomst is een scala van verplichtingen die wordt nagekomen. Meten is tenslotte weten. Aanbod. Het Practicum start met individuele talentengesprekken/mbti (1.5 uur) plaats. De 6-daagse vindt plaats van uur tot uur en van uur tot uur en/of op de woensdagmiddag van uur (6 weken achter elkaar 1 middag). De verzorging w.o. een eenvoudig buffet wordt verzorgd door het schoolteam. Alle activiteiten vinden plaats binnen het eigen schoolgebouw. Na aan alle facetten van de Masterclass te hebben deelgenomen ontvangt de deelnemer een officieel Karakter Certificaat (niveau post-hbo). Investering. De investering voor dit Practicum is voor het individuele talentengesprek/de MBTI-analyse van 1.5 uur + uitwerking per teamlid; voor de 6-daagse inclusief voorbereiding en opdrachten per schoolteam; voor het werkboek per teamlid en voor de reistijd en de reiskosten 0.40 per km; alle bedragen zijn excl. 21% BTW.

6 PROGRAMMA Het Individuele talentengesprek op School (1.5 uur) Kleur bekennen In het talentengesprek maakt de deelnemer een bewustwordingsproces door van zijn of haar kennis, kunde, eigenschappen en omstandigheden. De uitkomst is een kleurenscala van ervaringen, mogelijkheden, wensen en verwachtingen. De deelnemer bekent kleur en er vindt een bewustwording plaats van krachtige en minder krachtige talenten. Het talentengesprek wordt vervolgd met MBTI en rapportage. MBTI bestaat uit een vragenlijst. Uit de gegeven antwoorden ontstaat een karakterschets. Er is direct feedback van de begeleider. De 6-daagse in het eigen Schoolgebouw 1 e dag (15.30 uur uur) Communiceren Stelling Zodra het schoolteam uit meer dan twee teamleden bestaat is er een communicatieprobleem. Bewust worden van de 12 thema s van communiceren en ontmoeten. De invloed van ieders type voor het schoolteam met mbti, boeiers en binders. Bewust worden van ieders rollen en de effecten ervan voor het schoolteam. Schoolteambelevenis: de Marshmallow Challenge. 2 e dag (15.30 uur uur) Samenwerken Stelling Het schoolteam wordt een topteam als ieders persoonlijk leiderschap wordt ingezet. Bewust worden van Persoonlijk Leiderschap d.m.v. de 6 Logische Niveaus van Bateson & Dills. Bewust worden van ieders vaardigheden en de effecten voor het schoolteam. Schoolteambelevenis: De Meetlat en de Blinddoek.

7 3 e dag (15.30 uur uur) Probleemoplossend denken Stelling ( naar Einstein) Elk probleem van het schoolteam wordt opgelost op een ander niveau dan het ontstaan is. Bewust worden van de 6 Praktische Niveaus in combinatie met de behandelde Logische Niveaus. Zicht en gevoel krijgen bij de effecten van de processen van het schoolteam. Schoolteambelevenis: Behandelen van een actueel probleem. 4 e dag (15.30 uur uur) Kritisch denken Stelling Het kritisch denken van het schoolteam leidt tot het geven van Strokes. Bewust worden van de kwetsbaarheid van het schoolteam d.m.v. fit & feeling en schonen van contracten. Zicht en gevoel krijgen bij de essentie van het schoolteam. Schoolteambelevenis: Het Persoonlijke Verhaal. 5 e dag (15.30 uur uur) Creatief denken Stelling (naar Galileo) Je kunt een schoolteam niets leren, je kan helpen het in zichzelf te vinden Opbouwen van creatief denken d.m.v. 15 aangeboden creatieve tips. Realiseren van 15 tips voor het eigen schoolteam. Schoolteambelevenis: De Mystery Guest. 6 e dag (15.30 uur uur) Zelfregulering Stelling Juist in de verscheidenheid van het schoolteam ligt de grote mogelijkheid. Borgen van de doelen, motieven en capaciteiten van het schoolteam en zo de verantwoordelijkheid nemen. Tussen de teamleden anders denken delen, verschillen aanreiken en aanvaarden zo het unieke extra beleven van het schoolteam door het heft in handen te nemen. Schoolteambelevenis: De Spin. 6 e dag (20.15 uur uur) Evaluatie

8 Uw Gids Harry G. Selier Harry G. Selier is een zeer ervaren beleveniscoach en trainer. Hij heeft zijn sporen met name verdiend in onderwijs, non for profit organisaties en bedrijfsleven waar hij vanuit NLP (logische Niveaus) vele teams begeleidde in Persoonlijk Leiderschap met onder meer de Paardenspiegel. De laatste jaren lag zijn focus in Omdenken en Eigenaarschap waarvoor hij de Praktische Niveaus ontwikkelde. Hij ontdekte dat de combinatie van de Logische en Praktische Niveaus in de Praktijk leidt tot een bijzondere bewustwording, waarmee hij teamleden inzicht geeft in hun eigen unieke extra, waardoor het Team een Topteam wordt. Het denkscript van de teamleden moet worden doorbroken en ontwikkeld, het handelen moet scherper en attenter worden en het persoonlijk leiderschap krachtiger en kwetsbaarder. Vanuit Karakter Academy BV begeleidt hij teamleden om (weer) in beweging te komen. Het openbuigen van de oogkleppen en letterlijk de blikverbreding geeft nieuwe energie en kansen. Vanuit oprechte betrokkenheid en enthousiasme krijgt hij het Team in beweging.